Andriessen houdt vol
'lil
DIENSTPLICHT
treft de groote gezinnen zwaar
Touristénverkeer met België
wordt makkelijker
Textielfabrikanten overtraden
distributiebepalingen
WIES MOENS,
de dichter van het geloof
Spiegel DER SCHOONHEID
IS
I
I
IP
i ed
orius de Groote
ktberichten
NIEUW NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD - Woensdog 12 Maart 1947
Tegemoetkoming bij belastingen
Vele voordeelen voor den vacantieganger
Nieuw antwoord aan Wel ter
Vliegtuig verloor
zijn plafond
Meer dan 2 millioen punten zoek
De Johannes Passion
van Bach
LAURA
iep per heeft het den kin-
en van nature ingescha-
Christus heeft het van-
het Evangelie uitdruk-
i evestigd, dat zij hun
moeten eeren. Dat be
at de grondwet van elk
hoe oud we ook mogen
nooit zullen we kunnen
n, dat wij kinderen zijn
\e ouders, dat wij aan
God, alles te danken
Kinderen moeten altijd
en liefde hebben voor
Jprs. Eerbied voor hun
Aefde voor hun grootste
>.ers. En dat moet zich
ids in daden toonen, niet
i woorden. Het is bijv.
'.dig, als oudere, en ze-
je kinderen, hun ouders
en „jou" aanspreken,
louding tusschen ouders
jren is nooit die van ge-
Jen natuurlijken eerbied
is de beste waarborg
zonde verhoudingen.
MARCUS
e Paus van ,de
Liturgie
een persoun wiens muziek
iften meer populair, in den
in des woords, zijn dan
i, den Kerkleeraar en Paus,
lalsten man van zijn tijd.
op ruim dertigjarigen
refect van de stad Rome,
oogste staatsambten, spoe-
r verwisselde hij de toga
habijt en trad in de nog
le van St. Benedictus. In
hij Paus, nadat hij eerst
men tijd Pauselijk gezant
sest in Byzantium. Het
gium, dat anders nogal
net lofprijzingen zegt van
lij een heilig mdn was, een
1 leeraar en een groot
Het>is vooral zijn muziek,
tige en toch stemmige be
te muziek, het Gregori-
zooveel bekendheid onder
vigen van Christus' Kerk
:en. Hij is dè Paus van de
geweest. In ieder misfor-
ïdt men practisch deelen
eschriften terug. Grego-
een onuitputtelijke geest
racht, die hij geheel in
n de Kerk stelde; het is
erwonderlijk dat hij in
erk en toenmalige wereld
am van „de Groote" ver-
i is hij niet geworden, hij
lechts den leeftijd van 64
>04 eindigde hij zijn werk-
n dat zóó doortrokken is
an den geest Gods.
L. S.
iC DEN HELDER
VN DE K.V.P.
proep aan de
eelingspenning-
meesters
s een advertentie in dit
worden de afdeelings-
leesters van de K-V-P-
ring Den Helder opge-
t een bijeenkomst, voor
itenkring rayonsgewijs
l op Zaterdag 15 Maait
in Uitgeest, Schagen
ter bespreking van de
ar het Gozeling-Ver-
irstelfonds. Verwijzend
nadere mededeelingen
vertentie, steunen wij
ep gaarne. Laat geen
afwezig blijven. Indien
ïgmeester verhinderd
een plaatsvervanger
rwacht.
TIG JAAR TEGEN
.ANDWACHTER
oot op Hoornsche
rs, die boomen
kapten
jaar gevangenisstraf
r. M. H. Gelinck, ad-
caal bij het Bijzonder
msterdam, tegen den
ex-verkooper van de
i Embden te Amster-
reiture, die in 1943
tan Jodenrazzia's in
ad.
jaar eischte Mr. Ge
rt den ex-landwachter
:s uit Amsterdam, die
bertkanaal tegen de
n heeft gevochten,
irige in Duitschland
Ides uit Amsterdam
eind 1944 tot April
t gedaan als hulp-
;r. Als zoodanig heeft
irn op een patrouille-
:egedaan aan een
j op een aantal ^nen-
daar bezig waren
kappen. Hierbij werd
;edood en Ides trof
nan in de knie. Ver-
3 reeds in 1935 lid
J.S.B. Mr. Gelinck
ptreden van I. hoogst
k en achtte dan ook
ge gevangenisstraf op
Hij eischte 20 jaar-
in deze zaken op 24
11 Maart
kool 17 50;; afw 12.20;
koil 10 50; afw. 10.80;
e kool 11.50; 800 kg kro.
kg uiep 16;; drieljngen
-4.50
EN O. 11 Maart.
f 8.gele kool
g'roote maat bevr. 6.30;
v. 2.70; bieten I 10.
5 50; Modjo 5.60—6.60;
kee verb. 7.50—9 50.
[JKER groentencen.
