Een jaar wel en wee in
Nederland
De strijders van El Qalaah
Twaalf maanden Indonesische kwestie
Naar een consolidatie
van West-Europa
Het herstel schreed voort
In een magische driehoek
zal de beslissing vallen
OUDEJAARSNUMMER VAN HET NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD
Vele hoogtepunten en teleurstellingen
Het ministerie
K.V.P. strijdt voort
Katholieke
emancipatie
Parlementair jaar
Financiën
Aid. Mansholt
Economie
Dep. Dr. Gielen
Bijz. rechtspleging
De Wederopbouw
Het leven met
bonnen
Het sportieve jaar
Droeve dagen
Het Oranjejaar
Driekoningen legende door Lou Steyger
Na Linggadjati, politionele actie
en interventie bleef toestand critiek
CEN JAAR van hard zwoegen Jigt achter ons. 1947
is een jaar geworden met onberekenbare facto
ren zowel in politiek als economisch opzicht, terwijl
zelfs de natuurelementen in excessen vervielen.
Mocht dan de Nieuwjaarsboodschap van Dr. Beel bij
de aanvang van het jaar de verklaring inhouden, dat
Nederland economisch beter was geworden en dat
een programma voor 1947 meer sociale zekerheid en
rechtvaardigheid bevatte, toch blijkt nu, dat het
woord van de Koninklijke Nieuwjaarsboodschap, die
van ,,een overgangsperiode" sprak, een schrille waar
heid inhield, waarvan we nu op het einde van het
jaar de grote waarheid pas beseffen. Nederland
werkt, bouwt op en herstelt zich van de diepe en
pijnlijke oorlogswonden, doch in het tijdsbestek van
één jaar is de vooruitgang zo klein, door alle moge
lijke invloeden en factoren, dat deze alleen na een
nauwkeurige bestudering naar waarde geschat kan
worden. Maar we gaan vooruit en als we met dit
besef het nieuwe jaar tegemoet treden dan zullen we
gemakkelijker, beter en gezonder leven dan dat we
ons terneer laten slaan en de moed laten ontnemen
door 'n ongetwijfeld niet te rechtvaardigen pessimisme
In de politiek zagen we geduren
de het jaar verschillende mutaties
en enkele wrijvingen tussen de rege
ringspartijen. Van Kleffens verliet
de Veiligheidsraad om plaats te ma
ken voor België. Kort daarop, na
dat zijn naam in verband met de
te kiezen gouverneur van Triest
werd genoemd, volgde zijn benoe
ming tot gezant te Washington. De
vroegere minister, mr. van Royen
kreeg eenzelfde functie in Ottawa
toegewezen. Bij onze eigen regering
werd de bekende Amerikaanse
staatsman dr. Herman Baruch als
ambassadeur verbonden.
Een debat over de Indonesische
kwestie tussen minister Jonkman en
Palar, die tot de politionele actie
lid van de Tweede Kamer was,
veroorzaakte een tweespalt in de
Partij van de Arbeid. Dit is echter
met de enige terugslag, die deze
partij te incasseren heeft, want na
dat mr. Oud zich uit het Comité tot
handhaving der Rijkseenheid heeft
teruggetrokken, sticht deze met de
Partij van de Vrijheid een nieuwe
partij en zal mr. Oud weer de no
dige aanhangers meenemen. In het
kabinet zien we ook een verschui
ving n.l. door de benoeming van mr.
dr. Witteman tot minister van bin
nenlandse zaken, verwisselde dr.
Beel zijn portefeuille met die van
Overzeese gebiedsdelen, terwijl
Jonkman belast wordt met de re
constructie van het Koninkrijk. L.
Götze krijgt vervolgens de finan-
tiële en economische vraagstukken
van Indonesië op te lossen.
De Indische kwestie brengt de
portefeuille van Marine vacant, die
ad interim door Fiévez wordt ovèr-
genomen. Een departement van al
gemene zaken wordt aan het mini
sterie toegevoegd.
Zagen we hierboven hoe de Partij
van de Arbeid met zekere terug
slagen te kampen had, die ongetwij
feld in de a.s. verkiezingen in 1948,
waartoe dit jaar besloten werd, tot
uitdrukking zullen komen, bij de
andere regeringspartij de Kath.
- Volkspartij valt een toenemende ac
tiviteit te bemerkep, evenzeer als in
andere Katholieke vak- en stands
organisaties.
We zien studiedagen op Draken-
burgh, culturele dag der Katholieke
middenstand, redevoeringen van mi
nister Gielen en burgemeester Mat-
ser voor de K.V.P. jongeren, land
dag van de Katholieke vrouwen te
Utrecht, de plaats waar de Katho
lieke jongeren ook hun Congres
houden.
Zo gaat het door, een jaar lang en
steeds of het nu werkgevers, leden
der K.A.B., of congresserende mid
denstanders betreft, zijn het Katho
lieken en even zoveel manifestaties
van Katholieke eenheid op politiek
gebied.
