Door coöperatie
«aar een Nieuwe Gemeenschap
Vereenigde Naties verklaren
zich voor ontwapening
Si,
Politieke moord te Amsterdam
6
Nieuw Noordhollondsch Dagblad
Door samenwerking tus-
schen landbouwcoöp. en
verbruikscoöperatie naar
een rechtvaardigen prijs
Zetel definitief te New York
Nederlandsche gezaat te Madrid
teruggeroepen
WAAROM ONZE
DELEGATIE NIET
STEMDE
RESOLUTIE OVER HET
VETO RECHT
AANVAARD
Spoorbrug bij Mook
opengesteld
De „Brokzersd" gestrand
Schulte-Boeijen te
Antwerpen geklopt
Hef
Hel
MAANDAG 16 DECEMBER 1946
MAA
Dat er grooter belangstelling
groeiende is voor de coöperatieve
gedachte bleek wel uit de over
weldigende belangstelling die voor
den tweedaagschen cursus aan de
Vblkshoogeschool te Bergen aan
den dag kwam, waar door bevoeg
de sprekers het vraagstuk van de
coöperatie werd ingeleid.
Ook in Regeeringskringen be.
gint men belangstelling te toonen
voor de coöperatie, die aldus
betoogde de heer Guermonptez,
de leider van deze Voiksnooge-
school in zijn inleiding tot deze
dagen een belangrijke bijdrage
kan leveren voor de oplossing van
de moeilijkheden, waar ons land"
zich thans in bevindt. Hij stelde
direct daarop echter de vraag: Is
de coöp. beweging paraat? En de
aandachtige luisteraar naai- de
verschillende inleidingen en cau
serieën zal tot de conclusie geko
men zijn, dat deze vraag helaas
nog ontkennend beantwoord moet
worden. Vergeleken met Zweden
en Denemarken'b.v. is de coöpera.
tieve beweging in ons land nog
zeer ten achter.
De ideëele kant van het coöpe-
ratievraagstuk werd belicht door
Pater J. van Gooi, een van de pro
motors van de Verbruikscoöperatie
in het Zuiden van ons land. Zijn
inhoudrijke causerie werd met
groote belangstelling gevolgd en
er volgde een geanimeerd debat
op.
Pater Cools noemde de Coöpe
ratie een gelukkig bindingsmiddel
in de gemeenschap, omdat zij ont
spruit uit en leeft door de solida
riteit van de leden. Om echter een
juist bindimgsmiddel te zijn, dient
zij de juiste verhouding tusschen
de leden der gemeenschap te be
vorderen en een rechtvaardige
verdeeling der stoffelijke goederen
na te streven.
Een van de grondbeginselen is
dan ook het democratisch beginsel
op economisch terrein van één
stem per lid; dit principe is een
van de belangrijkste factoren van
de coöperatie.
Spr. verklaarde zich voorts
voorstander van het federalisme,
van afzonderlijke coöperaties aan
de basis, vrijwillig gecentraliseerd,
'n Goed coöperator, aldus Pater
Cools is tegelijk een federalist.
In dit opzicht nam Pater Cools
een ander standpunt in dan Ir. G.
Kranen en Dr. H. J. Frietema, die
zich later op den dag voorstander
verklaarden van meer centralisa
tie van de coöperaties met een
centrale topleiding. Pater Cools
voelde meer voor de plaatselijke
autonomie, waarbij dan de leden
tot bewustwording van hun lid
maatschap moeten worden opge
voed. De arbeiders-productie-coö
peratie 'n vorm van coöperatie,
die wij hier nagenoeg niet kennen,
beantwoordt alleszins aan het
ideaal en aan de eischen van 'n
democratisch-autonome coöperatie.
Op landbouwgebied zou de col
lectieve boerderij mits uit eigen
initiatief vrijwillig ontstaan, dus
niet van bovenaf dwingend opge
legd het ideaal zijn.
Eén groote landelijke verbruiks
coöperatie met plaatselijke afdee-
lingen, zooals de Katholieken
in België hebben is in strijd
met de Katholieke sociale opvat
ting. Ook bij den Landbouw is het
streven naar centralisatie te ver
doorgevoerd, zooals de N.C.B. in
Brabant, hetgeen volkomen in
strijd is met de opvatting van
plaatselijke autonomie.
Vervolgens betoogde Pater
Cools, dat de Coöperatie een
middel is tot spreiding van het
bezit van een gemeenschap.
In dit verband citeerde spr.
een gemeenschappelijk kerke
lijk schrijven van vooraan
staande geestelijken van de
R.K„ de Protestantsche en
jGodschc kerken in Amerika
over
vaardigheid, waarin stelling
genomen wordt tegen het pro
ductie-monopolie van bepaal
de bevoorrechte groepen in
het Amerikaansche econo
misch leven en het moreele
recht als het eerste principe in
het economisch leven wordt
genoemd. Het winstmotief
moet ondergeschikt worden
gemaakt aan moreele wetten
en in verband daarmee wordt
gewezen op het groote belang
van Coöperatie.
