NIEUW
De snoode plannen Yan
MUSSERT
ONZE HELDEN
EVACUATIE OP JAVA
moet worden bespoedigd
Herdenking van
Toestand in Bandoeng zeer gespannen
(2aalsle nieuws
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buifan God is 'l nergens veilig Vondel
Abonnementsprijs t 1.10 per maand: f 3.30 per Itwartaal
WOENSDAG 28 NOVEMBER 1945
41e JAARGANG NUMMER 18793
BUREAUX
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
ONDER „LEIDING'*
VAN
IN HET ONTWERP Urgentie-
I program van de R.K. Staats
partij lezen wij order hoofdstuk
VI betreffende „versterking en
vernieuwing der eeonomiseh-so-
ciale grondslagen van ons volks
leven" onder punt 8 het volgen
de:
„De Overheid geve met voort
varendheid uitwerking aan haar
plannen in zake de verwezenlij
king van de met publiekrechte
lijke bevoegdheid toegeruste or
ganisaties voor het bedrijfsleven,
zonder dat deze bedrijfsorganisa
ties mogen ontaarden in staats
lichamen. In deze organisaties
moeten onder leiding en toezicht
van de overheid de verschillende
groepen van medewerkers in het.
productie-proces zijn vertegen
woordigd".
Hier staat dus, dat de overheid
behalve het toezicht, ook de lei
ding moet hebben van de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganen.
Is dat inderdaad de bedoeling?
Dan is het heel iets anders dan
tot nog toe in katholieken kring
werd geleerd. Het is natuurlijk
mogelijk, dat de opvattingen op
dit punt gewijzigd zijn, maar wij
hebben daarvan tot nog toe wei
nig bemerkt.
De meening was altijd, dat be-
drijfsgenooten patroons en ar
beiders zelf in deze organen
hun zaken zouden regelen, zij
het, natuurlijk, onder toezicht
van de Overheid, terwille van het
algemeen belang Indien hu de
leiding van deze organen in han
den van de Overheid komt, zul
len deze misschien niet direct
„ontaarden in staatslichamen",
maartij zullen als zoodanig toch
worden aangezien. Aan het oude,
volkomen gezonde ideaal van het
„zelfdoen door bedrijfsgenooten",
beantwoordt dat niet.
Wij hebben nu een Stichting
van den Arbeid en een Stichting
voor den Landbouw, en er wordt
serieus naar gestreefd, deze zoo
spoedig mogelijk om te bouwen
tot bedrijfsorganen met publiek
rechtelijke bevoegdheid. Moeten
nu de departementen van Sociale
Zaken resp. van Landbouw ver
tegenwoordigers aanwijzen, om
naast het toezicht, ook de lei
ding op zich te nemen van deze
organen? Dat lijkt ons onjuist.
Letterlijk staat er trouwens,
dat de leiding en het toezicht
zich bepalen tot de „vertegen
woordiging". Dus niet tot de
werking van die organen? Dat zal
de bedoeling wel niet zijn. Maar
het zou er duidelijker kunneni
staan, zooals er meer duidelijk
heid in verschillende formulee
ringen zijn kan, die hier en daar
blijkbaar de sporen dragen van
de haast, waarmee ze tot stand
gekomen zijn.
Met toestemming van maar
schalk Montgomery zullen de
Britsche soldaten in Duitschland
kerstvieringen organiseeren voor
de Duitsche kinderen
Zijn naasfe medewerker
verwijt hem gebrek aan kennis
MEN HEEFT moeite om het zich te realiseeren, dat de in figuur
lijken en eigenlijken zin kleine man, die zich groot waande,
Anton Mussert, eens bekend als een knap hoofdingenieur van den
Utrechtschen Provincialen Waterstaat, later beducht als leider van
een politieke groep, die het vaderland niet diende, thans als een ver
worpeling, maar ook als 'n mensch, wien recht gedaan wordt, hoe
verkeerd hij ook gehandeld heeft, voor zijn rechter staat. Eindelijk,
kan men ook verzuchten, want hoe vaak hebben wij, als de banden
van tyrannie te veel knelden, naar dit moment verlangd.
HIJ STAAT allesbehalve als een
gebroken man voor zijn rech
ters. Lachend stapt hij uit de
auto, die hem naar het gerechts
gebouw bracht en bij het zien
van de drukte om hem heen,
waagde hij op te merken, dat de
belangstelling hem meeviel.
