F RANSCHE TAPIJTWEEFKUNST
FLEUR EN
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
DEN
Druk bezoek aan
Fokker-stand
DE TAAK VAN 'T LEGER
De meening van den
Minister van Oorlog
Uitvinding voor piloten
Weteidnieuwó-^otitnaaL
Missie-actie
Bezwaren tegen
Unesco-statuut
Zuidwest-polder toch op
de lange baan?
1946
VRIJDAG 29 NOVEMBER 1946
Eier
ah.t Gul-
ater Ple-
voor de
:maar op
ma van
;n voor-
■lotte af.
de ver-
unamwn.
.10 Gronds-
avond wel
besdhouwd
het pro-
umoristisöh
n Hermans
vel de ster
noemd kan
voor deze
ge geestig-
he toestan-
:n, die wel
te begin,
de grootste
jemfole. Tot
"ransche en
ij es, waar-
Iracht geen
gen; in elk
dezelfde
met haar
jij dezelfde
logen. Ove_
onverdien-
ter speelde
it, dat haar
an Ees, die
chetsen op-
i de beste
ible, terwijl
zijn eigen
tenken aan
deze noch.
)ok in zijn
piuibliek te
vij hem een
geven, laat
in 't banale
e hij na de
oonde. Een
geeft zicih.
;estimonium
artist van
behoeft het
eze wijze te
s beslist het
mdige goo-
De liedjes,
van leege
valsdhe pa.
puntigheid
die Her.
Kellenbacht
begeleider
oodjgdheden
verzilverd.
si-it-ie
petitie in het
8ste week.
2588 29 80.68
2134 22 58.71
2218 19 66^.93
1835 18 49.08
1753 8 52.93
2711 36 81-29
12578 32 69.90
2246 18 54.78
2116 16 57.61
(2110 16 56.89
1918 14 57.37
1840 25 47.09
2052 24 51.97
2188 23 56.82
1916 22 47.33
2018 20 56.20
1400 12 30.69
1977 25 47.13
2028 23 49.22
1832 23 44.82
1605 18 40.98
1556 16 34.25
1606 16 39.65
STAND
d. v. Louis T.
'{Maria J. d. v.
P. Wolzak.
;rtus A. Brou_
emberg; Dirk
icTa L. Heij
jen de Jong;
?na C. Siegers.
Rijsman en
„Het Voorjaar,
of Parijs". Eerste
tapijt van de
suite „De Jaar
getijden" van
Marcel Gromai-
re, geweven door
Pinton teAubus-
son, 1940, een
der meest spre
kende tapijten
der modernen,
M ADAT IN DE NEGENTIENDE EEUW de edele kunst van
het tapijtweven in Frankrijk van artistiek oogpunt bezien
een zekeren achteruitgang ver toonde, is er in de twintigste
eeuw een kentering gekomen, die wij gerust als een vernieu
wing van het oude ambacht mogen beschouwen. En alhoewel
quantitatief de moderne tapijten op de tentoonstelling te
Amsterdam, waarover wij in ons nummer van Vrijdag j-l.
reeds schreven, verre in de minderheid zijn, vergeleken bij
de inzendingen uit vroegere tijdperken, achten wij dit deel
van de expositie te belangrijk om er niet een nadere be
schouwing aan te wijden.
Hebben wij in ie zeven
tiende eeuw in de Fransche
tapijt weefkunst een zekere
slaafsche navolging van d'e
groote schilders uit dat tijdperk
kunnen bespeuren, oij de mo
dernen is deze neiging bij de
meeste ontwerpers niet meer
aanwezig. De nieuwe school
heeft teruggegrepen naar de
middeleeuiwsche kunstnormen
zonder echter te verworden tot
een copiëering daarvan. Zooals
wij reeds schreven doet de
moderne weetkunst, en voor
al de techniek er van, veel
denken aan die van de 14de en
15de eeuw. Ook wat de compo
sitie betreft heeft men terugge
grepen op de oude principen,
waarvan de meest kenmerkende
uitingen het toepassen van min
der kleurnuances, een beperkt
gebruik van het perspectief en
een zeer scherp omlijnde voor
stelling van de menschelijke
figuren zijn.
Anderzijds trof ons, ondanks
een kariger gebruik der kleu.
ren, het feit <Jat de doeken een
zekere felheid van tint vertoo.
nen, hetgeen het bewijs is dat
met in acht neming van de
oude tradities in de weefkunst
men tooh een eigen weg gaat.