Ook de landbouw-cooperatie
dient de spreiding van het bezit te
bevorderen.
In de Arbeiders-productie-coö
peratie geschiedt dit door winst-
verdeeling met het jaarloon als
basis; in de verbruiks-coöperatie-
door winst-uitkeering op basis van
den inkoop.
Ais alle gezinnen vandaag deel
nemer zijn in de verbruiks-coöpe
ratie, dan is morgen de spreiding
van het bezit over de massa een
feit.
Het kapitaal speelt in de coöpe
ratieve samenleving de rol van
het instrument in dienst van den
arbeid en omdat het kapitaal een
dood ding is, heeft het geen zeg
genschap, geen beschikkingsrecht
en geen winstdeeling.
De winst gaat terug naar den
arbeider, na rechtvaardige beloo
ning van den werker.
Een ideale maatschappij komt
tot stand na de veralgemeening
van de verbruiks-coöperatie, wel
ke laatste het doel is van de coö
peratie, waar productie en land
bouwcoöperatie het (onderge
schikte) middel is.
De Verbruikscoöperatie dient
aldus de Parijsche econoom
Charles Gide als geldschieter
en afnemer, waardoor zij de heer
schappij voert over de andere. In
Nederland is 't net andersom en
zijn de Landbouw-coöperaties
machtig, terwijl de verbruikscoö
peratie (nog) weinig beteekenen.
'n Ander Fransch econoom.
Eernhard Lavergne noemt de
Landbouwcoöperatie 'n „beroeps-
vereeniging van patroons", die
niets met ooöperatie te maten
heeft, omdat de winst wordt uit
gekeerd naar de bijdragen In na-s
tura (kapitaal) en het stemrecht
ook daarnaar (veelal) is geregeld.
Spr. wees in dit verband op de
Frico in Friesland, waarvan de
deelnemers in paleizen van boer
derijen wonen en de arbeiders in
hutjes. Is dat gelijke verdeeling
van de stoffelijke goederen?
In Brabant ziet man dat groote
verschil niet.
Er moet eenheid van sociale
gedachte zijn tusschen ver
bruikscoöperatie en land
bouwcoöperatie. De samen
werking tusschen deze twee
moet gebaseerd zijn op sociale
verwantschap en op het el
kaar noodig hebben. Door
deze samenwerking zal het
verschil kleiner worden tus
schen de productieprijs en de
consumentenprijs; deze moe
ten naar elkaar toegroeien,
zoodat de producent meer ont
vangt en de consument min
der betaalt.
Ook in Nederland moeten
wij streven naar een recht
vaardigen prijs. Dat kan be
reikt worden.
Tenslotte wees spr. op het be
lang, dat ook de boer (en zijn ge
zin) als verbruiker beeft bij het
lidmaatschap van de verbruiks
coöperatie. Is de boer van beiden
lid, dan is het contact tusschen
beiden inniger, zooals in Dene
marken, waar de boeren meer so.
ciaal zijn ingesteld.
Zoo ontstaat door één groote
coöperatieve beweging een krach
tig middel tot een nieuwe ge
meenschap.
(Wordt vervolgd)
De resolutie over ontwa
pening, veiligheid en inter
nationale controle en inspec
tie, die door de politieke
commissie van de V.N.
werd aangenomen, is Zater
dag ook door de algemeene
vergadering der Ver. Naties
bij acclamatie aanvaard.
Deze resolutie legt de be
ginselen vast voor het beper
ken der bewapening, en de
controle en regeling van alle
wapenen, met inbegrip van de
atoombom.
In de resolutie is opgeno
men een Canadeesch voorstel,
volgens welke plannen voor
de beperking der bewapening,
opgesteld door den Veilig
heidsraad, aan de leden van
de V.N. ter overweging zullen
worden voorgelegd, terwijl
het goedkeuren van verdra
gen of conventies aan een bij
zondere zitting van de alge
meene vergadering zal wor
den gelaten.
Sir Hartley Shawcross, die
dit voorstel in de commissie
steunde, dacht aan een ont
wapeningsconferentie binnen
zes maanden.
Na het aannemen van de
ontwapeningsresolutie ver
wierp de algemeene vergade
ring het voorstel tot het tellen
van troepen. Het voorstel van
de politieke commissie dit on
derwerp op te nemep in de
ontwapeningsresolutie werd
met 36 tegen 6 stemmen en 4
onthoudingen aanvaard.
De algemeene vergadering
der Ver. Naties heeft met 46
tegen 7 stemmen besloten den
permanenten zetel van de or
ganisatie der Vereenigde Vol
keren te New York te vesti
gen en den secretaris-generaal
instructie te geven tot het ver
vaardigen van plannen voor
een nieuw hoofdkwartier.
