HOE KUNSTSCHATTEN VERDWENEN
OM ERIC'S LIEFDE
TUSSEN NARCISSEN, TULPEN
EN HYACINTEN
r
E/ste „Deutschfreundliche" dame
f600.000schadevergoeding?
m
De betekenis van de waskaars
De ^Sommelsdijk" zal Leopold
naar Havanna brengen
PAG. 3
NIEUW NOORPHOLLANPS DAGBLAD - Dinsdog 20 januari 1948
De bidweek
Vraagtekens rond het f/Witte Huis
Katholieke Actualia
J
600 millioen dollar
voor China?
VOOR DE VROUW
j
Bouwmeesfrer-revue
zonder Buziau
Doorberekening
Kinderbijslagpremie
Roemeens-Bulgaars
verdrag
-
Wanimkkh WE op een zachte winterdag onze voeten richten
naar het welvarende dorp 't Veld, treffen we daar aan de
Dorpsstraat een wel zeer bijzonder bedrijf aan. Niet zo bijzonder
wegens het bouwwerk dan wel bijzonder wegens de aard. Voor
zover bekend is Noord-Holland stelliq niets rijk, wat vergeleken
kan worden met v, d. Hoek's broeiproevenbedrijf te 't Veld.
Hier toch worden practisch alle in ons land voorkomende bloem-
bollensoorten te uit en te na beproefd op geschiktheid tot „trek-
ken", d.w.z. vervroegd in bloei brengen. En dat dit geen sinecure
is, mag wel blijken uit de omstandigheid, dat b.v. het enkele
dagen vroeger binnen halen van de pannen of kistjes met bollen
doorslaggevend kan zijn voor het al of niet slagen.
het hier proeven betreft worden al
le mogelijke methoden achtereen-
volgens gebruikt, totdat bet middel
om ze het vlugst en vooral zo mooi
mogelijk in bloei te brengen, is ge-
vonden. Straks gaat een groot deel
van deze bloemen, nauwkeurig ge-
keurd door de commissie voor on-
persoonlijke reclame, naar de gro-
te tentoonstelling in Londen, als het
voorspel tot een nieuwe deviez/n
actie. En volgend jaar misschien
naar Noorwegen en andere landen.
De voorgeschiedenis
Hiermede bedoelen wij niet al
hetgeen geieid heeft tot de ontdek-
king dat bloembollen vervroegd in
bloei gebracht kunnen worden, doch
al hetgeen met de bollen moet wor
den gedaan om ze zover te krijgen.
De zorg voor trekbollen begint nl.
onmiddellijk na het rooien op het
bedrijf van de kweker. Tegenwoor-
dig wordt in elke bloembollenschuur
van betekenis gestookt om de bollen
goed droog te krijgen. De exempla-
ren die voor het trekken zijn be-
stemd, ondergaan echter een speci-
ale stookbehandeling. Let wel, dit
geschiedt in de voile zomer. Daarna
gaan de meeste trekkers echter
naar een koelhuis, om daar, al naar
gelang de ervaring toelaat, korter
of langer tijd sterk te worden ge-
koeld. Er zijn echter vele soorten
die dit koelen niet verdragen, of
ondanks het koelen geen betere re-
sultaten opleveren. Want, de lezer
zal het al hebben begrepen, dit
gehele complex van drogen, stoken
en koelen heeft geen ander doel
dan dat de bollen steeds vroeger
gaan bloeien en dan practisch ge
sproken ..volmaakt" moeten bloeien.
Dus geen valse kleur, groene stre-
pen, slappe stelen of bladeren
Niet te tort en niet
te lang gewas. Alle bol
len die aan deze eisen
niet kunnen voldoen,
worden slechte broeiers
genoemd en hun handels
waarde is daarmede foet-
sie. En wanneer we in
aanmerking nemen, dat
de Hollandse bloembol-
lenkweker hoofdzakelijk
voor de export werkt,
en dus alleen het beste
van het beste kan plaat-
sen, en hij bovendien
wel heel ongaarne zijn
land en arbeidskracht
aan een gewas geeft, dat
straks toch geen afzet zal
vinden. springt onmiddel
lijk het buitengewone
belang van beproeving
van het product, voor-
dat het in de handel q.q.
in het buitenland terecht
komt, in het oog. om
van een nadelige invloed
van 'n dergelijk product
voor onze naam nog
maar niet eens te
spreken.
