En wat gebeurt er in de Wieringermeer?
Den Helder staat voor een nieuw tijdperk
Castricum wordt een mooi dorp
In Camperduin verrijzen weer
de paviljoens
J
opbouwdag van
Rotterdam
Hier gaan de zaken vlot
en de geest is goed!
Cijfers spreken
duidelijke taal
Werkweek der Schoonheid
Fouten uit het verleden worden hersteld
En, juffrouw.... waf den kt u van de wederopbouw?
Nederlandse bollen in
Zwitserland
Eens de sterkste stelling tussen
den Helder en IJmuiden
W;
Grootse plannen voor wederopbouw
iggj
MRbÊ*j£tesS£&~ssé3'êi&
3 niet zo verwonderlijk,
toekomst van ons land
s een hersteld verkeers-
en een nieuwe cultive-
on?e bodem eiste. Dat
dikwijls geschied, met
n, welke aan de wo-
v werden onttrokken-
hard, maar in de gege-
itandigheden onvermij-
;ering heeft nu besloten
woningbouw voorrang
>ben en dat de beschik-
nende materialen in de
aats voor uitbreiding
uisvesting dienen te
'ebruikt! En nog be
ider is het, de nadere
ng te lezen, welke de
daarbij geeft: „de wo-
n Nederland gelukkig
een schuilgelegenheid,
t omhulsel, waarbinnen
leeft, waarin zich het
'en kan ontwikkelen,
woningtoestanden, sa-
ngen zonder tal, ver-
het gezinsleven, dat de
de kracht is van ons
taan".
verheugend, dit alles zo
Zo wordt de bouw van
a niet alleen gezien als
nisch probleem, maar
pelangrijk en inderdaad
igst onderdeel van een
gezinspolitiek. Daar-
gedaan moeten worden
elijk is.'
juden daarbij open oog
werkelijkheid, die mi-
sher aan het slot van
:el nog eens in het licht
Fij hebben in de maan-
achter ons liggen, veel
Wij zullen in de tijd, die
ligt, meer moeten doen,
»r. Maar wij moeten
legrip tonen voor de
omstandigheden, die
aan onze werkmogelijk-
i zullen klaar en duide-
ten beseffen, dat wij
een land, dat een zware
de oorlog heeft betaald
loor en door arm is ge-
We zullen niet al te veel
vertrouwen op hulp uit
enland, wij zullen
ss onze hoop moeten
p de eigen werkkracht,
ononderbroken harde
het neerzetten van een
or de St. Laurenstoren zal
opbouwdag op 17 Mei de
3l worden geslagen van
triegebouw aan de Goud-
Ie eerste steen worden ge-
de eerste woningen bp
en een eerste paal wor-
ïen van het eerste Neder-
'erzamelgebouw voor de
el bij het Station D. P..
I in de Carnissebuurt met
cbtigheid de 500e woning
etrokken. In tegenwoor-
an minister Neher zal des
n het museum Boymans de
Hing „Rotterdam Straks"
urgemeester worden ge-
iarna ir. C. van Traa een
zal geven en een kamer-
semble van het Rotterd.
kest' muziek van de he-
Rotterdamse componisten
ren. In de aula van het
tal ten slotte de onlangs
vertoonde film over Rot-
in de „Stichting Havenbe-
'orden vertoond.
•meester Oud sprak hier
ndelijk woord. Als wij
iden moeten antwoor
den wij dat gedaan dcor
een variant op Vondel
n:
ie stad, die tweewerf
plofte in d'asse,
werf weer uit rook
in top gaan wassen
F God zijn gunst
n macht door vlam
ntvouwde in Rotterdam
noeras en water
opgetogen,
iteren kroont uit
hoog gewelfde hogen
rlands kroon,
van goud en diamant,
kusten spant!
H. N. S.
1 j OEN DRIE WEKEN voor de Duitse capitulatie, de wrede bezet
ter van verbeten wraakgevoelens bezield, Nederlands twaalfde
provincie aan de golven prijsgaf, ontstond ook in dit uitgestrekte,
tot dan voor directe oorlogshandelingen nog gevrijwaarde ge
bied, een verwoesting drie vrijwel nergens haar weerga vindt.
Volgens betrouwbare gegevens ging ruim 80 van alle gebou
wen verloren. Reeds direct na het droogmolen, wat niet langer
dan 4 weken had gevorderd, toog iedereen vastberaden aan het
herstellen. Maar alleen de goede wil van de getroffenen is niet
genoeg. Al te talrijk zijn immers de hinderpalen die heden ten
dage het wederopbouwwerk belemmeren, en helaas in sommige
gevallen onmogelijk maken. Toch zou uit bovenstaande niet de
conclusie getrokken moeten worden, dat in de Wieringermeer
nog slechts weinig hersteld is. luist het tegendeel is waar. De
grote handicap voor het herstel van particuliere bezittingen
vormt de absoluut onbevredigende finantiële regeling voor oor
logsslachtoffers, waar wij onlangs over spraken.
