i
1
OM ERIC'S LIEFDE
ONDERWIJSVERNIEUWING
IN KATHOLIEKE GEEST
RADIO
UIT DE KERMIS DER WERELD
Wat zit er achter de ^Mayer-franc
D1
r
r
Haagse aannemer veroordeeld
NIEUW NOORDHOLLANDS DACBLAD - Dinsdag 3 Februari 1948
PAG. 3
De „start
is begonnen
Regeringsjubileum
in spel en feest
Zei U iets?
Jan Saal komt 17 Februari
voor
In Paramaribo wordt momenteel het proces gevoerd tegen San-
ches en een paar aanhangers, die enkele maanden geleden een
poging deed om het wettelijk gezag in Suriname omver te wer-
pen. Sanches voor de rechtbank.
Schuldig aan het leed van het volk
Krachtige maatregelen
tegen de smokkel
„NIEUW HOLLAND"
NAAR INDONESIE
Met 1700 militairen
aan boord
VEREENVOUDIGDE
DISTRIBUTIEREGELING
Voor aanstaande en
jonge moeders
VOLKSUITGAVE
bij regeringsjubileum
Filmtentoonstelling
in Amsterdam
„Kota Baroe" heeft
motorschade
Dr. Baruch terug
in ons land
A. C. Groen. krijgt thans
12 jaar
Waalwijk verlaagt
belasting
Voetballers streng
gestraft
Kroonjaar
Meisje te Heemstede
doodgereden
Melkfabriek voor zes
maanden gesloten
De „devaluatie-zonder-devaluatie"
Dollar-invasie in Frankrijk bedreigt
de Britse plan-economie
Burgemeester van
Zandvoort geYnstalkerd
Na Ghandi's dood
J
We hebben de melk nodig
FEUILLETON
door HARRIS BURLAND
In tegenwoordigheid van Z. Exc. 1
Dr. Jos. J. Gielen, minister van
Onderwys, K. en W. had Zater-
dagmiddag in het Jaarbeurs-res-
taurant te Utrecht de officiele
opening plaats van de Onderwys-
vernieuwingscursussen naar ka-
tholiek inzicht, geprganiseerd door
het Kath. Ond. Verbond.
Onder de vele aanwezigen waren
o.m. Mgr. Dr. J. van Gils, voorzit-
ter van de Ned. R.K. Schoolraad en
de leden Rector Oqmes en Drs. v.
Gerwen; Dr. Wesseling, raadsadvi-
seur van het departement van O.. K.
en W., de hoofdinspecteurs Van Nes
en Widdershoven, Dr. W. Bless S.J.;
afgevaardigden van het Centraal
Bureau in Den Haag, en van het
Openbaar Onderwijs, vertegenwoor-
digers van vele onderwijsgevende
Congregaties en afgevaardigden van
de K.O.V. afdelingen uit het gehele
land.
Nadat de voorzitter van het
K.O.V., de heer Wiltschut, een be-
groetingsrede tot autoriteiten en
gasten had uitgesproken, in het bij-
zonder de aanwezigheid van minis
ter Gielen memorerende als een be-
wijs van de belangrijkheid en het
n.ut der te openen cursussen, dankte
voor de steun op financieel gebied
die in beginsel was toegezegd, sprak
prof. dr. H. Robbers S.J. voorzitter
der vernieuwingscommissie het ope-
ningswoord. Daarin belichtte hij de
betekenis der vernieuwing niet
al het oude wordt op zij gezet
„de oude wijn die deugdelijk en
goed is, wordt in nieuwe zakken
gedaan"; gestreefd wordt naar het
ideaal de jonge mens te doen op-
groeien, puttende uit de schatten
der eeuwen maar deze zo aangepast
dat ze als van deze tijd schijnen.
