Menige Amerikaan bouwt zelf zijn huis
DE WIMBLEDON-KAMPIOENSCHAPP
VAN HET NIEUWE LEGER
IN OPLEIDING
GERARD WALSCHAP
Spkgel DER SCHOONHEID
Een bulldozer graaft de kelder
de keuken komt per hijskraan
en de volledige mens
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Zaterdag 21 Juni 1947
PAG. 3
De hele buurt
helpt meel
's Werelds loop
Waar de strijd om wereldtitels wordt uitgevochten
Katholieke actualia
ALLES P'SSENT!
n.
Nog meer overpeinzingen
f
J
De gewone man
(Van onze New Yorkse correspondente)
HET HUIZENPROBLEEM in de U.S. is even erg als in Holland.
De laatste maanden is het iets beter geworden, doordat vele
jonge echtparen het initiatief hebben genomen, zelf te bouwen.
Bijna iedereen is hier eigenaar van een huis (buiten New York)
en dat is niet meer een kwestie van rijkdom. Geregeld ziet men
een verloofd stel voor hun huis sparen en alvast een grote twee
auto-garage bouwen, waarin ze gaan wonen zodra ze getrouwd
zijn. Daarna bouwen ze langzaam maar zeker hun eigen echte
huis, op hetzelfde terrein
De eigengebouwde huizen zijn
meestal „prefabricated houses", af
gekort „prefabs". Per grote laad-
wagen worden de delen van het
huis op het terrein gebracht. Ze
kunnen met vier man in 24 werk
uren worden opgezet. Er behoeven
helemaal geen experts bij te zijn.
Iedereen die een beetje handig is,
kan het geheel in elkaar schroe
ven. Raamkozijnen, deuren en de
binnenverdeling zijn er los bij en
ook gemakkelijk inschroefbaar.
Men begint bij het bouwen na
tuurlijk met de kelder? Daarvoor
huur je eerst 'n bulldozer om 'n gat
te graven en dan metsel je zelf
de grote grijze betonnen stenen er
in, die je gemakkelijk kunt krij
gen. Op maat kunnen de raamko
zijnen voor deze kelder, die half
boven de grond ligt, gekocht wor
den en er worden ingezet.
Na de kelder komen de grond-
balken, die bij het huis geleverd
worden, maar waarover je zelf de
vloerplanken of parket moet tim
meren. Nadat de muren en het dak
resp. gelegd zijn, vormen de pijplei
dingen het grootste probleem. Het
doorsnee Amerikaanse huis is ech
ter veel eenvoudiger dan het Hol
landse. Het heeft bijv. slechts één
toilet, t.w. in de badkamer, wat de
aanleg natuurlijk erg vergemakke
lijkt. Je kunt bij iedere grote firma
een gehele moderne badkamer ko
pen met een eenvoudig leidingen
systeem en gebruiksaanwijzing. De
gereedschappen, die er bij nodig zijn
krijg je op aanvraag te leen en ze
moeten later weer teruggezonden
worden. Ditzelfde geldt voor de
keukengootsteen, waarvan de af
voer over dezelfde pijpleiding gaat.
De keuken kan prachtig ingericht
worden voor niet veel geld, want
overal kun je ongeschilderde kast
jes kopen, die je aaneen kunt scha
kelen en die je zelf naar gewenste
kleur kunt verven.
De verwarming is tegenwoordig
meestal oliestook of gas en wordt
opgewekt door een kachel in de
kelder, die de warmte door een paar
dikke buizen naar iedere kamer
leidt, waar de lucht door 'n gat in
de muur of vloer in de kamer
wordt geblazen, en terwijl door een
andere opening de koude lucht er
weer uit wordt gezogen.
De nieuwste uitvinding is, dat de
huizen zo gebouwd worden dat de
badkamer en keuken naast elkaar
komen te liggen. Met een enorme
hijskraan worden dan meteen de
oliestook, tevens warmwater-tank,
bad, wastafel, toilet en gootsteen
leidingen uit de truck gehesen en
in het huis geplaatst. Dit is echter
nog niet te betalen voor de gemid
delde man.
