GEZUIVERD, MAAR NIET GERED!
WERKELIJKHEID
Sllllili: tïw*'
Een Pottenbakker in Bergen
TUSSEN SCHIJN en
EEN UURTJE TELEX
DE „STERRE DER ZEE"
IN NIEUW GEWAAD
n Paulus
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD- Zaterdag 28 Juni 1947
PAC. 3
Het rapport-Servais: een laatste poging
om koning Leopold te rehabiliteren
Katholieke actualia
Acht uur 's avonds in 't geschonden Wenen
Realisme van honger,
vertwijfeling en roof
Steen verkondigt de lof der Moeder Gods
NIEUWE ELECTRONENMIC
VOOR 100.000 VOLT, DE E.M. 100
ii,
mms W--.SIF ts
\-z~
Dick Hubers, een zuiver artist
K zijn we en Rooms
bijnaam. Te Rome
Apostelen Petrus en
larteldood. de eerste
grote Apostel der
i zijn bij uitstek de
van ons Katholie-
gelcof, dat ons adn
It over negentien
en heen. En ieder
Juni, vieren wij hun
eest met het dank-
2ijn van wat wij aan
ioor God aan Zijn
>n mannen danken,
aulus doen ons ge
in ons geloof, maken
an de eed van ons
■lijk in de beleving
;clinselen. Op onze
wij fier. jegens de
:e Bisschoppen heb-
eerbiedige verering
jke volgzaamheid,
oliek, dat is Aposto-
ILMKEURING
5. Tivoli: De klokken-
:1e Notre Dame, 14 jr.;
Geef oiis 't recht om
jr.
Victoria: Kit Caroon,
erna Americain: Het
Opera. 14 jr.; Alkm.
ater: De graaf van
sto, 14 4jr.; 'Harmonie
14 jr.
toria; De zeven zon-
Winston: De big van
it, 14 jaar.
oyal: Gekke loensten,
Cinema de Haan: De
afgekeurd.
Scala: Gekooide
leeft.; Het recht op
Munt: Hot boek der
14 jr.; Het gevecht op
14 jr.
Apollo: Kermisklanten
uivels 18 jr.
louder kocht
wart in
;eft te Rotterdam een
lan de tand gevoeld
mtdekte dat deze drié-
'lees betrok dan waar-
ens zijn toewijzingen
Een bereidwillige
daartoe 3000 bonnen
id dit heer vet, boter,
gebak, likeur, sinaas-
n alles wat niet nor
en is in grote hoeveel-
ingekocht, in enkele
wel vopr f 8500. Er is
n en zijn leveranciers
baal opgemaakt.
vakarbeiders
tvluchten
ie plaatsen
doet zich, evenals in
andere kleinere ge
verschijnsel voor dat
rbeiders weg trekken
plaatsen waar meer te
It. Nu heeft de raad
Gemert een telegram
ter gezonden met do
•bod aan deze categorie
te vaardigen om in een
ente dan die van hun
werken. Tevens moet
met 25% verhoogd
deze mensen in een
positie verkeren dan
leiders elders.
SWEDSTRIJD EN
SEN PRIJS
„ergens" in de buurt
i een visvereniging
t ons uitdrukkelijk, de
liet te noemen die
vedstrijd uitschreef met
prijzen: een voor hem,
;e vis ving; een voor
e grootste vis ving; een
h, die de meeste vis
voor hem, die in de
nader te stellen
i ving. En ik heb, aldus
n, alle prijzen gewon-
voorntje van 1011
vijl ik de enigste was,
g. Waarmee wc maar
dat vissen een kunst
cje is. (Historisch!)
jd zelf aangaat, het is
training wel duidelijk
lat niet alleen de En-
s van de Norton en
irieken de geduchte
de Italianen, die op
Gilera rijden, als een
ijke tegemoet zien,
iok de Italianen van
1 even beducht zijn
Engelse concurrenten
ilheids-hegemonie. Zo-
ianen als de Engelsen,
idering dan van Jack
I.S., hebben zich in de
den niet volledig ge-
maakten allen gemid-
die onder hun vroe-
ties liggen,
ronde, ooit in de 500
dit Drentse circuit ge-
in 1937 door K. Gall
lheid van 152,9 km per
A afgelegd.
ficiële programma zijn
ngen aangebracht,
e Engelsman r. T. B.
gisteren tijdens een
op de motor van zijn
T. W. Beevers uit de
en overigens geen ern-
idingen dooi" een val in
weg staande prikkel-
5, zal vandaag in zijn
irs in de 350 cc klasse
i wel op de motor van
daar zijn, eigen motor
s. Beevers, die aanvan-
ijden in de 500 cc klas
deze klasse dus niet
itegen is aan de 500 cc
Wood op Velocelta
zodat het dè Engelse
n geheel niet veel ver-
el start eveneens in de
(Van onze Brusselse correspondent)
HET RAPPORT van de commissie-Servais heeft de Konings
kwestie In België opnieuw op het tapijt gebracht. Zal het de
verhoopte gunstige gevolgen hebben voor de vorst? Het valt te
betwijfelen. Moreel heeft Leopold het pleit wellicht gewonnen,
maar desondanks ziet het er naar uit dat zijn zaak practisch als
verloren moet worden beschouwd omdat er reeds téveel tijd ver
loren is gegaan en de bevolking voor de zaak niet voldoende
interesse meer aan de dag legt.
