HET VERRAAD VAN
„VRIJ NEDERLAND"
Aanbesteding die niet doorging
Joris Voetangel in de Jacht door New-York
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
Tegen hoofdverdachte 20 jaar geëischt
Nog geen bon voor cacao
VERKIEZING HOOG
HEEMRAADSCHAP
Communistische
condidaten
Petroleum
De opzetclausule het struikelblok
De Grieksche
regeeringscrisis
Ruiten troef te
Amsterdam
De „Willem Barendsz"
te Southampton
Oorlogsschade aan
woningen en kletae
bedrijfspanden
Voorloopig laatste
contingent naar Indië
Dat was nog eens
liften!
Prijsdaling spiritualiën
Herstel
WOENSDAG 30 OCTOBER 1946
Het Bijzonder Gerechtshof
heeft gisteren het verraad
van de „groep Haarlem" van
„Vrij Nederland" in behan
deling genomen, waardoor
bijna veertig ondergrond-
sche strijders werden gear
resteerd en minstens zestien
den dood vonden.
Op een vraag van den presi-
den of verdachte Beenen Moord-
hoff heeft verradèn, zegt verd.,
dat zijn „tweede geweten" de
beruchte Duilsche S'.D.-agent
Krist, die later is doodgeschoten,
hem in Febr. '44 had' bevolen
een brief naar Bronkhorst's huis
te brengen. Wat er in dien brief
stond, wist Beenen niet. Een
dag later kwam Beenen thuis en
trof er de S.D.'ers Faber en Wil-
lemsen gewapend aan. Zij vertel
den hem (alles volgens»verdach
te zelf) dat Bronkhorst op be
zoek zou komen voor het afslui
ten van een levensverzekering".
Dat gebeurde inderdaad en
Bronkhorst werd gearresteerd.
„Vreemd", zei d§ president,
„dat ze uw huis daarvoor ge
bruikten. Ze hadden hem toch
even gemakkelijk van zijn eigen
huis kunnen halen".
Dat heb ik ook al gezegd, ant.
woordt verd. gTetig.
Bronkhorst zeil als getuige gehoord
verklaarde dat Beenen heelemaal
geen briefje bad afgegeven maar
mondeling aan zijn vrouw het ver.
zoek had overgebracht. Nadat Bronk
horst binnen was getreden .werd hij
bijna onmiddellijk gearresteerd door
de verdekt opgestelde, rechercheurs
Willemsen en Faber met bestemming
Dachau via het concentratiekamp in
Vught.
De thans gedetineeerd S.D. .recher
cheur W. M. Willemsen de volgen,
de getuige zorgt voor een sensa.
tie doordat hij op de stereotiepe
vraag van den president'. "Zijt gij
bereid als getuige de waarheid te
zeggen?" ontkennend antwoordt.
"Dan wordt mij straks veTweten dat
ik verdachte zwart sta te maken om
een goede beurt te maken!" Op een
vraag van den pres. zeg't daarop
verd.: "Ik heb aan Willemsen en
Smit gezegd da er bij Moorhof exem
plaren van V.N. te vinden waren.
Da was in Nov. 1943. Smit vroeg me
of ik iets van illegaal werk wist te
vertellen toen ik hem "op straat tegen
kwam. Ik wist inderdaad dat Wil
lemsen voor de politieke recherche
werkte; maar Smit wist dat ik wel
van het een en ander op de hoogte
was en heeft me gedwongen hem
alles te vertellen. Ik had negen kin
deren en die mocht ik niet in gevaar
brengen".
"Jammer dal Smit dood is he? zegt
de president.
"Zeker jammer beaamt verd.
anders stond ik hier niet. Mej. Kap.
pelhoff had mij van Moorhoff ver
teld en dreigde mij dat als ik het
niet ging aangeven zij er de politie
van zou vertellen en dat er dan voor
mij ook concentratiekamp op zou
zitten."
Als getuige wordt daarop de vol
gendei verd. de 33-jarige Haarlem.
sche dienstbode Augusta Th. Kappel.
®JMw(iuüen(£uuM
AANVULLING BONNENLIJST
Voor de 'erste helft van de
12e periode (27 Oct. t.m 9 Nov.)
geeft elk der volgende bonnen
recht op het koopen van:
Bonkaarten Ka. Kb, Kc 612
(s/rook no 1)
454 Alg. 250 gr. waschpoeder;
455 Alg. 500 gram suiker, bo
terhamstrooisel enz.
of 1000 gram jam,
stroop enz of 740 gr.
(is 2 potjes) pinda-
Bonkaarten Kd: Ke 612 (strook
no..l):
464 Alg 250 gr. waschpoeder;
465 46—16 Algemeen:
250 gram suiker, bo
terhamstrooisel enz.
of 500 gram jam,
stroop enz. of 370 gr.
