Wii BLEEF
Het vergaan van de „Adder
TUSSEN SCHIJN en
WERKELIJKHEID
LICHT EN LUCHTIG
5 JULI 1882
MUZIEKCONCOURS
TE DIEMEN
AANBESTEDING
Lanbesteding te Hoorn
Marktberichten
NIEUW NQORDHOLLANDS DAGBLAD - Dinsdag 1 Juli 1947
PAG. 3
Een zwarte bladzijde in de geschiedenis
van de Kon. Marine
RADIO
v_
J
DE Mechelse
EEN UURTJE TELEX
Uitzending voor
R.K. Voetbalclubs
Wie gelooft er nog aan Oostenrijk?
Godsvrucht, en Goddeloos
heid, twijfel aan de
toekomst
Oud-directeur Ned. Bank
voor het Tribunaal
De stand der
gewassen
Tal van slachtoffers
bij 't zwemmen
Monument voor gevallen
verzetsstrijders te
Haarèn (N.B.)
Rare razzia op
spijbelaars
Vliegende verhuiswagens
naar New York
Voor een hoge prijs
J
Kroniek
Buitenland
"Pick. Al&lu&ty
Aan het muziekconcours te Die-
en werd o.a. deelgenomen door
duzieklust" van Obdam en St.
ineratius van Blokker. Muzieklus»
'haalde een eerste en een tweede
ijs, St. Pancratius een tweede en
t derde. De totaaluitslag is als
ilgt:
Marswedstrijd: le prijs Witt Fan-
re Orkest, 108 pt. le prijs; „Mu-
eklust", Obdam, 105 pt., le prijs;
Gregorius, Duivendrecht en „Ons
moegen", Wageningen, beidt 103
2e prijs; „St. Pancratius" Blok-
r, 95 pt. en „Tuindorp Water -
aafsmeer", Amsterdam, 93 pt.
Concertwedstrijd: le prijs „Tuin-
rp Watergraafsmeer", Amsterdam
7 pt.; „Eensgezindheid", Kvsadijk,
5 pt. 'en „Witt Fanfare Orkest"
nsterdam, 389 pt. 2e prijs; „St
■egorius", Duivendrecht, 358 pt.;
fuzieklust", Obdam, 354 pt. en
ins Genoegen", Wageningen, 339
3e pr.; „St. Pancratius", Blokker
1 pt.
iVIERINGERMEER. Vrijdag
werd .door het architectenbureau
kker en Koster te Schagen in
openbaar aanbesteed: het her-
llen respectievelijk herbouwen
uitbreiden van de Gerefor-
erde kerk te Wieringerwerf
nschrijvers waren: P. C.Tuin
't Zand f 94.000,—; Fa. Frölich
Zn., Harlingen f 96.270,—; D.
ikel, Schagen f 96.300,—; G.
iper, Hoogwoud f 97.000,—; P.
>rn, St. Maartensbrug f 102.000;
Hoogerwerf, Ursem f 102.500;
Schotte, Hippolytushoef f 118.644
de Vries, Nieuwe Niedorp
19.000,—. De gunning heeft nog
t plaats gehad.
IOORN. B. en W. hebben gis-
en ten stadhuize aanbesteed het
>wen van 24 woningen, 8 enkele
8 dubbele schuurtjes met bijbe-
'ende werken en het'bouwen van
woningen; 3 enkele en 4 dubbele
uurtjes met bijbehorende wer-
i op het terrein, gelegen tussen
Merensstraat en Drieboomlaan en
spoorw.eg naar Enkhuizen. Inge-
nen 9 biljetten, t.w. van'l. J. A.
Koning, Spanbroek f 481.897; 2.
van 't Hek en Stroet, Hoorn
13.300; 3. G. Kuypers, Hoogwoud
55.000,—; 4. N.V. Kuin en Zn.,
memersbedrijf, Opmeer f 486.000.
/Bruins Slot en Honhof, Amster-
i; 478.715,6. Fa. de Haan en
k, Alkmaar f 440.000,—; 7. J. Bot,
demblik; f 445.000,—; 8. Th. A.
igwerf, Ursem f 466.000,—; 9. G.'
ie Boer, Hoorn, blok 5 "(4 wonin-
f 52.680,gld„ blok 6 (6 wo
gen) f 76.580,gld. voor het ge-
5 complex f 445.320,—. De gun-
zal later plaats hebben,
et was een hele gebeurtenis, de
ste aanbesteding van de gemeen-
na zoveel jaar^De vlag hing dan
uit van af het stadhuismaar
was ter ere van de verjaardag
Prins Be:;nhard. Toch heeft
houder Casius nog even een
>rdje gezegd en de wens uitge
ven, dat de samenwerking tus-
aannemers en gemeente ertoe
mogen leiden, dat er spoedig
:r in Hoorn gebouwd zal worden!
OGNUM, 30 Juni Aardapp.:
e 14.70—16.30; driel. 10.20—13.40
1 6.708.80; rode eerstel. 12
i; rode bessen 60; idem voor fa
ir 45; kruisbessen 24; zwarte
en 90; tuinbonen 4.2010.80;
rber 7.40—9.20; snijbonen 1.10;
onen 1.30—1.70; bospeen 6.30
waspeen '8; aardbeien I 1.70—
II 1.101.60; doperwten 1438;
mkool 218; komkommers 22
sla per krop 2.40—6.80; per kg
3; peulefi 7080; boskroten'8;
itten 8.
EDEMBLIK, 30 Juni. Aan-
erd: 142.600 kg. aardapp,: gzpte
16.10; drielingen 9.6011.60;
4.10; rode eersteling 18.30;
e 42.60: kropsla 2.70.
'OKKER. 30 Juni. Frambo-
1.201.50; aardbeien 1.302.30;
sbessen 0.24; rode bes 45—60;
?en 6.70; tomaten 1.141.20;
inen 11.60; snijbonen 1.40—2;
en 5058; tuinbonen 9—12;
rber 1011.80; bloemkool 427
1—6.60: rode kool 31—40; bos-
7.30—8.50.
