BIJ DE KEERPUNTEN
DER GESCHIEDENIS
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
7
Bestuurders-appèl
R.K. Middenstandsbond
r-\
In het schoone
Bergen
Onrust
in Griekenland
Nogmaals:
DE LANDPACHTEN
VOOR HET TRIBUNAAL
WACHMANNEN EN LANDWACHTERS
MET HANGENDE HOOFDEN
Marktberichten
DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1946
In het Retraitehuis te Ber
gen had gisteren^ het groote
oestuuraers-apper plaats van
de Dioc. R.K. Middenstands
bond in het bisdom Haarlem
voor de Noord-Hollandsche
afdeelingen. Deze belangrijke
dag, beschenen door een op
timistische zon, werd geopend
met het Veni Creator. Onder
de titel: Bij de keerpunten
der geschiedenis, hielden drie
sprekers een inleiding over
he* heden en de toekomst van
den Middenstander.
Twee-frontenstrjjd
Er bestaat nog wet geen reden
om angstig te zijn voor een crisis,
aldus de Bondsvoorzitter H. E.
van de Brule in zijn openings
woord, doch er is wel reden om
bezorgd te zijn. In de komende
tijd zal de Middenstander weer
den strijd om het bestaan te voe
ren hebben. Door een goed inzicht
in de problemen van zijn tijd zal
hij zich voor die strijd gereed
moeten maken.
De weleerw. Rector J. Th, M,
Kraakman sprak in zijn inleiding
over „De' oude kerk in» den nieu
wen tijd". Het oude Europa ligt
geklemd tusschen het Kapitalisme
van het Westen en het Commu
nisme van het Oosten, een stuk
niemandsland waar de Groot
machten om vechten op de Vre
desconferentie van» Parijs.
Het Christendom moet de red
ding zijn. Maarwilt ge goede
tijden, wordt dan goede men-
schen! Een eerste sociale eisch is:
Zelfheiliging. Vormt hulptroepen
onder Uw eigen standgenoolen.
Niemand geeft wat hij n;et heeft,
op grond waarvan spr. de afdee
lingen opriep -tot het vormen van
kernen, kleine cellen, waarin het
godsdienstig leven wordt gevoed
en gevormd, waaruit after middel-
matigheid' wordt geweerd waar
men slechts zichzelf verbetert,
opdat de' wereld beter worde.
Voor de priesters vcoral ligt hier
een moeilijke taak, die ze slechts
noode mogen afs.aan aan leken.
Deze kernen zullen meer de vor
ming van het hart dan van het
verstand beoogen
Krachtiger organisatie
Onder da titel van "Economische
weerbaarheid en Sociale^^erplich-
ting'' sprak drs. G. W. J.vlek over
het financieel en bedrijfseconomisch.
beleid1 dat de Middenstander van
vandaag zal te voeren hebben. Der
middenstander zal zelf op de eerste
plaats moeten werken aan de gë_
zondmaking van zijn bedrijf door op
de hoogte te blijven van de econo
mie van zijn tijd e». door een goede
administratie die duidelijk de lek
ken kan aantoonen waardoor zijn
bedrijf gevaar loopt alle leven te
verliezerf Door vakopleiding erf*
vakbladen; door de juiste toepassing
van de Vestigingswet-Kleinbedrijf.
In tegenstelling' met de Landbouw
en Industrie is* de Middenstand nog
slecht georganiseerd waardoor zij
gevaar loopt dat de strijd tusschen
loonen. en prijzen zal gestreden* wor
den op haar rug. Nog veel ook hal
pert er aan de sociale naastenliefde
vaar hett lonen; veiligheid; hygiëne
e.d. betreft. De werknemer heeft
recht op een menschwaardig bestaan
en de werkgever is verplicht hem te
steunen. Het Grootbedrijf doet alles
om den arbeider zoo goed mogelijk
te behandelen; de Middenstander
mag hier niet achterblijven. Hierbij
wordrt gedacht aan sociale voorzie,
ning voor kleine zelfstandigen;
waarbij zoo noodig' de staat heeft
in te grijpen b.v. waar het ouder_
doms verzekering betreft. Voor de
waarborging van een bepaalde bran
che is een krachtiget .organisatie
noodzakelijk die voorlichting kan
geven en als secretariaat kan fun_
geeren. Niet alleen om Christelijke
principen doch ook om eigen be_
houd zal de Middenstander moeten
voclrzien in de sociale behoeften
van zijn arbeiders.