Zuid-West-Afrika
onder beheer
De algemeene vergadering
van de V.N. heeft 'n Deensch-
Voorindisch-Amerik. resolutie,
gericht jjp het verwerpen van
den eisch van Zuid-Afrika om
Zuid-West-Afrika te annexee-
ren, met 36 tegen 0 stemmen
en 9 onthoudingen aangeno
men. Zuid-West-Afrika wordt
dus niet bij Zuid-Afrika inge
lijfd en zal onder internatio
naal beheer gesteld worden.
Nu de Ver. Naties het voor
stel van de politieke com
missie tot 't terugroepen der
hoofden van diplomatieke
missies heeft aanvaard, heeft
de Nederlandsche regeering
hei besluit genomen onzen
gezant te Madrid, den heer F.
E. Teppema terug te roepen
Met deze terugroeping worden
onze diplomatieke betrekkingen
met het Franco-land echter niet
verbroken. Te verwachten is,
dat de heer Teppema zal worden
vervangen door een zaakgelastig
de
Men heeft zich afgevraagd,
waarom de Nederlandsche dele
gatie zich ten aanzien van deze
resolutie van stemming heeft ont
houden. Volgens een diploma
tieke medewerker van het ANP
was men van meening, dat het
terugroepen van hoofden van
missies uit Spanje geen deugde
lijk middel is om het regime te
treffen, aangezien slechts eenige
mogendheden iri dat land door
een gezant of ambassadeur ver
tegenwoordigd zijn. Verreweg
de meeste landen zijn na den
oorlog niet overgegaan tot bezet
ting van den post van gezant of
ambassadeur te Madrid
In dit licht gezien kan men
den voorgestellen maatregel j
als weinig of geen effect
sort eerend z'en.
Wellicht heeft bij ons ook de
overweging gegolden, dat het aan
i
De algemeene vergadering
der Ver. Naties heeft Vrijdag
de resolutie van Australië,
waarin wordt verzocht het
veto zoodanig te beperken, dat
de doelmatigheid van den Vei- i
ligheidsraad niet in gevaar ge-
bracht wordt, aanvaard met
36 tegen 6 stemmen en 11 i
onthoudingen.
Wisjinsky had tevoren de
resolutie bestreden, die hij
een poging tot het ondermij
nen der eensgezindheid noem
de. Zij geeft blijk van een vij
andige gezindheid ten op
zichte van de Sovjet-Unie,
aldus Wisjinsky, en dit zou
niet van zooveel belang zijn,
als Engeland en Amerika de
resolutie niet steunden. Sena
tor Warren Austin (Amerika)
beschouwde daarentegen de
resolutie als een werkelijke
bijdrage tot den internationa
len vrede.
bezwaren onderhevig was, onze
zeer kleine vertegenwoordiging
daar aanmerkelijk te gaan ver
zwakken door het wegnemen van
het hoofd der missie. Deze over
wegingen hebben echter niets uit
te staan met het algemeen be
kende feit, dat het Franco-regi
me ook bij de Nederlandsche re
geering weinig waardeering vindt
De regeering heeft daarvan kort
geleden bij de behandeling der
begrooting van buitenlandsohe
zaken trouwens duidelijk doen
blijken
Zaterdagmiddag is met de ge
bruikelijke plechtigheden de
spoorbrug over de Maas bij Mook
officieel opengesteld. De Commis
saris der Koningin in Limburg,
de'heer R. H. van Basten Baten
burg knipte tijdens het spelen van
het Wilhelmus het lint door. De
directie der N. S. was o.a. verte
genwoordigd in den persoon van
Ir. den Hollander, de met voldoe
ning constateerde, dat met deze
brug alweer de derde schakel in
de verbinding tusschen Noord en
Zuid in gebruik kon worden ge
nomen
Zaterdagmiddag is de Rijks
veerboot „Brakzand" op reis van
Oostmahorn naar Schiermonnik
oog aan den grond geloopen. De
boot is echter in den nacht van
Zaterdag op Zendag bij hoog water
weer vlot gekomen.
Tijdens de 75 K.M. koppelrit, die
Zaterdagavond in het Antwerp-
sche Sportpaleis werd verreden,
konden SchulteBoeijen het niet
tegen hun Belgische gastheeren
bolwerken. De Belgische koppels
Kaersde Kuijsschere. Kintvan
Steenbergen en Bruneeide
Bruijcker plaatsten zich met een
ronde voorsprong vóór de Neder
landers.
Vrijdagmiddag heeft de 19-
jarige Amsterdammer F. H.
R. Meierdrees in de Eerste
Lecghwaterstraat te Amster
dam den 22-jarigen H. F.
