NIEUW
Drie Britsche divisies op Java
Uitstel van doodstraf-executie?
DONDERDAG 20 DECEMBER 1945
BUREAUX
EEN BELANGRIJK
VOORONTWERP
„HEILIGE OORLOG"
der Mohammedanen?
De slotacte van de
geüdsaneering
KERSTBOODSCHAP'
Van H.M. de Koningin
Excuus!
CASSATIEVERZOEK
VAN MUSSERT
Veel critiek op de trage berechting
HET BERLIJN VAN
HEDEN!
Saaiste nieuws
HET RUHRGEBIED
ONTEIGEND
DAT GEBEURT
IN NEDERLAND
41e JAARGANG NUMMER 10812
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs t 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 3383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
HET VOOR-ONTWERP van wet
inzake de publiekrechtelijke
bedrijfsorganisatie is openbaar
gemaakt Het zal onze intense
belangstelling moeten hebben
Juist ook uit Katholieken kring.
Want wat hier als een ontwerp
inzake bedrijfschappen wordt
aangeduid, voldoet, naar een eer
ste kennismaking ons leert, niet
aan de eischen. welke daaraan
van onzen kant mogen worden
gesteld.
Men ziet hier weer, met alle
respect voor de goede bedoelin
gen, welke zonder twijfel aan
wezig zijn, wat een verschil het
kan maken, door welke ministers
deze materie wordt uitgewerkt.
Het is ook niet voldoende, dat
wij ons tot applaus laten verlok
ken door den term „bedrijfschap
pen", die in onze kringen zulk
een bekende klank heeft, alsof
door het gebruik van den term
alleen de zaak gezond zou zijn.
Evenmin is het voldoende, den
volke bij*herhaling in redevoe
ringen te verkonden, dat men ge
heel wil handelen in den geest
van „Quadragesimo Anno".
Wij verheugen ons hartelijk
over het feit, dat de Regeering
deze zaak ernstig ter hand reemt,
maar wij vreezen, dat ondanks
den klaarblijkelijken wil om tot
een goeden opzet te komen, toch
in een verkeejim koers wordt
gevaren. Een socialistische koers
n.il„ die de onze vooral daarom
niet kan zijn, omdat hij duidelijk
staatssocialistisch is georiënteerd,
is.
Dit blfjkt met name uit de
overwegende plaats, welke aan de
voorzitters van de bedrijfschap
pen wordt toegekend, als hoeda
nig commissarissen, benoemd door
de Regeering, dus Regeerihgs-
commissarissen, zullen optreden.
Deze Regeeringscommissarissen
krijgen zulke vérgaande bevoegd
heden, dat het herinnert aan de
positie van functionarissen, uit
een tijd, die we dachten, dat
voorbij was.
Wij zullen duidelijk moeten
weten, wat de Regeering precies
wil. Het is in al zijn onderdeelen
nu nog niet te beoordeelen Maar
als de organisaties van „zelf-
doen" door bedrijfsgenooten (in
derdaad en -natuurlijk werkgevers
■èn werknemers) overheerschend
door Regeeringscommissarissen
worden gelèid, gaat van dit „zelf-
doen" dan niet te veel te loor?
De Overheid heeft natuurlijk
een taak van toezicht, om ten
aanzien van de werking van de
bedrijfsschappen het algemeen
welzijn veilig te stellen, maar dat
dit toezicht, en 'desnoods mede
werking in de leiding, zoo moet
worden opgevat, dat de voorzit
ter een Regeeringscommissaris
wordt, met een overheerschende
positie in het bestuur, dat lijkt
ons kwalijk te vereenigen met de
juiste opvatting over de taak,
welke de Staat in deze kwestie
heeft
^E „NEW YORK TIMES" meldde uit Batavia, dat volgens
„een zeer betrouwbare bron" Nëderlandsche soldaten Soe-
karno, Sjarir, Hatta en Sjarifoedin hebben aangehouden, toen
zij op weg waren naar het station om naar Midden-Vava te
vertrekken De portefeuilles met staatspapieren van de Repu-
blikeinsche leiders werden afgenomen. Volgens het bericht
hebben de Indonesiërs de documenten overgegeven en vervol
gens de Britsche autoriteiten hiervan in kennis gesteld, met
het verzoek de papieren weer aan de eigenaars te doen terug
geven, hetgeen later geschied is. De „New York Times" meldt
ook, dat er nu bijna drie Britsche divisies op Java zijn: de
Britsche 36e en de Britsch-Indische 26e zijn reeds in Batavia,
terwijl de Britsche 141e brigade en de 5de Britsch-Indische
divisie, die onlangs te Soerabaja zijn geland, ook naar de hoofd
stad vervoerd zijn. Volgens deze berichten beschouwt het Brit
sche opperbevel West-Java als eerstvolgende „gevoelige plek".
