roor het hekje
Brueys Tack 1
2
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
Mussert, de huisvriend
Uitspraken Tribunaal
Snoeiles
ZWEEDSCH
DANSTHEATER
Een stempelfabriek
Distributie-nieuws
„Volkenheide"
De prijzen van
aardappelen
DONDERDAG 21 NOVEMBER 1946
Voor de Eerste Kamer van
het Tribunaal stond gister
terecht de voormalige Officier
van Justitie mr. H. de Brueys
Tack, thans gedetineerd in de
Krententuin te Hoorn. Hij was
een van de eerste NSB-ers in
Alkmaar, waar hij in d!e begin
periode van deze beweging
achter de schermen de groote
propagandist van was. Blijkens
de tenlastelegging was hij in
1933 al lid; vanwege het Amb
tenarenverbod moest hij er in
1935 voor bedanken, doch nau
welijks had Frederiks dit Amb
tenarenverbod ingetrokken, of
Tack werd weer lid, in naam en
daad. Hij zei thans, dat sociaal-
economische motieven hem er
toe gebracht hadden. In zijn
studententijd kwam hij dik
wijls in" Duitschland, waar zijn
moeder een kuur deed en daar
werden reeds de nat.-soc. kie
men gelegd.
Daarbij kwam, dat „de groote
Mussert" aldus mr. H.
Schuurman, zijn verdediger
de huisvriend van zijn ouders
was; het was dus niet te ver
wonderen, dat Tack's sympa
thieën naar de NSB uitgingen.
Waarom hij dan niet be
dankte, na den Duitschen inval
vroeg de President, mr. Schen
keveld, die hem ook herinnerde
aan het geval van Lunteren,
toen de leider Göring de partij-
klok aanbood.
Besch. repliceerde, dat hij
Duitsdhland's overwinning ver
wachtte; dte inval had hij niet
toegejuicht en de klok-aanbie-
ding vond hij een verkeerde
gesrte.
De vraag, of hij zich als amb
tenaar niet gebonden achtte aan
het Ambtenarenverbod van de
regeering, beantwoordde Tack,
die nog even rap van tong was
als in zijn gloriedagen, met de
opmerking, dat hij zich door
de opheffing van het verbod
door Frederiks, ontslagen acht
te. Hij was overigens lid ge
bleven, 'omdat hij met gelijk
gezinden in de NSB een dam
wilde opwerpen tegen annexio-
nistisehe strevingen.
In Sept. 1941 werd hij lid van
de SS, doch toen van de leden
den eed gevorderd werd, be
dankte hij, cxmdat hij den eed
op den führer niet wilde afleg
gen.
Voorts was beseh. secretaris
en propagandist van Rechts
front geweest, in welke hoeda
nigheid hij naar hij zei
slechts in besloten kring
propagandaredevoeringen had
gehouden. Blijkens de stukken
was hij ook aanwezig geweest
op een vergadering, waarin
Mr. Fruin, leider van het
Rechtsfront, naar aanleiding
van den gewelddadigen dood
van een „kameraad" had ge
zegd, dat de landwacht opge
wekt moest worden om de on.
derduikers, die voor dezen
moord verantwoordelijk wer
den gesteld, onschadelijk te
maken.
Besch. zei, dat hij het met die
uitlating, niet eens was. „U had
weg moeten loopen", voegde mr
Schenkeveld hem toe.
Tenslotte werd hem ten laste
gelegd, dat hij zijn invloed had
aangewend, om drie deurwaar
ders, nl. Koudenburg, Amou
reus en Haasbroek, te doen
toetreden tot het Rechtsfront,
waarbij hij een bedekte bedrei
ging zou hebben geuit.
Besch. ontkende bedreigingen
te hebben geuit, terwijl hij be
toogde dat de deurwaarders uit
eigen beweging om inlichtin
gen over het Rechtsfront bij
hem gekomen waren. De Pre
sident zou dit zaakje, nog nader
onderzoeken.
He; installatie-meiden;.
