NIEUW
DE GAULLE BEDANKT
VOOR DE EER
Toch „radio in overgangstijd
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1945
BUREAUX
DRINGEND
VERMAAN
Hij wilde een politiek zonder inmenging van Rusland
WREEDHEDEN
TE DACHAU
Overeenstemming tusschen de
omroepvereenigingen en de regeering
VAN MOOKT ACHT
BESPREKING
DRINGEND NOODIG
De situatie wordt snel
slechter
SOEKARNO GEEN
FAVORIET MEER
Er dreig* 'n burgeroorlog
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
8uir«n God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs 1.10 per maand; t 3-30 per kwartaal
41e JAARGANG NUMMER 18784
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon «330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
FRANKRIJK trekt de aandacht.
Niet alleen om de ontwikke
ling van de feitelijk-Katholieke
Partij, de Republikeinsche Volks
beweging van Bidault, maar ook
om de politieke evolutie van de
laatste dagen. Zal de Gaulle af
treden en daarmede toch de weg
vrij komen voor een nieuw Volks
front? Zal de nieuwe Regeering,
volgens de eischen van de Katho
lieke Partij, recht doen en de
subsidieering van de Katholieke
school? Zullen belangrijke posten
in de Regeering bezet worden
door de communisten, die de
Gaulle den moed had af te wij
zen, omdat ze z. i. niet nationaal
zijn?!
Intusschen moeten wij afwach
ten, wat de komende dagen, de
komende uren wellicht, zal wor
den beslist. De oogen van de
wereld zijn op Frankrijk gericht,
ook omdat de Fransche Katholie
ken, anders dan in het verleden,
hun eigen zelfstandige partijfor
matie weer gaan vinden.
Wij wezen daar verleden week
op en dit bezorgde ons een inge
zonden stuk. Wij zouden het mis
hebben, de actie van de Fransche
Katholieke Partij aan ons land
ten voorbeeld te stellen. Nu weten
wij, dat men dikwijls met bui-
tenlandsche voorbeelden voorzich
tig moet zijn. Dat zeiden we ook.
Maar juist in een land als Frank
rijk is, gelet op de historie, de
onmiskenbare beweging in de
richting van een Katholieke Par
tijconcentratie in dezen tijd zoo
belangrijk, zoo dringend verma
nend voor anderen. Het mag, zoo
als de inzender schrijft, „het leu
ke van het geval zijn", dat Re
publikeinsche Volkspartij geba
seerd is op het „personalisme"
van Maritain, dien wij als vroe
ger tegenstander van een uitge
sproken katholieke partij-forma
tie kenden, nog leuker lees be
langwekkender is het te con-
stateeren, dat de uit de katholie
ke verzetsbeweging voortgekomen
Volkspartij, overal de Katholieke
Partij genoemd, op de basis van
de Katholieke levensbeschouwing
staat. In een land als Frankrijk
kan zulk een partij uiteraard ge
makkelijker breedere krachten
aantrekken; ook daar wezen wij
op. Maar die activiteit kan ons
ten voorbeeld zijn: Bidault steekt
zijn katholieke overtuiging niet
onder stoelen of banken, dat heeft
hem sterk gemaakt en o.a. enor
me stemmenaanwas van de Fran
sche vrouwen bezorgd, na een
dringend vermaan, tot haar door
den Paus gericht!
Partij formatie op feitelijk ka
tholieken grondslag is hier niet
voldoende; de uitgesproken for-
meele katholieke basis komt hier
bij, omdat in ons land de omstan
digheden anders zijn. De inzender
houdt nu verder een betoog, over
politieke partij-formatie op bree
der basis. Dit doet hier echter
niet ter zake. En wij zouden dit
punt gaarne voorloopig eliminee-
ren, omdat de Katholieke Staats-
partij-in-ontwikkeling er recht op
heeft, dat haar nu adem wordt
gegeven om op gang te komen en.
haar grondslag te vinden. Over
alle andere kwesties zelfs over
de mogelijkheid in de toekomst v.
