Tarwe voor de ondergrondsche
„EEN DAG, DOOR DRIE
WONDEREN pEHEILIGD"
Nieuw NoordKollandsch Dagblacf
Goed met kwaad gestraft
pen
RADJO-PROGRAMMA
Dammen
Uit alle hoeken
der aarde
Wedstrijden te
Wagenhuizen
Een geheime
spaarpot voor de
huisvrouw
Van Eigen Erf
Van Mook over de
situatie in Indië
Veemarkt1 Leeuwarden
kroniek
JABI 1948
EN DE
annonce
ook de
cabaret-
king aan
een ge
lding van
ensemble
zij voor
ieels een
engesteld
[ling met
ornement
mgen uit
October-
HEILOO
Caecilia
voorzit-
>ende den
aanwezi-
het bij
lijken.
Caecilia
zéér goed
Gaarne
met een
Muziek-
alles nog
ïen.
het R-K.
ap ,>Het
van den
het voet-
2 bedrij-
je men-
medespe-
reken van
gehad,
ipeeld. De
algemeen
hebben
roon ver-
uitbundig
elachen.
goed ge
ien.
OO
en H.S.V.-
aakte, zal
larlijksche
andag en
worden,
ezelschap
zal de
verzorgen,
innen. De
oten met
van een
schap.
bestuur
ïtueel nog
tn de zaal.
stavonden
nog het
ar de H.S.
[ag 6 Jan.,
ie H. Mis,
,er Heilige
en daarna
aijt wordt
jezellenge-
wordt de
wedstrijd
e oude ri-
e tusschen
Alkmaar,
llen graag
ens teg en-
zien. Het
wedstrijd
blijkt, dat
eest viert,
wijze doet.
it
ïerden
.milie-
werk-
4-6 u.
rest
101
ZATERDAG 5 JANUARI 1946
|iV ONS BLAD van 28 December j.l. hebben wij een bericht
opgenomen van het A.N.P., waarin melding werd ge
maakt van een teler uit Opperdoes, die tarwe voor de onder
grondsche had moeten vasthouden, doch het grootste ge
deelte zwart verkocht zou hebben. Dit behoeft eenige aan
vulling en verbetering. Uit een onderzoek is ons gebleken,
dat deze zaak zich geheel anders heeft toegedragen en de
betreffende landbouwer vrij uit zou gaan. Het bewijs van
zijn onschuld moet evenwel nog geleverd worden, doch in
stanties van de vroegere B.S. hebben de zaak in onderzoek
en over het geval zal rapport uitgebracht worden aan den
Raad van Advies der Illegaliteit.
kmaar
IN DEZE KRINGEN acht men
I de verdachtmaking, waardoor
de nlam van iemand, die tijdens
de bezetting steeds bereid was
goede vaderlanders te helpen ge
schaad wordt, zeer ernstig. Men
beschouwt deze aangelegenheid
trouwens niet als op zichzelf
staand, maar als een actie van
een zijde met name den Crisis
Controledienst, die het illegale
werk vaak, volgens onzen zegs
man, dikwijls heeft bemoeilijkt.
Verschillende voorbeelden van
controles bij het vervoer van
voedsel, waarvan men had kunnen
weten, dat dit voor onderduikers
was bestemd, werden ons ver
haald. Het gevolg van een en an
der is, dat thans tusschen deze in
stantie, althans bepaalde verte
genwoordigers en menschen uit
de illegaliteit, waarvan thans ve
len een bepaalde verantwoorde
lijke post bekleeden. eenige ani
mositeit zou zijn ontstaan.
Allereerst suggereerde het be
wuste bericht, dat de teler uit Op
perdoes eerst onlangs'wegens het
achterhouden en zwart verkoopen
van tarwe was verbaliseerd. Een
feit is, dat enkele maanden na de
capitulatie enkele ambtenaren
van den Crisis Controle-dienst bij
den man kwamen en papieren
vroegen, waaruit zou blijken, dat
de 5800 kg. tarwe, om welke hoe
veelheid het gaat, ook inderdaad
bij de Binnenlandsche strijdkrach
ten ziin terecht gekomen. Nu stond
de teler zeer zwak, doordat hij
geen papieren had. In den bezet
tingstijd heeft men echter zooveel
mogelijk vermeden om transacties
op papier te vermelden.