Het hoogtepunt voor de K.V.P.,
die het afgelopen jaar het Gose-
ling-Verschuur Herstelfonds stichtte
en op plechtige wijze herdacht hoe
50 jaar geleden dr. Schaepman de
Katholieke Staatspartij stichtte,
vormde ongetwijfeld het eerste con
gres te Utrecht, waar besloten werd
voort te gaan met het voeren van
een vooruitstrevende politiek. Het
vele werk voor het komende jaar
werd rustig tegemoetgezien, waar
bij men tevens concludeerde, dat het
landsbelang samenwerking met de
Partij van de Arbeid eist.
Doch ook het Katholieke geloof
trad als dogmatische religie het af
gelopen jaar naar buiten, bekroond
met het schitterende en indrukwek
kende Mariacongres in Maastricht.
De aanval tegen het communisme
wordt door de Kath. Actie ingezet,
geleid door de bisschoppelijke vas
tenbrief.
De relikwie van St. Jan *Fe§£v
naar den Bosch terug, naar Indie
vertrekkende soldaten worden door
Z. Em. Kardinaal de Jong toege
sproken. Mgr. Huibers brengt een
bezoek aan Rome, de Nederlandse
pater prof. dr. L. Buys wordt tot
Generaal der Redemtoristen be
noemd. Katholiek Nederland komt
in Dokkum op het graf van St. Bo-
nifacius bijeen en een Katn. insti
tuut voor filmscholing wordt opge-
Nederland kreeg verschillende
nieuwe bisschoppen: nJSr- Grent,
mgr. Hettinga en mgr. Hanssen als
bisschop-coadjutor van het bisdom
Roermond. TT
De Tilburgse Katholieke Univer
siteit vierde haar twintig jarig be
staan en promoveerde dr. Poels tot
haar ere-doctor.
Doch ook de buitenwereld kreeg
met Katholiek Nederland te ma
ken. Negentig missionarissen ver
trokken per „Tabinta" naar de Oost
en de Nederlandse industrie ging
brevieren drukken voor de export.
Mgr. Pessers, pater Bruins en enkele
missiezusters offer.4fIl-VWo^etZelf"
de geloof hun kostbaar leyem
Dit vond een passende be-
kroning in de onthulling van het St.
Willibrord standbeeld in Utrecht,
dat door de eeuwen een blijvend te
ken zal zijn van een diep en waar
dig geloof.
Het parlementair jaar 1947 kan
ongetwijfeld vruchtbaar genoemd
worden. De ministers Drees en
Mansholt wedijverden om die hege
monie van het aantal ingediende
wetsontwerpen, waarin ook minister
Gielen een kleine rol speelde.
De nieuw benoemde minister
Neher liet ook van zich horen, hoe
wel hij de laatste maanden van het
jaar zijn ogen meer op Indië richtte
en deze interesse door een tweetal
bezoeken aan de Oost meer luister
bijzette.
Achtereen volgens zien we dat
men voor de regeling voor particu
liere woningbouw voorbereid, dat
een centraal economisch plan wordt
ontworpen en door de Tweede Ka
mer goedgekeurd.
Met de noodregeling ouderdoms
voorziening krijgen de ouden van
dagen hun deel en met het wets
ontwerp, douaneovereenkomst met
België en Luxemburg, wordt we
derom een stap gezet in de richting
van de Drielanden-Tolunie. Ook de
onderwijzers krijgen eindelijk hun
herziene salarissen toegewezen, ter
wijl ook de „noodvoorziening Pers"
eindelijk haar bestek krijgt.
De woningruimte-wet komt er
door en de huurprijzen bij onder
verhuur worden nader geregeld.
De strijd tussen lonen en prijzen
heeft zich natuurlijk verder ont
wikkeld en Prof Lieftinck weerde
zich geducht.
Deze waarde excellentie legde in
het begin reeds de nadruk erop, dat
op de staatsuitgaven bezuinigd
moest worden.
Hoewel in 1946 de opbrengst der
belastingen de raming met 24 pCt.
overtrof ziet de fiscus zich uitge
breid met een heffing ineens. Uit de
deviezennota aan de Tweede Kamer
blijkt, dat Nederland dollars nodig
heeft en aan de Wereldbank wordt
een crediet van 535 millioen dollar
gevraagd.
Onverwacht komt in deze tijd
Amerika met het blijde bericht, dat
het onze schulden voor het groot
ste gedeelte kwijt scheldt.
Het antwoord van de Wereldbank
is een crediet van 195 millioen dol
lar, dat echter niet voor Indië ge
bruikt mag worden.
De Marine-uitgaven worden zoda
nig omlaag gedrukt, dat men in Hét
komende jaar 38 pCt. voordeel ver
wacht. In een wetsontwerp wordt
de financiële zelfstandigheid voor
de gemeenten nader geregeld. Als
varia bracht financiën ons dit jaar
verhoging van de vermakelijkheids
belasting, samenvoeging van de
Amsterdamse en Incassobank en de
belofte dat het zinkengeld vervan
gen zal worden door nikkelen en
bronzen munten. De Rijkspostspaar
bank ging weer rente bijschrijven
en met een belastingwetherziening
kwam Lieftinck aan de grote gezin
nen tegemoet.
Het begrotingstekort voor 1948
wordt door de millioenennota op
oifgeveer 1500 millioen gulden ge
schat. Bij het begrotingsdebat wo'fdt
onze financiële situatie zeer benau
wend genoemd.