Nadat nog het lidmaatschap
van de N.S. Jur. Studiekringen
een van zijn hand verschenen
artikel in VOVA ter sprake
was gekomen, werd de instal-
latierede onder de loupe geno
men, door beseh. gehouden bij
zijn installatie als Off. van
Justitie. Hij had daarbij gezegd,
dat hü zich bij zijn taak als
Officier van Justitie zou laten
leiden door zijn nationaal.so-
cialistische overtuiging. Ge
vraagd naar de bedoelingen van
deze tirade, zei besch., dat hij
de strenge handhaving van de
economische bepalingen op het
oog had, waarop mr. Schenke
veld repliceerde, dat men daar
niet speciaal de nat.-soc. over
tuiging voor moest aanhangen.
Als' de Alkmaarsche Rechtbank
door de econ. rechtspraak een
verdacht NSB.tintje gekregen
heeft, aldus de Pres., dan is dat
grootendeels aan besch. te wij
ten.
Dat de balie en bloc weigerde
bij deze installatie tegenwoor
dig te zijn, mag bekend veron
dersteld worden. Dit zinde Tack
heelemaal niet, doch tegen de
advocaten kon hij weinig uit
richten. Wei kwam de zaak, al
dan niet door toedoen van
besch., in onderzoek bij Schrie-
ken, den Secr-Generaal van
Justitie, die de Orde van Ad
vocaten gelastte een openbare
verontschuldiging 'te pufolicee-
ren, waar slechts mr. Smal, mr.
Schenkeveld en mr Zeiler zich
tegen verklaarden. Mr. Smal
was wnd. Ambtenaar O.M. en
daardoor in zekeren zin de on
dergeschikte van Tack. In een
telefoongesprek voegde Tack
mr. Smal, volgens diens verkla
ring, de volgende woorden toe:
„Ik zit hier met twee Duitsche
Officieren en als je je excuus
niet aanbiedt, laat ik je arres
teeren."
„Niets van waar", zei Tack
nu, die er zorg voor droeg, dat
de benoeming van mr. Smal
als wnd. Ambt. O.M. niet ge
continueerd werd.
Ook op den Reclasseerings-
ambtenaar Wiggers, die wel
niet hiërarchiek onder ham
stond, doch veel met hem te
maken had, wilde Tack zich
wreken; Wiggers had de instal
latie ook niet bijgewoond, uit
piëteit tegenover den door de
Duischers gearresteerden mr.
v. d. Feen de Lille, waar hij 20
jaar mee had samengewerkt.
Tack ontbood Wiggers en zei
hem, dat hij hem ontslaan zou,
als hij de kans zou hebben ge
had. Ook met den chef van de
Griffie F. Boxem had hij moei
lijkheden, doch deze waren vol
gens besch. slechts van ambte
lijken en niet van politieken
aard. De parket-chef De Vries
werd onder zijn invloed NSB-
er. Voorts bleek uit een schrij
ven aan „kameraad" Meyer,
dat hij het prettig vond, dat
deze naar aanleiding van het
installatie-incident stappen deed
bij Schrieken en dat hij
nieuwsgierig was naar den af.
loop.
Na al dit bezwarend mate
riaal kwamen de déchargeeren.
de verklaringen voor den dag;
o.a. van mr. Tuyl v. Seroosker-
ken, van mr. de Flynes, e.a.
Tegen een hooggeplaatst NSB.
er, die een dossier wilde inzien
waar besch. bezwaar tegen had
zou hij gezegd hebben: „Ik zit
hier als Officier en niet als
NSB-er; ik heb met den leider
niets te maken." Ook zou hij
geprotesteerd hebben tegen de
behandeling van de gevangenen
in Ommen, geweigerd hebben
een in beslag genomen varken
vrij te geven en een in Wehr-
maeht-uniform gestoken gevan
gene vrij te laten, ofschoon hij
met „verhaftung" bedreigd
werd.
Mr. Schuurman vond het niet^
noodig, dat zijn cliënt voor het
Tribunaal verscheen; als hij
geen Off., van Justitie geweest
was, zou hij allang buiten ver
volging gesteld zijn, waarop pl.
tevergeefs had aangedrongen.
