Eerste voorloopige Volksvergadering
van Oost-lndonesië
Minister Gielen heeft geen last
van buitenlandsche ziekten
r
De Verenigde Staten van
Indonesië
V. P.
Nieuw Noordhollondsch Dagblad
CONFERENTIE VAN
DENPASAR
Openingsrede van
Dr. Van Mook
Eindelijk klinkende munt'
voor de onderwijzers
Derde O-antifoon
27 branden in 12 uur
Oeral-expeditie ten einde
Het zwaartepunt van de opvoeding
ligt in het gezin
1946
vele
uldigen
fjpbaan;
jerdtris.
Ileitatie
MVD
Z. v.
Fili-
|v. Hein
jfPopma;
^Iter C.
'eter L.
en H.
IJ. Val
lat; Ste-
Tohanna
as van
^rk
PING
[itaris J.
J. de
|olgende
:cht:
jandstr.
idwars-
lerf Ze-
I en erf
1 percee-
le fami-
gERGEN
/.P.
het St.
eene le-
fen, des
agenda
lentair
[ir. Ver
groot
zal zijn,
nieuw
!en ge-
van het
let meer
ng
Pf acht
3e niet-
omvat
in de
orberei-
iran de
schrij-
ar der
de
btbedie-
bor. Te
llet be-
I waarop
Vemeen-
|e. scho-
u.I.o.
ispraak
IRBRUG
DONDERDAG 19 DECEMBER ,1946
A DIE van Malino en
Pangkalpinang om van
Cheribon - Linggadjati maar
te zwijgen gaat de be
langstelling van land en we
reld even uit naar de confe
rentie van Denpasar, op' Bali.
Nu gaat het meer speciaal
om de belangen van de
Groote Oost, van Oost-lndo
nesië. De Iw't- gouverneur-
generaal dr. H. J. van Mook,
zeker een der meest veelbe
sproken menschen van de
zen tijd, heeft deze confe
rentie Woensdagmorgen ge
opend met een rede.
Daarin stelde hij voorop, dat
het streven der Regeering uit
eindelijk steeds gericht is op
samenbrenging van al die dee-
len van Indonesië, die onder
waarborgen voor het behoud
van hun eigen karakter de
eenheid van het land nastre
ven en welker deelneming
aan het geheel een onmisbare
eisch is, willen wij hier een
krachtige natie vormen. Het
streven naar biieenbrenging
van hetgeen door feiten en
sentimenten verdeeld is ge
raakt, maakte noodzakelijk
om te Malino rekening te hou
den met Java en Sumatra,
evenals te Linggadjati reke
ning is gehouden met Borneo
en de Groote Oost. Er moest
een grondslag gevonden wor
den, waaron men bijeen kon
komen en daarvoor was de
ontwerp - overeenkom?' van
Linggadjati even noodzakelijk
als het overleg, dat daaraan *p
Malino en te Pangkalinang is
voorafgegaan. Daarbij moet
de zekerheid gewonnen wor
den, dat voor de burgers en
de ingezetenen recht en vei
ligheid in het nieuwe staats
bestel zullen bestaan.
Niet alleen, het conflict op Java
en Sumatra maar ook de algemee
ns wereldtoesland hebben den
wederopbouw vertraagd.
V/ij zijn hier, aldus van Mook,
bijeen om een begin te maken met
de staatkundige organisatie van
Oost-lndonesië als geheel, of
schoon nog slechts een voorloopige
vorm mogelijk is, waarbij het be
langrijker is organen tot stand te
brengen, waardoor deze gebieden
zullen kunnen werken en spreken,
dan te trachten een schijnbaar
volledige, doch in werkelijkheid
papieren organisatie tot stand te
brengen. Wij moeten, met andere
deelen van den Archipel, tezamen
met Nederland een nieuwen op
bouw overleggen en tot stand
brengen.
Wanneer de regeering stelt, dat
Oost-lndonesië niet aan de Ver-
eenigde Staten van Indonesië zal
deelnemen op een lager niveau
dan welke andere staat ook, dan
beteekent dit dat er gelijkwaar
digheid zal moeten zijn en dat de
Oost-Indonesische vertegenwoor.
digers aan de conferentie van de
zen grondslag zullen kunnen uit.
gaan bij de besprekingen met an
deren en dat Oost-lndonesië in
iedere centrale organisatie op pas
sende wijze zijn stem zal moeten
hebben en zal behooren vertegen
woordigd te zijn.