Is men zover, dat het huis staat
en de leidingen langs de wanden
lopen, dan kan aan de binnenmuren
begonnen worden, wat niet bij het
kopen van de prefab inbegrepen is.
Dit gebeurt meestal met een of an
der boardmateriaal, bijv. selotex en
daar alles bijna gestandaardiseerde
maten zijn, is ook dat, op maat ge
sneden, te krijgen. Het isolatiemate
riaal tussen binnen- en buitenmuur
w.ordt met een spuitmachine er tus
sen gespoten, waarvoor men een
firma opdracht geeft. Is dat klaar,
dan kan men er al in gaan wonen
en langzaam aan alles gaan verven
en kleinigheden bij gaan bouwen.
Op papier lijkt het geheel nog al
eenvoudig, maar iedereen die het al
eens gedaan heeft, zal je de bezwa
ren en ellendes wel vertellen. Toch
is het te doen en het wordt aldoor
meer gedaan, omdat de prefabs
steeds meer geperfectionneerd wor
den.
Zoals ik al eens in een ander ar
tikel "heb geschreven, is de buren-
vriendschap heel sterk in de US en
iedereen helpt gaarne mee. Ik zelf
heb nog enthousiast meegegraven
aan een afvoergoot voor een huis,
dat toevallig een beetje ongelukkig
lag, zodat de goot door twee tuinen
van andere mensen heen moest. Die
tuinen waren nog niets, vergeleken
bij de twee verharde oprijlanen
waar we ook doorheen moesten gra
ven! De twee buren hielpen echter
ook mee en het halve dorp was er
later trots op, dat ze het toch maar
klaargespeeld hadden, ook al kostte
het grote moeite. En het grote in
wijdingsfeest na afloop was voor
iedereen, die er zo hard aan mee
gewerkt had, wel de moeite waard.
De prefabs zijn behalve van hout
ook van alluminium te krijgen. Dit
laatste ziet er zo licht uit, dat je 't
idee hebt het zó in te kunnen trap
pen, doch het schijnt nog steviger
te zijn dan hout, met nog vele an
dere voordelen. De duurdere model
len zien er van buiten^erg aantrek
kelijk uit, terwijl de goedkopere
gewoon rechthoekig zijn. Ook zijn
er nog allerlei manieren om het
huis te verfraaien. Je kunt bijv. nog
een prefabricated porch (waranda)
kopen, of een dichte of een open
vestibule. Ook zijn er veel mensen,
die een open gang als verbinding
tussen garage en huis erbij bou
wen, de zgn. breese-away, waar het
gedurende de warme zomer heerlijk
koel doorwaait.
Ook de daken zijn verschillend.
De houten prefabs hebben meestal
asphalt platen in alle kleuren; de
anderen zijn ook van alluminium
en kunnen eventueel geverfd wor
den. De prijzen van deze prefabs
zijn heel verschillend. Gerekend
wordt ongeveer 2 maal de koopprijs
voor het opzetten, isoleren, leidin
gen, centrale verwarming etc. mits
men het geheel zelf installeerd. Zo
doende komen de goedkopere hui
zen van 3 tot 5 kamers plus badka
mer, plus keuken op ongeveer 3000
tot 5000 dollar.
TWEE wereld-oorlogen in nog
aeen halve eeuw. En in de
tussenligende iaren hoeveel on
rust. onlusten., revolutie, op
standen, moorden en allerlei an
dere aruwelen en ongerechtig
heden. De wereld is aeen para
dijs- En het schijnt, of de men
sen het er met opzet op aan leg
gen, de toestand nog moeilijker,
ndg donkerder en somberder te
maken. Is een derde wereld
ramp binnenkort te wachten?
Wat zal er gebeuren binnen en
kele tijd? Die vraag zou ons ang
stig kunnen maken. Laten we
dat niet doen. maar laten we
vertrouwen bewaren en bidden.
Bidden moeten we om vrede.
Morgen is het gebed van de Zon
dagsmis zo treffend, 's Werelds
loop ligt uiteindelijk besloten in
Gods hand. Alleen op Zijn bevel,
volgens Zijn Wil, volgens de
orde door Hem bepaald en vast
gesteld, verlopen de dingen en
gebeurtenissen. Steunen wij op
dit ons zekere geloof!