De Wieringermeer verkeert even
wei in de uitzonderlijk gelukkige
omstandigheid, dat bijna 90 pet. van
alle gebouwen staatseigendom zijn,
ofwel toebehoren aan het woning
bouwbureau „Wieringermeer" dat
met staatskapitaal werkt. Waar nu
de particulieren, ook in de Wierin
germeer, practisch in de onmoge
lijkheid verkeren om hun zaken en
bedrijven weer op te bouwen, zijn
reeds vele tientallen rijksgebouwen
hersteld, opnieuw gebouwd ofwel
reeds grotendeels gereed. Bovendien
zijn al hele complexen aanbesteed
of worden dit zeer binnenkort. Dit
vormt wel een zeer schrille tegen
stelling tot het particulier bezit. Het.
herstelde gedeelte hiervan is in
slechts enkele procenten uit te
drukken.
Zo zijn er zakenlieden, die hun
winkels alleen hebben laten repa
reren, of slechts een gedeelte daar
van. Deze ruimte delen zij dan bo
vendien dikwijls nog met een even
eens getroffen vak- of standgenoot.
Dat overigens de wederopbouw in
zijn geheel zo bewonderenswaardig
vlot verloopt Minister Neher
drukte hierover zijn onverbloemde
tevredenheid uit kan volgens in
siders verklaard worden door het
feit, dat bestaande diensten voor 't
wederopbouwwerk konden worden
gecöordineerd. Noemen wij hiervoor
b.v. de technische .dienst van het
Rentambt, dat vanaf het begin de
plannen heeft verzorgd en dus de
gehele polder op zijn duimpje kent.
Hetzeïïde kan op waterstaatkun
dig gebied gezegd worden van de
lechn. Dienst van het Heemraads
schap „de Wieringermeer" en het
gemeentelijk Bouwbureau.
Door deze gemakkelijke samen
werking is een aanlokkelijk voor
deel op andere getroffen gebieden
ontstaan. Verre reizen.
Hoezeer de bevolking in alle lagen
doordrongen is van de wederop-
bouwgeest moge blijken uit het feit,
dat arbeiders die te Ursem, Span
broek of in de Zijpe wonen, dage
lijks de verre reis naar de Meer
ondernemen. Het zou voor hen im
mers een koud kunstje zijn, om in
hun eigen woonplaats passend werk
te vinden. Toch moet niet over het
hoofd gezien worden, dat ook de
Wieringermeer nog met moeilijk
heden in de arbeidersvoorziening
heeft te kampen. Zo stagneert een
groot tekort aan metselaars op het
ogenblik het bouwen van arbeiders
woningen te Wieringerwerf. Het
bouwen heeft in de Wieringermeer
10 jaren gevraagd en dat terwijl
destijds het materiaalvraagstuk niet
bestond. Niemand zal daarom nu
mogen verwachten dat het herstel
werk b-v. in 3 jaren zal zijn vol
tooid. Het herstel buiten de dorpen
moet dan ook als z.g. grof herstel
worden gezien. De woningen der
pachters worden vrijwel niet opge
bouwd, doch alleen de boerderijen
worden rondom dichtgemetseld en
van een dakbedekking voorzien. In
deze bedrijfsruimte wordt echter
dikwijls een sortement woonruimte
gemaakt, óm de bewoners althans
een onderdak te bezorgen. Verder
zullen hier en daar jongveestallen
of varkensschuren gebouwd worden
die dan eerst als noodwoningen
worden ingericht. Op deze wijze
hoopt men voor de a.s. winter de
nog buiten Wieringermeer wonen
de 100 pachtersgezinnen weer op
hun bedrijven terug te hebben. Dat
reeds zoveel tot stand gebracht is,
kan verder óp rekening van enkele
zeer voorzichtige en niet genoeg te
waarderen maatregelengeschoven
worden. De dienst Wederopbouw
heeft nl„ direct na de bevrijding,
een massa bouwstenen aangekocht
en het grootste deel der dakpannen
en houten bouwmaterialen uit de
watersnood gered. De meeste aan
nemers zijn dan ook verplicht zoveel
mogelijk het bruikbare goed hier
van te gebruiken, of in geval het
niét helemaal bruikbaar meer is,
het een zodanige bewerking te laten
ondergaan dat het zulks wordt. De
enorme opslagplaatsen van dit oude
materiaal te Kolhorn en Wieringer
werf slinken dan ook zienderogen.
