MORGEN 'N JAAR GELEDEN
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
1
begon de triomphale intocht van HM.
de Koningin door het bevrijde Zuiden
Churchill in 't Lagerhuis
OPSTAND AAN DE
LEVANTKADE
Twee minuten
stilte
DE SABOTAGE OP
ENGELSCHE SCHEPEN
Omvangrijke
gevechten
bij Soekaboemi
Groeten aan zee
varenden
Een krankzinnige pianist
voor de radio
Het nieuwe kabinet van
Sjahrir
„Zij verdienden hun
rijwielen"
Duitschers blijven
optimistisch
FRANCO VOLHARDT
ICroniek
Nieuwe democratische
4
DINSDAG 12 MAART 1946
W^OENSDAG 13 MAART zal het een jaar geleden zijn, aat
Hart. Majesteit Koningin Wtt'n.lmina na een afwezigheid van
bijna vijf jaren de Nederlandsche grens overschreed. Zij heeft
toen een bezoek gebracht aan het Zuiden van ons land, dat weer
betrekkelijk vrij kon ademen. Betrekkelijk, want het front was
nabij en de vijand, die nog een aanzienlijk deel van Nederland
bezet hield, deed het Zuiden nog regelmatig van zijn aanwezig
heid blijken. De Koningin heeft in die voor het Zuiden onver
getelijke maand Maart een triomphalen tocht van elf dagen door
het zwaar gehavende, maar vrije gebied gemaakt. Allen, die van
dit bezoek getuige zijn geweest bewaren daaraan een herinne
ring voor het leven.
Het zijn herinneringen aan een
laaiend enthousiasme, eer» groote
hartelijkheid en een diepe ontroe
ring. De heroverde vrijheid werd
bezegeld door den terugkeer van
Haar, wier persoon die vrijheid
symboliseert.
In het kleine, geheel verwoeste
dorp Eede in Zeeuwsch-Vlaande
ren betrad H.M. de Koningin het
geliefde vaderland, welks grond
doordrenkt was van het bloed der
slachtoffers van de Duitsche
moordpartijen, waar puin de
plaatsen aanduidde, waar een vrij
volk weleer aan zijn welvaart had
gebouwd, waar het water stroomde
door de straten en over de eens
vruchtbare akkers, waar als laat
ste haatuitbarsting en uit zucht
tot vernieling v, stelijke en
stoffelijke waai\ erken wa
ren opgeblazen
Om 12.29 um n gedenk-
waardigen Dinsu„„ Maart 1945
overschreed H.M, ue grenslijn,
gemarkeerd door een kalkstreep
de Koningin was terug in het va
derland, toegejuicht door eenige
honderden eenvoudige Nederlan
ders.
De Commissaris der Koningin
in de provincie Zeeland, Jhr. J.
W. Quarles van Ufford, was de
eerste, die de diepontroerde
Landsvrouwe aan den Nederland-
schen kant der grenslijn verwel
komde en Generaal-Majoor Mr.
H. J. Kruis, toen chef staf van het
Militair Gezag, was de tweede
Nederlander die Haar in het va
derland begroette. Na hen volgden
de Britsche Brigadier W. Under
bill, Commandant L.O.C. van Zee
land, en de plaatselijke Commis
saris van het Militair Gezag, Kolo
nel Van Leeuwen, die een der
laatste Nederlanders was. die in
1940 van H.M. afscheid nad ge
nomen in het vaderland.
Dit ontroerende oogenblik
tusscben de ruïnes van het
kleine Eede moge thans na een
jaar in herinnering worden
teruggeroepen. Hier kwam tot
bekroning het trotsche de
vies der Zeeuwen „ik wor
stel en ontkom". Een paar
maanden later zou voor het
geheele Nederlandsche volk
deze zinspreuk tot gelding ge
komen zyn.
"Wij leven vrij, wij leven blij"
werd in Eede gezongen, na het Wil
helmus dat wijd.ng had bijgezet aan
het historische oogenblik. En toen
begon de zegetocht van de Koningin.