In de „show-room'
In de vorig jaar geopende show
room van het tiedrijf, gebouwd vol-
gens de nieuwste vindingen, waant
de bezoeker zich onmiddellijk volop
in de lente. Hier bloeien en geuren
honderden en honderden flora-kin-
deren in een haast bedwelmende
verscheidenheid. Alle denkbare
kleurschakeringen, vormen en groftt-
ten zijn er vertegenwoordigd; net
diepste zwart, het teerste wit, het
rozigste rood, ongerepter als zomers
in de rijke zonnegloed
Alle dagen stromen de bezoekers
uit alle windstreken, niet zelden uit
het buitenland, deze een geheel sei-
zoen voortdurende, flora-tentoon-
stelling binnen, om er te genieten
Beatrix" voortgekomen uit de Albe-
rio's, presenteert kwaliteiten, die
haar weldra in de gelegenheid zal
stellen, haar stamfamilie te verdrin-
gen. De Darwin „Golden Show", vo
rig jaar nog voor f 1200.per bol
verkocht, toont hier ongeprepareerd
haar kolossale gele kelk. „Topscore
een der beste Mendels bloeit reeds
volop sedert eind December. Deze
pan is reeds tweemaal naar de Haar-
lemse tentoonstelling geweest en
heeft ook nu nog niets aan rijkdom
ingeboet. Darwin Demeter is een
opvallend paarskleurige bloem,
zwaar en op forse stengel. Blijft in
de show stellig een maand te be-
wonderen. De Alb. Parkiet „Karel
Doorman", een naoorlogse varieteit,
ook wel genaamd de koning der
parkieten staat er uitstekend voor.
Het is toch een wonderlijke wereld,
die voor degenere's wat parkieten
op de keper beschouwd toch zijn,
nog meer betaalt dan voor het oor-
spronkelijke soort. De semi-dubbe-
le tulp „Hoango", is op weg een
schakel te vormen tussen de enke
le en de veel later bloeiende. dub-
bele tulpen. Hoango heeft een nor-
male stamper en meeldraden als de
enkele tulp, doch heeft minstens
evenveel en even grote bloemb /-
den dan de beste dubbele gele. Het
belangrijkste is evenwel dat deze
bol uitstekend getrokken kan wor
den, wat de nu genomen proef on-
dubbelzinnig heeft aangetoond.
Ook de tulp ..Pink Glo" is een
zeldzame broeier gebleken, die net
vrij lichte gewas ten spijt. haar zeer
licht-roze kelk fier draagt.
Maar we zouden onvolledig zijn,
als we verzuimden even te verwijlen
bij de niet minder belangrijke nar-
cissen en hyacinthen. Vooaral van
eerst genoemden zijn hier ook op-
merkelijke resultaten te bewonde-
ren. Scarlet Elegance, een gele met
roodgerande kelk, en de witte „Poe-
ticus Vergeer" vormen ieder met
betrekkelijk weinig bollen, een
enorme mand vol stevig en rijzig
gewas. De gele ..King Alfred heeft
bewezen, wat met selectieteelt is
bereiken. President Lebrun heeft
zich ontpopt als een voortreffelij
Het beproeven
Honderden kwekers brengen nu
een stuk of wat bloembollen van
iedere partij naar hetbedrijf van
de heer v. d. Hoek. Deze zijn dan
speciaal gestookt en gekoeld, of een
van beide, of helemaal zonder be-
handeling. Op het bedrijf worden ze
in potten, pannen of kistjes ge-
plaatst en vakkundig in het buiten-
terrein ingegraven, waarbij natuur-
lijk stipt zorg gedragen wordt dat
iedere pot pan of kist van een aan-
duiding is voorzien. In de loop van
de wintermaanden worden dan ach-
tereenvolgens, naar gelang van de
aard der proef. de bollen weer op-
gegraven en in de verwarmde kas
gebacht. Het merendeel staat daar
de eerste dagen in het donker ten-
einde voldoende hoogte te krijgen.
Met een valse gele kleur komt het
flink opgeschoten gewas dan boven
op de trektafels in het voile licht.
waar dan de mooie groen-bladkleur
ontstaat en daarop de witte, gele of
rode bloem haar bekoorlijke blaad-
jes ontvouwd. Ieder potje, ook al
staat er slechts een bol in, want dat
zijn niet zelden de belangrijkste,
ondergaat deze wijze van werken
nauwkeurig volgens het voor dit
potje voorgeschreven systeem. Waar
De eerste troepen verbleven
slechts enkele dagen in 't gebouw,
waarna zij werden vervangen door
het eigenlijke bezettingsleger.
Dit heen en weer trekken was niet
bevorderlijk voor het registreren
van de aanwezige kunstschatten.
Een kunsthandelaar uit Almelo
werd hiermede belast, doch deze
achtte dit ter plaatse niet mogelijk.
Ten slotte werden de kostbare goe-
deren naar Almelo vervoerd. Wat
er tussen deze bedrijven aan waar-
devols verdwenen is, zou wel altija
een raadsel gebleven zijn, ware het
niet. dat dezer dagen de bewuste
mevrouw Jagenau weer op het to-
neel verschenen was met in haar
gezelschap een aantal heren, cue
eerst ter plaatse en later bij ver-
schillende inwoners huiszoekmgen
verrichtten. Waar de glanzende
bruine wagen met op de voorruit
het woordje „Dienstauto stil hieid,
van de weergaloze kleurrijkdom, of
de kennis te verhogen, en ook om
er zaken te doen. Menige ogenschijn
lijk argloze bewonderaar, die toe-
vallig de kweker tegen het lijf l°°Pt
ontpopt zich als een grage koper. En
niemand zal ontkennen, dat ook dat
voor onze kwekers van belang moet
zijn.
