Nieuuu
Regering gaat over tot vorderen
van bakkerijen
lis Dagblad
Albanië, Ierland en Portugal
geen lid van de Ver. Naties
Jamboree van de Vrede ten einde
Drie kinderen
uit één gezin
op slag gedood
Directie van de „Gusto"-werf
voor het Hof
a.s. gesloten
>ffenhandel N.l(.
Voor Alkmaar en omgeving
Broodvoorziening onder Overheidsbeheer
Combinaties van consumenten kunnen
gezamenlijk bloem betrekken
J
Vitamine A
kunstmatig bereid
Kind gedood
Het brandende
„Reichswald"
Hevige ontploffingen
te Cadiz
Van enthousiasme laaiende opmars
der contingenten
Indonesië heden in
Veiligheidsraad
Arbitrage slechts
voor detailkwesties
Eigen weg gaan
Beschuldigd van hulp aan de vijand
geland 895 millioen en naar
d 408 millioen.
ende dit topjaar werden er
werkdag gemiddeld meer
lillioen eieren uitgevoerd.
6 werd met de aflevering
t buitenland weer een begin
In totaal werden geduren-
jaar echter nog slechts 10
eieren geëxporteerd,
tale uitvoer van 1 Jan. t.m.
947 bedroeg circa 90 millioen
erwijl bovendien in de koel
60 millioen eieren zijn
;en, die volgens ir. Tukker
grotendeels voor de export
zouden worden.
)nd wil wel graag van ons
wanneer het dit land
met het streven naar uit-
van de handelsbetrekkin-
js spr., dan zal het wenselijk
wij ten aanzien van de in-
ïten e.d. niet achter blijven
bij b.v. Canada,
lelgië had spr. voor de toe
fede verwachtingen, vooral
verband met de a s. Econo-
Urïie.
begint belangstelling te
Ir is sprake van. dat de in-
op eieren daar zullen
verlaagd.
illen bedacht moeten zijn op
onele productie. Daarvoor
st de nodige vakkennis ver-
productieve, gezonde pluim-
1 en doelmatige voeder-
n. Hier ligt nog een nuttig
?ri»ein zowel voor de over-
voor de particuliere in^tan-
dit verband kwam spr. nog
dg maatregelen tot verbe-
an de pluimveestapel en de
e stichting van een afzon
gezondheidsdienst voor
culturele week op
Drakenburgh
Reisvereniging
i 1623 Augustus een Fran-
rele week uitgeschreven op
waarin lezingen, af-
1 met voordrachten en con-
egeven worden. Als sprekers
ngekondigd o.a. J. ,H. v. d.
n de Franse Ambassade, Dr.
Uerbroek, Prof. Dr. K. R.
i. Mane van de Universiteit
t en Prof. Dr. J. Fransen.
certSangeres Gusta Schmidt-
aker en Dr. W. J. Schmidt
n Franse liederen- en piano
aar in eerste uitvoering voor
liederen van Lenormand
ne Ple ten gehore worden
Maria Marletto draagt
loëzie en Frans proza voor,
lees v. d. Star; begeleid door
urres, een fluitrecital geeft
de Vries Franse volkslie-
i de luit zingt. Verder staan
i op het programma en zul-
se documentaire films wor-
•aaid.
a zijn uit hun isolement
tn Baseball-wedstrijd in
onze agent U het
U een advertentie te
en, leg deze klaar en
aan de bezorger mee
N I S N A M E
s op Vrijdag
sdag personeel
I 2, ALKMAAR.
N
vas een podium getim-
en Okkie gaan zitten,
rmastiekoefeningen en
m gehouden. Een schol-
nu en dan een aardig
was een feest, dat tot
rde.
Hooxc redacteur H. N. Smits,
rayonredacteur: Fr. Otten.
DirecteurE. J. M. Stumpel
Abonnementsprijs 340 per
kwartaal; 1.20 per maand;
incl. incasso. Adv.-pr. p. editie
13 c. p. mm-; minimum 2 50;
in alle edities 26 c. p. mm.;
minimum 4.-; Fam.ber. 20 c-
p. mm.; in alle edities 30 ct.
NoorcUiollands
tiuiten God is 't
nergens veilig
(Vondel)
DINSDAG 19 AUGUSTUS 1947
43e JAARGANG - NUMMER 11306
BUREAUX:
ALKMAAR: Langestraat 42 A,
Tel. 2046 (adm.), 2047 (red),
K 2200.
