Henri de Greeve als
voordrachtkunstenaar
De waarheid omtrent
DE ZAAK-KROM
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
Uiteenzetting van
Mr. Schuurman
KATH. VOLKSPARTIJ
Statenkieskring
„Zaandam"
DE MOEILIJKHEDEN IN
DE WIERINGERMEER
Zal er op tijd gezaaid
kunnen worden?
DONDERDAG 28 MAART 1946
HET TIENMINUTEN-LANGE radio-praatje van den Zeer-
eerwaarden Heer Henri de Greeve eiken Zaterdagavond
is voor zijn ontelbare luisteraars telkens weer een waar
geestelijk genot. En dat zijn dan slechts tien minuten, dat we
hem alleen maar mogen hóóren.
Maar wat 'n feest is 't daarbij vergeleken hem een heelen
avond niet alleen te mogen hóóren, doch hem daarbij ook
te mogen z i e n in een boeiende voordracht als hij geeft van
zijn grootsch tooneelwerk „Het Vierde Beest", waarin hij de
voosheid en de boosheid van het nazidom zoo grondig weet
te ontleden in een vorm en een voordracht, die zijn ademloos
luisterend gehoor onafgebroken gevangen houdt in de ban
van zijn machtige woordkunst.
Hij is een reus van een kunstenaar; een taaireus en een
reus van een acteur.
Hij schreef zijn „Vierde Beest", omdat de gedachten over
het Hitler-systeem hem zóó machtig werden, dat hij ze aan
het papier moest toevertrouwen.
En nadat hij het had voorge
dragen in besloten kring van
mede-gijzelaars en vrienden,
waaide de idee hem aan zooals
het werk hem zelf was aange
waaid. om het na veler ver
zoek in het openbaar voor te
dragen, om het den door de be
zetters materieel uitgeplunderden
Bond zonder Naam weer mogelijk
te maken zijn werk voor den
geestelijken opbouw te hervatten.
De titel is ontleend aan het 7de
hoofdstuk van het Boek Daniël,
waarin sprake is van de Vier
beesten, die als oordeelen Gods
over de wereld gaan. Het Vierde
Beest is de geesel van het Hitle-
risme, dat over de menschheid
komt.
De schrijver voert twee vrien
den ten tooneele. waarvan de een
het onvervalschte type is van den
Nazi-Pruis, de ander een Ka
tholieke jonge kunstenaar, na den
vorigen wereldoorlog bij Neder.
landsche pleegouders in Uitgeest
opgevoed, met wier dochter hij
verloofd is. Hoewel hij een hooge
functie vervult bij de Gestapo is
hij overtuigd van den satanischen
geest van het nazidom, waarvan
hij alle symbolen op 'n hoop smijt,
nadat hij door te bladeren in een
boek over de oud-Duitsche Schil
derkunst 'n geschenk van z'n
verloofde tot de erkenning
komt, dat die oud-Duitsche schil
ders kunstenaars waren, omdat
zij bidden konden, omdat zij men-
schen waren die God tot richt
snoer van hun denken en daden
maakten en geen Ik-vergoders,
zooals de machtigen in Hitler-
Duitschland.
Zijn vriend, de nazi-Pruis,
meesterlijk geschilderd zoowel
door den auteur als door den
acteur, komt zij het langs heel
anderen weg tot een soortge
lijke conclusie.
Maar alles wat Pater de Greeve
voordraagt is niet zwaar op de
hand; hij geeft nu en dan ook
licht-verteerbare kost en zorgt
voor de welkome „note comique",
als hij de ras-Amsterdammers
ten tooneele voert en b.v. Jan
Klaassen en zijn Trijn elkaar een
„houten'' zoen laat geven.
Na het subtiele derde bedrijf
komt als 'n vulkaan-uitbarsting
het vierde, waarin hij als hij
de rechtszitting voordraagt
Kurt Loder in een zondvloed van
K.V.P. CANDIDAATSTELLING
GEMEENTERAAD
Bij de gister gesloten candi-
daatstelling voor de komende ge
meenteraadsverkiezingen van de
afdeeling Alkmaar van de Katho
lieke Volkspartij zijn geen nieuwe
candidaten opgegeven. Hieruit
valt blijkbaar op te maken, dat
de leden van de Partij met het
advies van het bestuur accoord
gaan.