)OGKARSPEL 30 Juni. Bloem-
1840 stuks 11—17; 62575 kg
appelen grove 14, middelbare
15'.20, kleine 88.80; kriel
30: rode middelb. 21—21.50.
5VENKARSPEL 28 Juni. 7900
aardappelen schotse gr. 12.50—
i, fel. 6.50—9.70, kr. 3.60—5.10;
gr. 21.60—23.80, kl. 3.80—6,40;
4
'AAG, 30 Juni. Aardappelen
-14.80. spinazie 13—14, postelein
rode kool 39. slabonen 1.11
snijbonen 0.67—0.91; tuinbo-
1013, doperwten 1636, peu-
>5—75. tomaten 91—1.32, bos-
i 5—19, rabarber 15, andijvie
4, sla 2.307, bloemkool 524
commers 17—34, perziken 6—
ardbeien 1.162,46; frambozen
•1.15; Prolefic 0.450.60; kruis-
n 0.70—0.77.
DAM, 1 Juli. 86600 kg grote
ippelen 11—12.80; 4100 kg drie-
a 7.307.60; 400 kg drielingen
-3i50; 2100 kg rode eerstelin-
17.50—21.5(1
lRMENHUIZEN, 1 Juli. 2200
ardappelen 13.80—13.90; drie-
6.807.90; kleine 2.90—3.10.
NGENDIJK, 1 Juli. 250.000 kg
ppelen Eerstel. 13.30—15.70,
ngen 8.3011; rode Schotten
-23.30, kriel 3.40—5.40; 2800 kg
kool 33.90—34.70; 600 s. bloem-
612.50; 1300 bos peen 6.40—
70 kg tomaten 0.921.02.
KMAAR, 30 Juni. Andijvie 1
nnazie 7—19; postelein 5—13;
eien 1.282.11; tomaten 1.16
peulen 0.761.35; spitskool 11
rode kool 2939; tuinbonen
rabarber 12—26; uien 638,
l 412; doppers 42—62; sper-
ïen 1.96—Z10; snijbonen stok
-1.98; bloemkool Ia 2030;<KI
I; II 5-^10; komkommers 13—
orteltjes 324; selderie 4—8;
pp. 1218; kleine 8—10.
3RDSCHABWOUQE, 1 Juli. -
kg aardapp. eerstel. 12.70
grote 12.70; drielingen 7.60
kleine 3.90—4.90; rode eerstel.
-17.10.
/ENKARSPEL 30 Juni. Aard-
an Schotse gr. 13.9015.60;
.40—13.20; kr. 5.40—8.10; rode
.50—24.40; kl. 10.30—11.80; kr.
I; aanvoer 9000 baal; 15 kg
hen 1.191.22; 1250 krop sla
•1.00; 1200 stuks bloemkool
1.12; afw. 0.02—0.05.
Wie de Algemene begraafplaats
bezoekt te Den Helder vindt daar
'een monument dat ons herinnert
aan de ramp van de „Adder" iyaar-
bi.i 65 mensen om het leven kwa
men. f
Zr. Ms. monitor 2e klasse ..Ad
der" werd in 1870/71 op de (thans
voormalige) rijkswerf te Amster
dam gebouwd. Het was een van de
14 scheepjes, die volgens de mari-
necommis<jje van 1864 nodig waren
ter aanvulling van de gepantser.de
vloot onzer Kon. Marine. Speciaal
bestemd voor de zuidelijke vaar
waters en riviermonden moesten zij
ook lgngs de gehele Noordzeekust
kunnen ontreden. Maar de zeewaar
digheid van deze schepen, die ge
middeld 56 a 57 m. lang waren met
een watervernlaatsing van 1547 ton.
•yeas zéér gering.
De „Adder", die op zo noodlotti
ge wijze om zou komen, had een
pantserdikte van 14 cm. en was uit
gerust met stoomvoortstuwing van
700 ipk en had een snelheid van 8
a 9 mijl. Bij gunstig weer konden
o,nze monitors van Amsterdam naar
Hellevoet buiten om varen en de
„Adder" had reeds 11 maal deze
tocht gemaakt, toen zij or> 5 Juli
1882 te ongeveer 9.30 uur uit IJmui-
den naar Hellevoet vertrok. Het
weer was vrij goed en op verschil
lende tijdstippen had men de „Ad
der" langs de kust waargenomen.
Omstreeks 6 uur in de namiddag
bij opkomend tij en ZW-wind scheen
de monitor in moeilijkheden te zijn
geraakt, maar vissers, die in de na-
biiheid van de „Adder" hadden ver
toefd hadden geen hulp geboden,
omdat er „niet 'om gevraagd werd".
Vuurpijlen roepen om hulp
Om 9 uur zagen de vissers dat
vanaf het schip vuurpijlen werden
afgestoken, het teken dus, dat men
aan boord in nood verkeerde, doch
[.ook nu verleende de vissers geen
hulp, nu, omdat men meende dat
de „Adder" boot- of loodshulp ver
langde. Onbegrijpelijk is het tot nu
toe, dat men, ondanks het feit, dat
meer dan een half uur vanaf het
in nood verkerend schip met vuur-
piilen werd gewerkt, men niet op
het idee kwam, dat er wel eens
iets aan de hand kon zijn. Iets over
negenen nam men een vuurvlam
waar dat zich in damp oploste en
daarna heeft men nooit meer iets
van het schip vernomen.
Onbegrijpelijke nonchalance
Er zijn in de geschiedenis van het-
vergaan van de monitor, tal van
onbegrijpelijke dingen gebeurt. Men
zou toch mogen aannemen, dat men
zich in Hellevoet ongerust maakte
over het wegblijven van het schip.
