Nieuw
Partij van den Arbeid brengt verklaring
van de Bisschoppen in discussie
Interne moelijkheden tusschen
Indonesiërs
Maar er valt niet aan te tornen!
Voor Alkmaar en omgeving
Bureaux:
NOG STEEDS
ACTUEEL
Morgen is het vijf en vijf
tig jaar geleden, dat de
encycliek „Rerum Novarum"
werd uitgevaardigd. Sinds men-
schenheugenis is de dag van de
vijftiende Mei het Meifeest van
de christelijke arbeiders, wier
treurige sociale en economische
toestand Paus Leo XIII in zijn
beroemd rondschrijven duidelijk
heeft geschetst.
Passagierslijst „Oranje"
en „Sloterdijk"
De BISSCHOPPEN hebben
duidelijk gesproken. Hun
verklaring komt hier op neer,
dat het in de staatkunde ook gaat
om zedelijke normen en dat de
naleving daarvan het best ge
waarborgd wordt door de Katho
lieke Volkspartij.
[2a a Isle
meuws
Een
„nationale concentratie"
Gele rozen en viooltjes
voor Churchill
BEDEVAART L. T. B.
NAAR HEILOO
Extra treinen.
De K.R.O. en de
verkiezingspropaganda
Een van de twee
Hoofdredacteur: H. N.
Smits; rayon-redacteur
Fr. Otten; binnenland
P. Sigon.
Abonnementsprijs f 3.40
per kwartaal; 1.20 per
maand, inclusief incasso.
Advertentie-prij sper
editie 13 ct. p. m.m.,
minimum 2.50; in alle
edities 26 ct. p. m.m.;
minimum 4.
Fam. ber. 20 ct. p. m.m.;
in alle edities 30 ct.
Noordhollandsch Dagblad
J Buiten God is 'i
nergens veilig
(Vondel)
DINSDAG 14 MEI 1946
42e JAARGANG - NUMMER 10929
ALKMAARLangestraat
42A tel 2046 (adm.);
2047 (redactie) K 2200
HOORN: Draafsingel 59
tel. 4243 (K 2290) 2 lijnen
DEN HELDER: West
straat 80; tel. K2230
SCHAGEN: Molenstraat
52 tel. 459 (K 2240)
Bankrelatie:
Noorderbank
En nog altijd is de geest van
„Rerum Novarum" actueel, ook
nadat in 1941, bij het veertig
jarig jubilé van deze encycliek,
een nieuwe verscheen, onder den
titel „Quadragesimo Anno", die
zich in 't bijzonder richtte tegen
het liberalisme in de economie.
Nog altijd actueel. Nog altijd
is de oplossing van „het" socia
lisme verwerpelijk. Nog altijd is
de juiste oplossing, dat de Kerk,
de Staat en de belanghebbenden
medewerken om in het sociale
vraagstuk uitkomst te brengen.
Nqg altijd moet de Staat en
het' is voor ons in deze dagen
bijzonder actueel, ons dit in te
scherpen door den geest van
zijn wetgeving en bestuur zor
gen voor het algemeen welzijn;
zijn zorg dient zich uit te strek
ken, zoo drukt de encycliek zich
uit, tot alle burgers zonder uit
zondering, maar speciaal tot de
arbeiders, wier werkzaamheid de
onontbeerlijke factor is in de
productie der goederen De na
tuurlijke vrijheid van gezin en
individuen eerbiedigend, heeft
de Staat in het algemeen belang
het recht in te grijpen in tal
rijke aangelegenheden van indi
viduen en groepen.
Maar ook de belanghebbenden
hebben een taak! En hier raken
wij het groote punt van het ver-
eenigingsleven, op welk gebied
het woord van Leo XIII over
heel de wereld een macht van
katholiek orgaiyfütieleven heeft
ontketend, welke de sociale actie
in het algemeen en het geeste
lijk en tijdelijk welzijn van mil-
lioenen arbeiders op de eerste
plaats, tot zegen geweest is
Veertig jaar na „Rerum N'ova-
rum" verscheen Quadragesimo
Anno". Ook op den vijftienden
Mei. Zoo is deze dag geworden
tot de groote sociale vierdag van
de katholieke wereld. Aanvanke
lijk speciaal van dé arbeiders,
later meer van de andere stan
den, die zeker eveneens reden
hebben, zich op dezen dag te be
zinnen
Want in „Quadragesimo Anno"
gaat het niet meer over den toe
stand van de arbeiders en over
de veroordeeling van het socia
lisme in het bijzonder, doch over
de gansche sociale orde, die vol
gens de Wet van het Evangelie
moet worden hersteld en vervol
maakt.