Caleidoscoop
Naast de formidabele hulp ..Bru
no Walter", die vorig jaar het ge
hele zuiden in rep en roer bracht,
wegens het feit dat zij ongekoeld in
Februari bloeide, doch die nu reeds
vanaf 13 Januari in voile rijkdom
schittert, staat de beter bekende Red
Pit, die zo uit de kuil in het voile
licht werd gebracht, omdat haar ge
was evengoed voldoende lang wordt.
De serie proeven met Albino s
heeft dit jaar wel zonneklaar aan
getoond, waar de grens van het mo,
gelijke met dit soort ligt. Een tegen-
hanger van Red Pit is weer de Bar-
tigon Sport, die perse heel lang in
donker moet staan. Amerikanen en
Canadezen zijn gewoonweg verzot
op de diepzwart glinsterende ..Ko-
ningin van de nacht" die hicy een
machtige indruk maakt. „Prinses
50
oratoria
van
Jezus
Voor zijn introni- echter een groot pro- herdacht worden, dat
satie als Bisschop bleem zijn. om de de beroemde toon-
van Litomerice (Tsje- gasten in 1950 onder- kunstenaar Mgr. Lo-
choslowakije), heeft dak te verschaffen, renzo Perosi voor
Mgr Stephen Troch- aangezien Oberam- jaar
ta een bezoek ge- mergau evenals vele ..Transfiguratie
bracht aan 't vroege- andere Beierse dorpen Onze Heer
re concentratiekamp reeds met vluchtelin- Christus „De Ver-
Terezin (Theresien- gen overstroomd is rijzenis van Lazarus
stadt), waar hij ge- Christine Teusch, en ,,De Verrijzenis
durende de Nazibe- Voorzitster van het des Heren compo-
zetting werd ge'inter- Vrouwencomite en neerde en door Paus
neerd. Op de begraaf- van het comite voor Leo XIII benoemd
plaats, waar honder- Opvoeding van de werd tot vast direc-
den slachtoffers van Christen Democra- teur van 't koor der
de nazi's werden ver- tische Unie in de Sixtijnse Kapel.
brand, legde hij een Britse zone van Een der actieve lei-
bloemkrans neer, en Duitsland, is be- ders van de Duitse
beklemtoonde in een noemd tot Minister Katholieke Jeugdbe-
treffende toespraak,
dat „uiteindelijk het
recht steeds zege-
viert, en het onrecht
gestraft wordt".
Z. H. de Paus heeft
in het Hof van St.
Damascus tien door
de Amerikaanse Ka
van Onderwijs en weging in de Russi-
Cultuur in de rege- sche zone, Otto Gal-
tholieken geschonken ring van Noord Rijn- lus, is spoorloos ver-
ambulance-auto's ge- land (Westfalen). Zij dwenen nadat hij,
zegend en liet zich is de eerste vrouw, die volgens de verorde-
fotograferen bij een een ministerszetel be- ningen, een verslagje
van deze wagens, die kleedt in de Westerse over de laatst gehou-
bestemd zijn om ver- bezettingszones van den bestuursvergade-
deeld te worden over Duitsland. Christine ring aan de politieke
enkele Zuid-Italiaan- Teusch was vroeger politie had bezorgd,
se diocesen, waar zij reeds werkzaam als ;erwijl een 21-jarige
hard nodig zijn. voorzitster van de theologies student,
Voorzien wordt, dat Katholieke Onder- Werner Ihmels, die
in 1950 de beroemde wijzeressenvereniging reeds geruime tijd in
pasiespelen in Ober- in Duitsland, als se- het oog werd gehou-
ammergau weer zul- cretaresse voor Vrou- den. hetzelfde lot
len kunnen worden welijke aangelegen- heeft ondergaan.
opgevoerd. Onder de heden van de Federa- Bij de verkiezingen
jongeren van dit dorp tie van Christelijke voor de studenten-
bevonden zich tal- Vakverenigingen, als raad van de Rechts-
rijke opmerkelijke lid van de Duitse Na- faculteit aan de Uni-
krachten, doch voor tionale Vergadering vetsiteit van Praag,
een volledige toneel- in 1919 en van de werden de communis-
bezetting is het wach- Reichstag van 1920— tische candidaten in
ten op velen, die zich 1933. In 1944 werd zij de verhouding van 6
nog in krijgsgevan- door de Nazi's gear- tegen 1 stem versla-
genschap bevinden. resteerd en werd in gen, en een lid van
De terugkeer van de- 1945 door het Ameri- de Tsjechische Volks-
ze laatsten, die nog kaanse leger bevrijd. partij welke Chris-
in Britse en Franse ten-Democratisch is,
gevangenschap zijn, Dit jaar zal in Va- werd gekozen tot
wordt nog dit jaar ticaanstad met grote voorzitter van de stu-
verwacht. Het zal plechtigheid het feit dentenraad.
huisbroeier. Hij heeft n.l. een bij
zonder sterk gewas, dat ook zonder
steun fier rechtop blijft.