Door den tuchtrechter
veroordeeld.
Het gevolg was, dat de man be
gin October voor den tuchtrechter
in Alkmaar moest verschijnen,
voor wien hij verklaarde, dat hij
2200 kg. natte tarwe bij den plaat
selijken bureauhouder van den
voedselcommissaris in Twisk had
ingeleverd en 5800 kg in opdracht
van den heer P. Apeldoorn, die
destijds onder-districtscomman
dant van de B.S. in Medemblik
was, had vastgehouden. De heer
Apeldoorn had hierover een brief-
ZONDAG 6 JANUARI
HILVERSUM I:
8.30 Van man tot man; 9.00 Nieuws;
11.30 Gewijde muziek; 12.00 B.B.C.-
Svmphonie-orkest; 13.00 Nieuws;
13.50 De Spoorwegen spreken; 14.00
Wereldprogramma; 14.30 Concert
gebouworkest; 15.25 Hoorspel "De
Zwerver"; 15.50 Het Concertgeb.-
orkest; 17.00 Kerkdienst; 19.00 Nieuws
19.30 Driekoningen-cantate; 20.00
Nederland herrijst; 20.15 %rkest;
21.30 Indië-hoorspel "Oeler Koening"
22.00 The Kentucky Minstrels (gr.l;
22.15 Mensch en Maatschappij; 23.00
Nieuws.
HILVERSUM II:
8 00 Nieuws; 8.20 Gramofoonmuziek
10.00 Hoogmis uit Den Haag; 11.30.
Bach Cantate; 12.00 Nifuws; 12.20
Orkest Piet Coomans; 13.00 Het Stuij-
vesant-Strijkkwartet (gr;); 15 00
Gesprekken met luisteraars; 15.30
Instrumentaal solistenconcert; 16.00
Filmpraatje; 16.15 Cahare "The Com
plet"; 17.00 Solistenconcert; 17.30
Oome Keesje'; 18.00 Nieuws; 18.45
Denksport; 19.30 Cabaret voor .de
Ned. Strijdkrachten; 20.00 Radio
Philh. Orkest; 21.45 Avondwijding;
22.00 Nieuws.
MAANDAG 7 JANUARI
HILVERSUM I:
8.00 Nieuws; l2.30.jHoe Nederland
den vrede wint; 13.00 Nieuws; 14.00
Wereld-programma; 15.00 Voor de
vrouw; 15.15 Gramofoonmuziek; 16.00
Godsdienstig halfuurtje; 16.30 Dé
pianist Louis Kentner (gr.); 16.45 Na
schooltijd; 17.00 B.B.C. Tijeater-
orkest; 17.30 Roode Kruis-praatje;
18.00 Tony Schifferstein; 18.15 Voor
de rijpere jeugd; 19.00 Nieuws; 19.15
"Patriotten en NSB-ers"; 19.30 Het
Omroepkoor; 20.00 De Fox spreekt;
20.15 Gramofoon; 21.00 Radiodebat
onder redactie van F. A. Hof; 22.15
Mensch en Maatsch.; 23.00 Nieuws..
HILVERSUM II;
18.00 Nieuws; 18.30 Vaudeville
orkest; 19.00 Orgelconcert; 19.30 Ned.
Strijdkrachten; 20.00 Jan Corduwener
20.30 Landbouwruhriek; 20.45 Om
roep kamerorkest; 21.45 Avondwü-
dmg:; 22.00 Nieuws,
jje gegeven, dat de beschuldigde
bij den plaatselijken bureauhou
der had ingeleverd. Deze zei het
bewuste papier niet in bezit te
hebbeji.
Het vreemde in deze geschiede
nis is, dat toen de man uit Opper
does den naam Apeldoorn noem
de. de tuchtrechter opmerkte:
,weer Piet Apeldoorn". Het von
nis luidde f 300.boete, waarvan
verdachte in hooger beroep is ge
gaan.