"Wij willen schoon leven"
Op zeer bezielende en interessante
wijze hield vervolgens de heer* Jan
Bakker zijn inleiding over: "Mid
denstand en. Levensstijl". Na de ge_
bondenheid van den oorlog wil men
I nu vrij zijn; vrij; niet alleen van
tyrannen; maar ook van alle banden,
met, als gevolg' een ontstellende ver
vlakking en stijlloosheid. Indien de
Middenstand nu een bovenbouw wil
optrekken die in staat zal zijn weer
en wind te trotseeren; zal de onder
bouw stevig moeten zijn. Wij ont
moeten in onzen*tijd een smakeloos
heid die walging wekt; bij vermaak
on ontspanning; op bonte avonden
en intieme feesten. Hier ligt ook een
taak voor den Middenstander. De
hemel beware ons voor begrafenis
stemming, maar... wij willen schoon
leven! Men moet zich weer bewust
worden dat het lichaam eigenlijk de
dienaar is van de ziel, doch heb en
I neerschzucht dooden alle zleleleven.
Er is een instructieboek in druk;
I Waarin richtlijnen worden gegeven
j voor alle voorkomende gevallen waar
de levensstijl een woordje heeft mee
te spreken: familiefeesten; Kerst-
Viering; bonte avonden etc. Stijlloos.
Actueele vragen
Belangrijke aspecten
Bezinning op de toe
komst in groote vast
beradenheid.
V.
heid ondermijnt individu en gemeen
schap. De cultureele verheffing van
den middenstand is een urgentiepro
gram.
"Conclusie».
De heer H. E. van de Brufe trok
uit dit alles de volgende conclusies,
die de richtlijnen zullen vormen bij
het streven van den> R.K. Midden
standsbond. De hervorming zal moe
ten komen van binnenuit, waarbij de
kernvorming een factor zal zijn. Een
krachtige middenstandsorganisatie zal
den opbouw van het maatschappelijk
leven steunen; terwijl hierbij een
taak is weggelegd voor de verschil
lende besturen. Het program en
devies zal zijn: Eerlijk- in handel,
christelijk in wandel.
Tot slot sprak de heer Van de Brule
nog een oprecht woord van dank Do
de Eerw. Paters gaslfhesren, die hen
zoo gul onthaald hadden en bereid
waren geweest een lunch te bereiden
voor de gasten.
Na een kort Lof, waarin Gods zegen
over jie gevormde plarmen werd af
geroepen"* trokken de afgevaardigden
van de besturen en- de vele Geeste
lijke Adviseurs in alle richtingen
weg; ongetwijfeld vol voldoening
over dezen geslaagden dag.
Een hoog officier van den
Griekschen generaien staf
heeft te Athene verklaard,
Rat drie bataillons van het
tweede; legercorps in opera
ties tegen „een gewapende, in
de bergen ten westen van
Deskati (West-Macedonïe)
geïsoleerde bende" gewik
keld zpn
Tsaldaris, de Grieksche pre
mier, heeft, op een plein in Sa
lonika een groote menigte toege
sproken Hij zetde. dat Grieken
land het slachtoffer was van
een intensieve zenuwenoorlog en
dat de aanvallen van gewapende
benden werd' georganiseerd door
hen, die toegang lot de Aigeisehe
Zee wenschen te verkrijgen. Als
het een .binnenlandsehe aange
legenheid- van Griekenland zou
zijn aldus spreker, zou deze reeds
lang zijn geregeld In den Veilig
heidsraad heeft men opnieuw
kunnen voorkomen, dat de sluier
van het mysterie zou worden op
gelicht door middel van een in
ternationaal onderzoek. Het wa
pen van het veto heeft zijn werk
gedaan, aldus Tsaldaris
WINSTON CHURCHILL is
gisteren per vliegtuig in Brussel
aangekomen
Alkmaar Sept. 1946.
zult er zeker geen bezwaas togen
hebben mij nog "wat ruimte in Uw
blad af te staan om op de kwestie
landpachten nog eenmaal in te gaan.
