KLOEK GETUIGENIS
IEDERE SITUATIE
wordt het hoofd geboden
der Kath. Arbeidersbeweging
Nieuw NoordKolIandsch Dagblad
Beginselverklaring en
urgentie-program
RADPO-PROfJïAMMA
DOODSTRAF GEëlSCHT
Tegen verraadster
uit Purmerend
Congres van den Arbeid
Ondertusschesrt zijn er voortdurend bet^in^en
•Verbetering van extra
rantsoenen
Donderdag 22 November 1945
ister van
Ingestelde
seft van
trent de
voorloo-
.ting van
van het
zouden
er verbe-
Dsitie van
eel; met
gd per so-
lerste ad-
(nstemmig
emen het
atregelen
van «en
gegaran-
die den
reikt,
jeugdbe-
nog een
minister
Nadat aan het einde van
den tweeden dag van de Ver.
bondsvergadering van de Neder-
landscbe Katholieke Arbeidersbe
weging principieel overeenstem
ming was verkregen, werd Woens
dag bij de hervatting het ontwerp:
nieuwe Verbondsstatuten, voor
gesteld door het Verbondsbe-
stuur, vlot en vrijwel zonder wij
ziging overgenomen. Ook het
concept van de beginselverklaring
werd zonder belangrijke wijzigin
gen overgenomen. De aanhef
luidt als volgt:
De Nederlandsche Katholieke
Arbeidersbeweging aanvaardt
en belijdt de beginselen der
christelijke levensbeschouwing,
zooals deze door Christus ge
leerd zijn en door de Katholie
ke Kerk in Zijn Naam worden
verkondigd. De Nederlandsche
Katholieke Arbeidersbeweging
spreekt als haar overtuiging
uit, .dat alleen de werkelijke
beleving van deze christelijke
levensbeschouwing -een betere
wereld kan scheppen en de
menschheid kan verlossen uit
de economische en sociale
wanorde, waarvan de diepste
oorzaak ligt in het loslaten
van de christelijke beginselen
en het doordringen van den
heidenschen geest in geheel
het maatschappelijk leven.
De Nederlandsche Katholieke
Arbeidersbeweging weet en be
lijdt, dat het de onafwijsbare
plicht der Katholieke leeken is
om hun krachten in te zetten
voor het doen beleven van de
christelijke beginselen in het
gezin, in het bedrijf, in de
maatschappij en in den staat.
Zij beschouwt het bijgevolg als
haar taak de katholieke arbei
ders voor het vervullen van
dien grooten plicht te mobili-
seeren, te vormen en uit te rus
ten.
Na een uitvoerige behandeling
van
het urgentie-program
van de beweging werd ook dit in
zijn geheel overgenomen. Het
omvat een program van eigen
actie en een maatschappelijk pro
gram
Aan het program van eigen
actie is ontleend:
Urgent is: de volledige herop
bouw der Katholieke Arbeiders
beweging in stad en dorp, organi
satorisch aangepast aan den nieu
wen tijd.
Urgent is: dat de Katholieke
Arbeidersbeweging: a. de gods
dienstige verdieping van ons ar
beidende volk wederom' doelbe
wust aanpakt; b. al haar krach
ten inspant tot. het herstel van
de openbare zedelijkheid; c. bij
zonder actief is t.a.v de cuftu-
reele behoeftenbevrediging van
haar leden en hun gezinnen; d.
het ontwikkelings- en ontspan
ningswerk met vernieuwde kracht
voortzet; e. haar instellingen
krachtig steunt en activeert.
Urgent is: dat de Katholieke
Arbeiders Jeugdbeweging weder
om tot volle ontplooiing komt en
dat zij daarbij kan rekenen op de
volle sympathie en medewerking
van de organisaties der ouderen.
Urgent is: dat onze vrouwen
en meisjesorganisaties in natio
naal diocesaan en plaatselijk ver
band ten spoedigste gaan func-
tionneeren
Urgent is: dat de Katholieke
Arbeidersbeweging haar deuren
wijd opent voor alle katholieke
arbeiders, die de rijen van de
„christen-strijders" willen ver
sterken.
Urgent voor de vervulling van
de taak der Katholieke Arbei
dersbeweging is verder: de liqui
datie v»n het N.A.F.
Wat dit Urgentie-program aangaat,
kunnen de bonden binnen enkele
■weken nog wenschen naar voren
brengen.
In de vacature van gesalarieerd
verbondsbestuurder ontstaan door
het overlijden van den secretaris J.
