„Een scheidsmuur dreigt
te worden opgstrokken"
Twijfel mackte plaats voor
gematigd optimisme
Groote idealen worden niet
in één jaar bereikt'
De amendementen van de Partai Nasional
Indonesia zijn onaannemelijk
Complot
INDONESISCH PARLEMENT
BIJNA VERDUBBELD
EEN UURTJE
NIEUW NOORDHOLLANPSCH DAGBLAD Donderdag 2 januari 1947
PAG.
3
tVE HIËRARCHIE
VERTREK VAN DE
MISSIE-GENERAAL
Vragen wij ons ooit af?
Een Nieuwjaarsbood
schap van Trygve Lie
TRUMAN
legt zijn groote bevoegd
heden neer
|VIETNAMÊE§jCHE DRUK
NJEMT TOE
CONSUMENTEN-
CREDIET
Afbetaling begint
1 Februari
H.M. DE KONINGIN
WANDELDE IN ZUID
tegen Hongaarsche
regeering
Nationaa! comité
„Handhaving
Rijkseenheid'
Mr. Oud bedankt als lid
Marine-mutaties
Marius Monnikendam
krijgt regeeringsopdracht
De positie van het kabinet-Sjahrir
niet versterkt
DE KRANT NAAR
INDIE
J
FRITS TRATAUD
OVERLEDEN
Oud-tooneelspeler van
het Ibsen-repertoire
Bij decreet van
Soekarno!
Tramstaking in Hene
gouwen
de Koningin Dinsdag-
ar de r^io, op den daarop.
Nieuwjaarsdag kwam; over_
de hiërarchische volgorde;
er-President voor de micro,
nu vandaag; Donderdag;
drie. Het is de freer
ééns niet nu Minis_
ent. Tijdens de Londenscfre
an de Nederlandsche Regee_
is niet de leider van H.M/s
wat politiek misschien
zou zijn. Maar het
is toch nog niet alleen een
Gerbrandy spreekt intus-
voorzitter van het comité
er Rijkseenfreid. Dat is nogal
ek oppositioneel geval. De
>randy spreekt dan ook over
kwestie. Over beide zen
dtijd van NCRV en van de
«Deze laaitste doet niet aan
Vandaar Gerb^ndy en de
kwestie. Het is een merk
val dat do spreekvrijheid
radio wei wat ver drijft en
kieschheid getuigt voor dv
arde van de hiërarchie. Na
en den Minister-President
maar quasi_officieele
potentaat der A.R. De Ko,
rak dezen keer maar be.
tot de ''luisteraars"; Mi_
el tot de 'landgenooten".
doet Gerbrandy het tot "mijn
nwege de nieuwe hiërarchie;
FILOSOOF
tVENHAGE, 31 Dec. Naar
aans van bevoegde zijde
is het vertrek van de
- Commissie-Generaal en
ewerkers definitief bepaald
uari a.s.
n als vaststaand worden
nen, dat ook wanneer
1 nieuwe adviseurs zullen
lenoemd deze de reis niet
met de commissieleden zul-
!n.
eele benoemingen van
useurs en regeling van hun
is een aangelegenheid, die
*eval meer tijd vordert dan
og beschikbare dagen. Ge-
nd kan voorts uitbreiding
aissie met nieuwe commis-
'eneraal slechts .bij wet ge_
omdat het aantal leden
■ommissie-generaal bij wet
steld.
i
ItAi^utCenieauLi
ie tweede helft van de
-iode 1947 (5 t.e.m. 18
geeft elk der volgende
recht op het koopen
ten KA KB KC 701
fto. 2)
ood 80.0 -gr- brood
ood 400 gr. brood
iter 125 gr. boter
ter 125 gr. marg. of
100 gr. vet
ter 250 gr. marg. of
200 gr. vet
elk 4 liter melk
elk 3 liter melk
glk 3 liter melk
eesch 100 gr. vleesch
eesch 100 gr. vleesch
*em. 200 gr. kaas
;em. 1 ei
*em. 500 »r. suiker,
boterhamstr. enz.
of 1000 gr. jam,
stroop enz.
?serve 1600 gr. brood
iserve 800 gr. brood
ten KD en KE 701
c no. 2)
ood 800 gr. brood
tgr 250 boter
ter 125 gr. marg. of
100 gr. vet
elk 12 liter melk
eesch 100 gr. vleesch
eesch 100 gr. vleesch
;em. 100 gr. kaas
*em. 1 ei
;em. 250 gr. suiker,
boterhamstr. enz.
of 500 gr. jam,
stroop enz.
