Spellingstrijd ten einde
RADIO
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
Vaststelling bij maatregel van bestuur
GEDEPUTEERDE
Mr. WOLTERSOM
EERVOL ONTSLAGEN
Fransche fietsen voor
ons land
Katholieke Economische
Hoogeschool
DE BUNKERS TE
IJMUIDEN
Vernietiging brengt
weinig schade
De Regeeringsverklaring
WEERBERICHT
DIEREN OVERLEVEN
DEN ATOOMBOM
Marktberichten
Boebi Trep en Jippie Jee zegevieren
fyfz
VRIJDAG 5 JULI 1946
EINDELIJK DAN! De Minister van Onderwijs heeft een wets
ontwerp ingediend, houdende voorschriften met betrekking
tot de schrijfwijze van de Nederlandsche taal. Het ligt in de
bedoeling, volgens deze Spellingwet 1946, de officieele spel
ling van de Nederlandsche taal vast te stellen bij algemeenen
maatregel van bestuur. Die spelling moet dan gevolgd wor
den in alle officieele stukken, uitgaande van ministerieele
departementen, autoriteiten, colleges en ambtenaren, zoo
mede door de instellingen van openbaar en van gesubsi
dieerd bijzonder onderwijs. Ook in examens moet dat geschie
den, willen ze op erkenning, steun of medewerking van de
Overheid aanspraak maken.
Er komt een vaste commissie
van advies, die voor de Regee
ring de ontwikkeling van den
toestand op het gebied van de
schri.ifwi.ize der taal voortdurend'
volgt en dienovereenkomstig de
Regeering zoo noodig adviezen
geeft of door de Regeering kan
geraadpleegd' worden. Deze per
manente commissie bestaat uit
zeven personen. Er zal voortdu
rend voeling gehouden worden
met de Belgische Regeering.
Het ontwerp bedoelt een einde
te maken aan den mistoestand,
dat overheid en onderwijs niet
dezelfde spelling der Nederland
sche taal volgen. Ook wordt ge
streefd naar een regeling die
voor Nederland en het Neder-
landsch sprekende deel van Bel
gië dezelfde is.
Dit tweeledig doel kan volgens
de toelichting tot het onwerp
slechts worden bereikt, indien
men bereid is tot een compromis.
De spelling eener taal kan niet
de uitkomst zijn van de strakke
doorvoering van bepaalde weten
schappelijke beginselen; zij heeft
rekening te houden met een reeds
bestaande traditie en moet tegen
strijdige opvattingen kunnen ver
zoenen.
Daarom is de schrijfwijze
van de Vries en te Winkel
als grondslag aanvaard van
den algemeenen maatregel
van bestuur, in artikel 1 van
het ontwerp bedoeld, en is
bij de afwijking daarvan
naar een regeling gestreefd,
waarbij tegen- en voorstan
ders eener meer radicale
wijziging elkaar kunnen vin
den, mits zij bereid zijn ter
bereiking van de bovenge
noemde doeleinden eigen
voorkeur te laten varen.
Tot lid van Ged. Staten van
Groningen is voor de KVP geko
zen de heer H. Rottinghuis, te
Haren. De KVP heeft in Gronin
gen twee zetels. De Communis
ten hebben er zeven, maar ze
hebben' geen vertegenwoordiger
in het college van G. S. De: A.R.
wel hoewel die ook maar 5 le
den in de Staten hebben. Wel
een bewijs, dat men overal, be
halve in Noordholland' de Com
munisten meent te moeten ne-
geeren.