(is 1 potje) pindakaas
Tabakskaarten;
T 56 2 rantsoenen tabaks-
artikelen.
Op de bonnen voor suiker kan
men, zoolang de voorraad strekt,
pindakaas koopen.
Op bovenstaande bonnen kan
met ingang van Donderdag 31
Oct a.s worden gekocht.
Deze week kan nog geen bon
voor cacao worden aangewezen.
Wegens een vertraagde afleve
ring door de fabrikanten ts de
handel nog niet overal voldoende
met cacao bevoorraad, aldus deelt
men ons van bevoegde zijde mede.
hof gehoord die verklaart dat zij tot
Nov. 1943 zelf illegaal werkte; V.N..
exemplaren verspreidde en "Joden
hielp". Zij stond op zeer vriend
schappelijke voet met verd. Beenen
van wien zij wist dat hij NSB'er was.
Uit liefde heb ik hem verteld dat ik
nit een meubelpakhuis op het Spaar,
ne altijd exemplaren van V.N ter
verdere verspreiding haalde. En er
is er maar één; voegt ze er eerlijk
achter Zij was in dien tijd met een
ander verloofd die haar voor Beenen
waarschuwde. Zij stelde in Beenen
die zij reeds enkele jaren kende;
zoo'n verrouwen da ze er geen kwaad
in zag hem van haar werk te ver
tellen".
De advocaat-fiseaal dr. J. Begier
requireerend zegt van meening te
zijn dat dit een der belangrijkste za
ken uit Haarlem is die" voor het Hof
behandeld is. Omstreeks 19 goede
Nederlanders zijn in de Duitsehe ver
schrikkingsoorden omgekomen Hij
eischte tegen verdachte 20 jai'en ge
vangenisstraf met levenslange ont
zetting' uit de kiesrechten.
Tegen de 33-jarige mej. A.
Kappelhof eischte de adv. fiscaal,
die verdachte een zwak zusje
noemde in de familie der illegale
werkers acht jaar gevangenisstraf
met aftrek van preventieve hech
tenis met ontzetting voor het leven
uit de politieke rechten. De uit
spraak werd bepaald op 12 No
vember a.s.
De 32-jarige verdachte Ernst
Moorhoff, wien ten laste was ge
legd, dat hij na zijn.arrestatie ten
.gevolge van het verraad zonder
dringenden noodzaak was doorge
slagen en het adres van Lohman
had medegedeeld hoorde twee
jaar R.W.I. tegen zich eischen.
Tenslotte werd nog veroordeeld
J. Lohman, tot 2'A jaar R.W.I in
verband met zijn zeer laakbare
houding in deze zaak.
Naast de gezamenlijke politieke
partijen heeft ook de Communisti
sche Partij een candidatenlijst in
gediend voor de op 20 Nov. a.s, te
houden verkiezing van hoofdinge
landen en hun plaatsvervangers
voor het Hoogheemraadschap
Noord-Holl. Noorderkwartier; al
leen in het district Purmcrend
stelden de communisten geen can
didates zoodat de hier door de
gezamenlijke politieke partijen ge
stelde candidaten (zie ons num
mer van gisteren) als bij enkele
candidaatstelling gekozen kunnen
worden verklaard.
In de andere districten stelden
de Comm. de volgende candidaten;
District Alkmaar; voor Hoofd
ingeland: J. Kuyper, Wormerveer;
hoo'fding. plv. C, Timmerman As
sendelft.
District Den Helder: P. K. Vol
kers, Oudkarspel voor hoofdinge
land en C. Duin, Schoorl als
hoofding. plv.
District Hoorn: hoofdingeland
G. de Vries, Andijk; hoofding plv.
P. Blaauw, Obdam.
In deze laatste drie districten
zal dus op 20 Nov. gestemd, moe
ten worden.
Het Centr. Distr.kanloor deelt
ons mede, dat houders van kaar
ten voor petroleum voor kook-
doeeinden en/of verlichting op
de bonnen A 01, A 02, A 03, A
04 van de kaart: UA 611, de bon
nen B Of, B 02 van de kaart UB
611, den bon C 01 van de kaart
UC 611, en de bonnen D 02, D
03 van dè kaart UD 611 gedu
rende de maand November vier
liter petroleum kunnen koopen.
Voorts wordt medegedeeld,
dat de bonnen 609 en 109 alge.
meen geldig blijven t/m 16 Nov.
Door den directeur van het Bu
reau Wederopbouw Boerderijen te
Zwolle werd gisteren namens het
Rijk, le Alkmaar aanbesteed over
eenkomstig het aanbestedingsre
glement W. B., het bouwen van
één boerderij met daarbij behoo.
rende werken aan den Berkmeer-
dijk C 28 te Obdam, welke boerde
rij in den oorlogstijd door brand
bommen was verwoest.