Tegen het einde van het jaar be
gon er een regeringscampagne voor
prijsverlaging, vergezeld van een
verbod tot loonsverhoging, doch
Prof. Brouwers, directeur-generaal
van de prijzen waarschuwde tegen
overmatige illusies.
In de land- en tuinbouw is het
pad des ministers niet over rozen
gegaan. De agrarische prijzenpoli
tiek, zoals de motie Groen die voor
stond, bleek telkens weer het grote
struikelblok en de groentenhandel
zag zich zelfs genoodzaakt enkele
dagen tot staking over te gaan De
vakgroep Tuinders sprak zich' in
Haarlem uit voor fondsvorming en
tegen maximumprijzen aan de vei
ling. De hitte van de strijd laait dan
zo hoog op, dat de Stichting van de
Landbouw een beroep moet doen
op de volksvertegenwoordiging door
middel van de kamerfracties, ten
einde verandering der regerings-
koers te bewerkstelligen. Op het
einde van 't jaar zendt de Stichting
nog een uitvoerige nota aan de mi
nister Mansholt en de tijd voor
landbpuwoverleg gaat steeds meer
dringen. De akkerbouwers in Haar
lem bijeen spreken krasse woorden
die niet meer of minder inhouden,
dat indien er geen prijs bekend
zou worden gemaakt er niet aan in
zaai gedacht zou worden. In het
hierop volgende 2e Kamerdebat
worden handel en industrie als oor
zaak van de spanning tussen de lo
nen en de prijzen genoemd.
Met gemengde gevoelens zal de
Nederlandse land- en tuinbouw
1948 ingaan met de vraag op de
lippen wat er van het door minis
ter Mansholt in Juni 1947 aangekon.
digde 6 jarenplan terecht zal ko
men.
Wat het verdere economische le
ven betreft heeft de regering steeds
meer getracht de handel met het
buitenland uit te breiden. De „Be
nelux", de stofzuiger-naam voor de
tol-unie tussen België, Nederland en
Luxemburg, gaat een handelsver
drag aan met de Ver. Staten. De in
dustrieën vergroten zich en Philips
vestigt o.a. nieuwe nevenbedrijven
in Roosendaal, Utrecht en Doetin-
chem. De strijd tegen de veesmok
kel wordt met nieuwe maatregelen
en systemen aangebonden. De moei
lijkheden in de melkhandel worden
opgelost. De 48ste Utrechtse Jaar
beurs diende weer het exportbelang.
Voor de kwestie der saneringsmaat
regelen in de bloembollencultuur
bracht 1947 geen oplossing.
Natuurlijk had Nederland ook te
genslagen op economisch gebied.
We herinneren in dit verband al
lereerst op de wisselvalligheid van
de natuur, die op een strenge win
ter, een natte lente en zeer droge
zomer liet volgen. De gewassen le
den hierdoor veel schade en de
suikerbietenoogst was bijzonder
slecht. De fruitoogst daarentegen
bracht ongeveer 300 millioen kg op.
Hulde komt toe aan de militairen,
die bij de oogst en later bij het
aardappelrooien een flink handje
uitstaken.
1
In het onderwijs kon minister
Gielen op het nippertje de opschor
ting van het 8ste leerplan doorvoe
ren, terwijl hij de leraren een ver
betering van hun omstandigheden
toezegde. Op het platteland deed
zich het gebrek' aan onderwijzers,
ondanks de verbeterde salarissen,
geducht voelen. Het rapport van de
Radioraad deed heel wat stof in
radiokringen opwaaien. Een over
koepelend orgaan werd voorgesteld.
Minister Gielen heeft de gemoede
ren tot bedaren kunnen brengen
door de belofte zelf een ontwerp te
zullen samenstellen.
Het departement van minister
Maarsseveen kondigde in het afge
lopen jaar de opheffing per 1 Jan.
1948 aan van de Bijz. Gerechtshoven
en Tribunalen. Mr. Zaayer bracht
enige opschudding teweeg door zijn
verklaring, dat er recht gesproken
doch niet gedaan wordt. Het ver
stomde echter spoedig en het ge
recht werkte verder. In deze afde
lingen zijn nog enkele bijzonderhe
den te vermelden. Politieke delin
quenten werden in de mijnen en op
Nieuw Guinea tewerkgesteld. De
eerste vrouw trad de rechterlijke
macht binnen.
De wederopbouw werd ook dit
tweede jaar na de algemene bevrij
ding de meest kwetsbare en becri-
tiseerde plek in de regeringspoli-
tiek. Na Ir. Ringers, die tijdens de
overstromingen Engeland hulp
bood, was het minister Neher, die
na de eis van een burgemeesters
vergadering in Nijmegen decentra
lisatie van de wederopbouw toe
zegde. Vooral de Spoorwegen zet
ten hun beste krachten in en dank
zij hen werd het vervoer in betere
banen geleid Het ligt voor de hand
dat ook het autovervoer hier een
woordje meesprak. Ook wat zichzelf
betreft herstelden en moderniseer
den de Spoorwegen zich steeds
meer en een electrificatieplan werd
opgesteld. De meeste van de nog
niet intactzijnde bruggen werden in
het afgelopen jaar voltooid. We noe
men alleen de brug bij Buggenum,
de Baileybrug van Arnhem, die
door het bezoek van de Engelse uit
vinder aan ons land nog meer be
kendheid kreeg en tot slot vooral
het plaatsen van de laatste boog
van de verkeersbrug over de Moer
dijk.
