r
Philips was van oorlogsplannen
op de hoogte
INTERNATIONALE
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
Belangrijke bijdrage tot de overwinning
I
SPAREN EN NOG
EENS SPAREN!
Maat niet ten koste
van de voeding
Van Eigen Erf
DE KOMENDE OPVOERING VAN DE
MATTHEUS-PASSION
6 en 7 April te Alkmaar
C^aalsle
meuws
DE ELECTR3FICATIE
Dammen
Terugkeer van alle Protestanten
van Europa tot de Kath. Kerk.
kCroniek
ZATERDAG. 19 JANUARI 1946
NGENIEUR P. S. F. OTTEN,, president-directeur van Philips,
heeft een en ander verteld over de maatregelen die Philips nam
vóór en tijdens den oorlog om het bedrijf in stand te houden. Daarbij
bleek dat men in Eindhoven op grond van eigen inlichtingen reeds
sinds 1935 rekening hield met het uitbreken van den oorlog en daar
naar handelde. Zoo. werd b.v. het bureau 15ivo opgericht, waarvan
slechts weinigen wisten wat de naam beteekende, n.l. Bureau Interne
Voorbereiding Oorlog.
DE INLICHTINGEN waarover
men te Eindhoven beschikte
berustten op eigen informatie
bronnen. maar dat men soms ook
in dit opzicht uitzonderlijk geluk
hebben kan, bewees het volgende
interssante verhaal dat ir. Otten
vertelde.
Een gelukkige ontmoeting
In Mei 1939. vertoefde hij met
zijn vrouw in Frankrijk op door
reis naar Zwitserland en logeerde
op Cha+eau Moisy, veertig kilo
meter ten Oosten van Vichy. Een
van de gebruiken van het huis
was, dat de gasten zich 's avonds
rond den haard verzamelden en
dat ieder dan zou vertellen wat
hij de laatste maanden had be
leefd. Den avond dat de heer en
mevrouw Otten er verbleven, wa
ren er nog slechts twee andere
gasten, een O'ostenrijksch finan
cier met zijn vrouw. De Oosten
rijker kwam het eerst aan het
woord endrie uur later zat
hij nog te vertéllen. Hij vertelde
van nazi-terreur in Oostenrijk en
van de oorlogsplannen van het
derde rijk. Nog dit jaar, zoo zeide
hij. zal de oorlog uitbreken met
een veldtocht tegen Polen, die
slechts enkele weken zal duren.
Daarna, ik weet niet of het al in
het begin van 1940 of later zal
zijn, volgt de aanval naar het
Westen Enfin om kort te
gaan, de Oostenrijker vertelde
precies wat later in werkelijkheid
is gebeurd en noemde daarbij de
namen van Blaskowitch en ver
scheidene andere generaals die de
krijgsverrichtingen zouden leiden.
Zelfs wist hij, te vertellen dat de
hoofdstoot naar het Westen tegen
Sedan zou zijn gericht en dat men
achter de Maginot-linie zou om
trekken. Begrijpelijk dat ir. Ot
ten. die door dit verhaal een be
vestiging kreeg tot in nog niet
vernomen details van vroeger
verkregen inlichtingen, zijn waak
zaamheid verdubbelde.
De Regeering werd gewaar
schuwd.
Vanzelfsprekend ook dat hij
onze- regeering op de hoogte
bracht. Via het -Philipskantoor in
Parijs kwam men achter den wa
ren naam van den Oostenrijk-
schen financier die zich onder een
anderen naam had voorgesteld.
De inval van Duitschlarjd verraste
Philips cTan ook in gvenendeele. Des
avonds te voren kreee men het de
finitieve bericht uit Duitschland en
den volgenden morgen vertrokken
extra-treinen met leiders en perso
neel, een autocolonne en een aantal
vrachtwagens met de archieven tot
achter de ^waterlinie. Doordat men
minstens op enkele weken weerstand
van het Nederlandscfre leger had
gerekend, sTaagde men er niet in
toen de verrassende capitulatie kwam
dezen uittocht in ziin geheel naar
Engeland voort te zetten.
Toen na den Duitschen inval in
Oostenrijk dochtermaatschappijen van
Oostenriiksche zaken in neutrale
landen door Duitschland werden ge
naast, had Dr„ Philips al voorzien
Spaarzaamheid is een der eigen
schappen, die het Nederland-
sche karakter sieren. Spaarzaam
zün is verstandig, want ieder
oogenblik kan het leven U voor
onvoorziene uitgaven plaatsen.
