VAN ALKMAAR DE VICTORIE
Een feestviering in grooten stijl
Niet door machtsbewustzijn,
v._
Nieuw Noordhollondsch Dagblad
Met eere genoemd
8 Oct. in Soerabaja
De strijd tusschen
oud en jong
De Herdenkingsrede:
doch door innerlijke kracht-
kwam Nederland vrij
DINSDAG 8 OCTOBER 1946
DE FEESTEN, die wij reeds twee jaren achtereen gevierd
hebben, ter viering van onze bevrijding van de Duitsche
bezetting, hebben de 8-Octoberviering niet kunnen verdringen.
Met meer luister dan ooit wordt dit jaar het traditioneele
8-Octoberfeest gevierd, dat uit het leven van de Alkmaarders
niet weg te denken is en telkenjare weer met vernieuwde en
verjongde animo gevierd zal" worden. De 8-Octobervereeni-
ging, zeker een van de populairste en omvangrijkste vereenï-
gingen heeft vele weken aan de voorbereiding van dit feest
gewerkt, waarvan het programma weliswaar veel punten van
overeenkomst heeft met vorige 8-Octoberfeesten, doch dat
daarom toch weer nieuw is door de nieuwe denkbeelden, die
er, mede door de tijdsomstandigheden in verwerkt zijn.
De binnenstad was extra in
feestkleed gestoken en gister,
avond hebben wij kunnen con-
stateeren, 'dat de verlichting van
Langestraat en de nauwe win
kelstraatjes, die er op uitkomen
en niet te.vergeten de schilder
achtige Mient en de grootsche
illumma'ie van Waagtoren en
Stadhuistoren, de city van Alk
maar bij avond in een sprook
jesland hebben omgetooverd
De lampion-optocht trok veel
belangstelling.
De lampion-optocht.
Gisteravond hebben de fees
telijkheden een aanvang ge
nomen. Met den- traditionee-
len lampion- en fakkelop
tocht hebben de kinderen het
programma der feestviering
geopend.
Al in den vroegen avond
zwermden de kinderen der
stad biieen naar het Waag-
plein. Precies om zeven uur
zette de Postfanfare 'n marsch
in. De leden der postfanfare
droegen allen een brandend
lampje aan hun pet, hetgeen
een zeer aardig effect veroor
zaakte. Achter hen trokken
alsmaar kinderen met lam-
pionneties.
Het 8 Octobercomité was in
den optocht tegenwoordig. St.
Caecilia sloot den langen stoet.
Het geheel maakte een betoo-
verenden indruk. De optocht
trok door de straten tot aan
de Kanaalkade, waar hij ont
bonden werd. Moe van den
langen tocht keerden de kin
deren huiswaaartsvoor
de meesten hoog tijd om naar
bed te gaan.
Ook de 8-Octoberdag zelf
werd door stralend1 herfs'-
weer begunstigd en de Re
veille van 8 uur op de Stee-
nenbrug was, na de vroolijke
'muzikale inleiding van gis
teravond, een frisch en
jeugdig begin van dezen
feestdag Corn. Jonker open
de den dag door zijn jeug
dige zangers het Vic'orielied
te laten, zingen, dat er pittig
en enthousias* uit kwam.
Ook het nieuwe 8-October-
lied van Maartje Zwaan
klonk vroolijk uit de kinder
monden. Na nog eenige
andere liederen
trok de - 'stoet, onder
begeleiding van St, Caeci
lia en Soli Deo Gloria, via
Langestraat, Boterstraat,
Ridders'raat, Oudegracht,
Choorstraat en Langes'raat
naar het Stadhuis, waar een
aubade gebracht werd aan
het hoofd der gemeente.
De Aubade
Met het vaandel van de Ont_
zetvereeniging voorop en gevolgd
door St. Caecilia en de heeren
van het bestuur en de feestcom.
missies, wier hooge hoeden
glansden in de morgenzon, trok_
ken de kinderen, dertig van elke
school, met vlaggen door de
straten. Soli Deo Gloria besloot
de feestelijke stoet. Onder de
tonen van Vade>rlandsche melo_
dieën arriveerde de optocht in
de Langestraat. Op het bordes
van het Stadhuis hadden de wnd.