Als een niet te onderschatten on
derdeel van het wederopbouwwerk
moet ook van gemeentewege plaat
sen van 188 Zweedse noodwoningen
voor de pachters gezien worden.
Bovendien hebben nog 125 pachters
zelf zulk een noodwoning aange
schaft. Weer anderen zijn inmiddels
in de gereedgekomen arbeiderswo
ningen buiten de bebouwde kom
men ondergebracht. Enkele weken
geleden is ook het complete nood
woningendorp te Wieringerwerf ge
reed gekomen en goeddeels met ar-
beidersgezinnea bevolkt. In Juni
zullen de eerste 40 herbouwde ste
nen arbeiderswoningen in dezelfde
plaats door de gegadigden worden
betrokken.
Voorlopig zal niet overgegaan
worden tot het bouwen van een
nieuw raadhuis. Het noodraadhuis
te Kolhorn voldoet aan redelijke
eisen, terwijl verder in het domei
nenkantoor te Wieringerwerf een
soort hulpsecretarie is ingericht.
Slechts dan, wanneer de verwach
ting gerechtvaardigd is, dat een
groot naar de eisen des tijds inge
richt representatief raadhuis tot de
uitvoerbare mogelijkheden gaat be
horen, zullen hiervoor plannen wor
den ontworpen.
De wederopbouw in cijfers.'
Van de 387 beschadigde bedrijven
waren er 383 voor meer dan 75 pet.
verwoest. Hiervan zijn thans reeds
118 pachtbedrijven hersteld en 8 in
bewerking. Van de 127 verwoeste
en 111 zwaar beschadigde schuren
werden inmiddels 104 schuren her
steld, terwijl nog een groter aantal,
nl. 113, op het ogenblik onderhan
den is. Van de 37 verwoeste dubbele
arbeiderswoningen zijn er reeds 13
weer bewoonbaar en 2 in uitvoering.
Van de 40 houten vee kapschuren
liggen er nog 3 totaal verwoest en
7 zwaar beschadigd. 12 kwamen ge
reed en 18 zijn in vergevorderde
staat. De 22 lïchtbëschadigde ijzeren
kapschuren zijn weer allen hersteld
en in gebruik. Hetzelfde kan gezegd
worden van de 31 gehavende graan-
kapbergen. Van de 21 verwoeste en
4 zwaar beschadigde gecombineerde
jongvee-varkensschuren kwamen
inmiddels 8 stuks gereed en 5 bijna.
21 van de 72 verwoeste varkens-
schuren kwamen klaar.
Het zwaar beschadigde Domein
kantoor werd reeds in Augustus
1946 betrokken door de diensten:
Domeinbeheer, staatslandbouwbe-
drijven, Wederopbouw, Heemraad
schap „De Wieringermeer", Land-
bouwvoorlichtingsdienst, Gemeente
werken en Hulpsecretarie.
De rentmeesterswoning kwam se
dertdien ook kant en klaar, hetgeen
ook gezegd kan worden van de ver
nielde magazijnen. Aan de totaal
vernielde 18 ambtenarenwoningen
is nog niets gedaan. Van de 298 nog
te bewerken schuren zijn er sedert
1 Januari weer 15 in bewerking ge
nomen, terwijl er zeer binnenkort
55 worden aanbesteed. In de loop
van deze week J30k zal het restant
van de vernielde dubbele arbeiders
woningen worden aanbesteed en
niet lang daarna de 18 ambtenaars
huizen.
Dit alles behoort tot de staatsbe-
zittingen. Minister Neher heeft ge
zegd dat de wederopbouw van de
Wieringermeer niet op materiaal
tekort mag blijven steken. Derhalve
worden nu alle, reeds langer tijd be
staande, herbouwplannen met be
kwame spoed in uitvoering ge
bracht.
De toestand in de dorpen.
Wieringerwerf.
Hoe schril het contrast is tussen
de stand van het wederopbouwwerk
aan Staats- en particuliere eigen
dommen, blijkt uit het volgende.
Van de 34 middenstandswoningen
waren 32 totaal verwoest en 2 zwaar
beschadigd. Alleen deze 2 bescha
digden zijn tot heden hersteld. De
anderen repareren wat bedrijfs
ruimte, om de zaak niet geheel te
laten verlopen, maar verder wordt
maar afgewacht.
Bij de huidige, volmaakt onaan
nemelijke, financiële regeling zou
den de middenstanders zich immers
in de meest letterlijke zin van het
woord „ophangen".