Dr. van Mook drong aan op een
afdoende bestrijding van de ter
reurgroepen welke een absoluut
noodzakelijke voorwaarde voor
een werkelijke democratie is.
De resten van tweedracht, ver
wildering en terreur moeten ten
spoedigste uit Oost-lndonesië ver
wijderd worden.
''Hoewel de omstandigheden
ons tot tijdelijke voorzieningen
noodzaken, willen wij den wettü-
gen weg niet verlaten, daar juist
de ontwikkeling volgens de wet
tigen weg dit gedeelte van den
archipel onderscheidt van het
geen zich elders heeft voorge
daan. WIJ willen niet stilstaan,
totdat elders de moeilijkheden
zijn opgelost en wij behoeven
zulks ook niet, want de hier ont
worpen regelingen kunnen in
voorloopige vorm onmiddellijk
na de overeenstemming ln wer
king worden gebracht in afwach
ting van de nadere sanctie van
het hoogste gezag van het land
en van het Koninkrijk.
Alles is ervan afhankelijk of eens
gezinde conclusies bereikbaar zijn en
of uw vergadering, die de eerste
voorloopige Volksvergadering van
Oost_lndoneslë vormt; de overeen
stemming kan bereiken; welke nood
zakelijk is voor het dragen van zoo'n
moeilijke, doch schoone en construe.,
tleve taak. Blijkt er overeenstem
ming te bestaan den ts het de be
doeling van de regeering. dat de
bier on'worpen organisatie aan
stonds als eerste voorziening 'n den
staatsrechtelijken opbouw van Oost.
Indonesië en in afwachting van na
dere wettelijke regeling'en in wer
king wordt gebracht on den voet als
ln het ontwerp is aangegeven."
Dr van Mook W verder on den
noodzaak en de voordeelen van een
federatdef systeem voor de eenheid
van Indonesië, in welk verband hij
art. 3 van het voorgelegde ontwerp
beschouwd wilde zien. dat een plan
tracht te schetsen voor bevoegdheids,
verdeeling tusschen de Negara's
eenerzijds en de Vereenigde Staten
anderzijds. Men kan het ook zoo
stellen: Oost-lndonesië wenscht de
in art. 3 geschetste .taak aan een le.
deratlef .gezag opgedragen te zien' en
is derhalve bereid, indien ook de
andere staten dit inzicht deelen,
daartoe de noodige bevoegdheden aan
het federatief rvzag af te staan
waarbij men zich de vrijheid voor
behoudt ziin standnunt nog te her
zien.
Van Mook meende dat te Den
Pasar ook kan worden begonnen
met 'het overleg nopens de struc
tuur zoowel van de Vereenigde
Staten, als van de Unie, naast dat
nopens de eigen interne organisa
tie. Daarom is het ook van belang
om naast de keuze van me eerste
voorloopige bewindslieden in
overleg met de Republiek, Borneo
en Nederland uit de negara figu
ren te kiezen die Oost-lndonesië'
zullen vertegenwoordigen en die
in het voorloopig te hervormen
centrale apparaat van de Indische
regeering zullen worden opgeno
men.
Moge de Almachtige ons bij de
besluiten, waartoe wij geraken en
bij de keuze van de personen, aan
wie wij de verdere uitwerking van
deze taak toevertrouwen, bijstaan
en ons blijven leiden op den weg,
die voor "Oost-lndonesië en voor.
Indonesië als geheel de beste is,
aldus eindigde dr. van Mook.
De Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen
brengt ter kennis van de ge
meente- en schoolbesturen, dat
als voorschot op de komende
Q WORTEL van Jesse,
Gij staat daar als
standaard voor de volken.
Voor U zuilen koningen
eerbiedig de mond slui
ten, de heidenen hun knie
buigen. Kom, bevrijd ons,
talm niet langer.