In de tenlastelegging, die wordt
voorgelezen door den procureur
fiscaal, mr. J Zaayer, wordt
vooral de nadruk gelegd op het
pogen van Mussert om Nederland
onder Duitsche heerschappij te
brengen, het hulp verleene i aani
den vijand en het trachten om
den grondwettelijken regeerings-
vorm van het Koninkrijk der Ne-
cier anden omver te welpen.
Mussert erkent de juisthe.d van
de citaten, maar zegt, dat hij
nooit de bedoeling heeft gehad,
Nederland onder vreemde heer
schappij te brengen.
De bond van Germaansche
volkeren.
Een belangrijk stuk is dé be
faamde nota van Mussert aan
Hitier, waarin hij de idee van een
bond van Germaansche staten,
waarvan ook Nederland deel zou
moeten uitmaken, onderschrijft.
Mussert noemde deze nota zijn
politieke geloofsbelijdenis. Als
Hitier den oorlog gewonnen zou
hebben, zou hij aftreden als lei
der van het Duitsche volk en uit
sluitend optreden als bondspresi
dent.' Er ontstond tusschen- den
president van het Bijzonder Ge
rechtshof en Mussert even een
discussie over de bevoegdheid van
dezen functionaris en Mussert
moest tenslotte toegeven, dat er
geen enkele waarborg was, dat
deze voorzitter niet ,als een vol
komen autocraat kon optreden.
De steun aan den strijd tegen
Rusland was, zoo verklaarde
Mussert, een gevolg van zijn
wensch om den oorlog zoo ver
mogelijk van onze landsgrenzen
te houden.
Als eerste getuige werd gehoord
het hoofd van den bijzonderen
dienst van den P.O.D., van Dien,
die Mussert de eerste verhooren
had afgenomen. Getuige meent,
dat diens antwoorden waarheids
getrouw waren.
Mr. Carp, een der naaste me
dewerkers van Mussert in de
N.S.B., die ook het statuut van
den Bond der Germaansche vol
keren heeft samengesteld, was de
volgende getuige. De president
ondervroeg hem ook over de
plannen van Mussert in 1942 om
den Raad van State te wijzigen,
teneinde zichzelf als resent uit te
laten roepen en de bevoegdheden
van H. M. de Koningin tot zich
te trekken. Als belooning voor
zijn werk had Mussert het ge
bruik van de koninklijke bezittin
gen verlangd.
Op een vraag van Mussert's
verdediger, Mr. Wijckerheld
Bisdom, antwoordde getuige,
dat Mussert in deze een to
taal gebrek aan kennis van
zaken had. Op juridisch ge
bied is hij een volkomen leek.
Mussert gaf toe, dat hij den
eed van trouw aan Hitier had
afgelegd, maar zei, dat hij als
toevoeging had verlangd, dat
hij nooit een daad behoefde
te verrichten, welke in strijd
zou zijn met de eer, de waar
digheid en de belangen van
het Nederlandsche volk. Van
deze toevoeging is te Berlijn
echter weinig nota genomen.
Kapitein P. van Houten, die in
Londen werkzaam was als hoofd
van het bureau documentatie van
centrale zuiverheid, en thans
eveneens als getuige werd ge
hoord, lichtte den president over
de samenstelling van het dossier-
Mussert uitvoerig in.
De president, die stapels dos
siers om zich heen had verza
meld, bracht telkens den door
Mussert begeerden bond van Ger
maansche volkeren ter sprake en
las talrijke citaten, die daarop
betrekking hebben, voor. Uit al
les bliikt de nauwe verbonden
heid die Mussei-t met Duitsch
land heeft gezocht.
Met' een duidelijk „ia" beant
woordde Mussert de vraag of hij
wist. dat Nederland met Duitsch
land in onrlog was. De zitting
werd geschorst tot vardaag. om
mr Zaaver gelegenheid te geven
zijn renuisitoir te houden.
DE POLITIEK VAN
AMERIKA
Scherpe critiek van den
ambassadeur in China
Generaal-majoor Patrick Jay
Hurlay, de Amerikaansche am
bassadeur in China heeft zijn
De Canadeezen brengen
St. Nicolaas
Overal, waar Canadeezen zijn
treffen zij voorbereidingen om
voor de Nederlandsche kinderen
een grootsch St. Nicolaasfeest te
vieren.