56.800 kg gele kool
10 kg bevroren gele
f 14.80; 21.800 kg
itte kool f 11.50; 1000
f 10.—.
VEEHOUDERS vergaderen
De algemeene vergadering der
Veehoud'ersvakgroep L.T.B. be
sloot onder gejuich, om te bewer
ken, dat het centraal slachten van
de huisslachtingsvarkens, hetgeen
door de keurmeesters en slacht
huizen op grond van winstmotie
ven is bereikt, zoodra mogelijk
wordt opgedoekt. Ook het feit dat
de huisslachters geen kaarten
meer voor zwaren arbeid ontvan
gen is onredelijk, zooals het ook
onredelijk is, dat men zijn tweede
huisslachtingsvarkens pas mag
opleggen in Maart,
Vervoerbewijzen voor biggen
waar de C.C.D. zoo tuk op blijkt
te zijn, moeten stellig niet noo-
dig heeten. Het houden van zeu
gen is immers reeds gecontin-
genteerd.
Wanneer aan veehouders hoo.
gere rantsoenen voor boter en
kaas verstrekt worden, zal het
zelf kazen en karnen lot h.et ver
leden behooren. Deskundigen van
het B.Z. hebben uitgemaakt, dat
hierdoor minstens 10 pet. méér
melk ten goede van de gemeen
schap zal komen.
T.b.c.-bestrijding.
Alom kan worden geconsta
teerd, dat de bestrijding van t.b.c.
onder rundvee en menschen hand
in hand 'gaan. Daarom zal het al
gemeen verplichtend stellen van
daaadwerkelijke t.b.c.-bestrijding
over het geheele land noodzake
lijk wezen. Het bestuur werd ge
machtigd zoowel de verplichte
t.b.c.-bestrijding als de ook door
de vergadering goedgekeurd run-
derhorzelbestrijding in bespre,
king met de regeering te brengen
en de doeltreffendst mogelijke
uitvoering zoeken.
Zelfkazers.
Door verschillende zuivelfa
brieken worden dikwijls midden
in het kaasseizoen veehouders
verplicht om hun melk te leve
ren voor de condens fabricage.
Voortaan zullen deze fabrieken
de melk in het voorjaar kunnen
krijgen, maar de juist voor kazen
zeer geschikte najaarsmelk niet
meer.
Desnoods zal in JuniJuli een
maal daags nog geleverd kunnen
worden.
De koppelverkoop van magere
fabriekskaas met volvette boeren
kaas is ten scherpste le veroor-
deelen. Deze koppelverkoop is
een gevolg van tie machtspositie
van de „Frico'-concerns.
Bovendien is het noodzakelijk
dat de boerenkaas van een apart
merk wordt voorzien, zooals b.v.
de Leidsche „twee sleutels" heeft.
Kunstmest
ontvangen de weideboeren veel
te weinig, in tegenstelling tot de
tuinders en bollenkweekers, die
meer dan voldoende ontvangen.
Vooral de zandstreken hebben
dringend behoefte. Wanneer de
kostprijs omlaag moet, dient men
immers geen veevoerder te koo-
pen, maar zelf voldoende voeder
te telen.
Voor de pluimveehouders kwam
de mededeeling d'at de eieren-
levering vastgesteld was op 85
stuks per kip, boven de eerste 10,
stellig vrij onverwacht.
Hierdoor toch werden de te
behandelen vragen en wenschen
voorkomen.
Dat door de dienstplicht de
groote gezinnen het zwaarst
getroffen worden is algemeen
bekend. De meeste eenigste
zoontjes krijgen immers vrij
stelling. Kenschetsend voor
deze stelling is wel, dat er te
Batavia regimenten zijn, die
geheel uit katholieken be
staan.
Boeren die uw zoons in het
leger hebben, zijn geen zeld
zaamheid. Nu hier door ech
ter de behartiging van hun
bedrijven ernstig in het ge
drang komt, en zij desniette
min geplaatst worden voor
groote financieele offers voor
vreemde arbeidskracht, zijn
voorzieningen op dit punt on
afwendbaar.
In de stichting zullen ook
maatregelen besproken worden,
om de veehouders van klein ge
reedschap te voorzien.
Straks moet Nederland op de
wereldmarkt weer kwaliteit kun
nen leveren. Het uitbetalen van
geleverde varkens op kwaliteit
zou dan stellig reeds een stap in
de goede richting zijn.
Belastingzaken.
Na de pauze hield de heer Ver-
donsahot, directeur van het boek
houdkundig bureau van den LTB
een zeer interessante lezing over
de vermogensaanwasbelast'ing,
meer bijzonder over den aftrek
die de veehouder hiervoor in
rekening kan brengen.
De heer v. d. Weijdeji heeft in
samenwerking met den heer v. d.
Heuvel in de Tweede Kamer ge
tracht om de ondernemersbelas
ting op den landbouw niet inge
voerd te krijgen. Zij hadden in
dit verband verhoogde inkomsten
belasting voorges Leid. Dit wilde
minis Ier Lieftinck echter niet
aanvaarden.