De woningbouw maake vorderin
gen, zij het dan in traag tempo,
veroorzaakt door moeilijke aanvoer
van materialen en het ontbreken
van de nodige arbeidskrachten. Het
woningentekort wordt in ons land
op 30.000 geschat. Doch de vooruit
gang is te bespeuren en laten we
hopen, dat spoedig het woningen
tekort de enige nasmaak zal wor
den van de laatste oorlog. Het af
gelopen jaar werden we door een
enquête, in te stellen naar het Lon-
dens regeringsbeleid, door het ver
slag over het Militair Gezag en
door een onsympathiek rapport
over het Rode Kruis en Baron Ha-
rinxma thoe Slooten, nog te veel
aan de rampzalige periode van onze
Vaderlandse Geschiedenis tussen
1940 eri '45 herinnerd.
De levensstandaard in ons land
heeft in 1947 veel ups en downs ge
kend. Door het voortzetten van het
consumentencrediet kwam men aan
de noden van een bepaalde bevol
kingsgroep tegemoet en de aanvra
gen beliepen in het begin van het
jaar 273.824 stuks. Op de kolenkaart
werd een bedrag uitbetaald, waar
door ook de hogere kolenprijzen
konden worden bestreden. Nu we
het toch over steenkolen hebben
dienen we toch nog even te herin
neren aan de opofferingen, die de
Limburgse mijnwerkers zich in de
harde winter van vorig jaar ge
troostten en hoe zij op Zondagen
extra hoeveelheden van het zwarte
goud opdolven. De productie van de
mijnen is bovendien nog steeds
stijgende, hoewel het tekort aan
arbeidskrachten zich nog geducht
laa voelen. Door geheel het land
werden acties tot werving van mijn
werkers gehouden.
De distributie ging voor- en
achteruit. De sigaren kwamen vrij
en importsigaretten kon men via
Volksherstel ook zonder bon be
machtigen. De bonlijsten werden
thans twee weken geldig verklaard
en het broodbonnensysteem werd
vereenvoudigd.
Onze vetpositie werd verstevigd
door de le walvisexpeditie van de
Willem Barendz, die inmiddels voor
de tweede maal naar de Zuidpool is
uitgevaren. Ook de a.s. moeders
werden blij gemaakt en wel met
12 luiers, terwijl nieuwe textiel-
kaarten de damesgroep in haar ge
heel verblijdde. Ondanks dat er na
Pasen minder vlees werd aangewe
zen steeg het rantsoen weer gelei
delijk om echter met de onlangs
gevierde Kerstdagen weer tot 3 ons
terug te zakken.
Ook voor de jonggetrouwden of
liefhebbers voor de huwelijksstaat
bracht 1947 een verrassing en wel
in de vorm van puntenvrij metalen
keukengerei. Op serviespunten
werd 12 lange maanden tevergeefs
gewacht. Met de fietsbandendistri
butie ging het heel wat vlotter dan
in de voorafgaande jaren en zelfs
kwamen er fietsen, a) waren ze dan
van Frans fabrikaat, geheel vrij van
distributie.
Toch kwam er een zekere in
krimping van het voedselpakket en
zetmeelproducten gingen weer op
de bon. Nadat er versobering in de
restaurant-maaltijden was aange
bracht nam men het besluit in 1948
buitenshuis weer met kon te gaan
eten.
Verdere nieuwe aspecten van het
distributieapparaat waren bonvrije
sinaasappelen, nieuwe textielpun
ten-waardering en wachtgeld, niet
voor de wachtenden, maar voor de
distributie-ambenaren.
De laatste aria, die deze zoon van
de oorlogsgod zong bestond uit de
strofen van vooroorlogs bier, echte
Jaffa's, extra kolen voor grote ge
zinnen en duurdere sigaren en cho-
colaadjes.
Begon het nieuwe jaar met stren
ge vorst en dientengevolge met
voetballoze Zondagen, toch hebben
we een jaar lang van allerlei spor
ten en vooral uiteenlopende succes
sen en prestaties kunnen genieten.
OP BILJARTGEBIED zagen we
P. de Leeuw als nationaal kampioen
cadre 45/2, terwijl Kobus eveneens
een titel in de wacht sleepte. Op het
Europese groene laken werd zowel
Piet de Leeuw als van Pol Euro
pees kampioen.
OP DE SCHAATS bleek onze
landgenoot Broekman de snelste
over 10.000 meter en won Bosman
(en later Verhoeven) de bijna on
menselijk zware Elfstedentocht.
Strijbis Verbeterde 't Nederlands
uurrecord schaatsen.
DE VOETBALBALANS kan in
ternationaal bezien als met een
voordelig saldo sluitend worden
beschouwd. Beide wedstrijden tegen
onze oude rivaal België werden ge
wonnen en hoewel Frankrijk ons
een flinke les leerde, herstelde ons
nationale elftal zich bijzonder vlug,
speelde het zowaar klaar de „gren
delende" Zwitsers een 62 neder
laag toe te brengen. Ajax behaalde
het nationaal kampioenschap.