Het betreft hier immers een aange
legenheid waaïbij vele Uwer lezers
zeer zijn geïnteresseerd. Het deed mij
genoegen».dat mijn artikel ook de be_
langstelling van den heer Groerr, had
en dat hij het met de strekking hier
van eens kon zijn. De heer Groen
toch kan als Kamerlid het zijne bij
dragen de wanverhouding tusschen
pachten en productieprijzen te ver
kleinen. Tot nog toe, meen ik, is in
de Kamers zeep weinig' gedaan ter
behartiging van de belangen van de
landverpachters*. terwijl onze Minis
ter Mansbolt er mee spotte. Ik noem
het althans spotten, wanneer het be
richt, dat onlangs in de kranten ver
scheen, waar is dat Minister Mans.
holtt een» commissie had benoemd,
die verlaging van de landpachten be_
oogde.
Inderdaad de Regeering staat voor
een bijna bovenmensehelijke taak.
Maar zij zal deze taak nog' verzwaren
wanneer zij vasthoudt aan haar te
genwoordige politiek van lage huren,
pachten én prijzen voor huizen
en land. Hier ontsiitaat een wanver
houding in het economische leven,
die naar de grootste onbillijkheden
voert en het aantal moeilijkheden
dat hierdoor ontstaat is legio. Op het
cogenblik worden e» in sommig'e boe_
renfamilies reeds ware, veldslagen
geleverd, wanneer het' er om gaat,
wie na he, overlijden der ouders de
boerderij zal pachten of knopen.
Degene toch aan# wien het bedrijf
wordt toegewezen, heeft een enorm
voordeel boven de anderen.
De heer Groen is een voorstander
van de pachtwet»» Dat ben ik ook, in
zooverre deze bestemd is om uit
buiting te voorkomen. Kan men ech_
ter nog wel van pachtwet spreken?
Is het niet eerder een onteigenings_
wet? Over het vaststellen van de
pacht heeft de verpachter niets meer
in te brengen en alleen bij zeer groo*
verwa^rloozing zou men misschien
kunnen trachten een andese pachter
op de boerderij* tie krijgen. Praetisoh
zit hij voor het leven. Dit was vroe
ger in bijna alle gevallen ook zoo,
maar was de overeenkomst van beide
kanten vrijwillig. Zélfs-: heeft thans
de pachter het recht de scheurpre_
mies te incasseeren, die toch onte
genzeggelijk den eigenaar toekomen.
Vroeger zullen wel enkele gevallen
van uitbuiting voorgekomen zijn,
(merkwaardig genoeg waren er bij 't
inwerkingtreden der Wet niet veel
gevallen, waarin de Grondkamers tot
verlaging der huren overgingen)
maar thans worden alle verpachters
uitgebuit.
Met den heer Groen wenseh ik, dat
Got? de Regeering wijsheid schenke
om ook deze kwestie spoedig een
rechtvaardige oplossing' te geven.
Maar het gevaar bestaat ook hier;
dat alles op de lange baan wordt ge_
schoven, terwijl de zaak toch zoo url
gent is. De bestaande wanverhouding
bestaat immers reeds eenige' jaren.
De heer Groen is van meening, dat
ik mij afcn overdrijving heb schuldig
gemaakt. Is het echter niet juist dat
de melkprijs na de capitulatie op 20
cfe werd gesteld bij een vooroorlog-
sche prijs van 4—5 ets en vergelijk de
graanprijzen eens. Bij een dergelijke
prijs verhooging zou een verdubbeling
van de pacht zeker gerechtvaardigd
zijn; daar deze verhooging dan nog
maar slechts 50% van de stijging der
producten zou bedragen. Ten slcbte
wil ik er nog even op wijzen, dat ik
mijn artikel niet heb geplaatst uit
persoonlijk belang, noch dat ik de
gevolgen aan den lijve ondervindt,
doch- omdat ik deze aangelegenheid
waarover binnenkamers zooveel
wordt gepraat en die van zoo grooü
belang' is, eens^onder de publieke
aandacht wenschte te brengen. Het
gaat hier namelijk over de vraag:
"Heeft eenige Rëgeering hét zedelijk
recht het eigenabmsreeht op een
dergelijke wijze te beknotten". S.