PROGRAMMA
ZATERDAG 6 JULI
HILVERSUM I (301.5 M.):
KRO 7.00 Nieuws; gym. en gram.;
8.00 Nieuws en gram.; 10.45 Voor
dracht; 11.00 Radio-ziekenbezoek;
11.45 Familieber. uit Indië; 12.05 Duo
Nap de Klijn; 12.30 Ensemble Aart
Schol; 13.00 Ned. Strijdkrachten; 13.20
Ensemble Aart Schol; 13.45 Mr. Jan
Derks; 14.15 Eng'eische les; 15.00 Voor
de kinderen; 16.30 De schoonheid van
het Gregoriaansch; 17.00 Kro_kiosk;
17.15 Klaas van Beeck; 17.45 Voor de
LTB-ers; 18.00 Dinermuziek; 18.15
Paul de Waart; 18.30 NecT. Strijd
krachten; 190.0 Nieuws; 19.20 Jonge
kunstenaars; 19.45 Dep. spreken; 20.00
Nieuws; 20.08 Henri de Greeve; 20.30
Gram.; 20.40 De avonturen van Pa
Pinkelman I.; 21.00 Radio_potpurri;
22.00 Nieuws; 22.15 Avondgebed; 22.35
Ensemble Ormenda; 22.45 Causerie
over opvoeding; 23.00 Ensemble Or
menda; 23.15 Gram.
HILVERSUM II (415.5 M.):
VARA 7.00 Nieuws; gym. en gram.;
8.00 Nieuws en gram.; 10.00 VPRO
Morgenwijding; 10.20 VARA viool en
piano; 10.45 Voor de continu-bedrij
ven; 12.00 Stafmuziek A'd'amsche po
litie; 13.00 Nieuws; 13.15 Concert;
14.15 Sport; 14.30 Arnhemsche Orkest-
vereenig'ing; 15.15 Van boek tot boek;
16.15 Lezing over Esperanto; 16.30
Men vraagt en wij draaien; 17.00 Om
en nabij de twintig; 17.30 Filmland;
18.00 Nieuws; 18.15 Kinderkoor; 19.90
Mandoline-orkest; 19.30 VPRO Bij_
belvertelling; 20.00 Nieuws; 20.05 En
nu Oké; 21.30 Binn. politiek overzicht;
21.45 Hoorspel; 22.15 Vaudeville-orkest
23.00 Nieuws; 23.15 The Ramblers;
23.35 Gram.
Dit is ook het geval geweest
in den boezem der Nederlandsch-
Beigische commissie, welker rap
port ten grondslag ligt aan den
algemeenen maatregel van be
stuur. in artikel 1 bedoeld'.
Bij artikel 1 merkt de minister
op. dat mede omdat een regeling
van het genusonderscheid vol
gens voornaamwoordelijk begin
sel in de naaste toekomst is aan
gekondigd, in den vervolge een
soepeler werkwijze dan een vast
stelling bij de wet toestaat wen-
scheliik wordt geacht.
De ministers van handel en
nijverheid en va»n financiën heb
ben met ingang van 27 Juni aan
mr. H. L. Woltersom eervol ont
slag verleend' als voorzitter van
den raad voor het bedrijfsleven,
voorzitter van de hoofdgroep
banken en voorzitter van de be
drijfsgroep handelsbanken.
De ministers gronden dit be
sluit op de overweging, dat mr.
H. L. Woltersom bij zijn zeer be
langrijke bemoeiingen met de or
ganisatie en de leiding van het
Nederlandsche bedrijfsleven wel
iswaar ongetwijfeld er naar heeft
gestreefd de economische belan
gen van het Nederlandsche volk
zoo goed mogelijk tegen de aan
slagen van den bezetter te ver
dedigen en daarbij ook practische
resultaten heeft bereikt doch van
de hem toegevallen bevoegdhe
den een zoo weinig met het Ne
derlandsche volkskarakter te
vereenigen gebruik heeft ge
maakt, dat hii op dezen grond in
zijn genoemde functies niet kan
worden gehandhaafd.