IN HET ZILTE NAT hebben on
ze zwemvertegenwoordigers en ver
tegenwoordigsters het danig bij de
Europese kampioenschappen laten
zitten en slechts Nel van Vliet wist
de eer te redden.
OP DE FIETS verrichtte Middel
kamp een zelfde daad door, toen
onze wielrenners het op de baan tot
geen enkele regenboogtrui wisten
te brengen, wereldkampioen op de
weg voor 1947 te worden.
Elk jaar is rijk aan rampzalige
gebeurtenissen en ook ons land
kreeg het vorig jaar zijn deel. Noe
men we allereerst de ramp van
Muiden, waarbij daags voor de ver
jaardag van Prinses Margriet twee
munitiewagens en een loods de
lucht in vlogen en 16 personen de
dood in werden geslingerd.
De K.L.M. trof de grote ramp van
Kopenhagen, waarbij o.a. de Zweed
se kroonprins en verschillende an
dere bekende persoonlijkheden ge
dood werden.
De brand in de Staatsmijn Hen
drik brak het leven af van 13 jonge
mijnwerkers. De meest treurige ge
beurtenis in onze scheepvaartge
schiedenis speelde zich op 4 April
af, toen bij een storm in de Golf
van Biscaye 4 passagiers van de
„Oranje" overboord sloegen en ver
dronken.
Tot slot vermelden we nog de
luchtramp op het vliegveld van
Gïlze-Rijen, waarbij 12 doden (w.o.
een inwoner van Hoorn) het leven
lieten.
Van de afzonderlijke plaatsheb
bende gebeurtenissen, die in 1947
plaatsvonden, was natuurlijk de ge
boorte van onze jongste Oranjetelg,
Prinses Marijke, de voornaamste.
Heel Nederland leefde mee met de
geboorte, de doop en de oogbehan
deling van onze Koninklijke baby.
Een lichte schok van onrust ver
oorzaakte vervolgens het bericht,
dat H. M. onze geliefde Koningin
voor enige tijd de regering zou
neerleggen om rust te kunnen ne
men. Prinses Juliana werd als
prinses-regentes beëdigd, doch ge
lukkig was onze landsvrouwe op 1
December j.l. in staat het bestuur
weer op te nemen.
De Koninklijke belangstelling
heeft zich weer op allerlei terrein
begeven en we denken hierbij aan
de talrijke onthullingen van oor
logsmonumenten, de ontvangst van
vele buitenlandse staatslieden w.o.
de Canadese miniser-president Ma-
ckensie King en vooral aan Prinse
lijke tochten door Friesland en
Goeree-Overflakkee.
Als bijzonderheid van het afge
lopen jaar noemen we nog de
plechtige afkondiging van de
Grondwetsherziening. Bovendien
werd opdracht gegeven een nieuw
Burgerlijk Wetboek samen te stel
len en werd een nieuwe Grondwets
commissie geïnstalleerd.
Op 1 Mei kwam voor onze taal
eindelijk het verlossende woord en
werd de nieuwe spelling officieel
ingevoerd. Een maand later werd
de Nederlandse bevolking in een
12e volkstelling geteld.
Ons land kreeg verder weer pak-
ketpost en Walcheren weer bomen,
terwijl een grote strijd werd ge
streden tegen het monster, dat colo
radokever heet, Maar deze laatste
was niet de enige die naar Neder
land kwam, integendeel ook de Ka-
rel Doorman en de Piet Hein vielen
weer onze havens binnen, alleen
was het onthaal voor hen veel har
telijker dan voor bovengenoemd in
sect. Maar boten varen op en neer
en vele schepen vertrokken met vele
duizenden passagiers naar de Oost.
Onder deze vaartuigen bevonden
zich ook de prachtige „Nieuw Am
sterdam" en de nieuwe „Willem
Ruys", die enkele weken met een
schroef-misère te kampen had.
IV.
ECHNATON, de Egyptenaar, was
eigenlijk de man, die de beslui
ten van Caspar uitvoerde. Zijn ken
nis van vreemde talen en volkeren
hadden zijn meester reeds onschat
bare diensten bewezen en ook nu
had hij de leiding van de expeditie
in handen. Toen hij voor de eerste
keer vernam van de verschijning der
wonderbare ster, was het voor hem
direct duidelijk dat er iets groots
stond te gebeuren. En vol enthou-
'siasme had hij zich gegeven aan het
voorbereidende werk voor deze
tocht. Hoe groot was echter zijn
teleurstelling toen hij na zes we
ken van moeizaam voorttrekken,
bemerkte dat zijn voorzieningen
niet voldoende geweest waren en
dat zijn mensen geen eten en drin
ken genoeg meer hadden om de
tocht door de woestijnen, waarvan
hij de onmetelijke afstanden had
onderschat, te kunnen doorstaan.
Hoe angstig was hij geweest, toen
hij 's avonds de gieren boven zijn
kamp zag zweven als roken zij
buit.
Al die ervaringen hadden hem
een gevoel van machteloosheid ge
geven, het had hem ietwat verbit
terd en teleurgesteld, te moeten
zien hoe hij, de alom gevierde en
bekende Egypenaar, hij de machtige
in het rijk der woudbewoners,
eigenlijk klein was, heel klein.