de „breede volkspartij" kan
dan door de gevestigde Staats
partij beraadslaagd worden. Nie
mand zal kunnen tegenspreken,
dat zich nu wel onder ons een
„communis opinio" heeft gevormd
ten aanzien van de noodzaak om
de Katholieken èn ons land wear
de Katholieke Staatspartij te ge
ven. En daarbij kan de vernieuw
de activiteit en de katholieke ver
nieuwing in Frankrijk ons wel
degelijk als een „dringend ver
maan" ten voorbeeld zijn. Dat, zoo
als inzender beweert, „een con-
fessioneele partij, op sociaal ter
rein, gewild of ongewild, in de con
servatieve, kapitalistische hoek
belandt", is pertinent onjuist.
Hebben daarom de katholieke ar
beiders. overal in den lande bij
drommen hun vertrouwen (weer)
aan de eigen katholieke Partij-
formatie gegeven? Het verband
met de belemmering van het be-
keeringsw^k ontgaat ons werke-
NA VELE tegenstrijdige berichten, wordt thans gemeld, dat De
Gaulle toch is afgetreden. De voorzitter van de Assemblee Natio
nale Constituante, Felix Gouin, heeft gisteravond een brief van
hem ontvangen, waarin hij het hem door de Assemblee verleende
mandaat wederom ter beschikking stelde. Gouin heeft onmiddellijk
de fractievoorzitters van de Assemblee bijeengeroepen. Besloten
werd den brief Zaterdag ter kennis van de leden der Assemblee te
brengen en hem daarna met het antwoord van Gouin ook aan de pers
mee te deelen. De Assemblee zal Maandag bijeenkomen. De regee
ring zal de loopende zaken blijven behandelen tot een nieuwe regee
ring zal zjjn opgetreden.
De houding der communisten
In welingelichte kringen te Pa
rijs wordt erop gewezen, dat het
conflict tusschen de Gaulle en de
Fransche communisten meer om
vat dan louter de kwestie van de
portefeuille-verdeeling.
Uit den brief, welken de Gaulle
Donderdagavond aan Maurice
Thorez heeft geschreven, blijkt
duidelijk, dat de Gaulle van de
communisten de verzekering vere
langd heeft, dat eventueele com
munistische ministers in aangele
genheden van buitenlandsche po
litiek niet te zeer onder invloed
zouden staan van de buitenland
sche politiek der Sovjet-Unie.
De heerschende meening is, dat
geen regeering kan worden ge
vormd zonder de communisten,
maar" de publieke opinie wordt
sterk beheerscht door de popu
lariteit van de Gaulle. Donder
dagavond is in het Quartier Latin
door studenten een groote betoo
ging gehouden, er werden leuzen
geschreeuwd als; „Lang leve de
Gaulle".
Op het politieke bureau van de
Fransche communistische partij
zijn besprekingen gevoerd over
de situatie, welke ontstaan zou
in geval van een aftreden van de
Gaulle. Men legde daar nogmaals
den nadruk op de vastbesloten
heid der communisten tot het aan
vaarden van volledige verant
woordelijkheid in een regeering,
welke in overeenstemming met de
uitslagen der verkiezingen van 21
October zal worden gevormd.
In politieke kringen te Parijs
meent men hieruit te moeten op
maken, dat de communisten
voornemens zijn aanspraak te ma
ken op de leiding bij de vorming
van een nieuwe regeering.
Critiek op de Gaulle.
Louis Saillant, de voorzitter van
den nationalen verzetsraad, heeft
de houding van de Gaulle becriti-
seerd. Hij zeide: „De Gaulle
dacht, dat hij niet gebonden was
aan de formeele regels der demo
cratie. Hij is daar wel aan gebon
den en hij zal tenslotte begrijpen
dat het anders onmogelijk is. Zijn
houding ten opzichte van de com
munisten is onverdedigbaar. Zij
brengt niet slechts het risico
mede, dat diplomatieke kringen,
met inbegrip van de Sovjet-Unie,
zich zeer zullen verbazen, maar
zij toont weinig begrip voor de
belangrijkheid van de communis
tische partij, die tenslotte bij de
verkiezingen vijf millioen stem
men kreeg.