Doch niets daarvan. In IJmuiden
wamde men de Adder veilig in
Hellevoet en in Hellevoet meende
men dat 'de monitor nog rustig in
IJmiidén lag.
Eerst op 8 Juli dus drie dagen
na de ramp begon men zich on
gerust te maken over de „Adder",
De verhalen van de vissers-oogge
tuigen en het aanspoelen van een
lijk deed vermoeden, dat er „iets"
gebeurd was.
Het is haast ongelooflijk en in
onzen tijd zeker onbestaanbaar,
dat men drie volle dagen in on
wetendheid leeft over de mogelij
ke- verblijfplaats van een schip.
Hoe het zij, het feit dat tus
sen 8 Juli en 8 Augustus tal van
liiken, reddingsboten, zwemgordels
en wrakhout aanspoelde, dat ken
nelijk behoorde tot de „Adder"
bewees dat het schip met man ep
muis Was vergaan. De horloges
welke op de liiken werden gevon
den, waren allen blijven stilstaan
tussen 9 en 10 uur. zodat men ook
met zekerheid de tijd van*het on
geval kon vaststellen.
Bii dit ongeluk kwam nog één
gelukkige omstandigheid nl„ dat
hoewel de oorspronkelijke beman
ning uit 113 koppen bestond, er
slechts 65 deze reis medemaakten.
Helaas kwamen nok alle 65 om bet
leven. 43" liiken van opvarenden
heeft men kunnen bergen en wer
den op de Alg. Begraafplaats te Den
Helder in een gemeenschappelijk
graf ter aarde besteld. Boven hun
laatste rustplaats lieten hun kame
raden een monument bouwen, dat
blijvend 'zou herinr^gren aan de
ramp van de „Adder".
Wat is er nu gebeurd?
Natuurlijk heeft men de oorzaak
van de ramp pogen te acjiterhalen.
Op 21 Juli werd gedoken op de
plaats waar de „Adder" was ver
gaan en men bevond, dat het voor
PROGRAMMA
WOENSDAG 2 JULI
HILVERSUM- II:
7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgym
nastiek; 7.30 Orgel; 7.45 Ijlen woord
\iOor de dag; 8.00 Nieuws; 8.30 Mor
genklanken; 9.00 Ziekenbezoek; 9.30.
Bach, Beethoven en Brahms; 10.30
Morgendienst; 11.30 Morgendienst;
11.30 Krontjong-muziek; 1.00 Nieuws
1.15 Sangh en spel; 2.00 Zendmgs-
daga op „Sandwijck"; 4.20 Knapen
koor; 4.45 Voor onze Jongens en
meisjes; 5.35 Metropole-orkest; 6.30
Programma voor de Nederl. Strijd
krachten; 7.00 Nieuws; 8.15 Kur-
haus-coricert; 9.35 Nieujve opnamen;
10.10 Sweelinck-kwartet; 10.30
Nieuws; 10.45 Avond-overdenking.
HILVERSUM I: N
7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgym
nastiek; 7.30 Muziek bij het ontbijt;
8.00 Nieuws; 8.18 Operette-program
ma; 9.50 B.B.C. Symphonie-orkest;
10.00 Morgenwijding V.P.R.O.; 10.35
Bas en piano; 10.55 Nonstop-pro-
gramma; 12.00 Accordeon-orkest;
12.35 Miller sextet; 1.00 Nieuws; 1.20
Kon. Militaire Kapel; 3.00 Voor. de
jeugd; 3.45 Ziekenbezoek; 6.00
Nieuws; 7.30 Cursus V.P.R.Q,; 8.00
Nifiuws; 8.15 Piano-duo; 8.45 Hoor
spel; 9,25 Tango-rumba-orkest; 10.20
Dansmuziek; 11.00 Nieuws; 11.25
Gezellig programma.
- tï
f
5 Juli 1882 voltrok zich voor
onze kust een ramp zoals on
ze Kon. Marine tot dan toe
nooit gekend had. Zr. Ms. mo
nitor 2e klasse „Adder" op
peis van IJmuiden naar Hel-
Ievoetsluis kapseisde ter hoog
te van Scheveningen en alle
opvarenden kwamen om het
leven. De zee bevggart tot op
de dag van vandaag het ge
heim van het vergaan van de
„Adder".
Scheveningen in 10 vadem water,
op 7-8 geograpische mijl uit de
kust gezonken was. Het was vol
komen gekapseisd en lag met de
bodem omhoog. Bij K.B. van 21
Juli 1882 werd een commissie in
gesteld tot het nagaan en het op
sporen van de ramp, doch in het
op 26 October 1882 uitgebrachte
rapport dier commissie kwam men
tot de conclusie dat de oorzaak
niet kon worden vastgesteld.
De zee, de altijd rusteloze, be
waart tot op de dag van vandaag
het geheim van het vergaan van
Zr. Ms. Monitor „Adder".
Jan Vandervaart.
beiaardier
Flor Peeters, zal half
Juli naar Nederland ko-
i men,om concerten te geven
te Amsterdam, Leiden,
i Utrecht, Haarlem en Den
Haag. Door de Gebr. v.
Zanten, grossiers in be
hangselpapier te Rotter
dam, is in Delfgauw een
nieuwe fabriek opgericht
voor de fabricage van be-
hangselpapier. ïj« Het
tweede transport van de
stoffelijke resten van de
leden der Stijkelgroep zal
op Donderdag 3 Juli te
Beek-Ubbergen aankomen
Een auto, terugkomen
de van de"* T. T. races in
Assen, is onder de gemeen
te Erftst, tegen een boom bond van oud-strijders, ijs
opgereden waarbij 3 van de Drinkt geen koud water als
5 inzittenden ernstig wer
den gewond. >[s Gisteren
avond stortte een grote
autobus van de N.V. Esoo
U transpireert! Een wiel
rijder uit België, door het
warme weer zeer verhit,
dronk om af te koelen een
te Papendrecht van het
Nanegat, een hoogte van 3
meter sloeg over de kop en
kwam in een griend te
recht.. De chauffeur had te
ver uitgehaald voor een^e-
genligger. ijs In het café
restaurant „Noord-Bra
bant" te Utrecht is defini
tief opgericht 'n landelijke
glas koud water. Hij werd
ongesteld en overleed en
kele minuten later. ijs
Toen 4 meisjes op een auto
tussen Horst en Venraay
aan het liften wagen, gleed
een van hen, de 19-jarige
Jeanne Smits, van de auto.
