rNieuuu
7
Het drama op het Usselmeer
Griekenland bijt van zich af
Een lesje in de geschiedenis!
J
Voor Alkmaar en omgeving
Bureaux:
RAAD EN DAAD
HONGERWINTER 1945
Bij den ondergang van de „Groningen 4"
Het aantal slachtoffers nog onbekend.
Twee liter petroleum
Saaiste nieuws
TUINBOUWSTROP
Export naar Duitschland
staat weer stil
GEEN AUDIËNTIE
„Albanië lokt incidenten
uit."
HET VERDRAG VAN
RAPALLLO
Grieksche socialisten
erkennen de monarchie
Turksche vloot
uitgevaren
5ER 1946
ver-
bevr.
enne-
Alk-
Hoofdredacteur: H. N.
Smits: rayon-redacteur
Fr. Otten; binnenland
P. Slgon.
Abonnementsprijs 1 3.40
per kwartaal: 1.20 per
maand; Inclusief Incasso.
Advertentle-prijs: per
editie 13 ct. p. m.m.;
minimum 1 2.50: ln alle
edities 26 ct. p. mm.;
minimum t 4.
Fam. ber. 20 ct p. m.m;
in alle edities 30 ct
Noordhollandsch Dagblad
J Buiten God is 'i
nergens veilig
(Vondel)
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1946
42e JAARGANG NUMMER 11021
ALKMAARLangestraat
42A tel 2046 (adm.);
2047 (redactie) K 2200
HOORN: Draafsingel 59
tel. 4243 (K 2290) 2 lijnen
DEN HELDER: West
straat 80; teL K2230
SCHAGEN: Molenstraat
52 tel. 459 (K 2240)
Bankrelatie:
Noorderbank
MET GROOTE belangstelling
hebben wij kennis geno
men van de besprekingen en de
resolutie, naar voren gekomen
op den Gezinsdag, door iBra-
bantsch en Limburgsch Volks
herstel. Daar was uit alle krin-
§en breede "interesse voor een
elangrijk vraagstuk, dat niet
alleen van staatkundigen aard is,
maar niettemin in zijn omvang
ook gekarakteriseerd wercï ooor
de aanmoedigende woorden van
den minister-president dr Beel.
die zei, dat het voor de Regee
ring ook onmogelijk is, zonder
gezonde gezinnen net welzijn
van het volk te bereiken.
Het geheele volk, zoo meende
de minister-president terecht,
moet met de Regeering de taak
van de opheffing van de gezin
nen ter hand nemen en daarom
moet er in het geheele land een
algemeene actie komen.
Wanneer dit beteekent ciat
een gezaghebbend' man als or.
Beel het Nederlandsche volk op
roept, meer aandacht te schen
ken aan de belangen van het ge
zin in zoo velerlei opzicht, dan
hopen wij, dat aan dién oproep
zal worden voldaan.
Men kan dat op verschillende
manieren doen De resolutie be
vat in eerste instantie een op
roep aan de vrije maatschappe
lijke organisaties, om onverwijld
naar gezinsherstel en gezinsver
heffing te streven. Het zal zeker
niet aan doovemans ooren ge
zegd zijn, al maakt het, als we
letten op de geweldige activiteit
welke steeds, reeds voor den
oorlog en ook nu weer, door den
Katholieken Bond voor het Gezin
wordt ontplooid en wier stem
helaas dikwijls klonk als van
een roepende in de woestijn, wel
een beetje den indruk van een
poging tot het intrappen van een
open deur. Maar wij willen in
deze vaststelling van de resolutie
liever zien een uiting van erken
ning ten opzichte van de be
staande vrije organisaties, en in
zooverre zij een aansporing tot
daadwerkelijk handelen en ac
tief propageeren noodig hebben,
hopen wij, dat zij die zullen op-,
volden. Daarnaast moge een
aansporing aan het Nederland
sche volk, om dien arbeid te
steunen, niet vruchteloos zijn en
met name in katholieken kring
nog ruimer worden begrepen,
hoe noodzakelijk het is. dat 'het
doel en het werk van den Katho
lieken Bond voor het Gezin ge
steund worde. o.a. door toetre
ding tot het lidmaatschap!
Er is op het congres veel ge
sproken over tal van vraagstuk
ken. Op enkele willen wij nog
even in het 'kort het licht laten
vallen. Zoo op het nog steeds on
opgeloste vraagstuk van het ver-
leenen van vaste hulp in het ge
zin en de huisvesting, speciaal
met het oog op de geestelijke en
lichamelijke volksgezondheid.
