PRINS BERNHARD SPREEKT
TE UTRECHT
Vrije tijd" een der problemen
in de kampen
In vijf minuten rond de aardbol
stemt K.V.P.
Nieuw NoordHollandsch Dagblad
zijn eerepromotie
Bij
Waarschuwing tegen
HEROPVOEDINIG
moedeloosheid
Het buitenland is verbluft
Russen naar hef
wereldschaaktournooi
„HELDHAFTIGHEID"!
OVEREENKOMST
TUSSCHEN DEN
H. STOEL EN SPANJE
'4
DONDERDAG 18 JULI 1946
Op het Pikmeer bij Grouw wordt de watersportweek gehouden. Een kijkje
tijdens het zeilfestjjn. Ane£o/Haenr Noman P.
N'
A ZIJN PROMOTIE tot eeredoctor van de Universiteit van
Utrecht, welke gisterenmiddag plaats had, heeft Z. K. H.
Prins Bernhard een lange rede uitgesproken, waarin hij den
Senaat der Universiteit dank bracht voor de verleende onder
scheiding. De Prins stelde er prijs op te verklaren, dat alle
vormen van verzet gelijke aanspraak kunnen maken op de
erkentelijkheid van het geheele volk.
JOURNALISTEN hebben een be
zoek gebracht aan eenige be-
warings- en intèrneeringskam-
pen, met name aan Vught, Ave
goor en Wezep. Beugelen (.(onder
Staphorst), Westerbork en het
jeugdkamp Hemrik in Friesland.
De bezoekers konden zich vrij be
wegen. Zij spraken met op hun
verzoek aangewezen gedetineer
den, maar ook met andere poli
tieke delinquenten, die zich in
hun kampgedeelfe vrij bewogen.
Zoowel van den kant van de
kampleiding als van de zijde der
gedetineerden in alle kampen
werd met nadruk gewag gemaakt
van het feit, dat het gemis aan
bladen en periodieken, van ac-
tueele lectuur in het algemeen,
zeer sterk wordt gevoeld en' als
een minder juiste kampmaa'tregel
wordt beschouwd. Om zich van
het al of niet juist zijn van deze
klacht te kunnen overtuigen, dient
men zich den normalen gang van
zaken in een kamp voor te stellen.
Diegenen van de gedeiineerden,
die tot werken in staat zijn,, en
voor wie er arbeidsmogelijkheden
zijn, komen na hun dagtaak in het
kamp terug, wanneer zij „bui
tenshuis" werken, of, zij gaan, in
dien zij binnen de omheining van
he+ prikkeldraad arbeid verrich
ten, naar hun barak. Na 't avond
eten is er in de meeste kampen
voor de gedetineerden „vrije tijd"
tot het avondappèl.
De werkzaamheden van den
Prins waren van militairen aard
en hoewel hij zijn tijd grooten-
deels aan het werk der Binnen-
landsche Strijdkrachten moest be
steden wil dat toch geenszins zeg
gen dat Z.K.H. geen waardeering
had voor de prestaties van de'
illegale pers, kleinere verzetsgroe
pen en de weerstand die in alle
beroepen werd geboden.
Sprekende over het werk der
binnenlandsche strijders zeide de
Prins dat hij steeds met dankbaar
heid zal terugdenken aan de
goede verstandhouding en de
volgzaamheid die hij van alle
commandanten en troepen heeft
mogen ondervinden. De taak der
B.S is met goed gevolg volbracht.
Voorts sprak de Prins nog over
de waardeering die het gewapen
de verzet genoot bij het Gealli
eerd Opperbevel, vooral van Ge
neraal Eisenhower, hetgeen tot
uiting kwam in het groote aantal
onderscheidingen die aan Neder
landers zijn uitgereikt. De Inlich
tingendienst. bleek het betrouw
baarst te werken van alle bezette
landen.
Geen afbrekende eritiek.
Met betrekking tot den toe
stand na den oorlog waarschuwde
de Prins tegen de zich hier en
daar openbarende moedeloosheid
en vooral tegen de nationale on
deugd, het gekanker, dat soms uit
schijnt te groeien tot een epide
mie. In dezen tijd van wederop
bouw is afbrekende critielt niet
op zijn plaats, ook de oud-illega
len moeten dat beseffen. De mo-
reele ontreddering is groot en het
zal jaren kosten tot een herstel,
ook materieel, zal zijn bereikt.
Laten wij het gekanker uitstel
len tot betere tijden, dan kunnen
wij het ons misschien weer ver
oorloven, aldus spreker. Wij mo
gen niet ondankbaar zijn want we
zijn reeds veel verder met den
opbouw dan in andere landen.