Hij had avonden en nachten, dat
hij het licht van de Ster vreesde, er
ging een bijzondere kracht van uit,
een kracht die hem angstig en droe
vig stemde. Het was hem onver
klaarbaar. Hij als Egyptenaar wist
meer van de hemellichamen af dan
wie ook. Maar hier was een mys
terie dat te groot voor hem was.
Dat voelde en begreep hij wel, van
daar misschien zijn vrees, zijn on
verklaarbare angst?
De dubbele karavaan reisde da
gen en nachten, de hitte trotserende
en vemoeienissen niet achtend, om
de verloren tijd in te halen en tij
dig aan de trefplaats, gelegen in het
gebied van de oude stad Damascus
te geraken. Daar immers zou de
blanke vorst Melchior, zijn vriend
uit het hoge noorden, koning Bal
thazar ontmoeten. In Damascus zou
den zij, nu gedrieën, beraadslagen
wat verder te doen. En van elkaar
zouden zij wellicht vernemen, wat
het verschijnen van de wonderbare
ster te betekenen had.
Het was ook langzamerhand tot
de vele begeleiders der beide vor
sten doorgedrongen, wat er gaande
was. En het had niet hun onver
mengde vreugde teweeggebracht.
Wat heeft het voor zin voor een
eenvoudig man om een idee, een
hersenschim na te jagen? Dat hun
vorsten zich tot de werkelijkheid
zouden bepalen, dat verlangden zij,
niet het najagen van een Ster, waar
van zij de herkomst niet kenden,
achtten zij van belang. Ware het
niet, dat de aanvoerders der troe
pen, de dienaren Echnaton en Ach-
lamed hen geregeld in bedwang
hielden, ware het niet dat er met
strenge straffen werd gedreigd, de
karavaan zou zeker gesplitst zijn en
de meesten zouden naar huis zijn
teruggekeerd.
Zodoende heerste er onder de ve
le begeleiders een verschillende
mening omtrent het al of niet
voortzetten van de tocht en 't feit
dat men toch iedere dag nog aan
zijn werk ging. was voornamelijk te
danken aan het doorzetten der
voornaamsten onder hen.
(Wordt vervolgd)
„De onoprechtheid is de vloek
van onze tijd. De strijd om de vrede
is als een dobbelspel tussen leven
en dood. Onloochenbaar is de ernst
van de crisis. Uit de stroom van
onoprechtheid, die over de wereld
gaat, is slechts één uitweg: terug
naar de eerlijkheid. Terug naar de
broederschap. Terug naar de morele
waarden van het christendom. Voor
of tegen Christus, daar gaat het om."
(Woorden uit de Pauselijke
Kerstboodschap.)
Wilde zwijnen werden evenmin
als de ratten goed ontvangen, iets
waar Nederlandse kinderen uit
Duitsland en ook Oostenrijkse en
Hongaarse niet otter te klagen heb
ben gehad.
Onze goudschat werd allereerst in
het afgelopen jaar met tientallen
goudstaven uit de Nieuwe Water
weg vergroot, terwijl bovendien nog
voor 90 millioen gulden van dit zo
edele metaal uit Duitsland terug
keerde.
Aan het einde van dit jaar willen
we eren, zij die van ons heen gin
gen. We noemen er slechts enkelen,
mr. Trip, Willem Pijper, Henri Her
mans, staatsraad Kan en Anke Ser-
vaes.
Tot slot nog enkele woorden over
ons zelf. Ondanks dat de Nederland
se pers, in de vorm van de dagbla
den in grauw gewaad verschenen,
waren er enkele lichtpuntjes. Na
de herdenking van Le Sage ten
Broek werd het Katholieke publici-
teitscongres gehouden, dat voor de
komende jaren als mijlpaal kan
worden beschouwd van de geschie
denis der Katholieke pers in Neder
land.
Journalisten zullen weer een
academische vorming kunnen ont
vangen en hun bestaanszekerheid
zal voortaan steunen op een dege
lijk arbeidscontract.
Zo is een jaar weer verdwenen
en het nieuwe zal voortschrijden in
'de stappen, waarin het oude heeft
getreden, gestrompeld.
Maar het geloof in een betere
toekomst zal ons het nieuwe jaar
met al de komende onzekerheden,
verrassingen en teleurstellingen te
gemoet doen treden in het volle
besef van onze jonge herboren
kracht, die in de bevolking van
ons dierbaar Nederland in de jaren
na de bevrijding steeds meer vaar
dig wordt.
Dat 1948 ons land datgene moge
schenken, dat voor het welzijn van
haar bevolking nodig is.
n (siot).
DE POLITIONELE ACTIE
IS BEGONNEN
In snel tempo rukken de Neder
landse troepen op naar strategische
punten en de operaties verlopen in
goede combinatie van land-, lucht
en zeemacht. De eerste buitenlandse
stem, het aanbod van Londen om
goede diensten te bewijzen, wordt
abrupt beantwoord met de verkla
ring, dat Nederland geen behoefte
heeft aan goede diensten.
In dezelfde tijd, dat onze troepen
steeds verder opdringen (Oost-Java
wordt afgesneden en Cheribon be
zet) proberen de republikeinen
steeds bemiddeling te verkrijgen.