Daar wordt met name ook voor
den Staat een breedere en die-
per-ingrijpende taak vastgesteld,
die nog niet voltooid is! Zoo is
op den vierdag van „R.N." ook,
smds 1931, de encycliel? „Qua
dragesimo Anno" van brandende
en dringende actualiteit.
De vijftiende Mei was aan
vankelijk de vierdag van de
christelijke arbeiders. Deze dag
is thans sinds vijftien jaar de
vierdag van alle christelijke wer
kers, die de sociale gemeenschap
vormen Moge de wereld het nog
beleven, dat zij eens zal zijn de
groote vierdag van heel de wer
kende wereld, van heel de sociale
gemeenschap^ Dan is de vervul
ling van de idealen van de so
ciale encyclieken nabij. Dan is
het groote woord vervuld: „Dat
allen één zijn".
Versterkte sociale actie op de
basis van de groote sociale ency
clieken kan daartoe krachtig bij
dragen. Dit scherpt onze plicht
in, met vernieuwde toewijding
op sociaal en politiek gebied!
De passagierslijst van de m.s,
„Oranje" en „Sloterdijk", met dé
namen van resp. 911 en 1030 re-
patrieerenden, liggen op onze
bureaux voor een ieder ter in
zage.
Men zou zoo meenen dat dit'
nu duidelijk genoeg is. Niet aldus
de Partij van den Arbeid, wier
presidium, waarin naast drie an
deren ook een katholiek zitting
heeft, een mededeeling ver
spreidt, waarin allereerst wordt
uitgesproken, dat men de waarde
beseft welke de stem van het
hoogste kerkelijke gezag voor
onze katholieke landgenooten
heeft Derhalve spreekt het wel
vanzelf, heet het verder, „dat in
de kringen van de Partij van den
Arbeid deze uiting van de zijde
der Bisschoppen wordt geëerbie
digd en dus niet in debat behoort
te worden gesteld".
Men zou meenen, dat het pre
sidium er derhalve verder het
zwijgen toe zou doen. Deze ver
wachting wordt echter niet ver
vuld.
Hoewel, heet het dan nl. ver
der, de Bisschoppen een voorkeur
uitspreken ten gunste van de
Katholieke Volkspartij, wordt
teenszins uitgesloten geacht
.w.z. door de Partij van den
Arbeid, niet door de Bisschop
pen! dat „candidaten van de
Partij van den Arbeid bij hun
staatkundig streven evenzeer
door de zedelijke normen van
het christendom worden geleid".
Natuurlijk is dat niet uitge
sloten. Maar dat achten de Bis
schoppen niet voldoende. Het
gaat er niet om, wat er „niet-
uitgesloten" wordt geacht, maar
wat naar de meening van het ook
door de Partij van den Arbeid
zoo geëerbiedigde hoogste kerke
lijke gezag „gewaarborgd" is.
Het gaaf nu niet meer aan, om
gevaarlijke risico's te nemen, het
gaat om zooveel mogelijk waar
borgen En naar de meening
van de Bisschoppen ligt de
waarborg voor het naleven
van de zedelijke normen, door
welke candidaten zich in de
staatkunde moeten laten leiden,
in de Katholieke Volkspartij.