De 99 met overheidsgeld gebouw
de arbeiderswoningen zijn op 4 na
in bewerking en grotendeels klaar.
De resterende 4 worden niet opge
bouwd omdat het uitbreidingsplan
dat niet meer toelaat. Feitelijk is
dus 100 pet. van de verwoeste arbei
derswoningen hier in bewerking.
Had de strenge vorst geen stagnatie
veroorzaakt, alles zou reeds klaar
zijn gekomen.
Van de 10 verwoeste particuliere
woon- en winkelhuizen zijn 2 stuks
gedeeltelijk in bewerking. Van de
5 grotendeels verwoeste garages zijn
er 2 in uitvoering, 1 in bewerking
en 1 in voorbereiding.
1 van de 3 verwoeste kerken is in
bewerking, 1 in voorbereiding* Voor
de Katholieken is een noodkerkje
gearriveerd, maar nog niet in ge
bruik genomen, omdat hier nog te
weinig parochianen zijn. Beide ver
woeste scholen zullen bij de aan
vang van het nieuwe schooljaar en
gebruik genomen kunnen worden.
In het gereedgekomen -gym-
nastiekgebouw is het kantoor van
de P.B.H., de P.T.T. de N.A.K. en
Distribütiedienst ondergebracht.
Middenmeer.
De toestand in andere dorpen is
in grote trekken hetzelfde.
16 van.de 25 middenstandswonin
gen waren verwoest en 4 zwaar be
schadigd. 7 zijn inmiddels hersteld
geworden, 1 is er in uitvoering en
2 in voorbereiding.
De 13 zwaarbeschadigde woon- en
winkelhuizen (totaal 21) zijn her
steld. Van de 8 verwoeste is er
slechts 1 in uitvoering. Het gebouw
der Coöp. Boerenleenbank kwam
klaar. De 6 vernielde garages en
werkplaatsen komen dit jaar op 1
na gereed.
Van de 18 pakhuizen werd inmid
dels een 12-tal in gebruik genomen,
tot laag. Nergens in het land is
reeds zoveel tot stand gebracht als
hier; nergens in Nederland waren
ook de plannen voor alle bouw
werken werkelijk beschikbaar als
er gebouwd moest worden.
Deze uitingen van volle tevre
denheid van onze hoogste Ma
gistraat gingen vergezeld van toe
zeggingen dat het materiaal voor
de Wieringermeer er kost wat
kost moet komen, omdat vertra
ging van de wederopbouw als ge
volg van tekort aan deze goede
ren niet voor mag komen. Het
herstel moet zo snel en zo gron
dig mogelijk voltooid worden. Zo
staan de zaken In Wieringermeer.
Neerlands twaalfde provincie zal
ongetwijfeld een der eerste gebie
den zijn waar de herinneringen
aan de donkere oorlogstijd, door
het onvermoeide werk van hoofd
en hand, worden weggewist. Hoe
lang het evenwel zou duren, daar
durfden onze zegslieden, hoofd
ambtenaren van de dienst „Weder-
opbouw Wieringermeer", geen
peil op te trekken, omdat dit van
teveel onzekere factoren afhan
kelijk is.
Van 27 tot 31 Mei zal op het ge
meenschapsoord „Drakenburgh" te
Hilversum door „Ons Leekenspel"
een werkweek worden georgani
seerd voor declamatie, voordracht en
spel. De cursusstaf zal bestaan uit
Anton Sweers, Joop Biekmann,
Frans 't Hoen, Annie Sweers en
Matthieu van den Heuvel. In de
avonduren zullen de cursisten gele
genheid vinden, verschillende uit
voeringen mee te maken, o.a. „Jo
zef in Dothan" van Vondel en „De
Drievoudige Wijsheid van Vader
Wang" van Henri Gheon. Tevoren
ontvangen de cursisten een opgave
van verschillende voordrachteh, de
clamaties en spelfragmenten, welke
dpor hen moeten worden bestu
deerd, teneinde de lessen zo profij
telijk mogelijk te doen zijn.
EEN INSTITUUT als de Wederopbouw is 'n halve eeuw te laat
gekomen. Tot deze conclusie komt men, als men kennis
neemt van de wederopbouwplannen voor verschillende gemeen
ten, waar in het verleden zoveel dorps- en natuurschoon ver
knoeid werd door de besluiten van verpolitiekte gemeenteraden,
die vaak meer rekening hielden met de wensen van bouwspe-
culanten dan met het algemeen belang.
Laren, waar t.z.t. ook een nieuw
Raadhuis zal verrijzen.
De kern van het dorp zal naar
dit gedeelte verlegd worden.