V-
Met de plotselinge koude
worden even plotseling de ka
chels harder gestookt en daar-
salarisverbeterjngen aan de door stijgt het aantal brand-
onderwijzers, die sedert 1 Ju- ies aanmerkelijk. Dinsdag j.l-
li 1946 in functie zijn geweest'( moest de Amsterdamsche
bij het lager onderwijs, een
bedrag kan worden uitbetaald,
gelijk aan het netto uit te be
talen salaris over December
1946, verminderd met den kin
dertoeslag en de loonbelasting,
uit te betalen voor het eind
van dit jaar. Voor iedere
brandweer niet minder dan
27 keer in 12 uur tijds ingrij
pen, twee maal voor uitslaan
de branden. Alle Amsterdam
sche brandweerlieden ziin
Dinsdag meerdere keeren iti
touw geweest.
1
maand, die een onderwijzer na
1 Juli 1946 bij het onderwijs OrtBSpOnOGntlG
in functie is getreden, wordt
bovengenoemd voorschot met CR groeit zoowaar een echt
Th- ne- *- contact tusschen u en mij,
waarde lezers en lezeressen!
Het is verheugend, dat u uw
„Nieuw Noordhollandsch Dag
blad" zoo goed leest en dat de
dingen, die Marcus in zijn be
scheiden hoekje aansnijdt, ook
uw aandacht hebben. Maar
Marcus' hoekje is inderdaad
niet te groot. Het móet ook
niet grooter zijn. Doch wees
gerust, geachte briefschrijver
uit Alkmaar, binnenkort zult
u hier in uw blad uitvoerige
artikelen te lezen krijgen over
het communisme. Ook op het
probleem der uithuizigheid en
de nachtmerrie van de hulp
in de huishouding zal Marcus
terugkomen, waarde corres
pondente) uit Alkmaar. De
zeer rechtvaardige verlangens
uit Alkmaar en Grootebroek
om prettige, gezellige radio
uitzendingen in de avond-uren
via den K.R.O. heeft onderge-
teekende doorgegeven aan de
betrokken instanties. Het komt
in orde, lezers! MARCUS
een zesde verminderd. De ge
meente- en schoolbesturen zul
len zoo spoedig mogelijk een
extra voorsckot ontvangen,
teneinde hieruit voortvloeien
de uitgaven te kunnen bestrij
den. Een en ander zal binnen
kort in een circulaire nader
worden toegelicht. Met de uit
betaling van het voorschot aan
belanghebbenden dient hierop
echter niet te worden gewacht.
De Oeral-expeditie -van de
Sovjet academie van weten
schappen is afgeloopen. Aan
deze expeditie namen onge
veer 150 mannen der weten
schap deel. In zeven jaar tijds
werd een gebied van meer dan
800.000 vierkante kilometer
onderzocht. De verzamelde ge
gevens zijn zeer belangrijk
voor de ontwikkeling der pro
ductiekrachten in den Mid
den- en Zuid-Oeral.
Na de vermoeiende debatten
over de Indische kwestie,
was het een toer, de belang
stelling van de Kamer nog
warm te houden voor de
nderwijsbelangen, waar
voor de onderwijsspecialis-
ten van de verschillende
fracties niettemin hun beste
beentje voor zetten- Pleitte
de communistische mevrouw
Muyzenbergh voor de
eenheidsschool, pater dr.
Stokman betoogde namens
de K.V.P., dat de Staat op
het gebied van het onder
wijs niet verder mag gaan
dan hulp verleenen aan ge
zin, kerk en school, die de
eerst-aangewezenen zijn voor
de opvoedende taak!
De Staat moet deze instel
lingen en de vrije organi
saties steunen. Daartegen
over staat alleen als andere
keuze een verfoeilijke staats
cultuur, die we tijdens de
Duitsche bezetting wel gron
dig hebben leeren verafschu
wen!
De heer Peters van de K. V.
P. sprak bij de hervatting van
de besprekingen Woensdag
morgen in denzelfden geest.
