KONINGINNE DAG IN HET KONINKRIJK
Zanghulde op 't paleis het Loo
Commissie-Generaal passeert
den Senaat
ONZE BESCHAVING
HET A.S. TOONEELSEIZOEN
Nieuw NoordhoHandsch Dagblad
3
PRINSESJES BIJ HET
VUURWERK
Uitbreiding algemeene
gratie
Jubileum
Bach-vereeniging
DE ROOFOVERVAL TE
ROTTERDAM
Petroleum voor kook-
doeleinden en verlichting
De tweede Congresdag
Van Dal sum en Defresne doen hun best
Loonderving bij militaire
keuring
MAANDAG 2 SEPTEMBER 1946
IN ALLE DEELEN van het Koninkrijk der Nederlanden en
ook in diverse buitenlandsche hoofdsteden is de verjaar
dag van H. M. Koningin Wilhelmina onder hartelijk medele
ven en met groote opgewektheid gevierd.
In Batavia nam dr. van Mook een groote parade van
Engelsche en Nederlandsche troepen af; vliegtuigen namen
er in formatie aan deel. Een parade was er, ten overstaan
van der. gouverneur, dr. Kasteel, ook in Willemstad.
In den Haag was er een groot défilé op Plein 1813, ten
overstaan van den gouverneur der Residentie, generaal ba
ron van Voorst tot Voorst.
Ook in Amsterdam had een parade plaats. Een verras
sing was de bloementooi, die de Aalsmeersche kweekers in
de stad ten toon spreidden.
In verschillende buitenlandsche steden vierden de Neder
landsche kolonies het feest met groot enthousiasme. Vijftig
duizend Transvaalsche schoolkinderen hebben 12.722 pond
sterling bijeengebracht voor het steunfonds voor Nederland.
De radio-omroep had een uitstekend verzorgd nationaal
programma, waarin o.a. een aardige uitzending uit Canada,
met een gelukwensch van de Canadeesche regeering voor
kwam.
Zanghulde en rijtoer
Bewoners van Apeldoorn,
meerendeels leden van Apel-
hebben Zaterdagmorgen H.M.
doornsche zangvereenigingen,
de Koningin op het paleis het
Loo een zanghulde bereid.
Ook Prinses Juliana, Prins
Bernhard en de Prinsesjes
Beatrix, Irene en Margriet wa
ren aanwezig.
Onder leiding van den heer
G. J. Tiemessen zongen meer
dan duizend vrouwelijke en
mannelijke zangers een aan
tal liederen, dat zoo gekozen
was, dat het een weerspiege
ling trachtte te geven van het
geen het Nederlandsche volk
de laatste jaren heeft door
leefd. Na de aubade compli
menteerde de Koningin den
dirigent met de uitvoering en
keuze der liederen. Een défilé
van deelnemers besloot de
huldiging, welke onder groote
en enthousiaste belangstelling
geschiedde.
Des middags reed een auto,
bestuurd door Prins Bernhard,
de Paleislaan uit. Men wist
dat de Koninklijke Familie een
rijtoer zou maken, maar door
het vervroegde vertrek van
het paleis was de tocht een
verrassing voor velen. Naast
den Prins was H. M. de Ko
ningin gezeten, terwijl achter
in den wagen H.K.H. Prinses
Juliana met haar drie dochter
tjes had plaatsgenomen.
Vele duizenden stonden
langs de lanen en straten ge
schaard. Overal werd de Ko
ninklijke Familie uitbundig
toegejuicht.
H.M, de Koningin heeft bij
Kon. besluit .van 23 Augustus 11.
eenige uitbrïeding gegeven aan
de bij Kon besluit van 29 April
verlgende algemeene gratie van
geringe straffen uit den bezet
tingstijd
Voor dit gunstbetoon werd een
aantal personen voorgedragen,
die veroordeeld zijn ter zake van
tijdens de bezetting of kort na
de bevrijding gepleegde straf
bare feiten.
De Ned. Bachvereeniging her
denkt in September haar 25-
jarig bestaan, hetwelk gevierd
zal worden met een feest be
staande uit een serie concerten
te Naarden en te Amsterdam.
De slotuitvoerïng wordt in de
Groote Kerk te Naarden op 28
September gehouden. Uitgevoerd
wordt „die Hohe Kiesse", met
medewerking van het Residentie
Orkest en solisten, o.a Jo Vin
cent, Roos Boelsma, Willem Ra-
velli en Herman Scheij.