Het zou echter dwaas zijn te ver-
onderstellen, dat alle nieuwe soorten
evenzovele verbeteringen van de
bestaande zouden zijn. Een groot
aantal dat hier met de grootste zorg
en accuratesse is gebroeid gaat nu
reeds direct de ondergang tegemoet.
Voldoen ze niet aan de gestelde
eisen, welnu weg er mee. En daar
mede gaat niet zelden de jarenlang
gekoesterde droom. en de hoop van
een kweker verloren.
Maar kwaliteit gaat voor alles,
want daartoe alleen bloeien hier de
bloemen in het hartje van de win
ter.
EEN VREEMDE GESCHIEDENIS houdt de gemoederen in het
anders zo rustige dorpje Borne momenteel bezig. Het is eigen
lijk een vervolg op de diamatische verwikkelingen tijdens de be-
zettingstijd en de daarop volgende bevrijding. De symptomen
waren in vrijwel elke plaats hetzelfde. Een overhaaste vlucht van
de Duitsers met achterlating van hun doorgaans goed gevulde
opslagplaatsen, en daarnaast een in dolle feestroes verkerende
bevolking, bij wie vooral in de eerste dagen de morele remmen
finaal waren losgeslagen. Dat er toen wel eens gezondigd is
tegen de opvatting die wij in normale tijden hebben van het
mijn en dijn, is aan iedereen bekend, die deze bevruding heeft
meegemaakt
In Borne zal dat wel niet anders
zijn geweest en het verschijnsel was
destijds zo algemeen, dat een en
ander reeds lang in het vergee -
boek zou zijn geraakt, ware he
niet, dat het bezoek van een aantal
rechercheurs, in gezelschap van een
zekere mevrouw Jagenau, destijds
bewoonster van de villa van de fa-
milie Spanjaard het tegenwoor-
dige „Witte Huis" de gebeurte
nissen van 'n kleine drie jaar ge-
leden opnieuw in het licht der De
langstelling had geplaatst.
De familie Jagenau
De villa aan de Almelosestraat
was v6or de oorlog eigendom
mevrouw Spanjaard. ^eeds3priel
strekten de Duitsers hun begenge
handen naar dit Joodse bezit uit.
Lag het aanvankelijk m de bedoe
ling hierin een opleidingsschool
voor de Luftwaffe te vestigen op
dit voornemen kwamen de bezetters
terug en zij verkochten het huis
aan een zekere Jagenau.
Jagenau was een Belg, die uit
zijn land geweken was. omdat 1HJ
eerst tot de activisten en later tot
de rexisten behoorde. v.es*lgf®
zich nadien op het Noordeinde in
Den Haag als antiquair. Lid van
de NSB was de familie Jagenau
niet, doch wel prijkte op hun
jassen het NSB-insigne en gmgen
zij zeer vriendschappelyk met de
Duitsers om. Ranter, Christian
sen. Mussert, enz. schenen er kind
in huis te z«n. Ook was een der
zoons, zoals men ons mededeelde,
lid van de Waffen S.S. en de an
dere lid van de Hitlerjugend.
Deze Jageneau kocht de villa om
er een museum in te richten en
van lieverlede werden hier ver-
schillende i unstschatten onderge
bracht, die een vrij
schenen te vertegenwoordigen Ook
bracht hij in het gebouw zelf ver-
anderingen aan, waaronder een
eikenhouten betimmenng, n schouw
een kostbaar behang enz. Rond dit
huis heerste vanaf die tijd een ge-
heimzinnige sfeer.
Toen de bevrijding kwam, lag t
voor de hand, dat de familie Jage
neau als een der eersten werd ge-
arresteerd en verdacht van samen-
werking met de vijand. De heer
Jageneau overleed reeds vrij spoe-
dig. terwijl mevrouw Jageneau ais
ongewenste vreemdelinge naar Bel-
gie werd uitgewezen.
Na de bevrijding
In Borne heerste. zoals in vele
plaatsen na de bevrijding, een chaos
Het bestuursapparaat was ontwricht
en alle mogelijke moeilijkheden
deden zich voor. Naast al deze zor-
gen kwam het probleem der huis"
vesting van de bevrijders. het Dor
set-regiment. Deze vonden onder-
dak in de villa van Jagenau.
Een tas met f 28000.— die in be-
slag genomen werd. was een bewijs.
dat de familie Jagenau ook nogal
over beduidend kasgeld beschikte.
kregen de omwonenden stof tot
praten en de meest zonderlinge
verhalen doen de ronde.