Zware gevechten bJJ Buitenzorg
In een officieel communique wordt
verklaard dat de gevechten die bij
Buitenzorg zijn uitgebroken, toen
een Britsch-Indische colonne door
de Indonesiërs werd aangevallen, nog
steeds voortduren. Drie compagniëen
met tanks, pantserwag'ens en ka
nonnen nemen aan den strijd deel.
Ten westen van de stad heeft een
van de compagniëen zich stevig ge
nesteld.
De Indonesiërs hebben om een be
spreking verzocht met den Britscben
commandant te Buitenzorg, brigade
generaal J. A. Mellsop.
In Batavia is vrij hevig gescho
ten o.a. op auto"s van een brigade
luchtlandingstroepen in het gebied
van Tanah^ Tinggi, waar ook hand
granaten geworpen werden. In het
Kramatgebied hadden gevechten
plaats tusschen Ambonneesche sol
daten en Indonesiërs. Nederl. troe
pen die de Wilhelminabarakken bij
Batavia bewaken openden het vuur
op een troep van veertig Indone
siërs, die uit elkaar gedreven werd.
Op verkenningsvluchten boven
Bandoeng is vastgesteld, dat het
radiostation door de geallieerden
bereikt en hoogstwaarschijnlijk be
zet is daar een aantal geallieerde
voertuigen buiten opgesteld stonden
De brigadegeneraal MacDonald
heeft besprekingen met den heer N.
S. Blom, het hoofd van het Nederl.
repatrieeringsbureaux gehouden. Een
Britsche woordvoerder verklaarde
dat alle Japanners op Lombok ont
wapend waren, maar dat ze nog
steeds op het eiland waren aange
zien er geen scheepsruimte voor ver
voer beschikbaar is. De eenige
plaats waar een begin is gemaakt
met de evacuatie van de Japanners
is Kota Radja op Noord-Sumatra.
Hoe radio Soerabaja reageert.
De regeeringsvoorlichtingsdienst te
Batavia geeft de volgende uittrek
sels van uitzendingen, die over
radio Soerabaja zijn gehouden. Op
15 December heeft Soetomo ver-
De minister van Financiën,
prof. mr. P. L. Lieftinck, zal
morgen, Vrij dgaa vond 21 Decem
ber te 21.00 uur in „Het praatje
op de brug" spreken over „De
slotacte van' de geldsaneering".
klaard: "God zal niet toestaan, dat
wjj weer door het Nederlandsche
imperialisme dat zelfs lager staat
dan het Japansche fascisme, over-
heerscht worden. Als de Engelscben
en de Nederlanders winnen, zullen
wij weer worden onderdrukt en
uitgezogen. Op 16 December heeft
het hoofd van de Mohammedanen, na
zijn terugkomst van het slagveld
voor radio Soerabaja verklaard, dat
Indonesische vrijwillige soldaten nog
steeds van alle kanten binnenstroo
men. Sfij drong er bij de Mohamme-
daansche geloovigen op aan deel te
nemen aan den strijd door zij aan
zij met het volk te strijden.
Morgen, Vrijdag 21 Decem
ber zal H.M. de Koningin om
8 uur over de radiozenders
van Hilversum een Kerst
boodschap tot het Nederland
sche volk richten, waarbü te
vens een woord tot land- en
rjjksgenooten in overzeesche
gebieden zal worden gespro
ken.
Wij schreven over de fout van
het departement van O. K W.,
om prof. Rümke uit Utrecht te
berispen en dit alleen in de krant
bekend te maken. Thans maakt
het departement in een persme-
dedeeling zijn excuus: dat de be
risping in de pers bekend is ge
maakt, voordat ze ter kenmis van
den betrokkene was gebracht, is
te wijten aan „een betreurens
waardig misverstand"
Ter griffie van het Bijzonder
Gerechtshof te 's-Gravenhage is
het verzoek van Mussert ontvan
gen, waarin hij cassatie aantee-
k-ent tegen, het over hem uitge
sproken doodvonnis.