MARCUS
Voorziffer A.N.W.B.
Tot voorzitter van de Kon. Ned.
Touristenbond A.N.W.B. is gekozen
de heer P. F. Zimmerman, directeur
van de Internationale Crediet- en
Handelsvereen. „Rotterdam", oud
voorzitter van de Kon. Nederlands-
Indische Motorclub en sinds eind
1946 reeds wnd. voorzitter van de
A.N.W.B.
y^ANNEER dan a.s. Maandag het prachtige centre-court van
het Wimbledon-stadion bij Londen weer het aspect ver
toont van bovenstaande foto, zijn de Engelse tenniskampioen
schappen, die voor iedere deelnemer gelden als de „wereld
kampioenschappen", begonnen.
Het hoogtepunt van het tennis-
seizoen mag Wimbledon zeker ge
noemd worden, al zijn de Franse
kampioenschappen en de Ameri
kaanse, deze laatsten op het be
kende „Forest Hills", zeker niet
veel minder belangrijk. Maar toch
wel tekenend voor de „highest
place" in tennis van dit Wimble
don is het feit, dat hoewel En
geland op het ogenblik wat tennis
(gn misschien nog iets) betreft, een
depressie meemaakt alle spelers
van wereldnaam hier vertegenwoor
digd zijn, wat nog te bezien is of
dat ook in Parijs en op Forest Hills
het geval zal zijn. Het staat ten
minste al vast dat Kramer, die
candidaat is voor de hoogste titel
die er in tennis behaald kan en
waarvoor hier fel gestreden zal
worden, direct na afloop terug gaat
naar Amerikaspijtig genoeg
voor ons Nederlanders.
Waarom voor ons? Eén week na
Wimbledon worden de Nederlandse
internationale kampioenschappen te
Noordwijk gespeeld; en, als alle
toezeggingen gestand gedaan wor
den, belooft dat voor Holland een
tennisevenement te worden van de
bovenste plank. Nederland bevindt
zich wat de data betreft wél
in goed gezelschap, want weer een
week latet vinden de Franse kam
pioenschappen plaats, reden waar
om zo veel prominente tennisfigu-
ren, nu ze toch „van honk" zijn, ook
de Nederlandse kampioenschappen
graag even „meepikken".
Wat de wedstrijden zelf betreft,
in het heren-enkelspel zijn er reeds
in de eerste ronde partijen die van
groot belang kunnen zijn. Interes
sant is b.v. de match van de Zuid-,
Afrikaan Sturgess, die kort geleden
tegen Nederland de wedstrijd voor
de Davis-Cup voor zijn land hielp
winnen, tegen de geplaatste Ameri
kaan* Tom Brown. Brown is de
derde geplaatste speler in dit tour-
nooi. Nummer 1 is Kramer (V.S.)
2 Bromwich (Australië). Een finale
tussen deze twee ligt wel in de lijn
der verwachtingen, al is bij tennis
alles mogelijk. No. 4 en 5 zijn weer
„Aussies", Pails en Brown; 6. Drob-
ny (Tsjecho-Slowakije), terwijl pas
als zevende geplaatst is Petra, de
lange Fransman, die vorig jaar tot
ieders verbazing winnaar werd. No.
8 is Falkenburg (V.S.). Spannende
partijen zijn er te over in het heren
enkelspel, in tegenstelling met het
dames-enkelspel, waar pas in een
volgende ronde iets goeds verwacht
kan worden.
Slechts weinig Nederlanders doen
mee. Van Swol heeft ongelukkig
geloot, n.l. tegen de Hongaar As-
both, 'wat wel een dikke nederlaag
wordt. Rinkel komt tegen een on
bekende grootheid in de eerste ron
de en zou ook in de tweede een
kansje hebben. Mej. Rollin Qou-
qerque lootte tegen Mrs. Hamilton
waar ook al niet veel perspectief
in zit. Dat zit er ogenschijnlijk meer
in het heren-dubbelspel van Rinkel
en Van Swol tegen Warboys en
Wittmann, en ook in de volgende
ronden zijn ze niet kansloos.