In het gebouw, dat op volkomen
legale wijze door het kerkbestuur
van de St Stephanus-parochie, van
de familie Spanjaard. die na de be
vrijding weer in haar eigendoms-
recht werd hersteld, werd gekocht,
bleven nog enkele waardevolle
stukken achter. die evenwel op ad-
vies van een kunst-expert uit En-
schede, niet verwijderd mochten
worden, daar zij dan volkomen
zouden worden vernield.
Het onderzoek nog gaande
Daar momenteel de wildste ver
halen de ronde doen, hebben wij
getracht. ter plaatse bevestiging
van de in omloop zijnde geruchten
te krijgen, doch de betreffende re
chercheurs hullen zich voorlopig in
een geheimzinnig zwijgen. Ook op
onze vraag wie de opdrachtgever
van dit omvangrijke onderzoek
was. wenste men het antwoora
schuldig te blijven. Het schijnt ech
ter vast te staan, dat een belang-
rijk deel van het kunstbezit is ver
dwenen. Wij hoorden zelfs een be-
drag noemen van f 600.000.—, dat
als schadevergoeding zou zijn ge-
eist.
Het wekt bevreemding. dat een
dame, die na de bevr«ding als
ongewenste vreemdelinge ons
land werd uitgewezen, nu een
legertje van rechercheurs te ha-
rer beschikking heeft om een on
derzoek te doen instellen naar
mogelijk verdwenen bezit. terwijl
talrijke goede Nederlanders te-
vergeefs wachten op teruggave
van geroofde goederen.
Deze geschiedenis telt nog vele
vragen, die mogelijk na afloop van
het onderzoek beantwoord zullen
worden.
Terwijl allerlei duistere mach-
ten het er met satanische mid-
delen op aanleggen, haat en ver-
deeldheid onder de volkeren te
brengen, smeken bijzonder in
deze dagen duizenden en dui-
zenden mens en die in Christus
geloven, om eenheid onder el-
kander, om hereniging van die
zich afscheidden, om aansluiting
bij de ware schaapstal van hen
die nog daarbuiten zijn. Haat
scheidt, liefde brengt bijeen. De
wereld zal de echte, ware vrede
pas vinden in de eenheid, welke
alleen in het geloof van Christus
wordt gevonden. Christus is de
hoeksteen welke alien S6n
maakt en bijeen houdtEr is
geen andere grondslag waarop
gebouwd kan worden. En daar-
om gaat dit grote ge bed van de
Christenheid ook ons aan. Bid
mee in deze bidweek!
MARCUS
Naar het Chinese dagblad „Ta-
koengpro" uit betrouwbare bron
verneemt heeft het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
een optwerpprogramma voor Ame
rikaanse hulp aan China voltooid.
De Kwomintang zou reeds van dit
programma, dat een bedrag van 600
millioen dollar zou omvatten, op de
hoogte gesteld.
Het motorschip „Sommelsdijk
van de Holland Amerika Lijn, dat
de Belgische koning van Lissa-
bon naar Havanna zal brengen,
zou aanvankelijk pas op 20 dezer
van Rotterdam vertrekken en
alleen New Orleans tot bestem-
ming hebben. Maar al spoedig
werd de vertrekdatum tot 17 Ja
nuari vervroegd, al bleef de be-
stemming volgens de officiele af-
vaartlijst ongewijzigd.
Koning Leopold heeft de gehele
passagiersruimte de ..Sommels-
dijk" heeft accommodatie voor
twaalf personen geheel bespro-
ken voor zich alleen en zijn gezel
schap, dat uit acht personen zal be-
staan. In afwijking van de oor-
spronkelijke route gaat het schip
van Lissabon eerst naar Havanna,
de bestemming van de koning, en
eerst daarna naar New Orleans. Ge-
zagvoerder is de heer B. J. Couvee,
die al meer dan 30 jaar in dienst is
van de H.A.L. Hij zelf beschouwt
deze reis als een van de gewich-
tigste, die hij ooit in vredestijd heeft
ondernomen.
Verwacht wordt, dat koning Leo
pold een der laatste dagen van de-
Naar in Amsterdamse artisten-
kringen thans als vaststaand wordt
aangenomen zal Buziau niet, zoals
eerst verwacht werd. in de Bouw-
meesterrevue van dit jaar optreden.
Hoewel onderhandelingen hebben
plaats gevonden schijnt Buziau zich
zelf niet gezond genoeg te achten
om zijn rentree te maken.
Naar verluidt zou de vari£te-
artist Rexis thans de rollen, die aan
Buziau waren toegedacht, krijgen.
Voorts schijnen Fritz Steiner (van
de vroegere Fritz Hirsch-operette)
Harry Boda en Jacques van Bijle-
veldt geengageerd te zijn. Yvonne
Georgi zou belast zijn met het ont-
werpen der balletten voor een deel
waarvan Jan Koetsier de muziek
componeert.