Toen heeft men getracht eerst
het ondernemersloon afgetrokken
te krijgen. Bij een N.V. krijgt
toch ook de directeur eerst zijn
salaris.
Dit nu is toegezegd.
Een bedrag van f 1500.mag
jaarlijks belastingvrij worden ge
reserveerd, terwijl vervolgens
f 5000.niet in aanmerking
komt.
Op gelijke wijze zal f 5000.
voor de vermogensheffing mogen
worden afgetrokken alsmede
f 10.000.voor „te verwachten
bedrijfswinst" en wegens de
slechte jaren voor 1940.
Bovendien mag, eveneens op
verzoek, f 500.— per medewer
kend kind boven 18 jaar per jaar
worden afgetrokken. Schenkin
gen tot een totaal bedrag van
f 200.per schenking zijn vrij
(dus ook aan kinderen).
T.z.t. volgen hieromtrent wel
nadere bijzonderheden.
Het land moet klaar.
Hei is wel zeer wenschelijk om
overleg met het KAB en andere
arbeidersorganisaties te plegen,
om straks wanneer het land een
maal bewerkbaar wordt, langere
dagen te mogen maken. Er is zoo
lang niets gedaan en zulk een
enormen achterstand in te halen,
dat dit een dringende eisch van
het oogentolik is, wil er nog iets
terecht komen.
De verdere inpoldering van de
v.m. Zuiderzee is voorloopig van
de baan.
Ondanks vertoogen van land-
bouwkringen wil de Minister van
Financiën er voorshands niet aan,
omdat de schatkist dit nimmer te
boven zou koimen.
Roomboter als zeep!
Op de zeepfabriek te Zwam-
merdam en vermoedelijk even
eens in andere zeepfabrieken,
zijn enorime hoeveelheden room
boter tot zeep verwerkt!!
Deze hoeveelheden waren zelfs
zoo groot, dat elke arbeider vijf
pond mee naar huis kon nemen.
Hoewel deze boter ongeschikt
voor consumptie heette, bleek ze
voor hen nog zeer goed te ge
bruiken.
Uit een en ander blijkt wel hoe
noodzakelijk het is, dat de boter
eerder in consumptie gebracht
wordt en maar niet ten eeuwigen
dage wordt bewaard. Bovendien
is het koelen van gezouten boter
gedurende zulk een termijn on
verantwoord.
Aan het eind dezer zeer
vruchtdragende vergadering
werd de volgende motie aan
genomen:
„De vakgroep Veehouders
van den Katholieken Land
en Tuinbouwbond L.TJB. op
8 Maart 'in algemeene verga
dering bijeen in Hotel
Brinkman, Groote Markt te
Haarlem;
overwegende,
de vele onzekerheden en
risico's welke deze veehou
ders in de toekomst bedrei
gen;
verzoekt Partijbestuur en
Kamerleden rechtvaardige be
looning in de toekomst met
kracht te willen bevorderen
en'tf te bewerkstelligen."
W. J. Andriessen
Naar wij vernemen heeft de voor
zitter der Katholieke Volkspartij, de
heer' W. J. Andriessen geantwoord
op den „Open Brief' (d.d. 8 Maart
j.l.) van den heer Chr. J. I. M.
Welter, voorzitter van het Voorloo
pig Kath. Comité „Handhaving
Rijkseenheid".
In dit ant
woord zegt de
heer Andries
sen, dat op ini
tiatief van de
partijleiding
met de heeren
Weiter en Ba-
jetto op 31 Ja
nuari 1947 ge
sproken is over
de actie van
het voorloopig
Kath. Comité,
waarbij gecon
cludeerd werd
tot een nadere
bespreking.
Een perscommuniqué van de
Partijbestuursvergadering vart 8
Febr. 1947 keurde de actie onder
leiding van den heer Weiter al.
Voorts zegt de heer Andriessen,
dat op initiatief van de partijleiding
met de heeren Weiter en Bajetto
een tweede bespreking plaats had op
13 Februari 1947. In deze bijeen
komst deelt de heer Andriessen
mede beeft hij de heer Weiter
geadviseerd zijn actie stop te zetten
en toegezegd, dat hem na terugkeer
van Prof. Romme, de gelegenheid
zou worden geboden op een nader te
bepalen wijze zijn zienswijze bij het
partijbestuur voor te dragen en te
verdedigen. De heer Andriessen
zegt dan, dat de heer Weiter mede
deelde, na raadpleging van anderen,
hierop antwoord te zullen geven.
Vervolgens deelt de heer Andries
sen mede, dat n.a.v. deze toezegging
op 26 Februari j.l. een antwoord van
den heer Weiter binnenkwam,
waarin deze betoogde, dat zijn actie
niet onreglementair was en daar
over het oordeel do- partijleiding
vraagt.