Hoe het ook zij, voorlopig zien
we geen van de Nederlandse deel
nemers het tennis-Walhallah i.e.
het centre-court van Wimbledon
met zijn koninklijke loge betre
den en ze zullen zich wel tevreden
moeten stellen met de bijbanen,
evenals de hoofdbaan ook zoals
vermoedelijk bekend op een
prachtige grasmat inplaats van het
gravel, zoals we in Holland, en niet»
alleen hier, gewend zijn.
T. S.
In de door Rusland be
heerste gebieden van Oost-Europa
voert de Kerk een zware strijd
vqpr 'haar bestaan. Berichten uit
Tsjecho-Slowakije gewagen van
nazi-methoden van de politie, die
preken afluistert en de katholieke
priesters nagaat bij hun zieken-
arbeid. Zo. weró de directeur van
het Instituut der Salesianen te
Praag, P. Stefan Trochta na af
loop van een preek, gehouden in
de St. Martinuskerk te Olmutz
aan een langdurig verhoor onder
worpen. Dergelijke gevallen, waar
bij priesters door de politie wer
den aangehouden en ondervraagd,
omdat zij in hun preken over to
talitaire systemen en over het
communisme gesproken hadden,
deden zich in de laatste tijd me
nigvuldig voor. Een rechercheur
werd er zelfs op betrapt zich als
geestelijke te hebben verkleed om
de lessen van een professor in de
theologie te kunnen bijwonen.
Om tegemoet te komen aan
het tekort aan godsdienstige films
in Canada, zullen er 44 films met
godsdienstige strekking door de
Rankstudio's van Engeland daar
heen gezonden worden, aldus be
loofde de Engelse filmmagnaat J.
Arthur Rank aan de vertegenwoor
digers van de Canadese Jeugd
organisatie en van verschillende
kerken te Toronto.
Welk 'n zeer voorname plaats
de godsdienst in het leven der
Poolse arbeiders blijft innemen,
werd onlangs duidelijk bewezen
door het deelnemen van 100.000
mannen aan de bedevaart naar Pie-
kary in het hart van het Opper-
Silezische industriegebied. De
meerderheid der deelnemers be
stond uit mijnwerkers en arbei
ders in de staalindustrie. Deze ge
weldige massa woonde een door
mgr. Adamski, bisschop van Kat-
towice opgedragen openluchtmis
bij. De godsdienstige ceremoniën
werden gevolgd door massa-bij
eenkomsten. Priesters en leken, die
als sprekers optraden, legden de
nadruk op de noodzaak van het
toepassen der christelijke begin
selen in het openbare en particu
liere leven. Deze massale arbei-
ders-bedeyaart betekent een waar
schuwing aan de Poolse regering
om de godsdienstvrijheid en de
rechten der Kerk niet verder te
beperken.
Kardinaal Spellman, aarts
bisschop van New York heeft veer
het Amerikaanse Vluchtelingen-
Comité te Washington verklaard,
dat de V. S. de andere geallieerde
naties een voorbeeld moeten geven
en hun grenzen moeten openstellen
voor die verplaatste personen in
Europa, die zich buiten hun oor
spronkelijk land bevinden en wier
aantal alleen al meer dan één mil-
lioen bedraagt.
In de verschillende katholieke
pastoriën van Berlijn zijn tot nu
toe ongeveer 3000 zogenaamde na-
dopen toegediend. Het betreft hier
overwegend minderjarige kinde
ren, die tijdens het nazi-regiem
niet gedoopt werden, omdat hun
ouders voor repressailles vreesden,
dan wel uit de kerk getreden wa
ren. Door de Duits Evangelische
Kerk werden ongeveer 7600 na-
dopen toegediend. Interessant is de
volgende vergelijking: De katho
lieke na-dopen bedroegen 60 pet.
van de normaal toegediende
doopsels. Bij de Evangelischen is
deze verhouding aanmerkelijk gun
stiger, namelijk 20 pet. van het
normale aantal.
DE MATIGHEID EN DE
ONDERWIJZER
Op Zondag 20 Juli wordt in het
parochiehuis van de St. Antonius-
parochie, van Slichtenhorststraat
te Nijmegen een nationale Sobri-
etas-onderwijzersdag gehouden.