Vuurwerk te Apeldoorn
De kroon op de geslaagde
Koninginnedagviering in Apel
doorn vormde 't groote avond
festijn op „Marialust", waar,
na een populair concert van
het harmonie-orkest „Apel
doorn", door „de Apeldoorn-
sche Kunstgroep", onder regie
van Jan den Duyvetter, een
ballet en openluchtspel „Zo
mernachtsprookje", gebaseerd
op motieven van Shakespeare
tot uitvoering werd gebracht,
dat met feërieke effecten de
duizenden toeschouwers ver
mocht te-boeien.
Een zeer bijzondere verras
sing wachtte het publiek daar
na toen, kort voor het vuur
werk begon, het geheele Prin
selijke gezin op het terrein ar
riveerde. Onder enthousiaste
toejuichingen namen de hoo-
ge bezoekers plaats en het
spreekt wel vanzelf, dat de
drie - -insesjes, die waarschijn-,
lijk voor de eerste maal een
vuurwerk aanschouwden, vol
op van het kleurenfestijn ge
noten, al deden de zware
knaleffecten de kleine Mar
griet, die op moeders schoot
een plaatsje had gevonden,
haar nu en dan wel eens
schrikken.
Tijdens het slotnummer, dat
een omlijsting vormde van de
woorden: „Oranje-Nederland-
Oost en West één", zette de
harmonie het Wilhelmus
in, dat door alle aanwezigen
geestdriftig werd meegezon
gen.
Onder stormachtige ovaties
nam het Prinselijk Gezin weer
in de auto plaats, om naar
het paleis terug te keeren.
Naar wij vernemen meent de
politie voldoende aanwijzingen
te hebben, die een langere ge
vangenhouding van den portier
van het Hoofdpostkantoor te
Rotterdam rechtvaardigen Hij
is daarom naar het huis van be
waring overgebracht. De politie
ondervindt veel medewerking
van het publiek en ook de drie
luidruchtige jongelui, die zich
's avonds om kwart voor tien op
het Roode Zand' hebben bevon
den en die door middel van de
pers werden opgeroepen, hebben
zich gemeld en enkele inlichtin
gen verstrekt, welke voor het
onderzoek van belang kunnen
zijn. Naar men verzekerde be
staat er gegronde hoop, dat de
zaak spoedig tot klaarheid zal
zijn gebracht
Het Centraal Distributiekan
toor deelt mede dat houders van
petroleumkaarten voor kook doel
einden en verlichting gedurende
de maand September 1946 op de
bonnen 49 t.e.m. 52 der kaart UA
510 de bonnen 49 en 51 der
kaarten U 510, den bon 73 der
kaarten UC 510 en de bon 128
der kaarten UD 510 vier liter
petroleum kunnen betrekken.
In het bijzonder wordt er op
gewezen, dat houders van de
kaarten UD 510 hqt lichaam de
zer kaart, waarop de woorden
„petroleum voor verlichting UD
510" voorkomen, zorgvuldig moe
ten bewaren
Prof. Dr. M. Cobbenhagen
leidde gisteren het congres te
Nijmegen in en wees er op dat
het dien dag vooral de taak
der Congressisten was zich
bezig te houden met de sociale
en economische problemen
welke het huidige Nederland
sche cultuurbeeld stelt.
Dr. Kruyt vestigde speciaal de
aandacht op het gezin als vorm
van gemeenschap en een der voor.
naamste dragers der cultuur Hij
achtte gemeenschapshuizen nood
zakelijk voor een goede samen
werking onder alie lagen der be-"
volking. Voorts achtte spr. een
sociaal-economische zoowel als een
cultureele ordening niet overbo
dig. Zoolang in Rusland de poli
tieke- en gewetensvrijheid niet
tot tastbare werkelijkheid zijn
geworden, moet het communisme
met het nationaal-socialisme en
fascisme in een adem worden ge
noemd als systemen die zich ken
merken door geestelijk barbarisme.
Zin des levens verloren
Dr. Oldendorff zette uiteen hoe
de moderne mensch alle zin van
het leven feitelijk heeft vergeten
en dat de groote waarden des le
vens door velen worden gene
geerd. Daardoor is o.a. de sport
heden ten dage zoo ontaard.
Ook het huidige onderwijs is
veelal zonder zin. Men weet niet
waartoe men leert. Beter inzicht
bij de docenten is dan ook zeer
wenschelijk evenals van perso-
neelchefs die- een grooten invloed
op geest en sfeer in de bedrijven
kunihen uitoefenen.