A. Schutte, werd voorzien door de
benoeming brj enkelecandidaatstèl-
ling van den heer A. de Wolf, voor
dien wnd. secretaris van het Ver
bond. Het aanal gesalarieerde Ver-
bondsbestuurders werd verhoogd tot
vijf, waartoe de heer A. Boersma
van den Bond van Handels-, Kantoor-
en Winkelbedienden, eveneens bij
enkele candidaatstelllng, werd be
noemd.
Overige agenda-punten
gingen vlot onder de hamer door.
Daar waren het reglement van sa
menwerking met de vakcentrales,
bedrijfsunies enz.; het ontwerp sta
tuten voor de Stichting van den Ar
beid en de oprichting van een insti
tuut van. sociaal-economische vor
ming. Voorts werd besloten tot de
oprichting over te gaan van een cul-
tuurdlenst en werd de rechtspositie
bestuurders geregeld. Het begroo-
tingsschema, gebaseerd op een aan
tal leden van 200.000 met een oa-
kosten-totaal van 5.648.000.werd
overgenomen. Een gedeelte van den
derden en laatsten dag was inge
ruimd voor een drietal spreker, die
een inleiding' hielden over het an
nexatie-vraagstuk. Naar aanleiding
daarvan nam de vergadering de vol
gende resolutie aan:
"De Nederlandsche Katholieke Ar
beidersbeweging, in vergadering bij
een op Woensdag' 21 November 1945,
geboord de inleidingen van prof. dr.
J. R. M. van de Brink; mr. J. H.
van Maarseveen en dr. A. C. J. de
Vrankrtjker, over het
vraagstuk der annexatie
van Duitsch grondgebied door Ne
derland en de daarop volgende ge
dachtenwisseling' spreekt als haar
oordeel uit:
1. dat de annexatie van Duitsch
gebied door Nederland gerechtvaar
digd is, daar op andere wijze rede
lijke schadevergoeding niet kan wor
den verkregen;
2. dat het recht tot schadever
goeding door gebiedsuitbreiding
voortspruit uit het onrecht, dat Ne
derland van Duitschland heeft moe
ten verduren:
3. dat echter massale uitdrijving
van Duitsehers uit het door Neder
land te annexeeren gebied niet be
hoort plaats te vinden daar dit zoo
al niet met de rechtvaardigheid, dan
toch met de christelijke barmhartig
heid in striid is;
4. dat echter wel verwijderd moe
ten worden die bewoners, die een ge.
vaar vormen voor rust en orde;
5. dat de annexatie benerkt zal
moeten worden tot die gebieden, die'
zoowel economisch als historisch en
cultureel voldoende samenhang ver
tonnen met het Nederlandsch grond,
gebied.
Met een dankwoord van den voor
zitter. den heer A. C. de Bruyn aan
de vergadering voor de vlotte af
werking van deze lange en belang
rijke agenda en een huldigingswoord
van een der leden aan den voorzitter
voor bet vele voorbereider-de werk
door hem verricht reeds tijdens de
bezetting, werd de vergadering be
sloten.
VRIJDAG 23 NOV.
HILVERSUM 1, 301 M.: 7.20 Och-
tendprogramma; 7.50 Ochtendwijding'
(Kapelaan B. Kloppenborg); 8.01
Nieuwsberichten; 9.33 Weensch Pïril-
harm. Orkest; 10.45 Badio-ziekenbez.;
11.15 Berichten over krijgsgevange
nen uit het Verre Oosten; 12.01 Don-
kozakken- en Oeral Kozaklcenkoor;
13.00 Nieuwsberichten; 13.20 Zangers
op hun best; 15.15 Kwartier voor de
vrouw; 15.30 Beroemde orkesten; 16.30
Ons korte verhaal; 18.04 Mario Melfi
als componist; 18.30 "De Speellieden"
o.l.v. Wessel Dekker; 19.00 Nieuws
berichten en reportage; 19.30 Gramo-
foonmuziek; 20.15 Politiek weekover
zicht door L. de Jong; 20.30 Sylvester-
trio; 21.00 Op de brug; 22.30 Lajos
Kiss en zijn orkest; 23.01 Nieuwsbe
richten; 23.15 Avond wij ding.