Zoals de nieuwe plant opschiet uit
het oude wortelstelsel, waarvan de
onnutte delen afsterven. Spr. herin-
nerde aan Christus, Die met Zijn
nieuwmakende geest de stroef ge-
worden oude wereld nieuw leven
en bezieling gaf.
Dr. J. Th. Snijders, lector aan de
Econ. Hogeschool te Tilburg hield
dan een buitengewoon interessante
inleiding over de psychologie van
het schoolkind en over de houding
die het tegenover de school aan-
neemt.
Terwyi de kleuter graag naar
school gaat, mist men de school-
liefde by het oudere kind. Daar
constateert men de overgang van
grgagte naar een zich schikken,
ongedurigheid, verzet en tenslotte
onverschilligheid. Waarom be-
weegt de schoolvrengde zich in
dalende iyn?
De oorzaken daarvan nagaande
kwam spr. tot enkele verklaringen
van het verschijnsel het kind ziet
de directe nuttigheid van het leren
niet in, voelt niet de noodzaak om
te leren, dikwijls ook roepen saai-
heid en verdorring spanningen en
conflicten op. Het onderwijs zelf is
noodzakelijk, maar de vorm dient
gewijzigd, zelfwerkzaamheid, zelf
ontdekkingen doen moet bevorderd
worden, de sociale neiging tot
groepsvorming en samenwerking
dient niet afgeremd te worden.
I Minister Gielen
wees dan in een hooggestemde toe-
spraak op de vele vormen van ver
nieuwing, de vele strevingen die,
vaak tegengesteld, de indruk van
„verwarring" niet van „vernieu-
wing" wekken. Daarom was hij zo
verheugd nu de start te kunnen
meemaken van een georganiseerd,
In samenwerking met ..de Speel-
wagen" en „Ons Lekenspel" te Bus-
sum organiseert de Volkshogeschool
to Bergen een studie-weekeinde ten
einde na te gaan hoe de komende
feesten ter gelegenheid van het
50-jarig regeringsjubileum van
H.M. de Koningin gevierd kunnen
worden. Aan de hand van korte
inleidingen zal men trachten de a.s.
festiviteiten in de meest verant-
woorde vorm te doen plaats vin-
den. In verband daarmede is een
speciaal programma opgestelfi voor
de kleinere plaatsen en het platte-
land. Vooral zal aandacht worden
besteed aan kinder- en volksspelen.
Zij die bij de organisatie van der-
gelijke feesten zijn betrokken, even-
als andere belangstellenden kunnen
zich opgeven bij de Volkshogeschool
,.de Zandhoeve" Duinweg 5 te Ber
gen.
PROGRAMMA
WOENSDAG 4 FEBRUARI
HILVERSUM I (301 M.) NCRV
7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgymnast.;
8.00 Nieuws; 9.00 Ocjitend-ziekenbe-
zoek; 9.30 Symphonisch morgen-
concert; 11.30 „De jeugd maakt
werk", hoorspel; 12.30 Weeroyer-
zicht; 12.33 Metropole-orkest; 13.00
Nieuws; 13.45 Teleman-cyclus; 14.30
Holanda Sextet; 15.00 Mariniers ka-
pel Kon. Marine; 15.45 Kleuters
luisteren naar een vertelling. 16.00
Voor onze postzegelverzamelaars;
16.45 Voor onze jongens en meisjes;
17.30 Over maatschappelijk werk in
Nederland; 18.00 Onze Nederlandse
koren en korpsen; 18.30 Regerings-
uitzending; 19.00 Nieuws; 19.15 Dub-
bel Vier o.l.v. Alex Schellevis; 19.30
Het actueel geluid; 17.45 Engelse les;
20.00 Nieuws; 20.05 Programma-pro-
loog; 21.10 Lezing; 21.35 Musette-
orkest; 22.00 Orgelconcert; 22.30
Nieuws; 22.45 Avondoverdenking;
23.00 Fluitsonates van Bach: 23.30
Engelse organisten; 23.57 Sluiting en
Wilhelmus.