En weer komt men dan nu van
de zijde van de Partij van den
Arbeid met het motief, dat het
stemmen op de candidaten van
de Partij van den Arbeid, die
zich wel door de zedelijke nor
men gebonden weten, niet door
een verbod is getroffen. Een
dergelijk verbod is ook ten
eenenmale overbodig. Het gaat
immers bij de tegenwoordige
wijze van stemmen niet om het
stemmen op bepaalde candidaien
maar men stemt feitelijk een
lijst. Iedere stem, op de lijsten
van de Partij van den Arbeid
uitgebracht, welke candidaat
men persoonlijk ook zou stem
men, komt ten goede a'an de ge-
heele lijst. Iedereen die op de
Partij van den Arbeid stemt,
werkt mee aan de verkiezing
van tal van candidaten, van wie
geen enkele waarborg bestaat,
dat zij voldoen aan wat de Bis
schoppen verlangen, nl. dat zij
zich laten leiden door de zede
lijke normen van het christen
dom
Laat ons eens aannemen, dat
de Partij van den Arbeid dertig
zetels zou behalen. Daar zouden
wellicht een viertal katholieken
bij kunnen zijn. Hoe staat het
met de waarborg inzake het er
kennen van de zedelijke normen
van het christendom door deze
26 candidaten? Het is toch dui
delijk, c wij van een derge
lijke waA'borg niets weten. En
het is ook duidelijk, dat nu de
Bisschoppen zulk een waarborg
onomwonden verlangen, geen
enkele katholiek tegenover de
Bisschoppelijke verklaring ver
antwoord is, als hij op de Partij
van den Arbeid stemt.
Nogmaals en ten overvloede
zij het vastgesteld: Het gaat in
de staatkunde om de zedelijke
normen van het christendom. Nu
moeten wij, katholieken, perso
nen kiezen, waarvan wij met
recht mogen verwachten, dat zij
KvlEER EN MEER krijgt men
den indruk, dat het in het
Indonesische kamp zelf rom
melt. Wel tracht de republi-
keinsche voorlichtingsdienst de
abnormale feiten een normaal
aanzien te geven, maar ook hij
kon niet verbloemen, dat, ter
wijl Soekarno overleg zou ple
gen met Sjahrir, thans Soe
karno plotseling naar Cheribon
is afgereisd, om een mili
taire academie te openen.
Daaruit vloeit voort, dat de
„kabinet"-zitting is verdaagd En
dit alles is onmiskenbaar een ge
volg van het feit, dat de Indone
siërs op principiëele punten, in-
Voor zijn vertrek uit Nederland
bracht Winston Churchill een be
zoek aan Rotterdam;waar hij daar
Rotterdam het eereburgerschap niet
kent; tot eere raadslid benoemd
werd. Churchill tijdens zijn rede tot
den Rotterdamschen gemeenteraad.
Op weg naar Rotterdam, heeft
Churchill een kort bezoek ge
bracht aan Aalsmeer, als dank
voor de prachtige versiering van
de Pieterskerk en de aula van
de Universiteit te Leiden, welke
hem door den Aalsmeerschen
Tuindersbond was aangeboden.
De dagelijksche bloemenveiling
werd hier juist gehouden. Hij
werd ontvangen door den bur
gemeester. Mevrouw en Miss
Churchill werden uiteraard bloe
men aangeboden. Churchill
toonde groote belangstelling voor
de uitgestalde bloemen en bleef
herhaalde malen staan om na
dere inlichtingen over een be
paalde soort in te winnen. Het
bezoek duurde slechts een kwar
tier, maar van dezen tijd was
gebruik gemaakt om den hof-
auto, waarmee Churchill reist,
met gele rozen en viooltjes te
versieren.
tern, niet tot overeenstemming
kunnen komen. Meerdere kringen
ook zijn van meening, dat Soekar
no voor eenigen tijd wenscht „on
der te duiken", om daardoor een
ontmoeting met van Mook te ver
mijden of mogelijk ook, om daar
door tijd te winnen, nu blijkt dat
de Engelsche troepen zich inder
daad gaan terugtrekken.
Ook zuiver militair schijnt de
extremistische motor niet gelijk
matig toeren te maken. De com
mandant van de TRI op West-
Java heet gearresteerd te zijn door
zijn eigen stafchef.
Volgens uitlatingen van Sjari-
foedin zou er thans in Indonesië
een „nationale concentratie" tot
stand gekomen zijn, die tot doel
heeft, de krachten van het volk te
bundelen en het te concentreeren
op de verdediging van het land.
Intusschen gaan de republikei
nen voort, al wat Nederlandsch is
te boycotten.
De militaire politie te Ban
doeng is er zelfs toe overge
gaan een verbod uit te vaardi
gen voor bezitters van radio
toestellen, naar de Nica-uit-
zendingen te luisteren. Met
zware straffen wordt gedreigd.
