NEDERLAND HEEFT THANS
9,5 MILLIOEN INWONERS
NOG ZES SPREKERS
OVER LINGGADJATI
Voor en legen van
Ameland? isolatie
4
Nieuw Noordhollondsch Dagblod
Weer langzaam terug
naar het vooroorlogsche
geboortecijfer
Joekesche ketterij over de Grondwet
Communisten tegen de
opvatting van Romme
Lastig en rustig tegelijk
B io-vaca nfie-oord
Dakota in China
verongelukt
WOENSDAG 18 DECEMBER 1946
De eerste „gastvrouw van den weg". Ten behoeve van de
automobilisten zullen in 1947 op de Engelsche verkeerswegen
mobiele posten in gebruik worden genomen, welke door een
„gastvrouw" geleid zullen worden. Automobilisten, die in
moeilijkheden verkeeren, kunnen op deze posten alle ge-
wenschte inlichtingen, alsmede iedere hulp bij panne beko
men. Miss Valerie Boeking zal de eerste „gastvrouw van den
weg" zijn. (Fox P.)
Volgens de dezer dagen door
het Centraal Bureau voor de
statistiek gepubliceerde cij
fers van den loop der bevol
king over de maand Octo
ber 1946 blüft de daling van
het geboortecijfer na den
zeer hoogen top in Mei 1946
met 28.116 levend gebore
nen (35.4 per 1000 inwoners)
onveranderd aanhouden.
In October 1946 bedroeg het
aantal levend geborenen 22.317
(27,7 per 1000), Dit cijfer is ech
ter nog zeer aanzienlijk hooger
dan het gemiddelde van de
maand October in de jaren 1936-
1939 (14.058 levend geborenen,
19,1 per 1000). Het totaal aantal
levend geborenen in Januari-
Cctober 1946 bedraagt 241.308
(30,9 per 1000), tegenover 147.135
(20,5 per 1000) gemiddeld in de
overeenkomstige periode in '36-
'39. Een verdere daling van het
geboortecijfer mag verwacht wor
den, ondanks de zeer hooge hu
welijksfrequentie in de eerste 10
maanden van 1946. In totaal wer
den 92.347 huwelijken gesloten
(11.8 per 1000 inwoners) tegen
over gemiddeld 59.041 (8,2 per
1000) in de overeenkomstige
maanden van 1936-1939.
Gunstige sterftecijfers
De cijfers van de sterfte blij
ven gunstig. Het aantal overle
denen in Januari-October 1946
bedroeg 65.643 (8,4 per 1000 in
woners) tegenover 61.759 (8,6 per
1000 inwoners) in de overeen
komstige maanden 1936-1939. Het
sterftecijfer over 1946 is echter
geflatteerd door de niet onbe
langrijke daling van het aantal
overledenen van 60 jaar en ouder
welke een gevolg is van de zeer
hooge sterfte in deze leeftijds
klassen in de laatste maanden
voor de bevrijding. In de maan
den Januari-October 1946 over
leden 35.763 personen van 60
jaar en ouder, tegenover gemid
deld 37.640 in dezelfde maanden
van 1936-1939. Indien de voortij
dige sterfte in deze eeftijdskias-
sen in de eerste maanden van
1945 niet was ingetreden, zou
naar schatting het sterftecijfer
in 1946 niet 8,4 per 1000, maar
ongeveer 9,0 per 1000 hebben be
dragen.
De zuigelingensterfte en de
sterfte aan tuberculose der adem
halingsorganen in de maanden
Januari-October 1946 bewegen
zich op het niveau van de
overeenkomstige maanden van
1936-1939; de zuigelingsterfte be
droeg 37,9 per 1000 levend ge
borenen (in 1936-1937 37,3) de
sterfte aan tuberculose der
ademhalingsorganen was 3,3 per
1000 inwoners (in 1930"-1939
eveneens 3.3).
Snelle stijging der be
volking.
Als gevolg van de hooge ge
boortecijfers en de lage
sterftecijfers stijgt de bevol
king van Nederland snel. Op
1 Januari 1940 telde Neder
land 8.834000 inwoners, in
Januari 1946 9.295.000 en op
1 October 9,479.000. In den
loop van November is het in
wonertal boven de '9.500.000
gestegen
In 1946 zal dus de bevolking
toenemenmet meer dan 200.0001
zielen; in vergelijking met 1 Ja
nuari 1940 zal de toeneming op 1
Januari 1947 700.000 bedragen.
Nederland staat hier in groote
tegenstelling met België, welks
bevolking op 1 Januari 1940
8.396 000 bedroeg en op 1 Januari
1946 8.345.000. Op 31 December
1930 ter gelegenheid van de laat
ste volkstelling was de bevol
king van België nog 156.000
grooter dan die van Nederland
((8.092.000 inwoners in België en
7.936.000 inwoners van Neder
land.)