Op haar auto wapperde de Neder
landsche vlag en niet de koninklijke
standaard. Zoo had Hare Majesteit
het gewild.
Tal van plaatsen in Zeeuwsch
Vlaanderen wercen bezocht en over
al kwam het tot spontane demon
straties. Overal sprak H. M. met de
autoriteiten maar vooral met de fa
milieleden van gefus.lieerden en van
hen die nog in gevangenschap wa
ren, met de menschen uit de ver
zetsbeweging, met hen, die door de
oorlogshandelingen zwaar getroffen
waren. Uitvoerig liet de Koningin
zich inlichten en voor ieder had zij
een bemoeuigend woord. En zoo ging
het alle dagen van dit bezoek. Hier
kwam een koning.n tot haar volk,
een moeder tot haar kinderen. Op
den geheelen tocht door Zeeuwsch
Vlaanderen, over Walcheren en Zd.
Bevelanc, door Noord Brabant en
Limburg steeds datzelfde beeld van
groot enthousiasme van groote ont
roering en van groote dankbaarheid.
De stoottroepen zoomede de bewa
kingstroepen genoten Ge bijzondere
belangstell.ng van H. M., evenals af-
deelingen van het vrouwenhulpcorps
De geestdrift der opgetogen bevol
king, die in de ijlings bevlagde ste
den te hoop was geloopen, kende
geen grenzen. In Eindhoven bijvoor
beeld werden de afzettingen verbro
ken door de juichende menschen-
In antwoord op eenige vragen
in het Lagerhuis met betrekking
tot de rede van Churchill, die
deze te Fulfcon heeft uitgespro
ken, zeide Attlee o.a.: „Het ligt
niet op den weg der regeering
over een rede, uitgesproken in
een ander land door een parti
culier, haar oordeel uit te spre
ken. De politiek der regeering is
in dit Huis volkomen duidelijk
uiteengezet door dea minister
van buitenlandsche zaken.
menigte zoodat de koninklijke auto
bijna niet uit c.e massa kon los ko
men. In de komende dagen Is het
een jaar geleden dat dit historische
bezoek van onze Vorstin gebracht
werd aan het bevrijde gebiec. van
Nederland waar de vreugde der be
volking even groot was als hare
vreugde, c.at zij zich weer vrijelijk
kon bewegen onder haar onderda
nen- van wie een zoo groote druk
was weggenomen. Wij herinneren
ons dat kort nadat de Koningin'
's Hertogenbosch had' verlaten er
weer granaten op de stad hagelden.
Maar de Koningin had ook pas bloe
men in ontvangst genomen uit han
den van een dapper Brabantsch
meisje dat herhaal&eiijk de linies
had doorbroken en dat deze bloemen
luttele uren te voren had geplukt in
't nog bezette gebied van Nederland
Ernstige ongeregeldheden heb
ben zich Zondagmiddag voor
gedaan in het interneerings-
kamp aan de Levantkade te
Amsterdam, zoodat de kamp
leiding zich zelfs genoodzaakt
zag, de hulp van de gezags-
troepen en van de brandweer
in te roepen.
Waarschijnlijk was een repri
mande vami den commandant tot
een der vrouwelijke geïnterneer
den, aanleiding voor de andere
kampbewoners in opstand te ko
men, waartegen de bewaking
zelfs met vuurwapenen moest
optreden. Twee vrouwen werden
daarbij ernstig gewond. Intus.
schen was de opstand overgesla
gen naar een loods aan de Suri-
namekade, waar ook S.S.-ers zijn
ondergebracht. De gelnterneer
den staken de radiokamer in
brand, vernielden de alarmin
stallaties en de telefoon, Energ.ek
optreden van de brandweer en
de inmiddels gearriveerde ver
sterking der gezagstroepen bad
tot gevolg dat opstand en brand
spoedig bedwongen waren.
De rust weergekeerd.