Anderzijds krijgt men den in
druk. dat de Indonesische kop
stukken de Nederlanders niet ge
heel en al tegen zich in het har
nas willen jagen. Een communi
qué zegt n.l. dat de Indonesische
autoriteiten zich ten volle» bewust
zijn van het, belang eener snelle
evacuatie van geïnterneerden
naar de geallieerde zóne en dat
vanaf 20 Mei a.s. 1000 geïnterneer
den uit de Javaansche binnen
landen per week naar de geallieer
de zijde zullen worden overge
bracht.
Een vaste lijn in de houding der
Indonesiërs valt er echter niet te
bespeuren. En juist dat is het
wellicht waarom dr. van Mook c.s.
nog maar steeds niet tot een defi
nitief resultaat en eén bevredi
gende oplossing kunnen geraken.
In Engeland is een voorstel tot
tijdelijke opheffing van militaire
dienstplicht verworpen. Bij wijze
van proef zullen echter voorloopig
geen huisvaders worden opgeroe
pen.
De Italiaansche minister van
binnenlandsche zaken heeft ont
kend. dat er een aanslag zou zijn
gepleegd op Koning Umberto
Volgens een besluit van de re
geering zullen de mijnwerkers een
pensioenregeling krijgen.
In het najaar zullen de koning
en de koningin Van Engeland een
bezoek aan ons land brengen.
Voor de bedevaart van den
L.T.B. naar O. L. Vrouw ter Nood
te Heiloo (Runxputte) op Woens
dag 15 Mei a.s. zal een extra-trein
rijden van Haarlem naar Runx
putte (vertrek 8,16 uit Haarlem)
en van Alkmaar naar Runxputte
(vertrek 9,54 uit Alkmaar).
De trein stopt in Santpoort, Be
verwijk en Uitgeest.
Ook voor de terugreis is er een
extra-trein tot Alkmaar en tot
Haarlem.
Het Algemeen Secretariaat der K.
V.P. deelt ons mede:
Van talrijke zijden wordt onze aan
dacht gevraagd voor de beperkte
wijze, waarop de K.R.O. in zijn pro
gram zendtijd ter beschikking stelt
ten behoeve van de propaganda der
Katholieke Volkspartij.
Voorop sta; dat de K.R.O. zich!
gaarne bereid verklaard heeft zijn
medewerking te verleenen aan de
verkiezingsactie der K.V.P. Het is
echter tevens gewenscht er op te
wijzen, dat de Katholieke omroep
z.ch wenscht te houden aan de aan
wijzingen der regeering en het is in
het bijzonder herhaald in een na
drukkelijk schrijven van de Radio-
raad, de de huidige ong^ewensch-
te toestand op dit terrein naar
voren brengende er "met de mees
te nadruk op wijst, dat de omroep,
vereenigingen, overeenkomstig de
aanwijzingen der regeeringde
grootst mogelijke soberheid ter zake
moeten betrachten."
De K.R.O. wil zijn correcte hou
ding handhaven; ongeacht onjuiste
methoden van anderen.
De Katholieke Volkspartijhet
standpunt van de K.R.O. waardeerend
is eveneens van meening, dat men
zich dient te houden aan de door de
regeering gegeven aanwijzingen. Men
had verwacht, dat de Partij van de
Arbeid hetzelfde inzicht had ge
toond en hoopt, dat zij alsnog tot
dit inzicht zal komen.
CR zijn heel wat „christe-
nen", die datgene willen
vertoonen wat Christus voor
iedereen onmogelijk heeft ver
klaard, n.l. twee heeren die
nen, God en den Mammon.
Toch zijn er maar twee
mogelijkheden. De eene is: den
Mammon aan God onderwer
pen: het geld gebruiken om
Gods bedoelingen te verwe
zenlijken in gezin, beroep,
bedrijf en gemeenschap als
mede om den slechtgevoeden,
schamel gekleeden, armoedig
behuisden, zieken en gevangen
Christus alom aanwezig!) te
helpen. De andere mogelijk
heid is: God aan den Mammon
ondergeschikt te maken: God
negeeren en het Evangelie
vertrappen, wanneer het op
geld verdienen aankomt en bij
gelegenheid de „godsdienst"
misbruiken om de brandkast
te spekken.
Een van dè twee. Allebei
samen gaat niet!
MARCUS.