HILVERSUM II (415 M). VARA
7.00 Nieuws; 8.00 Nieuws; 8.50 Voor
huisvrouw; 9.00 gr.pl.; 9.35 Beetho
ven; 10.20 „Onze keuken", kook-
praatje; 10.45 Voordracht; 11.00 Le
zing over beroepskeuze; 11.30 Popu-
lair nonstop-programma; 12.00 Carlo
Carcassola en zijn orkest; 12.30
Weerpraatje- 12.33 Voor het platte-
land; 12.38 The Kilima Hawaiians;
13.00 Nieuws; 13.20 The Ramblers;
14.00 Gesproken portretten; 14.15
Jeugdconcert; 15.00 ,.Rumoer om
Dikke Drie", hoorspel; 15.30 „De
roodborstjes"; 15.45 De Regenboog
voor zieken; 17.15 Cawboy-liederen;
18.00 Nieuws; 18.15 Vara-varia; 18.30
Plato en Socrates; 19.15 Regerings-
uitzending; 20.00 Nieuws; 20.15 Ope-
ra-programma: 21.15 Lekenrecht-
bank; 21.20 ..Het doek valt", hoor
spel- 22.20 Malando en zijn tango-
rumba orkest; 22.45 Boekbespreking
23.00 Nieuws; 23.15 Orgel; 23.30
Nieuwe successen van over de
oceaan.
vast om^jnd vernieuwingsplan, ste-
vig gebaseerd en dat ook planmatig
zal worden uitgevoerd; het is zo
goed opgezet, dat een terugtocht
volgens de plannen niet te verwach-
ten is. Het is hem een grote vreug-
de te mogen me#werken, om daar-
door het onderwijs te dienen. het
lager onderwijs is de belangrijkste
onderwijsvorm voor het Ned. volk.
Dan richt de minister een en-
thousiast woord tot de onderwijzers.
Daarvan hangt het in eerste instan
ce af of de vernieuwing zal sfagen;
als voorbeeld wijst hij op „het le-
vensverhaal van Ambrosius", de
Limburgse onderwijzer Jan Hen-
driks een voorbeeld voor ons alien.
Namens de regering sprak de minis
ter zijn grote voldoening uit over
de zo juist begonnen onderneming
en wenste haar een groot succes toe.
Inspecteur Jos Aarts uit Tilburg
sprak dan over de practische zijde
van het vraagstuk. Als ervaren on-
aerwijsman wees hij op de beteke
nis der schoolpractijk, constateerde
dat er dikwijls tekort aan juiste in-
zichten bestaat, dat het individu
vaak ondergaat in de massa, waar-
schuwt tegen drilsysteem, routine en
sleur. De vernieuwingsdrang is
goed, verraadt een edele ontevre-
denheid en zoeken naar het beste;
gevaren dreigen de vernieuwing
echter: dat het een slagwoord wordt,
soms ziet men reeds defaitiime.
Daarom zijn de nu geopende cur
sussen zo goed, ze zullen duidelijk
maken hoe het beste rekening ge-
houden kan worden met de eisen
van het onderwijs en het leven en
met de psychologie van het kind.
Er is bericht, dat er een ma
chine uit Amerika op komst is,
die 30.000 borden p. dag maakt.
Dat is een mooi bericht. En toch
is het, goed uitgerekend, precies
9.000.000 borden per jaar. Want
wij nemen aan, dat die machine
net nog christelijk genoeg is, om
Zondags niet te werken. En dan
is het 300 maal 30.000 is, volgens
Bartjes 9 millioen stuks, dat is
voor elke Nederlander een. Maar
dat is een goed begin, als het re
sultant ervan niet is, dat nu nog
meer Nederlanders met een bord
voor hun kop gaan lopen. 1Yu
nog een machine voor kop-en-
schotels en zo, enwe zijn
er nog niet, maar we komen er
wel. Want er zit altijd een hele-
boel risico aan serviesgoed, gelet
op de vrolijke keuken, die onze
samenleving tegenwoordig is.