Van enorme beteekenis zijn
radio en film voor het cultureele
leven, doch wat momenteel gebo
den wordt is niet bemoedigend.
Men is er nog steeds niet in ge
slaagd een goede Nederlandsche
film te maken.
Ontvangst ten stadhuize
De burgemeester van Nijmegen
Mr. Hustinx ontving in gezelschap
van de wethouders de congres
sisten in de raadszaal van het
stadhuis en sprak zijn waardee
ring uit over het feit dat dit be
langrijke congres in de oude,
helaas zoo zwaar geteisterde kei-
zersstad was gehouden. Hij wees
erop dat waar aan het stoffelijke
nog zooveel ontbreekt het moei
lijk was aandacht aan geestelijke
goederen te schenken.
Prof. Cobbenhagen constateerde
dat in de frontstad Nijmegen de
cultuur nog op hoog peil stond
Taak der Pers
's Middags werd gesproken over
de gevolgen van de „gelijkscha
keling". Speciaal de pers werd
aan een beschouwing onderwor
pen waarbij Dr. Baselwitz consta
teerde dat de pers ook in de niet
geteisterde landen een vertrou
wenscrisis doormaakt die reeds
van voor den oorlog dateert. Na
op de groote vrijheid van drukpers
hier te lande te hebben gewezen
waardoor ons land de bakermat
der wereldpers werd. herinnerde
spreker aan de dictatuur op dit
terrein onder Napoleon en Hitier.
Na de illegale pers vermeld te
hebben kwam spreker op de he-
dendaagsche verkiezingspropa
ganda die soms methodes bezigt
die voor ons volk niet geschikt
zijn. Over de opleiding der jour
nalisten sprekende achtte Dr. Ba.
selwitz de praktijk bij een goede
krant het beste, daarnaast moet
de journalist veel kennis verga
ren en vooral zijn karakter vor
men.
De tegenpropaganda tijdens den
oorlog is van groot belang voor
het tegen Duitschland en het na
zisme strijdende volk geyieest. Het
verwijt dat er in de Nederl. pers
geen deskundigen inzake Indië
medewerken, noemde spr. aan de
hand van voorbeelden onjuis*
Prof. Cobbenhagen wees op het
belang der behandelde onderwer
pen en sloot de zitting.
DE EERSl'E KAMER heeft het
wetsontwerp tot instelling
van de Commissie-Generaal,
welke zal worden uitgezonden
naar Indië, aangenomen met 29
tegen 14 stemmen Ook in de
Senaat bleven de A.R., C H en
Vrijheidspartijen hardnekkig in
hun tegenstand. Er waren, na
een langdurig debat, aat scherpe
redevoeringen opleverde en tot
laat in den Vrijdagavond duurde,
ook nog twee moties. Ten eerste
een van den communist Koeje-
mans, gericht tegen de uitzen
ding van troepen naar Indone
sië Deze motie kreeg echter
alleen de stemmen van de vier
communistische senatoren.
Met 22 tegen 21 stemmen
aeht katholieken voegden zich
bij de oppositie werd aange
nomen een motie van den heer
mr. Stikker, Partij van da Vrij
heid. waarin de 'Eerste Kamer
den wensch uitdrukte, de in
structie voor de Commissie-
Generaal vertrouwelijk aan de
Staten-Generaal bekend te ma
ken,
Dit goedkeuren van deze motie
geschiedde tegen den wensch
van de regeering, die overigens
ae Commissie-Generaal met de
verwachte stemmenverhouding
in veilige haven zag komen.
De oppositie was' niet malsch:
prof. de Zwaan (c h.) betoogde,
dat de Commissie-Generaal over
bodig, ongeschikt en gevaarlijk
was! De heer Algra (a.r.) vond
het onjuist, dat men' 'zooveel
macht legt in handen van drie
onbekende personen, wier in
structie niet bekend is. Verder
vroeg hij, in hoeverre deze zaak
bij de kabinetsformatie beklon
ken is. De heer mr. Stikker
(PvdV) had in het bijzonder be
zwaar tegen het beleid van dr.
van Mook.