In Amsterdam zullen op 1 De
cember 10.000 kinderen in ver
schillende legerlokaliteiten op al-
ontslag aangevraagd en de for- lerlei heerlijkheden worden ont-
meele verklaring, die hij van dit haald. Bij de St. Nicolaaskerk te-
besluit gaf, heeft nog al sensatie genover het Centraal Station zal
verwekt. Zij bevat een scherp de goede heilige man zelf arri-
protest tegen de Amerikaansche veeren. Een speciale Canadeesche
politiek in 't Verre Cfosten. De lei- afvaardiging gaat van Amsterdam
ders van de Amerikaansche bui
tenlandsche politiek, aldus Hur
lay, zijn steeds onderling ver
deeld. Dientengevolge zijn wij
altijd het slachtoffer geweest van
die landen, welke er het best in
slaagden ons naar den mond te
praten, teneinde onzen materiee-
len steun te verkrijgen. Er is een
derde wereldoorlog op komst. In
naar de kinderen van het zwaar
getroffen dorp Putten op de Ve-
luwe. Ook op vele andere plaatsen
in ons land wordt een St. Nico
laasfeest gegeven.
Naar schatting zullen tenminste
30.000 Nederlandsche kinderen
worden bedacht.
Engelsche genietroepen zijn be
de diplomatie, zooals die thans gonnen met het demonteeren van
bedreven wordt, laten wij het „pluto", de oliebuisleiding van
toe, ook wij worden opgenomen Engeland via het Kanaal naar
in een blok van mogendheden, Frankrijk, via welke de gealheer-
aan de zijde van het koloniale de strijdkrachten na de invasie
imperialisme, tegen het commu-| °P de snelste wijze van benzine
nistische imperialisme. I werden voorzien.
DUIZENDEN hebben in eerbiedigen gang gedefileerd langs de baar
van een gefusilleerd meisje, opgesteld in de oude St. Bavo te
Haarlem. Het was de stille hulde van het Nederlandsche volk aan
zjjn helden, ook aan de vele onbekenden in het geheele land en op
het heldenkerkhof-te-Bloemendaal, waar ruim vierhonderd strijders
zullen rusten. Menschen uit alle deelen van ons land, ook uit ons
eigen gewest, die, ondanks alles, wisten wat zij wilden en die het
hoogste offer hebben gebracht
Bij d£ .plechtige herdenking in
de lterk waren ook H.M. de Ko
ningin en Prins Bernhard aan
wezig, alsmede de minister-pre
sident en deken J. C. W. v. d.
Wiel als vertegenwoordiger van
den Bisschop.
Prof. Schermerhorn sprak een
rede uit, waarin hij herinnerde
aan het groote offer, dat deze
vrouw en de anderen hadden ge
bracht voor hun vaderland. Wat
zij ook zijn geweest voor dien
tijd, hun leven en dood zal steeds
als symbool dienen voor den vrij
heidsstrijd, dien ons volk gestre
den heeft in vijf bange jaren.
IN EEN KLEMMEND BEROEP op de geheele wereld, hebben ver
tegenwoordigers van het Roode Kruis te Batavia en van de vrou
wen uit de interneeringskampen hulp gevraagd om de evacuatie' te
bespoedigen In het bijzonder op Amerika werd een beroep gedaan,
om schepen beschikbaar te stellen. De meesten van hen willen niet
weg, omdat Indië hun tweede vaderland is geworden, maar de alge
meen? toestand is dusdanig, dat het Onverantwoordelijk is. Om deze
bedreigden op Java te laten.
Wij zien hier Mussert tusschen
zaal. Zijn blikken spreken niet
de veldwachters in de rechts-
direct van deemoed.
(Foto; Thuring—P.)
Met hetzelfde doel hebben de
oud-krijgsgevangenen uit Indië een
telegram aan den Minister-President
Schermerhorn gezonden en zijn hulp
ingeroepen om zee- en luchttransport
middelen van de Geallieerden te ver
krijgen.