Twee sprekers uit de onderwij
zerswereld zullen de onderwerpen
behandelen: „Het nut van Sobri-
etas voor de persoonlijkheid van
de onderwijzer" en „Het nut van
van Sobriëtas voor de aan de on
derwijzers toevertrouwde jeugd".
Na het debat in de middagbijeen
komst wordt een bezoek gebracht
aan de H. Landstichting. Deze bij
eenkomst is voor alle onderwijzers
en oud-onderwijzers toegankelijk.
Voor deelname wende men zich tot
het Sobriëtas Bureau, Verversstr.
30, Den Bosch.
Er zit muziek in! De N.I.W.I.N.-actie voor onze jongens in Indië
heeft bevredigende resultaten opgeleverd. Met het m.s. „Sloter-
dijk" werden vier piano's en 10 gramofoons, elk met 20 platen,
naar Indië verscheept. De piano's worden aan boord gehesen.
LI ET BELANGRIJKE VERSCHIL tussen onze weermacht van
voor de oorlog en het leger dat nu in vorming is, wordt wel
gevormd door het doelVoorheen was de gewapende macht immers
hoofdzakelijk bedoeld tot handhaving der neutraliteit. Hij wa,s niet
zozeer een gevechtsparate eenheid, maar meer een dreiging tegen
over ieder die de neutraliteit, wilde schenden. Ook de hoogste mili
taire staf moet geweten hebben, dat land-, zee- en luchtmacht bij
lange niet opgewassen waren tegen enige goed berekende aanval;
daarentegen kon men zich voorstellen dat 'n paar honderdduizend
man zelfs al zou 'n vijand zich een vrij waarheidsgetrouw beeld
van hun uitrusting en vaardigheid maken toch nog een te taaie
kluif voor heren met blitz-krieg aspiraties betekenden. Het voor
oorlogse leger behoefde dus niet eens te vechten om een adspirant-
vijand buiten de deur te houden. Hetgeen door het gebeurde in No
vember 1939 is bewezen. Achteraf is toch gebleken, dat de vlieger
voor ons arme landje niet opging
EEN vorige maal kwa
men wij tot de conclu
sie, dat er in Nederland
zeker weer een leger zal
moeten zijn en dat het
dan meteen ook maar aan
de eisen van de modern
ste oorlogvoering zal moe
ten voldoen. Wij stelden
ons reeds de vraag of het
Nederlandse leger nu al
aan die eisen voldoet.
Hiernevens peinst onze
medewerker nog iets ver
der over hetgeen hij zag,
dacht en.wenste.
En nu het nieuwe leger. Het is
wel degelijk bedoeld om er op te
slaan, als 't ooit „zover" mocht ko
men. De soldaat van nu moet er op
voorbereid zijn, dat hij straks in
zijn bomber, zijn duikbootjager of
zijn schuttersput geplaatst zal wor
den tegen anderen, die hem tot
iedere prijs het lampje willen uit
blazen. Hij moet daarbij een zo hoog
moreel, een zo grote geoefendheid,
zo doelmatige uitrusting, zo des
kundige en moedige leiding en zo
veel aangeleerde discipline bezitten,
dat hij met al deze factoren bij el
kaar een grotere gevechtswaarde
vormt dan zijn tegenstander.
Al de dingen, die in Mei 1940 aan
deze factore'n ontbraken, hebben er
toen toe bijgedragen onze weer
stand de nek te breken. Dat ze ont
braken het is onze eigen schuld
geweest; ons volk heeft het leger
practisch alles onthouden wat het
broodnodig had. Ja en dat niet
alleen! Het verwachtte bovendien
nog wonderen van de kaalgeplukte
kip
We zullen er nu niemand hard om
vallen. Ten eerste: zelf waren wij in
de dagen, dat de mof nog vanuit de
verte naar Hare Majesteit zat te
flikflooien, precies zo en ten
tweede: we hebben onder de opge
wekte glimlach van de bezetter vijf
jaar de tijd gehad om een hartelijke
oefening van berouw op te wekken
over onze misstappen in het verle
den.