Er werden tijdens de bezetting
ca. 280 woningen afgebroken, lig
gend in een brede strook aan
weerszijden van de spoorbaan, tén
W. waarvan ook een tankkanaal
gegraven was, dat thans gedicht
is. In het kader van de sanering
van het bouwplan zullen hier en
daar nog enkele bestaande gebou
wen verwijderd worden ten behoe
ve van het verkeer.
Het geval Castricum is daarvan
een voorbeeld. Vóór de oorlog werd
de strook grond, begrensd' door
spoorlijn, Rijksstraatweg en de
duinen bebouwd met weliswaar
flinke middenstandswoningen,
waarin zich vele forensen vestig
den. Er is over de bebouwing van
dit. tegen de duinveet gelegen
dorpsgedeelte destijds in de ge
meentepolitiek van Castricum heel
wat te doen geweest. Wat geen tien
gemeenteraden ooit zoud'en hebben
bereikt, zal thans dank zij de ge
zonde plannen van de wederop
bouw tot stand komen. Bedoeld
terrein, de Puikman genaamd, zal
onbebouwd blijven om bet schone
uitzicht op de begroeide duinhel
ling ongerept te laten. Slechts
sportvelden, 'n zomerbad en tuin
derijen zullen in dit gedeelte ko
men, met hier en daar 'n. lande
lijk gebouw. Ook is hier een par
keerplaats voor autobussen gepro
jecteerd, die via een tunnel onder
de spoorbaan bereikbaar zal zijn,
zodat de dagjesmensen die het
strand gaan bezoeken, niet „meer
de spoorlijn behoeven te passeren.
.Deze grootse oplossing moge dan
niet naar de zin zijn van de bouw-
speculanten, die hier wilden bou
wen, er wordt door deze herzie
ning der dorpsbebouwing, een al
gemeen belang gediend. Ook de
strook langs de spoorbaan zal een
andere bebouwing krijgen. Vele
woningen, die aan Kramersweg,
Mient, Vinkebaan en Stetweg afge
broken werden, zullen niet her
bouwd worden. Er komt een brede
plantsoenstrook langs de spoorlijn
en de reizigers zullen niet meer te
gen de achter-uitjes van woningen
aankijken.
In de toekomst zal het verkeer
rond het dorp worden geleid; aan
de duinkant via een nieuwe pro
vinciale weg, beginnende op de
Beverwijkerstraatweg, ongeveer
ter hoogte waar de betonmuur
stond en uitkomende op de Heren
weg in Bakkum; aan de Oostzijde
zal de Rijksweg, ongeveer terzelf
der hoogte beginnend, worden om
gelegd, om zich bij d'e secundaire
weg naar Bakkum weer met de
bestaande Rijksweg te verenigen.
Aan de Noordzijde heeft het we-
deropbouwplan zich aangepast bij
het bestaande uitbreidingsplan.
Hier zullen moderne woonwijken
verrijzen rond een Groene Brink,
naar het model van de Brink te
In Bazel, de gelukkige stad, 4ie
een maand eerder lente heeft dan
wij, staan talrijke bedden met tul
pen, die samen het opschrift „Ne
derland dankt Zwitserland" vor
men. De vroege tulpen en narcissen
zijn daar reeds uitgebloeid, de dar-
wintulpen echter vertonen nu hun
volle glorie. Op ieder uur van de
dag ziet men groepjes mensen deze
kleine bollenvelden bewonderen.
Het bouwplan 1946, dat voorzag
in de bouw van 37 woningen voor
de woningbouwvereniging „St. Jo
seph" is thans in uitvoering in het
Schoutenbos. Het worden wonin
gen van 300 tot 360 M3 inhoud die
in September van dit jaar gereed
zullen komen. Van de bouw van
de 40 woningen van het bouwplan
'47 zal vermoedelijk dit jaar nog
niets komen.
Deze zullen gebouwd' worden
door de woningbouwvereniging
„Goed Wonen", óf ook in het
Schoutenbos, óf in Bakkum, waar
deze vereniging reeds woningen
heeft.
In de voormalige Zanderij onder
Bakkum is voor de toekomst een
villa-wijk geprojecteerd met open
bebouwing.
Men ziet, de plannen voor de
toekomst van Castricum liggen ge
reed; veel ervan is toekomstmuziek.
De uitvoering wacht op de wel
vaart van ons land, waaraan te
werken ons aller plicht is.