Voor het jaar 1948 is een gewij-
zigde kinderbijslagpremie vastge-
steld. De doorberekening in de
prijzen is echter dezelfde gebleven,
zodat ook nu 2.25 pCt. van het loon
dat op grond van art. 3 van de Kin-
derbijslagwet voor premiebetaling
in aanmerking komt, mag worden
ingecalculeerd. In bijzondere geval-
len kan de directeur-generaal van
de prijzen echter afwijkingen van
dit percentage toestaan.
Heeft u er wel eens over nage-
dacht hoe onze Kerk schatting laat
betalen door alle rijken der natuur,
vooral waar het geldt luister bij te
zetten aan de eredienst, die zij aan
God brengt? Alleen het edelste me-
taal, zoals goud, mag in directe
aanraking komen met de be}b'?®
specien en waar de edelmoedigheid
van de gelovigen haar daartoe aan-
zet versieren juwelen en edelste-
nen de kelk, ciborie en monstrans.
Toch in rechtstreeks verband met
de eredienst staat de „waskaars
met haar onvervalste samenstelling
uit zuivere bijenwas. De waskaars
heeft in de kerkelijke eredienst een
juist omschreven plaats en beteke-
nis. Wij weten nu eenmaal, dat de
knetterende waskaars niet zal op-
houden, het onbloedig offer te be-
schijnen tot de laatste dag. De was
kaars heeft in het leven van iedere
katholiek een zeer hoge betekenis,
want toen wij pas geboren waren
en wij naar de Kerk gebracht wer
den om het H. Doopsel te ontvan-
gen, toen onze hand te klein en te
onmachtig was om de gewijde was
kaars vast te houden en moest wor
den vervangen door onze doopborg,
toen scheen het licht van de was
kaars boven ons hoofd als een blijde
boodschap, opdat het duister van
onze ziel zou wegvlieden en wij
voortaan zouden wandelen als kin-
deren van het licht. Maar ditzelfde
licht heeft gebeefd in onze zwakke
hand toen wij voor de eerste maal
de ze'gen van God gingen afsmeken
over ons pas geboren kindje. Hoe
innig bidt dan de jonge moeder, dat
nooit het licht van het geloof, met
het licht der Goddelijke liefde van
ons kind zal worden gedoofd.
Ook wanneer onze zoon opgaat om
tot priester te worden gewijd, dan
draagt hij opgetogen de vlammende
waskaars voor zich uit: ..zichzelf
verteren, anderen verlichten".
Maar vooral in het bange uur van
de dood, dan is de gewijde waskaars
als het plechtanker in de storm,
waarin en ziel en lichaam dreigen
onder te gaan. Ook dan. evenals bij
de Doop, is onze hand te zwak om
ze maand in Havanna voet aan wal ^wUde^ar^te omvatten.^Hoe-
ten
verborgen God om deel te nemen
aan Zijn verlatenheid en zoveel
mogelijk de lijdensnacht Hem te
bekorten.
Wie kan het beter Zeggen dan de
grote priester-dichter Guido Ge-
zelle:
„Als Vader sterft, de kinderen
vergaren om de spond
des stervenden en knielen daar
en bidden, in de grond.
Zo knielen in de kerken,, in
de huizen nu vereend
de mensen, en in stilte wordt
gebeden en geweend."
Zo beschouwd zal de waskaars
dienste van de Kerk voor U
misschien van diepere betekenis
zijn geworden. Goud en edelstenen
zijn voor ons tegenwoordig geen
alledaagse offers meer, maar wel
kunnen wij alien de Drie Koningen
navolgen bij hun bezoek aan de
kribbe wij kunnen wel met de her
ders onze kleine gaven verdubbe-
len en vooral wij kunnen er een
hogere en zuiverder mening aan
hechten. Geen offer, dat zo gemaK-
kelijk voor ons is als het offer van
de waskaars.
Ik hoop, dat U voortaan met
meer godsvrucht het flikkerend
licht van de waskaars „Ons Heer"
zal vooruitdragen bij processie of
het beeld van Maria versieren. Het
zal U meer zijn dan een licht, „wel-
riekend als de ziel der bloemen".
De brandende waskaars is de af
beelding van ons eigen zwak hart
zo licht bewogen bij de minste
ademtocht van twijfel of spot.
