ROELL, DE RAKKER LINGGADJATI- VERW ACHTINGEN STAATSRECHT uc 7 c-r f Nieuw Noordhollandsch Dagblod 5 HET IJSSELMEER VRIEST DICHT Is Nederland nog souvl OOK GIJ, BRUTUS! MAANDAG 16 DECEMBER 1946 i R IS OVER LINGGADJATI veel gezegd en geschreven. Wat eenkomst is bepaald". Dit is daarom ook zoo van belang, omdat als men dan wil be weren, dat er nog niets ge-1 beurt, terwijl er toch een ER IS OVER LINGGADJATI veel gezegd en geschreven. Wat overeenkomst wordt eange- C. i ga-an! alle belangen in deze zal er nu gebeuren? Hoe zal met name het standpunt van2aafc_ die zoo vaag en aigemeen de Katholieke Volkspartij, d.i. van de fractie van die partij in1 Zyn gesteld, worden „over- de Kamer zijn? In de laatste weken is daarover teveel in ne velen gehifld geweest. Nu vandaag de beslissende ronde be gint, door het debat in de Kamer, wijzen wij nog op enkele punten, die ons juist in het standpunt van de K.V.P. van be lang lijken. Zoo is in de conclusie van de studie-dagen te recht voorop gezet, dat het in wezen gaat om het algemeen welzijn van Indië en Nederland. In de ontwerp-overeenkomst komt dat niet yoldoende tot uiting. In de toelichting even min. Het uitgangspunt voor de taak der C.-G. was trouwens volgens de wet „het scheppen van een nieuwe rechtsorde in Indië". Deze zal wel als middel tot de algemeene-welzijnsbe- vordering te zien zijn, maar wij mogen niet vergeten dat on der de voorstanders van die nieuwe rechtsorde vele krachten werken, bij wie het alleen maar om die nieuwe orde-an sich gaat, om Indië, precies gezegd, zoo gauw en zoo veel moge lijk los te maken van Nederland: laat ons toch, door alle camouflages heen, die werkelijkheid ook blijven zien! Wij hopen dus, dat onzer zijds in de Kamer zal worden aangehouden op het groote doel van de algemeene wel zijnsbevordering, waar ten slotte alles aan ondergeschikt is. Wie dit zegt, doét niet te kort aan de waarheid, dat het Indonesische nationalisme voor zoover dat bestaat niet alleen in den dunnen intellec- tueélen bovenlaag, maar in het volk der mMlioenen en mil- lioenen, welks welzijn behar tigd moet worden recht heeftop een eigen zelfstandig bestaan. Dus moet er iets, wil men veel, gebeuren in de rich ting van het geven van zelf standigheid en onafhankelijk heid aan dat jpolk, in zooverre dit blijkt wat nog niet ge bleken is dat het niet meer is een logge massa, maar een geordende menigte. Het alge meen welzijn van een natie als die er is! wordt niet gediend door zonder meer souvereiniteit te verleenen aan een nog-niet geordenden staat, waar slechts die beken de dunne intellectueéle boven laag den boventoon voert, van wie wij nog niet weten, wel ken kant zij uit wil. Wij heb ben er recht op, dat te weten, dat is de plicht ook van onze befaamde „historische roe ping", welke trouwens door links en rechts in heel de wereld is en wordt erkend! Wij moeten het o.i. ster ker dan de Commissie-Gene raal dat doet aanhouden op het blijvende van den band van vrijwillig samengaan in gelijkwaardig deelgenootschap, hoewel er innerlijke tegen strijdigheid bestaat tusschen dat vrijwillige en dat blijven de, maar wij stemmen toe,-dat de risico, die hierin zit, moet worden aanvaard, omdat toch eigenlijk ook iedereen aan neemt, dat op den duur maar dat kan nooit binnen twee jaar zijn! de volledige souvereiniteit zich moet kun nen ontwikkelen. Voorstan ders nu zeggen, dat de grond slag van het Linggadjati-ac- coord de basis legt voor het bevorderen van den blijven- den band, maar dan moet toch ook vast staan, dat de liefde van beide kanten komt. Het volk hier in Nederland is veel geneigd, de kwestie terug te brengen tot vier woorden: wij raken Indië kwijt. Dat behoeft niet, als wij van beide kanten werken aan het verstevigen van die vertrouwensbasis, waarop wij het samen gaan willen bevorderen. Van beide kanten. Een gewichtig punt van die samenwerking is de samenwerking op economisch financieel en sociaai terrein. Op dit punt zal de Kamer achter de Regeering moeten staan, die datgene, wat de Commissie-Generaal heeft uit gewerkt, onvoldoende heeft genoemd. Tenslotte er zijn nog meer punten, die aan de orde komen! moet er o.a. meer duidelijkheid komen ouer de beteekenis van artikel 17, dat de arbitrage regelt. De Com missie-Generaal bagatelliseert ook dit artikel. Het geldt, zegt zij, alleen maar voor den overgangstijd. Maar de tekst van het artikel in het ontwerp zegt, dat de arbitrage geldt voor de meeningsverschillen, welke zich zouden voordoen over „alles, wat in de over