HOORN: Draafsingel 59, Tel-
4243 (K 2290) 2 lijnen.
DEN HELDER: Weststraat 80,
Tel. 2383 (K 2230).
SCHAGENMolenstraat 52,
Tel. 459 (K 2240).
Bank: Noorderbank
MINISTER MANSHOLT heeft maatregelen getroffen teneinde
de normale gang van zaken, die in ernstige mate is ver
stoord door de bakkerij-staking in een omvang als die, welke
thans, in het bijzonder in de hoofdstad en enkele andere grote
steden, plaats heeft, zoveel mogelijk te herstellen. De minister
heeft daartoe in de eerste plaats bepaald, dat zal worden over
gegaan tot het vorderen van een aantal bakkerijen, teneinde
onder beheer van de Overheid een beperkte voortzetting van de
broodvoorziening mogelijk te maken. Daarnaast zal aan combi
naties van consumenten (groepen personeel van grote bedrijven
enz.) het mogelijk worden gemaakt op broodbonnen gezamenlijk
bloem te betrekken. Aan de daarvoor in aanmerking komende
gemeentebesturen zal worden aanbevolen eigen verkoopplaatsen
voor bloem op enkele punten in de gemeente op te richten.
Het Ministerie gaf hierop de vol
gende toelichting:
Het feit, dat de bakkersstaking
verre van algemeen is, wijst er
reeds op, dat de inzet van de strijd,
de opheffing van de verlaging van
de subsidie op meel en bloem voor
de broodbereiding, niet door alle
bedrijfsgenoten ais gerechtvaardigd
wordt beschouwd.
De regering ware ook niet tot deze
subsidievermindering overgegaan,
indien zij niet de overtuiging had,
dat zij in het kader van de richt
lijnen, die voor alle bedrijven gel
den ter bepaling van prijzen en
mqgges, verplicht was deze correctie
toe te passen, die f 13.000.000 per
jaar op de staatsuitgaven bespaart.
Omvangrijk
onderzoek.
accountants-
Bij de sterk gewijzigde economi
sche omstandigheden sedert de be
vrijding, bestond tot voor kort geen
duidelijk inzicht in de werkelijke
kosten van het bakkersbedrijf. De
grote gevarieerdheid in deze bedrij
ven door verschillen in grootte en
plaatselijke omstandigheden maakte
een accountantsonderzoek over een
zeer groot aantal bedrijven nodig.
Dit onderzoek werd in volledige
overeenstemming geregeld met de
Nederlandse Bgkkerijstichting. In
overleg werden een 250 bedrijven
uitgezocht, die tezamen representa
tief genoemd konden worden voor
de Nederlandse bakkerij.
In overleg unet genoemde stich
ting werden de richtlijnen vastge
steld, waarlangs het onderzoek dien
de te verlopen, o.m. dat uitsluitend
rekening gehouden zou worden met
de broodbakkerij (zowel voor groot
als klein brood) en dat alte verdere
inkomsten, verkregen uit de ver
koop van koek, beschuit en banket
buiten beschouwing zouden worden
gelaten.
Het onderzoek strekte zich uit
over een zo recent mogelijke pe
riode, namelijk het tweede halfjaar
van 1946. De berekening van de
kosten van lonen, afschrijving, so
ciale lasten enz. geschiedde vanzelf
sprekend volgens de richtlijnen,
welke de regering voor alle bedrij
ven heeft vastgesteld. In de eind
conclusie van het accountantsrapport
is evenwel rekening gehouden met
de na de periode van onderzoek tot
stand gekomen loonsverhoging voor
de bakkersgezellen, de invoering van
vacantiebijslag en de stijging van de
sociale lasten, terwijl tevens daarin
is verwerkt het vervallen van de
Omzetbelasting op brood p. 1 Juli jl.
Bij het vaststellen van de kost
prijzen is rekening gehouden met
beloningen en winstnormen, welke
een redelijke vergoeding voor de
ondernemers garanderen. Naast een
behoorlijk ondernemersloon is bo
vendien een afzonderlijke beloning
voor overwerk en een beloning voor
de medewerkende gezinsleden bere
kend. Het rapport is er niet van uit
gegaan dat de bakker goedkoper
kan werken doordat zijn huisgeno
ten kunnen medewerken.
Toen na afloop van het onderzoek
aan de bakkers, in wier bedrijf dit
Ijad plaats gehad, het rapport over
hun bedrijf was toegezonden, heeft
niemand van hen tegen de uitkomst
een woord van protest doen horen.
