Nieuw SOEKARNO NEEMT DE MACHT IN HANDEN EEN ONVERGANKELIJK WERELDDRAMA HERLEEFT DE ATOOMBOM VIEL Sjahrir c.s. ontvoerd en weer bevrijd r Om elf uur twee minuten Voor Alkmaar en omgeving nergens fdel) Bureaux: J De bevrijding van Sjahrir Palestina midden in Tegelen Hoofdredacteur: H. N. Smits; rayon-redacteur Fr. Otten; binnenland P. Sigon. Abonnementsprijs 1 3.40 per kwartaal; 11.20 per maand; Inclusief incasso. Advertentie-prijs: per editie 13 ct. p. m.m.; minimum t 2-50; in alle edities 26 ct. p. m-m.; minimum 4. Fam. ber. 20 ct. p. m.m.; in alle edities 30 ct Noordhollandsch Daqblad ^Ji Buiten God is 't MAANDAG 1 JULI 1946 41e JAARGANG - NUMMER 10967 ALKMAARLangestraat 42A tel. 2046 (adm.); 2047 (redactie) K 2200 HOORN: Draafsingel 59 tel. 4243 (K 2290) 2 lijnen DEN HELDER: West straat 80; tel. K2230 SCHAGEN: Molenstraat 52 tel. 459 (K 2240) Bankrelatie: Noorderbank DEN GEWAPENDE BENDE heeft, volgens een bericht van de republikeinsche radio, den minister-president van de repu bliek Indonesia, Sjahrir, en vele andere ministers, waaronder Santose (Sociale Zaken), gen.-maj. Soedibijo en ir. Warnaman, Donderdagnacht uit hun hotel te Soerakarta ontvoerd. Soekar- no, de „president" van de Republiek Indonesia, heeft, voordat dit bericht bekend was, de dictatoriale macht in geheel Indo nesië tot zich getrokken. In republikeinsche kringen begreep men deze machtsovername pas, toen het nieuws van de ontvoering van Sjahrir bekend werd. Soekarno verklaarde, dat de ontvoering „betreurenswaardig'' is en dat maatregelen zullen worden genomen. Het decreet volkomen in Japansche stijl waarbij Soekarno de macht in handen neemt luidt als volgt: „Met het oog op de gebeurte nissen in het land, welke het wel zijn en de onafhankelijkheid in gevaar brengen, heb ik, president van de republiek in overleg met het kabinet op 28 Juni besloten, persoonlijk alle macht in handen te nemen, totdat in het land weer normale toestanden heer- schen en het kabinet en de ande re bestuursinsellingen weer nor maal kunnen werken." över de ontvoering van de mi nisters zegt Soekarno. „dat deze gebeurtenis aan de wereld zal la ten zien, hoe zwak de republi keinsche regeering is, op het oogenblik, dat. de onderhande lingen over de vrijheid aan den gang zijn, in het voordeel van de Nederlanders is. Wij verwachten, dat het Indo nesische volk aciilei de republiek sta„t, zooda* onze eeiste minis ter en de anderen zoo spoedig mogelijk bevrijd zullen zijn." Te Batavia acht men de nieu we situatie ernstig omdat thans alle gematigde Indonesiërs van het tooneel verdwenen zijn, het geen de toekomst van de bespre kingen in gevaar brengt. Uit Den Haag wordt gemeld, dat de Nedërlandsche regeering nog geen standpunt heeft be paald wegens het ontbreken van officieele berichten uit Batavia.' Men wijst er ook op dat het hui dige kabinet demissionair is. In republikeinsch kringen in Batavia acht men de communis- 'ische volgeling ;n va" Tan Ma- laka verantwoordelijk voor de ontvoering. Men ziel in hun ac tie een miöuel om Tan Malaka, die zelf huisarrest heeft in staat te steken met de republikeinsche regeering te onderhandelen. On danks de kloof tusschen Sjahrir en Soekarno meent men daar te weten, dat Soekarno Sjahrir thans oprecht steunt, omdat hij zich zeker bewust zal zijn dat dit voorval enorme schade aan de republiek