Op den tweeden dag van het
proces tegen de beulen van het
concentratiekamp Dachau is ge
tuigenis afgelegd door den Tsje-
chischen dokter Blaha, die als po
litiek gevangene in het kamp
heeft vertoefd. Hij vertelde dat,
gevangenen in groote, klokvor-
mige toestellen werden geplaatst
en daarin blootgesteld aan ver
schillende luchtdrukken. De
meesten waren na een dergelijke
proefneming dood of stervende.
De lichamen werden dan haastig
naar de snijkamer gebracht en
zelfs van hen, die nog leefden,
werden de inwendige organen
verwijderd en snel naar Muen-
chen vervoerd voor pathologisch
onderzoek. Blaha zelf had zes a
zevenduizend lijkschouwingen
moeten verrichten. Verder zeide
hij, dat de huid van de slachtof
fers chemisch werd bewerkt en
gebruikt voor de vervaardiging
van handschoenen, tasschen en
dergelijke artikelen voor de S.S.-
bewakers en hun relaties. Som
mige S.S.-lieden bewaarden spe
ciaal bwerkte hoofdhuiden als
„souvenirs".
Het Britsche militaire bewind
in Duitschland heeft bezit geno
men van alle eigendommen der
firma Krupp te Essen.
VAN BEVOEGDE ZIJDE
vernemen wij, dat de be
sprekingen tusschen de re
geering en de omroepver
eenigingen over den vorm
van den Nederlandschen
radio-omroep in den over
gangstijd uiteindelijk tot een
gunstig resultaat hebben ge
leid. Overeengekomen is, dat
de omroeipvereenigingen
ieder met één afgevaardigde
zitting zullen nemen in het
bestuur der stichting Radio
Nederland in den overgangs
tijd (Radio Nederland), ter
wijl zij daarnaast de gele
genheid krijgen de program-
mastof, elk voor haar aan
deel, zelfstandig voor te be
reiden.
Van links naar rechts: Presi dent Harry S. TrumanMinis
ter President Mr. C. R. Attlee en de Minister President van
Canada, William Mackenzie King aan boord van het jacht
Sequoia, waar zij besprekingen voerden inzake de atoombom.
De staatslieden zijn inmiddels tot overeenstemming betref-
de deze zaak gekomen. Deze foto werd per radio overge
bracht. (Foto, A.B.C.-P.)
lijk. Stellig Is rechtvaardige socl- marsch" van 8 November onze
ale actie hier van groot belang, vreugde over uit te spreken, dat
maar het zwaartepunt ligt daar ook „de Fransche Katholieken
niet. Deze kwestie willen we nog den weg naar een principieele
eens nader bekijken. i politieke organisatie op eigen le-
Wij keeren nog even tot Frank- j vensbeschouwing hebben gevon-
rijk terug, om er, met de „Op- den."
De aldus vergaarde program-
mastof zal evenwel niet zonder
meer uitgezonden worden, doch
zal in onderling verband worden
gerangschikt en, voor zoover het
niet principieele programmadee.
len betreft, ook naar zijn waarde
worden beoordeeld door een,
door de stichting aangewezen,
coordinatie-commissie, zoodat
geen doublures ontstaan, de pro_
gramma's op hoog peil blijven en
deze de noodige Earmonie en het
gewenschte evenwicht vertoonen
De kerken zullen binnen gestelde
tijdsgrenzen over de uitzending
van kerkdiensten geheel zelf_
standig kunnen beslissen.
Coördinatie van het
programma.
Verwacht wordt, dat bij het
coördineeren van de programma-
stof zal blijken, dat een aantal
programmadeelen, die vroeger
gescheiden werden voorbereid en
uitgezonden, thans door de stich
ting als orgaan, waarin de ver
schillende stroomingen samen,
vloeien, zullen kunnen worden
verzorgd. Daarenboven zijn de
uitvoering van de programma's
het technisch apparaat enz. ge
heel in handen van de stichting.
