STALIN'S WALHALLA
HET NEON-KRUIS
Nieuw landbouwgebied draagt
bij tot Nederlands welvaart
Duizend dagen in
aan den avondhemel
Nieuw Noordhpllandsch Dagblad
S
DE KERK WEET dat zij ten aanzien van de stoffelijke dingen
de roeping heeft, ook. deze aan het Rijk Gods dienstbaar te
maken en voor te bereiden op de nieuwe, hemelsche aarde, die
Christus na Zijn Wederkomst zal scheppen. Alle dieren worden
door Haar geheiligd: de roofzuchtige adelaar, wapendier van
trotsche staten, is door Haar geheiligd tot symbool van Sint
Jan, den boven alle bergtoppen stijgenden ziener; de os, een
dom beest, is het zinnebeeld van den kunstenaar onder de vier
evangelisten, Sint Lucas, geworden en kan aan de Kerstkribbe
niet meer gemist worden; het lam ontroert ons telkens opnieuw,
sinds Jezus het Lam Gods voor onze zonden werd. De wijn,
middel tot booze zelfbedwelming, is met het brood, beeld van
nooddruft en object van winstbejag, tot de heiligste bestemming
opgeheven: de schijngestalten van Jezus' Lichaam en Bloed te
worden. Het water, het zout, de olie, de bijenwas, het is alles
binnengeleid in de sfeer van het Mysterie, van het heilige en
gewijde.
De ontginning van den noord-oostpol der
DE KARDINAAL
TOT DE JONGEREN
LAND
VOOR WATER
ZATERDAG 22 IUNI 1946
HARD WERKEN VOOR
DE DUITSCHERS
Lastige partisanen
Hij zit voor ons, Theo
Windt, een zoo op het oog
stevige Hollandsche jongen
van in de twintig, versch ge
repatrieerd uit Rusland, ais
een van de veïe Nederlanders
die destijds via Berlijn den
langen weg naar het Oosten
gingen, ingedeeld bij de z.g.
Oostcornpagnie.
Het is geen opgesmukt ver
haal dat hij ons serveert, doch
een sobere, sombere ketting van
feiten en gebeurtenissen tus-
schen dien voer hem beruch-
ten datum, den 15 Juni 1943,
en nu.
Dien dag, nu drie jaren ge
leden, moet hem nog wel
versch in het geheugen liggen.
Oorspronkelijk Amsterdam
mer, werd hij in den arbeids
inzet ingedeeld voor de Oost
compagnie. Stevige boys kon
den zij daar nu eenmaal ge
bruiken.
Die Oostcompagnie heeft bij
velen nog al een wrangen bij
smaak, omdat zij meenen, dat dit
een vrijwilligersorganisatie was,
die deel uitmaakte van de Weer
macht. Zoo is het echter niet. Die
Oostcompagnie was onderverdeeld
in meerdere groepen, a.d.z. Oost-
visscherij, Oostboeren, Oostbouw.
Voor dat laatste was hij bestemd.
In de Linnaeusstraat in Den Haag
waarheen hij en nog tientallen
lotgenooten werden getranspor
teerd, werd hun een contract als
SS-frontarbeiter ter teekening
onder de neus geduwd. De mees
ten teekenden niet.
Maar wat maalden de Duit-
schers om een Hollandsche
handteekening. Desondanks
moesten de Hollanders dan
maar zonder handteekening.
De reis naar het depót in Berlijn
begon een dag later.
De uniformzieke Duitschers
duldden geen civiele kleedij, dus
weg er mee. Slechts weinig moch
ten zij behouden, de rest kon naar
huis gestuurd worden.
Gebrek aan voldoende voorraad
was oorzaak, dat de meesten er nogal
potsierlijk uitzagen. De eene droeg
een Fransehe soldatenmuts met een
O.T._pantalon en een Poolsch jasje.
De andere had weer een ander inter
nationaal uniform aan.
Toen kon de tocht naar het Oosten
aanvangen. Het eerste doel was Sta-
raja Russa, waar de Hollandsche ar
beiders aan een straatweg tewerkge
steld werden, tusschen deze plaats en
Dedovisti. Netjes werd de geprojec
teerde weg in partjes gedeeld en
moest ieder zijn gedeelte bewerken.