HILVERSUM 2, 415 M.: 18.01 Nieuws
berichten; 18.30 Ensemble George
Frank; 18.50 Voor je slapen gaa,t;
19.00 piano; 19.30 Programma voor de
B.S.; 20.01 Benedict Silbermann; 20.30
Voor de werkende vrouw; 21.00 Op de
brug; 21.15 Gevarieerd programma;
21.45 Nieuwsberichten; 22.20 Op den
drempel van den nacht.
VOOR HET BIJZONDER GE
RECHTSHOF te Amster
dam werd een zeer gecompliceer
de verraderszaak, waaibij talrij
ke personen uit Edam en Purme
rend betrokken waren, berecht.
Eind Januari 1945 werd de
N.S.B.-burgemeester van Edam
en Purmerend, H. A. van Baak
en diens adjudant, Jan de Boer,
door de „ondergrondschen" ont
voerd. De S.D. kwam om onder
zoek in te stellen en bij dit on
derzoek bleken een aantal N.S.
B.'ers bereid namen van onder-
grondsche strijders bekend te
maken. Een der verdachten, de
N.S.B.-kruidenier J. J. Westmijze
iut Purmerend, gaf aan de vrouw
van den ontvoerden burgemees
ter, enkele namen op, die zij in
haar dagboek opschreef.
Met groot geduld leidde, mr.
Ruis het verhoor van den krui
denier, die niet bang was voor
een leugentje, maar ten slotte
toch het ten laste gelegde moest
toegeven. De vrouw van den
burgemeester, een Duitsche, gaf
het haar ten laste gelegde (door
geven van de namen der illega
len aan de Duitsche politie) toe.
De burgemeester had een dag
boek, waarin hij de namen van
illegale werkers noteerde. Met
dit dagboek ging zijn vrouw naar
den S.D. in de hoop, dat het de
politie zou gelukken hieruit ge
gevens te putten die haar op het
spoor zouden brengen van haar
ontvoerden echtgenoot.
De hoofdverdachte. Jannetje
de Boer, een 31-jarige vrouw
had in Februari 1945 twee
werkers, die ook de hand
gehad hadden in de ontvoe
ring van den burgemeester,
verraden. Het gevolg was,
dat dezen door de Duitsehers
gearresteerd werden en later
gefusilleerd.
Uit de verklaringen der getui
gen (bijna allen gedetineerd),
bleek, dat Jannetje de Boer in tal
van verraderszaken de hand had
en als N.S.B.-ster zich voor het
aanbrengwerk leende.
Alvorens het requisitoir te begin
nen, wees de Adv.-fiscaal mr W
Bakhoven op het uitstekende recher
chewerk dat de POD in Purmerend
heeft gedaan. Dan betoogde hij dat
elk der verdachten heeft meegedaan
aan het verraden van hen, die door
hun illegale werk in aanmerking*
zouden kunnen komen aan de ont
voering te hebben medegewerkt.
In zijn lang requisitoir ging' de
Advocaat-fiscaal diep in op de be
weegredenen die elk der vijf ver
dachten hebben geleid bij hun ver-'
raad. Ten aanzien van de burge
meestersvrouw bracht hij als ver
zachtende omstandigheid naar voren
dat het bij haar gold haar echtgenoot
terug te vinden. Hij eischte tegen
deze verdachte een gevangenisstraf
van 10 Jaren, waarvan 8 jaren in een
Rijkswerkinrichting', met ontneming
van het actief en passief kiesrecht.
Tegen den verdachte Westmijze
eischte mr. Bakhoven levenslange ge-
De opening der zitting van de Voorloopige Staten Generaal
Na afloop der plechtigheid verlaat H. M. de Koningin de Rid
derzaal en begeeft zichniet zooals andere jaren gebruikelijk
was per gouden koetsdoch per auto naar het Paleis.
(Foto; Anefo/Breijer-P.)
vang'enisstraf met ontneming van het
actief en passief kiesrecht
Twintig jaar gevangenisstraf, waar
van 18 jaar In een Rijkswerkinrichting
was de eisch tegen S. de Boer uit
Edam, die ook in zake de ontvoering
van den burgemeester namen doorge
geven had. Tegen de vrouw van S. de
Boer, die in deze verradersclique ook
een rol; zij het een minder belang
rijke, speelde; eischte de advocaat
fiscaal 10 jagr waarvan 9 jaar in een
Rijkswerkinrichting, met ontneming
van het actief en passief kiesrecht.
De 31-jarige verdachte Jannetje
de Boer uit Purmerend trof wel
de zwaarste schuld. Zorgvuldig
hracht mr. Bakhoven elk verraad
dat zij in deze en in andere zaken
had gepleegd, onder de aandacht
van het Hof.