Zij werd aan een touw
over een afstand van 1 km
meegesleurd. Bij onderzoek
kon men slechts de dood
constateren, ijs Na een uit
gebreid onderzoek heeft de
Bussumse politie acht clan
destiene slachters kunnen
arresteren. 500 kg clandes
tien vlees is in beslag ge
nomen. De waarschuwing
tegep 't clandestiene slach
ten heeft natuurlijk weer
niet geholpen. ;j; Mgr. J. P.
Huibers, heeft ter gelegen
heid van het eeuwfeest
van „de Zusters van Lief
de" een bezoek aan Leiden
gebracht, waar deze zus
ters voor honderd jaar be
gonnen met het geven van
onderwijs aan R.K. scho
len.
Herdenkingsplechtigheid in Mauthausen. Dezer dagen werden
de gronden van het voormalige concentratiekamp Mauthausen
aan de Oostenrijkse regering overgedragen. Tezelfder tijd vond
de onthulling plaats van een gedenkteken ter nagedachtenis aan
de ruim 122.000 mensen, welke hier doodgemarteld werden.
Tijdens de herdenkingsrede door dr. Figl, de Oostenrijkse Bonds-
-kanselier.
In zijn sportpraatje van heden,
Dinsdag 1 Juli, des avonds om 6.20
uur, richt Jan Cottaar een speciaal
woord tot de leden van de .katho
liekevoetbalclubs, K.R.O., 301 M.
(Van een speciale medewerker)
H.
Troosteloze toekomst.
In een lazaret ligt de soldaat X,
een der millioenen onbekenden van
de eens zo machtige Weermacht. Hij
rilt onder de dekens, want de wind
blaast door de kartonnen platen
voor de vensterloze ramen. Kreu
nend befast" hij de stomp cfte van
zijn rechterbeen is overgebleven en
die maar niet genezen wil. Ze leb
ben hem, de Weense arbeidersjon
gen, van de schoolbank naar het
front gesleurd. VJpar ligt zijri been
ergens? Bij Krakau werd het onder
hem uit geschoten en nu is h'ij een
stumper geworden. Vader en Moe
der'liggen daarbuiten op het kerk
hof in een massagraf. Ze hadden
niet gelet op de waarschuwing van
de Koekoek en toen ze op het laat
ste nippertje in de kelder wilden
vluchten, sloeg reeds een bom, het
huis in puin. Nu komt af en toe zijn
meisje. Ze blijft hem trouw, maar
de ellende ligt op haar mager ge
zicht. Wat kan dat nou nog wor
den
Sight-seeing.
In Hotel Bristol jaagt Sam Lister,
de beroemde reporter uit New York
de pen over de nota bloc. Hij is een
record aan het slaan. Deed in een
paar weken België, Frankrijk, Hol
land, Duitsland en stelt nu zijn apo
dictische bevindingen omtrent Oos
tenrijk te boek. Dat had hij zich hier
allemaal erger voorgesteld. Wenen
is toch altijd nog een gezellige stad.
Met die honger valt het ook wel
mee. Bij Sacher kun je behoorlijk
eten voor weinig dollars. Het uit
gaansleven is toch ook zeer geani
meerd. Sjieke bars, prikkelende re
vues. Die ouwe kerk, de Stefansdom,
is wel uitgebrand, maar die kopen
w.e weer wel nieuw. Natuurlijk, na
tuurlijk, ér zijn nog wel veel nazi's
overal en er ligt veel puin in 't
rond, maar dat ruimen wij wel op.
En de Russen? Wel wat eigenaar
dige lieden, maar toch toffe kerels.
Hij had kirgiezen met baardstoppels
en lompen verwacht, maar het zijn
jonge mannen met lachende, glad
geschoren kindergezichten en leuk-
zittende losse blouses. Nou, hij zal
het ze in Amerika wel eens beter
vertellen
Verloren illusies.
in het Schottencafé hebben zich
Voor het Haarlemse Tribunaal
had zich te verantwoorden mr. P-
H. A. Bijleveld, de vroegere onder
directeur en later diirecteur van de
Nederlandse Bank. De beschuldigde
had deze eerste functie in de zo
mer van 1942 uit handen van Rost
van Tonningen aanvaard en werd
een jaar later door Seys Inquart
tot directeur benoemd. Als onder
directeur verdiende hij f 40.000 per
jaap, welk bedrag met f 10.000.
werd verhoogd, toen hij directeur
werd. De beschuldigde beweerde,
dat door zijn ^toedoen honderden
millioenen marken minder in Ne
derland binnen zijn gevloeid, als
resultaat van een onverbiddelijk
gevecht tegen de opheffing van de
deviezengrens.
Hij beweerde verder, dat deze
handelwijze bijna zijn arrestatietot
gevolg had gehad. Dr. Hirschfeld
en het Deviezeninstituut legden het
Tribunaal verklaringen voor, waar
in deze „goede zijde" van de zaak
bevestigd werd.'