Daar staan we nu
Na zeven jaren. Een K.N.I.Lde
mariniersbrigade, de vrijwillige bri
gades, de divisies en de Territoriale
Troepen hebben intussen het ge
weer bij de voet genomen en staan
op hun post. Tienduizenden mannen
zijn uitgerust, getraind, militair ge
vormd. En achter elkaar schuiven
de lichtingen de kazernes binnen.
Wat komt ervan? Geüniformeerde
burgers of soldaten?
Dames en heren in uw burger
bestaan: hier komen inderdaad sol
daten. Er is nog veel te wensen
maar soldaten zijn het, onbetwist
baar. Er wordt in het leger van nu
danig aangepakt. De gehele oplei-
In zijn boek „Bouwers aan eigen
cultuur" zegt Gerard Knuvelder:
„Het zwaartepunt van de Neder
landse roman-productie ligt onbe
twistbaar in het Zuiden der Neder
landen". Hoe aanvechtbaar deze zo
boud-uitgesproken mening dan ook
voor Noord-Nederlanders moge
zijn, vast staat, dat het Ziuden der
Nederlanden mensen oplevert, die
iets te zeggen hebben, die een stem
bezitten, meeslepend, boeiend, vol
van klank.
Een dezer mensen is Gerard Wal
schap, de Vlaming, waarvan de an
dere Vlaming August Vermeylen
zegt: „Ik geloof wel, dat Gerard
Walschap nu algemeen aangezien
wordt als de diepst- en ruimst-men-
selijke, de meest oorspronkelijke,
omvattende en dramatische proza
schrijver van zijn geslacht".
Drie van zijn laatste boeken, uit
stekend uitgegeven door P. N. van
Kampen te Amsterdam, liggen ter
bespreking voor mij. Het zijn: „Ge
nezing door asperine", „Denise" en
„Ons Geluk". Een overeenkomst
hebben deze boeken, een overeen
komst overigens ook die is door te
trekken tot in zijn vroegere wer
ken: een geweldige gelijkheid zon
der mooidoenerij, een felle wil tot
leven naast decadentie van mensen
in ontbinding.
In deze laatste boeken echter on
derscheidt men soms een nieuw ele
ment, niet overal ten volle te on
derscheiden en nergens brutaal-op-
dringerig, maar onder de zwaarte
der woorden flitsend soms te on
derkennen: een noot van persoon
lijke verbittering. De felle betoog
trant in „Ons Geluk" zegt het, uit
latingen in „Denise" en „pgnezing"
wijzen erop. Toch kan hij de hoofd
persoon uit zijn „Ons Geluk" laten
zeggen: „Ik geloof in de liefde, ik
geloof in de vriendschap, ik geloof
in de rechtschapenheid en de goede
wil".
Want de mens Walschap is eer
lijk, zijn gevoel van rechtvaardig
heid is echt. Daarom hebben deze
boeken, opgebouwd in korte, een
voudig samengestelde of enkelvou
dige zin, enorm snel van vaart en
flitsend in zijn compactheid, een
waarde, omdat ze een ontmoeting
vormen met Walschap en het le
ven. „Genezing door asperine",
„Denise", „Ons Geluk", hoewel mat
soms en vermoeid in vergelijk met
vroeger werk, vormen een uitste
kende voortzetting van Walschap's
Dit wat betreft de aesthetische
zijde. Er is echter nog een zijde aan
Walschap's persoon en werk, een
zijde die tal van aanvallen te ver
duren kreeg: de ethische. Direct
toegegeven: Walschap's werk doet
hard aan, pijnlijk soms met voor
bijzien van bestaande normen.
Hiervoor echter een citaat uit een
studie over Walschap, weer van
Gerard Knuvelder, over datgene wat
in Walschap's werk ontbreekt: „een
stemming van beate gelukzaligheid,
van godzalige lamlendigheid, vrien
delijke vrolijkheid en onge
compliceerde gemakkelijke levens-
aanvaardinkjes. Het leven in zijn
ganse, soms gruwelijke rauwheid,
zijn bekoringen, zijn verschrikkin
gen van zonde, leed en ellende -r-
maar ook in zijn vreugde en zijn
moed, in zijn trouw aan de aarde
en zijn gehechtheid aan anderen, in
zijn imposante verheerlijking van
de huwelijksliefde en grandioze lof
zang op de vruchtbaarheid welk
een oergezonde mentaliteit treedt
hier nadrukkelijk naar voren tegen
over het decadente geroddel van
onze modernplingen, zw.akkelingen,
te bang om te leven, te huiverig om
te sterven".