In de vergadering van de dage-
lijksche partijleiding van 28 Febr. jl.
maakt dit antwoord een punt van
beraadslaging uit. Hier bleek al
dus de heer Andriessen dat het
Voorl. Katholiek Comité de bekende
advertentie reeds ter plaatsing aan
geboden had. in welke advertentie
wordt gezegd, dat de actie van dit
comité wordt gevoerd, met inacht
neming van het verband der K.V.P.
In zijn antwoord op de Open
Brief van ion heer Weiter vervolgt
de heer Andriessen dan:
„Uit deze feiten blijkt dus, dat U,
na de bespreking van 13 Februari,
waarin U mij een antwoord op mijn
voorstel toezegde, dit doet in een
Verwacht mag worden, dat
men op basis van wederkeerig-
heid tot een accoord zal komen
betreffende het touristeaver-
keer tusschen Nederland en
België.
De Belgen, die dezen zomer naar
Nederland komen, zullen een bewijs
moeten overleggen, dat zij hun gul
dens op de officieele markt hebben
verkregen en een overeenkomend
aantal Belgische francs zal dan door
de Nederlandsche regeering Ier be
schikking worden gesteld van de
Nederlandsche touristen, die hun
vacantie in België wenschen door te
brengen.
Voorts zullen de Nederlan
ders, die deze zomer naar Bel
gië en Luxemburg komen, vele
faciliteiten genieten, bet opont
houd aan de grens zal tot een
balf uur worden teruggebracht
en de controle aan de grens zal
zeer soepel zijn. De prijzen der
hotels zullen de helft lager zijn
dan die van het. seizoen 1946.
In Nederland zal worden overge
gaan tot de uitgifte van „carnets
touristiques", geldig voor een ver
blijf van 3, 7 of 14 dagen in België.
Deze touristenboekjes zullen in Ne
derland met Hollandsch geld aan-
gescnaft kunnen worden en bevat
ten coupons voor verblijf in hotel,
maaltijden, treinreizen in België,
bezoek aan musea enz. Voor een
dergelijke reis zal men dus slechts
een zeer klein aantal Belgische
francs noodig hebben. De prijs voor
een verblijf van 14 dagen in België
in een eenvoudig hotel zal dan op
iets meer dgn 200 gulden komen. In
een eerste klas hotel zal de prijs on
geveer f480 zijn. Voor een verblijf
van 3 dagen bedragen de prijzen
resp. 60 en 120 gulden, voor een
week 120 en 250 gulden. In deze
prijzen is inbegrepen het recht van
vier reizen per trein in geheel Bel
gië, vrij toegang tot musea en grot
ten, tot de casino's alsmede tot de
haven en de dierentuin van Ant
werpen. Degenen, die de kustplaat
sen bezoeken mogen vrij in zee ba
den en op vertoon van hun touris-
tenboekje een gratis bootreis heen
en terug van Ostende naar Dover
maken. Ten overvloede zal de ba
gage nog verzekerd zijn tot een
waarde van frs. 10 000.
Op eenvoudige overlegging van
het paspoort zullen de Belgen tot
een bedrag van frs. 10.000 in gul
dens omgewisseld kunnen krijgen.
Een Constellation" van de
Transworld Airlines, dat met
achttien passagiers en een be
manning van zeven koppen aan
boord, op weg was van Gander
New Foundland) naar Geneve
via Shannon (Ierland) was ge
noodzaakt naar Gander terug te
keeren, doordat de navigatiekoe
pel, welke zich boven aan het
toestel bevond, afwaaide met
navigator en al.
Het ongeluk gebeurde terwijl
het toestel op een hoogte van
ongeveer zes kilometer vloog.
Door het afwaaien van den koe
pel werd het luchtdruk-systeem
in de cabine van het toestel
buiten werking gesteld, zoodat
de piloot onmiddellijk lager
moest gaan vliegen om geen hin
der te krijgen van de ijlte der
lucht. De machine is behouden
op Gander teruggekeerd.
Omtrent het lot van den na
vigator, zekere George Tart uit
New York is nog niets bekend.
NL
hrief van 26 Februari, in welke brief
U, namens het comité, poogt te be
redeneeren, dat de actie een regle
mentaire basis heeft, over deze re
deneering het oordeel van de partij
leiding vraagt en tegelijkertijd een
advertentiecampagne begint, waarin
U stelt, dat de actie met inachtne
ming van het verband" der K.V.P.
gevoerd wordt.
In deze houding vond de dagelijk-
sche partijleiding aanleiding mij te
verzoeken een comnïiiniqué te ver
strekken. waarin ik gepoogd heb
aan te toonen, dat Uw actie niet
reglementair is.
Ik blijf van oordeel, dat ze dat
metterdaad niet is, een opvatting
welke door het partijbestuur wordt
onderschreven.