Om echter een voldoend aan
tal plaatsvervangers te bezitfen
en tevens een aan.vullmg der lijst
voor alle eventualiteiten beschik
baar te hebben zal het bestuur
zelf nog eenige namen aan de lijst
toevoegen.
DE LETTER G
Op morgen. Vrijdag 29 Maart
is aan de beurt voor het afhalen
van nieuwe inlegvellen en textiel-
kaarten de letter G.
GESLAAGD
Onze stadgenoote, Mevr. Ver
hoogt, gediplom. pedicure enz.
slaagde heden aan het Instituut
Vellekoop te Haarlem, als Schoon
heidsspecialiste en Manicure.
SCHILDERSVEREENIGING
„DOORWERKEN"
Het jaarlijks onder de kunstlie
vende leden gratis te verloten
schilderij is dit jaar gewonnen
door Dr. S. Bartstra alhier.
woordenstriemen de corruptheid
van de nazi-partij laat geeselen.
En aan het slot is onze bewonde
ring voor onzen begaafden radio.
priester, die ons vijf bedrijven
zoo sterk wist te boeien, zoo mo
gelijk nog toegenomen. Wij heb
ben Henri de Greeve, dien wij als
redenaar reeds kenden, nu ook als
voordracht - kunstenaar-van-eigen
werk kunnen genieten.
Dat zijn talrijk gehoor voldaan
was, behoeft geen betoog.
Onze directeur, de heer E. J. M.
Stumpel, die Pater de Greeve ifi-
leidde, betreurde het dat duizen
den teleurgesteld moesten worden,
omdat wij hem slechts drie avon
den naar Alkmaar konden krij
gen; hij bracht de standsorganisa
ties dank voor haar medewerking
en bracht aan het slot van den
avond Pater de Greeve hartelijk
dank. hem alle succes toewen-
schend voor zijn Bond Zonder
Naam.
CONFERENTIE VOOR
DIENSTPLICHTIGEN
Op 10 April zal des avonds om
8 uur in de parochiekerk van den
H. Dominicus een Conferentie
worden gehouden voor dienst
plichtigen door den Z.E. Vloot.
aalmoezenier Schimmel. Nadere
bijzonderheden volgen nog.
BEKEERINGSWERK IN EIGEN
VADERLAND
Al meer dan tien jaren werken
de Paters Franciscanen onder
zeer moeilijke omstandigheden aan
de kerstening van Friesland.
Vooral in dat deel wat het geloof
totaal verloren heeft, hebben zij
hun posten uitgezet. Met veel
succes werkt een Alkmaarder,
Pater Groothuizen in St. Jacobi-
parochie. Hij heeft daar een kerk.
je in een woonkamer van een huis
en misschien slechts vijf parochi
anen. Maar hij zit niet stil en
predikt in allen eenvoud onder
de andersdenkenden. En hij is niet
alleen. Meerdere paters probee-
ren op deze wijze in Friesland het
zaad van -het Evangelie uit te
strooien. Het zal U ongetwijfeld
veel interesseeren en daarom heeft
het klooster van de Franciscanen
te Drachten besloten, in Alkmaar
meer bekendheid aan haar werk
te geven. Tot dat doel» zal Vrij
dagavond om 8 uur een lezing
worden gehouden door Pater de
Vries O.F.M. in de zaal van het
Gulden Vlies. Kaarten voor dezen
avond zijn verkrijgbaar bij den
Heer Woldendorp, Oude Gracht,
en bij de kernleden van de K.A.
Jonge Vrouwen van de St. Lau-
rentiusparochie.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Catharina, d.v. Frans
Stuit en C. W. Oliemans; Sonja,
d.v. Johannes Romp en A. van der
Linde; Josephine A. M., d. v. Ni-
colaas J. A. Koelman en E. G. M.