Ingekomen waren 31 biljetten;
ingeschreven was als volgt: C.
Borsjes. Schermerhorn f46.300, W.
Marguéring, Bergen f44.988; J.
Klomp, Bergen f44.500; C. Henne.
man, Beverwijk f44.500; H. Sinit„
Beverwijk f44.000; W. Vasbinder
Alkmaar f42.487; J. Houtenbos,
Bergen f42.300; C. Portegies,
Haarlem f40.265; N. Glorie Scher
merhorn f38.380; H-. Tauber, Oud
karspel f37.477; G. Tervoort, Eg-
mond f37.477; Gebr. Kops, Heiloo
f37.350; W. de Haan, Alkmaar
f360.30; D. Langedijk, Heiloo
f36.000; J. N. Schuit, Alkmaar
f35.400; J. Stegeman Murmer.
woude (Fr.) f33.500; de Geus,
Langedijk f33.500; Gebr. Kuiper,
Heiloo f33.300; N. Kuin en Zn.
Opmeer f33.179; F. Kuiper, Aarts
woud f33.154; J. Moejes, Heiloo
f32.750; Hoogerwerf, Ursem f31.890
P. Buis, Oudorp f31.240; C. Mu'der
Obdam f31000; de Geus. Heiloo
f30.086; J. Schutte, Zaandam
i'29.900; J. Doodeman, H.H. Waard
f29.750; J. de Koning, Spanbreek,
f29.390; W. Hoogzaad, Spanbroek
f28.750; G. Kuipers, Hoogwoud
f28.600; B. v. Kooten, Oudorp
f28.580.
De vertegenwoordiger van den
Wederopbouw deelde mede, dat,
daar geen der inschrijvers had
voldaan aan de bepaling omtrent
de z.g. opzetclausule. de biljetten
ongeldig werden verklaard.
In een onderhoud, dat wij na de
aanbesteding met enkele aanne
mers hadden, deelden deze ons
mede, dat zij door zich bij de in
schrijving niet te houden aan de
z-.g. opzetclausule, handelen over
eenkomstig de richtlijnen van hun
organisatie.
Zij toonden zich algemeen verre
van ingenomen met het standpunt
van den Wederopbouw en meen
den, dat zij, na zes jaar aan ban
den te hebben gelegen, nu gaarne
vrij willen zijn in hun handelen.
De leider van het Alkmaassche
bureau Wederopbouw boerderijen
deelde ons mede, dat nij instruc
ties van hoogerhand wil afwach
ten, alvorens mede te deelen, of
na deze aanbesteding al dan niet
een gunning zal plaats hebben. Op
onze vraag, of de Wederopbouw
het maken van een opzet bij aan
bestedingen ontoelaatbaar acht,
deelde hij ons mede, dat geen be
zwaar gemaakt wordt 'tegen een
redelijk percentage op de :n.
schrijfsom, doch dat de Wederop
bouw wil weten welk bedrag als
opzet is bedoeld. Het is ni. een
bekend verschijnsel, dat meerdere
aannemers alleen bij aanbestedin
gen inschrijven, om hun aandeel
van het opzetje te incasseeren,
hetgeen de inschrijfsom onnoodig
opdrijft.
Het is een kwestie, die niet
nieuw is; het zal er nu om gaan
wie het wint, de wederopbouw,
die moet toezien, dat de overheids
gelden zoo zuinig mogelijk be
heerd worden, of de aannemers,
die t.a.v. hun opzetjes geen open
kaart wenschen te spelen.
De Grieksche regeering heeft
tijdens een kabinetsvergadering
wederom haar ontslag aan den
eersten minisler Tsaldaris aan
geboden .teneinde een hergroe-
peering te vergemakkelijken. Tot
dal doe] zal Tsaldaris eerst met
Koning George confereeren. Hij
zeide, dat hij besloten had aan
den Koning voor le stellen het
parlement te ontbinden, indien de
oppositie blijft volhouden, dat de
Volkspartij (waarvan Tsaldaris j
leider is) niet het volle vertrou
wen van hei volk heeft.
Naar de organisatoren van de
inzamelingsactie „Ruiten troef"
ons mededeelden, bedroeg de
hoeveelheid ingezameld glas voor
Walcheren naar schatting ong.
15.000 M2, waarvan men 150.000
bruikbare ruiten hoopt, te kun
nen snijden. Zeker drievierde
gedeelte bestaat uit vensterglas
van voldoende dikte, terwijl de
rest zeer goed te gebruiken is
voor niet te groote vensters,
Zaterdag a.s. wordt een tweede
inzameling gehouden. De telel
foon van het comité staar nl.
niet stil en men hoopt bij de
adressen, die zich nog voortdu
rend aanmelden, de bijeenge
brachte hoeveelheid nog te ver-
-Tubhelen
De „Willem Barendsz'die Zon
dagmiddag de haven van IJmui-
den verliet is te Southampton aan.
gekomen. Zooals bekend, heeft de
walvischvaarder geen proefvaart
gemaakt, wegens gebrek aan tijd.