De commissie-Servais, gevormd,
op initiatief van de koning zelf,
heeft gedurende meer dan een half
jaar alle documenten onderzocht,
welke op de zaak betrekking heb
ben. Het lijvige verslag (100 blad
zijden tekst en 200 blz.'documenten)
geeft een zeer voiledig beeld van al
wat er sinds de troonbestijging van
Leopold III in 1936 is gebeurd.
De conclusie, waartoe deze groep
juristen in alle onpartijdigheid is
gekomen, mag voor de koningsge-
zinden zeer bevredigend worden ge
noemd. Een voor een worden alle
beschuldigingen opgenomen; de neu
traliteitspolitiek tot 1940, de oorlog
en capitulatie, de gevangenschgp
van de vorst, zijn betrekkingen tot
de regering in Londen en de door
deze te Limoges en elders aangeno
men houding, de fameuze bespre
kingen van de koning te Berchles-
gaden, zijn houding tegenover de
bezetter en tenslotte zijn deportatie
en gevangenschap in Duitsland.
Ten aanzien van al deze punten
geeft de commissie volkomen dui
delijk als haar mening te kennen,
dat Leopold III nooit het belang
van het land of zijn koninklijke
prerogatieven in het gedrang heeft
gebracht. De figuur van de koning
komt uit dit ongetwijfeld critische
en scherpe onderzoek volkomen
gaaf te voorschijn.
Slechts twee punten lijken voor
de koning minder overtuigend: de
capitulatie en Berchtesgaden.
Bij de capitulatie verkoos Leopold
te handelen als bevelhebber van het
leger en niet als hoofd van de staat.
Ovev Berchtesgaden schijnen do
cumenten te bestaan, die voor hem
compromitterend zijn. Ze zouden
zich in handen der regering bevin
den. Alhoewel zulks niet bewezen
is, zullen de tegenstanders zich hier
op beroepen om hun houding te
rechtvaardigen.
Men kan gevoegelijk zeggen, dat
de koning moreel het pleit heeft ge
wonnen. Het verslag der commissie
zalfde bevolking, voor zover ze niet
Op Zondag 13 Juli a.s. gaan de
Katholieke politiemannen zich on
der bescherming stellen van de
Maagd Maria. Zij doen dit door
deel té nemen aan de plechtige
Maria-omgang te 's-Hertogenbosch.
De Tilburgse politieharmonie zal
haar medewerking verlenen aan
deze bidweg, die bedoeld is als een
demonstratie voor morele en gees
telijke vernieuwing.
Frankrijk heeft de beschamende
primeur van het „Burgerlijk Doop
sel". Deze heiligschennende parodie
vond plaats op het gemeentehuis
van Saintes, in het departement
Charente Maritime, waar de echt
genoten Lemassou hun tweejarig
zoontje Claude „burgerlijk" lieten
dopen. Na de plichten van peter en
meter te hebben opgesomd en de
ouders met hun burgerlijke geste
gefeliciteerd te hebben, drukte de
burgemeester de hoop uit, dat het
bij deze gelegenheid nieuw aange
legde officiële register vele namen
zou gaan bevatten van kinderen,
die volgens de „nieuwe ritus" ge
doopt zullen worden. Dit gebeurt
in het land, dat zich de oudste
dochter van de Katholieke Kerk
noemt!
Zeer interessante gegevens over
de groei van het Katholicisme in de
Verenigde Staten verschaft het „Of
ficial Catholic Directory". Uit deze
gegevens blijkt, dat sinds het vorig
jaar het aantal katholieken in de
V.S. met 866.049 is gestegen, waar
door het totaal aantal tot de Katho
lieke Kerk behorende Amerikanen
thans 25.268.173 bedraagt. Er zijn
14.742 parochies en de hiërarchie
telt 169 leden, te weten 4 kardina
len, 19 aartsbisschoppen en 146 bis
schoppen. Bovendien worden 4 bis
schoppen binnenkort gewijd. Sinds
het vorig jaar is het aantal pries
ters met 1490 tot 40.470 gestegen.