Verlaging broodprijs was mogelijk
Het accountantsonderzoek leidde
tot de algemene conclusie, dat voor
grote delen van het land een ver
laging van de bestaande broodprijs
met een cent mogelijk was en in de
grote steden zelfs met-twee.
De regering is van oordeel, dat
deze prijsverlaging ii) de eerste
plaats ten goede dient te komen aan
eon vermindering van de overheids
subsidie van 'vijf of vier cent per
brood van 800 gram. In die plaatsen,
waar de uitkomsten van de bakkerij
deze verlaging, die voor het gehele
land geldt, niet ten volle mogelijk
maakten, is ongeveer terzelfder tijd
een verhoging van de consumenten
prijs met één cent toegestaan. De
verlaging met een tweede cent in de
grote steden heeft de Minister van
Landbouw, Visserij en Voedselvoor
ziening voorlopig opgeschort.
De bakkers hebben in de afgelo
pen vier weken, toen de Minister
bereid was alsnog hun bezwaren
tegen de berekening van de brood-
In de laboratoria van de N. V. Or-
ganon te Oss hebben de chemici dr.
J. F. Arens en dr. D. A. van Dorp
het probleem van de kunstmatige
bereiding van het vitamine A, na
een vierjarig onderzoek opgelost.
Hiermede is'ook het laatste vitami
ne, dat nog uitsluitend uit dierlijk
materiaal bereid kon worden, thans
langs volkomen scheikundige weg
opgebouwd.
op de overweg te Heiloo
Gistermiddag is het ongeveer 2'/a-
jarig dochtertje van de heer P. H.
te Heiloo op de onbewaakte over
weg bij de kapel door de trein die
om 14.55 uur in Heiloo arriveert ge
grepen en op slag gedood. Het kind
was uit de ouderlijke wonfng, wel
ke vlak bij de overweg is gelegen,
weggelopen met het bovenomschre
ven noodlottige gevolg.
Dit voorval moge een waarschu
wing zijn om zoveel mogelijk de
kinderen bij de overweg te Heiloo
weg te houden.
Maandag woedden de branden
in het Reichswald, tussen Gogh,
Siebengewald en Gennep nog on
verminderd voort. De brand in de
omgeving van Kleef en Kranenburg
is vrijwel bedwongen. Hier en daar
smeult het nog wel in de bossen,
maar deze brandjes leveren geen
ernstige gevaren .jmeer op. Juist in
deze omgeving is het hout voor de
Nederlandse mijnen opgestapeld. Bij
de bestrijding van de vuurhaard
hebben ook Hollanders meegehol
pen, waaronder enkele Nederlandse
soldaten. Men hoopte zeker giste
rennacht of vandaag de brand totaal
onder de knie te hebben.
Enkele weken geleden waren ook
reeds kleinere branden in het
Reichswald uitgebroken, maar deze
konden spoedig bedwongen worden.
Gratie verleend
H.M. de Koningin heeft gratie
verleend aan J. Meekhof, tot de
doodstraf veroordeeld bij sententie
van het Bijzonder Gerechtshof te
Leeuwarden. De doodstraf is veran
derd in levenslange gevangenisstraf.
Onze vissersvloot wordt uitgebreid met ex-mijnenvegers. In de
haven van IJmuiden liggen momenteel twee mijnenvegers die
aldaar tot trawlers omgebouwd zullen worden. De beide schepen
werden in Engeland aangekocht.
prijs aan te horen, die aantonen, dat
de berekening verkeerd is geweest,
zich bepaald tot argumenten, die 'n
afwijking van de1 algemene richtlij
nen, "waaraan het gehele bedrijfsle
ven is onderworpen, betekenen.
Deze te aanvaarden zou*in hoge
mate onbillijk zijn tegenover on
dernemers in andere bedrijven en
bovendien een precedent scheppen,
dat een gmjaar betekent voor de
handhaving van de huidige loon- en
prijspolitiek.
Madrid, 19 Aug. (Reuter). He
dennacht vonden te Cadiz hevige
ontploffingen plaats, die hun oor
sprong hadden op de scheeps
werven en oversloegen naar de
munitieopslagplaatsen van het on
derzeedepot. De trilling was op
tientallen kilometers afstand voel
baar. De ziekenhuizen zijn reeds
alle vol en de gewonden worden
naar omliggende plaatsen vervoerd.