In Uw „Open Brief" valt U de
door mij gegeven motiveering dan
ook niet aan. U herhaalt eenvoudig
wat U ook reeds in Uw brief van 26
Februari had gesteld.
Ik blijf daar tegenover stellen, dat
ri ch letter, r.orh geest van art. 35
van het partijreglement zich ver
draagt met het indienen van klach
ten door pl.-comité's in feite
nieuwe organen welke het partij-
reglement niet kent welke Uw
comité, waar mogelijk, tracht op te
richten.
Dit is het cre-
seren van een
nieuwe organi
satie in de par
tij, wat doo.
een leiding, die
zich haar ver
antwoordelijk
heid bewust is.
niet mag wor-
ien getolereerd
Dit is geen
„machtswoord"
door mij ge- j i m Welter
sproken, doch wener
eenvoudig 'n
uiting geven aan gezonde organi
satorische opvattingen. waaraan
mede het handhaven van de de
mocratische gedachte in de partij
ten grondslag ligt. Een juist han-
teeren van het partij reglement
geeft U en Uw medestanders-par
tijleden de gelegenheid aan het
partijbestuur ter kennis te bren
gen wat er, naar Uw en hun oor
deel, omtrent de gang van zaken
in de partij, onjuist is.
Ik moge U toch in gemoede vra
gen of, objectief oordeelend, in een
dergelijke actie, met een beroep op
artikel 35, daor het partijbestuur
kan worden berust. Naar mijn
meening is de vraag stellen, haar
tevens beantwoorden."
Tenslotte zegt de heer Andries
sen nog, dat hij met leedwezen tot
het schrijven van dit antwoord is
overgegaan, 's Lands moeilijkheden
zijn groot, waarom alleen eensge
zinde krachtsinspanning van het
geheele volk de moeilijkheden het
hoofd kan bieden.
DE DOOI ZETTE IN
(Vervolg van pag. 1)
De eilaiuten geïsoleerd
De veerboot van de „T.E.S.O."
die tot dusverre de verbinding
tusschen den Helder met het
eiland Texel heeft kunnen on
derhouden, is ten slotte ook in
moeilijkheden gekomen. Het
was de „Dr. Wagenmaker", die
Maandagmorgen om 11 uur uit
Den Helder was vertrokken
met 50 passagiers en, na een
moeizame reis door de ijsschot-
sen, 70 meter voor de haven
van Oudeschild in het ijs vast
raakte en bovendien door den
lagen waterstand den bodem
raakte. Den geheelen nacht
heeft de boot vastgezeten. Dins
dagmorgen is zij er op eigen
kracht in geslaagd het haventje
te bereiken.
Amelands wel en wee
Negen Amelanders hebben
een vijf-jarig patiëntje per
brancard over de Waddenzee
naar Holwerd gedragen, van
waar het per auto naar
Leeuwarden is overgebracht.
Het was een zeer zware tocht
en de mannen moesten tot over
hun enkels door de sneeuwbrij
baggeren. Hoewel het vliegveld
door 200 vrijwilligers sneeuw
vrij was gemaakt, kwam er
geen vliegtuig. Twee weken zit
de bevolking zonder post, maar
zij laten ondanks alles den
moed niet zakken.
Zorgelijke toestand op Urk
„Met zorg zien wij de komen
de dagen tegemoet", zei de
burgemeester van Urk, bij een
interview. Vrijdagavond vertrok
uit Emmeleroord de stoomboot
„Insula" op weg naar Urk. Za
terdag was deze tot op een af
stand van 3 km. Urk genaderd,
maar kon niet verder in de ijs
massa, die op sommige plaat
sen nog 1 m. dik is, doordrin
gen. Met behulp van honderden
vrijwilligers werd een schip
uit Urk de ijsmassa ingetrok
ken. Tegen den avond werden
de pogingen stopgezet. Maan
dagmorgen namen 400 Urkers
den stalen sleeptros weer op
en het gelukte de Insula tot op
1 km. te benaderen. Als de boo
ten elkaar bereiken is het leed
gauw geleden en kunnen via
de ontstane verbinding levens
middelen en brandstoffen wor
den aangevoerd. De meeste be
woners zitten reeds zonder
brandstof en behelpen zich met
de snel oprakende petroleum.
„Wij hebben nog 160 ton steen-
kooi tegoed", deelde de burge
meester mede. Slechts met
paard en slede is het mogelijk
over den spiegelgladden dijk
contact met de buitenwereld te
onderhouden en met dit ver
voermiddel wordt alleen de post
aan- en afgevoerd.
Door den centralen dienst voor
de Economische Controle is in de
maand Januari een onderzoek in
gesteld bij een aantal Tilburgsche
textielfabrikanten, dat bij de con
trole van December j.l. nog niet in
het onderzoek was betrokken.