Een ruilhandel voor de
ondergrondsche.
Nu wordt hem ook ten laste ge
legd, dat hij de tarwe geruild zou
hebben voor een radio-toestel,
textielgoederen, rijwielbanden, een
autoband enz. Inderdaad is dat
gebeurd, doch in opdracht van de
ondergrondsche die deze artikelen
noodig had en de tarwe tegen re-
geeringsprijs kocht. Dit werd ons
bevestigd door den heer K. Groen
veld, die destijds pelotonscom
mandant van de B.S. in Opperdoes
was.
Wel geeft de landbouwer toe,
dat hij ook wel eëns geruild heeft
voor twee overalls, welke hij noo
dig had voor jongens uit Amster
dam, die bij hem. in verband met
den grooten voedselnood, onder
dak waren. Hij was zoo eerlijk
ons ook te vertellen, dat hij wel
een enkel mudje tegen hoogen
prijs verkocht had, maar dit was
kort na het dorschen gebeurd. On
geveer 1200 kg. heeft hij uitge
reikt aan den gaanden en komen
den man, die op voedsel uit waren
en bij dezen boer nooit tevergeefs
aanklopten. Zoo heeft hij vooral
spoorwegmenschen geholpen, aan
wie hij steeds vroeg hun persoons
bewijs te toonen om na te gaan
of hun verhaal wei op waarheid
berustte. Geregeld had hij ook
een man of tien in huis om te
eten.
De groote getuige in deze af
faire is de heer Apeldoorn, die
thans bij de mareciiaussée in Den
Oever is gedetacheerd. Wij zijn
benieuwd naar de resultaten van
het officieele onderzoek, dat thans
hangende is en hopen die t.z.t.
mede te deelen. Het leek ons ech
ter een eisch van rechtvaardigheid
nadat wij menschen uit de ille
galiteit hebben gesproken, die van
de vordering destijds door de B.S.
op de hoogte waren, op deze voor
den betrokkene allesbehalve aan
gename geschiedenis, ook een an
der licht te werpen.
VOOR PARTIJSPELERS
Nr 5 Opening uit een partij, ge
speeld op 4-7-'43 tusschen J. v.
d. Welle (wit) en P. Zwuup.
1. 34—29, 20—25; 2. 40—34, 14—20:
3. 45—40, 19—24; 4. 50—45, 17—21:
5. 32—28, 12—17; 6. 37—32, 21—26?
Thans vervolgde Wit met 41—37.
Beter is 3530, 24x35 gedw.;
29—24. 20x29, 34x21, 26x17; met
weliswaar gelijk aantal stukken,
doch Zwart staat door zijn vele
randschijven beduidend slechter.
Nr. 6. Eindstand Partij R. C.
Keller (Wit) L. Ravenstijn.
Zwart: 16 26 en 39; Wit: 7 27 28
32 en 37. Keiler speelde 71 en
zwart gaf op wegens 27—21, 37—
32 en 28—22.
Nr. 7. Eindspel. Zwart: 16 26 28
en 29; Wit 36 38 en dam op 48.
48—37, 29—33 gedw.; 37—48,
33x42 48x37, 16—21; 37—42 (en
niet 38—31), 29—34; 42—48, 34—
40; 3631. Winst werd aangegeven
door J. Elfring tte Hengelo ira H.D
Nr. 8. Probleem van D. de Rui
ter te Nibbixwoud (le publ.)
Zwart: 8 9 10 17 39. dam op 26:
Wit; 23 28 31 32 38 41 42 49.
Wit speelt en wint. Oplossingen
steeds binnen 2 weken in te zen
den, dus voor probleem 1—3
(voorkomende in het blad van
24/12) tot uiterlijk 7 Jan. 1946.
Oplossingen enz. aan Damred.
N.NH.D., adres zie Bureau van
dit blad.