In ons land heeft men tijdens de
bezetting de periode gehad van de
kleinzielige straatnaanweranderin-
gen. In Hongarije vindt «deze origi
nele cultuur-politiek thans navol
ging. De gemeentelijke autoriteiten
van Budapest hebben de naam van
de Bela Banga-straat veranderd.
Hiertegen heeft het weekblad van
de Hongaarse Katholieke Actie ge
protesteerd. Door de betreffende
straat gingen vroeger duizenden
mensen naar de kerk van het H.
Hart om er Pater Bela Banga, een
der beroemdste Hongaarse kansel
redenaars te horen spreken.
Tot slot nog een weinig verhef
fend bericht uit het Magyaren-land.
Verschillende dagbladen meldden
een dezer dagen» dat een ex-mon
nik, die massa-moordenaar werd,
in een krankzinnigengesticht werd
opgesloten. Als nadere bijzonderhe
den werden verteld, dat het hier
een Saleziaans priester gold, Josef
Kerekes genaamd, die tijdens het
nazibewind een reeks gruwelijke
moorden pleegde, maar door de
\{olksrechtbank niet werd veroor
deeld, omdat hij een gevaarlijke
krankzinnige bleek te zijn. De
overheid der Saleziaanse Orde
sprak dit bericht krachtig tegen en
verzekerde, dat Kerekes nooit een
pri'/ster, noch novice der Salezia-
nen geweest is, en zelfs nooit hun
klooster bezocht. Het dementi werd
echter in geen enkel blad opgeno
men!
door de linkse propoganda is ver
giftigd, van de goede trouw en de
eerlijke bedoelingen des konings
hebben overtuigd.
Maar brengt het verslag ook een
oplossing? Het staat te vrezen van
niet.
De anti-koningsgezinden zullen
na twee jaar lang hun zin te hebben
kunnen doorzetten, hun ongelijk
niet willen toegeven. Reeds voordat
de inhoud van het rapport bekend
was, verklaarden zij dat het waar
deloos was aangezien de commissie
door de koning zelf was ingesteld.
Wanneer de regering op grond
van het verslag een beslissing zou
willen nemen, zou zij vermoedelijk
in het parlement een meerderheid
tegenover zich vinden. Een* volks
raadpleging dan, nu het volk is
voorgelicht? Zelfs de optimisten
durven daarvan slechts een meer
derheid van 65 pet. voor de koning
te voorspellen; rechtvaardigt dit
zijn terugkeer?
Ook loyale Belgen zjjn van me
ning, dat het verslag der commis
sie-Servais een laatste poging is
om een zaak te redden, die eigen
lijk reeds als verloren moet wor
den beschouwd, omdat de tijd in
tussen zijn werk heeft gedaan.
Een groot deel der bevolking
heeft geen interesse meer voor de
koningskwestie.
De koning verloor zijn zaak eigen
lijk reeds in 1945, toen hij in het
buitenland bleef in plaats van on
verwijld terug te keren en zijn te
genstanders de weg af te snijden.
Maar dat laatste is weer een
kwestie apart, want men weet nu,
dat een buitenlandse mogendheid de
terugkeer van de vorst heeft belet.
Het is immers gebleken, dat Eisen
hower destijds bevel heeft gegeven
om de koning niet toe te staan zijn
interneringsverblijf te verlaten.
(Van een speciale medewerker)
II ET AVONDDUISTER valt
over Wenen. Een gure, dro
ge wind blaast door de straten.
Van de Josefstadterkirche val
len traag acht klikkende slagen,
vergeefse poging van 'n ge
scheurde klok om tócli geluid te
geven. Acht uurWat er op
dat uur in deze geschonden
grootstad niet alles gedaan en
gedacht wordt!
Honger
Ergens aan de Gürtel komt een
verpleegster thuis. Moe, afgewerkt,
duizelig van de steeds knagende
honger. Het was een dolle dag op
de Ambulance. Vier-en-twintig maal
uitgerukt om zelfmoordpatiënten op
te halen. Gas en Lysol zijn bij de
grootste armoede nog wel bereik
baar. Werkongevallen zijn immers
uit de tijd!Als de huisdeur ach
ter haar dichtvalt, staat ze in een
kille wonijjg. Geen kolen, geen
electrisch licht. Even het gas pro
beren. Natuurlijk weer niets. Dan
maar een stuk brood en naar bed.
Wat een leven
De zwarte markt.
Elders strekt zich kapitein Krilov
behagelijk op de divan uit. Dat heeft
weer gesmaakt. Die warme worst
jes zijn toch maar je en de wodka
was pittig. Nu nog een sigaartje,
even wat uitblazen en dan naar de
bar. Wat een gewauwel op de Kom-
mandantura. Natuurlijk, aan de
zwarte handel moet een einde wor
den gemaakt. We zullen de Nasch-
markt wel eens opruimen, maar
daar behoeft toch zulk een drukte
niet om te worden gemaakt. Hij
heeft een fonkelend uurwerk in de
hand. Mooi toch, zo klein, dat die
dingen zo lekker tikken kunnen.