De president van het Tfribunaal,
mx. Löbben-Sels, zeide het niet te
kunnen begrijpen, hoe verdachte
met een man als Rost van Tonnin
gen in zee heeft kunnen gaan. Deze
heeft Duitsland immers met finan
ciële goocheltoeren grote voordelen
bezorgd. De beschuldigde zag zijn
vroegere directeur echter als een
man, met wie wellicht tot heil van
de Nederlandse economie samen te
werken was. Bij zijn verdediging
gaf hij echter toe, dat hij in vele
opzichten fout is geweest.
wat oude Weense vrienden getrof
fen. Mistroostig proeven ze het
vocht, dat vobr hen staat,- de keuze
tussen „Himbeersaft", thee met ci-
tronel of koffigsurrogaat, alles zon
der suiker, maar met de historische
glaasjes water. Zelfs deze oude he
ren hebben geleerd van peukjes si
garetten te draaien. De kranten
-brengen in grote opmaak berichten
van dé Moskouse conferentie. Wat
zullen ze daar met Oostenrijk doen?
Zo kan 't immers niet langer meer.
„Als nu maar het staatsverdrag tot
stand komt", meent er een, „dan
gaat het met ons Oostenrijk wel
weer in de goede richting."
„Ons Oostenrijk, ons Oostenrijk"
roept de oude Meisql» „mens, er be
staat geen Oostenrijk meer!"
„Geen Oostenrijk meer?" vraag-
,oogt het gezelschap.
„Is dit dan nog Oostenrijk? Heb ik
het opgebouwd? Hebben jullie het
soms gedaan? Hebben jullie in 1918
soms de monarchie in de grond ge
trapt? Hebben jullie toen de Repu
bliek opgericht? Hebben jullie Raar
toen in 1938 begraven? Heeft Ren
ner een van jullie soms iets ge
vraagd of gezegd, toen de Russen
hem rrtet de vorming van een rege
ring opsolferden?"
Het gezelschap zwijgt.
We snappen Herr Meisel wel.|We
begrijpen hem opperbest, en wat hij
verder" zijn gezelschap voorhoudt is
onderwerp van een speciale be
schouwing.
be-
Dit
ge
middelde maandtempgratuur in de
Bilt een recorcmhi
In Mei was de temperatuur
langrijk hoger dan normaal,
bliikt wel uit het feit dat de
maa:
loogte van 15.1 £r
C. bereikte, (normaal 12.6 gr.) wat
sinds 1889 niet het geval is ge
weest, De neerslag was in dez»
maand lager dan normaal, vooral
in het noorden des lands was het
droog en bedroeg de regenval 60-
70% minder dan de normale hoe
veelheid. In Noordholland viel 40%
minder regen, in Gelderland 30%,'
in Zeeland 10%. daarentegen was
de regenval in Utrecht. Noord-Lim
burg en nost-Noordbrabant 10% en
in zuid-Limb»rg 20% boven het
gemiddelde. Dit laatste werd mede
veroorzaaktdoor een zéér zware
regenval in het etmaal van 10 op
11" Mei. Wel begon Juni uitermate'
wiarm, maar omstreeks de vierde
der maand zakte de temperatuur
belangrijk (5 a 6 graden onder nor
maal). zodat de gemiddelde tem
peratuur in de eerste twee weken^
weinig boven het normale peil lae.
De regenval nam toè. het aantal
uren zonneschijn .bleef normaal. En
kele hggelbjiien brachten piaatse-
liik schade aan de gewassen toe.
De vrii langdurige droogte heeft
de ontwikkeling van verschillende
gewassen ongunstig beïnvloed. De
bloemkool, sluitkool, erwten, peu
len, pansessebonen, snij- en tuin
bonen hebben in meer- of mindere
mate door het droge weer geleden,
terwijl zich in de koolteelt tevens
een aantasting door de koolmade
deed gelden. De ontwikkeling van
verschillende andere groenten als -
andijvie, sla, pronkbenen, peen en
glasDroducten als komkommers,
meloenen, tomaten, heeft echter een
gunstig verloop. Ook met betrek
king tot de vroege aardappelen
luiden de vooruitzichten gunstig.
Aardbeien blijven teleurstellen.
De fruitteeltgewassen ontwikke
len zich normaal maar de aanvan-
keliik zeer goede vooruitzichten,
welke waren gebaseerd op de rij
ke bloei./zullen, mede ten gevolge
van de droogte, niet geheel en al
in vervulling gaan. Ten aanzien van
enkele fruitsoorten als appelen en
peren, die een sterke vroeoti'dive
val vertoonden, alsmede van prui
men ziin de verwachtingen sinds
de vorige berichtgeving minder
de pruimen. Niettemin zal de oogst
van appelen en peren dit jaar ho
ger uitvallen dan in het vorig jaar.
Kersen dragen goed, het zogenaam
de kleine fruit zoals bessen en
frambozen is normaal bezet, terwijl
de ontwikkeling van de druiven
alleszins bevredigend verloopt.
In de afgelopen warme dagen
was het voor velen wel zeer aan
lokkelijk om de koelte van het
water op te zoeken. En zoals ieder
jaar, vielen ook nu weer een groot
aantal personen aan de *waterdemon
ten offer door het feit, dat ze de
zwemkunst niet voldoende meester
waren. Vooral in de grote rivieren,
waar de stroming sterk is, dienfen
zelfs geoefende zwemmers uitermate
op hun qui vive te zijn. Een ogen
blik van ondoordachtzaamheid of
overmoed kpn ernstige) gevolgen
hebben.
Zo is bij het zwemmen in de
Waal Zondagnoen 19-jarjge militair
uit Dreumel te Leeuwen-beneden
verdronken.
De 2lïjarige W. Boudewijn uit
Kapel-Avezaath is bij het zwem-
njen in de Linge verdronken. Dit
slachtoffer was de zwemkunst
machtig.
In de rivier de Wagl onder Dru-
ten is bij het zwemmen verdronken
de 28-jarige mej. M. van Es uit
Beuningen.
De 55-jarige gehuwde V. uit De
venter is bij het zwemmen in de
IJssel verdrinken.