IN DEN LOOP van de laatste
1 vier weken zijn 15.000 Duit-
sche vluchtelingen via Hamburg
naar de Russische zóne in
Duitschland afgevoerd. Met
een Duitsch schip zijn de eerste
Duitsche geleerden naar Enge
land overgebracht. De Sowj et-
Unie heeft de overeenkomst van
Bretton Woods inzake de inter
nationale monetaire politiek, niet
geratificeerd. Tegen elf Duit-
schers, die te Leningrad terecht
staan wegens het begaan van
wreedheden, is de doodstraf ge-
eischt. Voor en tijdens den
tweeden wereldoorlog zijn in
Zwitserland 1389 personen we
gens verraad of ten behoeve van
de staatsveiligheid gearresteerd.
WARMENHUIZEN, 4 Jan.
De uitslagen: van de wedstrijden
in het hardrijden op de schaats
te Warmenhuizen luiden als volgt:
500 M.: 1. en 2. Jonker en Roes
(beiden Amsterdam) 49 1/10 sec
3. Breed (Amsterdam) 50 1/10
sec.; 4. Dr. Dijkstra (Amsterdam)
51 1/10 sec
1500 M.: 1. Keyzer (de Lier
ZH) 2 min. 39 4/10 sec.; 2. Buyen
(Amsterdam) 2 min 40 sec.; 3.
Strijbis (Harenkarspel) 2 min.
43 3/10 sec.; 4. Roos (Amsterd.)
2 min. 43 4/10 sec
3000 M-: 1. Keyzer (De Lier ZH)
5 min. 36 7/10 sec.; 2 Strijbis
(Harenkarspel) 5 min. 47 3/10 s.;
3. Buyen (Amsterdam) 5 min.
48 2/10 sec.; 4 Dijkstra (Amster
dam^ min. 55 sec.
Veel belangstelling. 50 deelne
mers.
Moeder heeft weer iets
achter de hand
Op de geheele wereld is geen
volmaaktere vrouw te vinden
dan de Hollandsche huisvrouw.
Zij staat bekend om haar dege
lijkheid, haar properheid, haar
spaarzaamheid. De Hollandsche
huisvrouw kan tooveren met
haar geld. Moeder had vroeger
altijd iets achter de hand, steeds
was er een appeltje voor den
dorst.
Die goede tijd is er weer. Nog
steeds gaat de Hollandsche huis
vrouw naar De Gruyter, omdat
zü beter verzorgde waar op prijs
stelt. Maar nu ontvangt zij tevens
cassabons, die zij zuinig bewaart.
Want voor tien gulden bons ont
vangt zü één gulden terug. Iedere
uitgave wordt zoo een aanwinst
voor haar spaarpot.
Moeder heeft weer iets achter
de hgnd. 55
Prins Bernhard is benoemd
tot buitengewoon commissaris
bij de Maatschappij tot finan
ciering van het nationaal her
stel. In den Bosch is plotse-
seling op 69 jarigen leeftijd
overleden jhr. mr. E. A. E. van
Meeuwen, president van het
Bossche Gerechtshof. Maar
schalk Montgomery wordt 17
Januari a-s. in den Haag ver
wacht, waar hij om elf uur op
het Binnenhof aan Nederland-
sche militairen onderscheidin
gen zal uitreiken. In den
Haag is onverwacht op 63 jari
gen leeftijd overleden de be
kende journalist D. Hans.
hoofdredacteur van het dag
blad, „De Telex". Tusschen
Nederland en Italië is een han
delsovereenkomst gesloten.
Te Rotterdam is een militaire
auto in volle vaart tegen een
muur gebotst, waarbij vijf in
zittenden zwaar werden ver
wond en van wie de 34 jarige
chauffeur J. de Jonge aan de
kwetsuren is overleden. De
Nederlandsche regeering heeft
tot een bedrag van 685.965 dol
lar aan bouwmaterialen uit
Amerikaansche surplusvoorra-
den gekocht.