De Nederlandsche regeering
heeft via de Nederlandsche vak
groep groothandel in rijwielen,
100000 rijwielen in Frankrijk aan
gekocht, waarvan de fabricage
over verschillende Fransche fa
brieken is verdeeld
Het curatorium der Katho'aeke
Economische Hoogeschool te Til
burg heeft voor het studiejaar
1946-1947 benoemd tot rector-
magnificus prof. dr. P. P. van
Berkum en jot secretaris van den
senaat prof. H. A. Kaag.
De enorme bunkers, die teza
men de voormalige £>uitsche snel-
boothaven te IJmuiden vormden,
zijn Woensdagavond met een
lading van 350 kg springstoffen
tot ontploffing gebracht. Tot in
den verren omtrek hadden de
winkeliers hun spiegelruiten naar
veiliger oorden gebracht, terwijl
de naaste omgeving geheel ont
ruimd was.
De uitwerking van de explosie
was enorm: het middenstuk van
den grooten bunker werd geheel
vernield. Aan de omliggende ge-
bouwer werd evenwel, in tegen
stelling inet de pessimistische ver
wachtingen, niet de minste scha
de toegebracht.
A.s. Maandag zal een lading
van 1000 kg springstof het ver
nietigingswerk voortzetten. Af
hankelijk van de uitwerking moet
dan nog overwogen worden of
nog meer explosies noodig zijn om
het opruimingswerk te voltooien.
VERVOLG VAN PAG. 1
Op dien grondslag stelt zij zich!
voor een versterking van het gezag;
een herstel var. de diep geschokte
publieke moraliteit, een wettelijk
zoowel als sociaal-economische er
kenning van de hooge waarde van
het gezin en een vernieuwing van
het onderwijs; waarbij de verster
king van het besef van de waarde
der geestelijke en zedelijke beginse
len en normen waarover ik zoo
even sprak voor individu en ge
meenschap; de karaktervorming, de
aestïretische vorming en de staats
burgerlijke vorming sterker dan tot
dusver het geval is, op den voor
grond zullen treden. Zij stelt zich
ook voor deze geestelijke goederen,
alsmede de cultureele goederen,
waarover ons volk nog steeds be
schikt; zoo algemeen mogelijk; o.m.
door steun aan cultureele instellin
gen en organisaties van cultureelen
en jeugdvormenden aard, toeganke
lijk te maken. Aan de ernstig ge
schokte volksgezonhdheld zal volle
aandacht worden gewijd.
Bij dit alles, Mijnheer de
Voorzitter, mag
het staatkundig leven
niet buiten beschouwing blijven.
Ook daarover heeft deze regee
ring zich bepaalde beginselen tot
richtsnoer gesteld. Voorwat aan
gaat onze betrekkingen met het
buitenland is zij zich ten volle
bewust van het groote belang
vooi; het Koninkrijk der Neder
landen, om zijne positie in inter
nationaal verband in de komende
jaren te bevestigen in overeen
stemming met de beteekenis van
het Rijk in en buiten Europa. De
regeering zal met kracht hare
hulp blijven geven aan de orga
nisatie en de ontwikkeling van
de veréenigde naties. Met kracht
zal woiden voortgewerkt aan
den opbouw van een effectieve
strijdmacht ter zee, te land en in
de lucht, welke bescherming van
de nationale en van de interna
tionale rechtsorde ten doel heeft.
Reeds werd opgemerkt, Mijnheer
de Voorzitter, dat de regeering
zich ten aanzien van de uitvoe
ring harer economische en van
zelfsprekend ook van hare so
ciale plannen op het standpunt
stelt, dat de sterk toegenomen
overheidsbemoeienis geleidelijk
zal moeten plaats maken voor
de zelfwerkzaamheid van indivi
duen en van lagere, met
publiekrechtelijke bevoegdheid
omkleede organen, waarbij noch
tans er voor dient te worden ge
waakt, dat reeds vanaf de eerste
voorbereiding van de regelingen
der bedrijfsorganen het alge
meen belang en waar noodig de
algemeen leidende taak der
overheid tot gelding komt Deze
opvatting huldigt de regeering
ook voor andere terreinen dan
het sociaal-economische. Haar
beleid zal erop gericht' zijn in
ruime mate gebruik te maken
van de mogelijkheden die onze
Grondwet te dien aanzien reeds
bevat.