DE TWEEDE KAMER heeft zich Woensdagmiddag bezig gehouden
met de kwestie van de politieke delinquenten, zulks naar aan
leiding van de Regeeringsnota. Een der meest-actueele en interessante
vraagstukken is daarbij, of de doodstraf, in eenige gevallen reeds on
herroepelijk uitgesproken, ten uitvoer moet worden gelegd, dan wel
moet wachten tot deze zaak bij de wet nader geregeld is. Een groot
deel van de publieke opinie is zonder twijfel van meening, dat de
doodstraf-executie niet moet worden uitgesteld. Misschien is dit nu
juist niet direct het deel, dat van objectieve rechtsbeoordeeling zijn
dageljjkscli werk maakt. In meer-intelïectueele kringen is men veelal
van oordeel, dat deze zaak geregeld moet worden op ouderwetsch-
degelijke Nederlandsche wijze.
Dr. van Mook, de Luitenant-Gouverneur-Generaal van Ned.
Indië, arriveerde per vliegtuig in ons land. Dr. van Mook na
z%n aankomst op Schiphol. (Ass. Corr./Valks P.)
BEIDE OPVATTINGEN kwa
men tot uiting in het Kamer
debat. Dhr. Le Poole (S.D.
A.P.) zou het betreuren, als da
doodstraf-executie zou worden op
geschort, om op een wettelijke
regeling te wachten. De heer
Kortenhorst (R.K.) was vóór
uitstel, de doodstraf dient bij de
wet geregeld te wor.den, dat mag
niet bij Koninklijk Besluit. In het
algemeen werd er door verschil
lende leden op aangedrongen, de
bijzondere rechtspleging ten spoe
digste bij de wet te regelen.
Harde noten
kreeg de Minister te kraken over
den tragen gang bij de berechting.
De heer Bijlsma (V.D-4 vond
dat de tribunalen te veel afhanke
lijk zijn van administratieve orga
nen. Er was veel critiek, ook op
de toestanden in de kampen. De
heer Kortenhorst had ten
hemel-schreiende toestanden ver
nomen; de heer B ij 1 s m a had
echter in enkele kampen een be
vredigende indruk gekregen. De
heer Kortenhorst zou een Kamer
commissie wenschen, die ieder
kamp op ieder moment kon bezoe
ken. Hij constateerde, dat Minis
ter Kolfschoten zich voor een toe
stand geplaatst zag. waarvoor hij
niet verantwoordelijk was. Dat
neemt niet weg, dat het Neder
landsche recht op een verkeerd
spoor is geraakt. De Londensche
sfeer was ook niet geschikt om de
toekomstige rechtspleging in over
eenstemming te dóen zijn met de
Nederlandsche rechtsopvattingen,
ïntusschen zitten we met 90.000
geïnterneerden. Beter ware als
alle voornaamste N.S.B.-ers tege
lijk voor het gerecht waren ge
daagd. De minister is er nog niet
in geslaagd, de moeilijkheden op
ta lossen.
Laat hij de advocatuur in
schakelen. In ons land. zoo zei dr.
Kortenhorst Is in oprichting een
nationale organisatie voor rechts
zekerheid. Deze organisatie zal
zich niet tegenover ae regeering
stellen.
De heer Le Poole wilde tegen
over de duizende zwakke rug-
gegraten en verdwaalden onder ae
N.S.B.-ers in oogenschouw ne
men, dat geen enkel volk uitslui
tend uit sterke karakters bestaat.
Hij vertelde, dat Arnold Meijer
(de ex-leider van Nationaal Front
die uit een interneeringskamp is
ontvlucht en sindsdien „vogel
vrij" drukwerken laat vervaardi
gen Red.) brochures aan Ka
merleden zendt! Wat denkt de
Minister daarvan?
Ja, wat denkt de Minister van
de vragen van Mr. Burger
(S.D.A.P.) die op 6 October in de
krant las, dat hij president van
een tribunaal geworden was, maar
tot heden (19 Dec.) zijn benoe
mingsbrief nog niet thuis kreeg!