En ook moeten er dan, behalve
machines, servies-p unten ko
men. Maar daar moet de staats-
rr\achine van Je M'aintiendrai
voor zorgen!
Op Dinsdag 17 Februari a.s. zal
de voormalige boerenleider voor
Noordholland Jan Saal uit Barsin-
gerhorn zich voor het Bijzonder Ge-
rechtshof te Amsterdam hebben te
verantwoorden. Behalve de functie
van boerenleider heeft hij die van
bestuursraad voor landbouwaange-
legenheden bekleed.
te maken. Hij heeft het vrijwillig
gedaan en hij is mede schuldig aan
het feit, dat de woningtoestand in
Den Haag zo precair is en aan het
leed dat het Nederlandse volk is
overkompn.
De procureur-fiscaal eiste 6 jaar,
met aftrek, ontzetting uit de beide
kiesrechten voor het leven, en een
geldboete van f 25.000.subs zes
maanden hechtenis.
„En toch heb ik niets voor de
Duitsers gedaan", was verdachte's
laatste woord.
In de grensstreken is men over-
gegaan tot het nemen van zeer dras-
tische maatregelen tegen de smok
kel. Er zyn zeer zware patrouilles
samengesteld. waarby de verschil-
lende opsporings- en justitiele dien-
sten zijn gecoordineerd. Volledig ge-
motoriseerde vliegende brigades
zullen het werk van deze patrouil
les aanvullen en langs de gehele
grens opereren.
De veronderstelling, als zou wor
den overwogen de smokkel te be-
strijden met pantserwagens, mitrail-
leurs, licht anti-tankgeschut en
mijnen, waarb ij dan tevens de
grenswegen geblokkeerd zouden
worden, is fantasie.
Het troepentransportschip „Nw.
Holland" is Zaterdagmorgen om 6 30
uur van de Sumatrakade met onge-
veer 1700 militairen naar Indonesie
vertrokken.
Dit is de laatste reis van het
schip in deze functie, want .in Ba-
tavia wordt het schip overgedragen
aan de Koninklijke Paketvaart Mii.,
die het weer voor de p&ssagiers-
vaart zal laten ombouwen.
De manschappen bestaan voor 't
grootste gedeelte uit een batal-jon
infanterie uit Maastricht, een deta-
chement mariniers uit Bergen op Z.
en een detachement marineschepe-
lingen uit .Amsterdam.
H
Gisteren stond voor het Byzon-
dere Gerechtshof te Den Haag te-
recht de Haagse aannemer A.
Heijstceg, die in de jaren 1942
1944 sloopwerken voor de Duit
sers had verricht. Zo was hy
verantwoordelijk voor de afbra-
ken van de Haagse stadswijken
Duinoord en Statenkwarticr, het
cafe-restaurant ..Chateau Bleu" in
het Haagse bos, talrijke sloopwer
ken in een respectabel aantal
andere gemeenten, o.a. in Katwyk.
In Katwijk had hij afgebroken
..binnen het kader van het uitbrei-
dingsplan" vertelde hij. „Het afbre-
ken van de boulevard in Katwijk
was zeker ook een uitbreidings-
plan", vroeg een van de leden van
het Hof. En de procureur-fiscaal kon
niet nalaten te zeggen „V krijgt
binnenkort een standbeeld in Kat
wijk".
De voormalige opzichter van Hcij-
steeg verklaarde dat verdachte vol-
komen betrouwbaar was, want, zo
vertelde hij, de arbeiders van wie
hij wist dat ze naar de Engelse zen-
der luisterden, had hij niet verra-
den. Had verd. die sloopwerken vrij
willig aangenomen?! Dat was de
grote vraag. Uit enige verklaringen
die de president voorlas. bleek dat
onze Heijsteeg wel degelijk vrijwil
lig de werkzaamheden op zich had
genomen. De totale aanneemsom
bedroeg 959.000.—! Maar verd.
kwam daartegen in opstand en zei,
van gemeentewege te zijn opgeroe-
pen. De president stelde daartegen-
over weer een verklaring van de
burgemeester van Zoeierwoude,
waarin deze zeide dat Heijsteeg zijn
diensten vrijwillig had aangeboden.