l\RIEKONINGEN is het feest van de Openbaring des Hee-
ren. Niet alleee aan de Wijzen of Koningen uit het
Oosten, maar ook van de openbaring pan Zijn macht door
het eerste wonder op de bruiloft van Cana en van Zijn liefde
en nederigheid door Zijn doopsel, Hem door Joannes in den
Jordaan toegediend. In den lofzang „Crudelis" worden deze
drie feiten bezongen. „De Wijzen zagen een ster en volgden
haar, toen zij hun den weg wees. Door dat licht zoeken zij het
ware licht, en huldigen God door geschenken. „En dan ten
tweede: „Het Hemelsch Lam daalde neer in het waterbad
van den helderen stroom, nam de zonden weg, die het toch
niet zelf beging en zuiverde ons." En ten derde: „Nieuwe
wonder der Almacht: het water in de kruik wordt rood, en
het bevel, wijn te geven, verandert het van aard." Waarlijk,
een dag door drie wonderen qeheïligd, vieren wij heden:
heden voerde een ster de Wijzen tot de kribbe, heden is
water in wijn veranderd op het bruiloftsfeest en heden
wilde Christus in den Jordaan door Joannes worden gedoopt,
om ons zalig te maken. „Sta op, wordt verlicht, Jeruzalem,
want de heerlijkheid des Heeren gaat over U op, mogen wij
op de Kerk toepassen. En welk een heilrijke belofte lezen
wij in den psalm, die in het offertorium klinkt: „De konin
gen zullen geschenken aanbieden en giften brengen en aan
bidden zullen Hem alle koningen der aarde en alle volkeren
zullen Hem dienen!".
(Vervolg vbt) pag. 1)
De nieuwe gedachte
Intusschen was er in de wereld
veel veranderd en zijn wij uit on
ze vroeger nogal geïsoleerde en
zelfgenoegzame positie midden in
die wereld gezet. Zoowel de aan
vankelijke overwinningen van Ja
pan, als de langdurige strijd van
China hebben onder de Aziatische
volkeren een vrijheidszucht wak
ker geroepen, die in veel breedere
lagen bewust is geworden dan te
voren. "Aan den anderen kant is
bij de geallieerden en vooral de
Angel-Saksen maar ook in vele
andere landen het onze inbegre
pen een tegenzin ontstaan te-
fen de vroegere koloniale ver-
ouding. die meer is dan een voor
bijgaande vlaag van idealisme.
H%t Atlantic charter en het Hand
vest van de Vereenigde Volken
hebben aan deze gedachten uiting
gegeven. Overal wekt het stre
ven naar zelfstandigheid en on
afhankelijkheid sympathie en de
tegen ons gerichte stakingen, niet
alleen in Bombay en Colombo,
maar ook in Australië en Ameri
ka, hoe onredelijk ook op zichzelf,
zijn uitingen van een internatio
nalen geest, die de gewelddadige
onderwerping van het eene volk
aan het andere niet meer ver
draagt. Natuurlijk wordt daarbij
van algemeene «eenkbeelden en
gevoelens misbruik gemaakt en
worden niet zelden doeleinden
nagestreefd, die met het opgege
ven motief weinig te maken heb
ben, maar wij hebben ook met
dezen geest rekening te houden.
Wij hebben in deze ontwikke
ling krachtig meegeleefd en reeds
in de rede van Hare Majesteit van
6 December 1942 is daarvan ge
tuigd. Maar nu vooral op Java
een conflict tusschen ons en de
Indonesiërs naar buiten treedt,
vraagt men niet meer naar be
doelingen en oordeelt de wereld
niet meer naar verdiensten uit
bet verleden; men verlangt daden
en oplossing, die vooral niet te
lang op zich moeten laten wach
ten. In zulke stemmingen is het
gemakkelijk een lont in het kruit
te ontsteken en ontploffingen te
weeg le brengen, waar slechts
met groote zeïfbeheersching ge
varen kunnen worden voorkomen
of beperkt. Maar juist daarom is
het noodzakelijk dat zij. die ver
antwoordelijkheid dragen, die
zeïfbeheersching behouden hoezeer
ook hun persoonlijke gevoelens
aan even sterke impulsen onder
hevig zijn. als die van hun omge
ving.
