UITBREIDING
NIJVERHEIDSONDERWIJS
Katholiek Thuisfront"
heeft groote plannen
-liPl
4
Nieuw Noordhollondsch Dagblad
OPSCHORTING
ACHTSTE LEERjAAR!
Financiën remmen
wederopbouw
NIEUW STUDIEJAAR
BEGONNEN
Rectoraals overdrachten
Doodvonnis bevestigd
CENTRAAL BUREAU
GESTICHT
Duitsch verzet tegen het
communisme
Duitschland moet
kunnen hopen
WERELD-
WONINGNOOD
Dakloozen in verzet'
"W*
RIJKSPOLITIE WORDT
UITGEBREID
De uitkeering uit het
gemeentefonds
Volgend jaar
Amerikaansche films
.Zwerftocht van een
schilderij
Debarkatie m.s. Oranje
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1946
De stróodorpersuit Zutfen, die in hun Achterhoeksche
kleedij een tournee door het land maken en ook in Engeland
zullen optreden, gaven een openluchtconcert in Den Haag.
Zeylemaker P.
ff
DIJ EEN BESCHOUWING van
u de cijfers van het Hoofdstuk
Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen dient in aanmerking te
worden genomen, dat voor 1947
alsnog zal zijn te rekenen op een
■bedrag wegens te treffen voorzie
ningen met betrekking tot de on
derwijzerssalarissen.
Voorts kan met 'betrekking tot
de voorgenomen reorganisatie en
versobering in deze ontwerp-be-
grooting slechts de groote lijn
worden verwerkt, waarlangs de
plannen gaan.
Voorts wordt gerekend op hoo-
gere uitgaven in verband met
meer subsidies aan gemeente- en
bijzondere middelbare meisjes-,'
scholen, hoogere burgerscholen,
gymnasia, lycea en handelsscho
len.
Hej feit dat de ontwikke
ling van ons bedrijfsleven een
der eerste voorwaarden is
veer den wederopbouw van
onze volkswelvaart, maakt de
uitbreiding van het Nijver
heidsonderwijs noodzakelijk,
hetgeen meer subsidies voor
middelbaar technische scho
len, dagamhachtsschoien en
meisjesnijverheidsscholen ten
gevolge heeft.
Tevens zijn hoogere bedragen
geraamd voor de bescherming
van de jeugd, daar de voor 1946
uitgetrokken bedragen maar op
een gedeelte van dat jaar be
trekking hadden.
Een aanzienlijke verlaging
kon worden toegepast wegens
de voorgenomen opschorting
van de invoering van het 8e
leerjaar.
De stijging op" het Hoofdstuk
Nationale Schuld wordt overwe
gend veroorzaakt door een hoo
gere raming wegens rente over
de 3% grootboekschuld 1946
(f4014 millioen meer), alsmede
door hoogere rentelasten uit hoof
de van kasvoorzieningen (f18.4
millioen meer). De rente, ver
schuldigd voor langloopende
buitenlandsche credieten, en die,
verschuldigd over de inschrijvin
gen in het. Grootboek voor den
Wederopbouw, vertoonen ten op
zichte van 1946 eveneens een stij
ging nl. van resp. f8 millioen en
f10.6 miflioen.
In de Memorie van Toelichting
tot het Hoofdstuk Openbare Wer
ken en
Wederopbouw
wordt er op gewezen, dat bij de
samenstelling ervan ernstig re
kening is gehouden met de posi
tie, waarin 's-lands financiën f.
Verkeeren. Het totaal van de be
grooting blijft dientengevolge in
belangrijke mate beneden de
som. welke geacht kan worden
jnoodig te zijn voor de volledige
uitvoering van het beschikbare
bouwvolume. Mocht bet in den
loop van 1947 gewerischt blijken
,*en mogelijk zijn, het beschikbare
bouwvolume meer te benaderen,
dan zal nader overwogen kunnen
worden, in hoever 's-lands finan-
cieële toestand toestaat daartoe
nog geldén bij suppletoire begroo
ting aan te vragen.
De belangrijkste verlaging (11.8
ihillioen), welke dit begrootings-
hoofefstuk ten opzichte van 1946
te zien geeft, betreft den dienst
uitvoering werken. Deze verla
ging vindt haar grond in de om
standigheid, dat, naar verwacht
wordt, in 1947 een veel geringer
aantal arbeiders te werk zal wor
den gesteld dan in 1946.