geleverd" aan de arbitrage en dus worden onttrokken aan de souvereiniteit van het land, dat zijn^üistorische roeping in Indië niet kan, niet mag en niet wil prijsgeven! En ten allerlaatste: tegen de neiging, om het zwaartepunt te leggen op het internationa le aspect van de zaak dient eveneens stelling te worden genomen. Dit aspect mag ze ker niet worden onderschat. Maar het moet ook niet over schat worden. Vrees is een slechte raadgeefster. Ons land, de vrijheid en de zelfstandig heid en de waardigheid van het Koninkrijk waren ook in het geding in den nacht van 9 op 10 Mei 1940. Toen heb ben wij niet geaarzeld. Dan past ons ook nu tegen onrecht matige inmenging of onge rechtvaardigde beïnvloeding een fiere houding van natio naal zelfrespect! Vannacht is het IJsselmeer met grondijs diohtgeloopen. Zeilvaart is niet mogelijk Groote stoom- en motorbooten kunnen vandaag n Met de opvatting van prof. de Vries, volgens welke geen en kele staat meer souverein is, ben ik ,-het niet eens. Als een staat zich vr ij willig onder werpt aan een hoogere interna tionale ordening, b.v. aan die van <ïe Ver. Naties, dan verliest de staat zijn souvereiniteit niet. Dan vindt slechts een beperking van de souvereiniteit plaats op bepaalde punten. De "souvereine slaat bepaalt zelf in hoeverre hij zijn souvereiniteit wil beperken. Ik geloof, dat men in Engeland en Amerika raar "zou opkijken, wanneer prof. de Vries tot de regeeringen van deze staten zou zeggen: ,;Uw staat is niet sou verein". In de laatste weken -is bij de behandeling van het voor stel om het veto-recht te her zien gebleken, dat de groote mogendheden wel zorgen, .dat hun invloed hun souvereini teit niet tegen hun wil wordt ingekort. Rusland, Engeland noch Amerika wilden het veto recht qpheffën. En de kleintjes moesten genoegen nemen met het aanvaarden van een scha mele resoluti^ waarin aan de permanente léaen van dien Vei ligheidsraad werd verzocht een zoodanig geibruik van het veto recht te maken, dat hel nemen van spoedige besluiten er niet door in gevaar wordt gebracht. Met betrekking tot Ned. Indië misschien nog overkomen. Ais het blijft doorvriezen zal de zie ik het zoo, dat Nederland, scheepvaart totaal gestremd wor-toen Japan' capituleerde op 15 den. De herstelde spoorbrug over de Maas bij Mook in de spoorlijn NijmegenVenlo is officieel geopend. De waarnemend com missaris der Koningin in de provincie Limburg knipt het lint door. Naast hem Ir. F. Q. den Hollander, directeur der Nederlandsche Spoorwegen. A. N. P- Augustus van het vorig jaar, de souvereiniteit, in den zin van hoogste bevoegdheid, bezat in Ned. Indië. Helaas bezat Neder land toen niet de souvereiniteit in den zin van machl. Wij wa ren cfoor de afwezigheid van eigen troepen niet in staat ons gezag te doen gelden. Maar krachtens onze souvereiniteit stuurden wij en sturen wij nog steeds troepen naar Indië, want het bezit van de souvereiniteit brengt mede den plicht orde en rust te handhaven. Maar daar is nog iets. Om de uitzending van troepen mogelijk te maken was noodig, dat art. 192 van de Grondwet, dat zulks verbiedt, op zij werd gezet. Naar mijn meening is de regeering terecht van dil Grondwetsarti kel, op grond van het staats- noodrecht, afgeweken. Maar het opmerkelijke is, dat we hierte gen prof. de Vries en zijn libe rale vrienden niet heb'ben ge hoord. Als Nederland, volgens prof. de Vries, niet een souve. reine staat is, dan is het toch eigenlijk dwaas, onze jortgens naar een gebied te zenden, waar we eigenlijk omdat we niet Luifcenant_Generaal "in bij zonderen dienst" jhr. W. Roëll heeft de voor. S'tandeTs van Linggtadjatf een "bijzondere dienst" bewezen door in een radio.rede te spreken over de mogelijkheid van ondergrondsch verzet, als tengevolge van de plan. nen van Linggadjati de gevaren voor het vader, land wellicht nog' grooter zouden worden dan die van 19401945! Dat was nogal kras gezegd van Roëll en hij is de eenige rakker niet. Eerst was er al een zestal leidende fi_ guren van de B.S. in Gro_, ninger.' die dreigden met moeilijkheden in ons land als het basis_accoord in. zake Indië zou worden aangenomen, toen kwam niemand minder dan oud. premier Gerbrandy op de proppen met een mede. deeling in een lezing voor voormalige verzetslieden in Rotterdam; dat in de. zen- voor het Koninkrijk zoo moeilijken tijd de eenheid van het verzet gewenscht was. er moest weer slechts één groote Nederlandsche nationale raad bestaan! Zonder twijfel wijst dit alles op symptomen, welke tot eenige