Maar ja, het heeft nogal wat siga
retten gekost. Wat 'n schooiers daar
aan de Linker Wienzeile om de
zwarte markt zo op te drijven!
Vergulde armoe.
In de Cottage begroet „Herr Mi-
nisterialrat" zijn vrouw met de ge
bruikelijke zoen. Weer een dag
voorbij vol papierrommel. Rappor
ten voor de minister met miserabele
inhoud. Dit zou zus en dat zou zó
moeten, maar er is immers toch
geen geld! En dan al die anticham
brerende excellenties met grote ti
tels zonder baantje. Elke vijfde
Oostenrijker is al beambte, moet dat
soms elke vierde worden? Wat sloeg
ik vandaag een armetierig figuur
bij het bezoek van die welgedane
zakenman uit Chicago. Daar zit je
in een bureau met vergulde stoelen
en rood damast, en je weet niet,
waar je je handen moet leggen om
"de rafels van je versleten mouwen
niet te laten zienKomaan, Kar-
toffelknödel vanavond, wat een
weelde
Onveiligheid.
Met afgemeten pas legt de politie
agent zijn ronde af: Alserstrasse,
Spitalgasse, Lazarettgasse, Kinder-
spitalgasse, Alserstrasse. Het zit er
bijna op. Tot nog toe is er niets bij
zonders geberd. Wonderlijk, geen
handtas geroofd, geen aanranding,
geen familiedrama, geen tram uit
de rails gereden. Gelukkig geen
nachtdienst, gevarenzone eerste klas.
Hoeveel collega's zijn er al niet door
nachtelijke bendes gemold? Krak,
boemwas is dat? Op de Zim-
mermannplatz ziet hij vaag donke
re figuren voor een gapende etala
gekast. „Sta of ik schiet"Hij
rent vooruitGuuuit, een kogel
vliegt rakelings langs zijn hoofd, 'n
Motor zoemt, weg schiet een vracht
wagen. Te laat. Weer een winkel
geplunderd.
Luxe leven.
'n Slee van een Horch glijdt voor
het Alhambra, waar cocktails ge
schonken worden a raison van het
maandsalaris van een ambtenaar.
Milodanowic knoopt zijn bontjas
vast en schikt met hoofs gebaar de
manteau van zilvervossen om zijn
dame. Dat heeft hij gauw geleerd,
dife manieren. Met het geld kwam
ook het „savoir vivre". Dat was een
andere tijd, toen hij met lompen
om zijn leden de Balkan verliet. Nu
is hij een man in bonis, handelt in
juwelen, Unnratextiel of Povidel,
al naar gelgng het uitkomt. Wenen
is toch maar een fidele stad
Gapende kerkgebouwen.
In de Sankt Johanniskapel van de
Schottenpaters loopt de „Abend-
andacht" ten einde, 'n Oase van
vroomheid in een ongodsdienstige
woestijn. „Heiland, schenk' uns dei
nen Segen, schirm uns mit dein
Gottesmacht", zingen de weinige
aanwezigen ten afscheid: wat da
mes, een enkele heer, oude vrouwen
en mannen. Geen jeugd, geen jon
ge mensen. Er gaapt een afgrond
tussen vroeger en nu, de donkere
put waarin de nationaal socialisti
sche staatsopvoeding de godsdien
stige begrippen heeft doen verzin
ken. „Meisjes en jongens van We
nen, ook U roept God!", luidt de
vermaning van een plaat aan de
kerkpoort. Maar het glijdt af langs
verkilde harten, langs hunkerende
leegte
Door 'n kunstbroeder van Dirk
Hubers geïntroduceerd, stapte ik
de woonkamer binnen van deze
pottenbakker in Bergen.
„Toon mij uw interieur en ik
zal u zeggen, wie gij zjjt."
Deze variant op 'n bekend ge
zegde kwam mij in de gedachte.
Ik zat in de kamer van een kunst
zinnig mens; meer nog: van twee
kunstzinnige mensen, want Hu
bers' vrouw leeft op haar beurt
haar artistieke aanleg uit in het
wollen en katoenen weefwerk,^
waarin zij dessins naar eigen ont
werp uitvoert.
Aan de wanden moderne doeken
en 'n Breugeliaans schilderij; een
voudige boekenkasten met veel
boeken en daarop pullen, schalen en
vazen uit Hubers' atelier.