IN DE EERSTE RONDE van
het Kamerdebat over Indo
nesië hebben, na den heer
Schouten, nog zes sprekers het
woord gevoerd. Een van da
nieuwste politici, de hr. G o e d-
h a r t, P.v.d.A., sprak over
„onzen onwil om vrijwillig een
stuk van de macht over dit
schoone land aan de Indone
siërs af te staan", hetgeen tot
kwalijke gevolgen moest lei
den. (Zijn partijgenoot, Minis
ter Jonkman, had echter na
mens de Regeering verklaard,
dat er, toen de oorlog in 1941
begon, nog maar sprake was
van de „laatste resten der ko
loniale verhoudingen" Red.)
Spr. verdedigde verder de over
eenkomst. Wat de geïnterneer
den betreft, is de moeilijkheid
om ze te huisvesten in de ste
den. Spr. maakte aanmerking
op clandestiene radiouitzendin
gen op Java, waardoor propa
ganda gemaakt wordt in den
geest van het comité „ïndië in
Nood". Hij bepleit de wensche-
lijkheid daaraan een einde te
maken en de betrokkenen te
straffen. (Maar er bestaat geen
vrijheid van meeningsuiting!)
Voorts vraagt hij wat er met
generaal Roell zal gebeuren en
verklaart, dat het hem leed
doet, dat betrekkelijk zoo ve
len uit de verzetsbeweging op
het oogenblik de kreet om na
tionale zelfstandigheid uit In
donesië zouden willen beant
woorden met bommen en gra
naten. Tenslotte; het komt er
niet alleen op aan het accoord
te aanvaarden, maar het ook
loyaal uit te voeren.
De heer De Groot (cpn)
vroeg of de overeenkomst garan
deert, dat er een einde komt aan
het chicaneeren, aan het loveif en
bieden, terwijl het vechten door
gaat. Brengt de overeenkomst de
erkenning van de nationaal-de-
mocratische revolutie? Spr. is
van oordeel, dat het noodzake
lijk is, dat er over de overeen
komst een uitspraak van het
parlement komt en wel een po
sitieve uitspraak Deze dient al
leen te gelden de overeenkomst
met de17 artikelen. Overigens
zijn er 'ten aanzien der notulen
twee mogelijkheden: de regee
ring moet de bindende notulen
overleggen of ze bestaan voor
Ameland is nu drie dagen
van de buitenwereld afge
sneden en deze isolatie be
zorgt de inwoners becl wat
ongerief Maar anderzijds
geeft deze toestand een ze
kere rust, want men behoeft
bjj die heerschende oosten
wind geen angst te hebben
voor het verder afkalven van
de duinenrij, die in het wes
ten van het eiland nog maar
enkele meters breed is.
Dit houdt hiet gevaar in, dat bij
een iels verder doordringen van
de Noordzee honderden hectaren
cultuurgrond verloren gaan. De
mogelijkheid is zelfs niets uit
gesloten, dat het geheele westen
van Ameland aan de golven ten
prooi zal vallen. Reeds eenige
malen zijn adressen met hand-
teekeningen van alle bewoners
aan de bevoegde instanties in
Den Haag gezonden om op direct
ingrijpen aan te dringen. Mo,-
menteel is de situatie zoodanig,
Ameland prefereerde geisoleerd
te zijn dan voortdurend in angst
en vrees te leven.
Reeds thans dreigt er gebrek
te komen aan diverse artikelen.
Aan kruideniers- en grutterswa
ren is een voorraad voor 14 da
gen aanwezig, aan tabaksartike
len slechts voor een week. De
schuld hiervan is niet bij de win
keliers te zoeken, die met een
isolatie van Ameland rekening
hebben gehouden en tijdig be
voorrading bij het C D. K. heb
ben aangevraagd.
De 54-jarige mevr. J. I. de
W.J. te Den Haag, die Maan
dag aan de wasch was, heeft
den dood gevonden, toen de
electrische wringer de punten
van haar halsdoek greep en
meetrok.
ons niet. Spr verzet zich er te
gen het stuk te behandelen in
gemeenschap met de memorie
en met de regeeringsverklaring.
Met de erkenning der republi-
keinsche regeering staat of valt
de overeenkomst. Sprekers frac
tie maakt haar stem afhankelijk
van het ongewijzigd blijven van
art. 1 der overeenkomst
De heer B i e r e m a (pvdv)
verklaarde tegenstander te zijn
van de overeenkomst.
De heer Hoogcarspel
(cpn) gaf te [kennen, dat de
grondwettelijke bezwaren wel
ke hier tegen de overeenkomst
zijn naar voren gebracht formee-
le bezwaren zijn. Wat hebben de
Indonesische revolutionnairen te
maken met onze grondwet? Het
is al mooi, dat ze dé Koningin
aanvaard hebben als hoofd van
de Unie
In de avondvergadering
gepresideerd door den heer
Smeenk ontwikkelde ds
Zandt bezwaren tegen het re-
volutionnaire sentiment in Indië.