De directeur-generaal vopr de
bijzondere rechtspleging, mr. ter
Veer, heeft het onderzoek per
soonlijk ter hand genomen. Vast
is komen te staan, dat er enkele
gewonden meer zijn dan aanvan.
kelijk werd gemeld. Gisteren
was de rust in het kamp volko
men weergekeerd. De verant
woordelijke elementen zullen zich
voor een daartoe bevoegden rech.
ter moeten, verantwoorden.
DE MAATSTAF
WANMORGEN in de Mis is
het Evangelie voorgelezen,
waarin Christus een en ander
mededeelt over het laatste en
onherroepelijke oordeel dat Hij
eens uit zal spreken. Een deel
der menschen zal als „gezegen-
den" den Hemel worden bin
nengeroepen, een deel zal als
gevloektennaar het eeuwige
vuur worden gejaagd. Welke
maatstaf zal de Rechter daarbij
aanleggen? Ook dat wordt in
dit Evangelie onthuld. Als de
gezegenden vragen, waaraan
zij hun geluk te danken heb-,
ben, zal hun worden geant
woordt .omdat ge Mij te eten
hebt gegeven toen ik honger
had. te drinken toen ik dorst
had, gastvrijheid verleent teen
ik vreemdeling was, gekleed
toen ik naakt was, in het zie
kenhuis en in de qevangenis
mij hebt bezocht". En de ge-
vloekten zullen als reden ver
nemen: dat zij dit alles niet
hebben gedaan. Want, zal de
Heer zeggen: Ik beschouw Mij
door u precies zoo bejegend
als gij de minsten (d.w.z. hen
die door velen veracht en ver
afschuwd werdenhebt be
handeld. Dat is dus de
maatstaf.
MARCUS
De Engelsche veiligheidsdien
sten zijn volop in werking getre
den teneinde het uitbreken van
nieuwe branden aan boord van
Engelsche schepen te voorkomen.
Na den brand van Vrijdag aan
boord van de "Queen Elisabeth"
(85.000 ton) het grootste schip ter
wereld, zullen Britsche troepen
wellicht naar Southampton ge
zonden worden om de havens te
bewaken waar de "Queen Mary"
(81.000 ton) en de "Aquitania"
(44.700 ton) zal arflveeren
Een foto van het blusschings-
werk op de „Queen Elisabeth"
Het hoofd der politie te Southamp
ton heeft verklaard' dat hij het 'Mi
nisterie van. Oorlog om medewer
king zal verzoeken wegens de moge
lijkheid van sabotage. Voor de oor
zaak van den brand op de Queen
Elisabeth acht men geen andere re
delijke uitlegging mogelijk dan sa
botage. Er wordt nauw samenge
werkt tusschen Scotland Yard en de
politie-autoriteiten in Southampton
en Liverpool alwaar een geheele
reeks scheepsbranden heeft gewoed.
Er zijn 'bevelen uitgevaardigd voor
de bewaking der schepen in de Brit_
sche havens bijna even streng als
in oorlogstijd. Ook de schepen van
de Koninklijke Marine genieten een
extra bewaking: vooral het pas vol
tooide vliegdekschip "Eagle" van
45.000 ton te Belfast dat op 19 Maart
ooor Prinses Elisabeth zal worden
gedoopt. Het is vandaag het zwaarst
bewaakte vaartuig ter wereld.
Intusschen is Vrijdagavond weder
om brand uitgebroken in het ketel
huis' van het 27.000 ton metende
Britsche vliegdekschip "Victorious"
dat in de haven van Devonporth ligt
De bemanning kreeg het vuur dat
eenige schade heeft aangericht; bin
nen een uur tijds in bedwang. Thans
zou de oorzaak van den brand van
louter technischen aard zijn.
Britsche convooien zijn bij
Soekaboemi overvallen door
extremisten. Vliegtuigen kwa
men ter bescherming van de
convooien opdagen. Er wordt
in officieele Britsche berichten
gesproken over omvangrijke
gevechtshandelingen. De con
vooien, twee in getal, waren
op weg van Batavia naar
Bandoeng. De Britten hadden
tot Maandagavond 7 dooden
en 25 gewonden! De troepen
beweging naar Lembang is
belet door onder water geloo
pen wegen. In het gebied van
Medan worden een officier en
zeven Britsch-Indische solda
ten vermist.