Sparen mag echter niet ten
koste van de voeding gaan, dun
zou de zuinigheid de wijsheid
bedriegen. De Gruyter echter
kan U in beide opzichten tege
moet komen. Gebiedt de wijs
heid V diens beter verzorgde
waar boven andere te verkie
zen, zoo maken de fabricage in
eigen fabrieken, de verkoop in
eigen winkels en de massale
omzet het mogelijk, dat U een
belangrijke korting verleend kan
worden. De Gruyter geeft 10%
korting: Voor tien gulden aan
cassabons een gulden contant
terug.
De kwaliteit blijft gehandhaafd,
toch kunt U sparen.
659.
(Ingezonden mededeelingj
dat zooiets ook wel eens met Neder-
Iandsche eigendommen zou kunnen
gebeuren. Hij had zijn maatregelen
genomen en in April 1940 werd naar
aanleiding daarvan de Wet op de
zetelverplaatsing afgekondigd.
In Engeland heeft Philips, zooals
bekend', voor de oorlogvoering gedaan
wat mogelijk was en een Eritsche
au,'or "it verklaarde' tégenover ïr.
Otten dat Philips een zeer belangrijke
bijdrage heeft geleverd tot het win
nen van, de "battle of britain". In
Amerika kreeg Philips als eerüge
buiteniandSche fihpa de flag for ex.
cellence. "H*et was niet altijd ge
makkelijk", aldus ir. Otten, want
we hebben moeten oproeien tegen
veel onbegrip, dat Nederland en
Duitschland over één kam schoor.
Ook nu nog' worden wij vaak ver
keerd begrepen kijk maar naar
Indonesië en één ding wil ik ieder
op het hart drukken"Nederland zal
zichzelf moeten helpen, want ande
ren zullen het niet doen".
\JOORLOOPIG is geen aan
voer van grafische machi
nes te verwachten. Uit een
opslagplaats van een grossier
aan den Singel te Amsterdam
zijn 2150 paren schoenen, ter
waarde van 30.000.hij een
inbraak gestolen. Bij de po
litie te Amsterdam is niet min
der dan acht maal aangifte ge
daan van zakkenrollerij, o.a. in
de Bijenkorf en in verschillen
de trams. Te Laren is op 7'5-
jarigen leeftijd plotseling over
leden de bekende kunstschilder
H. A. Dievenbach. Neder
land krijgt binnenkort zestien
schepen, die als troepentrans
portschip hebben dienst ge
daan, terug. In hooger be
roep is tegen twee Amsterdam
mers wegens verkoop van me
thylalcohol vijf jaar gevange
nisstraf gevorderd, in minde
ring van het vonnis, dat acht
jaar luidde. In Den Haag is
een Nederlandsche vereeniginq
van zeezeilers opgericht. Te
Scheveninqen is plechtig af
scheid genomen van het Roode
Kruisteam, dat voor ziekenzorg
van repatrieerend'en naar In-
dië vertrekt.
Nadat in 1943 voor de eerste maal
te Alkmaar door het Vrijz. Herv.
Zangkoor, onder de directie van
Corn. Jonker, met* groot succes de
Matthaeus Passion was uitgevoerd, is
steeds vaster het plan gegroeid deze
uitvoeringen tot een stedelijke tradi
tie te maken.
Hoewel indertijd het feestuur van
het koor eenigszins bevreesd was
voor het kostbare experiment, is
men voor den aandrang van de le
den gezwicht. En het resultaat van
veel harden en toegewijden arbeid
kan met de beste uitvoeringen in
den lande wedijveren.
Ook thans heeft de organisatie
wederom vele zorgen g'ebracht. Het
bestuur is er ten slotte in geslaagd-
de Haarlemsche Orkesvereeniging
naar Alkmaar te krijgen. Als solis
ten van dit orkest treden op: J.
Gijsberths viooP, Elrans Fester le
fluit; Jan Tames 2e fluit; Jo Lee-
'naarts hobo d' amore, terwijl J. G.
van Koten de hobo d'acaccia be
speelt
Ook bij het zoeken naaT geschikt
stemmenmateriaal voor de zangsoli
is het bestuur tot een bevredigend,
resultaat gekomen. De indeeling is
hier als volgt: To van der Sluis so
praan; Annie Hermes alt; Jan
Schipper tenor; Laurens Bogtman
bas; Ran de Fèvre tenor en Henri
Welbooren bas; Jac. Bonset zal het
orgel bespelen en Nico Akkerman
heeft de cembalo-begeleiding op zich
genomen.