De heer Stufkens (PvdA) zag
het voorstel als „een visioenair
ingrijpen", een nieuwe mogelijk
heid De heer P, A. Kerstens, de
katholieke Indiêke'nner bij uit
stek, constateerde, dat er reeds
meer dan een jaar geleden in
Indië om een Commissie-Gene
raal gevraagd werd. Hij wees er
verder op, dat het hier vooral een
Het ziet er naar uit. dat ons
in het a.s. tooneelseizoen meer
geboden zal worden, dan het
vorig jaar. De repertoire s der
verschillende gezelschappen
vertoonen tenminste een rijk
dom en verscheidenheid, die
onze verwachtingen hoopvol
stemmen.
Het ware echter te wenschen
dat/niet alleen de groote steden,
doch ook de provincie dit jaar
moge genieten van de kunst der
zonen en dochteren van Thalia en
Melpomene.
De opvoering van een groot aan
tal buitenlandsche stukken kan
tegemoet worden gezien alsmede
van eenige Hollandsche.
Het Amsterd.-Rotterd. Tooneei-
gezelschap onder Albert van Dal-
sum en A. Defresne heeft een uit
gebreid repertoire waarop o.a.
voorkomen JjRichard III" van
Shakespeare, „Egmont" van Goe
the, „Jeanne d' Arc au Bücher"
van Claudel. Van het oude reper
toire komen nog: „Paulus onder
de Joden", „Maria Boodschap" en
het successtuk „Er komt een
vriend vanavond". Een zestigtal
acteurs en actrices w.o. bekende
figuren als -Paul Huf, Ko Arnoldi,
Saalborn, Snoek, van Dijk, van
Dalsum, Marie Faassen, Willy
Haak en Mary Smithuysen zullen
met eenige beginnende krachten
de naam van het gezelschap in het
komende seizoen hoog houden.
zaak van vertrouwen geldt en
de katholieke fractie is bereid
dit te geven. Maar ook het Ned.
volk moet dit toonen. De heer
Baron van Voorst tot Voorst
maakte zijn stem er van afhan
kelijk .of de regeering haar stand
punt ten aanzien van de repu
bliek duidelijk kon maken
Dit deed! de minister in een
uitvoerige rede. die uitstekend
partij gaf aan de oppositie Hij
ontkende, dat bij de kabinets
formatie op dit punt afspraken
waren gemaakt en toonde aan,
dat de rede van de Koningin van
7 December 1942 uitgangspunt
blijft. De republiek is voor de
regeering een politieke realiteit.
Zij tracht met de groep-Sjahrir
tot overeenstemming te komen
en wil de besprekingen met hem
hervatten. Van den wensch om
een kolonialen oorlog te voeren,
is geen sprake.
Op 1 September zal de beschik
king van het college van rijksbe
middelaars in werking treden,
waarbij wordt bepaald, dat bij
verzuimd door 'n werknemer ter
voldoening aan een oproep voor
militaire keuring, het gederfde
lo ir, over den ersien keurings.
dag aoor den werkgever wordt
doorbetaald, over den tijd dat de
militaire keuring langer dan één
dag duurt, zal een vergoeding
worden gegeven vanwege het
Mn i.her ie van Oorlog.
Uiteraard wordt vergoeding
alleen gegeven aan hen die wer
kelijk loon derven, dus niet aan
hen, wier loon door den werk
gever wordt doorbetaald. De uit.
betaling zal geschieden daar
waar de keuring plaats vindt.
-n vcor vergoeding in aan
merking te komen moet de keu-
ringsplichtige een werkgevers,
verklaring overleggen aan het
hoofd van den indeelingsraad.
Deze werkgeversverklaringen
zijn kosteloos verkrijgbaar ter
gemeente-secretarie.
De werknemer is verplicht de
oproep ter keuring aan den
werkgever te toonen
Zij die in 1946 vóór 1 Septem.
ber zijn gekeurd en reeds om
vergoeding hebben verzocht,
kunnen een nieuw verzoek in
dienen bij het hoofd der afdee.
ling A III van het Ministerie
van Oorlog.
Het verzoek moet vergezeld
gaan van een verklgring van den
werkgever, waaruil blijkt, hoe
veel het loon heeft bedragen ge.
durende het verzuim en welk
deel de werkgever voor zijn re
kening heeft genomen.
De beruchte Japansche beul Sonei van het vrouwenkamp
Tjideng op Java was de eerste Japanner, die zich voor zijn
misdaden te verantwoorden had. De „onaerdanige" beklaag
de verschijnt hier buigend voor zijn rechters, onder voorzit
terschap van kolonel mr. Petrie (midden). Links in toga Mr,
Beer. (Anefo P.)