Burgemeester de heer G. Van
Slingerland en diens echtjgenoote
plaatsgenomen, de loco.secretaris
Mr. Veendorp en het eerelid van
de 8_Octobervereeniging, de heer
Ben Kuiper.
Aan Mevr. Koelma, die ook aaoi-
wezig was, werd door een meisje,
Hie Baas, namens de 8_Octoberver_
eeniging roode en witte anjers in 'n
fraai bouquet aangeboden. r
De kinderen zongen o.l.v. Corne
lls Jonker eenige liedjes,' waarin de
vreugde over de herwonnen vrijheid
werd bezongen en "Gelukkig Vader
land" om vervolgens te besluiten
met Me oude en het nieuwe Vicorie-
lieC
De wnd. Burgemeester dankte de
kinderen namens Burgemeester
Koelma. die wegens ziekte deze
aubade niet in ontvangst kon nemen.
Hij hief voorts een driewerf "hoera"
aan op Hare Majesteit de Koningin
waarmede de kinderen en de hon
derden belangstellenden spontaan
instemden.
Terwijl de kinderen op de binnen
plaats getracteerd werden, maakten
de besturen en de leden van de 8
Octobercommissies hun opwachting
in de Raadszaal, waar Mevr. Koel
ma en de Heer en Mevr. Van Slin.
gerland de honneurs waarnamen.
Mr. C. de Lange noemde het een
goede gewoonte om de 8_October_
viering te beginnen met een hulde
aan den burgemeester waarin hij de
opvolger van Floris van Teylingen
ziet die zoo'n belangrijke rol heeft
gespeeld tijdens het beleg van Alk
maar. Dat Prof. Koelma hierbij niet
aanwezig kan zijn spijt het bestuur
ten zeerste, zijn afwezigheid wordt
goedgemaakt doordat Mevr. Koelma
aanwezig is. Voorts bracht spr. hul
de aan den heer Van Slingerland
die zoo langzamerhand burgemeester
Honoris Causa genoemd kan worden.
Spr. eindigde met de beste wen.
schen voor de feestviering.
De heer Van Slingerland herinner
de aan den tijd dat de 8_October_
viering nog niet algemeen was en
noemde het een verheugend ver
schijnsel dat thans heel de stadsbe
volking* dit feest dat tevens een be
zinning is op den roem van het ver
leden in vrijheid kan vieren. H:
bracht het bestuur van de 8-Octo-
bervereeniging dank voor zijn acti
viteit en uitte den wensch da+ de
feestviering goed zou slagen. Hierna
werden ververschingen aangeboden.
De gasten komen
gemillimeterd!
Terwijl de muziekcorpsen
door de stad trokken, liet de
stadsbeiaardier, de heer B. v.
Veen, de klanken van het
Waagtorencarillon over de
stad tinkelen. Het muziek
corps Soli Deo Gloria o.l.v. J.
Schoen liet vanaf het bordes
van het Stadhuis koraalmuziek
hooren. Het corps opende met
het Wilhelmus en besloot met
het „Danklied" van Johann
Criiger.
Intusschen waren de gasten
uit Leiden gearriveerd, de
leden van het college van
B. en W. en den vroegeren
Noodgemeenteraad met hun
dames. Zij werden door de
leden van den Alkm. Nood-
raad met hun dames, wier
gasten zii zijn, verwelkomd
en om 10 uur op het Stad
huis ontvangen. Later op
den morgen kwam het Col
legium van de Leidsche Se
naat eveneens naar Alkmaar
om het 8 Octoberfeest mee
te vieren, terwijl een hon
derdtal gemillimeterde, pas
ontgroende eerstejaarsstu
denten aan hun aanwezig
heid de noodige luister bij
zetten.
Marsch door de stad.