Het koor dat eertijds met 18 per
sonen begon, telt thans 1.70 leden;
terwijl voor de Matthaeus Passion 'n
knapenkoor medewerkt van onge
veer 70 jongens. De leden hiervan
zijn gerecruteerd uit de leerlingen
der lagere scholen en het deed ons
genoegen te hooren. dat vooral on
der de katholieke jong'ens van de
kerkkoren goed stemmenmateriaal
schuilt.
In tegenstelling tot he1" gebruike
lijke in andere jaren, zal de slot-
repetitie voor het publiek worden
openglesteld. Hiervan kunnen de
leerlingen der lagere en middelbare
scholen profiteering die tegen een
lage entrée (f 1.20) onder leiding
van hun onderwijzers de uitvoering
kunnen bijwonen.
Dank zij de medewerking van de
firma Pels heeft het bestuur de be
schikking' over een prachtig orgel,
dat voor deze gelegenheid in de
i Groote Kerk zal worden gemonteerd.
De uitvoering van de Matthaeus-
Passion brengt enorme onkosten met
zich. Gelukkig verloop de kaartver
koop reeds nu zeer vlot. zelfs in
dien mate dat van de lf»00 gereser-
veerde plaatsen reeds 700 zijn be
steld. Er gelden twee entree prijzen
n.l. voor een gereserveerde plaats
f 4.50 en voor de losse plaatsen f 2.75
De prijs is in verhouding tot de on
kosten zeker niet hoog. Of echter alle-
liefhebbers deze bedrag»3" kunnen
betalen is een open vraag.
Zooals gezegd, streeft het bestuur
van het koor er naar van deze uit
voeringen een traditie te maken.
Dat kan alleen als ieder, die daar
toe in staat is zijn steun verleent
aan dit cultureele werk. Het is een
verheugend, feit, dat vele particulie
ren zich spontaan voor groote som
men garant stelden. Het mag niet
zoo zijn. dat finaneieele zorgen hun
invloed gaan doen gelden op het ar
tistiek peil van de uitvoering. Zou
hierin ook niet een aansporing
schuilen aan het gemeentebestuur
zelf, om in eeplg opzicht tot het wel
slagen der Passion bij te dragen. Het
wil toch wel iets zer,rf'<" wanneer
een kleine stad als A1 van zich
doet spreken door een traditioneele,
voortreffelijke uitvoering van Bach's
schepping
Ons rest nog te "vermelden,, dat
aan het einde van deze maand tekst
boekjes verkrijgbaar zullen worden
geseld, waarin zoowel de oorspron
kelijke Dultsche tekst, als de Ned;
vertaling is opgenomen. Dit boekjé
zal voor niet-ingewijden veel be
grijpelijk en.... genietbaar maken.
De repatrieering van onze In
dische landgenooten geschiedt
thans in versneld tempo. H. K.
H. Prinses Juiiana is licht onge
steld en moet het bed houden.
Kardinaal (friltin, aartsbisschop
van Westminster, woont heden
den internationalen voetbalwed
strijd Engelan'dBelgië in Lon
den bij. De staking bij de hoog
ovens te Veisen is begonnen.
In gezaghebbende Rcansche krin
gen te Teheran heei'scht onge
rustheid over het voorstel de
Perzische kwestie voor te leggen
aan den Veiligheidsraad. De
Spaansche regeering heeft de ge
dragslijn, die zij „wegens de djor
de Fransche Assemblee bepleite
politiek van slechte nabuurschap
gedwongen is te volgen"; vastge
steld. De Britsche omroep heeft
thans de aankomst van den Rus-
sisehen vice-volkscommissaris v.
buitenlandsehe zaken Wisjinsky
te Londen aangekondigd.
Naar aanleiding van verschil
lende, deels tegenstrijdige berich
ten, die in de pers dé ronde doen,
wat betreft de electrifieèering of
her-electrificeering van verschil
lende lijnen, der Spoorwegen en
de volgorde van gereedkomen
daarvan, deelen de Spoorwegen
mede:
Zooals bekend wordt met alle
kracht gewerkt aan dë lijn Am
sterdam Hilversum Amers
foort. welke- als de belangrijkste
het eerst in orde komt. en dubbel
spoor wordt.