(Van een bijzondere medewerker)
Toen de Tsjecho-Slowaakse rege
ring op 10 Juli naar Parijs seinde,
dat geen vertegenwoordigers de
conferentie tot bestudering van het
Marshall-plan zouden bijwonen, was
daarmede de strijd om de Europese
eenheid verloren. Het was een te
genvaller, doch betekende tevens de
geboorte van een West-Europese
samenwerking. Een aantal staten,
die zich openlijk gekeerd hadden
tegen de linkse dictatuur, besloten
toen in de Franse hoofdstad op de
conferentie der zestien landen hard
te werken voor herstel en welvaart
in dat deel van Europa, dat nog op
een zelfstandige politiek kon aan
spraak maken. Het moge de lage
landen tussen Rijn en Schelde daar
bij tot eer strekken, dat zij door hun
Benelux-actie tot voorbeeld en zo
als onlangs nog de Franse Minister
Bidault verklaarde, het meest vol
komen ideaal geworden zijn.
Oost-Europa ging een eigen weg en
een verkeerde, want de afgelopen
maanden hebben genoegzaam aan
getoond, tot welk een minimum de
Sovjet-Unie aldaar de democrati
sche vrijheden gereduceerd heeft.
Het werd al met al een trieste stoet
van slachtoffers en bannelingen, die
de brute macht waagden te trotse
ren. Nagy, Bela Vargas en Zoltan
Pfeiffer ontvluchtten Hongarije, in
Sofia stierf Petkov aan de galg, Roe
menië veroordeelde de grijze Manioe
in een farce-proces tot levenslang en
Mikolajczyk verkoos ter elfder ure
de veilige weg naar het Westen. Zo
zetten de Donaustaten en Balkan-
landen steeds meer stappen op de
weg van hun ongeluk al trachtte een
enkele, Tsjecho-Slowakije, onder in
vloed van mannen als Benesj en
Masaryk, van tijd tot tijd nog wel
eens contact te maken met het Wes
ten. Kan men de communisten aldus
in deze streken belangrijke winst
niet ontzeggen, in alle overige lan
den van Europa werden zij in het
defensief gedrongen. Dan denken
wij vooral aan de nederlagen welke
Togliatti in Italië en Thorez in
Frankrijk dit jaar te slikken kre
gen. Ja zelfs de hongerlijdende be
volking van West-Duitsland gaf met
grote meerderheid haar stem aan de
christelijke en socialistische partijen
terwijl de maatregelen, die de Rus
sen tegen a-communistische figuren
in het Oosten van Hitler's gevallen
rijk meenden te moeten nemen, er
I op wijzen, dat ook daar het verlan
gen naar een leven met geestelijke
inhoud nog levend is.
Koers meer rechts.
Juist onder invloed van de rode
dreigementen uit het Oosten, zoeken
de volkeren van West-Europa hun
toevlucht in een meer rechtse poli
tiek. In vele landen zijn aldus de
socialisten nog verder afgeweken
van het vooroorlogse Marxisme dan
reeds in 1945 het geval was. In en
kele landen leverde dit jaar zelfs
onvoorziene verrassingen op, zoals
in Engeland, waar de Conservatie
ven bij de gemeenteraadsverkiezin
gen de Labour een gevoelige neder
laag toebrachten of in Frankrijk,
waar De Gaulle met zijn pas opge
richte partij, de R.P.F., een nog glo
rieuzer overwinning op de midden
partijen boekte. In beide landen
wisten echter zowel premier Attlee
als Robert Schumann (die een veel-
bestreden Ramadier in November
afloste) de conservatieve bemanning
nog van het staatsschip te houden,
ondanks de grieven welke het kie
zerscorps in de huidige economische
en sociale moeilijkheden tegen de
eigen leiders koestert.
De hemel boven West-Europa
moge dan ook niet wolkenloos zijn,
er is in elk geval perspectief aan de
horizon. Wanneer Frankrijk en Italië
door de verbeten strijd van hun lei
ders in de juiste koers kunnen wor
den gehouden en bovendien het
grote probleem West-Duitsland be
vredigend wordt opgelost, dan zijn
de drie meest kwetsbare partners in
het Europa-blok voor democratische
samenwerking behouden. En alle
andere verdragen, zelfs die van een
importantie als de Frans-Britse alli
antie, welke dit jaar te Duinkerken
gesloten werd, staan daarbij verre
op de achtergrond.
Australië is het eerste land, dat
zich laat horen en dreigt met de
Veiligheidsraad. Ook Brits Indië
stemt hiermee in en op 31 Juli komt
de Veiligheidsraad ter behandeling
van de Indonesische kwestie bijeen.
Reeds onmiddellijk blijkt, hoe
het buitenland onze regering in
een dwangpositie wil plaatsen.
Engeland zet het vervoer van
miiltaire goederen naar onze troe
pen stop en de haven van Singa
pore wordt voor ons gesloten.