Om tien uur werd in de Ju
liana van Stolberglaan <de
optocht geformeerd, welke
was samengesteld uit het eer
ste Batalion Territoriale Troe
pen uit Haarlem, plm. 300
man, leden van alle jeugdor
ganisaties, gymnastiek- en
sportvereenigingen, allen in
uniform. Met muziek werd
naar de Langestraat gemar
cheerd, vanwaar de stoet door
de stad trok. De fleurige stoet
trok zeer groote belangstel
ling.
Voorop ging het militair mu
ziekcorps, dan volgden de.gym
nastiek- en sportvereenigingen.
Excelsior leidde den langen stoet
van padvinders, verkenners, ka.
joPers en gidsen in, die in hun
veelkleurige uniformen een uit
stekenden indruk maakten. Zoo
als wel verwacht kon wórden,
namen de katholieke organisa-
'ies in dezen optocht het groot
ste aandeel. De Pöstharmonie
besloot de schare en daarachter
persten zich de feestvierende
Alkmaarders, zooda' het in de
Langestraat, waar de Leidsche
deputatie vanaf het Stadhuis
'oekeek, wel mogelijk was over
de hoofden te wandelen.
In het Victoriapark
Om half twaalf werd in de
Breedstraat de optocht ge
formeerd. die vandaar met
Soli Deo Gloria voorop naar
het Victoriapark trok.
In het Victoriapark had zich tegen
waalf uur reeds een groote menigte
verzameld. Wij zaïgen o.m. de gasten
uit Leiden alsook die uit Heusden en
Vlijmen welke gemeenten door Alk
maar zijn geadopteerd en waarvan
een gezelschap van 24 personen het
8 Octoberfeest komen mede vieren.
De kinderen zongen o.l.v Cornelis
Jonker; nadat de voorz. der 8 Oct._
vereenig'ing Mr. C. J. de Lange de
herdenkingsrede had uitgesproken en
een krans om het Vic+oriabeel<J had
gehangen, he4 nieuwe 8 Octoberlied.
Daarna zongen alle aanwezigen het
"Gelukkig Vaderland" waarmede dit
punt van de feestviering werd be
sloten.
De middag' wordt gevuld met de
groote sfratenoptocht die vanaf het
Doelenveld om 2.30 vertrekt en om.
door de Juliana van Stolberglaan en
de Wilhelminalaan trekt om ook de
patiënten van de beide ziekenhuizen
de gelegenheid te geven de schitte
rende stoet ga'de te slaan.
(Ongecorrigeerd)
In het programma van de
8 Octobervereenigingen staan
vele commissies vermeld, dóch
niet die voor Ouden van da
gen, die niettemin met eere
genoemd mag worden, omdat
ze onder voorzitterschap van
den heer Grondsma er voor
gezorgd heeft, dat de ouden
van dagen in de Piusstichting
en de Diaconie een 8 October-
tractatie kregen in casu
een gebakie voor de dames
en tabak voor de heeren.
Ook in Soerabaja wordt
vandaag 8 October gevierd.
Het Bestuur van de 8_October
vereeniging ontving gister 'n
schrijven uit onze Marinestad
in Indonesië, waarin 32 man.
schappen van de Eerste Ne_
derlandsche Mariniersbrig'ade
te Soerabaja, allen mariniers
en Alkmaarders of oud-Alk-
maarders mededeelen,' dat zij
het plan hebben opgevat om
8_Octoberdag in hun marine»
stad te vieren.
"Op dezen dag", aldus
schrijven zij, "dat 374 jaar
geleden onze mooie stad be«
vrijd werd van het Spaan»
sche juk, willen wij niet ach
terblijven U onze gelukwen»
schen aan te bieden."
Het Bestuur van de 8_Octo»
bervereeniging, zeer aange
naam getroffen door dit blijk
van medeleven van onze Alk_
maarsche mariniers met dit
stedelijk feest, hebben heden
telegrafisch dit schrijven be
antwoord en onze jongens in
Insulinde een vroolijk 8_
Octoberfeest toegewenscht.