Tegenover deze »vermindering
staat een verhooging bij de af^"
deeling Rijkswaterstaat, waarvoor
f8.8 millioen meer wordt aange-
yraagd. Deze verhooging is
hoofdzakelijk toe te schrijven aan
het inhalen van achterstallig on
derhoud.
De R.K. Universiteit
te Nijmegen kreeg Dinsdagmidr
dag een nieuwen rector in den
persoon van prof Mulders, die
van zijn voorganger prof. Cor.
nelissen de functie overnam. De
afgetreden rector herinnerde aan
het feit, dat in September 1945
de Universiteit direct na de be
vrijding der stad geopend kon
worden en constateerde, dat het
aantal studenten steeds stijgende
is: het bedraagt nu 771.
Te Tilburg
kreeg de Kath. Economische
Ho'ogeschool Maandag prof. van
Berkum als nieuwe rector Aan
deze onderwijsinstelling zijn vol
gens mededeelingen van den af
tredenden rector 617 studenten
ingeschreven.
In Leiden
droeg prof. Escher, het rectoraat
over aan proü. Cleveringa en her
dacht het bezoek van H.M. de
Koningin en de eere.prorriotie
van Churchill*
Aan de Technische Hoogeschool
te Delft alsmede te Utrecht,
Amsterdam en Groningen von
den dezer dagen eveneens recto
raatsoverdrachten plaats,- waar
mede het nieuwe cursusjaar
1946'1947 een aanvang nam.
De Bijzondere Raad van Cas
satie verwierp heden het beroep
van Dirk Michiel Franken te
Amsterdam die door het Bijzon
der Gerechtshof te Groningen
wegens verraad den dood tenge
volge hebbende ter dood was
veroordeeld.
HET GROOT APPèL der
Katholieke Actie- aan
Katholiek Nederland voor
een goed en zoo uitgebreid
mogelijke militairen-zorg, is
alom met grocSe geestdrift
ontvangen. Men voelde, dat
er iets gebeuren moest. On
ze soldaten moeten juist in
de moeilijke omstandigheden
waarin zij vaak verkeeren en
juist op nun gevaarlijke pos
ten, kunnen rekenen op een
krachtig thuisfront. Zij doen
hun plicht en hebben het
foed recht van ons te eischen
at ook wij onzen "plicht
jegens hen volbrengen.
De gezamenlijke katholieke
organisaties met den hoogen ze
gen van het Hoogwaardig Epis
copaat en met de volle instem
ming van de legerleiding, hebben
het Katholieke Thuisfront tot
een stichting geconsolideerd
(Met de „Niwin" wordt doelma
tig samengewerkt.)
Deze stichting brengt al het
goede, dat reeds géscniedt. te
zamen, verschaft gezamenlijk de
middelen om hef zoo goed en
veelzijdig mogelijk te ontwikke
len, ontwerpt en brengt nieuwe
plannen ten "uitvoer, eh leidt-
centraal de gezamenlijk bespro
ken en opgezette activiteiten.
Centraal Bureau
Reeds is opgericht een Cen
traal Bureau „Katholiek Thuis
front" (Jan v. Nassaustraat 7,
's-Gravenhage,'tel. 77.49.96), dat
beschikt over volledige gegevens
betreffende de verblijfplaatsen
van militairen en aalmoezeniers.
Daar vertelt men, waar het drin
gendst behoefte is aan militai
ren-tehuizen. Daar weet men,
Wat in elk der bestaande mili
tairen-tehuizen het meest noo-
dig is, zoodat men van daaruit
de binnenkomende utensilia
spelen, meubilair enz het best
kan distribueeren Daar ver
schaft men u de adressen van
militairen, die het slechtst be
deeld zijn met* goedte lectuur.
Volgens den correspondent van
de Dailjj Mail te Berlijn openba
ren z'ch in c'e Sowjet-Russische
zone van Duitschland de eerste
teekenen van een Duitsphe ver-
zesbeweging. Deze beweging
richt zich niet direct tegen de
Sowj et-Russen, doch tegen de
Duitsche communisten, die met c'e
Sowjets samenwerken en die er
van beschuldigd worden oostelijk
Duitschland aan Moskou te „ver-
koopen". In de Provincie Saksen
zijn, aldus meldt de correspon
dent, duizenden slecht gedrukte
strooibiljetten verspreid waarin
de communistische leiders be
schuldigd wórden van corruptie
en zelfs van moord. Men tracht
de leiders van deze verzetsbewe
ging op te sporen.