Daarnaast stelt zij zich voor
zoo spoedig mogelijk een al-
geheele herziening van de
grondwet te doen voorberei
den, welke o.m. gericht is
op een verdere uitbreiding
van die beginselen, alsmede
op de erkenning van de rech
ten der burgers, aangeduid
in wat hier voor werd op
gemerkt over de verdeeling
van de nationale welvaart.
Mijnheer de voorzitter.
Ik kom thans tot het punt, dat
in de laatste maanden aller ge
dachten gespannen houdt; n.l. de
herziening van
de positie van de Over-
zeesche Staatsdeelen
en van hun verhouding tot Ne
derland. De regeering blijft zich
stellen op den grondslag der
koninklijke rede van 7 December
1942. De daarin aangegeven
richtlijnen zullen echter in hare
uitwerking aanpassing behoeven
aan de veranderde omstandighe
den. Aan de bijeen te roepen
rijksconferêntie zal de regee
ringsverklaring van 10 Februari
1946 als bevattende het kader
waarbinnen ook de huidige re
geering bereid is tot de regeling
van eene nieuwe staatkundige
verhouding te komen, worden
voorgelegd.
Ten aanzien van Oost-Indië
streeft de regeering er voorts
naar voor de uitvoering van de
taak van het opperbestuur in dit
rijksdeel voor den huidigen over
gangstijd', m.a.w. totdat een nieu
we rechtsorde, waarvoor het ko
ninkrijk de verantwoordelijk
heid zal kunnen dragen kan wor
den gevestigd een voor deze pe
riode geëigend bestuursorgaan te
vormen. Hiertoe worden voor
stellen ontworpen.
Ten aanzien van West-Indië
zal het naar dfe regeering ver
De opbouw in ons land Te Hees (N.Br.) kwam de eerste van 10.000
woningen welke volgens het urgentie -Plan gebouwd zullen worden; onder
de hap; welk feit met eenige feestelijkheid gepaard ging. v.d. Reyken P
trouwt, mogelijk biijken om voor
Suriname en de Nederlandsche
Antillen binnen het huidige
grondwettelijk verband reeds tot
een aantal voorioopige herzie
ningen te komen die aan de daar
heerschende verlangens bevredi
ging zullen schenken.
De regeering is zich den ernst
van het Indonesisch probleem ten
volle bewust, nochtans vertrouwt
zij, dat een vredelievende oplos
sing daarvan, welke het welzijn
zoowel van het Indonesische als
van het Nederlandsche volk, als
mede van alle andere bevolkings
groepen zal dienen zoo spoedig als
maar mogelijk is, mede dank zij
eenerzij ds de aloude banden en
anderzijds het ook hier levend
begrip voor den drang napr zelf
standigheid, zal kunnen worden
verwezenlijkt en hierdoor ook de
gezamenlijke taak van alle staats
deelen in de internationale samen
leving weer zal kunnen worden
opgenomen en vervuld.
Dit, Mijnheer de Voorzitter, zijn
de beginselen, waarop de regeering
haar beleid wenscht te bouwen.
Zij heeft gemeend niet in nadere
concretiseering harer plannen
voor de komende zittingsperiode
te moeten treden, omdat de plech
tige opening dezer zitting op 23
Juli a.s. haar daartoe de gelegen
heid biedt.
Zij is er zich van bewust, dat
talrijke en groote moeilijkheden
haar weg zullen kruisen. Nochtans
meent zij haar taak te moeten
aanvaarden in de overtuiging dat
zij wordt geschraagd door het ver
trouwen van de volksvertegen
woordiging, met wie het haai een
eer zal zijn nauw te mogen sa
menwerken.