Opnieuw luchtaanvallen
Op Djokjakarta en Ambarawa zijn
opnieuw door de RAF luchtaanvallen
in geringen omvang' uitgevoerd, ter
wijl in laatstgenoemde stad tevens
levensmiddelen voor de geïnterneer
den werden neergeworpen. Zooals
wellicht reeds bekend, worden de
voed'seltransporten langs den weg' door
extremisten overvallen.
De toestand te Bandoeng is zeer
gespannen; het werk van Rapwie en
Roode Kruis moest volkomen worden
stilgelegd, omdat het zelfs voor de
leden van deze organisatie in de stra
ten gevaarlijk was.
Om de maat van ellende vol te ma
ken heeft een bandjir twee kampongs
vernield, waardoor 4000 indoneslërs
dakloos werden gemaakt.
Dankbrief van v. Mook
Dr. v. Mook heeft aan Generaal
Christison een dankbrief gezonden,
waarin hij hulde brengt aan de Brit
sche soldaten te Soerabaja, die door
hun optreden duizenden burgers heb
ben beschermd.
Van de Indonesische politie is een
dossier gevonden met foto's over den
moord op generaal Mallaby. De "re-
publikeinscne" reg'eering verklaarde,
dat de Britten dezen moord als een
voorwendsel gebruikten om een ulti
matum aan Soerabaja te stellen.
In het Engelsche Lagerhuis zijn de
represaillemaatregelen ter sprake ge
komen voor den moord op de over
levenden van het neergestorte Dako-
tavlieg'tuig.
Men voerde daar o.m. aan, dat
"sedert het platbranden van Lidice
(het door de Duitschers vernietigde
Tsjechische dorpje) deze soort van
strafmaatregelen uit de gratie is."
Een Zuid-Slavische
federatie
Men acht het niet uitgesloten,
dat er, vooral in Joego-Slavië en
Bulgarije, pogingen zullen worden
gedaan om tot een Zuid-Slavi
sche federatie te geraken, die zich
zou uitstrekken van de Adriati-
sche tot de Zwarte Zee. Een aan
wijzing ziet men in de omstandig
heid, dat zoowel Joego-Slavië als'
Bulgarije de monarchie grondwet
telijk zouden gaan afschaffen
Veel goeds is er gedroomd door
deze helden en nu zij er niet
meer zijn, zullen wij die droo-
™eu werkelijkheid moeten ma
ken.
Deken v. d. Wiel sprak over
den grondtoon bij een begrafenis
de liefde van familie en vrien
den. Nu gevoelen wij ons kinde
ren van één volk. Deze dooden
zijn de glorievolle lidteekens,
waarmede het vaderland werd
overdekt, in den strijd op leven
en dood.
Daarna had er een kilometer
lange tocht plaats naar 't helden
kerkhof te Bloemendaal. Een
groote menigte was getuige van
dezen tocht, terwijl overal de
vlaggen halfstok hingen. Op het
kerkhof arriveerden H.M. en het
Prinselijk Paar.
En hier had dan de symboli
sche begrafenis plaats van het
meisje Hanna Schacht. Een sym
boliek, die de weerslage moge
vinden in het volk in het besef,
dat om deze helden te eeren meer
noodig is, dan alleen uiterlijke
teekenen.
Iran toch met Rusland
in bespreking
In een geheime zitting van de
Iraansche Kamer heeft minister
president Hakimi verklaard, dat
„de besprekingen met de Sovjet-
Unie werden voortgezet". Hij
verzocht de Kamer geen vragen
hieromtrent te stellen, voordat
definitief resultaat bereikt zou
zijn. Voorts deelde hij mede, dat
de regeering zou aftreden, indien
zij er niet in zou kunnen slagen
de kwestie te regelen.
Te Sydney is een zware aardbe
ving waargenomen, de zwaarste
sinds 1909. Ook in Birming
ham en in Bombay is een aard
beving geregistreerd. In een
schuilkelder zijn de lijken gevon
den van den vroegeren rijkscom
missaris in Noorwegen, Joseph
Terboven en zijn trawant Rediess.
Charlotte Kohier heeft hl En
schedé een auto-ongeval gehad,
waarbij zij een hersenschudding
opliep. Het bezoek van H.M.
de Koningin vandaag en morgen
aan Groningen heeft zakelijke
besprekingen ten doel over het
sociaal-economische en cultureels
herstel der provincie.