Veldmaarschalk Smuts heeft te
Aberdeen een rede gehouden,
waarin hij heeft betoogd, dat
Duitschland onder de westelijke
staten moet 'worden opgenomen,
daar er anders een gevaarlijk va
cuum zal ontstaan, dat een even
groote bedreiging voor de omlig
gende landen zal kunnen vormen
als het vroegere militarisme. Er
moet voor Duitschland eenige
hoop op een betere toekomst
blijven
Plannen
Reeds stapelen de plannen zich
op. De vorming van katholieke
actie-kernen onder de katholieke
militairen, het' vormen van een
arsenaal van goede specifieke
soldaten-lectuur. Het inrichten
van cursussen. 'Het vormen van
een goede diénsf- en, voorlich
tingshulp aan de gezinnen der
mannen die onder de wapenen
zijn. Het opbouwen en inrichten
van tehuizen, waar de militairen
goed en gezellig hun vrijen tijd
kunnen doorbrengen Het vor
men van een veelzijdig arsenaal
voor de aalmoezeniers in afge
legen' plaatsen, waar geen mili
tairen-tehuizen kunnen komen,
Hqf is eqn kleine greep. Maar zij
toont duidelijk aan, welke groote
be'angen er op het spel' staan.
Giften tot het bijeenbrengen
van een onmisbaar fonds kunnen
reeds worden gestort op giro
nummer 24 81.77 t.n. van Mr. A.
Diepenbrock. pr., Heemstede, of
op, het Bankgiro van de Ned.
Landbouwbank. Lange Vijver-
,berg 16, Den Haag. In beide ge
vallen met vermelding: „Voor
Katholiek Thuisfront"
IN ALLE LANDEN van
Europa zijn er vele dui
zenden die huizen in stallen,
bunkers en kippenhokken of
bij anderen inwoning „ge
nieten". Zij allen hunkeren
naar een eigen huis, gezellig
heid in éigen kring en zullen
het oogenblik prijzen wan
neer zij niet meer hun voe
ten onder andermans tafel
behoeven te steken.
De dakloozen en slechtbehuis-
den in Engeland hebben sinds
eenigen tijd hun houding van jf-
wachten en lijdend toezien laten
varen. Zij zijn het wachten moe
en waar zij meenden dat met hun
belangen door dié overheid te
weinig of geen rekening werd
gehouden, hebben zij zelf het
beft in handen genomen.
Groote groepen dakloozen
hebben, zonder op de vereischte
vergunningen te wachten in Lon
den leegstaande huizen betrok
ken en weigeren déze te verlaten
Bovendien eischen zij van de ge
meente dat de woningen tegen
een lage huur ter beschikking
worden gesteld'. Naar achteraf
is gebleken staat de geheele ac
tie der z.g „squatters" onder lei
ding dér communisten die van
de ontevredenheid der misdeel-
den gebruik oi beter gezegd mis
bruik maken.
De Engelsche regeering schijnt
echter geenszins van plan zich
de wet voor te laten schrijven en
overweegt maatregelen. Inmid
dels zijn de door de „squatters
bezette huizen onder politiebe
waking* gesteld en niemand kan
er meer in of uit.
In New York is een dergelijk
verschijnsel aan den dag getre
den Daar heeft een daklooze
zich een plaats op de straat gere
serveerd in de hoop dat de ge
meente hem een huis aan zal wij
zen. -
Men vreest dat ook in Frank
rijk. de dakloozen een actie als
in' Engeland op touw zullen gaan
zetten.
Als 'het zoo doorgaat zal het
dus niet vreemd zijn eerstdaags
in Nijmegen een familie op het
Keizer Karelplein het middag
maal te zien verorberen of in
Venlo op de markt een scholier
te zien zitten, bezig aan— zijn
huiswerk.
-7-""TT:T'l,
'i - 1
gg||
Op het strand te Scheveningen werden reddingsdemonstraties
gehouden, waarbij voor het eerst gebruik gemaakt werd van
een vliegtuig, dat de „drenkelingen" reddingsboeien toewerpt.