Vooral wanneer wij kracht wil-
len bijzetten aan ons gebed in de
vele noden van het leven, daar zal
het offeren van de gewijde was
kaars voortaan God en Maria zeer
aangenaam zijn. Ons kind, of vader
of moeder ligt ziek ,de angst heefl
ons aangegrepen en laat ons niel
meer los, om wat komen kan, wal
komen gaatO, kon ik bij L
blijven, o God voor Uw taberna-
kel, ik zou evenals de Kanaeesr
vrouw niet van U weggaan, totda'
U mij had verhoorddoch plich
en werk roepen ons terug naar he
ziekbed, maar mijn offerlicht blijf
branden voor Uw troon; ik ben he
zelf, die tot U blijft smeken. Red
ding, voor wie dreigen om te ko
men op zee, of in de storm van di
hartstochtHoe gering ons offe
zal zijn, Maria zal ons niet ver
laten, want zie:
,.De penningskeerse brandt,
de winden stillen,
zal God misschien nu nog,
Die alles kan;
Maria zal voor ons
den Heere willen
te voet vallen, daar
Ze is Moeder van
(Gezelle
Niet in de nood alleen zal onz
waskaars branden, steeds blijde
zal de waskaars flikkeren om luid
te verkondigen, hoe Maria zich i
deze moeilijke tijden bekommei
om hen, die haar en haar Kin
liefheeft.
„Och, helpt en houdt ze vrij
van smart en zorgen
en licht zal voor Uw beeld
staan, Moeder, morgen."
(Gezelle
Leiden, Januari 1948
M. E. STEIJ GER-ASPERSL AG
Roemenie en Bulgarije hebbe
Vrijdag te Boekarest een verdrf
van vriendschap en wederzijdse bi
stand getekend.
zal kunnen zetten.
Naar aanleiding van geruchten,
dat Koning Leopold en prins-regent
Karel beiden een bezoek zouden
brengen aan president Truman,
meldt de A.N.P.-correspondent te
Brussel, dat de reizen van de ko
ning en van de Prins-regent geen
enkel verband met elkaar houden.
Eerstgenoemde reist geheel priv6,
de prins-regent officieel. Het wordt
mogelijk geacht, dat beiden een on-
derhoud met Truman zullen heb
ben, doch zij zullen dan zeker niet
tegelijkertijd door de Amerikaanse
president worden ontvangen.
Overigens staat omtrent de datum
van vertrek van Prins Karel nog
niets vast. In ieder geval zou, aldus
het oordeel van doorgaans welin-
gelichte kringen een eventueel be
zoek van koning Leopold aan Tru
man slechts een beleefdheidsbezoek
kunnen zijn, dat generlei politieke
achtergrond heeft.
stukje waskaars af, dat kostbaar
bewaard wordt in de schamele wo-
ning, waar de laatste strijd gestre-
den wordt. Voor jaren terug heeft
datzelfde stukjewaskaars de klam-
mende hand van vader of moeder
omklemd in het uur va.i hun ster-
ven. Zo is de waskaars het te-
ken van een geloof, een hoop, een
liefde, eenzelfde vertrouwen op het
Licht van het eeuwige Leven, dat
voor onze brekende ogen zal open-
gaan-
Wij kunnen ons eigenlijk geen
enkele kerkelijke plechtigheid m-
denken, waarbij de gewijde was
kaars ontbreekt. zij is een met ge
heel ons katholiek godsdienstig le
ven. Ook in de „Goede Week" op
Witte Donderdag, dan wordt ,.Ons
Heer" omstuwd door een grote
schare, wier brandende waskaars
de tolk is van liefde en trouw. In
de stilte van die stille lijdensavond
knielen duizenden neer voor de
Het gemak dient de mens. In een der Amsterdamse zwembad
heeft men bij het geven van zwemonderricht een rubberboot
gebruik genomen. Een veilig gevoel voor de leerling en de lera<
ontdekt nu de kleinste zwemfout.
FEUILLETON
door HARRIS BURLAND
11.
Hij kon een weinig Spaans en bxj t
licht van een lucifer geluke het hem
eindelijk, het opschrift te ontcijfe-
ren Vol bntzetting keek hij naar de
woorden Het was geen Spaans,
maar Frans en blijkbaar waren de
woorden er slechts enkele jaren gD-
leden in gesneden. Een vreselijke
angst voor de toekomst rees in zijn
hart op.
„Wie zal mij bevrijden van ait
lichaam des doods?"
De schriftwoorden maakten een
diepen indruk op zijn gemoed. Met
moeite strompelde hij naar buiten.
De lucht baadde in gulden schijn en
het land scheen als met roodgoud
overtogen. Geen geluid weerklonk,
als het ruisen der eeuwige golven.
Als de murcn van een gevangems
torende de hoge rotswanden om
hem heen. Een ogenblik had hij het
gevoel, alsof hij in de diepste diep-
ten der hel geketend lag. De dood
scheen hem tegen te grijnzen van uit
de zee en de lucht en de stilte.
Hij viel op de knieen en begon
te bidden:
„0, mijn Godwie zal mij be
vrijden van dit lichaam des doods?"
HOOFDSTUK IV
Het huis in de bossen
Het dorpje Gartuche ligt aan de
kust van de baai van Cartignan.