Kaptein; Jane T., d. v. Theodorus
M. Hoogeboom en A.' A. A. M. van
Puijfelik; Barend, z. v. Adriaan
Meijer en K. Rooseboom; Petrus
A. J., z. v. Nicolaas Sman en A.
de Zeeuw.
Gehuwd: Klaas de Groot en
Wilhelmina H. Weegels; Hemrich
E. J. Feldmann en Margaretha E.
Bloothoofd; George H. A. Schot en
Catharina M. de Moei; Geert
Schokker en Jacob je Postma.
Overleden: Pieter de Boer 52
jaar, geh. met Aagje Nap; Geertje
de Vries. 83 jaar, gesch. van P.
de Boer.
HET LAND VAN DEN
GLIMLACH
Zondag 31 Maart, des avonds
8 uur, wordt in 't Gulden Vlies
een enkele voorstelling gegeven
van Franz Lehar's beroemde ope
rette „Het Land van den Glim
lach" (Das Land des Lachelens),
waarin vroeger Richard Tauber
enorme successen heeft geoogst.
Niet alleen door het verheugend
groot aan:al bezoekers, maar ook
door het unaniem loffelijk oor
deel van de dagbladen wordt be
vestigd, dat het artistieke peil
van „De Nationale Operette",
waarvan de heer J. P. Koopman
(zoon van den bekenden opera
directeur en ontwerper van het
schouwburgplan-Koopman) on
langs directeur is geworden, zich
in stijgende lijn ontwikkelt. Het
is genoemden heer Koopman ge
lukt medewerking te verkrijgen
van den vermaarden tenor Cor-
nelis Wijchers (Nationale Opera
Praag), die de rol van Prins Seu.
Chong op meesterlijke wijze
zingt Over de voorstellingen in
Den Haag schreef „Het Binnen
hof" o.m.: „Er was vlot samen
spel en men kon genieten van
fraaie costumeering in Ooster-
sche kleurenpracht en van mooie
décors Wat Cornelis Wijchers en
Liselotte Jacobi brachten, genoot
de volle tevredenheid van het
publiek, dat zich met het spel
van Jo Remi en Victet Colani
vermaakte.
BEVORDERD TOT ARTS
Aan de Universiteit te Am
sterdam werd bevorderd tot arts
de heer A. G. Degenaar alhier.
OUDE-NIEDORP
W.Oi.-POLDER
Uit 22 sollicitanten voor de
vacante betrekking van machinist
dijkwerker is in de op Maandag
25 dezer gehouden vergadering
van het dagelijksch bestuur de
volgende voordracht opgemaakt:
1. P. Buur te Zuid-Scharwoude;
2. A. Bos Antz. te Waarland-
Harehkarspel.
3. N. Danenberg Cz. te
Oude-Niedorp.
De benoeming zal plaats heb
ben .-op Dinsdag 2 April a.s.
URSEM
GEMEENTERAADS
VERKIEZING
Het bestuur der Kath Volks
partij maakt bekend dat candi-
daatstelling schriftelijk kan ge
schieden tot en met 6 April bij den
secretaris, Ursem N 14.
De candidaatstelling moet min
stens door 10 leden onderteexend
zijn. terwijl de candidaat lid moet
zijn van bovengenoemde partij.
HEILOO
GEMEENTERAAD
Op Zaterdag 30 Maart a.s. zal
des middags om 3 uur de Gemeen
teraad bijeenkomen ten gemeente
huize. In deze vergadering komt
o.m. de overdracht van het G.E.B.
aan het P.E.N. in 1942 ter sprake.
Als raadsman van de heeren
Krom en van Kuyk hebben de
verschillende publicaties in uw
courant mij zeer bevreemd. Ik
zie mij dus genoodzaakt daar
tegen stelling te nemen. Het is
juist, dat de beide heeren voor
waardelijk buiten vervolging
zijn gesteld èh dat hun zaak niet
meer aan het oordeel van een
Tribunaal of een Bijzonder Ge
rechtshof kan worden onderwor
pen. Aan een maatregel van de
zen aard is echter automatisch
verbonden de ontzetting van
burgerrechten gedurende een
ijdvak van tien jaren (thans
gewijzigd), doch de wet geeft
daartegen het rechtsmiddel van
verzet en van -dit middel hebben
Krom en van Kuyk gebruik ge
maakt, waarna het verzet is be
handeld door den president van
het\ Bijzonder Gerechtshof, in
tegenwoordigheid van den advo
caat-fiscaal voor de buitenver-
volgingstelling, de opposanten en
hun raadsman.