Familieleden van zeevarenden
die via de radio een groet tot
vader, echtgenoot, zoon of ver
loofde op zee wenschen uit te
spreken, kunnen steeds een for
mulier bij radio-Nederland, afd.
Wereldomroep, postbus 150 Hil
versum, aanvragen.
Een bril'lante pianist, die al se
dert jaren krankzinnig is, heeft
een radioconcert gegeven vooi
geheel Amerika. Op correcte wij-
ze en zonder al te veel in het
oog springende fouten, speelde
hi.i een cadans van Mozart's con.
cert in d mineur. De psychiaters
zijn van meening, dat deze radio-
uitzendinig de eerste strompelende
stap is op een weg, die op zeke
ren dag nog eens tot genezing
kan leiden.
Officieel is te Batavia mede
gedeeld, dat Sjahrir zijn nieuw
„kabinet" als volgt heeft samen,
gesteld: Sjahrir, minisfer-nresi.
dent en buitenlandsche zaken;
Soedarsono, binnenlandsche za_
ken; Darma Setiawaini. openbare
gezondheid; dr. Soerachman, fi
nanciën; dr. Darmawan, handel
en industrie; dr. Djamaloedin
Rasat, landbouw en voedselvocr.
ziening; dr. Amir Sjarifoedin, de.
fensie; dr. Soewandi, justitie
Mohamed Sjafei, ondenvijs; Mo.
harried Natsir, voorlichting (ad
interim); Maria Ulfah Santoso,
sociale zaken; Hadji Rasjidi,
eeredienst (ad interim): dr. Ab
dul Karim, verkeer; dr. Putuhe-
ma, openbare werV.«- vana,
minister zonder portefeuille.
Voor bijna alle min. zijn
tevens vice-ministers benoemd.
Onder den kop „Zij verdienden
hun rijwielen", schrijft de „E,ve_
ning Standard" o.m. het volgende
over de uitvoering, die door het
Amsterdamsch Concertgebouw.
Orkest te Londen gegeven werd:
„Berlioz'" Symphonie Fantas
tique" kreeg de grootste ovatie
die ik in een concertzaal hoorde
sinds den laatsten avond van de
proms (de bekende concerten, die
in de oorlogsjaren in Engeland
gegeven werden). Een van de
eerste dingen \vaarvoor men be
wondering moet hebben bij dit
orkest, is zijn accuratesse en zijn
evenwicht. Van Beinum is een
eerste klasse dirigent met een or.
kest, dat zich heeft opgewerkt tot
een hoogte als wij in deze dagen
zelden te Londen zien.
De rede van Churchill te Fulton
schijnt een geweldige reactie in
Duitschland teweeg gebracht te heb.,
ben. De rede staat in het brandpunt
van alle politieke gesprekken. De
Duitsche bladen in den Russischen
sector van Berlijn hebben de rede in
twee a drie zinnen samengevat. De
Duitschers namen van de rede ken
nis uit dagbladen welke in de Brit
sche en Amerikaansche sectoren Van
Berlijn worden uitgegeven. De mees.
ten hooren in de rede van Churchill
een bazuingeschal dat tot een oorlog
tegen de Sovjet-Unie aanspoort. Als
men hen ervan tracht te overtuigen
dat Churchill slechts een energiekere
politiek t.a.v. de Sovjet-Unie betoogt
tene nde een oorlog te voorkomen i.
p. v. uit te lokken schudden zij on-
geloovig hun hoofd en glimlachen.
Vele Dïrtschers leven in. de voortdu.
rende hoop op een oorlog tusschen de
overwinnaars. Velen gelooven dat de
macht van Duitschland door een
nieuwen oorlog uit haar asch zal her_
rijzen. Bezeten door deze hoop klem
men zij zich krampachtig vast aan
ieder symptoom dat erop schijnt te
wijzen.
Onder voorzitterschap van gene
raal Franco heeft het Spaansche
kabinet Vrijdagavond vergaderd.