Hij vindt dat de principes van
de koninklijke rede zijn prijs
gegeven. Het huidige kabinet
heeft z.i een tweeslachtige hou
ding aangenomen,
In Nederland worden colla
borateurs gestraft, soms met
den dood, in Indië wordt iemand
die ons land heeft verraden,
erkend als hoofd der republiek.
Wie zich aan zijn volk vergre.
pen heeft als Soekarno, kan
nooit als zijn bevrijder worden
beschouwd.
Er is geen sprake van, dat het
Indische volk zich vrij kan uit
spreken. Vrije meeningsuiting
wordt door Soekarno met alle
middelen, zelfs de wreedste, on
derdrukt.
De heer Joekes (PvdA)
merkt op, dat drie feiten voor
oogen moeten worden gehouden
om te komen tot een juiste be.
oordeeling: Ten eerste het ia
geheel Azië optredende alge-
heele nationalistische reveil, dat
sterk is aangezet door de om.
standigheden in en na den oor
log; 2e. de rol in het Verre Oos
ten' gespeeld door Japan; 3e. de
toestand' zooals die in Indonesië
werd aangetroffen na den oor.
log.
Z.i. past een woord van erken
telijkheid jegens de geallieer
den, dat zij onze bevrijding heb
ben bewerkt en dat zij in Indo
nesië ons hebben geholpen. Ne
derland was niet bij machte de
leiding uit te oefenen na de
capitulatie van Japan.
De Kamer heeft op 7 Mei '46
inzake Indonesië een uitspraak
gedaan: toen is aangenomen de
tweede motie-van Poll, waarin
werd vastgesteld, dat de Kamer
wensehte, dat besprekingen
werden gevoerd met de leiding
dér republiek. Dan moet men
na zes maanden niet zeggen, dat
men niet met haar moet trac.
teeren.
Het staat vast, dat er omstan
digheden zijn die de regeering
en Staten-Generaal kunnen
dwingen een anderen weg te
volgen dan in de Grondwet is
voorgeschreven. Men denke aan
de verplaatsing van den zetel
van de regeering naar Londen
gedurende den oorlog. (Joekes,
,Joekes, waar gaan we heen!!)
Door de ontwerp.overeenkomst
is naar sprekers meening een
begin van uitvoering gegeven
aan de beginselen neergelegd in
de koninklijke rede van 1 Dec.
1942. Er zijn nog een aantal
vragen en vraagstukken, die een
nadere regeling behoeven, so
ciaal-economische onderwerpen
zullen bijvoorbeeld ook spoedig
geregeld dienen te worden.
De heer Joekes betoogde ver
der o.a., dat de overeenkomst
gezien moet worden als een en
ondeelbaar. Er is z.i. geen en
kele aanleiding om te spreken
van Lindgadjati 1, 2 en 3,
Daarna kwam de Minister van
Overzeesdhe Gebiedsdeelen, de
heer Jonkman aan het
woord. Met het oog op de vraag
naar een grondige beantwoor
ding, verzocht hij zijn red'e op
een later tijdstip te mogen ver
volgen.
De voorzitter zal den minister
daartoe gelegenheid geven in
de vergadering van a.s. Don.
derdag, des voormiddags te 11
uur
Het eiland Marken is thans door het ijs met het vasteland
verbonden en de verbinding wordt per slede onderhouden.
De postslede onderweg. (Nedfo P.)
Binnenkort zullen de bios
coopbezoekers weer het tradi-
tioneele filmpje van het Bio-
vacantieeord op het witte doek
zien verschijnen, waarna het
zaalpersoneel met de ramme
lende bussen langs de rijen
zullen gaan. Voor hen, die nog
niet weten, wat er met het
ingezamelde geld gebeurt, die-
ne ter informatie, dat de Stich
ting Biovacantieoord haar ver
mogen aanwendt om vacantie-
huizen aan te koopen en te
exploiteeren en schoolgaande
kinderen van minder kapitaal
krachtige ouders naar deze
tehuizen uit te zenden, indien
hun gezondheidstoestand daar
toe aanleiding geeft.
Een sinds enkele dagen ver
miste Dakota van de Central
Air Transport Corporation is,
in het heuvelgebied nabij
Tsjang Sing, op de grens van
Tsje Kiang en Kiangsoe neer
gestort. De vijf Chineesche in
zittenden hebben den dood
gevonden. Het toestel had 500
kg bankbiljetten aan boord,
waarnaar men thans een on
derzoek instelt.
Een goed voorbeeld gaf
een Haagsche bierbrouwerij,
die aan het plaatselijk comité
voor de glasactie 300 ruiten
van 60 x 70, afkomstig van
reclameplaten, beschikbaar
heeft gesteld.