In Nijkerk is een 15-jarige jon
gen. die de zwemkunst nog niet ge
heel meester was. bii het zwemmen
in de Vaart verdfonken.
Een wel zeer tragisch ongeluk
heeft zich Zondag, nabij de Maas
brug te Venlo voorgedaan waar
aan de 30-jarige W. Hoeymakers te
Venlo het slachtoffer is geworden.
Deze bevond zich met enkele vrien
den in een kano op de rivier, toen
de boot in aanraking kwam met
een sleepboot, waardoor de kano
kantelde en de inzittenden te wa
ter geraakten. Het slachtoffer werd
door de sleep gegrepen en kwam
niet meer boven.
Te Rotterdam Is het lijk van een
zesjarige jongen, die reeds sinds
Vrijdag vermist werd, uit de Maas
opgehaald.
Zaterdagmidcyg viel het enige
zwemmers in de Wilgenpias bij
Schiebroek op. dat de kleding van
de 13-jarige N. Beekman reeds ge
ruime tijd op de kant lag. doch dat
er van de jongen zelf geen spoor
te bekennen viel. 's Avonds werd
het liik van de jongen door een
chauffeur opgedoken. Gedurende
viif kwartier werd kunstmatige
ademhaling toegepast, doch zonder
resultaat.
Een droevige lijst die een waar
schuwing moet zijn de uiterste
voorzichtigheid bij het baden te be
trachten.
De oud-politieke gevangenen van
Haaren zullen op Zaterdag 2 Aug.
een herdenkingsbijeenkomst voor
hun gefusilleerde' en in Duitsland
omgekomen kameraden houden.
Een ontwerp van de beeldhouwer
Cephas Stauthamer voor een in
Haaren aan te brengen gedenk
steen, zal dan worden aangeboden.
Deelnemers worden 's ochtends te
10 uur aan het station Tilburg ver
wacht. Nabestaanden van oud-po
litieke gevangenen van Haaren
worden eveneens uitgenodigd. Zij,
kunnen zich vóór 10 Juli richten
tot R. C. Emig, J. P. Coenstraat 16
te Tilburg.
VOOR DE VROUW
Luchtige kleertjes zijn
voor onze kleintjes
als het warm is on
ontbeerlijk. Een eer
ste vereiste is echter,
dat ze practisch en
doelmatig zijn en ge
makkelijk te wassen.
Hieraan voldoen de
hiernaast afgebeelde
modelletjes. Boven
dien vragen jurkje en
pakje zo weinig stof,
dat ze van een klein
couponnetje kunnen
worden gemaakt.
Hieronder laten wij
een naaibeschrijving
van de twee modelle
tjes volgen:
No 1015. Het Jurkje.
Voor- en rugpand van
het rokje inrimpelen.
Daarna het voor- en
rugstukje er op stik
ken. Zij- en schouder
naden sluiten. De pe
lerine wordt eerst
langs de gehele om
trek met een schuin
reepje stof afgebiesd, dan wordt
het halsje tegelijk met het halsje
van het jurkje afgebiesd. Nu hét
splitje op de rug afwerken. De slui
ting maakt men met knoop- en
knoopsgaatjes. De zoom wordt op
de goede maat met een klein steek
je met de hand vastgezet.
No. 1016. Het pakje, kan zowel
door jongens als door meisjes wor
den gedragen.
Eerst sluiten wij voor- en achter
naad van de broek. Nu wordt er de
zak, die met een gekleurde bies is
gegarneerd, op het voorpand be
vestigd. De ruimte van het broekje
wordt aan de bovenkant ingehaald.
Hierop het lijfje stikken. De schou
derbandjes worden aan het voor
pand gezet. Hals en armsgaten
werken we eveneens af. met een
gekleurde bies. Over de taillenaad
wordt.de ceintuur bevestigd.
De pijpjes krijgen aan de onder
kant een zoompje, waardoor elas
tiek wordt geregen.
Het patroon van het jurkje is
voor de leeftijd van 24 en 46 jr.
f 1,het pakje voor de leeftijd
van 1—2 en 24 jaar a f 1,ver
krijgbaar.
/Bij onze administratie zijn tevens
nog verkrijgbaar, doch uitsluitend
bij vooruitbetaling van f 1.per
patroon, de volgende nummers.
1001 damesblouse mt. 42, 44, 46;
10002 mantelpak mt. 42, 44 en 46;
1003 windjack en broek lft. 68 jr.,
810 jaar 1012 jaar; 1004 meisjes
jurkje lft. 24 jr., 46 jr. en 68
jr.; 1005 japon mt. 42, 44; 1006 jeug
dige japon mt. 42, 44 en 46: 1007
meisjesjurkje 4—6 jr., 68 jr.: 1008
jongedamesjurk 8t-10 jr., 1012 jr.;
1009 regenmantel met capuchon, mt.
40, 42, 44; 1010 jongens- of meisjes
cape lft. 24, 46 en 68 jr.; 1011
broek of blouse lft. 24, 46 en
68 jaar; 1012 jongenspakje, Iff?
2—4 en 4—6 jaar; 1013 Damesjapon
„Deanna" mt. 40, 42, 44, 46; 1014
Japon mt. 42, 44, 46.
Een vreemde optocht, bestaande
uit een dertigtal kinderen in de
meest vreemdsoortige zwemkledy,
wandelde Zaterdagmorgen het po
litiebureau Charlois te Rotterdam
binnen, begeleid door stoere agen
ten en gevolgd door een aantal
verontwaardigde ouders. Dit was
het gevolg van een razzia, die de
politie naar aanleiding van klach-^
ten van de afdeling onderwijs der
gemeente Rotterdam had uitge
voerd op het terrein langs de Waal
haven, waar de kinderen, voor een
deel onder toezicht van hun ouders
en met voorbijzien van hun school-
pliAten, aan het baden waren.