Meier, dien hij had verweten
bij de SS. te zijn geweest, in
de fabriek waar zij beiden
werkzaam waren, met een
broodmes in de hartstreek
gestoken, tengevolge waar
van deze enkele uren later
"in het O. L. Vrouwengast
huis is overleden.
Beide jongens maakten deel
uit van het personeel in een
fourniturenfabriek aan de 1ste
Lgeehwaterstraat. Frits Meier
drees vertelde den overigen per
soneelsleden van de fabriek, dat
Henk Meier hij de S.S. zou heb
ben gediend, waarover Meier
zioh hevig opwond. Tengevolge
van hoogloopende oneenigheid
nam Frits Meierdrees Vrijdag
middag op staanden voet ont
slag. Enkele uren nadat hij thuis
was gekomen arriveerde zijn
vrouw met de mededeeling, dat:
Henk Meier, die de beschuldi-
ging blijkbaar niet kon verkrop-
pen. haar op straat in het ge- j
zicht had geslagen.
Haar 19-jarige echtgenoot liep
daarop het huis uit om de re- j
kening met Henk Meier te ver
effenen De beide jongens trof
fen elkaar dicht bij de fabriek
en raakten binnengekomen slaags
Daarbij trok Frits een broodmes
en stak den vermeenden S.S.-er
daarbij in de hartstreek Aan
vankelijk liet de wonde zich niet
ernstig aanzien. De getroffen
Meier ging op eigen kracht naar
zijn woning. Daar aangekomen
werd hij onwel en naar het O.
L. Vrouwengasthuis vervoerd,
waar hij aan de bekomen ver
wondingen bezweek.
Intusschen was de dader ge
vlucht De politie slaagde er ech
ter in hem nog denzelfden avond
te arresteeren.
Tegen één uur was verder uit-
breidingsgevaar verdwenen, al
brandden meerdere perceelen
nog als een fakkel. Het laatste
perceel, dat geringe brand1-,
maar vrij veel waterschade heeft
opgeloopen ,is hotel Huiiberts,
het van den brandhaard verst
verwijderde gebouw, dat recsh.ts
naast het uitgebrande café Ka
per ligt.
Ondanks de vinnige kou was
veel publiek uit wijden omtrek,
aangetrokken door dén rooden
gloed, naar Schagen gestroomd.
Een groote politiemacht zorgde
voor afdoende afzetting. Op de
Gedempte Gracht overheerschte
een warwinkel van huisraad het
straatbeeld. Beddengoed, tafels,
stoelen, kasten, kleeren en ser
viezen stonden door en over el
kaar tusschen de boomen van
de straat opgestapeld. Veel er
van heeft schade opgeloopen,
niet het minst door de duizen
den liters water. De straat was
een spiegel gelijk en men had
moeite zich op de been te hou
den.
In totaal zijn vier perceelen
door het vuur volkomen in de
asch gelegd. Vier andere liepen
ernstige waterschade op. Won
der boven wonder kwamen per
soonlijke ongelukken niet voor.
Over de zeer omvangrijke
schade vallen uiteraard op dit
oogenblik nog geen cijfers mede
te deelen.
Nader vernemen wij nog,
dat, nadat de motorspuiten uit
de omgeving reeds waren in
gerukt, opnieuw smeulend
vuur oplaaide in het café van
Huiberts, waardoor tenslotte
de bovenverdieping van dit
perceel ook nog verloren ging.
Het geheele pand liep verder
een enorme waterschade op.
aa
Het eei
saut is Zi
vierd, we
s'.andïghe
terrijk al:
in een sfe
feest alti
1 teeft gen
heeft er
opvangen
veerde Ze
die de dai
in Den F
niet te
stemming
bijzonder
rijke jonl
aanwezig
een harte
was een
van het s<
nenkomer
lijk biedt|
zeggen,
aangenaaij
maakte h<j
marsch d|
§aan dooi
elangstei
korps de
eer aan.
waren del
woon corq
borsten
van iedel
was voord"
ons opniel
langzaam f
keert vanl
zoo bijf
maakte.
Wat
woner va
teilen i
achteruitg
peil van
Och, we
jeugdige
straatsche
onistellenl
maar datl
ten uit h!
degeneratj
die volko
van den
is de kin|
per-Bödek
groot
halve amll
derpoiitie
van Pro
rondisseml
districts-q
Ned. Padv
van de
heeft in
ervaringeJ
boèkdeelel
vullen,
heden, di^
de jeugd
het is
van alle
politie
schuld lig
gebreke
een goed'd
In een
Per a.s..1
de bovenl
zal noude|
haar one
maar
langrijker|
de hand
kunnen
peil van
Het is ved
kan wordj
ieder die
jeugd. Wd
gevaardigi]
.gen die
van de g
zijn van
GESLé
voor
TAIRE
De buurt]
lotstraat/S
tiatief gen
gaan voerel