Een monumentale bolpoottaf*
met meubilair in stijl, een eigen ge
weven kleed op de vloer en dat
alles in het volle licht van twee pla
fondlampen, of overdag door grote
ramen, waarvoor frisse gordijnen.
Met enige moeite krijg ik Hubers
aan 't praten over zijn pottenbak
kersloopbaan.
Door zijn ouders gestuurd in de
richting van een wetenschappelijke
loopbaan, werd hij op dit punt 'n
grote mislukking.
Hij vond de H.B.S. maar bar ver
velend en de advocatentoga trok
hem niet.
Dat geloof je direct, als je met
deze bohemien-achtig geklede ar
tist nader kennis maakt.
Hoe dan ook, hij raakte verzeild
in Engeland, toevallig hij zelf
vindt dat achteraf-beschouwd haast
logisch en vanzelfsprekend in
hét keramisch centrum van Enge
land „Stoke on Trent".
Al was Hubers geen schoolvos,
hij heeft toch 'n gezond stel her
sens. Hij werd er getroffen door het
smaakvolle aardewerk in de Engelse
huizen en het duurde niet lang, of
deze jongen uit Amersfoort, die in
de wensdromen van zijn vader voor
de balie had gestaan, werd arbeider
in een keramische fabriek. Hier
kreeg hij 1937 zijn eerste
van nature gevonden weet te heb
ben.
In 1939 zit hij in een kleine ke
ramische fabriek in Denemarken
bjj Kopenhagen waar hij an
derhalf jaar werkte en zeer veel
leerde, zowel van de kunstopvat
tingen der Denen als van de me
thode van het draaien en ont
werpen. Zijn richting was be
paald; hij zou scheppend kunste
naar worden.
Op het Keramisch Instituut te
Gouda ontving hjj de verdere
technische scholing en leerde hij
vooral de chemie, die in de Kera
miek een hartig woordje mee
spreekt.
In het begin van de oorlog wilde
DRIE RECORDREIZEN
VAN DE „ORANJE"
Het vlaggeschip der stoomvaart
riiaatschappij Nederland de Oranje
is hedenmiddag uit Amsterdam ver
trokken voor de eerste van de drie
reizen AmsterdamBataviaA'dam
welke het schip in recordtijd hoopt
te volbrengen.
Op 10 Augustus wordt het weer
in Amsterdam verwacht, waarvan
het 5 dagen later opnieuw vertrekt
om er 3 November terug te keren.
10 November volgt dan de laatste
tocht van deze serie welke op 22
November eindigt. Dat deze opmer
kelijk snelle reizen van dit grootste
schip uit de hoofdstedelijke haven
ook in de buitenlandse pers sterk
de aandacht trekt, blijkt wel uit de
grote belangstelling welke buiten
landse journalisten voor kapitein
Iemke Bakker en zijn machtige
schip aan de dag leggen. Zo schreef
de Times of Ceylon een uitvoeiig
artikel over de Dutch Record Brea
ker, die de reis Colombo-South amp
ton in 13 dagen volbrengt en daar
door het snelste schip op deze
uiteraard ook door vele «=ch^r»en
buitenlandse nationaliteit druk be
varen route is. een opmerkelijke
prestatie, die de naam van de Ne
derlandse scheepvaart, welke in de
oorlog door zovele grootse presta
ties nog eens te meer werd beves
tigd, opnieuw alle eer aandoet.
P. C. Hooffr-herdenkins»
door „Ons Lekenspel"
In de maanden Mei en Juni wer
den door „Ons Lekenspel" te Bus-
sum landelijke 'declamatiewedstrij
den uitgeschreven die te Delden.
Utrecht en Eindhoven plaats von
den. De eindwedstrijd waarop de
winnaars zich onder elkaar zullen
meten zal plaats vinden op het Mui
derslot en wel op Zaterdag 5 Juli
Maandag a.s. zal het
laatste nummer ver
schijnen van het blad van
de regeringsvoorlichtings
dienst „Commentaar". Re
denen: bezuiniging, andere
tijdschriften en periodie
ken zullen de voorlichten
de taak van „Commentaar"
overnemen. 5000 gulden
beloning voor degene, die
inlichtingen kan geven,
welke leiden tot de aan
houding van de bruut, die
op 19 Febr. j.l. te Valther-
mond ten nadele van de
boerenleenbank aldaar
f 30.000 heeft meegeroofd.
De Vlaardingse Slagers
vereniging gaat een actie
ondernemen om te komen
tot opheffing van de vlees
distributie. >|i Minister
Gielen zal Zondag het
openluchtspel te Nieuw-
kuyk, op te voeren ten ba
te van de Nat. Bibliotheek
voor geestelijke lectuur,
bijwonen. jj; De „huzaren
van Boreel", in Deventer
oude bekenden, wilden,
voordat zij naar Indië ver
trokken, de oude relaties
met Deventer herstellen.