Twee jeugdige overtreders van de
schoolplichtwet uit Schiedam had
den kans gezien, gedurende het
laatste halfjaar de school te verzui
men.
Naast de' normale passagiersdienst
tussen Amsterdam en New-York,
die met constellations gevlogen
wordt, heeft de K.L.M. ook sinds
kort een speciale vrachtdienst in
gesteld. De Skymasters, hiervoor
gebruikt, zijn „vliegende verhuis
wagens" in de ware zin van het
woord. Binnen 20 uur kunnen zij
7 ton vracht over de oceaan ver
voeren. Zaterdagmiddag landde op
Schiphol wederom een toestel van
deze wekelijkse dienst met liefst
200.000 paar nylonkousen, bestemd
voor Zweden. Het enige levende
wezen temidden van deze kostbare
lading was een schaap, dat op een
tentoonstelling te Denver de eerste
prijs behaalde. Het dier zal in Oos
tenrijk op een fokkerij komen.
\IOLOP zomer is het nu en we
voelen de warmte. Het is en
blijft een weldaad, oolc al moe
ten we wel eens puffen en bla
zen. De vruchten en qewassen op
het veld aroeien en rijpen eh
voor onze aezondheid zijn deze
maanden kostbaar. Laat ze het
ook zijn voor ons cieestelijk wel
zijn. Wat baat alles ons als wij
schade zouden lijden aan ónze
ziel? Wij zijn vrijgekocht voor
een hoge vrijs het oneindig
kostbaar Bloed des Heren
verheerlijkten draagt God in
Uw lichaam! Zo viert een Chris
ten, een Katholiek het feest van
de zomer! Waardig, keurig, fijn,
beschaafd, met eerbied voor
zichzelf en voor -anderen, den
kend aan het Bloed van het
Lam.,dat voor ons aeofferd werd
en dat voor ons steeds aanwezig
is in elke H. Mis. Laat de H. Mis
de krachtbron zijn ook voor u in
deze zomer!
MARCUS
PROFE
TISCHE
WOOR
DEN
Men herinnert zich nog het be
zoek, dat de Zuid-Africaanse lei
der, generaal Smuts verleden jaar
aan ons land bracht. Het gezag
van deze man, dat voor de oorlog
reeds zeer groot was, is in de na-
oorlogsjaren dat van vele andere
prominenten in de politieke we
reld-arena gaan evenaren en niet
zonder reden zijn de bewoners der
Lage Landen daar trots op, want
zij herkennen in deze grijze staats
man een der hunnen, een afstam
meling van dat zelfde volk, dat de
Zuidpunt van Afrika koloniseerde
en er een stukje Nederland plant
te, dat ook thans nog, hoewel het
staatkundig van het moederland
gescheiden is, een wezenlijk deel
van onze natie uitmaakt.
Wanneer Jan Smuts in het open
baar sprak, of dit nu was tot ziin
landgenoten, dan wel over de
hoofden van zijn landgenoten heen
tot de hele wereld, luisterde men
altijd aandachtig omdat men van
te voren wist, dat zijn zienswijze
origineel was en zijn betoog hel
der en zonder diplomatieke dub
belzinnigheden.
Het is misschien
N wel eens interes
sant enkele cita
ten van de Zuid-
Afrikaanse maar
schalk aan te ha
len, uit de tijd
toen iedereen nog
grote verwach
tingen kqesterde omtrent het At
lantic Charter. Het was op de 25e
November 1943, dus anderhalf jaar
voor V.E.-day, dat hij verklaarde:
Alsik deproblemen overweeg,
welke zich op het einde van de
oorlog aan ons zulfen voordoen,
betwijfel ik of een vredesconferen
tie in staat zal ziin deze vraagstuk
ken on te lossen. Ik betwijfel
zelfs of wij bij het einde van deze
oorlog tot een waarachtige vredes
conferentie zullen komen. Wij zou
den reeds heel tevreden zijn, als
wij tot een volledige wapenstil
stand zouden geraken, terwijl wij
dan de oplossing der andere kwes
ties aan een lange reeks van con
ferenties zouden moeten overlaten"
Op een andere plaats in deze re
devoering heet het: „Het oude
Europa dat wij gekend hebben en
aan welksbestaan wii een actief
aandeel hebben gehad, dit Moeder
continent bestaat niet meer. Rus
land is dé nieuwe kolos, welke zich
over het werelddeel Europa buigt.
Men zal Rusland in een positie
zien. welke geen enkel land in de
geschiedenis van Europa ooit heeft
ingenomen. Buiten Europa hebben
we de Verenigde Staten. Er zullen
dus drie grote mogendheden ziin:
Rusland. Se V S. en Engeland, dat
vaste voet in alle werelddelen heeft
maar in Europa terrein verliest."
Met een waarlijk profetische blik
voorzag Smuts reeds in 1943 de
verbreking van het evenwicht in
het na-oorlogse Europa. Frank-
rij'k's rol als organisator en in-
standhouder van dit evenwicht is
uitgespeeld, en nu ook Duitsland
voorlopig *is geëlimineerd, neemt
Rusland met zijn geweldige
machtsmiddelen inderdaad een zo
danige vooraanstaande plaats in
het oude Europa in, dat van een
herstel van het zo nodige even
wicht in een voornaam deel van
de wereld geen sprake kan zijn.