Hij schilderde Tack als een
overtuigd en idealistisch NSB-
er, als een goed, eenvoudig eer
lijk en vriendelijk man, bij
wien geen kwade trouw of on
edele motieven aanwezig wa
ren. Hij werd geen Off. van
Justitie om eigen gewin; als hij
geweigerd had, zou er een an
dere NSB-er gekomen zijn, die
wellicht met de Duitsehers zou
hebben gecollaboreerd. De be
noeming van subst.-off, noch
die van officier heeft hij geam
bieerd. Zijn loopbaan is' nu af
gesneden en mr. Schuurman
betreurde dit voor de staande
magistratuur. Pl. ging vervol
gens de dagvaarding na en
pleitte clementie.
Twe« naturen tegen
elkaar -
J. N. Poppes te Alkmaar was
na zijn demobilisatie in 1940 bij
de NSB gegaan, trok in '41 als
NSKK-er in burger naar Frank
rijk en Oost-Europa, kwam in
'42 weer thuis, zwierf hier en
daar en belandde toen op het
Arbeidsbureau in Alkmaar. Hier
liep hij bij zijn partijgenoot
chefs de deur plat, maar be
dankte toch als lid in 1944,
hielp de illegaliteit met een en
ander en toonde zich van een
geheel andere zijde. Er waren
verklaringen in het dossier, die
anders klonken dan de beken-
tenisst/, van besch. Er waren
echter ook verklaringen a de
charge niet aanwezig, -wat mr.
A. V. M. Leesberg erg onpret
tig vond. Wij hebben deze klacht
meer hooren uiten. Besch. gaf
toe, dat zijn houding totaal fout
was geweest en vroeg het Tri
bunaal een redelijke kans voor
levensverbetering.
Hiulplandwachters waren nu
niet direct erg gezien en dat
moest ook L. van Duin uit
Koedijk ondervinden. Even voor
de bevrijding werd bij hem een
overval gedaan, waarbij eenige
duizenden guldens werden weg
gehaald.
In 1934 werd hij lid van de
NSB en hield dij lidlmaatsohap
aan tot het einde toe. Ook
voerde hij propaganda voor zijn
partij door het rondbrengen
van Volk en Vaderland, om
tenslotte als hulplandwaohter te
gaan optreden, ongeuniformeerd
maar bewapend met een jacht
geweer met of zonder hagel
bleef in het midden.
Mr. dr. C, Berkhouwer pleit
te en vroeg uiterste clementie
voor dezen man, die nu vol
komen genezen was van zijn
mentaliteit.
Uitspraak over 14 dagen.
In de Tribunaalzitting van
Woensdagmorgen werd nog uit
spraak gedaan in de zaak tegen
Tonia Kulmann-Engelbrecht te
Castricum. Haar werd een inter-
neering opgeleg'd gelijk aan den in
detentie doorgebrachten tijd, be
nevens een verbeurdverklaring
van f 1500,
Johannes J. Ruijs te Alkmaar
werd uit de detentie ontslagen op
voorwaarde, dat hij wordt opgeno
men in de St Willibrordusstichting
te Heiloo, alwaar een onderzoek
zal worden ongesteld naar de
geestvermogens van den beschul
digde.
Voor de op initiatief van de
Commissie voor Landschapsschoon
in Holl. Noorderkwartier door de
Heide Maatschappij te organisee-
ren snoeiles gaven zich reeds veel
gegadigden op. Het staat al vast,
dat de snoeiles te Alkmaar zal
worden gehouden op 13 en 14 De
cember a.s.
Tot uiterlijk 1 December kunnen
liefhebbers zich nog aanmelden bij
den secretaris van bovengenoemde
commissie: Th. P. H. Wortel, Ber_
gerweg 78. Alkmaar.
ALKMAARSCHE
GEMEENSCHAP
In het artikeltje over de
Alkmaarsche Gemeenschap(?)
is een storende fout geslopen.
In de laatste alinea werd ge
sproken van de encyclieken en
de Episcopale brieven die „di
rect de oplossing van alle pro
blemen brengen, maar niet
directer" enz.