'ANNEF.R men Camperduin,
eigenlijk niet meer dan een
gehuchtje van een 25-tal woningen,
binnenkomt en de zee nadert, is de
eerste aanblik ruïneus. De versper
ringen en andere vreemde smetten
ontsieren nog de omgeving. Een
paar uitgewoonde huizen, een bijna
geheel afgebrand huis, bunkers en
wat dies meer zij, dat is het uiterste
puntje van het mooie Schoorl. Het
eertijds zo riante café-restaurant
van de heer Minkema is totaal ver
dwenen, evenals het keurige zomer
huisje van oud-burgemeester von
Fridagh.
De duinen, die vroeger de toe
gangsweg naar het strand op hun
blonde hoofden torsten, zijn ver
dwenen om plaats te maken voor
een grasbegroeide dijk, die bunkers
en onderaardse gangen maskeert.
De plaats van het café-restaurant
is ingenomen door de marine, die
hier thans een opslagplaats heeft.
Ondanks het pogen van het ge
meentebestuur en de ijverige WV
„Groet-Camperduin", is men er tot
dusver niet in geslaagd de herin
neringen aan de oorlog te doen ver
dwijnen.
Maar eindelijk begint er schot in
te komen. Het afgebrande huis-zal
vermoedelijk spoedig worden opge
bouwd. De wederopbouw is bezig
de gehavende huizen te Kerstellen.
De bunkers en gangen worden ge
slecht, al gaat dit langzaam. Dit is
echter niet te verwonderen, wan
neer men weet dat Camperduin de
sterkste stelling was tussen Den
Helder en IJmuiden. Metersdikke
muren moeten worden opgeblazen,
al is het wel aardig om te horen,
dat er sommige stukken bij zijn, die
moesten bestaan uit gewapend be
ton en die thans met één hamer
slag ineenstorten, omdat het geheel
uit niet veel meer dan zand be
stond!
Maar zo is het helaas niet overal.
Op het punt waar voorheen de
strandtrap lag, staan een paar mas
sieve bunkers, die in hun soort
juweeltjes zijn van bouwkunst en
constructie, ja zelfs van architecto
nische waarde zijn. Deze obstakels,
want dat blijven het toch, maken
het intussen onmogelijk om de oude
strandtoegang te handhaven. Het
gemeentebestuur heeft zich daarom
voorgenomen deze toegang te ver
leggen en een weg te projecteren,
die uitkomt op de z.g. nieuwe dam,
die op zijn beurt tevens de schei
ding zal zijn van de twee verpachte
strandgedeelten en die tevens zal
aansluiten op het te herstellen rij
wielpad van Schoorl naar Camper
duin. De gelden voor dit pad zijn
reeds aangevraagd en het ligt in de
bedoeling dit werk, na goedkeuring,
zo vlug mogelijk uit te voeren.
Op het strand verrijzen reeds de
paviljoens met de bekende bad
hokjes, terwijl de heer Minkema een
nood-café-restaurant zal stichten,
ook al is dit op de vroegere plaats
thans nog niet mogelijk. Zodra de
omstandigheden dit toelaten, zal een
geheel nieuw gebouw verrijzen.
De marine zal hoogstwaarschijn
lijk nog wel enige tijd haar bivak
hier willen behouden, hoewel het
voor Camperduin beter zou zijn,
dat alles zo spoedig mogelijk weer
in zijn oude toestand wordt her
steld. Intussen is Camperduin weer
gereed de zomergasten te ontvan
gen. Alles wordt in het werk ge
steld. die accomodatie te verlenen,
die traditie was geworden, zonder
dat het specifiek landelijke verlo
ren gaat en al is het niet in een
tempo, zoals wij dat graag zouden
zien; Camperduin herrijst!
anders., had de oogst niet geborgen
kunnen worden.
Het plan voor de R.K. kerk is
thans ter beoordeling aan de Bis
schop gezonden.
Ook aan de beide andere ver
woeste kerken is nog niets gedaan,
evenmin als aan de gymnastiekzaal
en het postkantoor.
Slootdorp.
De 6 zwaarbeschadigde woon- en
winkelhuizen zijn weer in gebruik
genomeh, van de 8 verwoeste zijn er
2 in voorbereiding. Ook de 10 be
schadigde middenstandswoningen
zijn weer bruikbaar, doch van de
verwoeste is nog niets in bewerking.
De wederopbouw van het Hotel,
de 7 garages en werkplaatsen is nog
in voorbereiding. Slootdorp had 103
vernielde arbeiderswoningen, waar
van inmiddels 6 hersteld zijn ge
worden, en 96 in voorbereiding zijn.