Een merkwaardige gedachte is
op dezen Gezinsdag en in de re
solutie gelanceerd, n.l om de
Regeering te doen bevorderen de
stichting en instandhouding van
een Gezinsraad, gebaseerd op de
verschillende levensbeschouwin
gen in den lande, waarvan de
leden krachtens hun plaats en
door hun contact met het vrije
maatschappelijke leven deskun
dig zijn op het gebied van de
gezinspolitiek, aan welke raad! de
Regeering advies vraagt in alle
vraagstukken, de gezinspolitiek
betreffende en welke raad eige
ner beweging over deze materie
aan de Regeering advies kan uit
brengen, zoodat de stem van het
georganiseerde vrije, maatschap
pelijke leven op georganiseerde
wijze bij de regeling van vraag
stukken de gezinspolitiek betref
fende, kan worden gehoord.
Wij meenden wel dat dit
laatste al herhaaldelijk ruim-
schoois was geschied en wij mee-
nen ook, dat de gezinnen, de
groote vooral, meer behoefte heb
ben aan daad dan aan raad.
Maar indien de behoefte aan
zulk een raad blijkt te bestaan
en resultaat yan zijn adviezen en
werkzaamheden, in bepaalde ge
vallen zeer zeker op korten ter-
(Van onzen eigen Redacteur)
EEN ROEIBOOTJE en een motorboot van de rivierpolitie
brachten ons gisteren aan boord van de „Groningen 4",
die sinds Dinsdag even buiten de kade van Enkhuizen ligt.
De grauwgrijze leem van den bodem van het IJsselmeer
kleeft nog rijkelijk aan de wanden en verbergt de vroegere
kleur. Zelfs de naam van het schip ligt verborgen onder een
laag aanslibsel. Het dek is nog glibberig en in de ruimen
spoelt het water. Op midden- en achterdek staan nog de
fietsen van de passagiers, dik onder de klei, liggen land
bouwwerktuigen omspoeld van een grauwe modder, die op
kruipt tot aan het topje van de mast. Een treurige aanblik,
even treurig als het drama dat zich hier afspeelde en dat
tientallen slachtoffers eischte.
OP den noodlottigen achtsten
Januari van het vorige jaar,
toen ons volk nog zuchtte onder
het Duitsche juk, toen de Weste
lijke provinciën dien ellendigen
hongerwinter doorleefden en hon
derden en duizenden ui; liet. Wes
ten des lands den langen tocht
aanvaardden naar het Noorden
voor een hap eten, dreven twee
Hunzebooten, de „Groningen IV"
en de „Jan van Nieveen" in den
donkeren nacht op het IJsselmeer
onder de kust van Urk. De eers'e
op den terugtocht van Lemmer
naar Amsterdam, de ander op den
heenweg.
Geen licht brak de duisternis,
slechts twee groene signaallichten
priemden door het duister van den
grooten plas.
Om half tien bemerkte de be
manning van de „Groningen IV"
op een kwartier afstand het groe
ne „oog" van den tegenligger;
toen niets meer. Blijkbaar had de
„Jan van Nieveen'' koers gewij
zigd. Weer lag het IJsselmeer
verlaten
Toen gebeurde het, klokslag
tien uur
De machinist J. B. uit de Lem
mer hoorde de machinekamer
plotseling een geweldige klap.
Zonder bevel af te wachten van
den kapitein zette hij de machine
stop. Nog onwetend van wat er
precies gebeurd was, ijlde hij naar
de stuurhut. Geen gehoor
Daarop begaf hij zich aan dek en
zag daar de „Jan van Nieveen"
langszij liggen. ;Een stroom water
kolkte door een gat aan stuur
boordzijde van de „Groningen'
Hij bemerkte voorts nog, dat
verschillende passagiers van het
achterschip en zij die zich aan dek
bevonden, oversprongen op de
„Jan van Nieveen". Dit schip pro
beerde nog de „Groningen IV"
weg te sleepen in de richting van
den N.O. polder. Toen maakten-
beide schepen slagzij. Om nog er
ger ramp te verhinderen, moesj
de „Jan van Nieveen" de kabels,
die de „Groningen IV" meesleep
ten, wel laten vieren. Doch vóór
men daartoe kon overgaan, bra
ken deze reeds als dunne ijzer
draadjes door. Toen verdween de
„Groningen IV" in de diepte in
weinige oogenblikken: eerst het
voorschip, datde averij had op-
geloopen, daarna de achterste
ven.