Het is wel vanzelfsprekend,
dat de Landwachters, die in Alk.
maar voor het Tribunaal ver.
schijnen, geen al "te groote zon
den op hun geweten hebben.
Julius Sandstra, Nederlander
van geboorte, doch sinds 1918 in
Duitschland wonende, was in '43
Wachmann geworden bij de Wach
und Schutzdienst op het Vlieg
veld te Vënlo. Vervolgens werd
hij koerier voor de Kriegsma.
rine, in welke functie hij meer
dere malen van Groningen naar
Hamburg en Bremen trok Het
Tribunaal behandelde herri, die
geen raadsman had, zeer ele.
ment.
Eveneens om betere econo.
mische toestanden te verkrijgen
sloot Johannes de Lange» te Scha-
gen zich aan bij de NSB en werd
in 1944 Hulplandwachter Op
grond van het feit, dat hij eens
een paar jonge mannen, die
vluchtten voor een razzia, had
beschermd en van het feit, dat
zijn vrouw ziek is en niet meer
den kost kan verdienen, vroeg
mr H, Jonker onmiddellijke in
vrijheidstelling. Doch het Tribu
naal zal over 14 dagen uitspraak
doen.
Nederlandsch soldaat werd
Postcommandant
©m aan de krijgsgevangen
schap te ontkomen ging Marinus
de Kloe te Castricum over tot <ïe
lafste daad. die hij maar stellen
kon en sloot zich in 1943 aan bij
de NSB, die toch onderdehand
haar houding wel had bepaald.
Als Postcommandant der land.
wacht controleerde hij persoons.
bewijzen en patrouilleerde bij
spertijden, doch hij had nooit
iemand aangebracht, hoewel hij
naar zijn zeggen tweemaal een
valsch persoonsbewijs had aan
getroffen Het Tribunaal waar
deerde het in hem, dat hij zich
jiiet als zoovele anderen trachtte
voos te doen als een September.
held1, toen hij met Dollen Ding
dag moest verdwijnen. Velen
naftielijk probeeren het Tribu
naal wijs te maken, dat zij toen
werkelijk bekeerd waren. Even
als in de twee volgende' zaken
Timotheus v. Vegten te Alkmaar
en" Joh Harder te Amsterdam)
trad mr H Scholten op als
raadsman.
Van Vegten was Wachmann
"geworden omdat hij geen klee-
ren meer had en Hamer om een
baantje te hebben. Volgens hun
raadsman hadden deze bescKul-
digden straf genoeg gehad en gaf
de heeren van het Tribunaal in
overweging hen bij de uitspraak
op vrije voeten te stellen.
De commissie-generaal in Indonesië. Na aankomst op het
vliegveld Kemajoran te Batavia werden de leden op het pa
leis Rijswijk ontvangen. V.l.n.r. de heeren van Poll, de Boer,
van Mook en Schermerhorn. (A.N.P. P.)
VEILINGOVERZICHT
»DE STREEK"
Het is reeds zoovele malen gezegd
cfat bloemkool een onberekenbaar^
product is en dat werd deze week
weer bewaarheid.
Nadat Maandag J.l. nog' de buiten
gewoon hooge prijs van 50 tot 82
cent werd bedongen kwam daags
daarna de reactie met een gevoelige
prijsdaling tot tien hoogste 40 cen|t.
Deze prijs is inderdaad nog zeer
goed maar de tuinder heeft ook dé
mindere kwalitei en afwijkend en
dez^ laatste soort brachx slechts
enkele centen op en draaide zelfs ten
deele door! Laten we hopen dat de
lagere prijzen meer koopers naar den
markt zullen lokken en het verstoor
de evenwicht tusschen vraag en aan
bod hersteld., wordt.
De aardappelen die hier Dinsdags
en Vrijdags worden geveild werden
eindelijk door het uitschakelen van
de Vëbena weer vrij verkocht met
als resultaat sterk verhoogde prijs
die van 5 tot 9.60 per 100 kilo
liep. Wellicht dat dit op rekening
van de geringe aanvoer kan worden
gesteld.