;em. idem
;serve 800 gr. brood
:serve 600 gr. bloem of
kindermeel (niet
uit rijst bereid)
aarten enz.
rants, tabaksartikelen
0X1 gr. chocolade en/of
uikerwerkgn
rants, tabaksartikelen
00 gr. chocolade en/of
uikerwerken
ten MA MB MC MD 701
c no. 2)
ood 800 gr. brood
ter 250 gr. boter
»rg. 250 gr. marg. of
200 gr. vet
;lk 5 liter melk
ïesch 300 gr. vleesch
sesch 100 gr. vleesch
as 200 gr. kaas
iker 250 gr- suiker,
boterhamstr. enz.
of 500 gr. jam,
stroop enz.
de week van 12 t.m-
iri zullen nog bonnen
rangewezen voor bloem,
ree, cacao en tabak,
nnen van de strooken
r toeslagkaarten voor
•en arbeid en voor a.s.
moeders MA, MB, MC
701 zijn na 5 Jan. niet
Idig. De bonnen dezer
iarten hebben, zooals
een geldigheidsduur,
lijk is aan dien v.'fi de
[pnummprde bonnen,
t aangewezenbonnen
ik no. 1 kunnen worden
d.
VRAAGT GIJ u ooit wel eens af, waar hpt meisje is gebleven,
dat iedere veertien dagen trouw, onopvallend en ongekend,
de bonkaarten thuis bracht voor uw zoon, die ondergedoken was?
Wat is er van den jongeman geworden, die met verachting van
gevaar voor eigen leven u, ongezien, geregeld de illegale bladen
thuisbezorgde, uit welker inhoud gij weer nieuwen moed putte
en hoop op de uiteindelijke bedding? Zijt gij niet al te spoedig
vergeten de schanddaden uit de concentratiekampen die de edel-
sten en besten uit ons volk ondergingen en die gruwelijker wa-
rei} dan wat de geschiedenis ooit heeft gekend? Dit alles vroeg
H.M. zich vervolgens in Haar rede af.
Geeft gij u er rekenschap van dat
j de verbittering van vele jongeren
voortkomt uit miskenning en ach
terstelling welke eep gevolg zijn
van het niet willen 'of kunnen be-
j grijpen van hun moeilijkheden en
f gerechtvaardigde verlangens?
I Schijnt het soms niet of velen de
I oogen sluiten voor het leed van de
ooylijgsyeduwe en haar jonge kin-
deren, die dag in dag uit herinnerd
wordt aan het gemis van man en
i vader, \joor den nood van hun
I vrienden uit Indië, of van hen, die
in dit land zelf moesten evacueeren
en enkel het veege lijf nog konden
redden?
Hebt gij verleerd u in te denken
en te verplaatsen in het leed en het
gemis van al deze broeders en zus-
I ters?
bn ook gij oud-illegale werkers,
ig.,nnert gij u voldoende uw goede
I voornemen in tijden van grapten
I nood, toen gij uw kameraden be-
I loc.det, dat, mocht hun iets over-
I komen voor hun vrpuwen en kimde,
jren gezprgd en' goed gezengd zou
I worden, niet alleen materieel maar
I vooral ook geestelijk?
Landg-enuaten, ik vrees, dat er
een scheidsmuur wordt opge
trokken tusschen velen uwer en
ben, die de doorstane schokken
neg steeds niet te boven zijn ge
komen, zoo dit al ooit gebeuren
zal. Ik vergeet hierbij niet de
goede en verblijdende uitzonde-
rir.gfjp van hen, die geheel
opqnstaan vcor al dit leed en
voor wien geen moeite te groot
is om troost en verzachting te
brengen.
Met waardeering gedenk ik in dit
I verband de arbeid der Stichting
11340-1945. trriendan echter, noch
leen organisatie als de Stichting,
•kunnen het gevoel van verlatenheid,
Ivan in een hoek staar}, wegnemen.
■Dat kunnen wij slechts als volk in
lzijn geheel door te zamen de verant.
I woordelijkheid ervoor op ons te ne-
nen. Laten wij ons onze eereschu^
|bewust blijven. Ik doe allereerst een
ringend beroep op hen, die verant.
woordelijkheid dragen en op posten
|taan, waar geholpen kan. worden,
lij tot alle landgenooten wendend,
vraag ik voor verdriet en gemig,
voor geestelijke en stoffelijke noqd
de deuren v^p hart en huis en eigen
kring open te zetten. Tracht hen,
die in en door den oorjog gple.den
hebben, in den diepsten zip des
woords te begrijpen en mpde te voe
len wat er in hen leeft. Laat hen
beseffen, dat zij een vaste plaat?,
een vriendenplaats hebben, in het
midden van onze volksgemeenschap.