De moderne tapijten kenmer
ken zich vooral door veel zinne
beeldige voorstellingen en nei.
gen veelal naar het expressio
nisme zonder nodhthans t°t
uitersten te geraken zooals in
de schilderkunst met name bijv.
bij Picasso het geval was. Er
ligt in de moderne tapijten meer
persoonlijkheid dan in die van
vroegere perioden.
Ï"\E MEESTEN van de vijf en
dertig tapijten die in de
laatste zalen van de tentoon
stellingsruimte zijn onderge
bracht zijn vervaardigd te Au-
busson of in d'e werkplaatsen
van de Manufacture des Gobe
lins te Parijs en dateeren uit de
jaren 1940—1945. Daar zijn dan
allereerst de tapijten van Mau
rice Brianchon, eenvoudig van
kleur en compositie, gevolgd
door het fraaie, meer pitoreske
werk van Lucien Coutaud,
waarvan ons vooral het tapijt
„regen en zonneschijn" be
koorde,
Forsoher, zoowel van toon als
van uitvoering, deed ons „De
Hoenderhof' aan van Dom Ro
bert, uitmuntend door een weel
derige kleurenpracht.
Aan de moderne glasschilders
kunst, zooals wij die kennen van
Huib Duns, doen ons de werken
denken van Gromaire. Doet „De
Aarde" wat uitbundig aan, „De
Jaargetijden" betooveren den
toeschouwer niet alleen doof de
rijke kleurencombinaties, doch
ook door de fijnheid van voor
stelling. De decoratieve moge
lijkheden zijn ten volle benut
en waar deze tapijten op het
eerste gezicht wat druk aan
doen, bij nadere beschouwing
komt men tot de conclusie dat
iedere figuur in de teekening ten
volle verantwoord is.
De, voornaamste ontwerper is
ongetwijfeld Lurcat, die met een
negental tapijten op de tentoon
stelling vertegenwoordigd is.
Zijn voorstellingen zijn alle
zinnebeeldig en getuigen van
een eindelooze fantasie. Het zijn
dan ook werken die veel van
het voorstellingsvermogen van
den toeschouwer vragen.
De oude vorm van tapijt
weefkunst vindt vooral een be
oefenaar in Savin die met een
zevental in sobere tinten uit
gevoerde werken den toeschou
wer* een beeld geeft van bet
leven op het land.
Hoewel over het algemeen de
moderne tapijten in hun voor
stellingen meer naar het ab
stracte neigen doen zij welda
dig aan door de friscbheid van
tint en de rijkheid van compo
sitie.
Ook deze afdeeling van de
tentoonstelling zal den bezoeker
een onvergetelijken indruk be
zorgen. Men verzuime derll-alve
niet deze zeldzame tentoonstel,
ling, zooals er nog nooit een in
onze streken is gehouden, te
bezoeken. Het Rijkksmuseum is
iederen dag t°t 5 uur geopend;
de expositie duurt tot 29 Dec.
LOU STEYGER.
Meer dan 65.000 personen ver
drongen zich Zondag j-l. in de
hallen te Parijs, waar de inter
nationale luchtvaarttentoonstel
ling wordt gehouden. Om onge
veer 3 uur moest de hulp van de
politie worden ingeroepen, daar
de verkeersopstopping bij den
Nederlandschen stand niet meer
op te lossen was. Talrijke gega
digden hebben zich voor proef
vluchten met de Nederlandsche
machines opgegeven.
IN ZIJN ANTWOORD op de be-
schouwingen in de Tweede Ka
mer bij de behandeling van de
oorlogsbegrooting heeft minister
Fievez nog- gezegd, dat de doel
stelling van het leger is, de hand
having van de zelfstandigheid
van het Rijk, en van de interna
tionale rechtsorde, en 'dit samen
met anderen. Uit deze doelstel
ling vloeit de taak van het leger
voort. Het gebruik van de Engei-
sche taal is den Minister een'gru-
wel en er zullen maatregelen te
gen genomen worden. De oplei
ding in Engeland loopt geleidelijk
ten einde. Aan een Bijz. Vrijw.
Landstorm 'bestaat geen behoefte.