Nieuwe dingen gaven wij in deze
korte bespreking niet. Slechts klei
ne aanduidingen voor het *iieuwe
werk van een grote Vlaming. Zijn
feilen en kwaliteiten doen voorbe
houd vragen voor katholieken.
H. G. Wells in
„De geschiedenis van
mijnheer Polly"
H. G. Wells, de Engelse schrij
ver, die 13 Aug. van het vorige
jaar overleed werd naar aanlei
ding van zijn laatste boek, dat hij
zijn zwanenlied noemde, getekend
als „een verbitterde oude man".
Sommige van zijn boeken en dit
laatste in het bijzonder mogen in
deze richting wijzen toch blijft er,
bij overschouwing van zijn werk
(van hem verschenen bijna hon
derd boeken!) een andere naam in
het geheugen achter, de naam, die
Godfried Bomans hem gaf: „Een
kampioen van het menselijk ge
luk". Dit ervaren we ook bij lezing
van het boek, dat dezer dagen bij
Ditmar te Amsterdam verscheen:
„De geschiedenis van mijnheer
Pollyjf, in een vertaling van Bas
van Deilen. Dit verhaal van het
winkeliertje, dromer en verlanger
naar vrijheid gebleven, ondanks
een benepen opvoeding en een ver
standshuwelijk, wordt door Wells
verteld, glimlachend, maar vol me
dedogen met de gewone mensen,
teer-ontvouwend hun leven, waar
mee Wells zich steeds een is blij
ven voelen. Hij laat het winke
liertje, mijnheer .Polly, brandstich
ten en daarna verdwijnen, om hem
als knecht ergens in een platte
landscafé de vrijheid te doen her
vinden. Hij geeft ons even de re
bel, de verlokkingen van de vrij
heid, het triomferen over de neer
drukkende dingen van het leven.
Op het eind van het boek zegt
nijnheer Polly: „Als ik een nikker
of een Italiaan was, zou ik/ hiér
buiten gaan staan zingen. Ik fluit
wel eens maar verdorie nog toe
het liefst zou ik willen zingen."
Dit boek is afwisselend fluiten en
zingen, een traag lied om de don
kere dingen of om het schone van
het leven.
Wells behandelt in deze boeken
(Mr. Lewisham, Kipps) geen ge
weldige problemen. Gewone ver
halen en gewone romans geeft hij,
van gewone mensen in al hun
vreugden en verdrietelijkheden.
Toch leeft ook hierin iets van de
prediker uit „Outline of history",
„The world of William Clissold",
„Experiment in Autobiography",
„Science of life" e.a. Het zijn niet
zo maar uitbeeldingen van mensen
en gevoelens, maar ook „uitbeel
dingen van maatschappelijke be
krompenheden en van een wereld,
waarin de kleine maar brave man
geknauwd en vernederd werd door
de chaotische en armoedige toe
standen waarin hij zijn weg naar
een beetje geluk probeerde te vin
den". Laten' we in dit licht „De
geschiedenis van mijnheer Polly"
zien. Ook genieten. Het boek is
het waard.
J. v. d. B.
Waar Hei1 strijden zwaar is
In de roman „Waar het strijden
zwaar is" van Piet Mossinkoff, ver
schenen bij Bigot van Rossum,
wordt ergens gezegd: „Er zijn van
die „sterke" mensen, die alles be
redeneren kunnen, als er zwarig
heden zijn of materieel minder aan
lokkelijke bijkomstigheden. Dat zijn
mensen die meestal wel slagen in
het leven tussen haakjes, het
Leven zoals zij dat zien: geld, goed,
positie, macht omdat zij teneinde
hun doel te bereiken over lijken
gaan. Die zijn dan ook tot offeren
bereid, dochzij offeren anderen".
Dergelijke mensen komen in dit
boek voor. Ook anderen, die deze
egocentrische levenshouding niet
adoreren. Daarmee is het conflict
geboren.