Dr. H. J. van Mook arriveert
aan het gebouw te Den Pasar op
Bali, waar de conferentie, welke
bijeengeroepen was tot vorming
van den staat Oost-Indonesië,
gehouden werd. ANP P.
I
President Truman heeft zijn re-
gcering vrijwillig van groote be-
vcc dheden in moeilijke omstan-
4en ontheven door formeel
3e „beëindiging van de periode
ran vijandelijkheden van wereld-
jcrlog nummer twee'" af te kon-
ligen.
Ce president legdè er den na-
huk op, dat zijn proclamatie geen
lede maakt aan den nationalen
t dtcestard of oorlogstoestand
Met betrekking tof beide zal hjj
ib'nnenkort bij het congres voor
tellen indienen.
Volgens het Fransche legerbe.
jicht neemt de druk der Vietna-
neesche troepen in het Noorden
fier provincie Tonkin toe. De
jwaarste aanval heeft plaats gehad
|>P Nam Dinh, ongeveer 75 km ten
zuidoosten van Hanoi. De aanval
afgeslagen.
Tijdens een receptie voor diplo.
aatieke vertegenwoordigers heeft
eon Blum, de Fransche premier,
?.m. verklaard: „Frankrijk moet
de ov^rzeesche gebiedsdeelen
|e moreele §n materieele ontwik-
eling van de volkeren, voor wel.
[e het verantwoordelijk is, verze
uren. Ik heb vertrouwen^ in mijn
fnd en ik ben er zeker van, dat
|et Fransche volk in de uitoefe
ning van zijn taak niet tekort zal
schieten."
In een Nieuwjaarsboodschap
in het Noorsche blad „Aften-
posten" heeft de Secretaris-
Generaal van de V.N., Trygve
Lie, gewaagd van een „gema
tigd optimisme", dat sinds het
einde van de laatste zitting
der Y-N. in de plaats is geko
men van den twjjfcl, die velen
beheerschte.
Lie noemde den tijd van Februa
ri tot September (toen de Veilig_
Itfidsraad de kwesties Perzië,
Spanje'en Griekenland bejjandel-
de) de gevaarlijkste periode*in het
leven van de V.N en hij voegde
er aan toe, c'at, nu het bestuurs
apparaat op gang gekomen is, re
sultaten merkbaar zijn.
Trygve Lie achtte het veelbetge.
kenend, dat het pessimisme "en de
twijfel waaraan velen vier weken
voor het einde vqn de laatste al-
ggmeene vergadering nog onder
hevig waren, plaats gemaakt heeft
In verband met het feit, dat
niet alle waardebonnen van het
consumenenqrediet op 1 Januari
1947 uitgereikt zullen zijn, is het
wenschelijk gebleken de ver
plichting tot afbetaling te doen
aanvangen op een lateren da
tum. Bij beschikking van de
ministers van financiën en van
§pciale zaken van 30 December
'1946 is deze vastgesteld op 1
Februari 1947, welke datum
door den districtsraad op het
voorschotboekje wordt ver
meld.
Op den eers.ten morgen van Haar
verblijf in de hoofdstad is H. M, de
Konjngin om kwart over tien uit
gereden voor een rijtoer door de
zuidelijke stadswijk, waar zij o.m.
de ruïnes in oogenschouw heeft ge
nomen, welke herinneren aap het
bombardement op de S.D. neder
zetting in de voqrmaliga Euterpe-
straat. Vervojgens bezocht de Ko
ningin het Rijksmuseum waar zij de
gerestaureerde „Nachtwacht" be
zichtigde en eenigen tijd vertoefde
bij de schilderijen die onlangs uit
Amerika 'zijn teruggekeerd.
In het paleis qp den Dam
heeft H.M. de Koningin den
oudejaarsavond zonder bij^pn-
dere feestelijkheden doorge
bracht. Op nieuwjaarsdag heeft
de vorstin zich met mevr. de
Beaufort in de koninklijke wa
gen naar Amsterdam-Zuid be
geven voor het maken van een
wandeling, waarvan zij in den
middag terugkeerde.
voor een gematigd optimisme.