Niet alleen "bij ons" ook bij ande
ren is er zoo iets als de strijd 'tus_
schen de ouderen en de jongeren. In
de deze week gehouden ledenverga»
j dering' van de afd. Alkmaar van de
P. v. d. A. moest een nieuw bestuur
gekozen worden, waarbij voor de
functie van voorzitter oucLwethou-
der C. Couwenho-ven en de heer K.
de Wilde candidaat waren gesteld.
Door sommigen uit de vergadering
werd laatsl genoemde te jong ge
oordeeld voor deze functie, waarop
gerepliceerd werd, dat, als de heer
de Wilde te jong' was voor Voor
zitter van de afdeeling, de heer R.
Bakker zeker +e jong was voor wet
houder. Intusschen wonnen de jon
geren het pleit en werd hun candi
daat met circa 2/3 der stemmen ge
kozen tegen circa 1/3 der stemmen
op den heer Couwenhoven. Secreta
ris werd C. Groot; penningmeester
G. Smith; terwijl verdeT nog in het
bestuur werden gekozen mevr. Hooy_
bergHillenius en de heeren A. E'riks
K. Kirpens.eyn, C. Couwenhoven,
M. Coers en Schinkel.
IN ZIJN HERDENKINGSREDE, welke de voorzitter van de
8-Octobervereeniging, Mr. C. J. de Lange, bij het Victorie
beeld hield, trok hij, een vergelijking tusschen den volkomen
wereldoorlog, waarin millioenenlegers met de breedste wa
pens tegenover elkaar stonden en het kleine gebeuren van
nu meer dan. 370 jaar geleden, het Alkmaar's Beleg en Ontzet,
dat wij nu herdenken en dat, vergeleken bij dezen tweeden
wereldoorlog een meestal kalm gevoerde strijd was van
twee maanden, tusschen twee tegenstanders, waarvan de
talrijkste zeker niet meer dan 16.000 man telde. Wat zijn de
enkele duizenden vergeleken bij de millioenen slachtoffers
van dezen totalen oorlog?
Heeft het, m dit licht bezien,
nog zin den 8sten October te her
denken en zouden wij niet beter
doen de ellende van den oorlog,
zoowel van die in het grijs verle
den als van die in den jongsten
tijd te vergeten en met dankbare
herinnering aan hen, die ter wil
le van onze vrijheid hun leven
gaven, ons bezinnen, hoe wij vre
de en welvaart kunnen scheppen
in dit aardrijk en het kunnen
vormen tot een dusdanigen staat
van harmonie, als waartoe de
-Schepper het ongetwijfeld heeft
'bestemd?
Wij zouden daaraan beter doen,
doch moeten helaas erkennen het
niet te kunnen, omdat de teeke
nen erop wijzen, dat het mensch-
dom nog niet aan het einde zijner
beproevingen is gekomen. Na den
vorigen oorlog leefde In-ons volk
de overtuiging, dat het de laatste
oorlog was geweest en hoopten
wij, dat de offers niet vergeefs
gebracht waren. Het is anders af
gekomen en daarom kunnen wij
nu niet opnieuw dezelfde illusie
koesteren.
Het valt ons niet moeilijk te
begrijpen, dat Prins Willem van
Oranje op 24 October 1573, dus
twee weken na den goeden af
loop van het beleg, aan het
stadsbestuur van Alkmaar
schreef:
„Verzoekende, dat gijlieden zoo
mogelijk in uw dapperheid en
vrijmoedigheid volhardt en
door alle mogelijke middelen de
stad Alkmaar zoowel met pro
viand en buskruit als met an
dere benoodigdhed'en voldoende
zult voorzien, en ook de verster
kingen zul+ afmaken, daar ter
plaatse, waar gij dit noodig zult
bevinden."
Hoe is het te verklaren, dal de
volKeren, nog niet Herstem van
de gevolgen van een eerst kort
geleden geëindigden strijd, ïich
toerusten op nieuw wapengeweld?
Hoe is het te verklaren, dat on
danks de in het algemeen vreed
zame geaardheid der menschen de
geschiedenis der menschheid een
aaneenschakeling van oorlogen
oplevert en wij ook nu nog niet
in staat zijn den oorlog uit te
bannen?
Macht en kracht.