De radio-omroep te Jerez en te
Sevilla, op 94 km afstand, waar
men het geluid gehoord had, riep
artsen op zich naar Cadiz te be
geven
Nader wordt over de ontploffing
te Cadiz gemeld, dat in een chemi
sche fabriek in het havengebied van
Cadiz gisteravond, vermoedelijk door
de grote hitte van de laatste dagen,
een ontploffing plaats heeft gehad,
die oversloeg op de nabijgelegen
opslagplaats van torpedo's en muni
tie van de onderzeedienst, die even
eens in de lucht vloog met een knal,
die op 100 km afstand te horen was.
Een groot deel van de havenwijk
[.staat in brand. Het aantal doden en
gewonden is nog niet bekend, doch
van heinde en verre zijn artsen naar
de plaats van de ramp ontboden.
De autoriteiten hebben de toegang
tot de stad verboden, behalve aan
personeel van reddingsbrigades,
artsen, verpleegsters en brandweer
lieden. Het Spaanse kabinet, dat op
het ogenblik van de ramp juist ver
gaderde, heeft zijn bijeenkomst ver
lengd om de ramp te bespreken.
Alle plaatselijke ziekenhuizen zijn
vol en men moet gewonden naar
naburige steden overbrengen. De
water- en lichtvoorziening in de
stad is afgesneden. Men vreest voor
nieuwe explosies.
De bakkersstaking in Nederlana is uitgebroken, in sommige
zaken in Amsterdam konden de huisvrouwen nog een broodje
bemachtigen. De lange rij van huisvrouwen doet ons weer aan
een onaangename tijd terugdenken.
PAKISTAN TOEGELATEN
Met vier tegen vier stemmen
en drie enthoudingen heeft de
Veiligheidsraad Albanie's aan
vrage voor het lidmaatschap
der V.N. afgewezen.
De Britse afgevaardigde, Cado-
gan, verklaarde zich tegen toela
ting van Albanië, daar dit land
volgens de meerderheid der Vei
ligheidsraad kennis heeft gedra
gen van het leggen van mijnen in
het kanaal van Korfoe en da^r het
door de meerderheid van de com
missie van onderzoek in de Balkan
schuldig bevonden is 'aan inmen
ging in de Griekse burgeroorlog.
Dt aanvrage van Trans-Jordanic
verkreeg negen stemmen, tegc-n
één stem (de Sovjet-Unie) en eén
onthouding (Polen).
Ook Eire verkreeg negen stem
men, doch opnieuw sprak de Sov
jet-Unie haar veto uit, terwijl Po
len zich wederom van stemming
onthield. Voorts verwierp de Raad
met drie tegen drie stemmen en
vijf onthoudingen de aanvrage van
Buiten-Mongolie. De Sovjet-Unie,
Polen en Syrië stemden voor, tér-
wijl de V.S. en China tot de tegen
stemmers behoorden.
Bij dé beha: deling van de Por
tugese aanvrage bracht de Sovjet-
Russische afgevaardigde zijn veto
uit.
Ten aanzien van de aanvrage
van Pakistan verklaarde Gromyko
toen de voorzitter meende te
kunnen concluderen dat inwil
liging hiervan eenstemmig werd
aanbevolen dat hij prefereerde
de aanvrage behandeld te zien.
Men stemde hiermede in.
De aanvrage om toelating van
Pakistan, werd tenslotte toch een
stemmig goedgekeurd. Heden zal
eerst de Indonesische kwestie, dan
het Griekse vraagstuk behandeld
een Duitse van origine, die door
AFSCHEIDSCEREMONIES
VRIJDAG KOMEN ONZE
VERKENNERS THUIS
Wij hebben vandaag onze 15
K.M., zo groot is ongeveer de af
stand van het perskamp naar de
drie subkampen, waarin de Ne
derlandse jongens 'zijn 'onderge
bracht, en weer terug, per pedes
Apostolorum afgelegd, om de
doodeenvoudige reden, dat het
treintje, zo propvol bezoekers was,
dat de beroemde haringen in de
ton nog ruim gehuisvest zijn. De
stemming was overal puik en ern
stige ziektegevallen hebben zich
niet voorgedaan. Het gehele con
tingent spreekt slechts over één
ding: het komende tweedaagse be
zoek aan Parijs, Versailles, enz.
De Jamboree zelf heeft haar groot
ste aantrekkingskracht voor de
jongens verloren.