Behoudens wat afwijkende soort
bloemkool en andijvie werd voorts
alles3 vlot verkocht; doch de stem
ming»- was over het algemeen luier
als de vorige week. De koolsoorten
noteerden» ten hoogste: nood 5.60;
geel 5.40; wit 4.70 en groen 10.40
per 100 kilo. Kroten I 5.30; II
2.90. Uien 7.80. a
De vele reg'ens en stormen waren
oorzaak van een geringe aanvoer
slaboonen die tot 65 notieerden.
WOGNUM 25 Sept. Aardappelen
8.108.30;; slaboonen 1775; augur
ken I 1—1.05; II* 50—78; IH 34—44; v
JV 18—25; 9tek 9—14; waschpeen 4.90
9.50; druiven 92—109; tomaten 31
41;; meloenen 2342; andijvie 8
10; bieten 2.805.40; uien 56.80;
gele kool 1.107; spruitkool 51; sla
II 1.501.80; komkommers 210.
HEM 25 Sept. Zuiderkogge.
bloemkool 250; roode kool 4.20—
8.50; gele kool 66.50; groene kool
4.20—11.50; uien 6.30—7.20; tomatlen
10—33; kroten 2.804.80; pronkboo.
nen 2528; slaboonen 1750; andij
vie 3.507.20$. bl. aardappelen 7
8.70; bevelanders 6.907.50h muizen
6.407; drielingen 931.12.
ZWAAG 25 Sept. Aardappelen
8.20—8.80; uien 2—7; bieten 5.10—
6.50; Chin, kooit 6; savoye kool 8.50
14.30; witte kool 3.90; gele bew.
kool 6.307.70; roode kool 6—8;
spruitkool 35—63; slaboonen 2272;
snijboonen 70117; tomaten 13—53;
augurken 655; waschpeen 811.90;
bospeen 820; andijvie 711; sla
1.024.80; bloemkool 656; kom
kommers 718; knolselderij A 10
10.30; perziken 1536; bosselderij
1.40; witte druiven 1-261.58; Ali
cante 1.051.20; Frankenthaler 1-06
1.17; Westfrisia 6983; meloen 2069
OBDAM 26 Sept. Aangevoerd:
19000 kg. roode kool 4.20—8.30; 3800
kg. gele kool 4.207.10; 5000 kg.
groene kool 11.90—14.60; 1700 kg.
witte kool 4.404.80; 22000 kroten 3.10
6.30; 4000 kg\ uien 5.60—7.30 500 kg.
nep 6.3-06.50; 7000 kg. slaboonen 44
84; 8500 kg. aardappelen; 7.40—8.80;
230 bloemkolen 20; 45 kg spruiten 0.51
BEVERWIJK 25 Sept. Dikke
boonen 4685; snijboonen 6088;
pronkboonen 933; prei 818;
groenekooi tl17; roode kool 69;
uien 68;; waschpeen I 1015 per
kg.; bospeen 823 per bos; kom.
komers I A 18-^-20; idem I 1 518;
meloenen 1545 per stuk; tomaten
X 4053; andijvie 39 per kg.; sla
29 per stuk; postelein 1422 per
kg.; bramen 2.20—3 per slof; drui
ven 901.10 per kg.; bloemkool I A
637i per stuk; spinazie 428 per
kg.; aardbeien 801.20 per doosje;
knollen I 1021 per stuk; kroten 4
8; spruiten 60—83;; aardappelen
eigenheimers 89 per kg.
LANGEDIJKER GROENTEN.
CENTRALE 26 Sept 25.400
kg roode kool 4 90—10 80- 6300
kg gele kool 55.50—9.40'; 73.400
kg witte kool 3.105.50; 23.900
kg groene kool 12.4015.40; 7600
kg bieten I 4 90—6 10; II 2 80—
4.00; 3600 kg uien 5.20—8.60-3000
stuks bloemkool: Ia 46,IT 17-
18; 730 kg slaboonen 17'60; 8500
kg aardappelen: eerstelingen 7.