Een pretje was het hier nu niet
bepaald. De zomersche hitte van een
landklimaat en vooral het moerassige
gebied maakten hier slachtoffers, de
onhygiënische toestanden hielpen
daarbij een handje. Een half jaar
lang duurde dit onmensohelijke kar
wei en het transport naar het dorpje
Santosjino was een uitkomst.
Toch viel het ook daar niet mee.
Den geheelen langen dag houtzagen
in de bosschen ten behoeve van den
bouw van bunkers. Ook moest daar
aan de verdedigingswerken worden
gebouwd.
Vooral de partisanen waren in dit
gebied nogal actief en herhaaldelijk
kregen zij bezoek van hen. Zoo ook
op Oudejaarsavond 1943 toen een be
schonken partisaan het magazijn van
zijn revolver in hun kamer leeg
schoot.
Het was begrijpelijk een opluchting
toen half Januari 1944 het werk hier
werd afgebroken en het transport
naar Riga in Letland volgde.
Daar aangekomen werden allen
model gekleed in weermachts
uniform en ingedeeld bij de S.S..
kommando-brigade. De uitrusting
was gelijk aan die van de solda
ten, tot staalhelm en gasmasker
toe. De meesten kregen echter
geen wapens, alleen de Ober.
baufuhrers, waarvan eenige het
met de Duitschers eens waren en
dus betrouwbaar werden geacht.
Het laatste restje burgerkleeding
mocht men naar huis sturen.
In de artillerie-kazerne in Riga
kreeg men eenige weken een militaire
opleiding. Alleen de weinigen die
sympathiseerden met de Duitschers
wérden eveneens voorzien van wa
penen, maar over ltet algemeen wa
ren de Hollanders daarvoor niet
"zustandig".
Men had teveel vrees, dat de Hol
landers, gewapend, naar de Russen
zouden overloopen. Volgens de bepa
lingen moesten de S.S. frontarbei
ders dezelfde menage en verpleging
genieten als de Duitsehe, maar dat
leek er niet op. De Duitsehe offi
ciëren vooral stalen veel van wat er
voor de Hollanders bestemd was en
die kwamen dus lang' niet aan hun
trek. Eenige maanden achtereen werd
THEO WINDT, 'n Am-
sterdamsche jongen,
die met eenige honder
den anderen in 1943 in
de Oostcompagnie naar
Rusland werd getrans
porteerd, is kort geleden
behouden gerepatrieerd
en verblijft thans voor
herstel van gezondheid
bij familie irt Hoogkars-
pel.
Zijn gegevens vormen
de »bron van ons artikel
over zijn belevenissen in
het door Duitschland be
zette Russische gebied.
In een onzer volgende
nummers zullen wij de
lotgevallen der „Hol
landski's" na de Duit
sehe capitulatie beschrij
ven.
V.
men aan den bunkerbouw tewerk ge
steld door geheel Letland heen, toen
volgde het transport naar Opotska
Allatowits'ji. Voor onzen zegsman
persoonlijk werd het leven toen iets
dragelijker. Hij kwam n.l. op de
schreibstube en moest meerdere ma
len koeriersreizen maken naar Riga.
De anderen hadden het echter hard
te verduren.
Eindelijk werd na maanden de
geheele zaak verlegd naar Falsen
in Letland, waar men weer wat
tot rust kon komen. Er was nl.
niet teveel werk en ook door de
Duitschers werd gelanterfant aes
maanden lang.
Intusschen was de Rus zoodanig
komen opzetten, dat Riga ernstig
werd bedreigd en werd men aan
den stellingbouw aan het werk
gezet. Allé Letten, die maar even
konden werken, werden gerecru-
teerd. Toen het gevaar weer even
geweken was trokken de front
arbeiders negen maanden lang
door geheel Letland. Het land
werd bezaaid met stellingen en-
bunkers. Ook tot Koerland wer
den de stellingen uitgebreid. Het
was hier voor de Hollanders aller
minst een prettig leven.