Na afloop werd een kort com
munique verstrekt inhoudende,
dat de regeering de verklaring
heeft besproken, die op verzoek
van Frankrijk door de regeerin
gen van Engeland en de Ver. Sta
ten is gepubliceerd. De regeering
heeft besloten de gedragslijn te
herhalen die vervat is in de vorige
Spaansche nota, waarin aan het
buitenland het recht wordt ont
zegd zich te mengen in de bin
nenlandsche aangelegenheden van
Spanje, die uitsluitend tot de sou-
vereihiteit van Spanje zelf behoo-
ren.
METHODEN introduceert
de heer Spaak van de Sodalis*
tische Partij in België. Hij wil
zijn zin, om een overwegend
socialistische regeering te vor-
men in België, doordrijven,
tegen den uitdrukkelijken wil
van het volk in. Het zou bijna
tragisch zijn, als het met het
oog op de beperkte mogelijk
heden van zijn nieuwe Kabinet
niet bijna lachwekkend was
Neqen socialisten zitten er in
zijn nieuwe Kabinet, met dria
zoogenaamde specialiteitenf
vakministers zouden wij in
Nederland zeggen. Op 19 Maart
komt de Regeering voor de
Kamer. Het is te voorzien, dat
het op een nederlaag zal uit
draaien, tenzij de communisten
en de liberalen er toe zouden
willen medewerken, om het
nieuwe Kabinet van Spaak te
dulden en voorloopig een schijn
van democratische allures te
geven. Maar waar de liberalen
hun afwijzend standpunt te
genover de plannen van Spaak
door hun besluit van Zondag
hebben kenbaar gemaakt, is te
vreezen wellicht te hopen
dat op 19 Maart een'„spaak" in
het ondemocratische wiel van
deze nieuwe regeering gestoken
zal worden
Hoe zit het in Mandsjoerije,
waar Russen plunderen? Over
dit probleem en tegelijk nog
eens over de kwestie Iran en
Bulgarije, hebben de gezamen
lijke regeeringen van Amerika
en Engeland een nota aan de
Russische regeering gericht.
Wat Iran betreft, komt die nota
in het kort neer op de catego
rische vraag, wat de Russische
troepen daar nu nog doen. De
onderhandelingen met de
Iraansche regeering te Moskou
zijn blijkbaar op het doode punt
geko men. De minister-presi
dent Sultaneh is „zeer ver
moeid" van zijn reis teruggeko
menIn Bulgarije zijn Ame
rika en Engeland ontevreden
over de beteekenis, welke de
Russische vooadij daar aan de
oppositie toekent. En over
Mandsjoerije wil men graag in
lichtingen hebben. Amerikaan
sche bladen zijn intusschen van
oordeel, dat het daar misschien
niet zoo'n vaart zal loopen. Wat
daar gebeurt, zijn „misschien"
streken van bandietenbenden.
Men vindt, aldus o.a. de „New-
York Herald Tribune", aanwij
zingen, dat verantwoordelijke
Russische autoriteiten het oog
merk hebben, om Mandsjoerije
aan China terug te geven. Want
al eerder zou gebleken zijn, dat
Rusland een sterk, vereenigd en
democratisch China wil, waarin
Mandsjoerije dan zijn volwaar
dige plaats zou innemen. Dat
kan natuurlijk niet, als Rus
land dit gebied van zijn be-
staansbronnen berooft. En de
moeilijkheid blijft altijd, dat
Amerika en Enqeland aan den
eenen kant en Rusland aan den
anderen kant, klaarblijkelijk
onder democratie niet het zelf
de verstaan
EENMAAL verdwenen tusschen de drukte van een haven,
liepen ze niet in de gaten. Totdat ze plotseling voor een
strenge controle stonden. En de man die dat baantje uitoefende,
wilde beslist en nog eens beslist hun geboortebewijs hebben.
Daar zaten onze vrienden nu als ratten zonder kaas in de val.
„Bewijs nu maar eens dat we geboren zijn.... gr.... gr....
gr.bromde Boebi.