Afscheidsrecepties zijn aan de
orde van de dag. Die in het Ne
derlandse hoofdkwartier slaagden
Zaterdag uitnemend. De belang
stelling der buitenlandse delegaties
was ongekend gfbot, terwijl er
een uitermate ongedwongen sfeer
heerste. Herhaaldelijk werd de
.verzekering gegeven, dat de Ne
derlandse kampen een uiterst ver
zorgde indruk maakten. De India
nen demonstreerden dat op hun
manier: zij boden Mr. Roest van
Limburg, leider van het contin
gent, het erelidmaatschap der
Zwartvoet-Indianen aan. Spotters
concludeerden hieruit, dat Mr.
Roest nu de enige Nederlander is,
die zich niet meer bezwaard be
hoeft te voelen over vuil/s voeten.
Overigens: dat doet hier niemand,
want onze voeten zijn na een
Een bon voor 100 gram
extra vlees
Als gevolg van de langdurige
droogte is er onvoldoende voeder
voor het vee: De laatste weken is er
dan ook een toenemend aanbod van
slachtvee waar te nemen. Aangezien
dit vee eigenlijk zou moeten dienen
voor de vleesvoorziening in de win
termaanden, wordt zoveel mogelijk
vlees ingevoerd.
De vries- en opslagcapaciteit is
echter niet voldoende, om het gehele
aanbod te verwerken. Daarom is be
sloten deze week aan personen van
de leeftijdsgroepen A B en'C (5 jaar
en ouder) een extra rantsoen van
100. gram „vlees toe te wijzen.
In verband hiermede maakt - het
C.D.K. bekend, dat voor personen
geboren in 1942 en vroeger van 19
t.m. 30 Augustus a.s. op bon K 03
vlees 100 gram vlees verkrijgbaar is.
grondige reiniging in dg vijf pri
mitieve badgelegenheden binnen
een kwartier weer zó smerig," dat
wij bijkans met het oog niet kun
nen vaststellen of men ja dan nee
zijn sokken heeft aangetrokken.
Stof is er overal, waar men ook
komt. Zelfs de 5.000.0,00 liter water,
welke het pompstation elke dag
weer naar de kampen stuwt zijn
ten enenmale onvoldoende om de
eerste principes van hygiëne te
handhaven. Intussen hopen we
maar, dat de douane ons bezit
aan zeep, welke wij hier bonloos
kunnen kopen, niet zal ontnemen,
want ze zal hard nodjg zijn om
enige „grond"' te krijgen in onze
totaal vervuilde kleding. Tot slot
nog enkele korte nieuwtjes.*
Zondagmiddag is de lOO.OOiOste
bezoeker de Jamboree-controle ge
passeerd. Kardinaal Suchard heeft
Zondagmorgen een plechtige H.
Mis opgedragen. In het middaguur
ontving hij alle aalmoezeniers, die
vergezeld waren van twee jongens
van elke groep. De leiders der ka
tholieke contingenten hebben een
telegram van aanhankelijkheid
gezonden aan Z. H. de Paus.
Het Nederlandse contingent zal
op de vastgestelde tijd Vrijdag in
het Vaderland terugkeren.
Door ontploffing
projectiel
In de buurtschap „De Liter" bij
Oostburg in Zeeuws-Vlaanderen zijn
drie kinderen van de familie Gijs
door ontploffing ven een projectiel
om het leven gekomen. Het' waren
de zesjarige Fonsje, de achtjarige
Arthur en hun negenjarig zusje
Adrie, afkomstig uit Aardenburg,
die waarschijnlijk bij het spelen
aan een riviertje een projectiel heb
ben gevonden. Volgens een jonger
zusje, dat als door een wonder bij
de explosie gespaard is gebleven,
hadden de kinderen een busje ge
vonden, waarmede zij water waren
gaan scheppen. Het tot dusverre
nog niet gekwalificeerde projectiel
is plotseling ontploft. De drie kin
deren waren op slag dood.
Engeianü's tweqxie nationale
ramp binnen twee weken tijd.
Eerst het grote spoorwegonge
luk bij Londen, nu een heel
ernstige mijnontploffing ,in Whi
tehaven. 117 mijnwerkers wer
den afgesloten van de buiten
wereld. De lichamen van 54
mijnwerkers werden door de
reddingsploegen gevonden. 13
mannen kwamen nog levend
uit de mijn. Naar de rest wordt
door de reddingsploegen nog
naarstig gezocht. Verwanten en
familieleden bij de ingang van
de mijn.