Deze controle omvatte 20 fabrie
ken, van welke er zestien in meer
dere of mindere mate in overtre
ding bleken te zijn. In hoofdzaak
hadden de overtredingen betrek
king op afleveringen zonder inne
ming van de vereischte coupures,
aflevering aan niet ingeschrevenen
bij het Rijksbureau en ongeoorloofde
afleveringen aan particulieren, ver
strekkingen van textiel-goederen
aan het eigen personeel boven het
toegestane quantum, het doen van
onjuiste opgaven in z.g. mutatie
formulieren en het aangaan van
ruiltransacties.
Bij een garenfabriek werd een
achterstand van een kwart millioen
punten geconstateerd, een andere
fabriek bleek zich van de voor
schriften al heel weinig aan te
trekken en was, nadat zij kort tevo
ren ook al was gecontroleerd, we
derom op tal van terreinen in over
treding.
De heer van Leer, die vandaag met 't K.L.M.-vliegtuig „Twenthe"
een zakenreis gaat ondernemen, toont in de werkkamer, welke
in het toestel is ingericht, den heer Schenk, directeur der K.L.M.,
aan de hand van de kaarten de bijzonderheden over zijn voor
genomen reis. (A.N.P. P.)
De kranten meldden het even:
Wies Moens wegens nat. soc. ac-
tiviteit bij verstek ter dood ver
oordeeld.
Wies Moens, pionier van het
humanitaire expressionisme in
de Nederlanden, dichter van ge
loof en menschelijkheid. niet al
leen zanger maar ook strijder en
ziener. Ondanks een politiek
verkeerde instelling kunnen wij
niet vergeten de verzen, die op
aangrijpend bezielde en eenvou
dige wijze zijn Vlaamsch en
menschelijk ideaal vertolkten.
Op 28 Januari 1898 werd hij te
St. Gilles bij Dendermonde geboren.
„Moens was amper zestien, toen in
1914 de wereldoorlog begon, aldus
Demedts. De idealen van Rodenbach
en de oude Vlaamsche Studentenbe
weging katholicisme en Vlaam
sche overtuiging tot een onver
breekbare eenheid tesamen gesmeed
hadden zijn jeugd bezield en ge
leid. Toen het hem duidelijk werd,
dat het politiek activisme zijn volk
een levenskans bood, trad hij beslist
tot de beweging toe''. En hier begon
het drama. Bij den terugkeer der
Belgische legers in Vlaanderen,
werd hij gevangen genomen en zat
een tweetal jaren in een cel Hier
schrijft hij zijn eerste bundels „De
Boodschap" en „De Tocht". O, hoe
argelooze en schoon menschelijke
getuigenis van een toekomstige be
tere wereld leggen de verzen in „De
Boodschap" af. Deze stem werd
verstaan, moest verstaan worden.
Na zijn vrijlating trad Moens op als
de woordvoerder van het jonge
Vlaanderen. Schrijven bleef hij,
schrijven, werken en gelooven. Dit
alles ligt verspreid in tientallen
tijdschriften en diverse gedichten
bundels. als Opgangen (1922), Lan
ding (1923), Poëzie (1930), Golfslag
(1935) en het Vierkant (1938). Een
ontwikkelingsgang maakte hij door
van het humanitair expressionisme
naar een vormelijk vers, ongekun
steld en toch verzorgd, strijdbaarder
en vaster. Boud bleef spreken zijn
hart, een fier hart, dat niet buigen
kan en de slagen onverschillig ziet
aankomen, maar ook een hart, dat
zelf kan slaan, hart van een Fortin-
bras, niet van een Hamlet door wie
de stormen van twijfel varen. Dit
hart bracht hem weer terug naar
het nat. soc. dat hij in feite nooit
heeft verloochend. Hierom is hij te
veroordeelen, natuurlijk, maar voor
hem is het begrijpelijk, voor hem, te
zeer idealist om gebreken te zien, te
warm van hart om niet te grijpen
naar een schijnbare redding van zijn
Vlaamsche volk Voor ons allen, de
jongeren van een nieuwen tijd, is
hij. ondanks zijn falen, gebleven
wat hij schreef in „Opgangen",
Gij zijt als een hooge fluit vol
s zoete wijn
die de avond aan mijn lippen zet.
Je mond is warm als een vogelnest.
JOOP VAN DEN BROEK
Het Collegium Musicum, dat het
licht doet zien aan een reeks mono
grafieën over onderwerpen op het
gebied der muziek, uitgever Bruna
en Zn. Utrecht, heeft ons verblijd
met een populair en leerzaam boek
werkje, waarin niet de Mattheus
Passie, maar de zooveel minder be
kende en beluisterde Johannes
Passie van Bach behandeld wordt
door Wouter Paap. Ook nu weer
stelt deze autoriteit op populair-
muziek-wetenschappelijk gebied
den eenigszins muzikaal ontwikkel
den leek geen zware problemen en
beschrijft hij op boeiende en toch
nuchtere wijze het ontstaan en de
verdere geschiedenis dezer Johan-
nes-Passie muziek, een en ander
helder geanalyseerd en met ver
schillende notenvoorbeelden ver
duidelijkt.