Tegen deze hoofdverdachte eisch
te mr. Bakhoven de doodstraf.
Op 28 November a.s. wordt in
de Stadsschouwburg te Utrecht
een congres van den arbeid voor
vertegenwoordigers van in ae
Stichting van den Arbeid geor
ganiseerde werkgevers en arbei
ders gehouden.
De dagorder van dit congres om
vat de volgende punten: om 10
uur v.m. zal de voorzitter van het
Stichtingsbestuur, mr. D. U. Stik
ker de openingsrede uitspreken.
Daarna houdt prof. mr. M. G. Le-
venbach, hoogleraar aan de ge
meentelijke universiteit van Am
sterdam een voordracht over het
onderwerp „De verhouding tus-
schen werkgevers en arbeiders
vroeger en nu". Hierop volgt een
gedachtenwisseling en een mid
dagpauze, waarin gelegenheid be
staat tot het gebruiken van den
koffiemaaltijd.
.In de middagzitting houdt te
1.30 prof. mr. C. P. M. Romme,
voorzitter van het college van
rijksbemiddelaars, een voordracht
over het onderwerp „Loonvor
ming". Na de daarop volgende
gedachtenwisseling wordt het con
gres gesloten door den heer E.
Ïfupers, voorzitter van het N.V.V.
en tweede voorzitter van het
Stichtingsbestuur.
DRITSCHE OFFICIEREN op het geallieerde hoofdkwartier te
Batavia hebben verklaard, dat er geen gevaar bestaat voor ver
lies van controle over de situatie ondanks het feit, dat er van veel
plaatsen berichten binnenkomen over onlusten. Zij zeiden, dat de
strijdkrachten die onder commando staan van generaal Christison
voldoende zijn om iedere situatie het hoofd te bieden.
In verband met het uitbreken
van wanordelijkheden en onlus
ten hebben de inheemsche solda
ten van het Ned.-Indische leger
evenwel bevel gekregen Batavia
te verlaten, welk bericht wij
reeds vermeldden.
Hier overheen geeft het Indo
nesische vrijheidsblad „Merdeka"
den Britschen troepen den drin
genden raad zich terug te trek
ken van Oost-Java, om het le
ven van de Europeanen die „on
der bescherming van het Indone
sische leger" leven niet in gevaar
te brengen.
Er waait op Java 'een zeer
vreemde wind.
„Permoeda" in actie
De gevechten in Batavia zijn
voornamelijk te wijten aan de
jongere Indonesische groepen
van de „Permoeda". de door de
Japanners gevormde militaire or
ganisatie. Deze jongeren komen
in steeds grooter getale Batavia
binnen en veroorzaken botsingen
en schietpartijen. Vanuit de om
liggende kampongs ronselen ze
andere jongeren mede en zoo
groeit hun sterkte.
Twee Britsch-Indische compag
nieën zijn door de lucht naar Se-
marang gezonden, omdat de daar
gelegerde troepen om versterkin
gen hadden gevraagd
In Bantam is het gezag van
Soekarno volkomen verdwenen
en beheerschen de terroristen de
situatie.
De besprekingen met S.iahrir
De regeeringsvoorlichtingsdienst
bericht over de besprekingen met
Sjahrir het volgende:
Te betreuren valt, dat tel
kens opnieuw, ook na be
kendmaking van een gedetail
leerd hervormingssehema, het
geluid wordt gehoord, dat de
Nederlanders geen verder
gaande staatkundige toezeg
gingen willen doen. Het is
niet redelijk van ons te ver
wachten, dat wij bil elk nieuw
contact een stap verder gaan.
Wii wenschen het Koninkrijk
te reconstrueererr op realis
tische en rechtvaardige grond
slagen.
Het kader, waarin de recon
structie door Hare Majesteit is
geplaatst, dit wil zeggen in kern:
zelfregeering voor inwendige aan
gelegenheden en volledig deelge
nootschap in bet Koninkrijk, is
niet vaag, zooals m?n het probeert
voor te stellen, maar ruim. Ruim
genoeg, dunkt ons, om het de
moeite waard te maken aan de
ronde tafel plaats te nemen. Wij
staan open voor constructief over
leg, niet voor een loven en bie
den, waarbij men telkens verdere
concessies poogt uit te lokken
Het aandeel van Japan.