De Veiligheidsraad heeft be
sloten de Indonesische kwestie
heden, 19 Augustus, te 15.30 uur,
te behandelen.
A
De Sowjgt Unie had er bij de
Veiligheidsraad gisteren op aanë®"
drongen de Indonesische kwestie zo
spoedig mogelijk in behandeling te
nemen, omdat „het wapenst.lstands-
hevel wordt geschonden en op de
Indonesiërs druk wordt uitgeoefend
om bemiddeling te aanva;arden
Aneta meldt nog, dat bij de her
vatting van de behandeling der In
donesische kwestie door de Veilig-
heidsr^ad gestemd zal w^den over
de Australische motie tot het zen
den van een commissie, welke aan
Hp Veiligheidsraad rapport zou ui
brengen over de'toestand in Indo
nesië Gisteravond heeft mr. va
Kleffens een bezoek gebracht aan
vice-minister Lovett. waarna hu
naar New York is vertrokken.
De resolutie vcfn de
P. v. d. A.
Koos Vorrink geeft een
toelichting
t« vprband met het feit, dat er
enig misverstand schijnt te bestaan
over de betekenis van de pawage
in de Zaterdag aang^omen^resolu-
arbitroge handelt en waaruit veelal
gelezen wordt. dat s d_
punt^afwijkt heeft he? ANP zich
voor een toelichting tot de voorzit
ter der partij, de heer Vorrink ge
wend De formulering, spreekt het
vertrouwen uit, dat de regering be
reid zal rijn, ^aar waar dit nuttig en
mogelijk is, ook va","bllJ!geh||r
Kvuik te maken aldus ae nee
Vorrink geeft duidelijk aan. dat
het Congres der partij de mogelijk
heid van arbitrage over het gehele
ocmnipy van het Indonesisch ge
schü geenszins'heeft toegelaten. De
P v d A. handhaaft het standpunt
dat arbitrage over de elementaire
souvereiniteits vraf=nv
ook. de hervorming van de Neoer
landse grondwet zou behoren, niet
overwogen kan worden. De betref
fende zinsnede in de PartUres°lutie
wil slechts tonen, dat men ver
trouwen heeft in „goede diensten
en voorts detailkwesties met de
verst mogelijk tegemoetkomendheid
aan arbitrage wil °"derwerpen. Als
voorbeelden voor dergelijke kwes
fes noemde de heer Vorrink: de
vorm waarin de gemeenschappe
lijke gendarmerie moet worden ge-
roten en problemen betreffende
Tuiste begrenzing van het de jure en
'rot de facto gezag.
DE OVERSTROMING
OP CEYLON
Slachtoffers en
aanzienlijke schade
Maandag'zijn vliegtuigen gebruikt
om de in verschillende delen van
Ceylon geïsoleerde bevolking van
voedsel en medicamenten te voor
zien De overstroming, tengevolge
van het buiten de oevers treden van
de rivier de Kelani, veroorzaakte
aanzienlijke schade en heeft ver
scheidene personen het leven ge
kost. Uit Matale, 160 km ten oosten
-an Colpmbo, wordt gemeld, dat
aldaar 40 mensen zijn verdronken.
DE berichten van het front van
Indonesië maken melding, dat
de republikeinse troepen zich nog
steeds niet houden aan de order:
staakt het vuren. Men kan, volgens
officiële Nederlandse kringen te
Batavia, duidelijk waarnemen, dat
het „vijandelijke leger" zijn posities
vooruitschuift. Zowel op Java als
Sumatra zijn grote benden in actie
en moeten de Nederlajjdse soldaten
aanvallen doorstaan van sluipschut
ters. Alleen op 17 Augustus sneu
velden 13 van onze jongens en wer
den er 22 gewond.