De bewoners van Deventer
konden op de Gorselse
heide, het exercitieveld der
dam van een bos rotting
afgegleden en tussen schip
en kade te water geraakt
en verdronken, ij: Het ac
tiecomité van de Ensche-
dese kruideniersvereniging
heeft aan Minister Mans-
holt een protesttelegram
gericht, waarin opgekomen
wordt tegen de winstmar
ge van grossiers en detail-
huzaren de motoroefenin
gen zien houden van hun
oude vrienden die zij vroe
ger op hun paarden zagen
voorbijdraven. ;j; Vrijdag
morgen is de 36 jarige ha
venarbeider N. Brouwer
bij het lossen van een
schip met copra aan de
Sumatrakade te Amster-
listen op spijsolie. De
Arnhemse rechtbank heeft
de beide C.C.D. controleurs
uit Hengelo A. H. J. en W.
J. S. die oogluikend paar-
densmokkel hadden toege
laten, veroordeeld tot een
jaar gevangenisstraf. sj<
Gisteren is de overeen
komst gesloten tot verkoop
der fabriekscomplexen van
de firma van Melle té
Breskens aan de konink
lijke Mij. „De Schelde".
Het laatste B.B.C.-orkest-
concert, in het Kurhaus te
Scheveningen is door H.M.
de Koningin bijgewoond.
Mevr. A. S. van der
Meyden is er in geslaagd
het getuigschrift te ver
werven welke verbonden
is aan de cursus „Organi
satie in het bouwbedrijf",
sk In het kader van de
feestweek t.g.v. de Hani-
wo-tentoonstelling werd
een ballonopstijging ge
houden met de Franse bal
lon „Rambaldo", waarin
werd plaats genomen door
de heer Boesman met zijn
vrouw, de Fransman Jac
quet, de heer de Vos en
^e zuster van Mevrouw
Boesman.
a.s. De jury bestaat uit Claudine
Witsen Elias, Annie Sweers, Eduard
Vevkade. Piet Oemes en Henk
Schacr. Voor de winnaars zijn drie
prijzen beschikbaar n 1. f 100, f 30
en f 25 te besteden letterkundige
werken. De K.R.O. zal een uitzen
ding van deze slotbijeenkomst te
Muiden verzorgen.
Officieren naar de
Hogere Krijgsschool
Het ligt in het voornemen van de
minister van oorlog, officieren die
naar de mening van de chef van de
generale staf de geschiktheid bezit-
tgn tot het volgen van de krijgs
kundige studiën aan de Hogere
Krijgsschool, hiervoor aan te wijzen
ongeacht of zij in beginsel al dan
niet genegen zijn.
AL GERUIME TIJD staat
Maastricht in het teken van
het aanstaande Maria-Congres.
Het zijn niet alleen de talloze
affiches in de kerkportalen en
op de stations, de persberichten
en de mededelingen die geregeld
verschijnen, maar het is vooral
de bedrijvigheid in de Maas
trichtse ateliers die er de reizi
ger aan herinneren dat er in de
komende maanden iets bijzon
ders staat te gebeuren-
Maastricht is een echte Maria-
stad de stad van de vele O. L. Vrou
webeeldjes die op de hoeken der
straten de oude gevels sieren, maar
vooral ook van de „Sterre der Zee"
de wonderbare beeltenis van de H.
Maagd, waaromheen zovele legen
den zijn verweven als bloemen in
een bruidskrans.
Evenals er maar weinig katholie
ken het bij een bezoek aan Den
Bosch zullen verzuimen een tocht
te maken naar de St. Jan om er te
bidden bij de „Zoete Lieve Vrouw",
zo zal een ieder die in Maastricht
vertoeft gaarne enige ogenblikken
doorbrengen in de stralende glans
van Maria, de Sterre der Zee.
Vooral voor de burgers der oude
stad van St. Servaas is de devotie
voor de Sterre der Zee een levend
begrip. Het is begrijpelijk dat wij
in vele huizen reproducties, de een
beter geslaagd dan de ander, terug
vinden. Ook nu zal er, teneinde aan
de grote vraag naar Mariabeeldjes
te kunnen voldoen, een groot aantal
beelden vervaardigd worden. Het
ontwerp zal gemaakt worden door
de jonge Maastrichtse beeldhouwer
Sjef Eymael, een leerling van de
grote Charles Vos, die reeds ver
scheidene malen bewezen heeft met
guts en priem, met steekbeitel en
hamer de kunst te verstaan dode
materialen als steen en hout te doen
leven in boeiende figuren.
Wij hebben naar aanleiding van
deze opdracht een bezoek gebracht
aan Eymael, verlangend als wij wa
ren iets van het werk van deze jon
ge kunstenaar te zien.