Hij geloofde, dat het niet te jjjgal
gezegd was, wanneer hij verklaar-
le dat alles op het oogenblik er
veel gynstiggr uitziet dan in Fe
bruari 1946, toen de V.N te Lon
den het leven begonnen.
Vc^gens een bericht van het
officieele Joegoslavische
nieuwsbureau Tanjug zou te
Boedapest een complot tegen
de Hongaarsche republiek ont
dekt zijn, naar aanleiding
waarvan tot een honderdtal
arrestaties zo% zijn overge
gaan.
Een arrestatie-bevel zou o.a.
zijn uitgevaardigd tegen den
oud-generaal Lajos Dalcori Ve
res, die qen leidend aandeel in
de samenzwering zou hebben
gehad en die voortvluchtig "zou
zijn. De samenzweerders zou
den helpers hebben gevonden in
personen, die tot het leger on
der het regiem van Horthy be
hoorden en die in contact zou
den staan met aanhangers van
Horthy in het buitenland. In het
begin van 1946 werd bericht
dat admiraal Horthy, die regent
van Hongarije was onder het
naziregiem, te Belgrado in ar
rest was, in afwachting van eer
proces wegens oorlogsmisdaden.
In een vergadering van het
nationaal comité „Handhaving
Rijkseenheid" ter bepaling van zijn
gedragslijn in verbqpd met de op
20 December inzake Linggadjati
in dg Tweede Kamgr gevallen
beslissing heeft het lid van het
comité mr. P. J. Oud het volgende
als zijn meeninig te kennen ge
geven:
Dg in de rjiolie Romme door dp
Tweede Kamer gegeven en door da
regeerirag aanvaarde omschrijving
vpn ijet ten opzichte van Nederl.-
Indië te voeren regeeringsbeleid
beteekent een wezenlijke afwij
king van de overeenkomst van
Linggadjati in haar oorspronke-
lijken opzet.
Van een in den geest dier motie
te voeren beleid mag een meer be
vredigende oplossing van het In
dische vraagstuk worden ver
wacht. Deze uitkomst mag worden
gezien als een gunstig resultaat
van de mede door het nationaal
comité „Handhaving Rijkseenheid"
gevoerde actie.
Wil het verder overleg op den
grondslgg der omschrijving van de
motie-Romme tot een bevredigend
resultaat kunn,en leiden, dan is
voor ajles noodig, dat de verdere
besprekingen geschieden in een
sfeer van rust. Daartoe zal het co
mité kunnen bijdragen door than?
zijn actie te staken, zich daarbij
uiteraard voorbehoudende, om in.
dien de verdere ontwikkeling der
gebeurtenissen daartoe onverhoopt
aanleiding mqphten geven, zich
over een hervatting dier actie te
beraden
De overige le^en van het comité
hebben zich met dit standpunt niet
kunnen vereenigen. Het comité
heeft derhalve met overgroote
meerderheid besloten zijn actie
voort te zetten. Naar aanleiding
van dit besluit heeft mr. P. J Oud
die deze beslissing niet met zijn
verantwoordelijkheid meent te
kunnen dekken zijn ontslag geno
men als lid van het comité.
Bij K.B. is, met ingang van 1
November 1946, tijdelijk bevor
derd tot kapitein-luitenant ter
zee de luitenant ter zee der 1ste
klasse P. A. Mulock van der
Vlies Bik, voor zoolang hij be
iast is met de functie van hoofd
der afdeeling materieel te Lon
den, is bepaald, dat de tijdelijk
tat dien rang bevorderde vice-
admiraal L. A. C. M. Doorman
in zijn tijdelijken rang zal wor
den bestendigd voor zoolang hij
is belast met de voorbereiding
van de expeditie naar centraal
Nieuw Guinea.
Is, met ingang van 1 Decem
ber 1946, aan den kapitein ter
zee J. Houtsmuller, op zijn daar
toe gedaan verzoek, eervol ont
slag uit den zeedienst verleend
wegens langdurigen dienst.
[NE OUD-STRIJDERS van het
Binnenlandsch Verzet waren het,
1erwijl de menschen in het Heilige Land de geboorte van Ctyris-
us herdachten, hielden Engelsche troepen overal de wacht, opdat
■et goudejp geluid der vredesklokken niet zou worden verstoord
'oor de vreesaanjagende explosies der terroristische mijney..
'ngelsche soldaten patrouilleeren in een gepantserde wagen,
'elke voor een trein uit rijdt langs een der spoorlijnen.