Het antwoord" op deze vragen
meende Mr. de Lange te moeten
zoeken in het verschijnsel, dat de
gedragingen van den enkeling en
de normen, waaraan de individu-
eele mensch zich gebonden voelt,
zich volkomen wijzigen, zoodra de
mensch in eenig groepsverband
komt te verkeeren, hetgeen be
wustzijn van macht verwekt en
onze natuurlijke bescheidenheid
verdringt.. Hoe grooter het aan
tal van eèn groep, des te grooter
het bewustzijn van macht.
Deze gedachte, overgebracht
naar de verhoudingen der volke
ren. verklaart ons voor een groot
deei, hoe de leiders van een volk
tot den aanval op een naburig
land besluiten en de individueele
leden van dat volk hen daarin
volgen, zonder acht te slaan op het
onrecht, waarvan zij zich per
soonlijk ongetwijfeld bewust zijn.
Er is echter een groot verschil
tusschen macht en macht. Macht
is een tijdelijk verschijnsel, af
hankelijk van voor- of tegen
spoed. Kracht is een eigenschap,
dus blijvend en bestand tegen
voor- en tegenspoed. Macht is
uiterlijk, kracht innerlijk. De ge
schiedenis van ons volk is er, om
dit verschil te bewijzen.
Niet door macht maar door
kracht heeft het Nederlandsehe
volk zich los van Spanje kunnen
maken. In Alkmaar fieeft niet de
macht van 16.000 Spaansche sol
daten, maar.de kracht van 1300
Geuzen, gesteund door 800 bur
gers, de overwinning behaald. De
macht der Spaansche troepen
werd gebroken door tegenspoed.
Van Foreest zegt het zoo kern
achtig in de voorrede op zijn kort
vernaai over net tteieg: „is er
niet uit den hemel voor ons ge
streden, als de vijand door gedu
rige stortregens, water, stormen,
onweer, wind en hagel genood
zaakt is geworden aan de Noord
en Oostzijde van de stad de bele
gering op te breken?"
De jongste geschiedenis leert
ons niet anders. Een sterker voor
beeld van het losïaten van de door
den individueelen mensch aan
vaarde normen door het verkeeren
in groepsverband dan het natio-
naal-socialistische Duitschland op
leverde, is moeilijk denkbaar. Wij
kunnen hier spreken van een ten
top gestegen machtsbewustzijn,
dat niets en niemand ontzag. Door
in vijf dagen dte macht van Ne
derland te breken, had het nog
niet de kracht van het Neder
landsehe volk vernietigd; die
kracht bleef ongerept en daaraan
hebben wij de herdenking van on
ze onafhankelijkheid te danken.
Prins Willem van Oranje in den
strijd tegen Spanje, Koning Wil
lem I in den Franschen tijd en
KoninginWilhelmina in de ach
ter ons liggende jaren, zij heb
ben- begrepen, dat onze geringe
macht aan onze vrijheid niet in
ijen weg staat, mits wij onze
vólkskracht bewaren. Wij mogen
de geschiedenis van ons vaderland
niet vergeten, om ons dit steeds te
blijven herinneren. Een belang
rijke bladzijde uit die geschiedenis
is die, waarop Alkmaar's belege
ring en ontzet beschreven worden
en daarom is het de plicht van ons
Alkmaarders, de herinnering aan
deze gebeurtenis, zoo eenvoudig en
gering in omvang, maar van zoo
bijzondere beteekenis, te helpen
bewaren.
Door een krans aan het Vic
toriebeeld te hechten, wilde
spr. een stille hulde brengen
aan de nagedachtenis van Van
Teijlingen, Cabeljau, Ruicha-
ver, Van der Meij en alle ove
rigen, die ffoor hun innerlijke
kracht tot het Ontzet van
Alkmaar en de onafhankelijk
heid van Nederland in zoo be
langrijke mate hebben bijge
dragen; maar in niet mindere
mate aan hen, die in andere
perioden van onze geschiede
nis en op andere plaatsen hun
goed en bloed voor Vaderland
en Vorstenhuis hebben geof
ferd.