Maar voor dat het schip naar
den bodem ging, speelde zich in
de 2e klasse kajuit een ver-
schikkelijk drama af. Door de
aanvaring was een deur, die
toegang moest geven naar het
dek door middel van een draai-
Het Centraal Distributiekan
toor deelt mede, dat voor het
tijdvak van 8 September t/m 5
October de bonnen 053 en 553
algemeen zijn aangewezen voor
htt koopen van twee liter pe
troleum per bon.
mijn noodzakelijk, kan worden
verwacht, dan verdient deze ge
dachte ernstige en snelle over
weging. Alleen, wij hopen dan
dat deze raad geen kapstok zal
worden!
In den laten avond van den
achtsten Januari 1945 had op
het IJsselmeer; drie kilometer
uit de kust van Urk; een
aanvaring plaats fusschen
twee Hunze-booten; de "Gro_
ningen 4" en de "Jan van
Nieveen".
Aan boord van de "Gronin_
gen 4"; die onderweg was van
Lemmer naar Amsterdam;
bevonden zich vele jnenschen
uit de hongerprovincies die
naar Friesland waren geweest
om voedsel in te slaan.
De "Groningen 4" verdween
in de diepte. Een aantal pas.
sagiers het juiste getal is
nog steeds niet bekend
kwam daarbij om het leven.
«Hierneven geven wij aan
de hand van verklaringen van
overlevenden eeh verslag
van dit drama.
trap, dicht geslagen en de zich
in dit ruim bevindende passa
giers zaten gevangen ais ratten
in een val. De matroos W. v. d,
B uit Lemmer, die in zijn kooi
had geslapen en door de aanva
ring was ontwaakt, hoorde de
opgesloten passagiers schreeu
wen, dat de deur niet meer open
kon. Hij heeft toen met eenige
passagiers de deur ingetrapt.
Hej mocht niet baten. Het water
gutste zoo onstuimig naar bin
nen, dat geen der passagiers het
veege lijf kon redden. Onder de
ingesldtenen brak een tumult
los, men schreeuwde en bonkte
itegen de wanden. Het was alles
tevergeefs.
VERVOLG PAGINA
Byrnes, de Amerikaansche mi
nister van Buitenlandsche Zaken,
hield te Stuttgart een pleidooi
voor de economische eenheid van
Duitschland. Op de Olympische
Spelen in 1948 zal voetbal slechts
als demonstratie voorkomen. De
Engelsche Koninklijke Familie zal
waarschijnlijk nog dit jaar naar
ons land komen. De Britsche
troepen zullen half September uit
Athene vertrekken. Op de New-
Yorksche beurs had Dinsdag de
scherpste koersdaling sinds zestien
jaar plaats! De Drentsche Ka
mer van het Bijzonder Gerechts
hof van Leeuwarden heeft vier
doodvonnissen uitgesproken!
In dit voorjaar werd met de be_
voegde Engelsche autoriteiten een
overeenkomst gesloten voor de le
vering van 35000 ton groente naar
Duitschland. Daardoor was Neder
land in de gelegenheid zijn surplus
aan groenten af te zetten.
In liet begin van Augustus was
het contingent vol en dreigde de
export naar Duitschland tot stil
stand te komen. Hangende de be
sprekingen over een nieuwe rege
ling waarin de prijspolitiek een be
langrijke rol speelde; gelukte het
de Nederlandsche onderhandelaren
de levering' gaande te houden.
Met ingang van 4 September heb.
ben de E'ngelsChe autoriteiten den
verderen invoer van groente uit
Nederland naar Duitschland stopge.
zet. Het is de bedoeling de bespre
kingen hierover zoo spoedig moge
lijk te hervatten.
Z.K.H. Prins Bernhctrd reikte
aan de Kon. Militaire Acade
mie te Sandhurst in Engeland
eere-zwaarden en eere-gordels
uit aan de cadetten, die zich
tijdens hun opleiding bijzon
der onderscheidden. Óp de fo
to: de officier-cadet T. A. Por
ter ontvangt een eere-gordel.
Z. H. Exc. de Bisschop van
Haarlem zal Dinsdag 10 Septem
ber géén audiëntie verleenen.
£jENDRAMIS, de Grieksche
ambassadeur in de V. S. heeft
in den Veiligheidsraad de be
schuldigingen van de Oekraine
beantwoord
Welke van dé Balkanlanden
zouden door Griekenland kun
nen worden aangevallen? De or
ganisatie van zijn leger is nog
niet voltooid. Bulgarije heeft
daarentegen 150.000 man in oefe
ning. Joego-Slavië heeft er
300.000 onder de wapenen en
Albanië heeft tienduizenden sol
daten aan onze grens staan
Britsche troepen gingen naar
TER PARIJSCHE CONFERENTIE
geeft men ook wel geschiedenisles!