Ass Press P
tot wie H. M. zich in Haar rede op
Oudejaarsavond vervolgens richtte:
Laat u niet ontmoedigen en wan
hoopt niet. wanneer gij het doel
waarvoor gij hebt gestreden nog
veraf ziet. Het komt er thans op
aan, dat datgene, waaroor gij in
het verzet pal hebt gestaan in en
door het geheele Nqfierlandsche
volk wordt verwezenlijkt en het is
daarom noodzakelijk dat gij ook nu
nog, ieder op zijn plaats, de idealen
gekoesterd in uw strijd, blijft uit
dragen.
Groote idealen worden niet in
één jgar bereikt.
Laat u rjiet tot daden verlpiden
en prikkelen, die uzelf slechts scha.
de kunnen brengen en die een geest
ademen waartegen juist uw geval
len makkers gestreden hebben, toen
zij hun leven gaven voor recht en
wet. Slechts zóó blijft gij trouw aan
den geest van het verzet.
En ten slotte wend ik mij tot u
die na den oorlog vereenzaamd in
het leven zijt achtergebleven en
door de traagheid des harteq, ook
van wie u omringen, vaak zoo rade
loos gestemd, wanhoop in u voelt
opstijgen.
Aan den componis Marius
Monnikendam is een belangrijke
regeeringsopdracht verstekt om
in samenwerking met de KRO,
een groot werk voor k^ior en
orkest te schrijven. Bij onze
schaarsche litteratuur en heden-
daagsche werken voor koor en
orkest overweegt de componist
de mogelijkheid van een orato
rium of een passie in oorspron-
kelijken vorm.
Het ministerie van onderwijs,
kunsten en wetenschappen heeft
voor eenige weken een commis
sie benoemd welke ter verrij
king van de nationale muziek-
schat Nederlandsche componis
ten uitnoodigt hun bijdrage te
leveren.
Als zoodanig moet ook de op
dracht aqn den heer Monniken
dam beschouwd worden. Het
werk zal waarschijnlijk eind
1947 gereed komen.
Uit vele brieven die ik in den
loop van dit jaar heb ontvangen
weet ik hoe moeilijk uw leven is
door verdriet en liefdeloosheid. Gij
zijt echter niet verlatpn.
Goddank, kloppen er in ons volk
nog liefhebbende harten voor u. In
de^e tijden van cnrust en onzeker
heid, die zoowel in als buiten ons
vaderland hun invloed doen gevoe
len, g§at wat u drukt ook aan mij
niet voorbij.
Ook ik heb mijn sombere oogen-
blikken, wanneer ik zooveel liefde,
loosheid, leed en verwarring om
mij heen zie.
Maar neen, wij kernen van het
Kerstfeest en nemen daarvan
mede, Geloof, Hoop en Liefde,
maar de liefde het meest'. Die
liefde, die nimmer wanhoopt en
steeds klaar staat om vertrou
wen te schenken. Laat ens el
kander in het nieuwe jaar een
kans geven en vertrouwen
schenken en ook in dit opzicht
het voorbeeld volgen dat Chris
tus ons geeft. Voorwaar, dan zal
veel mogelijk zijn, dat thans
onmogelijk schijnt.
Naar aanleiding van het besluh
van de P.N.I. (Partai Nsional Indo
nesia) waarbij de overeenkomst van
Linggadjati slechts aanvaardbaar
werd geacht, ingeval daaraan een
aantal ingrijpende amendementen
werden toegevoegd, geeft de Neder.
landsch-Indische Regeerjngsvoor-
lichtingsdiensj; te Batavia het vol
gende commentaar:
„Het is duidelijk, dat van der
gelijke amendementen geen
sprake kan zjjn; het is een
kwestie van aanvagrden of ver
werpen. Maar zelfs indien
amendeering wel mogelijk
waje, dan zijn de door het
P.N.I.-Ccngres genoemde desi
derata toch volkomen onaan
vaardbaar, niet alleen omdat
de aard van de overeenkomst er
geheel anders door wordt, maar
vooral, omdat zij blijk geven
van een volslagen uit het oog
verliezen van de realiteit.
Wijziging van de overeenkomst
volgens deze desiderata zou prac-
tisch neerkomen op een verdrags-
verhou'diing, welke slechts mogelijk
is tusschen partners, die in bepaalde
opzichten (sociaal-economische en
politiek-organisatorische) vrijwel
gelijkwaardig zijn en waa^pij vol
doende garantie voor het ngkomen
van de wederzijdsche verplichtingen
aanwezig is. Buitendien houden
deze desiderata geen rekening met
de duidglijk gebleken verlangens
van een groot deel \{an Indonesië
naar een federatief onderling ver
band.