Eymael'is een geboren kunste
naar, reeds op dertienjarige leeftijd
verrastte hij zijn ouders met een
uit klei gemodelleerde kerststal. Het
is ook nu nog de klei die de meeste
aantrekkingskracht op hem uitoe
fent, daar zggen wij vele staaltjes
van. Een meisjesfiguur, subtiel en
zuiver van compositie; een bede
laar, wiens leed spreekt uit hou
ding en gebaar; kinderkopjes; een
dartel veulen; zijn atelier is er vol
van. En daarbij vele religieuse on
derwerpen, heiligen die in dit land
van kerken en kapellen hun eigen
taal spreken.
En dan spreken wij over de steen,
hardsteen en graniet, het moeilijke
materiaal waarmede ieder beeld
houwer, vooral in het begin, zo'n
harde strijd heeft te strijden, het
williger marmer en het geduldige
hout. Ook daarin heeft Eymael veel
gewerkt. Foto's komen op tafel, bij
tientallen, van werkstukken, ge
maakt tijdens zijn leertijd op de
academie, bij Vos en onder leiding
van Charles Eyck. Momenteel is de
vraag naar goede ceramische ge
bruiksvoorwerpen groot, ook voor
de export, en de Eymaels, want ook
de vader werkt in deze branche,
hebben handen te kort aan de vraag
te voldoen. De jonge kunstenaar
maakt de ontwerpen, zijn vader
voert ze uit in eigen ateliers. In wij
de omtrek getuigen reeds vele werk
stukken van de kunde van deze
jonge artist, zolas b.v. het bekroonde
H. Hartbeeld te Hoensbroek.
Sprekende over het beeld vah de.
„Sterre der Zee" dat hij zal maken
vertelt ons Sjef Eymael dat hij na
tuurlijk betrekkelijk gebonden is
wat betreft vorm en compositie,
hetgeen echter niet uitsluit dat hij
toch in zekere mate zijn eigen visie
zal kunnen volgen zodat hier zeker
geen sprake zal zijn van een copie,
want aan niets heeft een artiest
meer het land dan aan copiëren. De
opdracht is waarlijk niet gemak
kelijk, maar wij kregen wel de
overtuiging dat Eymael het in hem
gestelde vertrouwen niet zal be
schamen. Hier rijpt een talent dat
ongetwijfeld nog van zich zal doen
spreken en de Mariastad mag zich
gelukkig prijzen het binnen hare
muren, naast zovele andere, te be
zitten.
LOU STEYGER
Os
-s v
De grote belangstelling, die groeiende is voor de electronen-
microscoop als laboratoriumhulpmiddel in ziekenhuizen en ten
behoeve van de biologische, chemische en natuurkundige weten
schap, is voor Philips aanleiding geweest een nieuw instrument
van dit soort te ontwikkelen. In samenwerking met het Instituut
voor Electronenmicroscopie te Delft werd daarom in het Philips-
laboratorium een electronenmicroscoop ontwikkeld, die in vele
opzichten afwijkt van die in het buitenland.
De lenzen zijn magnetische spoelen, die de electronenstralen,
welke zich als electrische stroom gedragen, zó afbuigen, dat elec-
tronen, die van één punt vcm het voorwerp uitgaan, weer in
één punt verenigd worden. Daardoor ontstaat precies als bij op
tische lenzen een scherp beeld van het voorwerp. Een uitbreiding
van het lenzensysteem maakt het bij de Philips' electronenmicros
coop mogelijk een continu regelbare vergroting van 1000 tot
150.000 maal te verkrijgen. Door 'n speciale methode is de scherp-
stelling van het beeld aanmerkelijk vereenvoudigd. Bovendien
kan men met enkele handgrepen inplaats van de vergrote af
beelding van het voorwerp een electronenbuigingsdiagram van
het tevoren afgebeelde gedeelte op het scherm verkrijgen. Zo'n
diagram verschaft belangrijke gegevens omtrent de rangschikking
van de atomen binnen de stof.
Op de weergegeven foto ziet men boven het grote onderstuk, dat
als bedieningstafel fungeert, de eigenlijke electronenmicroscoop,
die naar boven is gericht. Opvallend is het grote scherm, waarop
het beeld zichtbaar wordt. Details van het beeld kan men met een
loupe (op de foto is deze opzij gedraaid) nader bekijken. Met
behulp van een in de electronenmicroscoop gebouwde camera
kan men het beeld op een tot op gereduceerde schaal fotogra
fisch vastleggen; deze 35 m.m. film kan later gevoegelijk weer
vele malen vergroot worden. Men kan 20 of meer fotografische
opnamen maken zonder dat men het experiment behoeft te onder
breken.