De Australische resolutie in de
V.R. houdt arbitrage en staking der
vijandelijkheden in. Van Kleffens
legt nogmaals de nadruk op het
feit, dat de republiek geen pogin
gen deed om Linggadjati te ver
wezenlijken. Op 4 Augustus wordt
de politionele actie op bevel van de
Veiligheidsraad stopgezet, om nog
maals te tonen, dat de Nederlandse
regering geen mogelijkheid voorbij
wil laten gaan om de actie, die
noodzakelijk was geworden om aan
een onhoudbare toestand van be
dreiging en wetteloosheid een einde
te maken, zoveel mogelijk te beper
ken. Aan de poorten van Djokja
houdt men halt. De Commissie-Ge
neraal keert hierna naar ons land
terug.
Niet zodra is de politionele actie
ten einde, of Sjarifoeddin acht zich
niet meer aan de overeenkomst ge
bonden en eist, dat de Nederlan
ders achter de vroegere demarcatie
lijnen zullen terugtrekken. Arbitrage
aanvaardt de republiek alleen van
de Ver. Naties. Sjahrir en ook de
Malino-afgevaardigden vertrekken
naar de Veiligheidsraad.
Het is op dit moment, dat Neder
land officieel aan alle deelstaten en
bevolkingsgroepen het aanbod doet
om deel te nemen aan een ronde
tafelconferentie.
Ondanks het verzet van Neder
land wordt Sjahrir door de Veilig
heidsraad gehoord. In zijn requisi
toir verklaart van Kleffens, dat de
wetteloosheid van een onbekwame
regering de vrijheid in de weg staat.
De situatie wordt weer dreigender.
De republiek verwerpt de nieuwe
Nederlandse voorstellen en v. Mook
verklaart terecht, dat Nederland de
verantwoordelijkheid voor de hui
dige situatie niet kan blijven dra
gen.
De besprekingen in de Veilig
heidsraad gaan verder en in dit
verband lijkt het wenselijk te wij
zen op de weigering om Oost-Indo-
nesië en West-Borneo en de andere
deelstaten voor de V.R. te horen.
Na verschillende resoluties besluit
men, dat een consulair rapport zal
worden samengesteld en dat een
Raadscommissie goede diensten zal
bewijzen.
Beide partijen aanvaarden de be
slissingen van de Veiligheidsraad en
hiermede komt het einde aan de
periode, als direct gevolg uit de
politionele actie voortgekomen.
Begin September zien we de
eerste tekenen, die op de onbe
trouwbaarheid van de republikeinse
regering wijzen. Generaal Moestope
geeft order de Nederlanders inten
sief uit te moorden en van Mook
ziet zich genoodzaakt in de dagen,
dat de consuls-generaal in Batavia
bijeenkomen, in Amerika bespre
kingen te gaan voeren en een zekere
„goodwill" te kweken. De Ned.
regering verklaart ten overvloede,
dat Linggadjati niet vervangen
wordt, maar „in grote lijnen" blijft.
Op 15 September, nadat de eerste
militaire botsingen weer zijn ge
meld, wordt een commissie ingesteld
ter voorbereiding van de rondetafel
conferentie. In de Commissie van
Drie nemen Amerika, België en
Australië zitting. In een afgelegde
regeringsverklaring wordt nogmaals
de nadruk gelegd op de wil van de
regering om voor de internationale
rechtsorde te buigen. Romme is het
hiermede eens. Als de politionele
actie maar wordt hervat als het
nodig is, zo zegt hij.
Een zekere rust in de politieke
bedrijvigheid valt dan te bespeuren,
doch van Mook acht verandering in
het hart der republiek noodzake
lijk. Begin October komt de reactie
weer van Djokja-zijde en Sjarifoed
din vindt Linggadjati geen basis
voor de onderhandelingen. In het
voorlopig rapport in de V.R. ver
klaart de consulaire commissie, dat
de republiek manschappen achter
liet, terwijl de hoofdmacht zich
terugtrok. Dan volgt het telegram:
„WANTROUWEN BELETTE
UITVOERING ORDER
STAAKT HET VUREN"
In de laatste twee maanden breekt
de periode aan, waarin de Commis
sie van Drie, gewapend met de Ned.
voorstellen, naar Batavia trekt en
de. hoop op een oplossing kreeg
weer een open kans.
De Nederlandse delegatie krijgt
via de Commissie van Drie contact
met de republiek en op 8 December
beginnen de besprekingen op de
„Renville", bij welke gelegenheid
S./rifoeddin de trotse verklaring
lanceert, dat de republiek meer
waard is dan honderd gevormde
staten.
Minister Neher trekt hierna naar
de Oost, gevolgd door zijn collega's
Beel, Drees en Jonkman, waarvan
de laatste de toestand hetzelfde acht
als in Juli 1947.
De conclusie na de gang van
zaken in de laatste maanden kan
niet beter geïllustreerd worden dan
door het beroep, dat dr. Beel op de
republiek enkele dagen geleden
deed.
Natuurlijk ontkende de republiek
alle gronden voor de uitgesproken
beschuldigingen, maar het buiten
land is nu te dicht ter plaatse om
de waarde van wederzijdse verkla
ringen niet aan de waarheid te
kunnen toetsen.
Het jaar 1948 staat voor de deur.
We mogen onszelf niet bedriegen
door te zeggen, dat we in Indië er
beter voorstaan dan in Janqari '47.
Wellicht dichter bij een oplossing,
doch het critieke van de toestand
wordt hierdoor niet weggenomen.