Eigenh 7.007.70; Bevelanders
7.00—8.10
Qilt^uiiarueuwA
OFFÏCÏEELE BONNENLIJST
voor de eerste helft van de 11de
periode 1946 (29 Sept. t.m. 12
October)
Elk der volgende bonnen geeft
recht op het koopen van;
BONKAARTEN K.-" "IB. KC 610
587 t.m. 591 brood 800 gr. brood
592 brood 400 gr. brood
595 boter enz 250 gr. boter
596 boter enz' 250 gr! marg
of 200 gr vet
606 suiker 750 gr, suiker
of boterhamstrooisel
of 1500 gr. jam, siroop enz,
607 algemeen 500 gr. suiker
of boterhamstrooisel
of 1000 gr. jam, stroop enz.
597 algemeen 200 gr. kaas
(waarvan '100 gr.
korstlooze kaas)
598 algemeen 100 gr. bloem
599 algemeen 200 gr', koffie
B 23 reserve 1600 gr. brood
C 23 reserve 800 gr.' brood
B 24 reserve 100 gr. kaas
(waarvan50 gr,
korstlooze kaas)
BONKAARTEN LA. DB, LC 610
530 vleesch 100 gr. vleesch
531 vleesch 400 gr', vleesch
A 07 melk 4 liter melk
B 07, C 07 melk 7 liter melk
BONKAARTEN KD, KE, KC 610
087, 088 brood 800 gr. brood
095 boter enz. 250 grj boter
096 boter enz', 125 gr' marg.
o£ 100 'gr vet
106 suiker 500 gr, suiker
of boterhams'trooisel
of 1000 gr. jam, stroop enz.
107,108 algemeen 250 gr, suiker
of boterhamstrooisel
of 500 gr. jam, stroop enz,
097 algemeen 100 gr, kaas
(waarvan' 50 gr.
korstlooze kaas)
D 23 reserve 800 gr. brood
E 23 reserve 250 gr. rijst,
kindermeel of kinderbiscuits
D 24 reserve 100, gr. bloem
E 24 reserve 30(1 gr bloem
BONKAARTEN LD, LÉ 610
029, 030 vleesch 100 gr. vleesch
D 07, E 07 melk 12 liter melk
TABAKSKAARTEN enz.
T 49 2 rants, tabaksart
V 50 200 gr.' chocoladë
en/of suikerwerken
X49 2 rants, tabaksart.
X 50 100 gr. chocolade
en/of suikerwerken
Bovenstaande bonnen zijn geldig
gedurende een periode van 14 dagen
(derhalve t.m? Zaterdag 12 October
a.s. Voor de week van 6 t.m. 12 Oc_
i ft ober zullen nog bonnen worden
aangewezen voor tabak. Voor suiker
wordt boven het normale rantsoen
van 750 resp 500 gram wederom een
extra rantsoen van 500 gram be_
schikbaar gesteld. In totaal heeft
men nu 1 kg* suiker extra ontvan.
gen. Deze week is wederom i00 gr.
vleesch extra beschikbaar zoodat
men in t'-oaal 500 gram per, veertien
dagen ontvangt. Op de bonnen voor
kaas wordt voor de helft korstlooze
kaas afgeleverd?
Bovengenoemde bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 27 September- a.s.
worden gebruikt met uitzondering
van de bonnen voor vleesch en melk
waarop eerst met ingang van Maan.
dag 30 September a.s. mag worden
gekocHbt. Bij deelneming aan maal.
tijden van de centrale keuken moe.
ten aldaar de bonnen 530 en 029
vleesch worden ingeleverd.
7 OCTOBER KOFFIE
Het. Centraal DSstiOributiekantioor
deelt ons mede dat de koffie op bon
599 eerst in de week van 6 t.m 12
October afgeleverd kan worden. Dit
houdt verband met de omstar.d.g.
heid dat deze bon volgens het oor.
spronkelijke plan eerst op«4 October
zou worden bekend gemaakt. Aan.
gezien evenwel in de genoemde
week slechts bonnen voor een zeer
gering aantal artikelen bekend ge.
maakt zouden moeten worden» zijn
ditmaal alle bonnen op 26 Septem.
ber In de bonnenlvjst opgenomen
behalve die voor tabafc.