Met het dan nog overblijven
de materiaal worden de en
kele spoorlijnen Haarlem
IJmuiden. Haarlem Bever
wijk Uitgeest en Haarlem
Zandvoort en Maassluis
Hoek van Holland van rij -
draad voorzien. Dat zijn dus
de vier lijnen, welke het eerst
in gebruik komen."
Data. kunnen nog niet worden
genoemd. Alles; hangt af van den
aanvoer van materiaal, de alles-
beheerschende factor.
Ter oplossing':
Nr. 9, auteur D. de Ruter, Hau-
wert. Zw.: 7 8 9 18 23 28 en 32
Wit: 16 29 36 39 41 47 en 48.
Nr. 10. P, S. Buis, Grootebroek
Zw.: 7 8 9 19 24 26 30 en 40. Wit:
22 28 32 33 37 39 42 en 50.
Nr. 11 Partijstand: (klassiek).
Zw.: 8 9 13 15 16 18 19 20 21 en 23.
Wit: 27 28 32 33! 34 37 38 42 43 en
48.
Nr 12. Partijstand A. K. W.
Damme. Zw.: 9 16 17 18 19 24 26
en 29. Wil: 27 28 30 32 33 35 37 en
40.
De nrs. 9 en 10 zijn beide met
origineele wendingen nr 11 is 'n
bekende dubbele slagzet. terwijl
Damme zijn tegenstander verraste
met het in nr. 12 voorkomen®
zetje.
Voor allen geldt: Wit speelt en
wint. Oplossingen gelieve men
steeds binnen twee weken in te
zenden aan: Damred. N.N.H.D.,
adres zie Bureau van dit blad.
INTENTIE VOOR
ZONDAG 20 JANUARI:
^AN DE RUIM 195,000.000 protestanten over de geheele
wereld wonen er in Europa alleen ongeveer 118 mïl-
lioen.
Wanneer de geheele wereld deze week wordt opgei oe-
pen om te bidden voor de eenheid onder de christenen,
dan moet ons gebed toch wel heel speciaal hun gelden, die
onze broeders en zusters zijn in Christusnauw met ons
verbonden ook door beschaving, kuituur en zelfs vader
land.
Intentie van Maandag 21 Januari:
TERUGKEER EN ONDERWERPING DER ANGLIKANEN AAN HET
GEZAG VAN DEN PAUS
QE DROEVIGE GEBOORTE der Anglikaansche Kerk is
bekend. Na drie eeuwen van afscheiding breekt er
thans een intense streving naar hereeniging los. Dat stre
ven is nog wei-niet scherp omlijnd tot een terugkeer naar
het Vaderhuis, maar zou dat edel pogen van velen hunner
niet beloond worden? Moeten wij tijdens de Internationale
Bidweek, die zelf van Anglikaanschen oorsprong is, niet
heel speciaal bidden en offeren voor deze broeders in het
christendom?
PRO EN CONTRA DE
ZUIVERING
(Vervolg van pag. 1)
dat in eerste instantie de zuive
ring in handen had. In de volks
opinie is een kentering gekomen
die veel milder staaf tegenover de
ambtenaren. De heer v.. d. G.oe&
van Naiers wees o.a. nog op de
perszuivering, en zeide, dat als
gevolg van het nieuwe- persbesluit
de collaboratiepers weer kan ver
schijnen met behulp van stroo-
mannen.
Het is fout, zoo betoogde zijn
partijgenoot van Kuilenburg, dat
de persvrijheid wordt gebruikt als
de vrijheid voor den persmagnaat,
die bewezen heeft, onder elk kli
maat te kunnen leven. In Rotter
dam verschijnen al negen dagbla
den en er komen er misschien nog
drie bij! Deze spreker hoopte, da'
de Minister de herverschijning
van dagbladen, die thans nog ver
boden zijn, opnieuw in studie zal
nemeil.
Wat de zuivering in het alge
meen betreft, bepleitte de heer
Roolvink, R.K.. herziening waar
dit noodig is. Van verschillende
kanten werd de houding van de
regeering tegenover den Hoogen
Raad gecritiseerd. De heer Kor-
tenhost, R.K., betoogde o:a. dat
wij hier in den bezettingstijd met
het wilde beest in dezelfde kooi
zaten. Het was fout, dat de regee
ring den secretarissen-generaal,
die een politieke- functie vervul
den geen instructies meer gege
ven' heeft. Zij moeten het recht
BUYEN IN CHAMONIX
(Vervolg van pag. 1)
Aangemoe'digd door zijn sue.
cessen op; den eersten dag van de
internationale wedstrijden in het
hardrijden op de schaats te Cha.
monix. heeft Herman Buyen op
den tweeden dag er nog een-
schepje- opgedaan. Het weer
werlue echter niet mee. 's Mor.
gens blies er zoo een geweldige
wind, dat de 1500 meter tot
's middags moest worden uitge
steld en de 5000 meter van het
programma moest worden ge
schrapt. Of was het juist hierom,,
dat Buyen, na zijn overwinnin
gen op- den eersten dag op de
500 en 3000 meter, thans ook de
1500 meter voor zijn rekening
nam? In Nederland immers is
men aan minder ideale weers
omstandigheden wel gewend.