Een voorname kant aan dit boekje
is tevens de zienswijze van den
schrijver, waarin hij de groote mu
zikale waarde van deze Passie stelt,
niet tegenover, maar naast de ge
weldige Matthaeusmuziek, en dit op
aannemelijke wijze weet aan te too
nen. Hij tracht de bijna afgodische
vereering voor de Matthaeus als het
ware gedeeltelijk over te hevelen
naar dit andere kunstwerk de Jo-
hannes-Passie van den grootsten
componist aller tijden Johann Se-
bastiaan Bach, in wien God een
groot deel van Zijn eigen muzikale
volmaaktheid heeft uitgestort, zoo
als Hij misschien eens in de 500
jaar laat geschieden tot opwekking
en vertroosting van de menschheid.
Het boekje is een warm en ver
antwoord pleidooi voor de groote
kunstwaarde van de Johannes-
Passie, terwijl de ruim 80 bladzij
den muzikale wetenswaardigheden
voor weinig geld in de boekhandel
gekocht kunnen worden. S. V.
De 82 jaar oude Sibelius com
poneert weer. Men hoopt dat hij na
15 jaar nog een symphonie zal
schrijven en wel zijn achtste.
MODEST MOUSSORGSKI
2 EER APART is de plaats in
de rij van. vermaarde en
beroemde toonkunstenaars, die
Modest Petrowitsch Moussorgs-
ky inneemt, die ca. honderd jaar
geleden, in Maart 1839, te Pskof
geboren werd.
Hij is een van de vele Russi
sche en Fransche componisten,
die de muziek geheel als lief
hebberij beoefenden, doch in
zulk een hooge mate, dat zij
door hun aangeboren talent en
diepgaande zelfontwikkeling de
wereld zeer bijzondere en schoo-
ne werken op muzikaal gebied
hebben nagelaten. Moussorgski
was geheel auto-didakt. Oor
spronkelijk bestemd voor het
leger, ging hij later als ambte
naar in staatsdienst. Behoudens
eenig onderricht van den groo-
ten Balakirew, heeft hij zich zelf
verder ontwikkeld. Een revolu
tionaire geest op zijn gebied,
hield hij er volkomen eigen op
vattingen op na betreffende
harmonie en melodie en hij
stoorde zich niet aan de traditie.
Hieruit ontstonden zeer bijzon
dere meesterwerken, als zijn
opera Boris Godunov, Tableaux
d'une Exposition. Een nacht op
een kalen berg en nog vele an
dere, opvallend door hun prach
tige kleuren en thematiek. Hij
was de voorlooper en pionier
van het muzikale im- en expres
sionisme en heeft als zoodanig
sterken invloed uitgeoefend op
zijn kunstbroeder Debussy.
De instrumentatie van zijn
werken werd dikwijls verricht
door Rimsky-Korsakoff, die op
dit gebied eén meester was.
Wie de werken van Mous
sorgski beluistert, zal nog steeds
in den ban geraken van de soms
rauwe, doch prachtige picturale
schoonheid en er steeds met
spanning naar luisteren.
S. V.
een detective-film van
het goede -soort
Hei werk van den filmcriticus
is op den keper beschouwd eigen
lijk een ondankbaar werk. Hij
moet sieeds tegen den stroom op
roeien en slechts een enkele keer
valt het groote publiek heim bij.
Wil hij eerlijk te werk gaan, dan
moet hij films verwerpen, die het
meeren^eel der bioscoopbezoe
kers toch noch zoo héél slecht
niet vindt en slechts een klein
deel van de wekelijksche bezoe
kers van onze tallooze cinema's
slaat week op week de filmrecen
sie in zijn lijfblad na. Over het
algemeen denkt men dal de film
criticus het publiek slechts een
film voorgezet wil zien, die een
of ander hooger onderwerp, dat
wij in den omgang gewoonlijk
kunst noemen, behandelt. Dit is
een dwaling! Het gaat er in de
critiek veelal niet om, al wil men
natuurlijk de noodige aandacht
besteden aan den moreelen kant
van het geval, wat er verfilmd
wordt, doch hoé het onderwerp
wordt behandeld.
Deze kleine inleiding wilde ik
gebruiken alvorens iets te zeg
gen over de film „Laura", die ik
eenigen tijd geleden in een trade-
show te Amsterdam zag en kor
telings nog eens in een der thea
ters in een kleinere plaats tegen
kwam. Het onderwerp dat behan
deld was, was een doodgewone
detectivefilm. Een waarin gescho
ten werd en een rechercheur naar
stig naar een misdadiger zocht die
op de gebruikelijke wijze zich aan
de gerechtigheid trachtte te ont
trekken. Op zich dus niets nieuws
Dooh de wijze waarop deze uit
stekende „20 th Century Fox-
Film" gemaakt was overtrof de
andere producten van dit genre,
waarvoor de echte filmliefhebber
nogal eens de schouders ophaalt,
verre.