Het bestaat uit een enkele straat
met kleine. witte huisjes. die zich
ongeveer een kilometer langs de
kust uitstrekt. De achterkant der
huizen, die het dichtst bij de zee
liggen, is versterkt met vele rijen
balken en planken, met ijzeren ha-
ken aaneen bevestigd. Want bij
hoog water en westenwind is de
zee er woest. De huizen zelf zijn
laag van bouw, om de storm te
kunnen trotseren en de dakpannen
zijn er op vastgemetseld. Toch eist
de zee jaar in, jaar uit schatting
van de inwoners van Gartuche. Ze
overspoelt hun huizen en overdekt
ze met zeewier. Ze zet de achter-
plaatsjes meer dan een halve meter
diep onder water en sleept de
schuurtjes mee. Soms zelfs onder-
mijnt ze het metselwerk zelf en
doet de huisjes tot een vormloze
puinboop ineenstorten. En jaar op
jaar herbouwt de duldzame bevol
king haar woningen en versterkt ze
zo goed mogelijk en schijnt tevre-
den, dat ze op die smalle strook
kan blijven wonen, vlak bij de
niets ontziende oceaan, ofschoon de
rotsen een halve kilometer verder
zoveel hoger zijn, dat ze hun wo
ningen er veilig en op vaste grond
zouden kunnen neerzetten.
De meeste inwoners van het
plaatsje zijn vissers en zeelui. Er
wonen heel wat schippers. Sommi-
gen hunner leven nu stil en verhu-
ren hun woning in de zomer tegen
hoge prijzen aan stadsbewoners.
Anderen varen ijog. Ze verdwijnen
voor een maand, een jaar, soms ja
renlang. om dan terug te keren met
een vette spaarpot en lange verha
len over hun avonturen. De mees-
ten zijn ruwe klanten, gedrongen
van bouw en stoer, maar toch men-
sen, aan wie de natie veel ver-
schuldTgd is. Ze hebben een hard
leven. maar nemen het er graag
gemakkelijk van, als hun werk is
afgelopen. Vreemdelingen, die door
het dorp komen, vertellen later, dat
ze nog nooit zoveel luierende ke-
rels bijeen hebben gezien, die Voor
de deur van hun woning rustig hun
pijp staan te roken en de ganse dag
geen steek uitvoeren. Maar sommi-
gen hebben dan in vier en twintig
uur meer werk verzet. dan een
ander in twee maanden.
Ten noorden van het dorp ligt
een lage vlakte, die zich uitstrekt
tot de monding van de rivier de
Linon. Naar het zuiden rijzen heu-
vels omhoog en wordt de kust ge-
vormd door rotsen, die tot twee-
honderd meter hoog zijn, waarte-
gen de golven met donderend ge-
raas breken. Vlak achter het dorp
ligt het grote moeras van Caper-
duis, naar alle richtingen door dij-
ken doorsneden. Een klein rivier-
tje stroomt er van de heuvels af
doorheen en verenigt zich met de
Linon. Tussen enkele van die dij-
ken liggen poelen van bruin, stil-
staand water. Op andere plaatsen
doet zich de invloed van eb en
vloed gevoelen. Het moeras is over-
groeid met hei en struiken en
waardeloos als weidegrond, zelfs
voor schapen. Doch het moeras
verstrekt brandstof aan twintig
dorpen en de turfhopen verbreken
de eentonige vlakte en maken de
indruk van overblijfselen van oude
torens, ter landsverdediging opge-
richt.
In de verte rondom dit moei
rijzen die hoge bergen, die
grensscheiding van het land vt
men, waardoor de oude gewoo
en de oude taal bewaard zijn
bleven. Onder aan de voet van df I
bergketen ligt 't dorp Tretou, c I
in heel de streek bekend is om z f
flanel, dat op handgetouwen in
huizen geweven wordt. En w: I
neer men van Gartuche uit ovl
het moeras kijkt, ziet men een grc I
wit huis staan tussen hoog if
boomte, welks rijen lage vensti
in vlam schijnen te staan, als
zon ondergaat. Achter het huis s
gen de dichtbeboste berghelling
omhoog. V6or het huis dalen
tuinen glooiend af naar een gr.j
we, lange muur, die z6 vlak lai l
het bos loopt. dat men op die mifl
staande de takken der bomen
vatten.
Ongeveer een jaar na het vil
haalde in het vorig hoofdstii]
stond hier een jong meisje op
Meiavond en staarde over het it
ras naar de zee.
In het licht der ondergaande
glinsterde er een traan op h:.|
wang als een druppel gesmc]
goud. Ze was bijzonder mooi en
schoonheid werd nog vertuxl
door de zwaarmoedigheid ha|
trekken. Ze hield een klein blaal
papier in de hand, versleten
oud. Herhaaldelijk drukte ze
aan haar lippen. Het was een
dicht ondertekend met de let
E. T.
..Of ik me dat herinner!" md
pelde ze. „Of ik me dat herinnt!
De zon zonk achter de horil
en liet slechts een gulden str|
achter; er schreeuwde ergens
meeuw en in de veenplassen w|
het rode licht weerkaatst.