In het bijzonder in de politieke en
territoriale commissies, die de vre
desverdragen bespreken. In de com
missi e voor Italië verdedigt Italië zijn
bezit hardnekkig en het wijdde bij
mönde van Bonomi bereids breedvoe
rig uit over de rechten en aanspra."
ken van Italië op Julia Venetië,
Tnëst en Istrië. Van Joeg'o Slavische
zijde wordt dit natuurlijk heftig be
streden en nu Bonomi gewezen heeft
op de rechten welke Italië zich heeft
verworven door zijn rol in den vori-
gen oorlog heeft hij het aan den sto-k
gekregen met de Sovjet_Unie. Bij
monde van den heer Wisjinsky noem
de Rusland het befaamde verdrag
van Rapalla roof. Men zal zich her
inneren dat het bij dit verdrag was
dat Italië Julia Venetië toegewezen
kreeg. Ook dat Italië Fiume kreeg'
noemde Wisjinsky roof. (Wat Rus
land doet ten aanzien van zijn aspi
raties in Oost-Europa is natuurlijk
allemaal alleen maar beveiliging!)
Het is niet Italië; zoo leeraarde de
Russische afgevaardigde verder, dat
in 1915 den val van het Oostenrijksche
keizerrijk bewerkt heeft; maar het
Russische leger. En de vriendelijke
heer Wisjinsky voegde daaraan toe;
dat iedereen weet dat de Italianen
beter kunnen wegloopen dan vech
tenItalië papte tot 1915 met de
beide partijen aan en toen het meen
de dat de teerling geworpen was; liep
het naar de Geallieerden over. Wis
jinsky besloot, met een betoog' om het
onrechtvaardige verdrag van Rapallo
ongedaan te maken. Toen gingen de
commissieleden naar huis; om het
historielesje van den Bolsjewiek eens
rustig te? overdenken. Keelemaal on
gelijk heeft de heer Wisjinsky in elk
geval niet. Het is maar zoo jammer
dat ook de onrechtvaardigheden in
de historie zich dagelijks blijken te
herhalen
De voormalige Grieksche pre
mier, Papandreoe, heeft verklaard,
dat zijn nar tij, die der republi-
keinsche sociaal-democraten, „zon
der voorbehoud" de monarchie zal
erkennen. Ook de partij van Ka-
nallopoelos, de nationale unionis
tische partij, zal zulks doen. Par
tijen die de de monarchie niet
erkennen zijn: de linksche Earn,
de communistische partij, de socia
listische «partij en de E.L.D. (po-
pulair-republikeinsche partij)
Griekenland1 op grond van een
overeenkomst met Engeland.
Beide regeeringen zijn van mee
ning, dat de troepen onontbeer
lijk zijn voor het waarborgen van
de rechten van het volk en om
nieuwe binnenlanctsche moei
lijkheden te voorkomen. „Wij be
schouwen een bespreking in het
openbaar van onze binnenlanct
sche aangelegenheden als ontoe
laatbaar aangezien zulke inmen
ging in de zaken van een onaf-
hankelijken staat beteekent."
De aanvallen van Albanië op
de Grieksche grens zijn den
laatslen tijd sterk toegenomen.
Deze incidenten worden met
voorbedachten rade door Alba
nia uitgelokt teneinde de mee
ning van de wereld' le beïnvloe
den
De klacht van de Oekraine
heeft de bedoeling de Griek
sche anarchisten aan te moe
digen en de Grieksche regee
ring en patriotten te infimi-
deeren.
De rust op den Balkan zou op
wonderbaarlijke wijze worden
hersteld' als Manoeilsky zijn
vrienden zou aanraden zich kalm
te houden.
Voor Engeland antwoordde
Cadogan op d'e kacht van de
Oekraine. Hij stelde vast, dat de
toestand in Griekenland niet zoo
slecht is als in bepaalde andere
Europeesche landen, waar de
raad nog geen onderzoek heeft
ingesteld en dat hij nog beier
zou zijn, als de communistische
druk en propaganda in en om
het land niet zou bestaan.
Woensdagavond is de Turksche
vloot ui, Istanboel «naar Smyrna
uitgevaren. Naar verluidt, zal zij
aldaar de Britsche vloot ontmoe
ten, als die in de Egeïsche Zee is
aangekomen. In officiëele Turk
sche kringen wordt hét bericht,
volgens hetwelk de Turksche vloot
deel zal nemen aan manoeuvres
met de Britsche en Amerikaansche
vloten in de Egeïsche Zee, niét
bevestigd.