berokkent. „President" Soekarno heeft in een radiorede over de zender van Djoqjakarta de vijfde colon ne van deze daad beschuldigd'. Hij verklaarde voorts, dat er geen wijziging zal komen in de evacuatie der Nederlanders, die thans per trein en door de lucht wordt uitgevoerd'. Gedurende de gevechten van de laatsten tijd zijn de telefoonver bindingen tusschen Batavia en het binnenland verbroken, zoodat nad'er nieuws over de ontvoering niet te krijgen is. Zoowel republikeinsche als Nederlandsche kringen zien in het gebeurde een verschuiving naar den extreruistischen kant, die de macht zou leggen in handen van de onlangs opgerichte republi- kleinsche verdëdigingsraad, be staande uit vertegenwoordigers van de communisten de militaire moslems en het Indonesische jeugdcongres (de beruchte Pe- moeda's) Op dit moment staan eenige vragen op den voorgrond', die nog niet beantwoord kunnen worden: Ten eerste: Waar bevinden zich Sjahrir c.s.? Ten tweede: Welke maatrege len heeft Soekarno tegen de ont voerders genomen? Ten derde: Ofschoon de repu blikeinen in Batavba aannemen, dat Sjahrir nog in leven is. is dit inderdaad het geval? Wat betreft het motief, dat de daders gehad kunnen hebben, zijn een aantal theorieën in om loop. Ten eerste de meening, dat dë ontvoering zou hebben plaats gehad door een gewapen de bende zonder politieken in vloed. Dit wordt niet waarschijn lijk geacht. In republikeinsche kringen' te Batavia is men van meening, dat de volgelingen van Tan Malaka Volgens een bericht van A.N.P.-Aneta uit Batavia van hedenmorgen 9 uur Ned. tijd, zijn Sjahrir en de zijnen door een klei ne eenheid van de T. R. I, het republikeinsche volksleger, bevrijd. Vol gens een nadere mede- deeling van de republi keinsche zender bevin den Sjahrir c.s. zich in goeden welstand te Soe rakarta. VJ en Soebardjo. den minister van buitenlandsche zaken in Soekar- no's eerste kabinet tot deze ac tie besloten hebben terwijl hun leiders zelf nog huisarrest had den. Indien deze laatste theorie juist is, zou de ontvoering geor ganiseerd' kunnen zijn om Tan Malaka en Soebardjo in staat te stellen met de republikeinsche regeering te onderhandelen. Nog een andere theorie, die verkondigd wordt, is, dat de be volking in het binnenland de laatste weken groote ongerust heid aan dén dag heeft gelegd ten aanzien van Sjahrirs belofte de geallieerde bezettingszones van rijst te voorzien. Bij deze be volking blijkt eveneens de nei ging te bestaan om Sjahrirs te genvoorstellen te verwerpen, om dat deze in haar oogen niet ver genoeg gaan. (Van onzen eigen redacteur) Midden in het Limburgsche stadje Tegelen ligt het openlucht theater, waar voor den oorlog elke vijf jaar de Passiespelen werden opgevoerd. De oorlog, die ook hier niet ongemerkt voorbij is gegaan, had dit schoone Limburgsche monument in brokken geslagen en het leek een hopelooze taak, een absolute onmogelijkheid, de vrijwillig aanvaarde belofte, om, zoodra de strijd tegen den bezetter zegevierend beëindigd zou zijn, deze beleving van het grootste werelddrama aller tijden Christus' veroordeeling en Kruisgang opnieuw te doen plaats vinden, te volbrengen. Maar Tegelen's bevolking heeft ondanks bovenmenschelïjke moeilijkheden de belofte vol bracht. En zoo ging Zondag j.l. voor genoodigden de première van dit Noordlimburgsche cultuurmonument. „Het tweede Oberammergau" wordt