Aldus zal een omroep ontstaan,
waarin de saamhoorigheidsge-
dachte_ tot uiting komt, terwijl
de vóór den oorlog bestaande
vrije uitingsmogelijkheden be
houden zullen blijven. In belang,
rijke aangelegenheden van orga-
msatorischen en technischen
aard, den omroep betreffende, zal
't stichtinsbestuur het beslissende
woord spreken.
Gelijk bekend mag worden
verondersteld, is deze regeling
bestemd om te werken in den
overgangstijd, d.w.z. tot het tijd
stip, waarop de normaal gekozen
volksvertegenwoordiging in de
gelegenheid zal zijn geweest haar
oordeel over het vraagstuk in z'n
geheel uit te spreken.
Als gevolg van de thans tot
stand gekomen overeenstemming
mag verwacht worden, dat de
benoeming van de leden van het
bestuur der stichting binnen zeer
afzienbaren tijd zal afkomen en
de stichting binnenkort haar
werkzaamheden zal kunnen aan
vangen.
Dr. H. van Mook heeft op
een persconferentie ver
klaard: „Naar mijn meening
is de eenig mogelijke oplos
sing voor wat op Java gebeurt
gelegen in de samenwerking
tusschen Indonesiërs en Ne
derlanders. Als de volgende
bijeenkomst lang wordt uit
gesteld. zou dit niet alleen on
aangenaam maar ook schade
lijk zün, daar de situatie op
Java snel slechter wordt.
Van mijn kant heb ik alles ge
daan om het contact te leggen,
maar er Is voortdurend van ex
tremistische Indonesische zijde
druk geoefend om dergelijke be
sprekingen te voorkomen.
De heer van Mook zeide verder,
dat hij verschillende leden van
het nieuwe kabinet als bekwame
menschen kende.
Hoever de Nederlanders bereid
waren te gaan, daarover wilde hij
verder geen mededeelingen doen»
Hij verklaarde voorts met betrek
king tot den economischen toe
stand, dat er voor hongersnood
gevreesd moet worden. Zijn re
geering zou ech'er zeker geen
voedsel en medische voorraden
voor de Indonesiërs achterhouden,
als middel om haar voorwaarden
te bekrachtigen.
Indische delegatie bij de
Koningin.
H. M. de Koningin heeft giste
ren in gehoor ontvangen een de
legatie uit het hoofdbestuur van
het Verbond van Indonesische
Burgers.
Op Soerabaja hebben de Brit
ten luchtaanvallen uitgevoerd.
Het verzet van de Indonesiërs
neemt volgens een verklaring
van het Geallieerde Hoofdkwar.
tier af, al zijn er nog steeds vrij_
schutters aan het werk.
De nationalisten hebben voor
de radio de wenschelijkheid uit
gesproken om de 7000 Japansche
mariniers, die zij in het Zuiden
van Soerabaja geïnterneerd heb
ben, te laten meevechten.
Over de nieuwe regeering,
die radio-Soerabaja te gema
tigd vindt, is een groep na
tionalisten niet tevreden. Zij
hebben al gedreigd de rejiu-
bliek van Soekarno aan te
vallen, zoodat het ontstaan
van een burgeroorlog van de
Indonesiërs onderling niet
denkbeeldig is. De extremis
ten vragen zich af of de
Britten de republiek hebben
omgekocht.
616 personen in Batavia
vermist.
Van 1 October tot 15 Novem
ber zijn 616 personen in Batavia,
onder wie 144 Nederlanders,
Europeanen en Indo-Europeanen
vermist. Ook 400 Japanners zijn
spoorloos verdwenen. Men vreest
dat het werkelijk aantal der ver
misten nog veel grooter zal zijn,
daar in veel gevallen uit angst
voor represailles geen opgava
van vermissing wordt gedaan.
QUEBEC ZETEL VAN DE
VEREENIGDE STATEN
Er is een uitnoodigine aan de
organisatie der Vereenigae Volke
ren ter tafel gebracht, de Cana-
deescbe stad Quebec tot hoofd
kwartier te kiezen, alsmede een
voorstel om daar den permanen
ten zetel van de organisatie te
vestigen.