In de roman, die zich aandient
met de ondertitel „Roman van Bra
bants dorpsleven", vindt een een
voudig gebeuren plaats, een gebeu
ren, dat oud en eenvoudig is als de
wereld. Er ontbloeit een liefde van
een dorpsonderwijzer voor de doch
ter van de keiharde heerboer, er is
een pastoor rond en levenswijs,
zoals in al deze boeken en er is
tenslotte de oplossing. Langzaam
gaat het leven voort in dit boek, te
langzaam soms. De Brabantse boe
ren leven er in onder de brede
lucht, van hun gewest, ze spreken
de taal van hun land, ze zijn er
raak getypeerd soms en soms juist
even psychologisch mis. Ze zijn er,
zoals het leven zelf is. Daarom ook
voldoet het boek. Het blijft prettige
literatuur voor het volk. Meer pre
tendeert het niet te zijn. Als zo
danig zal het goed doen.
ding is gebaseerd op oorlogserva
ring. In het algemeen geldt hier het
zelfde systeem als tijdens de oorlog
in de opleidingscentra van onze ge
allieerden. Minus de scherpe kant
jes dan, want een vuurdoop, zoals
in Engeland bij de opleiding was in
begrepen, krijgt de Nederlandse sol
daat niet te doorstaan. Wij zonderen
hierbij vanzelfsprekend de roem
ruchte Stormschool uit; daar fluiten
de kogels naar hartelust!
We laten voorlopig in het midden
of het leger nu werkelijk aan alle
eisen voldoet. Tenslotte is er een
Generale Staf, die meer van zulke
dingen weet dan de man in de troep.
En die er heel begrijpelijk niets
voor voelt om zaken, die met de
slagvaardigheid van de weermacht
te maken hebben, aan de grote klok
te hangen.
We zagen al, dat als er eenmaal
vóór het leger gekozen is, dat het
dan meteen maar goed moet zijn.
Edoch, de Ministers van Oorlog en
Marine hebben naast zich in de
Raad nog een andere Excellentie
zitten, die de touwtjes van 's lands
geldbuidel krampachtig vasthoudt.
Daar ligt alles in besloten. Het leger
moet zowel wat qualiteit als wat
zijn omvang betreft voldoende zijn
om voorlopig een stoot op te van
gen en verder een evenwaardig aan
deel te nemen in een gezamenlijke
geallieerde krachtsinspanning. Maar
mijne heren, alles naar ve
gen
Terwijl deze dingen achter de rug
en over het hoofd van de soldaat
omgaan, stapt daar dan op zijn
allereerste, vreemde ochtend de re-
cruut dienstplichtig en al de
kazerne binnen. Bezield met ja,
met wat al niet? Maar in ieder ge
val niet met de vaste wil al zijn
energie, zijn durf en zijn kracht, zijn
levenslust en jong enthousiasme on
bekommerd te wijden aan een Hoog
Bevel, dat hem nota bene hém
voor twee jaar óf langer uit zijn
werk moest halen voor een belang
waar hij niet dat van snapt.
Het eerste gevoel dat de recruul
al op die eerste ochtend opvat,
een onbegrensd wantrouwen tegen
over alles wat strepen of sterren
torst. Het kader staat dan ook in d<
eerste weken voor de ongemakke
lijke taak om dóór de instructif
heen vertrouwen te wekken
enigszins het doel duidelijk te ma
ken, waarvoor de man Harer Ma
jesteits rok draagt. Want geef eei
soldaat de beste uitrusting, traininj
en leiding, maar vertel hem nie
waarvoor dat allemaal dient: d
man zal zo snel mogelijk maken da
hij uit de gevaarlijke zóne weg kom
en de rest van de strijd doorbrengei
„met de neus omhoog" liggend e
filosoferend over de dingen thuis ei
de manier waarop hij die weer he
snelste kan bereiken.
En geef een soldaat ook nog
ideaal, maar onthoud hem het ver
trouwen in zijn leiders: hij zal tech
nisch zijn uiterste best doen, maa
de afdeling door zijn o zo goed be
doelde tactische stommiteiten in he
diepste verderf storten.
Kom, laten wij de dienstplichti
soldaat Jansen J. op zijn tocht doo
de Army volgen!