Dat deze terreur-daden vooral de
Ned. Indische regering met grote
zorg vervullen, is begrijpelijk. En
het zou in het geheel niet onmoge
lijk zijn, dat het bericht van United
Press juist is, volgens hetwelk dr.
van Mook, na de regering te Den
Haag in kennis van bovengenoemde
feiten te hebben gesteld, om vol
macht zou hebben verzocht tot her
vatting van de politionele actie te
mogen overgaan. Want wij mogen
nimmer uit het oog verliezen, dat,
al zouden misschien de houding van
de Veiligheidsraad en de anti-Ne
derlandse beraadslagingen in die
Raad, die heden worden voortgezet,
tot andere opvattingen aanleiding
geven, het nog altijd vast staat, dat
Nederland de souvereinïteit bezit
over geheel Indonesië. En dat laat
ste betekent, dat wij alleen en
niet de Veiligheidsraad verant
woordelijk zijn voor de handhaving
van orde, recht en rust in het uit
gestrekte Indonesië. Die verantwoor
delijkheid legt ons de noodzaak, ja
de plicht op, om, ondanks de Vei
ligheidsraad, onze eigen weg te
gaan, temeer waar nu opnieuw
blijkt, dat de republiek geen gezag
kan uitoefenen en bovendien nu zij
opnieuw het aanbod van „goede
diensten" der Ver. Staten heeft be
antwoord met het verzoek te willen
bevorderen, dat arbitrage wordt
aanvaard.
Nederland mag nooit arbitrage
aanvaarden. Want door zich aan
arbitrage te onderwerpen, zou men
de republiek als souvereine staat,
als gelijkwaardig met Nederland
epkennen. En de republiek is noch
volgens het Charter van de Ver.
Naties, noch volgens de overeen
komst van Linggadjati souverein.
Het is aangenaam te Vermelden, dat
ook de heer Koos Vorrink in zijn
toelichting op de door de P.v.d.A.
aanvaarde resolutie inzake het Indo
nesische probleem heeft gezegd, dat
zijn partij, wat de kern van de zaak
betreft, arbitrage niet aanvaardbaar
acht.
Mocht de Veiligheidsraad, die al
zijn boekje te buiten ging door zich
te bemoeien met de interne kwestie
van het Koninkrijk, verder gaan het
internationale recht t.a.v. ons land
te verkrachten, dan blijft er voor
ons niets anders over, dan onze
eigen boontjes te doppen, d.w.z. onze
eigen weg te gaan.
Nederland, dat altijd heeft ge
toond trouw te zijn aan internatio
nale verdragen, Nederland, dat'in
de Indische wateren grote offers
bracht als bondgenoot in de afge
lopen wereldoorlog, Nederland mag
zich nooit onderwerpen aan arbi
trage. Zich verder te onderwerpen
aan de onrechtmatige houding van
de Veiligheidsraadbetekent boven
dien een grove aantasting van onze
eer als souvereine staat. Daarom
dienen wij zo spoedig mogelijk langs
onze eigen weg verder te gaan. die
leidt naar de spoedige, werkelijke
vrijmaking der Indische volkeren.
M. P. J
KARDINAAL DE JONC
Pauselijk Legaat
te Maastricht
Z.H. de Paus heeft de kardinaal
aartsbisschop van Utrecht, dr. Joh.
de Jong, aangewezen als Zijn ver
tegenwoordiger op het Maria-eon-
gres, dat begin September te Maas
tricht gehouden wordt.
De beide directeuren van de werf
„Gusto" te Schiedam en Slikker
veer, Conijn en Smulders en de
bedrijfsleider Timmer, hadden
zich voor de Rotterdamse Kamer
van het Hasgse Bijzondere Ge
rechtshof te verantwoorden we
gens hgt verlenen van medewer
king aan de vijandelijke oorlogs
voering, speciaal aan de Kriegs-
marinc.
Veertien getuigen a charge en 21
getuigen a décharge waren gedag
vaard. Van de eerste noemen wij
de generaals H. G. Winkelman, ge-
pensionneerd opperbevelhebber van
land- en zeemacht en H. P. Baron
van Voorst tot Voorst, alsmede prof.
J. P. A. Francois, raadsadviseur van
buitenlandse zaken, van de tweede
groep vice-admireal B. D. L. A. C.
M. Doorman.
Conijn was ten laste gelegd, dat
hij van Mei 1940 tot April 1945 op
de werven de zgn. „power"-schepen
had gebouwd voor de vijand, hoe
wel zij voor de Kon. Marii\e be
stemd waren. Voorts dat hij schepen
voor de vijandelijke marine zou
hebben gebouwd of verbouwd en
aan Duitse oorlogsschepen repara
ties had doen verrichten. Bovendien
werd hem ten laste gelegd, dat hij
een contract zou hebben getekend
om de Nederlandse constructieteke
ningen van lanceerbuizen, die geen
verraderlijke bellenbaan bij het af
vuren achter laten, aan de vijand
uit te leveren.