Het eten was zeer slecht en
de kou maakte vele slacht
offers. Sommigen probeerden
onder te duiken. Succes bracht
de vrijheid, ontdekking de
kogel.
Zoo zwierven ook honderden
Hollandsche jongens, gedreven
door den Duitschen knoet, lange
jaren door Rusland.
Toen kwam 9 Mei 1945 de ca
pitulatie van het Duitsehe leger.
Hoe het leven was in Stalin's
Walhalla na de Duitsehe capitu
latie, zullen wij in een volgend
artikel beschrijven.
Doch ook de moderne vindin
gen der techniek blijven niet
buitengesloten. Het vliegtuig, tol
duivelsinstrument geworden in
den strijd tusschen ïiefdelooze
en zelfzuchtige staten, is door
de Kerk geheiligd tot drager van
de Blijde Boodschap in Haar
missiegebieden En zoo is het
ook reeds gescKied met een aller-
profaanste vinding als de neon-
buis! In eenige jaren het ken
merk geworden van de mondaine
stadscentra bij avond, van de
concurrentie-razernij tusschen
winkels en warenhuizen, van het
leeg en luidruchtig leven der
plezierstaten, waar cabarets, va-
riété's en bioscopen elkaar met
roode, paarse en groene letter
reeksen trachten te overschreeu
wen, heeft ook dit moderne
reclame-licht, van de Kerk zijn
kans gekregen: hoog boven de
huizen van handel en amusement
is het uitgeheven, tot boven op
de spits van onze godshuizen,
hier in Alkmaar op ae Domini-
canerkerk aan de Laat, waar het
neonlicht thans, als een bran
dend visioen, het Teeken van
'Christus tegen den avondhemel
projecteert.
Het Kruis der
Overwinning
Er zijn twee soorten van kruis
beelden. Er zijn kruisen waar
aan een beeld van het Corpus
Christi bevestigd is en deze
dringen ons tot vrome meditatie
omtrent het Mysterie dat zich
eens op Golgotha voltrok, het
bloedig Mysterie aer wereldver-
lossende liefde In de eerste
eeuwen der Kerk vormden de
Christenen echter bij voorkeur
kruisen van goud, voorzien van
kostbare edelsteenen. Zooals het
was, zoo werden nu goua en
edelgesteenten, zoo vaak tot
vloek en onheil voor de men-
schen, in de Kelk van Christus
Bloed en in het Teeken van het
Kruis geheiligd. Het Kruis moest
glanzen, schitteren, oog en hart
verrukken, daarom maakten zij
hun kruisen zoo kostbaar schoon!
Ook hen deed het Kruis medi-*
teeren over het Mysterie, doch
over het onbloedig Mysterie der
dood-overwinnende liefde, dat
zich de eeuwen door in de Kerk
voltrekt.
Dit Kruis der overwinning, dat
lacht om den dood en eeuwig
leven belooft aan hen die in het
Mysterie geiooven en er aan
deelnemen, dat Kruis plaatsten
de bouwers der kathedralen op
den lioogsten spits, waar het als
zuiver goud in het zonlicht
straalde. Moderne pastoors heb
ben het neon-licht aangegrepen
om het kruis in den schemer
avond en in den nacht aan den
stadshemel te laten stralen
„Hierin overwin!" roepen "deze
Kruisen over de mierenhoopen
der moderne steden uit. „Alleen
in dit Teeken!"
Wij, katholieken, verheugen
ons over deze „Kruisverheffing".
Doch laat onze vreugde niet
oppervlakkig zijn, vol partijdigen
eigenwaan! Getuigt het licht
kruis op den toren voor ons,
katholieken, of tegen ons?
Nu het nieuwtje er van af is
zien we nu 's avonds nog wel
eens even naar dat vurig Kruis
omhoog, met een „Ave crux, spes
unica!" „Wees gegroet Kruis,
onze eenige hoop!".... Of zou
dat misschien onze stemming
bederven?
Vergeten wij dit niet: dat
Kruis is symbool van een werke
lijkheid die wij, katholieke chris
tenen vertegenwoordigen. Laat
het symbool waar, en' geen
valsche reclame, geen aanflui
ting worden!