De procureurfiscaal noemde verd.
een piraat. Dat reed daar rond in
een eigen auto, met een eigen chauf
feur en zijn zakken vol geld, ver-
diend in een allergemeenst bedrijf.
Een winst van 152.000.wist hij
Ter vereenvoudiging der distri-
butieregeling ten behoeve van a.s.
en jonge moeders zijn de volgende
maatregelen getroffen. Met ingang
van 1 Februari zullen naar het
Centraal Distributiekantoor mede-
deelt, moeders in het bezit worden
gesteld van een zgn. CA-kaart. Op
deze kaart komen zeven bonnen
voor, bestemd om als inwisselings-
bon te dienen voor de kaartjes
voor extra rantsoenen levensmid-
delen. Voorts bevat de CA-kaart
20 bonnen a tien textielpunten, een
bon voor een paar damesschoenen,
een bon voor twee dekentjes, een
bon voor matrasje met kussentje,
een bon voor een rantsoen huis-
houdzeep en een bon voor brand-
stoffen. Op deze laatste bonnen
kunnen de desbetreffende artikelen
rechtstreeks gekocht worden. In-
wisseling bij do distributiediensten
is dus niet nodig. Na de geboorte
van het kind zal de jonge moeder
een zgn. CB-kaart ontvangen,
waarop vijf inwisselingsbonnen
voor extra rantsoenkaartjes voor
levensmiddelen voorkomen. A.s. en
jonge moeders, die reeds in het be
zit zijn van een CM-kaart zullen de
hun toekomende verstrekkingen op
laatstgenoemde kaart blijven ont
vangen. Voor de textiel-detailhan-
del geldt, dat zij de bonnen voor 't
matrasje en kussentje en de twee
dekentjes op dezelfde wijze dienen
te behandelen als de tot dusver
voor deze artikelen afgegeven spe-
ciale vergunningen.
Ter gelegenheid van het rege
ringsjubileum van H. M. de Ko
ningin zal in Mei a.s. bij de firma
Boom-Ruygrok te Haarlem een spe-
cigle volksuitgave het licht. zien,
getiteld ..Koningin Wilhelmina",
Moeder des Vaderlands". Aan de
hand van een 36 pagina's foto's en
een 12 pagina's tekst wo^lt op een-
voudige, doch kernachtige wijze,
hulde gebracht aan onze vorstin en
tevens een mooie levensbeschrij-
ving, die een blijvend bezit is.
De uitgave, in koperdiepdruk uit
gevoerd, wordt tegen de prijs van
f 0,95 beschikbaar gesteld en is dus
in de ware zin des woord een volks
uitgave.
Op 10 Februari a.s. zal in het
Stedelijk Museum te Amsterdam
een grote filmtentoonstelling wor
den geopena. Deze unieke expositie
zal aan de hand van tal van afbeel-
dingen en apparaten de bezoekers
een indruk trachten te geven van
de ontwikkelingsgeschiedenis der
filmkunst. Ook zullen er voorstel-
lingen plaats vinden van bekroonde
Belgische en Nederlandse films.
Het m.s. „Kota Baroe" van de
Kon. Rotterdamse Lloyd, dat gis-
terenmorgen om tien voor tien Port
Said verliet op de thuisreis naar
Rotterdam, kreeg een uur later
lichte motorschade, waarop de ge-
zagvoerder besloot met langzaam
draaiende motor naar Port Said
terug te keren, teneinde het euvel
te verhelpen. Het is mogelijk, dat
de aankomst, die op de 13de was
gesteld, daardoor enigszins zal wor
den vertraagd.