Tegelen zoo vaak genoemd. Het is waar en vrij van chauvi nisme, wanneer men zegt, dat. de Tegelsche Passiespelen een verge lijking met Oberammergau kun nen doorstaan. En vooral nu het Duitsche dorpje door de tijdsom standigheden niet in staat is, voor- loopig haar traditie voort te zet ten is men geneigd te veronder stellen. dat Tegelen in de naaste toekomst de plaats van het we reldvermaarde Duitsche dorpje zal erven Dat is het echter, wat men in Tegelen juist niet wil, tenzij dit automatisch zou groeien. Men wil geen cliché van Oberammergau forceeren. Tegelen wil op zijn ma nier het Lijdensverhaal aan de menschheid brengen, zonder fran je, open en onbevangen, zooals deze gemoedelijke Limburgers het zelf zien en beleven. Misschien gaat daarom ook een vergelijking met Oberammergau niet op. Zoo hebben gisteren, hiér in Tegelen, honderden genoodigden het Lijdensverhaal, Christus' gang van Gabbatha naar Golgotha, doorleefd. Hier was geen sprake van het zien van een spel. Er was geen zien en er was geen spel. Men doorvoelde in zich zelf een drama, zoo grootsch en aangrij pend. zoo ontroerend en sugge stief, dat men zich wel moest wanen in het Palestina van twin tig eeuwen geleden. In die sfeer werden dennen en beuken palmen en olijven, wer den 500 heel gewone burgers van een Limburgsch stadje, tot een opgezwiepte en van haat vervulde volksmassa, uit wier monden het: Weg met Hem; aan het Kruis, klonk als een verbeten schreeuw an losgeslagen beulen, werd een Judas een levend symbool van zucht naar geld en goed, zonder de gemeenste middelen te schu wen, werd het wrange gezicht van Pilatus tot een uitbeelding van hypocratie om der wille van eigen lijfsbehoud. Ja, in en om het openlucht theater hangt hier de blauwe Pa- lestijnsche lucht, loopen figuren rond, eenvoudig en gewoon, doch die straks in het openluchttheater levende wezens oproepen uit grijs verleden, zoo werkelijk, zoo le vend, dat men wel in den ban moet komen en niet eerder te rugkeert tot de werkelijkheid, vooraleer Christus' Lijden en ster ven als in realiteit is voorbij ge- Te Lunteren werd door de Katholieke Jeugdbeweging de "Kampoelan 1946" gehouden Z. K. H. Prins Bernhard gaf blijk van zijn belangstelling. De Prins volgt de spelen. Naast hem Z. H. Exc. Mgr. J. W. N. Baeten, Bisschop van Breda. A.N.P. P. QE ATOOMBOMPROEF is, volgens admiraal Blendy, uitste kend geslaagd. De haven en Bikini en de schepen waren spoedig in een geweldig hooge stofzuil verdwenen. Na vijf minuten kon men de omtrekken van het eiland weer onder scheiden. Alle palmboomen waren verdwenen. De „Nevada", waarvoor de bom was bestemd, is nog drijvende, ook de „Independence" drijft nog, zij het zonder bovenbouw. Alle verkenningsvliegtuigen kwamen behouden terug, persoon lijke ongelukken kwamen niet voor. Tengevolge van de explosie is een luchtbeving ontstaan. Over drie weken zal de proef onder water herhaald worden. Luchtdruk was enorm. De vierde atoombom werd uitgeworpen om precies elf uur en ontplofte eenige minuten la ter. Er steeg onmiddellijk na de ontploffing een rookkolom op, die een hoogte bereikte van naar schatting 20.000 meter. Het geluid van de ontploffing was minder sterk dan men had verwacht, doch de luchtdruk was grooter. Eenige microfoons van waarnemers werden dan ook „uitgeslagen" door de luchtdruk. Op het eiland Kwajallein, waarvan