In het licht van deze ristorische
uitspraken zijn ook de gedach
ten te zien, welke de maarschalk
ontwikkelde in een redevoering
voor de Staten-Generaal bij zijn
laatste Bezoek aan Nederland en
welke culmineerden in het idee
van de federatieve statengemeen
schap als een machtige, factor voo'-
het hers'tel van het verbroken
evenwicht.
door I. S. FLETCHER
81
Middernacht in de hut
van de Clents
Beschut achter de muren van een
schuur, die aan de wegrand op een
der hoeken van het kruispunt
Marshwyke stopd,- bleef Atherton 'n
paar minuten stilstaan om adem te
scheppen en te kijken naar het to
neel van een wilde strijd der ele
menten, dat zich voor hem open
deed. Gedurende de rit van Bry-
chester had zich een halve maan
door de massa's drijvende wolken
geworsteld en het zwakke licht er
van maakte het mogelijk te zien
wat er aan het eind van de inham
aan de hand was. Aan dat einde,
waar de inham zich begon te'" ver
nauwen tot een punt, was lapge
jaren geleden een dam aangelegd en
op de kruin ervan liep een weg die
de kanten van Marshwijke en Mal-
very van de inham met elkaar ver
bond. Die weg en de ondergrond er
van waren alreeds in een staat van
snel verval; zelfs in dat schemerige
licht kon Atherton de grote, zwarte
gaten zien die de kokende golven
van de vloed in'de zijden van het
dijklichaam hadden geslagen en de
witte kruinen van de golven die er
over de hele lengte over rolden
naar de vlakke, moerassige vlakten
verderop. Men zou niet op de ge
wone wijze Malvery Hold kunnen
bqreiken, voor de woede van de
stormpas bedaard; wie van uit
Malvery dat vooruitstekende deel,
waar hij zich' thans bevond, wilde
bereiken, zou een andere weg moé
ten volgen, die meer landinwaarts
liep. En het was hem duidelijk dat,
wanneer de storm aanhield in de
zelfde hevigheid als thans, het wa
ter zich zou gaan uitstrekken van
het uiterste einde van de inham
dwars door het schiereiland heen
zodat de mensen van Malvery van
Brychester zouden zijn afgesneden
tot het water zou terugvallen. Al
len per boot zou eep verbinding
kunnen worden onderhouden
maar geen boot zou het volhouden
in deze zee en op'die avond.' En
daarom bestond er geen kans. op
dat ogenblik Blake te bereiken.
Atherton worstelde terug naaf
zijn twee mannen en naar de auto
die ze achter een muur aan de in
gang van het dorp Marshwijke had
den gereden.
„Ik zal de auto niet meenemen
langs de weg van Shilhampton",
zei hij. „En ook wil ik hier in
Marshwijke niet de aandacht trek
ken. Wat zullen we ermee doen?"
„Het beste is, dit zijweggetje in
te gaan tot de boerderij van Red
man," zei een van de mannen, die
in deze contrijen geboren was. „We
kunnen de wagen in zijn schuur
zetten, mijnheer. En als we daar
naartoe gaan, hoeven we helemaal
Marshwyke niet aan te doen. Er
loopt een diepe uitholling met een
pad erin van Redmans boomgaard
naar een punt dicht bij de Clents;
daar kunnen we door en dan zijn
wel meteen uit de wind," voegde hij
h^j er aan toe.
Atherton volgde het advies van
de man en manoeuvreerde de wa
gen op een nauw karrepad naar de
boerderij, waar een eenzaam licht
brandde. De boer die op dit late uur
en bij zulk een storm naar buitel
geroepen werd, staarde verbaasd
naar de drie politiemannen. Maar
al gauw begreep hij de situatie en
hielp hij de mannen de wagen in
een schuur naast zijn huis onder
dak brengen en hij bood aan de
Weg te wijzen door zijn erf en zijn
boomgaard naar de nauwe uitdie
ping waarvan Athertons man had
gesproken.
„U bent nog mooi beschut ook,
mijnheer," zei hij met een lach, ter
wijl hij de wagen binnen duwde.
„Bewaar me, 't is een verschrikke
lijke nacht om er nu nog op uit te
moeten gaan!"
„U spreekt er natuurlijk met nie
mand over, dat u ons gezien heeft.
Redman," zei Atherton. „Niemand
hoeft te weten, dat we hier van
nacht aan de kust zijn."
„In orde, mijnheer," zei de boer.
'"t Ziet er naar uit, dat ik wel geen
levende ziel zal zien, met zo'n weer
als dit, aan wie ik iets zou kunnen
vertellen. Een van m'n knechts is
vanavond naar Malvery Hold ge
gaan en hij kon nog maar net terug
over de dijkweg, anders zou hij van
hier zijn afgesneden. Nee, mijnheer,
d'r komt vannacht niemand meer
deze kant uit tot de storm afgelopen
is. Heeft u 't al gehoord van Sir
Brian, mijnheer?"
„Sir Brian?" riep Atherton uit.
„Nee! Wat is er met hem?"
„Mijn knecht hoorde van een van
de bedienden, dat de oude heef
misschien de ochtend niet meer ha
len zal," antwoordde Redman. „Het
liep gauw af, zei hij, hij had sedert
\4an namiddag niet meer gesproken.
Een lelijke nacht om er tussenuit te
gaan, mijnheer, het zou een vreemd
ding zijn wanneer de arme oude
man stierf terwijl zijn oude huis
om hem h'een in puin viel, niet? Die
knecht van me zei, dat het dak van
een deel van die oude gebouwen net
naar beneden kwam toen hij er
was."
Beneden, in de diepe uitholling
waarheen de spraakzame boer hen
had geleid, heerste een betrekke
lijke stilte en rust. Ze konden zich
verstaanbaar maken zonder te
schreeuwen. Maar Atherton kon.
omdat hij zijn beide mannen alreeds
zijn aanwijzingen had gegeven, de
weg zwijgend voorgaan en nog
steeds zwijgend bereikten ze ten
slotte de winderigen kustweg, waar
bij zes van een tijdelijke afwezig
heid van het maanlicht gebruik
maakten de weg over te steken en
zwijgend zochten ze hun weg door
de zandheuvels naar het trefpunt,
dat de boodschapper van de kust
wacht die namiddag had gegeven,
een rotsgroep aan de rand van de
inham dicht bij de hut van de
Clents. Uit de schaduw van de
rotsgroep kwam een figuur naar
voren.
Wordt vervolgd