Bovendien voelt Buyen zieh op
de 1500' meter altijd in zijn ele
ment en hij ging dan ook, gezien
de weersomstandigheden,, goed
en snel over de baan en werd
met precies 4 sec. voorsprong op
den Belg Williams in 2 min. 38.2
sec. eerste. Roos moest over de
zen afstand zijn meerdere erken,
nen in den Belg en werd derde
geklasseerd in den tijd van 2 min.
43 sec. Van Hoorn werd zesde in
2 min. 47.4 pee.
Hoewel de reglementen van
den Franschen schaatsenrij.
dersbond bepalen, dat de
kampioenschappen uit vier
afstanden, over twee dagen
verdeeld, moeten bestaan,
werd thans het eindklasse
ment na de 500, de 3000 en
de 1500 meter opgemaakt,
waarbij Herman Buyen dus
den internationalen titel ver
wierf.
De Franschman Pepin be
haalde den nationalen titel
over alle afstanden.
hebben, zien in het openbaar te
verdedigen.
In dit verband kwam ook van
andere zijde de zaak-Frederiks
ter sprake. Hij was volgens den
beer Goedhart (van de Verzets
beweging); jarenlang de booze ge
nius van het ambtenarencorps,
waarop in de Kamer de roep: nou.
nou, terwijl de heer Kortenhorst
bij interruptie opmerkte: Wacht u
eerst maar eens het dossier af. als
het hier komt. Overigens ontken
de de heer Goedhart, dat er een
scherpe tegenstelling zou bestaan
tusschen illegaliteit en legaliteit.
De illegaliteit heeft alleen be
zwaar tegen die Iegalen die uit
baatzucht en bekrompenheid de
verzetsbeweging tegenwerkten.
IN DE UNO-VERGADER1NG
was het groote feit de rede
van den Rus Gromyko. Hij is
nog steeds het hoofd van de
Russische delegatie, want Vis-
jinsky, de eigenlijke chef arri
veerde nog steeds nietGe
heimzinnigheid behoort sinds
lartg tot de politieke Sovjet
entourage. Van Turksche zijde
wordt het gisteren gemelde be
richt over qeheime onderhan
delingen ontkend. Maar Vis-
jinsky is nog steeds niet in
Londen en Gromyko voert het
woord. Hij drong in een duide
lijke rede op „waarachtige sa
menwerking" aan, waarschuw
de tegen het uitspelen van te
genstellingen tusschen grooten
en kleinen (ja, ja!) en zei met
nadruk, dat men niet moet
vrobeeren, het Handvest nu al
te veranderen, dit is gevaar
lijk en ,,zou onder zekere om
standigheden tot ernstige gevol
gen kunnen leiden" Ove
rigens verklaren diverse lan
den zich om het hardst bereid,
om de vroegere Duitsche ko
loniale en andere mandaatsge-
bieden aan de in te stellen Be
heersraad Trusteeover te
dragen. Een algevaardiode van
Wit-Rusland betoogde, dat zich
in Spanje vele oorlogsmisdadi
gers verborgen houden. De be
faamde Iraansche kwestie zou
in elk geval op het tapijt ko
men. In Amerika breekt Maan
dag een groote staking uit in
de staalindustrie! De Habsbur-
gers zouden weer activiteit
ontwikkelen in Oostenrijk.
Twee broers van Otto zouden
gearresteerd zijn in geallieerd
uniform! Volgens andere be
richten betreft deze arrestatie
echter twee monarchistische
propagandisten uit Tirol. En de
aanwezigheid van de twee
Habsburqsche Aartshertogen is
officieel vanwege de Oosten-
rüksche Reqeermg gemeld.' In
Hongarije zal intusschen de re
publiek worden uitgeroepen. In
Frankrijk is het wetsvoorstel
ingediend, tot nationalisatie van
de electriciteits- en gasbedrij
ven.