het toestel, dat de bom had vervoerd, was opgestegen, was de wolk boven Bikini duide lijk zichtbaar. Men schatte daar dat deze een hoogte had van 15.000 meter. Het heele experiment had een gunstig verloop. Alles was ge gaan volgens de plannen, hoewel een half uur later dan oorspron kelijk was vastgesteld. Dit op or der van admiraal Blandy. Men vermoedt, dat het niet zeer gun stige weer «ier de oorzaak van was. Er waren namelijk boven Bikini nu en dan tamelijk veel wolken. Boven Kwajallein re gende het licht. De „atoomwolk" is duidelijk gezien door een waarnemer, die gleden. Dat is een bekoring, zoo als die o.i. zelfs niet in Oberam mergau zóó tot uiting komt als hier. Pater Jac Schreurs, die de tekst verzorgde is er ongetwijfeld in geslaagd, dat te brengen, wat hij zich had voorgesteld, geen spel, maar Leven. Heel gelukkig, kwam ons zijn visie voor, de toeschou wers niet bloot te stellen aan de kritieke kanten van een verrijze- nis-scene vlak na de begrafenis, doch hiervoor in de plaats te stel len een zinrijke apotheose waarin alle medespelenden terugkeeren, om als menschen van dezen tijd van hun zekerheid te getuigen om trent de Verrijzenis van Christus Dan gaat men naar huis, eener- zijds verkeerend in den sfeer van eeuwen geleden, anderzijds ge troffen door het feit, typeerend voor onze dagen, dat menschen en volken, die zich afkeeren van God, onontkoombaar den verkeerden weg gaan, den weg naar verderf en ondergang. Tegelen, 30 Juni p. S. zich bevond op meer dan 300 ki lometer afstand van Bikini. Het super-vliegende fort „Da ves Dream" steeg om ongeveer 9 uur Bikini-tijd op vanaf het Kwajallein-atol op 320 km van Bikini gelegen. De bom was in gedeelten inge laden, zoodat bij de start geen ontploffing mogelijk zou zijn. in dien het vliegtuig mocht veron gelukken. De bemanning zette in de lucht het gevaarlijke projec tiel in elkaar, nadat de lange startbaan op Kwajallein was ver laten. Op groote hoogte boven de „Daves Dream" snelde een sky- master de „Voice" genoemd, om dat aan boord van dit toestel waarnemers en een groot aantal camera's aanwezig waren. Bi kini tegemoet. De laatste 15 km vloog de „Da ves Dream" op groote hoogte naar het doel. De vloot was in hel zonlicht duidelijk waarneem baar, ofschoon nu en dan kleine wolkjes onder het toestel dreven. Naarmate de bommenwerper Bi kini naderde, werd dë bewolking dichter. Desondanks kwam van het admiraalschip het bevel: „Houdt u gereed voor het afwer pen van de bom." De comman dant van de „Daves Dream" meldde, dat hij klaar was voor de z.g. droog-proef. de proef- overvlieging van het toestel. De radio-uitzendingen, die reeds zeer gestoord waren, bereikten het toppunt van lawaai, toen de bommenwerper zich op het doel richtte. Waarnemers op Kwajallein, 320 km van Bikini, zagen de ontbranding, een verblinden de oranjestraal volgde op de explosie. De waarnemers, voelden een rukwind en hoorden een snerpend ge luid, waarna de slag van de explosie weerklonk. Onbe mande vliegtuigen, door ra dio bestuurd, werden in de rookwolk gestuurd. Reeds eenige minuten na de explo sie was men reeds bezig om de resultaten vast te leggen. Ook onbemande en door radio bestuurde motor-torpedobooten werden naar het ziedende radios actieve water in de Bikini-lagu ne gestuurd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1946 | | pagina 1