MARCUS
Middenstandsdiploma
Nu moet U beginnen om in Maart
1947 te slagen. Maar neem geen
Neem de beste schr. les
sen, die er zijn. f 6,50 per mn&
Bü niet slagen geld terug.
Vraagt prospectus NHD 10 of
stuur cursusgeld per postwissel
of brief..
Nationale Volks Universiteit
IJsclubweg 20, Den Haag.
(Advertentie)
Het eerste dat den bezoeker
van den Noord-Oost Polder
treft is de groote, onafzienbare
vlakte die zich als een groen
laken voor zijn oogen uit
strekt. Biet een gevoel van
trots zal men bedenken hoe
hef Nederlandsch vernuft hier
duizenden H.A. vruchtbaar
land, waarop voer honderd
duizenden graan kan worden
verbouwd, aan de zee heeft
ontwoekerd. Toch levert deze
groene vlakte nog lang niet
datgene, waarnaar zooveien
verlangend uitzien Een groot
deel van den polder is nl. be
dekt met riet en onkruid.
Gebrek aan materiaal en vooral
aan personeel is oorzaak dat de
ontginning niet in vlugger tempo
kan worden uitgevoerd zoodat van
de 48.000 H.A. er nog maar 15.000
in cultuur zijn gebracht. Daarbij
komen dan nog ruim 3.000 H.A.
bedekt met riet, waarvan de op
brengst momenteel ruim voldoen
de is om de binnenlandsche be
hoefte te dekken.
Wanneer de onderhandeliagen
met België over de export van
riet tot het verwachte resultaat
leiden, kan op ruimere schaal met
de exploitatie van het rietland
worden begonnen.
Het landschap van den Noord-
Oost-polder, die door een wegen
net van ongeveer 250 KM wordt
doorsneden, biedt nog weinig af
wisseling.
Gp bescheiden schaal is reeds
een aanvang gemaakt met de be
planting langs de wegen, die in
xwaliteit ver uiteenloopen. Ook
bestaan er plannen tot het aan
leggen van eenige perceelen bosch
op de voor landbouw minder ge
schikte gronden.
De bebouwing.
De dorpen in wording zijn nog
weinig meer dan een verzameling
barakken. Voorts treffen we er
nog een aantal noodwoningen aan
en, hier en daar verspreid, eenige
eenvoudige boerderijen en be
drijfsgebouwen, waarvan de roode
daken scherp tegen de omgeving
afsteken
De toekomstige hoofdplaats, Em-
meloord, die bestemd is voor een
8 a 10.000 inwoners, bestaat slechts
uit enkele tientallen definitieve,
doch uiterst eenvoudige, huizen,
waaronder zich ook een aantal
openbare gebouwen, zooals twee
kerkjes, een dorpshuis en een ge
meentehuis bevinden. Ehkele
particuliere bedrijven zijn ook
reeds in den polder gevestigd,
waarvan er een is die over een
groote installatie beschikt door
/-N
„Van de jonge menschen
van heden zal het mede
afhangen, hoe de wereld
zich zal ontwikkelen.
Door uw woord en voor
al door uw voorbeeld
moet gij toonen hoe een
Christen moet zijn. Ook
later moet gij niet alleen
brave en godsdienstige
menschen zijn, maar ook
flinke mannen, aan wie
de maatschappij veel
heeft. Gij hebt een mooie
taak en als gij wat wilt
beteekenen in de maat
schappij, moet gij ook op
het gebied der weten
schap uitmunten. Onze
tijd is moeilijk en daar
om moet gij u des te meer
inspannen. Wij zien hoe
ver het communisme ge
vorderd is. De eenige
weg om terug te keeren
van den rand van den
afgrond is de terugkeer
naar Christus met zijn
wetten van gerechtig
heid en naastenliefde.
Daarvoor moet gij alles
inzetten. God zegene u
in het nobel streven, om
den christelijken geest
in het openbaar leven, in
toepassing te brengen",
aldus sprak Kardinaal de
Jong tot de Katholieke
jongeren te Utrecht.