verontrusting aan. leiding zouden kunnen g^. ven. Men kan om het ge. vai glimlachen dat deed de Russische Tsaar in 1917 ook toe» de revolutie al voor de deur van zijn pa. leis stond maar men moet het gevaar ook niet overschatten. Men kan ook zeggen, als men het mis. baar in enkele bladen leest, dat een typeerende geesteshouding zich van sommige kringen meester maakt, mer.schen ais Roëll, die de vaderland, sche traditie van een ge. slacht vertegenwoordigt, worden voor revolutionair uitgekreten en een man als.Soekarno wordt op het schild geheven. Niet. temin heeft Roëll een fout gemaakt. En de ergste is geweest, dat hij in een verklaring' aan de pers Zaterdagmiddag, toen he. kend geworden was. dat een vervolging wegens op. ruiing tegen hem werd overwogen, gezegd heeft, dat zijn woorden verkeerd begrepen zijn, de formu. leering gaf zijn bedoeling niet juist weer.... omdat hij zijn radio .speech zoo overhaast had moeten maken. Hij wilde slechts de "geestelijk- organisatie van het nationale poten, tieel, zooals voorheen be stond in den Landstorm, met zijn devies: "als het moet". De groote generaal gTendelt hier een geeste lijke penetratie op een kinderlijke manier af_ Ja, ja, het is wat, als gene- Taais zich met politiek bemoeien. Laten wij maar aannemen, dat als resul taat van de speech van Roëll den Rakker te no- teeren vallen, heilige ver ontwaardiging in de krin gen der extremistisch- linkschen, die van een re_ volutletje meer of min der ook niet vies zijn, enbinnenpretjes In de kringen van de "reactie". Overigens zou de vraag gewettigd zijn, hoe het met de radio.controle eigenlijk staat souverein ^zijn volgens proï. de Vries niets meer te vertellen hebben. Als we door de ontwikkeling van het volkenrecht onze souve reiniteit kwijt zijn, dan had men 'het vraagstuk Indonesië even als Ohurcihill het met de kwes tie Palestina wil doen beier aan de Ver. Naties "ter oplos sing kunnen voorleggen. Maar hiervoor zal de prof. wel in het geheel niets voelen. Hij durft dus niet de oonsequenlies te trekkgn van zijn eigen stelling. Pror. de Vries en zijn liberale vrienden verheffen hun stem niet tegen de uitzending van dienstplichtigen naar Indië om dat een protest tegen deze groncf- wet'safwijking -niet in „hun kraam" te pas komt. Hoewel Nederland, in den gedachten- gang van prof. de Vries, niet souverein is, zouden hij en zijn vrienden, in bet uiterste geval, als het op vechten aan zou'ko men, er niet tegen opzien de Nederlandsche jeugd er aan te wagen voor iets wat volgens prof. de Vries nietbestaat. Mijn imeening is, dat men voor of tegen Linggadjati kan zijn en tevens erkennen, dat Neder land het recht bezit een nieuwen souvereinen staat të stichten. Wanneer men de stelling huldigt dat Nederland de souvereiniteit niet meer bezit, dan doet men schade aan onze nationale eer. De hoogleeraar eindigde zijn radiorede met den wensrih, dat thans niet de politiek, maar de staatkunde zou beslissen. Mijn conclusie, na de rede van prof. de Vries, is, dat staatkunde een ander woord is voor politiek. M. P. JANSSEN^ „Wanneer men mij vraagt, of de Indonesiërs reeds rijp zijn voor 'zelfstandigheid, zeg ik „neen". „Ér is in het accoord veel om af te keuren, en om ern stig ongerust over te zijn". „Ik ontken in de republiek niet een ernstige gezagszwak- te". „Wij zijn inderdaad niet te vreden over alle details van het Engelsche optreden". „Niemand zal beweren, dat wij de oplossing heelemaal elegant tot stand hebben ge bracht". Dit alles is in het midden gebracht op een vergadering in Rotterdam. Zeker door Jan Schouten, zult w zeggen. Of door het comité „Indië in Nood.... geen uur te veiite- zen". Of door meneer Korthall van de Vrijheidspartij, of door meneer Welter van de Oud- Indische oppositie? Schrik niet, waarde lezer. Niets van dit alles Het zijn de eigen woorden vanoud minister prof. dr. Logemann! Door hem-zelf gesproken voor een meeting van de Partij van den Arbeid. Hij heeft er na tuurlijk nog wel een en ander bijgezegd, achter de boven aangehaalde zinnen de noodi- ge „maar's" laten volgen, maar het is toch typisch, dat de voor een vérgaande over eenkomst zoo enthousiaste oud-minister nu zooveel be denkingen en reserves maakt. Zou hij waarlijk terug schrikken voor de consequen ties van het werk der geesten, die hij zelf opgeroepen heeft of wil hij alleen maar posee ren als advocaat van den dui vel, nu de buit op -het punt staat, binnengehaald te wor den?

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1946 | | pagina 3