Dit zijn slechts enkele opmerkin
gen; er ware nog een lijst aan toe
te voegen.
Het moge op het eerste gezicht
verbazing wekken een dergelijk be
sluit te zien nemen door een Con
gres, waar o.a. de Minister van
Justitie, mr. Soesanto en de Minis
ter van Economische Zaken, dr. A.
K. Gani, die beiden het ontwerp
van Linggadjati hebben gepara
feerd, aanwezig waren. Toch mag
dit geenszins worden beschouwd als
een aanwijzing, dat zij niet alles in
het werk zouden hebben gesteld om
een juistere zienswijze ingang te
doen vinden.
Niettemin heeft dus thans na de
Masjoemi ook de P.N.I. zich tegen
het ontwerp verklaard, hetgeen
straks in de vergadering van het
K.N.I.P. (voorloopig republikeinsch
parlement) resp. 37 plus 46, dus
totaal 83 stemmen tegen het ont-
wqj-p beteekent. Het totaal aantal
zetels bedraagt ruim 200 (het juiste
aantal staat blijkbaar niet geheel
vast); het is inmiddels bekend, dat
41 leden voor zullen stemmen. Van
wat de ruim 80 andere leden zullen
doeq, weet men nog weinig of niets.
De Neder^andsch-Indische regee-
ringsvoorlichtingsdienst vervolgt:
„Er zijn veel benoemden en par-
tijlpozen onder; in dij verband trekt
de uitspraak van het P.N.I.-congres,
dat men in ieder geval de uitspraak
van het K.N.I.P. volledig zal erken,
nen, even de aandacht, hoewel hier
in toch wellicht niet meer dan een
bevestiging van een democratische
houding mag worden gelezen.
Voorts moet men zich na de uit
spraak van dit congres wel weer
even bezig houden met de positie
van het kabinet van Sjahrir. Het
lijdt geen twijfel, dat deze positie
door dit alles niet sterker wordt.
Wel zijn na de uitspraak van het
Masjoemi-congres de ministers, die
lid van deze organisatie zijn, niet
afgetreden, omdat zij in het kabinet
niet de Masjoemi vertegenwoordi
gen, maar met de P.N.I. is dit een
ander geval. Vooral voor mr. Soe
santo wordt de situatie zeer moei
lijk en hoewel een eventueel aftre
den van rteze figpur nog geen kabi
netscrisis behoeft te beteekenen, een
versterking van de positie beteekent
het evenmin. Na de tegenkanting
van de zijde der organisatie van
hen, die wij als „oud-nationalisten"
zouden willen aanduiden. Want de
P.N.I. is eigenlijk in vele opzichten
een voortzetting van de vroegere
Parindra, welke vooral in centra
als Madioen, Malang en Soerabaja
grooten aanhang had.
troor f 3.,40 per drie maan
den sturen wij iedere week
ler luchtpost een speciaal
umrner van het Nieuw
Ncordhollandsch Dagblad
laar Indië. De kosten kun
nen nu geen bezwaar meer
pleveren.
Jeef ons het volledige adres
'an uw familielid of uw
tennis In Indië en wij zor-
:en voor geregelde verzen-
ling.
De upitarische staat, tijdens kor
ten tijd zelfs de unitarische partij,
waren twee harer voornaamste
doelstellingen, maar dit laatste
werd door den tegenstand der so
cialisten tenslotte in meer democra
tische richting, d.w.z. naar aanvaar
ding van het meerpartijenstelsel,
omgebogen. Niettemiij is de P.N.I.
nog steeds de organisatie der natio
nalistische „Diehards". Dat gebrek
aan critische instelling daardoor in
de hand wordt gewerkt, bewijst dit
congres", aldus eindigt het commu
nique van den Nederlandsch-Indi-
sche Regeeringsvoorlichtingsdienst.
In den ouderdom van ruim 89
jaar is op oudejaarsdag te Rot
terdam, waar hij nagenoeg zijn
heele leven gewoond heeft, de
oud-tooneelspeler Frits Tartaud
overleden.