De President 'heeft bij die gele
genheid niet alleen de vraag of
Krom en van Kuyk ai dan niet in
hun burgerrechten moesten worden
hersteld onder de loupe genomen,
doch tevens de geheele zaak aan een
onderzoek onderworpen en aan het
eind als zijn oordeel uitgesporken,
dat hij het waardeerde, dat de op
posanten dit verzet hadden gedaan,
omdat hij hen beschouwde als goe
de Nederlanders, dat hij er van
overtuigd was dat de vaderlandsche
zaak hen na het hart lag, maar dat
zij als zakenmenschen te veel
hebben gedacht aan de instandhou-
d ng van hun bedrijf.
De President was van meening,
dat genoegzaam was gebleken, dat
de opposanten aan de Duitschers
niet hadden verdiend, zoodat die
conclusie blijkens het rapport van
en accountantsd enst van den P.O.D.
niet gerechtvaardigd was, doch dat
zij ten onrechte, met hanteering van
de verordening, waarin het ontslaan
van arbeiders verboden was, perso
neel dat weg wilde, aan hun be
drijf gebonden hadden. Hij stelde
u tdrukkeliik vast dat hij de oppo
santen niet beschouwe als collabo
rateurs, doch door hun handelwijze
hadden zij het bedrijf in stand we
ten te houden, terwijl anderen, die
een meer principieele houding had
den aangenomen, hun bedrijf teloor
hadden zien gaan. Het feit, dat het
bedrijf onmiddellijk na de bevrij
ding weer kon gaan werken, betee-
kent een voordeel en mitsdien achtte
de President het niet meer dan bil
lijk dat alsnog een vermogensrech
telijke correctie werd toegepast in
den vorm van een boete. De Advo
caat-Fiscaal ging hiermede geheel
accoord en ook de opposanten zagen
de juistheid van deze beslissing in.
Er is dus geen sprake van dat
Krom en van Kuyk zich door be
taling van een geldsbedrag aan een
openbare behandeling hebben ont
trokken, omdat de Advocaat-Fiscaal
dit heeft gedaan. Na gedaan verzet
is een boete opgelegd, terwijl de
schrapping van de ontzetting der
burgerrechten van den beginne af
aan reeds vaststond.
Resumeerende: de Pres.dent was
van oordeel dat Krom en van Kuyk
goede Nederlanders zijn geweest en
geen collaborateurs, dat zij niet de
hand hebben gehad in de uitzen
ding van arbeiders naar Duitschland
en dat de beschuldiging dat zij ar
beiders daarmeede zouden hebben
bedreigd ongegrond is gebleken.
Het tweede gedeelte van uw arti
kel is ook al volkomen onjuist. Het
gaat hier om de vraag of vooraan
staande ingezetenen van Alkmaar
in hun kwaliteit van burgemeester,
wethouder, raadslid enz. een ver
zoekschrift tot vrijlating van de
heeren Krom en van Kuyk hebben
J onderteekend. Dit is positief niet
waar.
Begin November 1945 c een ver
zoekschrift opgesteld, gericht aan
den Officier-Fiscaal te Alkmaar,
waarin de requestranten uitdrukke
lijk vast stelden, dat zij niet
wenschten te treden in een beoor
deeling van de juistheid van de in
gediende klachten tegen Krom en
van Kuyk, doch dat zij het onjuist
achtten, dat deze heeren die zij
als goede Nederlanders beschouwden
in een kamp werden geplaatst
tusschen landverraders en collabo
rateurs. Dientengevolge werd aan
gedrongen op vrijlating onder nader
te bepalen voorwaarden, waarbij
gewezen werd op de mogelijkheid
van huisarrest, meldingsplicht of
iets dergelijks. De requestranten
hebben dit gedaan in privé, zonder
vermelding van hun functie. Bij de
overhandiging van dit request is
daarbij gevoegd een afschrift, waar
op de namen waren getypt, omdat
handteekeninffen dikwijls onleesbaar
zijn en op dit afschrift zijn de func-
t.es van de onderteekenaars ver
meld, zulks met het deel om den
Officier-Fiscaal, die destijds nog
niemand in Alkmaar kende, te la
ten weten met wie hij te doen had.