DE GOLVEN der Zui
derzee, die de zee
weringen vcm het eiland
Schokland bij stormweer
zoo hevig konden beu
ken, zijn sinds lang ach
ter zware dijken verban
nen en het oude eiland
is nog slechts een heuvel
die uit het groene land
omhoog rijst.
middel waarvan per uur 3500 KG
klaver kan worden gedroogd en
gemalen.
De bodem bestaat voor nat
grootste deel uit zavelgrond, d.i.
klei met 60 a 70 pet. zand, waarop
aanvankelijk veel rogge, doch la
ter ook tarwe werd geteeld. Dit
gebied is een der vruchtbaarste
van ons land.
Het probleem der arbeids
krachten.
In de Noord_Oostpolder treft men
een zesentwintigtal kampen aan
waarvan er twee nog in aanbouw
zijn. Deze huisvesten ruim 4.000 ar
beiders waarvan er ongeveer 2.400 tot
het landbouwbedrijf en 1000 tot de
bouwvakken behooren. Dan is er nog
personeel voor het onderhoud der
barakken, de werkplaatsen en maga
zijnen en een aantal opzichters.
Daarnaast zijn er nog een 375 gezin
nen in den polder woonachtig' die
voor 't meerendeel in noodwoningen
zijn ondergebracht. Toch is dit aantal
menschen nauwelijks voldoende om
het ontgonnen land te bewerken en
de cultiveering van het nog braak
liggende te kunnen voltooien. Nog
een groot aantal wagen en bruggen
moet worden aangelegd en het land
moet verder gedraineerd worden.
Daartoe zijn oneindig veel meer men
schen noodig. Zooals het nu gaat kan
men 2.000 H.A. per jaar gereed krij
gen, dus over een jaar of vijftien zou
het werk voltooid zijn. Men is der
halve steeds doende geweest het
aantal arbeiders op te voeren. In
In 1942 bracht dit al moeilijkheden
met zich, hoewel men veel hulp
heeft gehad van öe duizenden onder
duikers die, ter verkrijging van een
"ausweis" zich voor arbeid in den
Noord-Oostpolder meldden.
Toen de razzia's ook hier begon
nen; nam het tekort aan arbeiders
catastrophale vormen aan. Na de be
vrijding is daarin geen verbetering
gekomen want velen zochten nu
hun haardsteden weer op.
Tewerkstelling van NSB-ers
In overleg met bet M.G. werden
een aantal NSB-ers hier tewerk
gesteld die met den landbouw op
de hoogte waren. Het meerendeel
dier lieden was echter afkomstig
uit de groote steden en.derhalve
ongeschoold. Al deze menschen
moesten gehuisvest worden, als
mede de ruim 700 bewakers die
meekwamen.
Dit experiment is echter niet
geslaagd De werklust was niet
bijster groot en van de bewaking
mocht men niet altijd voldoende
medewerking ondervinden. Groote
moeilijkheden leverde voorts het
vervoer der arbeiders, alsmede
dat der gedetineerden naar en
van de werkobjecten op. Een en
ander is oorzaak geweest, dat de
vrije burgers er niet veel meer
voor voelden in den polder te
gaan werken; men beschouwde
het als een "soort strafkolonie.
Men zal in de nabije toekomst
echter een en ander op voor alle
partijen bevredigende wijze trach
ten te regelen, zoodat ook dit deel
van Nederland binnenkort za^
kunnen bijdragen tot het zoo noo-
dige herstel van het land.
Poolsche soldaten
protesteeren
Verschillende Poolsche solda
ten en Poolsche burgers zijn
door de politie verwijderd van de
tentoonstelling „Warschau in
■oorlog en vrede", welke te Edin
burgh door den Poolsehen am
bassadeur werd geopend. Zij in
terrumpeerden de toespraken
van den ambassadeur en de an
dere sprekers. Dit geschiedde
vooral toen de Poolsche ambas
sadeur, Henryk Strasburger, aan
het woord was. Er werd luid
„Russische agent" en „hij ver
tegenwoordigt ons niet" geroe
pen. De Polen bleven protestee
ren op straat.