De hoogspanning, die nodig is om de electronen de gewenste
snelheid te geven, wordt geleverd door een generator, die in het
links op de toto zichtbare afzonderlijke huis is aangebracht. Om
scherpe beelden te verkrijgen is het noodzakelijk dat de hoog
spanning zéér constant is; zij mag niet meer dan 10 volt op de
100.000 volt variëren. De te gebruiken spanning kan van 40 tot
100 kilovolt geregeld worden; vandaar de naam E.M. 100.
Tabakspot en Bloemvaas (keramiek).
Dick Hubers
hij zich te Bergen vestigen, doch de
evacuatie belette hem dit. Hij moest
wachten tot 1945. Toen was hij een
der eerste. Achter zijn woning aan
de Zuidlaan staat «zijn atelier; een
dubbele garage; n t groot genoeg
voor één pottenbakker.
Het draaien en het ontwerpen
vindt Hubers het mooiste in zijn
werk. Dat verraadt de zuivere ar
tist. In de kneedbare klei vormen
zijn soepele handen de sierlijke
modellen van de kunstwerken,
waartoe zijn geest hem inspireert.
In elk werkstuk legt de kunstenaar
iets van zijn in schoonheid levende
ziel en zoals er geen twee bladeren
van een boom hetzelfde zijn, zo ko
men ook niet twee dezelfde werk
stukken uit deze kunstenaarshan
den.
Het décor op zijn vazen, potten,
kannen en schalen ontwerpt hij zelf
en al werkend ontstaat zijn inspi
ratie voor dit décor. Tot zover liet
hij zich leiden door eigen kunste-,
naarsvisie en gave inspiratie; dan
gaat de techniek een woordje mee
spreken. In vele schalen staat de
glazuur gereed in vele kleuren. Het
blauw, gewonnen uit het kostbare
kobalt, gewonnen in de Oeral; het
rood en bruin uit koper enz.
Want de kleurstoffen, die de ke
ramist in zijn glazuren mengt, ko
men niet van plantaardige verfstof
fen, doch uit mineralen, verschil
lende metalen tot fijne poeder ge
malen.
Is de klei zowel die uit onze
lage landen als die uit Zuid-Lim
burg en Zuid-West Duitsland een
vrij goedkoop materiaal deze gla-
zuurverven uit mineralen, afkom
stig uit verre uithoeken der aarde
van Mexico tot de Oeral zijn
daarentegen zeer kostbare potten
bakkers-ingrediënten, waar devie
zen voor nodig zijn.
Geglazuurd gaan de vormen in de
electrische oven, die 15 uur nodig
heeft om de nodige hitte van 11 a
1200 graden te bereiken en daarna
36 uur om weer af te koelen.
Het product blijft derhalve circa
50 uur in de oven. Door 'n kijk-
glaasie kan de keramist aan de ge
dragingen van 'n staafje aardewerk
van bijzondere samenstelling zien.
hoe de temperatuur verloopt.
Kan de kunstenaar door vermen
ging vgn de kleisoorten en de gla
zuren een bepaald effect nastreven,
voor 100% kan hij het uiterlijk van
het eindproduct niet vooraf bepalen;
in het laatste stadium spreekt de
oven een woordje mee; het product
kan mooi en minder mooi uitvallen;
het, glazuur moet verhelderend
werken, maar kan door oververhit
ting ook doorvloeien, waardoor het
ontwerp aan expressie verliest.
Zo leeft de keramist bij elk pastei
in de oven 50 uren in spanning hoe
het er uit zal komen; in de gefan
taseerde schoonheid minder naar
wens geslaagd.
Deze week bakte Hubers een 8-
tal wand-luchters voor de indirecte
verlichting van de nieuwe dancing
in De Rustende Jager. Een mooie
opdracht, waarover hij tot dusver
voldaan was; het wachten was op
de twee laatsten, die nog in de
oven zaten en waarvan er een op
de tentoonstelling van het Kunste
naarscentrum te zien zal zijn, als
de oven zijn plicht gedaan heeft.
Hubers toonde ons zijn werkstuk
ken, sierkunstvoorwerpen van aller
lei vorm, kleur en décor; maar alle
gaaf en smaakvol; in elk exemplaar
iets eigens van deze artist.
Op bijgaande afbeelding kan men
slechts vorm en lijn waarderen;
men moet ze zien om décor en gla-
zuurkleuren te kunnen bewonde
ren; dan krijgt men respect voor
deze kunstenaar.
Zijn ouders behoeven niet teleur
gesteld zijn, dat hij geen advocaat
werd, advocaten zijn er genoeg. Hij
is nu een begenadigd-scheppend
kunstenaar. Dat is meerl Fr. O.
■MM