Spreker herinnerde nog aan de
bezielende woorden die de groote
staatsman Churchill tot de stu
denten sprak en betreurde he dat
die rede niet in druk is versche
nen, opdat de geheele Nederland-
sche jeugd er kennis van zou kun
nen nemen.
Persoonlijk woord tot de
studenten.
Z. K. H. bracht nog in een per.
soonlijk woord tot de studenten hul
de aan het stuclentenverzet en herin
nerde eraan dat een student uit
Utrecht voorzitter was van de raad
van Negen, waarin vertegenwoordi
gers van alle universiteiten. "Ons
Volk" en het 'Oranje Bulletin" waren
producten van studenten-initiatiet.
Studenten werkten mede aan de
spionnage.groep "Albrecnt" en de
uitgeverij "de Bezige Bij", aan hulp
aan Joden en Onderduikers.
De Prins besloot met de volgende
woorden zijn met aandacht gevolgde
rede: "Studenten; ik wensch u allen
het beste me in uw streven naar
hechtere samenwerking en naar die
per begrip voor elkaar. Wat g'ij thans
tracht op te bouwen, kan van on
schatbare waarde zijn voor uw ge
heele verdere leven, doch niet min
der voor ons vaderland. Grijpt de
kansen, die u hier worden geboden.
Werkt aan u zeli, opdat gij meer
kunt zijn voor uw naasten. Weest
nimmer voldaan met het bereikte,
doch houdt steeds het oog'gericht op
het meerdere en hoogere, in getrouw
heid aan den geest van uw makkers
die voor de zaak van de vrijheid hun
leven gaven. Tracht dan tezamen met
God's hulp een betere toekomst voor
te bereiden voor ons aller innig ge
liefde Nederland."
Nadat de Prins zijn rede had uit
gesproken zong een studentenkoor
enkele liederen. Tot slot werd door
alle aanwezigen het "Wilhelmus" ge
zongen. e
H. M. de Koningin, de jonge doc
tor en zijn paranimfen, jhr. P. Th.
Six en mr. Willem van Tets, prinses
Juliana, alsmede de andere gasten
begaven zich vervolgens via de oude
kloosterg'ang naar de aula, waar de
gelukw'enschen werden aangeboden.
H. M. de Koningin verliet even
hierna met gevolg de Domstad, ter
wijl de receptie werd voortgezet. Na
mens het Universiteitsfonds werd den
prins een album aangeboden.
Daarna begaf Z. K. H. zich naar
de sociëteit van de Utreehtsche stu
denten op het St. Janskerkhof, ter
wijl prinses Juliana de sociëteit van
de vrouwelijke studenten bezocht.
De bessencampagne in de Bangert,
een van Nccrlands rijkste fruitstreken
is in vollen gang. Jong en oud helpt
bij het plukken der smakelijke
vruchten. Anefa/Eedijs P.
IN HET HART van Amster
dam, op het Leidsche Plein
nog wel, staat, tusschen
oudere gevels, een modern
gebouw, het passagekantoor
van de K.L.M. In een sfeer
van vele jaren her, bruiseht
hier ais scherp contrast de
dynamiek van het moderne
leven.
„No. 1" staat er heel simpel op
de post van de deur, waarachter
een. verre wereld ligt.
Een verre wereld, inderdaad!
Want direct over den drempel
wandelt de aspirant-vlieger via
Eindhoven en Maastricht de grens
over endan zijn er opeens
geen grenzen meer. Van een ijzig-
lange file wordt telkens één „pa
tiënt" afgeknepen. De een boekt
voor Parijs, een ander voor Praag.
Voor ons staat iemand, die
dringend naar Napels moet. Maar
hij wil den zelfden dag weer te-
ru zijn in Amsterdam. Men ver
wondert zich er niet eens meer
over, dat dat nog kan ook.
Wij kunen ons nog levendig
voorstellen dat wij vijf en twin
tig jaar geleden een schoolreisje
meemaakten en de onderwijzer in
Rotterdam niet wist of wij een
overzetje naar Katenburg of naar
Waalhaven zouden nemen. En
hier reis je in gedachten, in vijf
minuten heel de wijde wereld
rond, voel je het jachtende leven
van fourthy secondstreet en de
heete bakoven die Calcutta is
Hier wuiven de palmen en
glimmen de sinaasappelen, hier
denkt men slechts in duizenden
kilometers.
Een jeugdig baliebeambte snort
met de wijsvinger langs lange cij-
fertabellen. „Hij" vindt Cairo een
snoepreisje en Batavia niet meer
de moeite waard.
Een snoepreisje.