Met het flagship ..Norway" van de
American Overseas Airlines is Zon-
dagavond dr. Herman B. Baruch, de
Amerikaanse Ambassadeur in Ne
derland, op Schiphol aangekomen.
Op 2 Januari jl. vertrok dr. Ba
ruch met de „Nieuw Amsterdam"
voor een vacantie naar de Verenigde
Staten.
Dr. Baruch. die op het vliegveld
werd verwelkomd door de gehele
staf van de Amerikaanse ambassade,
sprak bij zijn aankomst de* geruch-
ten, die hem bestempelden tot toe-
komstige ambassadeur in Parijs, met
beslistheid tegen.
De Bijzondere Raad van Cassatie
heeft uitspraak gedaan in de zaak
van A. C. Groen te Alkmaar, die
door het Bijzondere Gerechtshof te
Amsterdam tot vijftien jaar gevan-
genisstraf met aftrek was veroor
deeld wegens verraad. De procu
reur-fiscaal had geconcludeerd tot
veroordeling tot twaalf jaar. De
Bijzondere Raad heeft deze conclu-
sie bevestigd.
In de raadsvergadering der ge-
meente Waalwijk werd met 11 te
gen 3 stemmen het voorstel aange
nomen de personele belasting met
10 procent te verlagen.
De speler van „Wierd,en" H.
Westerink is in verband met het
bel,edigen en het mishandelen van
de scheidsrechter tijdens de op 14
December 1947 gespeelde wedstrijd
Golto-Wifirden door de K.N.V.B.
geschorst tot 3 Januari 1950. G. J.
C. Westerink, eveneenslid van
Wierden werd geschorst voor de
tijd van 3 Januari 1948 tot 3 Jan.
1952, zulks wegens opzettelijk trap-
pen van een tegenstander alsmede
het opzettelijk en bij herhaling
slaan van de scheidsrechter tijdens
bovengenoemde wedstrijd.
Een bijzondere verdienste is
het niet, we behoeven er niets
bijzonders voor te doen. Daar
zorgt de tijd wel voor. Voorlopig
zet hij zijn knagende tand nog
niet in ons, maar bouwt hij op,
doet hij ons uitgroeien tot de
volwassen mannen-maat. Ten-
minste, als u de aanminnige
leejtijd van drie, vier kruisjes
nog niet al te ver overschreden
hebt. Wie in jeugdige levens-
moed zijn derde tiental bereikt,
gaat een kroonjaar in, zoals men
dat noemt. Hij mag verzekerd
zijn van de welwillende wensen
die hem van alle kanten worden
aangeboden. Bij een kroon-jaar
behoren ook kroon-getuigen. Die
zijn mede in het complot betrok
ken Het is goed, zijn verjaardag
te vieren omringd door goed-ge-
zinde mensen. Dat is een prij-
zenswaardige gewoonte, 'n mooi
huiselijk gebruik, waar we ook
zorgvuldig aan moeten vasthou-
den. Familie- en vriendschaps-
banden zijn kostbaar.
MARCUS.
DE KIP
In Edinburgh op een
pluimveetentoonstelling
was een haan te be-
zichtigen, die het ge-
presteerd had zich in
een hen te veranderen.
waarna het dier weer
haan werd. Spulbaas
zit met belangstelling
de volgende Westfriese
pluimveetentoonstelling
af te wachten.
DE KOE
Bridge Birch, een zeven
jaar oude Friese koe,
in Engeland heeft het
wereldrecord in het
melkgeven verbeterd.
Het geheim hiervan
attention, Westfriese
veehouders) zit waar-
schijnlijk in de 4 liter
donker bier, die de be-
roemde koe per dag te
drinken krijgt.