Tartaud is op 8 Mei 1857 te
Amsterdam geboren. Het too-
neelspel trok hem zeer aan en
hij wijdde zich al vroeg aan het
liefhebberijtooneel. Louis Bouw
meester, heeft hem hier ont
dekt en deze wist hem te be
wegen over te gaan naar het
beroepstooneel. In 1875 debu
teerde de jeugdge Tartaud te
Amsterdam in ,de twee wee
zen". Hij werd lid van het ge
zelschap, dat onder leiding van
Bouwmeester, Boas en Judels
stond. Onder deze directie heeft
Tartaud zes jaar gewerkt. Na
een engagement te Antwerpen
kwam hij een jaar later te Rot
terdam bij het gezelschap van
Willem van Zuylen.
Van 1916 tot 1925 magkte hij
met van Eysden deel uit van
de directie van „de Rotterdam
mers". Hij werkte ook samen
met Cor van der Lugt in het
Rotterdamsch Hofstadtooneel.
Van het begin van zijn too-
neelloopbaan af heeft Tartaud
groote rollen gespeeld. In 1928
nam hij in een voorstelling van
„Hedda Gabier", met zijn vrouw
Alida Tartaud—Klein in de
titelrol, afscheid van het too-
neel.
Frits Tartaud heeft alle
groote rollen van. het II# n-
repertoire vervuld. Zijn liefste
rol speelde hij in „de rechte
lijn" van Fabricius.
Traditiegetrouw had na af
Iccp van de opvoering va
de „Gijsbrecht" in den
Stadsschouwburg te Am-
sterdam de opvoeyng van
„de bruiloft van Kloris er
Roosje" plaats. Thomas
vaer (Paul Huf) en Pieter
nel (Marie Hamel) in een
der scènes met de Amster
damsche tram.
ANP P.
LI ET VOORLOOPIG Parle-
ment van de Republiek In
donesia, de K.N.I.P., dat zulk
een belangrijke beslissing zal
hebben te nemen in de komende
weken, over het al of niet aan
vaarden van Linggadjati, Is, bij
decreet van Soekarno uitge
breid van 223 op 413 leden.
Eerlijk moet gezegd worden,
dat de president daarbij niet
heelemaal eenzijdig te werk is
gegaan. Hij heeft bijv. ook de
Masjcemipartij, die tegen de
overeenkomst is, van 37 op 67
zetels gebracht, en diverse ge
bieden vertegenwoordigers ge
geven die nog niet in dit „parle
ment" zaten en van wie ook
niet gezegd kan worden, dat ze
zonder meer achter Soekarno
aan loopen
De nieuwe samenstelling stuurt
natuurlijk de heele berekening -tan
den Indischen Voorlichtingsdienst
in de war, welke wij elders in dit
nummer hebben opgenomen. Toch
is het typisch, dat zelfs Sjahrir over
■de strekking van de uitbreiding
verrast is. Hij had niet verwacht,
dat er zooveel zetels bij zouden ko
men. Sjahrir rekent er overigens
op, dat het accoord ook door het
K.N.I.P. in nieuwe samenstelling
zal worden aanvaard. Hij verwacht
200 stemmen voor van de groote
partijen en ook een aantal voor
stemmers van de kleinere. De juiste
Koning George van Grie_
kenland is teleurgesteld
over de politiek der geal_
lieerden ten aanzien van zijn
land, dat echter zelf hoE^_
loos verdeeld is. Mac Ar
thur is büj'kens zijn Nieuw_
jaarsbpodschap tevreden
over de politieke leiders in
Japan. Met ingang van 5
Januari houdt dan de bon
voor 100 gram extra_vleescfr
per 14 dagen op. De. reali.
teit van het feit houdt nu
eenmaal geen rekening met
de vraag'.of dit aan het be_
fin van het jaar prettig" is.
Sfmuts ''die groove man
van die groot Afrika M, is,
evenals Winant, de Ameri_
kaansche gezant in Londen
tijdens den oorlog, onder_
scheiden met de Orde van
Verdienste, de hoogste Brit_
sche onderscheiding. De
Nieuwjaarsreceptie ten Palei_
ze te Amsterdam van H. M.
de Koningin is uitsluitend
vcor de leden van het corps
diplomatique. De kaJho_
lieke luchtverkenners, de
Parmentiergroep; bestaat
een jaar; er voorden demon,
straties gehouden en een
propaganda_avond, waarop
een reis naar Rome in uit
zicht zal worden gesteld.