Laura Hunt, die onder protectie
is gekomen van den schrijver
Waldo Lijdecker, een veel oudere
man, wordt op zekeren dag door
dezen neergeschoten. De verden
king valt op Carpentier, een
"Vriend van Laura en later op
Lijdecker. De rechercheur, die 't
onderzoek in handen heeft, wordt
op Laura verliefd, hetgeen hem
de spot van den schrijver bezorgt.
Op een avond dat hij in gedach
ten voor Laura's portret zit, slapt
deze plotseling de kamer binnen.
Het blijkt dan dat niet zij, maar
een vriendin van haar door den
moordenaar bij vergissing is ge
dood. Het kost dan niet veel
moeite meer den waren dader te
ontdekken.
M
Een fabrikant, die juist door den
controle-dienst van de prijzen was
gearresteerd, had o.a. de levering
van een partij ter waarde van ruim
20.000 punten door een valsch ont
vangstbewijs trachten te camouflee-
ren.
Bij,een fabrikant van voeringstof-
fen, een z.g. haardoekwever, bleek
dat hij alle voeringstoffen had afge
leverd zonder inneming van de circa
420.000 punten, die daarvoor ver
schuldigd waren.
Nadien is bij een onderzoek bij
alle haardoekwevers hier te lande
in totaal acht gebleken, dat
drie hunner, die pas na de bevrij
ding met de fabricage van deze
stoffen waren begonnen, wel de
verschuldigde punten hadden inge
nomen. terwijl de overige in
hoofdzaak in Twente gevestigd
voor de afgeleverde haardoekstoffen
geen punten hadden ingenomen,
terwijl voor een totaal waarde van
1.350.000 punten was afgeleverd.
Deze fabrikanten beroepen zich er
op, hoewel, zooals ons door het Mi
nisterie van Economische Zaken
wordt medegedeeld, de voorschrif
ten in dit opzicht duidelijke taal
spreken, dat zij volgens een in den
bezettingstijd ontstane gewoonte,
geen punten hebben ingenomen.
Tegen alle fabrikanten, welke in
overtreding waren, is thans proces
verbaal opgemaakt.
Bij deze controle in Twente zijn
tevens eenige andere fabrieken in
het onderzoek betrokken.
Bij dit onderzoek werd tegen een
katoenweverij proces-verbaal opge
maakt wegens den verkoop van 100
dozijn' beblokkeerde luiers en 10.000
m. voering zonder inneming van
coupures. Eveneens werd proces
verbaal opgemaakt tegen een brei-
inrichting annex winkelbedrijf, die
aan het eigen winkelbedrijf textiel-
goederen zonder inneming van de
vereischte coupures verkocht, waar
door dit bedrijf een puntenwinst
van 12800 punten boekte.
Scheerzeepbonnen
inleveren
Het Centraal Distributiekan
toor deelt mede, dat de scheer-
z%epbon „Textiel 1 m", die be
gin Januari j.l. werd aangewe
zen, uiterlijk op Zaterdag 15
Maart bij een detaillist moet
zijn ingeleverd.
ja
Deze film heeft zeer veel goede
momenten, de camera is met veel
vakmanschap gehanteerd en er is
ontegenzeggelijk een climax m
dit werk, die er van het begin tot
het einde de spanning in houdt.
Hiermede is bewezen d'at men
voor een goede film niet altijd
verheven onderwerpen ef psy
chologische problemen noodig
heeft te behandelen. Zelfs het
meest eenvoudige onderwerp
heeft ons iets te zeggen, mits het
maar waar en goed wordt weer
gegeven.
Als deze film eerstdaags in onze
theaters zal draaien zal men er
van genieten. LOU STEYGER
De oud-tooneelspeelster Marie
van Eysden Vink wordt Vrijdag 14
Maart as. 83 jaar.
Mr. Jan Derks, radio-com
mentator en looneelschrijver, is
voor het komende seizoen als let
terkundig adviseur verbpnden aan
„Het Zuid-Nederlandsch Tooneel".
Czoar Peterfeesten in
Zaandam
In Augustus zal het 250 jaar
geleden zijn, dat Czaar Peter I
Zaandam bezocht. Op feestelij
ke wijze zal Zaandam dit feit
in de week van 1824 Augus
tus herdenken.
De schrijver A. den Doolaard
zal een spel schrijven, dat on
der regie van Carel Briels zal
worden opgevoerd. Duizend
personen uit de secties tooneel,
muziek en jeugd van de Zaan-
damsche gemeenschap zullen
hieraan medewerken. Burge
meester in 't Veld heeft een
verzoek tot de Russische regee
ring gericht om een aantal scha
kers en een voetbalteam naar
Holland te laten komen.
i'ifi
ilnï
I
I I
IP-I
11 !sT^