Ned. Fofobur. P.
In een korte bespreking van de
onderscheiden hoofdstukken der
Cntwerpbegrooting voor 1947 be
licht de minister de voornaamste
verschillen met de overeenkom
stige hoofdstukken der ontwerp
begroting voor 1946.
Daaruit blijkt o.a., dat de ver
hooging van het uitgaven totaal
van het hoofdstuk Justitie over
wegend veroorzaakt wordt door
reèn hoogere raming van dë po
litie (f 12,5 millioen). Deze ver
hooging is een gevolg van ver
schillende omstandigheden.
In de eerste plaats dient als
zoodanig te worden genoemd de
■uitbreiding van de rijkspolitie
tot een sterkte van 9000" man,
mede als gevolg van den over
gang van het gemeentelijk politie
personeel van 62 gemeenten naar
de rijkspolitie. Voorts zijn de
uitgaven voor de hulppolitie
thans van den buitengewonen
dienst overgebracht; Verder is
thans opgevoerd een bijdrage van
f 2,9 millioen in de kosten van
het wapen der koninklijke ma-
rechaussee, welke kosten over
de ministeries v.-oorlog, binnen-
landscbe zaken en justitie worden
omgesiagejj.
Ten aanzien van de uitgaven
voor het hoofdstuk binnenland-
sche zaken is in aanmerking te
nemen, dat in het totaal voor
1946 f 17 millioen begrepen is als
uitkeering wegens nadeelig sal
do aan het staatsbedrijf der PTT,
welk bedrijf thans onder het mi
nisterie van verkeer is 'komen
te ressorteeren.
Voorts was in 1946 de tijde
lijke overbruggingstoelage als
bedoeld ip het koninklijk besluit
van 15 Januari 1946, Staatsblad
■g 13, in een bedrag (f 30 mill.)
voor de geheele rijksbegrooting
ten laste van dit hoofdstuk ge
bracht Schakelt men deze beide
factoren uit, dan bedraagt de
vermindering van dit hoofdstuk
ten opzichte van 1946 f 96,9
(f 17 f 30) is f 49,9 millioen.
Deze, vermindering kan als
volgt worden verklaard:
De uitkeering aan het Gemeen
tefonds ten behoeve van de nood
lijdende gemeenten is met f 25
millioen verminderd. Mede in
verband met de te verwachten
verbetering van de gemeentelijke
inkomsten werd het met het oog
op den nood van 's rijks schat
kist noodzakelijk geacht dezen
post te verlagen.
Tenslotte werd het gemoti
veerd geacht de uitgaven voor
hulpverleening aan oorlogsslacht
offers te verlagen van f 66 mil
lioen tot f 44 millioen, zulks in
verband met de vermindering
van dë uitkeeringen aan oor
logsslachtoffers en de inkrimping
van het desbetreffende ambtelij
ke apparaat.
Uit New York is beri^t ont
vangen dat de leden van de Mo
tion Sicture Exnort Association in.
een aldaar op Donderdag j.l. ge
houden vergadering het ontwerp-
accoord met den Nederlandschen
Bioscoopbond hebben geaccep
teerd. De^VIPEA zal zich aan
melden voor het lidmaatschap
van den Nederlandscheiï Bios
coopbond. Zij, is voornemens ge
durende 1947 een honderdtal
films in Nederland te distribu
eeren De leden van den Neder
landschen Bioscoopbond' zouden
heden nader over het accoord be-
slissen.
Onlangs werd door' het Ame
rikaansche militaire bestuur in
Beieren een Van der Helst op
gespoord. Het schilderij, datee-
rende uit 1647, was door de Na
zi's uit Nederland geroofd en
naar Munchen vervoerd Daar
werd het gestolen en door deri
dief verruild voor een oude las.
Het stuk bracht nog een Per
zisch kleed op om-daarna in den
zwarten handel te gaan voor 30
duizend Mark. Het ging van den
een naar den ander en bracht
laatstelijk 100000 Mark op.
Wegens technische omstandig
heden zal de „Oranje" Vrijdag
morgen niet in Amsterdam doch
in Rotterdam debarkeeren. Op
denzelfden dag komt eveneens te
Rotterdam de Indrapoera aan die
ook repatrieerenden aan boord
heeft.