De 66 hiervan reeds goedgekeurde
plannen zullen weldra worden aan
besteed. Van de 3 herstelde pakhui
zen zijn 2 hersteld en 1 in voorbe
reiding. De 3 zwaarbeschadigde
kerken worden allen weldra her
bouwd; 1 kwam inmiddels al ge
reed. De vernielde scholen zijn ge
deeltelijk in uitvoering en in voor
bereiding.
Om de vloed van de 1200 terug
kerende schoolkinderen, die Wie
ringermeer had, van stond af aan
op te vangen, is direct na de droog
legging een houten noodschool ge
bouwd. Deze blijft in gebruik tot de
herbouw der scholen gereed is ge
komen, èn zal daarna een andere
bestemming, b.v^ als baarak, vinden
De hóógste lof.
Minister Neher heeft bij zijn
bezoek aan de Wieringermeer
Vrijdag jl. de hoogste lof voor de
vergevorderde staat der weder
opbouw toegezwaaid aan alle amb
tenaren en werklieden van hoog
""N
Oud den Helder, moedwillig in
een woestenij herschapen.
(Foto Krul)
HET WORDT de inwoners van Den Helder wel eens vreemd
te moede, wanneer zl) in kranten en tijdschriften artikelen
lezen die een beschrijving geven van de materïël verliezen ten
gevolge van oorlogshandelingen. Zij lezen van Walcheren,
Noordbrabant, Limburg, Den Haag en Rotterdam. Maar over de
berokkende schade in Den Helder lezen zij weinig of niets. Het
is alsof men in den lande niet weet, dat in de kop van Noordhol
land een stad met 40.000 inwoners 5 jaar lang frontgebied is ge
weest; de verschrikkingen van een luchtoorlog heeft moeten
ondergaan en bovendien in hevige mate werd getroffen door de
grenzeloze zucht tot vernietiging van de Duitsers. Zonder de
schade-omvang van andere geteisterde gebieden te miskennen,
verlangt Den Helder een weinig meer begrip voor de problemen
waarvoor zij zich ziet geplaatst en.... die zij met optimisme tot
een oplossing wil brengen
Verwonderlijk was de gemoeds
rust waarmee de Helderse bevol
king de oorlogsdagen van Mei 1940
doormaakte. Zij was er zich kenne
lijk niet van bewust welke gevaren
haar bedreigden in een stad, die
zozeer als militair object voor de
Duitse bommenwerpers kon gelden.
Klaarblijkelijk heeft de vijand de
stad ontzien, overtuigd als hij was
dat de papitulatie niet lang meer
kon uitblijven, waarna alle instal-
laties hem ongeschonden in handen
zouden vallen. Toch vielen er nog
Duitse bommen in de stad en wel
nadat de capitulatie reeds een feit
was. Een „misverstand" heette het,
waardoor de eerste burgers als
slachtoffer van het do'delijk lucht-
wapen vielen. De eersten van de
tientallen, die gedurende de smar
telijke jarën van 19401945 zouden
volgenHet past niet in het raam
van dit artikel, te schrijven over de
lijdensweg, die de Helderse bevol
king moest afleggen, voordat de
Duitse nederlaag haar in staat stelde
de geestelijke, lichamelijke en mate
riële verliezen te overzien. Beper
ken we ons dus tot het geven van
een opsomming van de aangerichte
schade aan woningen en gebouwen,
in een stad die het doel was ge
weest van 117 luchtaanvallen, waar
bij 179 doden en 168 gewonden on
der de burgerbevolking werden
betreurd.
Veertig procent verwoest
Hoe zag de bevolking de stad
terug toen de bevrijding haar ein.
delijk in staat stelde naar huis en
haard terug te keren? Niet alleen
de 117 bombardementen en de 32
zeemijnen, die tegen de dijk waren
ontploft, hadden hun vernietigende
uitwerking gehad, maar ook door
moedwillige vernieling was de stad
geschonden en haast onherkenbaar
geworden. Met het argument dat
zulks om militaire redenen nood
zakelijk was, hadden de Duitsers
uitgestrekte stadsgedeelten met de
grond gelijk laten maken. Oud Den
Helder was in een puinhoop ver
anderd, evenals de Kanaalweg en
de Hoofdgracht.
Op 5 Mei waren er van de 9950
woonhuizen, die Den Helder voor
de oorlog bezat, 4000 afgebroken
of door bombardementen totaal
vernield. Kapitale gebouwen, zo
als het nieuwe hoofdbureau van
politie, het R.K. Tehuis voor Mi
litairen, de Twentse en Rotter
damse Bank, het Postkantoor, het
nieuwe gebouw van de Dienst
voor Sociale Zaken, de Ambachts
school, een fröbelsohool en een
Ned. Herv. Kerk waren wegge
vaagd, evenals de duizenden wo
ningen waaraan zo velen de dier
baarste herinneringen bewaarden.