De lezer zal onmiddellijk
begrepen hebben dat het
„maar niet directer" moet zijn
„directer" zonder „maar niet".
Wanneer men er eenig ver
moeden van had gehad, wat
Birgit Culiberg en Ivo Cra
mer, met hun gezelschap aan
ware kunst zouden bieden,
dan had men voor deze uit
zonderlijke dansavond zeker
dagen in de rij gestaan om 'n
plaatsje te bemachtigen. Nu
moest worden volstaan met 'n
zeer goed bezette zaal.
Het kan dan niet anders of men
moet zich even ergeren aan het
feit, dat voor onbenulligheden wel
'n enorme belangstelling bestaat.
Degenen echter die zich de moeite
hebben getroost een gang naar de
schouwburg te wagen, zijn rijke
lijk beloond huiswaarts gekeerd>
met de herinnering aan een
schoonheids ontroering welke nog
lang zal heugen. De kunst in wel
ke vorm dan ook bestaat uit vol
maakte techniek plus „nog iets".
En dat „nog iets" is het ondefini
eerbare element het creatief-ver-
mogen, dat niet is te omschrijven,
maar alleen te ervaren. Genoemde
eigenschappen zijn bij het
•Zweedsch Dans-Theateq in hooge
mate aanwezig, en dit is wel het
beste compliment dat we hen
kunnen geven.
.Van het uitgebreide programma
memoreeren we de fleurige en vi
tale imitatie van de clown en zijn
vrienden. De Bijbelsche tafereelen
met muziek van Haendel en Gluck
gaven ons tafereelen van schoon
heid zoo als we nog nimmer zagen,
o.a. De verloochening van Petrus
en Golgotha waren vol innerlijke
spanning zonder de religieuze
sfeer geweld aan. te doen.
Een zeer moeilijk maar buitenge
woon geslaagd experiment.
Na de pauze een geheel ander genre
Hoe suggestief was' niet het' strijd
bare element in "1945"; o.a. de on-
overwinnelijken en onvergetelijk de
"Herrijzenis"; uitbeeldende hoe
schoon het fusschen man en vrouw
kan zijn. Geniaal was hier de muziek
van Serge Prokofieff.
Zoo zouden we nog verder kunnen
gaan en uitweiden over de charme
van de Zweedsche Suite en de mees
terlijke mimiek van Birgit Cerliberg
in "De Eenzame". Besloten werd met
"Hercules op der.' tweesprong" waar
in het contrasteerend element tus_
schen goed en kwaad wel heel sterk
was. Costumeering en belichting' wa
ren perfect. Een groot deel van het
succes komt toe aan de pianisten
Maxim Stempel er.' Josef Briné; die
de muziek op twee vleugels speelden
en er in den waren zin des woords
muzikale herscheppingen van de par
tituur wisten te geven. Het puhliek
was enthousiast en bracht een staan
de ovatie Eer.' herhaald optreden van
dit ensemble is in overweging.
De Zweden uitten hun voldpening
over de uitstekende belichtinginstai-
latie van 't Gulden Vlies: Het perso
neel van 'l Gulden Vlies had de sym
pathieke gedachte bloemen aan te
bieden als erkentelijkheid voor de
hulp door Zweden aan ons land ge
boden.
Men zal tirachten gezien het groote
succes en de enorme belangstelling
het gezelschap op Zondagmiddag' 8
December terug te krijgen.
W. SCHREUBS.
Burgemeester en Wethouders
van Alkmaar brengen ter openba
re kennis, dat ter gemeentesecre
tarie van Heiloo ter inzage is ge
legd een verzoek met bijlagen
van C. A. Jansen te Heiloo om
vergunning tot het oprichten van
een stempelmakerij tot het ver
vaardigen van metalen stempels
jneetgereedschappen en het ver
dichten van constructie, en mas
sastampwerk in het perceel Hei-
looërdijk B 19 te Heiloo.