Voor dit begeleidend afschrift heeft
geen enkele onderteekenaar van het
request eenige verantwoording, in
tegendeel, dit is buiten hen om en
buiten hun weten bijgevoegd.
Uw conclusie is dus onjuist. Deze
zaak behoorde niet In den Gemeen
teraad" te worden behandeld omdat
de heeren van Kinschot, Couwenho-
ven, Andriesma, Ringers en Niele
niet als burgemeester, wethouders
en leden van den Gemeenteraad op
de vrijlating van Krom en van Kuyk
hebben aangedrongen, doch als par
ticuliere personen, hetgeen, naar
ik hoop, in een vrij land nog altijd
geoorloofd is.
Overigens blijkt thans wel duide-
lijkt dat deze heeren een goede zaak
hebben gesteund omdat zij den Pre
sident van het Bijzonder Gerechts
hof aan hun zijde hebben. Het ware
dan ook beter geweest deze zaak via
de bedrijfszuivering af te doen, het_
geen ook de meening was van het
vorig Hoofd van den P.O.D.den
heer van Tuyll, die door den afloop
van deze zaak volkomen in het ge
lijk gesteld wordt. De geheele inter,
n'eering is onjuist geweest en de re
questranten hebben van een juist
inzicht blijk gegeven.
Ik hoop met deze toelichting te
hebben bereikt dat een verdere ver
keerde voorlichting van het publiek
door de Pers zal worden beëindigd.
Mr. H. SCHUURMAN
NASCHRIFT REDACTIE. Er
begint klaarheid in de zaak te ko
men, waarmee nog niet gezegd is,
dat die klaarheid er al heelemaal is.
Wij nemen nota van de mededeeling
van Mr. Schuurman, dat de reque-
tranten geen verantwoording dra
gen voor het feit,* dat hun openbare
functie achter hun naam onder het
verzoekschrift werd vermeld, doch
wij blijven bij hetgeen wij gister
schreven, dat het verzoekschrift bij
den P.O.D, werd ingediend mèt ver
melding van die functies. Daar het
origineele request berust in het dos
sier, dat dé advocaat-fiscaal Mr.
Bakhoven onder zich heeft, hebben
wij ons de moeHe getroost van een
reis naar het Bijz. Gerechtshof te
Amsterdam, om. Mr. Bakhoven te
verzoeken ons inzage van dit origi
neele request te verleenen,* hetgeen
ons, ondanks een schriftelijke in
troductie van Mr. Schuurman, werd
geweigerd.
Het blijft dus een raadsel, wie aan
de handteekeningen de openbare
functies heeft toegevoegd. Nog een
ander raadsel blijft onopgelost, een
der onderteekenaren verklaarde ons
n.l. pertinent, dat hij niet een ver
zoek tot vrijlating had onderteekend
doch een verzoek om Krom wegens
ziekte naar een andere inrichting
over te brengen. Hierover brengt
het schrijven var Mr Schuurman
?een klaarheid.
HEERHUGOWAARD
CAFé VERKOCHT
Het café van den heer G. Ken
ning met 1.15 ha bouwland, ge
legen in de Berkmeer, is Dij
onderhandschen verkoop in han
den van den heer Jac. Bankras
overgegaan, eveneens wonende
aldaar, gem. Obdam
Aan de hand van de stemming
op de groslijst is de onderstaande
volgorde vastgesteld voor de
candidatenlijst in den Staten
kieskring Zaandam: 1. E. P.