Den Helder wordt weer
opgebouwd!
Met grote voortvarendheid heeft
het gemeentebestuur de plannen tot
wederopbouw besproken en uitge
werkt, waarbij de stedebouwkun-
dige Wieger Bruin zijn adviezen gaf.
Deze plannen zijn inmiddels uitge
werkt en door de gemeenteraad
goedgekeurd. Naar mag worden ver
ondersteld zal over 10 jaar een
nieuw Den Helder zijn verrezen,
schoner en moderner dan vóór de
oorlog. Voor het door de bezetter
afgebroken Oud Den Helder is een
plan geprojecteerd, dat de bouw
beoogt van 950 woningen, die een
rustige wiik zullen vormen met
goede verbindingen naar 't overige
gedeelte van de stad. Hier komen
schoolgebouwen en een Ned. Herv.
Kerk en er is voorts nog plaats ge
reserveerd voor twee kleuterscho
len en twee bijzondere scholen. De
afgebroken Kanaalweg, Hoofdgracht
en Weststraat zullen eveneens op
nieuw worden bebouwd met wo
ningen, modern van inrichting.
Zeer ingrijpend zijn de plannen,
die voor het centrum zijn "gedacht.
JBinnen niet al te lange tijd hoopt
men een begin te maken met de
afbraak van het perron, dat de stad
in twee gedeelten splitst, 't Station
zal zuidwaarts worden verplaatst
en op de vrijkomende gronden zal
zich aan een complex van pleinen
een ruim en modern stadscentrum
kunnen, ontwikkelen. Aan de zuid
zijde van dit pleinencomplex zullen
het station, het P.T.T.-kantoor en
een schouwburg kunnen worden ge
sticht, aan de andere zijde denkt
men zich het raadhuis, een reeks
grote zakenpanden, woonhuizen en
een aantal gebouwen met bijzon
dere bestemming, zoals bioscopen,
hotels, bankgebouwen, een openbare
leeszaal en bibliotheek, kantoren
enz. Naar het noorden is dan nog
ruimte gereserveerd voor een zwem
bad, een hoofdbureau van politie
annex brandweerkazerne en een
oud-katholieke kerk, afgewisseld
met groen, flatgebouwen, flinke
woonhuizen en zo nodig een of meer
schoolgebouwen. Buiten de stad zal
eenmaal een groot sportpark wor
den aangelegd, dat daji een einde
zal maken aan de terreinmisère,
waarmee de plaatselijke sportver
enigingen thans hebben te kampen.
Voordat echtermet de wederop
bouw een begin kan worden ge
maakt, moeten eerst de sporen van
vijf jaar vernieling worden uitge
wist. Dit reeds betekend een werk
waarmee enorme bedragen zijn ge
moeid. De totale kosten kunnen
worden geschat op,f 700.000!
Met de puinruimingswerkzaam-
heden worden goede vorderingen
gemaakt en weldra zullen de steen
hopen uit het stadsbeeld zijn ver
dwenen. Ook zijn er nog huizen,
313 in getal, die moeten worden af
gebroken omdat zij ofwel vallen
binnen het saneringsplan, ofwel in
zodanige staat verkeren dat het
financieel -niet verantwoord zou zijn
ze weder bewoonbaar te maken.
Voor deze afbraak heeft de ge
meenteraad een bedrag van f 105.000
beschikbaar gesteld. Het spreekt
vanzelf, dat het momenteel Jiiet
mogelijk is de kosten van de weder
opbouw te begroten. Dat het bij dit
„tienjarenplan" om millioenen zal
gaan is duidelijk.
Nog is er heel weinig van nieuw
bouw te bemerken. Aan de Prof.
Blokstraat naderen 54 woningen
hun voltooiing, maar overigens
wacht Den Helder af. En zij wacht
met smart. Want de woningnood is
groot en nog altijd verblijven dui
zenden stadgenoten buiten de ge
meente, -omdat hier ter stede voor
hen geen woongelegenheid is.
Nieuwediep, marinestad!
Met enige bezorgdheid heeft men
zich na de bevrijding in Den Hel
der afgevraagd: „wat zal de marine
doen?" Want zozeer is de bevolking
op de marine ingesteld, dat, mocht
de regering besluiten een andere
havenstad als marinebasis te Ver
kiezen, Den Helder een dode stad
zou worden. Het staat nu wel vast
dat de marine Nieuwediep niet zai
verlaten, zodat de stad van haar
voornaamste bestaansbron verze
kerd blijft.
De Spoorstraat in den Helder, na één detf 117 bombardementen.