Zij is er zich tenslctte diep
van bewust, dat de goed-
christelijke en niet minder
gcecÊ-vaderlandsche zegswijze:
„Aan Gcdes Zegen is alles ge
legen" ook van toepassing is
op de groote taak, waarvoor
zij zich ziet gesteld: Het leiden
van ons volk naar een betere
toekomst, waarbij de idealen,
welke in de donkere uren der
bezetting zcoveJën bezielden,
ons volk blijvend mogen in-
spireeren.
De Amsteröamsehe raad be
sloot gisteren met ingang van I
November de 8-urige werkdag
voor de verpleegsters in de ge
meenteziekenhuizen in te voeren.
Weersverwachting medegedeeld door
het K.N.M.1. te De Bilt, geldig van
Vrijdagavond tot Zaterdagavond:
NIET WARM!
Plaatselijk een enkel regen
huitje. Overdag wisselende be_
wolking; matige Westelijke
wind; niet warm.
ZON opk. 4.27; ond. 21.02
MAAN opk. 13-08; ond. 0.35
Geleerden aan boord van de
„Appalachian" hebben bekend
gemaakt, dat ongeveer 90 pet. van
de dieren op de schepen in de
Lagune van Bikini de explosie
van de atoombom overleefd heeft.
Hun toestand begint echter ach
teruit te gaan. Van de 150 var
kens en 150 geiten zijn slechts 10
van iedere categorie onmiddellijk
gedood. Van de 3000 ratten zijn
er 300 doodgegaan Een varken
van den kruiser Sakawa, die 24
uur na de explosie zonk, bleef
leven. Enkele uren na het zinken
van den kruiser zag men hem
frenetiek zwemmen. Men heeft
het dier nu onder observatie ge
steld.
Een honderdtal gedetineerden
van de Kampen te Laren en
Naarden is naar Texel overge
bracht om daar te helpen bij het
binnenhalen van den aardappel
oogst. Onder hen, die thans moe
ten rooien bevinden zich vele
„bekende" figuren, waaronder
diverse burgemeesters.
LANGENDIJK 5 Juli. 1100 bos
peen 12—12.20; 7200 kg waspeen le
srt 17 2e srt 14;; 800 stuks bloem
kol IA 23.90—24.30; id. I 13.10—24.10;
18500 kg xood'e kool 24.802il70;
251400 kg aardappelen- 13.50; kriel 5.
NOORD_SCHARWOUDE 5 Juli '46.
174000 kg aardappelen 13.50; kleine
5._; 2300 kg waspeen ¥1; 4100 kg ra
barber 55.10; 450 stuks bloemkool
IA 22.10; I 13; II 8._; III 4._.
WARMENHUIZEN, 5 Juli. 300
st. bloemkool 19.10; 79800 kg.
aardappelen 13.20, kleine f7.
AVENHORN 4 Juli. 21825 kg aard
appelen grooe Schosche 13.80; 950 kg
idem krie 5._; 300 kg roode kool
26.90; 4550 kg waspeen 17; 200 stuks
kropsla 2._; bospeen il._.
100. Na dagenlange ritten door het verwoeste land bereikte
de colonne de deur waarachter Boebi en vele geheimen ver
borgen waren. De tanks stelden zich in een groote boog op,
zoo dicht mogelijk bij elkaar. Toen werden de kanonnen ge
richt Een ontzaggelijk salvo klonk, stukken rots vlogen
in de rondte, de grond werd omgewoeld, maar wat het ergste
was de deur was en bleef gesloten. Geen enkele granaat
kon er doordringen. En steeds maar weer werden de kanon
nen geladen en steeds weer klonken harde dreunen langs de
bergwanden. Maar het gaf niet. De mannen werden zenuw
achtig en woedend, dat het niet lukte en ze schreeuwden lee-
lijke woorden naar den brulaap, diep in het laboratorium,
maar deze hoorde er natuurlijk niets van.