Beiden zouden voorts arbeids
krachten naar Korneubjirg aan de
Donau hebben gestuurd om Donpu-
tanklichters te bouwen. De bedrijfs
leider zou bovendien Engelse pho
to's" van Rolls Royce Merlin Mo
toren, zoals deze in de betreffende
boten zouden worden aangebracht,
aan de Duitsers hebben gegeven.
Conijn beweerde, dat de tekenin
gen del- lanceerbuizen door hem
noch gemaakt, noch uitgevoerd wa
ren. Hij zou voorts slechts reeds be
staande casco's hebben afgebouwd
en dan nog maar gedeeltelijk. Ne
derlandse technici en arbeiders van
zijn bedrijf waren slechts naar
Duitsland gegaan om de in Neder
land gebouwde lichters te monte
ren.
Het contract dat hem kant en
klaar door de Duitsers ter tekening
was voorgelegd had hij getekend,
nadat generaal Wnikelman had ge
adviseerd. -dat de bevelen van de
Duitsers moesten worden opgevolgd.
Dit advies zou generaal Winkelman
op een bijeenkomst van bij de me
taalverwerkende industrieën en de
scheepsbouw betrokken personen,
hebben verstrekt. Vier dagen later
had een tweede bijeenkomst plaats,
waarop generaal Winkelman vol
gens de heer Teschmacher, directeur
van Wilton-Fevenoord een geheel
andere verklaring had afgelegd, die
met de eerste in lijnrechte tegen
stelling zou zijn.
Generaal Winkelman zeide. dat de
strekking van'zijn advies afwijzend
was geweest en dat hij slechts ern
stige drang van Duitse zijde als
overmacht zou beschouwen in welk
geval hij nakomirigider Duitse be
velen gerechtvaardigd zou achten.
Generaal van Voorst en prof. J.
P. A. Francois herinnerden zich
weinig van deze besprekingen en van
een gewijzigde houding van gene
raal Winkelman.
De heer D. C. Endert. directeur
van een Rotterdamse- werf, had niet
de indruk gekregen dat generaal
Winkelman een mening had verkon
digd lijnrecht in tegenstelling met
zijn eerste advies. Positieve uitspra
ken waren trouwens op de ee»ete
besprekingen niet gedaan. Later bij
volgende besprekingen, o.a. met dr.
Hirschfeld, had men zijn houding
bepaald.
De bedrijfsleider was in de Mei
dagen in gebreke gebleven, de hall
op de werf, waarin zich de „Power-
boten" van de Kon. Marine bevon
den, in brand te steken waartoe
alles reeds in gereedheid was ge
bracht. Hii zeide. dat Hij beloofd
bad aan de bedrijfsleider van de
,.Power"-afdeling dit te doen, zodra
de Duitsers op de werf zouden ko
men of wanneer hij daartoe order
zou krijgen van een bevelvoerend
offieipr. Tqgn echter de directeur
met het bericht van He capitulatie
kwam. voordat de Duitsers er wa
ren. besloot hij de brandstichtin"
niet uit te voeren, uit vrees vtw
renressailles.
Viiro-admiraal Doorman verklaar
de. dat. hii aan een hprger, n.l. de
bedrijfsleider der „Poweri'-afdgling
het bevel tot in brand steken van
de bewuste hall had gegeven. Deze
was latpr op de dag met een schip
van de Kon. Marine, liggend bij de
werf Gusto naar Engeland gevaren
met medeneming van een dienst
doend' luitenant en had het beve1
tot brandstichting aan Timmer op
gedragen.
De getuige Doorman wierp oov
licht no de kwestie der fnto-conieë-
van de Rolls Rovce-Merlin motore-
pn oo de kwestie van de plannen
der torpedo-laneeerbuizen. Hij zeid"
dat deze slechts aanwijzingen Ver
schaften over het onderhoud der
motoren en dat dit voor de Duitsers
voor een eventuele voltooiing of 'r
ombouw tr»t eeVionrwmntoro" ctfin
.waarde had. Dat er foto-cooieën ge
maakt waren zou te verklaren ziin
uit de noodzakelijkheid om een boek
aan boord van elk schip te hebben,
dat dergelijke motoren bezat.
De plannen voor de buizen, aldus
getuige Doorman, waren niet in te
kening gebracht en nog niet goed
gekeurd door de Kon. Marine, van
een bestaan kon niet 1 gesproken
worden.
De zitting wordt voortgezet.