Een brief om inlichtingen bleef
onbeantwoord. Welk een bescha
mende toestand in een land, dat
voortdurend over een te veel aan
ambtenaren klaagt!
Het waren v'erder de bekende
klachten, ook over de P.O.D., die
te Rotterdam een vrouw van 104
jaar onderzocht op haarpoli
tieke betrouwbaarheid! Enz. enz.
enz
De heer Wendelaar (Lib.)
vond dat men terstond na de be
vrijding de kopstukken der N.S.B.
ter dood had moeten brengen. Er
zou niemand geprotesteerd heb
ben. Van een Kerst-amnestie wil
de Minister niet weten, maar is er
een gunstiger moment om een
verzoenend geluid te doen hoo-
ren?
De vergadering is tenslotte
verdaagd tot Donderdag 1 uur.
Nieuwe Kamerleden
De Commissie voor de benoe
ming van leden der voorloopige
Statengeneraal heeft tot leden
van de Tweede Kamer in de va
catures van de heeren dr. H.
Brugmans en J. Bommer be
noemd de heeren; drs. G. M. Ne-
derhorst te Gouda (S,D.A,P,) en
E. A. Vermeer te Naarden (S.D,
A.P.),
WOORTAAW moeten alle
Britsche burgerlijke en
militaire autobestuurders in
Berlijn 's avonds na negen uur
in het openbaar wapens en
munitie bij zich hebben. Vrou
welijke chauffeurs moeten op
dien tijd gewapend escorte
hebben. Alle militaire perso
neel moet na middernacht ge
wapend zijn. Deze nieuwe in
structies zijn gegeven in ver
band met de schietpartijen van
den laatsten tijd, die de geal
lieerde autoriteiten te Berlijn
ten zeerste verontrusten. In de
laatste weken gaat een golf
van gewapende rooverij over
de Duitsche hoofdstad. Het
Berlijnsche dagblad „Der Ta-
gesspiegel" noemt Berlijn een
„misdadigersparadijs".
Naar volgens Reuter te Was
hington verluidt, zouden de Sov
jet-Unie, Engeland en de Vereen.
Staten, zonder tot een onmiddel
lijke erkenning van de Spaansche
republikeinsche regeering over te
gaan, besluiten met Franco te
breken. Amerika is voorne
mens rechten te laten gelden bij
de regeling tusschen Siam en
Engeland.
De geallieerde bestuursraad te
Berlijn zal Vrijdag de onteigening
bekenid maken van de kolen- en
zware industrie van het Ruhrge-
bied door de Britsche bezettings
autoriteiten.
De Britten zullen optreden als
„bewaarders" van deze steenko
lenmijnen, totdat een gecombi
neerd BritschAmerikaansch—
Russiseh-Fransch bestuurslichaam
voor het „Rijndal" in werking zal
kunnen treden.
Het zou voorts als waarschijn
lijk worden beschouwd, dat ook
Nederland, België en Luxemburg
zeggenschap zouden krijgen in de
controle over dit gebied,
CR ZIJN verschillende gebie-
den in ons land geïnundeerd
Hierdoor zijn o.a. duizenden
hectaren vruchtbaar land on
bruikbaar geworden. Het leek
vanzelfsprekend, dat de huur
ders van dergelijke landen
geen huur betalen. Want zij
hadden door overmacht geen
beschikking over hun land en
konden tengevolge van die
force majeur dit land niet ge
bruiken voor het doel, waar
voor het gehuurd was. Zoo
luidde dan ook de beslissing
indertijd: geen huur betalen.
Thans vernemen wij van ver
schillende kanten, dat het
standpunt veranderd is. Er
moet wel huur worden be
taald! En wie daartoe niet bij
machte is, kan bij de Stichting
Landbouwherstél'n voor
schot krijgen! Het is ergerlijk,
dat zooiets gebeurt. Natuurlijk
moeten de grondbezitters ook
niet gedupeerd worden, zij
hebben recht op redelijke scha
devergoeding, maar het kan
toch niet de bedoeling zijn, dat
daar de gedupeerde huurders
voor opdraaien? Het j» bescha
mend, hierbij Landbouw her
stel in te schakelen, waar de
gevolgde methode meer gaat in
de richting van landbouw ver
val.