Het zou ondoelmatig zijn, functies>
die door vrouwen kunnen worden
vervuld, aan mannen op te dra
gen. De Minister hoopte medio
194/7 troepen beschikbaar te heb
ben voor de bezetting van
Duitschland. Ondergedoken mili
tairen krijgen vergoeding, als dat
redelijk is, maar alle duizenden,
die zich wel gemeld hebben maar
niet naar Duitschland zijn gegaan,
omdat zij een ausweis hadden,
kan men z.i. geen onderduikers
noemen. De minister verklaarde
verder o.a. thans voor het eerst
gehoord te hebben, dat van de
twaalf commandanten van militai
re onderwijsinrichtingen, er elf
katholiek zijn. Men heeft echter
steeds de bekwaamsten genomen.
De motie van den heer Schoonen-
berg, om alle onderwijskrachten
vrijstelling van dienstplicht te ge
ven, was na de bekende verkla
ringen van den Minister overbo
dig, zij is verworpen met 59 tegen
9 stemmen. De Minister heeft nog
medegedeeld, dat maatregelen in
voorbereiding zijn, om 'den toe
stand van de oud-gepensionneer-
den te verbeteren.
Een Engelsch ingenieur, Mau
rice Taylor,s heeft een reken
machine uitgevonden, welke
de berekeningen met betrek
king tot hoogte en afstand ten
opzichte van 'n gegeven punt,
gebaseerd op door radar ver
strekte gegevens, voor den
piloot uitvoert. Deze uitvin
ding zal spoedig voor experi
menten in de lucht gereed zijn
en bespaart twee minuten
voor het berekenen van de
positie van een vliegtuig, daar
de piloot deze elk oogenblik
kan aflezen.
De Fransche communisten
doen thans alles wat mogelijk
is om definitief de macht in
handen te krijgen. Niet alleen
hebben zij geëischt, dat aan
hun leider, Maurice Thorez,
onmiddellijk het premierschap
zal worden gegeven, maar ook
hebben zij alle actieve leden
van de socialistische partij
aangeboden zich bij hen aan
te sluiten met behoud van de
zelfde rechten en positie, die
zij in de socialistsche partij
genoten. Deze socialisten zul
len leidende functies in de
communistische partij kunnen
opeischen, alsof zij altijd le
den waren geweest. Wij zijn
benieuwd of de Fransche so
cialisten voldoende rugge-
graat zullen toonen en niet
betooverd zullen worden door
het zoete gefluit van den vo
gelaar.
De kern van het conflict
tüsschen de onder Russischen
invloed staande regeering van
Azerbeidsjan en de centrale
Perzische regeering schijnt
nog altijd de strijd om de
olie te zijn. Zoo heeft de Rus
sische ambassadeur, ondanks
het feit, dat hij in een zieken
huis ligt, een bezoek gebracht
aan dij Sjah van Perzië en
aan den premier Soeltanekh,
om zich te beklagen over de
„onvriendschappelijke poli
tiek ten opzichte van de Sov
jet-Unie. Soeltanekh zou ech
ter geweigerd hebben om over
„binnenlandsche aangelegen
heden van Perzië" in discus
sie te treden en tevens ver
klaard hebben, dat het onmo
gelijk is aan de Sovjet-Unie
een olieconcessie te verleenen
zonder goedkeuring van het
Parlement. Latere berichten
maken echter melding, dat de
Perzische regeering wel olie
concessies heeft verleend aan
Amerikaansche maatschap
pijen
Tsjang Kai Tsjek is den
strijd moe. Wat begrijpelijk is,
waar nog steeds de burger
oorlog woedt in het arme
China. Bij de aanbieding van
het herziene grondwetsont
werp verklaarde de Genera
lissimus, dat het thans aan
het volk was om te regeeren
en dat hij zijn politieke loop
baan ais geëindigd beschouw
de. Dertien jaar ben ik ver
antwoordelijk geweest voor
het bestuur. Nu de nationale
vergadering deze verantwoor
delijkheid "heeft overgenomen,
heb ik geen ambities meer, al
dus de Chineesche leider.
De Britsche politiek ten op
zichte van Duitschland dreigt
op een mislukking uit te loo-
pen en het regent dan ook
critiek op de Engelsche re
geering. Richard Stokes, La-
bourlid van het Parlement,
verklaarde Woensdag, dat hij
niet in het minst verrast zou
zijn, indien de jonge Duitsche
generatie Hitier boven de En
gelsche orde zou stellen, wan
neer de behandeling van de
laatste achttien maanden geen
verandering zou ondergaan.