Clijnck, Zaandam; 2. H. Roozen,
Egmond-Binnen; 3. G. Twaalf
hoven, Uitgeest; 4 'C. Venneker,
Alkmaar; 5. N. J. Hooijschuur,
Koog aan de Zaan; 6, C. P,
Spaansen Castricum; 7.' Jos. v'.
d. Laan, Assendelft; 8. G'. v. Slin
gerland, Alkmaar; 9. J 'de Boer
Wzn., Obdam: 10 D. J Wolden
dorp, Alkmaar Ï1 J. Brugman,
Uitgeest; 12. T. A. v. d. Laan,
Wormerveer; 13. P.' Th. Luyckx,
Den Helder;.,14.' J. C. Dingerdis,
Castricum; 15. S. J A. Keesoom,
Alkmaar; 16. P. Meynen, Aker
sloot; 17. L. H.'Bremmers, Cas
tricum; '18. 'Jac. Weel, Langen.
dijk; 19. A. de Griidt, Wormer
veer
De definitieve lijst zal geen
grooter aantal namen bevatten
dan 10.
Wanneer een der candidaten
er alsnog de voorkeur aan geeft
om niet op de lijst voor te ko
men, wordt deze verzocht dit
vóór 1 April ter kennis te bren
gen van het secretariaat: N. J.
Hooijschuur, Kieftstr. 40, Koog
aan de Zaan.
Zoo langzamerhand verdwijnt
het grauwe, troostelooze as
pect van de eens zoo bloeien
de Wieringermeer, die door
de Duitschers welhaast in een
dorre woestenij werd veran
derd.
Er komt weer leven, de akkers
worden op vele plaatsen weer
bewerkt en hier en daar maakt
het grijs van de overspoelde klei
plaats voor frisch-groene plek
ken. Toch zijn de moeilijkheden
grooter dan men aanvankelijk
veronderstelde.
Het is nu einde Maart zaai
tijd doch het is zeer de vraag
of men er in zal kunnen slagen
tijdig het lahd in cultuur te bren
gen. Het verzoek van den minis
ter van Landbouw en" Voedsel
voorziening, om te trachten in
1946 een oogst te krijgen, is niet
tevergeefs geweest. - Men vreest
echter, dat het niet mogelijk zal
zijn er aan te voldoen.
Alle huizen zijn' (behalve langs den
West en Noordrand) vernield door
w ild en golven. De schuren zijn
meest wrakken, waarvan alleen bet
dak nog gedeeltelijk aanwezig is.
Vrijwel alle geboomte is dood. Water,
leiding, electrische kabels en telefoon
zijn grootendeels onbruikbaar.
De bewoners zijn geëvacueerd
rondom de polder, somm gen heel
ver van hun bedrijf af; tot 40 km. toe
Er is slechts een nood woning v ge
bouwd en enkele arbeidersverblijven
in behouden gebleven' schuren langs
den rand. Enkele landbouwers heb
ben zichzelf een noodwoning aange.
schaft en cfeze zijn een slag op voor
op de anderen.
Een vierhondertal landbouwers met
de benoodigde arbeiders moet even.
wel dagelijks heen en weer reizen
naar den polder.
Voor arbeiders is een dienstrege
ling ingesteld met vrachtauto's, wel.
ke dienst uiteraard niet ideaal werkt
en bovendien duur is. Maar het kan
nu eenmaal niet anders voorloopig.
De landbouwers die nog zoo geluk
kig zijn, dat zij de beschikking heb.
ben over een motorvoertuig kunnen
zich daarmee wel wat redden en
hebben dan ook allen een rijvergun
ning aangevraagd. Door den dienst
wederopbouw Wieringermeer is bier.
aan alle medewerking verleend. Jam
mer genoeg blijkt echter, dat men
bij de bevoegde instanties de urgentie
voor deze vergunningen niet het
oog op het in cultuur brengen van
deze 18000 HA vruchtbaar land, niét
goed inziet. Het duurt weken en we.
ken eer ze verstrekt worden. Zeer
velen wachten al een paar maanden
ejp moeten nu de zeer groote afstan.
oen dagelijks nog fietsen op vaak
slechte banden.
Het zal onder'de gegeven moeilijke
omstandigheden in elk geval een
krachttoer worden bet zaad op tijd
n de aarde te hebben.