De overtocht naar Southampton is
goed verloopen.
Naar wij uit bevoegde oron ver
nemen, ligt het in de bedoeling
van de regeering opkorten ter
mijn een wijziging te brengen in
de regeling voor de financiering
van de oorlogsschade aan wonin
gen en kleine bedrijfspanden. De
beoogde wijziging is een belang
rijke verbetering ten gunste van
de getroffenen, wier pand geheel
of gedeeltelijk werd verwoest
Van de Sumatrakade vertrok
Dinsdagmiddag het voorfoopig
laatste contingent van de 7-Dec.-
divisie naar Indië. Het .waren
1880 man, die met de Nieuw»
Holland van de KPM vertrokken
In to aal zijn nu 18000 man ver
trokken benevens zes bewa
kingsbataljons met tezamen 4000
man. De 1880 man, die Dinsdag
vertrokken, waren 't eerste mi-
trailleurbataillon uit Harderwijk
een compagnie luehldoelartillerie
uit Naarden, een anii_tank-ba-
taljon uit Den Bosch en een af-
deeling van 12 RI uit Schalkhaar
Drie dienstplichtige serge
ants van oudere lichtingen
stonden deze week op de
Benoordenhoutsche wé% te
Den Haag al eenigen tijd te
liften, terwijl het motregen
de. Tientallen automoT lis
ten snelden langs. Misstal
totaal negeerend de drie
mannen; sommige ingew ik
kelde handbewegingen ma
kend, Dan stopt een axe
wagen. „Ik ga naar Am-ster.
dam, meerijden?" De serge
ants rijden en eer ze in Am
sterdam zijn, hebben ze
allen ook nog 2 vrijkaartjes
voor de Bouwmeester revue.
Ze hadden gelift met den
directeur en die vond, dat
de militairen het mees ge
baat waren met daadwei Ge
lijke „welzijnsverzorging'
Binnenkort zullen de piiizen
dei diverse dranken in café's
en restaurants aanmerkelijk
worden verlaagd. Voor de vier
priisklassen komt de jenever
dan od 27, 30. 40 en 45 cents
per glas. De prijzen voor thee
en koffie dalen eveneens eeni-
ge centen, terwijl een glas li
monade 5 cents goedkooper
wordt? Slechts voor dranken
van meer luxueuzen aard zijn
de prijzen vrij. Bovendien zul
len de café's binnen afzienba-
ren tiid een verruiming van
de toewiizing kriigen tot bo
ven de 100 pet. van '1939.
IIW KRANT is geen preek
stoel. U vergist zich, als
U denkt, aat Marcus een be
faamd predikant is, een ivel
sprekend redenaar of een be
kend radio-priester. Toch
hebben we hier, in dit blad,
in uw krant, contact met el
kaar, u en ik, onder vier
oogen. Zoo ook uw buurman
en ik. En zcovelen als dit le
zen. We kunnen elkaar goed
de waarheid zeggen en elkan
der recht, in de oogen kijken.
Neen, u behoeft niet te kleu
ren, ik zie het toch niet. Het
is zoomaar slecht en oeroerd
in de wereld, nietwaar? Als
we eens begonnen, u en ik en
uw buurman en alle lezers
van dit blad, om van nu af te
werker, aan het herstel van
gezin en maatschappij, door
zelf heelemaal te zijn wat we
moeten zijn: katholiek in merg
en been mtnschen die hun ge
loof in Christus ten volle dur
ven beleven? Zou het er dan
niet anders uitzien? Bij ons
zelf en in de wereld?
MARCUS
14. Intusschen raasde de trein
voort en zat Perolt, die toch
een beetje duizelig was gewor
den van de tuimeling die hij
gemaakt had. eenigen tijd stil
voor zich uit te kijken; totdat
hij zich niet meer overeind kon
houden, tegen de dame die
naast hem zat aanviel en van
deze gelegenheid gebruik
maakte haar gouden oorbellen
te stelen.
Pardon dame, neemt U mij
ilet kwalijk, ziet u, het was
toch wel een heele schok voor
mijn bolletjee, waar gaat
deze trein eigenlijk naar toe.
Naar Paterson en als u zich
niet als een heer kunt gedra
gen zou u mij een groot plezier
doen daar uit te stappen of an
ders. anders zal ik me ge
noodzaakt zien aan de noodrem
te trekken, snibde de oude
dame die van Perolts omhelzing
niet erg veel scheen te móeten
hebben.
De noodrem! drommels, u
zegt daar Iets! juichte Perolt
en trok eensklaps met een-wild
gebaar aan de noodrem.