Het zwaartepunt van de op
voeding ligt bij het gezin. Elk
systeem, dat die verantwoor
delijkheid weerlegt, zal zich
volledig wreken. Als het ge
zin het alleen niet kan, moet
het geholpen worden. Spr. be
pleitte verschillende techni
sche verbeteringen en zei, dat
naast verbeterde salarieering,
een verbeterde opleiding van
de onderwijzers noodig is. Het
tekjit aan leerkrachten dreigi
binnenkort catastrophale vor
men aan te nemen.
De minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen,
de heer Gielen, bracht dank
aan de leefkrachten bij het
onderwijs, speciaal bij het la
ger onderwijs, voor de wijze
waarop zij de laatste jaren
hun taak hebben vervuld en
voor den geest van verzet tij
dens de bezetting, waarvan zij
over het algemeen hebben
blijk gegeven.
Het tekort aan leerkrachten
is erg, maar men moet het"
niet erger maken dan het is-
Wanneer 2668 klassen zonder'
leerkracht zijn, beteekent dat
niet, dat er zooveel vacatures
zijn. In dit cijfer zijn ook be
grepen de afwezigen door mi
litairen dienstplicht; in Am
sterdam zijn nog 175 bovental
lige onderwijzers; daar zijn
125 vacatures, maar er zijn
slechts 22 onvervulde plaatsen.
De komende salarisregeling
kan een uitweg geven om in
het tekort te-voorzien. De aan
merkelijke verbetering jn de
salarissen kan aantrekkelijk
zijn voor vele jongens en
meisjes.
Een schrijven is uitgegaan
aan de schoolbesturen volgens
hetwelk een voorschot op de
komende salaris-verbetering
kan worden gegeven aan hen,
die 1 Juli 1946 in functie wa
ren, tot een bedrag gelijk aan
het nettobedrag van het sala
ris over December.
De bedoeling is, dat dit
voorschot nog deze maand zal
wrden uitbetaald. De sugges
ties, welke gegeven zijn ten
aanzien van de verbetering en
versnelling der opleiding, zal
de minister in overweging ne
men.
Dat de opleiding met groo-
ten spoed in andere banen
moet worden geleid, kon hij
niet beamen; hij betwijfelde
of dat met grooten spoed kan
geschieden. Wel is hij het er
mee eens, dat er met groote
kracht naar gestreefd moet
worden.
Inzake de onderwijsvernieu
wing stond de minister in
hoofdzaak achter het schema-
Bolkenstein, dat is de externe
organisatie. Tegelijk zal hij
zijn aandacht schenken aan
'n verbeterde opleiding, waar
voor hij verwijst naar de cur
sussen voor vernieuwing en
bezinning, waartoe op de be
grooting een bedrag is uitge
trokken.
Bij de middelbare meisjes
scholen wil de minister in
plaats van een minimum een
maximum aantal lesuren in
voeren, dat 32 per klas zal
bedragen, maar bij voorkeur
30. Het programma zal meer
in cultureele richting gaan, er
komt ook een andere kwalifi-
ca tie voor de cijfers.
De minister verklaart niet
te lijden aan „Febris Brittan-
nica" en „Febris Americana";
hij wenscht daarbij op te mer-
ken, dat hij evenmin lijdt aan
„Febris Gallicana".
Ten aanzien van de „onder-
wijsfilm" bestaat er z.i. een
misverstand. Als men meent,
dat hij „de" onderwijsfilm om
hals wil brengen, dan vergist
men zich. Hij meent echter,
dat het beter is dat er een
stichting uit het onderwijs ge
boren wordt.
De opvoeding van het Ne-
derlandsche kind, op welke
school ook, in nationalen zin,
zal binnenkort 's ministers bij
zondere belangstelling hebben
Met pater Stokman is de mi
nister het eens, dat ten aan
zien van de opvoeding de taak
der overheid een steunende,
helpende en stimuleerende
moet zijn.
Ten aanzien van de verhou
ding der onderdeelen van zijn
departement merkt minister
Gielen tenslotte o.a. nog op,
dat het hoofdaccent steeds zal
moeten liggen op het onder
wijs. Het eenvoudig naast el
kander plaatsen van de be
dragen, welke zijn uitgetrok
ken voo£ onderwijs, kunsten
en wetenschappen, is niet
juist. Het voeren van een ac
tieve cultuurpolitiek is nood
zakelijk.