Bezwaren tegen deze oprichting
kunnen worden ingediend ten ge
meentehuize van Heiloo, monde,
ling op Vrijdag 29 November 1946,
des voormiddags te 10 uur en
schriftelijk vóór of op dien tijd
Gedurende drie dagen vóór ge-
meiden dag kunfien de verzoeker
en hij, die bezwaar heeft inge
bracht op de secretarie van Hei
loo van de terzake ingekomen
stukken kennis nemen.
Morgen kunnen zij, wier namen
beginnen me; de letter K hun dis
tributiebescheiden afhalen. Te
vens kunnen zij, die hiervoor in
aanmerking komen en wier na
men beginnen met de letters S tot
en met Z. schoenenbonnen halen.
Valken'heide is een gesticht in
de gemeente Maarn, Rings den
weg van Woudenberg naar
Leersuim, gelegen midden op de
hei. Op 4 October 1912 werd
het geopend door H.M Konin
gin Emma, Als stichting van de
Ned. Herv. Kerk beoogt zij de
opvoeding en vorming van jon
gens, die voor eenig en tijd de
samenleving moeten verlaten.
Voor den Socialen Districts.
Armenraad te Alkmaar hield
Dinsdagavond de heer Cuperi,
opvoedingsaimbtenaar van Val-
kenheide, een lezing met licht
beelden over deze instelling,
„waar Boefje een vakman
wordt", als eerste van de serie
winterlezingen, welke gehouden
.zullen worden over onderwer
pen op het gebied van armen
zorg en socialen bijstand
Aan de hand van lichtbeelden
gaf spreker een duidelijk beeld
van de methode der stichting.
De verpleegden, voornamelijk
regeeringsjongens, worden op
gevoed en tegelijkertijd onder
wezen in een bepaald ambt. Dat
dit laatste degelijk onderwezen
wordt, bleek wel uit de gebou
wen en werkstukken, die de
jongens gemaakt hadden. Als de
jongens na ongeveer drie jaar
.weer terugkeeren in de maat
schappij, kunnen zij een diplo
ma toonen, dat voor hen weer
de poorten opent naar die maat
schappij, Momenteel worden 210
jongens hier verzorgd, doch in
'de toekomst zal het aantal ge
bracht worden op 450.
Spr herdacht nog den heer
Dirk Noordam, die als directeur
Valkenheide gemaakt had tot
wat het nu is, en die op wreed
aardige wijze door den bezetter
werd vermoord.
Na de pauze kregen de bezoe
kers gelegenheid vragen te
stellen.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Gijsbertha J. M.
d. v. Arend M. Jansen en M-
Koelemaij; Gererdina, d.v. Jan
W. v.d. Helm en G. van de
Kuyt.
Gehuwd: Jacob Hoogland en
Aleida C. M. van Leeuwen
Wilhelmus P. Quax en Bertha
J. Groenland; Johannes B.
Donker en Dirkje van Rijs
wijk;'Gerhard Hoeksema en
Cornelia C. den Adel; Jan
Morriën en Antonia Schenk;
Eefco Heijligenberg en Bartje
J. Blankesteyn.
Overleden: Marijtje s Enge-
ringh, oud 88 jr. weduwe van
J. Bruin.
TE IJVERIG
Eenige winkeliers werden
bekeurd, omdat zij hun zaak
na 6 uur nog geopend hadden.
Hetzelfde lot kwam over een
aantal hoofden van onderne
mingen, die zonder vergun
ning van de Arbeidsinspectie
overwerk lieten verrichten.
Aanvankelijk is medegedeeld,
dal met ingang van 18 Novem
ber 1946 de geldende maximum-
telersprijzen betrekking hebben
op alle aardappelen, welke de
telers na Zondag 17 November
1946 leveren.
Er is thans echter een rege
ling getroffen, die het met in
gang van Maandag 25 November
1946 den handelaren mogelijk
maakt, de reeds vroeger gekoch
te klei-aardappelen tegen de
overeengekomen prijzen bij de
telers af te nemen. Den groot
handel in aardappelen is van
deze regeling reeds in kennis
gesteld. Voor koopen en ver-
koopen, afgesloten na 17 Nov.
1946 gelden dus de bekende ma-
ximum-telersprijzen.