De Britsche minister van Oor
log heeft in een schriftelijk ant
woord aan het Lagerhuis het vol
gende verklaard: Er is geen direct
bewijs dat de tegenwoordige
Japanners zijn begonnen. Er zijn
rustverstoringen op Java door de
echter wel teekenen die wijzen op
een ondergrondschen steun die de
Japanners aan de Indonesiërs
verleenen. Er zijn ongeveer 50.000
Japansche soldaten en 25.000 Ja-
pansche burgers op Java. Het
meerendeel van hen is geconcen
treerd in de binnenlanden van
het eiland tot het oogenblik dat
de toestand de voleinding der
ontwapening zal toelaten.
In het Lagerhuis vroeg maioor
Guy Lloyd (conservatief) of de
minister kon mededeelen dat er
onmiddellijk bescherming beschik
baar was voor de 100.000 Neder
landsche vrouwen en kinderen die
in interneeringskampen op Java
verblijven. Minister Lawson ant-
woorde dat dit een der redenen
was waarom de Bitsche troepen
op Java waren. „Ik ben tevreden
daar onder de tegenwoordige om
standigheden die maatregelen ge
nomen zijn die het beste de vei
ligheid van deze menschen ver
zekeren."
De omstandigheden der voed
selvoorziening in ons land zijn
zoodanig verbeterd, dat er thans
toe kan worden overgegaan een
aanvang te maken met de her
ziening van de z.g. extra rant
soenen voor arbeidvs, die zwa-
ren dan wel zeer zwaren arbeid,
langdurig werk en nachtarbeid
verrichten. Deze herziening heeft
voorshands voornamelijk be
trekking op de groep arbeiders,
die zeer -zwaren arbeid verrich
ten.
In aansluiting op bovenstaande
maakt het C.D.K. bekend, dat
met ingang van 25 November a.s.
de toeslag voor hijzonderen, ar
beid als volgt is gewijzigd:
per 14 dagen wordt boven het
normale rantsoen verstrekt: voor
zeer zwaren arbeid: 500 gram
suiker, 4800 gram brood, 625
gram margarine. 200 gram kaas,
600 gram vleesch, 8000 gr. aard
appelen;
voor zwaren arbeid: 2400 gram
brood, 250 gram margarine, 300
gram vleesch, 6000 gram aard
appelen;
voor langdurigen of nachtar
beid: 1200 gram brood, 125 gram
margarine, 100 gram vleesch,
2000 gram aardappelen.
provinciale publicatie.
BRANDSTOFFEN VOOR
GROENTETEELT
De Froductiecommissaris voor
den Tuinbouw maakt bekend:
De mogelijkheid is niet uitgeslo
ten, dat aan groentetelers, die in
de maahden Januari en Februari
1946 in warenhuizen en speciaal
voor de groenteteelt bestemde
kassen sla en/of andijvie telen,
een bescheiden hoeveelheid vaste
brandstoffen voor het vorstvrij
houden van deze. gewassen zal
worden toegekend.
De tuinbouwers, die voor een
eventueele toewijzing van deze
brandstoffen in aanmerking wil
len komen, dienen zich voor 30
November 1945 aan te melden bij
den Rijkstuinbouwconsulent, in
wiens ambtsgebied hun bedrijf
ligt, onder schriftelijke opgave
van:
a. Naam, voorletters, straat,
woonplaats en eventueel de lig
ging van het bedrijf;
b. Het aantal m2 glas, dat in
Januari en Februari 1946 met sla
zal worden beteeld, gesplitst naar:
1. aantal m2 warenhuis, 2. aantal
m2 kassen;
d. Het aantal m2 glas dat in
Januari en Februari 1946 met an
dijvie zal worden beteeld, gesplitst
naar: 1. aantal m2 warenhuis 2.
aantal m2 kassen.
Na 30 November a.s. kunnen
geen opgaven meer worden aan
genomen. De opgaven zullen te
zijner tijd in het bedrijf van den
aanvrager worden gecontroleerd.
Indien na deze opgave verande
ringen in het teeltplan voor sla
en andijvie wbrden gebracht, is
men gehouden daarvan te zijner
tijd eveneens aangifte te doen bij
den Rijkstuinbouwconsulent. Voor
andere tuinbouwproducten dan sla
en andijvie worden geen brand
stoffen beschikbaar gesteld.
Er zullen ook geen brandstof
fen worden gegeven voor waren
huizen en kassen, waarin drui
ven- of andere vruchtboomen of
gewoonlijk bloemisterijgewassen
worden geteeld.