Een statig geüniformeerde por
tier verhoogt het internationaal
cachet Zoo om de vijf minuten,
rolt voor het gebouw de K.L.M.-
bus voor, die je naar Schiphol
moet brengen. Dan bast de por
tier: Passagiers voor Londen, Pa
rijs, Malmó, Zurich en Cairo, in-
stappennnnnn!
En even later zit een tanige
Chineesch naast een deftigen Lord,
en een houtmagnaat uit Zweden
naast een stierenvechter. Mis
schien zijn zij over een paar uur
allen weer waar zij zijn moeten.
De baliebeambten_ van „buiten
land" meeten hun Nederlandsch
wel vergeten. Ze denken in het
Fransch en Spaansch, in het En-
gelsch en Italiaansch. Als ze op
hun penhouder knabbelen moeten
zij soms wel gelooven, dat ze een
banaan verorberen.
Hoeveel kilometers wij afleggen
mijnheer?
Elke maand, met onze binnen
landsche lijnen een afstand van
vier en een halve maal de aard
bol.
En op de buitenlandsche lij
nen?
Daarvoor komen wij nullen te
kort!
Drie en twintig duizend passa
giers drijven zoo elke maand in
een K.L.M.-vogel op de grijze
wolken en vinden niets ongewoons
meer aan „gewone" reisjes.
En dat alles veertien maanden
na de bevrijding.
Het buitenland is verbluft, maar
directeur Plesman vindt het heel
gewoon.
P. S.
Hei secretariaat van het we
reldschaaktournooi te Groningen
heeft van den JTederlandschen
ambassadeur te Moskou bericht
ontvangen, dat er nog geen defi
nitieve beslissing is genomen be
treffende de aan Rusland gerich
te uitnoodiging om deel te nemen
aan de internationale schaakwed
strijden te Groningen. Wel heeft
men toegezegd de namen der
deelnemers direct na de keuze
bekend te zullen maken. In de
Moskousche bladen heeft reeds
een bericht gestaan over de wed
strijden met vermelding dat zes
Sowjetspelers zijn uilgenoodigd.
Dien tijd kan de gedetineerde;
wanneer hij aan de beurt is, besteden
aan het schrijven van den maande-
lij'ksehen brief aan zijn vrouw of aan
familie. Maar daar het formaat van
de toegelaten brieven niet bijzonder
groot is (de helft van een briefbloc_
velletje) blijft er tijd over, waarin de
gedetineerde met zijn lotgenooten kan
praten (maar ook daaraan komt na
ruim een jaar detentie; langzamer
hand een einde).
Bij
gebrek aan lectuur
de boeken uit de kampbibliotheek
uitgezonderd, doch er zijn niet zoo
veel boeken dat elke gedetineerde er
een zou kunnen lezen en gebrek
aan praatstof, komt het gesprek dan
spoedig op "de" factoren in het leven
van de gedetineerden: "Hoe zou de
vrouw het maken?"; "Hoe staat het
met huis, Inboedel en geld?"; "Waar
om zitten we hier zoolang zonder dat
we berecht (c.q. verhoord) worden?";
Hoe zal het straks gaan als we de
straf er op hebben zitten en we weer
In de maatschappij .terug moeten?";
Waarom krijgen we zoo weinig
eten.' Dat zijn enkele van de vragen
iumderf6 gedelineerden z5ch bezig
Aanleiding tot het stellen ervan -is
de ooodelijke verveling na afloop van
bet werk, omdat er geen lectuur be
schikbaar mag worden gesteld welke
betrekking heeft op de dingen van
den dag. Een enkele keer komt er,
ondanks het verbod; wel eens een
courant het kamp binnen, maar van
den inhoud ervan kan niet iedereen
kennis nemen.
Al deze factoren vormen
bronnen van ontevredenheid,
onzekerheid en ongedurigheid.
Men hoopt dan ook aan beide
kanten, dat het binnenkort
toegestaan wordt bladen in de
kampen te lezen.
Zal daardoor dan een groote
verbetering met betrekking tot de
geestelijke en moreele verzorging
zijn ingetreden, er blijven nog ge-
nog problemen over!
De her-opvoeding.
Nauw samenhangend met de
toestanden en de stemming is het
probleem der her-opvoeding. Dat
dit inderdaad een probleem is,
bleek uit de meening van alle
kampcommandanten, die wij spra
ken. Zij verklaarden, stuk voor
stuk, niet aan het slagen van de
her-opvoeding te gelooven Ook
de geestelijke en sociale verzor
gers waren over het algemeen die
meening toegedaan.