De Engelschen moeten zich,
volgens Stokes, bevrijders en
geen overwinnaars van het
Duitsche volk noemen. De
wetten tegen de verbroede
ring moeten worden afge
schaft en hij stelde voor, in
de komende zes manden den
export van steenkolen uit het
Ruhrgebied stop te zetten om
de Duischers weer op gang te
brengen.
ORGEN Sint Andreas. Een
Apostel. God riep hem
van zijn visschersboot en zijn
netten, weg van zijn vader en
huis. Samen met zijn broer,
Petrus. Om de blijde bood
schap, het Evangelie, te ver
kondigen. Een Apostel-feest
moeten we altijd bijzonder
vieren. Ga morgen eens naar
de H. Mis en te Communie!
Bid eens voor de uitbreiding
van de Kerk, voor de missie.
Misschien hebt U een eigen
kind, een bloedverwant, die
daarginds, in vreemde landen,
werkzaam is voor het Rijk van
God onder menschen, die gij
niet kent, maar die „in Chris
tus" toch ook U ter harte
gaan. Laat de missie U niet
onverschillig zijn. Bid voor de
Missie. Offer voor de missie.
Draag uw kruisje, uw moei
lijkheden, uw ziek-zijn voor
de missie. Steun de missie
ook met een geldelijke bijdra
ge, voor zoover u dat mogelijk
is. God beloont het pennings
ke der weduwe. Verzamel
postzegels voor de missie. Ook
brokstukken hebben waarde
voor het Godsrijk! Als ande
ren zooveel doen voor hun
zaak, zouden wij dan niets
over hebben voor Gods zaak,
voor de missie?
MARCUS
f}E UNESCO is de internationale
organisatie voor onderwijs,
wetenschap en cultuur van de
V. N. Haar statuut moet door de
aangesloten landen worden goed
gekeurd. In de Eerste Kamer zijn
er bezwaren gerezen tegen de
preambule, (inleiding) van dit re
glement, omdat, zooals de heeren
Anema van de a.r. en dr. Schnei
der van- de k.v.p. te kennen gaven,
er te weinig werkelijkheidsbesef
uit spreekt en het intellectueels
element voor de vrede, wordt
overschat. De heer Schneider be
treurde het, dat Gods naam in dit
stuk niet wordt genoemd. Hef is
typisch, dat Rusland wel uitge-
noodigd is maar hgt Vaticaan niet.
Minister Gielen heeft een en ander
toegelicht. Hij erkende de eenzij
digheid van de preambule, maar
gaf niet toe, dat zij de werkelijk
heid miskent. De invloed der Ker
ken in de Unesco moet z. 1. sterker
worden gepropageerd. Een uitnoo.
dlging tot het Vaticaan kan alleen
worden gericht door den Uitvoe
renden Raad, die pas dezer dagen
13 samengesteld. Het statuut is ten
slotte goedgekeurd met de stem
van den heer Schneider tegen.
In de Memorie van Antwoord
op het Voorloopig Verslag van de
Tweede Kamer over het Zuider-
zeefonds wordt gezegd, dat de
eerste stappen, die voor de inpol
dering van den Zuid-Westpolóer
zijn gedaan, nog slechts beschei
den geweest zijn. Bij de overwe
ging of thans reeds'het tijdstip is
aangebroken om deze inpoldering
voort te zetten, moet in aanmer
king worden genomen, dat, ook bij
krachtige uitvoering,naar schat
ting waarschijnlijk tien jaren zul
len verloopen, alvorens tegenover
de aanzienlijke daarvoor nooiige
uitgaven het begin van een op
brengst komt te staan, terwijl het
ten minste vijftien jaren zal du
ren voordat de polder geheel in
exploitatie zal zijn. Met hen, die
van oordeel zijn, dat in de. komen
de jaren zoo groote kapitalen zul
len moeten worden aangewend
voorherstel van oorlogsschade, dat
dit tot voorzichtigheid bij de uit
voering van andere groote werken
moet leiden, stemt de minister in.
Hij wijst er bovendien op, dat de
uitvoering van de inpoldering van
den Zuid-Westpolder een groot
aantal arbeidskrachten voor lan
gen tijd zal vastleggen.