Een listige en voortdurende propa_
ganda vestigde steeds dieper het
wantrouwen te£en den Westerling,
aan wien bedoelingen van 'n eeuwig,
durende overheersciring en uitbuiting
werden toegeschreven. Hiermede
gmg gepaard een belofte van onaf
hankelijkheid, die gedaan werd toen
Japan den oorlog reeds verloren zag
en die door steeds verdergaande
maatregelen een schijn van volledig'e
oprechtheid verkreeg en ten slotte
moeten wij bedenken, dat al dien tijd
vooral Java zoo volkomen van de
buitenwereld afgesloten was, dat men
daar niets wist van de veranderin
gen die in de opvattingen der Wes-
tersche landen hadden plaatsgegre
pen, noch van de politiek door de
Nederlandsche regiering voor de toe
komst uitgestippeld.
In dit alles ligt de ondergrond van
het conflict dat op Java en Sumatra
zoo fel naar buiten is getreden.
Het was en is nog moeilijk de
scheiding juist te leggen tusschen het
nationalisme, dat constructief is en
dat een element zal moeten vormen
in den herbouw van Indonesië en 't
Koninkrijk en het extremisme, waar.
in de destructieve krachten van
dezen verwarden töd hun uitweg
zoeken. Maar toch moeten wij deze
grenzen vinden, willen wij inderdaad
tot samenwerking geraken met de
groote meerderheid van vredelieven
de Indonesiërs, voor wie de vader
landsliefde een even groote factor
geworden is als voor ons en willen
wij vermijden, dat het conflict dat
thans bestaat ontaardt in een blijven
de tegenstelling tusschen twee vol
ken.
LEEUWARDEN, 4 Jan. Aanv.
39 enterstieren, 86 vette koeien,
761 melk- en kalfkoeien f375
825; 105 pinken 100275; 364
nuchtere kalveren,; 69 vette scha
pen 5595; 430 weideschapen 40
55; 52 vette varkens; 149 klei
ne biggen 1540: 203 bokken en
geiten; 181 paarden, totaal: 2446
stuks.
Overzicht veemarkt; stieren,
vette koeien, melkkoeien, pinken
aanvoer ruim, markt kalm, prij
zen lager; nuchtere kalveren,
varkens en biggen aanvoer wei
nig, markt kalm, prijshoudend;
handel en prijzen minder.
De Nedërl. Veeh. Centrale nam
'n klein partijtje koeien, alle aan
gevoerde kalveren en eenige var
kens en schapen over.
Tarwe witte van 1717.90, roode
1717.90: gerst winter 1819.50;
zomer 1819.75: haver 1827;
erwten groene kleine 2022-75
QE VEREENIGDE STATEN
bemoeien zich volop met de
wereldpolitiek en krijgen zelfs
de beschuldiging te hooren dat
zij zich, <mèt Rusland, aan dic
tatuur schuldig maken. Intus
schen is het eigen land niet
zonder zorgen. Stakingen teis
teren economie en socialen vre
de. Volgens niemand minder
dan president Truman is dit
niet weinig de schuld van het
Congres. In een radiorede heeft
de president het Amerikaan
sche Congres beschuldigd, de
overschakeling naar de vredes
economie te vertragen. Dit is
stellig een groot probleem, dat
onmiddellijk het gevaar van
de dreigende massale werkloos
heid raakt, die niet alleen Ame
rika, maar de heele wereld
aanbelangt. Zeer terecht zei
Truman: Onze binnenlandsche
problemen zijn even ernstig als
de buitenlandsche en wij zullen
dit jaar voor groote beslissin
gen staan. De beloften van het
Congres, de werkgevers, arbei
ders en boeren, dat zij voor het
winnen van den vrede zouden
samenwerken, zijn niet nage
komen! De sociale conflicten
knagen aan de Amerikaansche
welvaart, die door deflatie
r£ordt bedreigd. Truman wil,
zooals men weet, een nieuwe
wet, die de sociale saboteurs
met straf bedreigt. Wil Ame
rika zijn leidende rol in het
internationale leven blijven
spelen, dan is het noodig, dat
de Amerikaansche kracht
steunt op een sociaal en eco
nomisch gezond land. Maar dan
moeten de menschen elkaar
niet wantrouwen, doch samen
werken om werkgelegenheid en
productie zoo hoog mogelijk
op te voeren. Gezonde denk
beelden, die heelemaal niet
alleen voor de Vereenigde Sta
ten gelden!