In diepgaande besprekingen me-,
de leiding van de afdeeling gees
telijke en sociale verzorging van
i het Directoraat-Generaal aan het
einde van eiken excursiedag, werd
de meening geuit, dat de her-op
voeding van gedetineerden alleen
zou slagen, indien de gedetineer
den, na hun straf, door de vrije
maatschappij zouden worden op
genomen. De praktijk heeft uit
gewezen. dat men de gestraften
niet opneemt.
Men acht van den kant van het
Directoraat-Generaal deze hou
ding niet juist, omdat de gedeti
neerden dan in zekeren zin nog
maals gestraft worden. Men is
voorts van meening, dat men de
ontslagen gedetineerden weer in
het leven moet opnemen, omdat
men vreest, dat, wanneer dit niet
gebeurt, zich een groep ontevre
denen en verbitterden vormt, wel
ke in de maatschappij niet bruik
baar is Er wordt bij de sociale en
geestelijke verzorging dan ook
aan gewerkt, om de gedetineerden
voor te bereiden op een te laten
aanpassen aan het leven buiten de
kampen. Men hoopt, dat de vak-
vereenigingen zich met het weder
in de maatschappij opnemen van
de gedetineerden ernstig zullen
bezighouden. Dit probleem krijgt
H ET IS TOCH NIKS
meer met die gemeente
raden hooren we soms.
Maar bedenk wel, dat er
voor een actief gemeen
tebestuur altijd nog ge
noeg te doen is. Zorg
voor een actief gemeen
tebestuur door uw stem
op 26 Juli. Doe meer -
Op het N.V.V.-eongres heeft de
vertegenwoordiger van de fa-,
brieksarbeiders, Rippen, betoogd,
dat er geen sprake is geweest
van heldhaftigheid bij de confes.
sioneele bonden (kalholieke en
protestantsche) omdat zij niet in
het Woudenberg-NV V wilden. De
man is maar bijsler slecht op de
hoogte. Of hij moet de heldhaf
tigheid alleen zoeken in brallende
woorden, geschudde vuisten, he
vige haatvloeken en bravour-
stukjes. Er is een stille heldhaf
tigheid, die uiterlijk niet opvalt
en die het aureool vam het dap
pere niet zichtbaar draagt. Maar
die juist daarom veel geweldiger
is schrijft „de Kaleidescoop" in
de Leidsche Crt., omdatzij de
stuwing mist van het applaus en
de aanmoediging der anderen.
Het was juist de stille heldhaf
tigheid van onze katholieke ar
beiders, die door hun weigeren
om onder het juk van Wouden
berg door te gaan zichzelf van
alle hulp en steun beroofden en
heel hut} gezin in groote en zwa
re nooden zagen komen.
Het is deze stille heldhaftig
heid die onze katholieke voor
vaderen bezaten, die wij in den
oorlog hebben bewaard en die
wij, bij God, ook voor de toe
komst niet hopen te missen.
Tusschen Spanje en den Hei
ligen Stoel is een overeen
komst geteekend, waarbij de
aanstelling van geestelijken in
Spanje wordt geregeld. Bis
schoppen vallen niet onder de
ze overeenkomst, die in geen
enkel opzicht een concordaat
is. Te Madrid wordt officieel
verklaard, dat de regeling een
einde maakt aan den abnor-
malen toestand in Spanje ten
gevolge van de politiek van
de republikeinsche regeering.
nog een anderen kant, omdat, zoo
als de minister-president toeval
ligerwijze ten tijde van de pers
excursies bekend maakte, nog
voor den winter eenige tiendui
zenden z.g. „lichte gevallen" voor
waardelijk in vrijheid gesteld zul
len worden.
Een predikant in een der kam
pen drukte het ongeveer zoo uit:
„Er bestaan ten aanzien van de
politieke delinquenten maar twee
mogelijkheden; of men neemt ze,
na veroordeeling, in de maat
schappij op, of men schiete ze ter
stond allemaal dood"
De spuitorens bij Kornwerderzand aan den Frieschen kant van den
afsluitdijk, welke door de Duitschers kort voor hun. capitulatie zonder
eenige noodzaak werden opgeblazen; waardoor de spuideuren; welke die
nen om bi) hoogen waterstand in het IJselmeer het overtollige water bij eb
in de Waddenzee te doen afvloeien; bulten werking werden gesteld; zijn
thans weer zoo goed ais hersteld. Een overzicht van de laatste werkzaam
heden. Zoodra ere machines weer ge plaatst zijn zal ook de spul-inrichting
weer ten volle kunnen werken. A.N.P. P.
Punt
spelen v
gewone
dat vaali
in vaste
daardoor
uitoefent
loop var
Punt
kampioe
automat:
overging
waarbij
hun best
aan dier
een eind
missie vc
uit de 4(
doen dej
lingen
De
m.s. Son
gen op
ieder ter