Volgens Adenauer zal geen
enkel lid v|n de Chris'en_
Democratisphe Partij in de
Britscfre zone een vredes
verdrag onderteekenen;
waarin de tegenwoordige
westgrens van Polen erkend
wordt. In Rotterdam is
een gedenksteen onthuld
voor 120 slachtoffers van het
ambtenarencorps die in d^n
qorlog gedood werden-. In
Rotterdam is he' eerste
schip uit IJsland binnenge
komen; in 1946 kwamen in
'otaal 4400 schepen binnen
Niet tot 1 Jajruari maar
tot 18 (achttien) Januari
kunnen zij die ingevolge de
loong'rensverhooging voor.
;aan verplicht veTzekerd zijn
zich opgeven. De Minister
van Sociale Zaker. heef; een
commissie van advies be
noemd ter voorbereiding
vzp. de wettelijke regeling
der ondernemingsraden.
Twee generaals, een Brit en
een Amerikaan, gaan naar
het Ruhrgebied om de Duit.
sche mijnwerkers aan te
-poren tot productleverhoo.
ging! De Engelsche gene
raal Dempsey, die ook In
donesië bezocht, is benoemd
tot leider van hettota.
lisatoirbedrijf in Engeland,
dat is een hooge baan die
ook veel met gokken te ma
ken heeft, maar zonder
bloedverlies.
Tsjang Kai Tsjek heeft in
een Nieu"%jaarsrede nog
eens veTklaard dat de na_
ionale regeering China ver
eenigen wil; hoe lang is men
daar nu ai mee bezig?
Zwitserland, zoo verklaarde
de Bondspresident in een
Nieuwjaarsrede, zal zijn
neutraliteit beslist handha
ven; dat is wel een eiland
in de wereld! De Belgi
sche premier Camiel Huys_
mans benut'e zijn Nieuw
jaarsrede om een feilen aan.
val te doen op de Ka'h^lieke
Partij in België. Een va
der in Charleville (Pr.) hield
zijn dochter al ruim zes jaar
opgesloten "om h?ar voor de
eleurstellingen van het leven
'e bewaren. De politie
heeft haar, nu ze inmid
dels33 jaar geworden is;
bevrijd uit een klein zol
derkamertje waar geen licht
door kwam. De Eingslsche
genationaliseerde kolenmijn
nen zijn thans officieel aan
den staat overgedragen.
De Regeering van Albanië
heef' bij monde van den
President krachtig repro-
testeerd tegen den eiseïr van
de Britsche regeering om
schadevergoeding voor. het
op mijnen loopen van sche_
ren die de ha\^n van Kor_
foe binnen gekomen wdren.
samenstelling van het K.N.I.P. in
zijn nieuwe gedecreteerde samen
stelling is nog niet bekend.
Minder prettig zyn de berich
ten uit Medan. Daar heeft de
rcpublikeinsche delegatie de
overeenkomst inzake de demar
catielijn opgezegd. Er was een
grensconflict ontstaan door een
vergissing van een Nederland
sche patrouille. Alles was in het
werk gesteld, om deze vergis
sing en de gevolgen daarvan te
herstellen, maar de republikei
nen wilden niet naar rede luis
teren. Er moest toen gewapend
worden ingegrepen om aan de
ontstane gevechtssituatie een
einde te maken Volgens den Ne-
derlandschen woordvoerder is
de overeenkomst door de repu
blikeinen te Medan voortdurend
gesaboteerd. De opzegging ge
schiedde op grond van de be
slissing van de gemengde be-
standsccmmissic te Batavia, dat
..nieuwe defcnsiemaatregelen
niet geoorloofd waren".
Sjahrir noemde in zijn interview
de militaire toestand in het binnen,
'land met den dag sléchter. Er is
nog veel wantrouwen. Sjahrir ver
klaarde verder zonder blikken of
blozen, dat het wel mogelijk is. dat
de beruchte rede van Soedirman
was opgesteld na overleg met Soe
karno, en zij was ..wellicht in wat
te sterke bewoordingen vervat",
doch desondanks kenmerkend „voor
de onbehaaglijkheid, die in het ge
heele binnenland gevoeld werd".
(De onbehaaglijkheid is in Neder
land niet muider groot, dat wil de
heer Siahrir toch zeker wel aanne
men. En heeft hij niet de ontwerp
overeenkomst geparafeerd, waarin
een en ander is bepaald omtrent
bestanden en het verbod van pro
paganda. die tegen samenwerking
gericht is!! Red.)
Tengevolge van de beslissing van
het personeel der nationale maat
schappij van buurtspoorwegen en
van dat der Compagnie des Tram,
way de Charleroi, den arbeid op
1 Januari neer te leggen, is de
prov. Henegouwen van alle tram
verkeer vsrstoken.