DE LIEFDE
In Engeland is de ben
zine op de bon. Twee
motorrijders in Devon,
die allebei ver van hun
meisje afwonen, hebben
een extra rantsoen ben
zine ontvangen Of de
meisjes in kwestie
dochters van een dis-
tributie-ambtenaar wa
ren, werd er niet bij
vermeld
DE JAGER
Mr. Robinson, een
Australische sportvlie-
ger, is beboet. daar hij
vanuit zijn vliegtuig op
herten jaagde. De ko-
nijnen in de Castricum-
se duinen zijn voor
Parmentier gewaar-
schuwd.
DE GROOTVADER
Toen de Franse minis
ter van financien tijdens
zijn besprekingen in
Londen plotseljpg aan
de telefoon met Frank-
rijk werd geroepen,
dacht men aan belang-
rijke regeringszaken.
Hij bleek echter alleen
maar grootvader te
zijn geworden. De franc
devalueerde toch.
HET PAARD.
In zijn testament be-
paalde een Engelse her-
tog. Woolstencroft. dat
na zyn dood zijn paard
moest worden gedood.
Het testament was ech
ter zonder getuigen
opgemaakt en werd
hierdoor ongeldig ver-
klaard. Het paard bof-
te.
SPULBAAS
Maandagavond omstreeks kwart
over zes is het 11-jarig meisje L. S.
uit Heemstede, die op de rijweg,
vlak naast het trottoir liep, in bot-
sing gekomen met een .jongen. die
zijn evenwicht verloor by het lopen
op het smalle reepje trottoir. Het
meisje kwam te vallen, juist op het
ogenblik, dat een auto voorbijreed.
Het meisje geraakte onder de auto
en was op slag dood.
Wegens het achterhouden van
43.034 blikjes gecondenseerde melk
heeft de tuchtrechter de N.V. Bre-
dase melkinrichting v.h. Rappard
en van Weel te Breda gestraft met
een boete van f 10.000 en sluiting
van het bedrijf voor de tijd van 6
maanden, ingaande 15 Februari.
(Van onze Parijse correspondent)
E LAATSTE DAGEN voor de Franse franc een nieuwe waarde
kreeg, heerste er een nauw bedwongen spanning in het
land. Iedereen, die maar een paar duizend franc over had, kocht
er wat voor. De kleine man, zonder spaarbankboekje en wat
daarbij hoort, sloeg sigaretten, sokken, wat parfum of een paar
boeken in. De beter gesitueerde zocht het meer in stofzuigers,
radio's of misschien wel automobielen, als hij tenminste voor
zijn goud of francs geen dollars clandestien kocht
De oorzaak van die kooplust hoeft
natuurlijk niet ver gezocht te wor
den. De Franse burgerij, van ouds-
herre zeer voorzichtig in de aange-
legenheden der portemonnaie, wilde
op z'n hoede zijn voor mogelijke
nieuwe prijsstijgingen. En laat ons
daar maar geen doekjes om winden,
die angstvalligheid was een veeg
teken. Immers, juist omdat het
Franse volk de laatste jaren geen
vertrouwen in het geld heeft gehad,
stegen de prijzen zo gemakkelijk,
en juist omdat de prijzen omhoog
gingen, moest de franc voor de bui-
tonlandse markt gedevalueerd wor
denMoet die devaluatie op zich-
zelf nu ook alweer het wantrouwen
komeh versterken? Als hier niets
tegen gedaan wordt, dan is er grote
kans dat de regering zich straks
weer voor dezelfde noodzaak ge
steld ziet.... Enfin, laat ons niet
op dp gebeurtenissen vooruit lopen,
en laten wo liever eens zien wat
voor andere kanten er aan Frank-
rijks's nieuwe franc alzo vastzitten.
Ingewikkeld.
Het is een beetje ingewikkelde
historie met deze devaluatie, want
het is een devaluatie die z'n naam
niet eens durft te noemen. Formeel
namelijk is er geen nieuwe waarde
aan het Franse geld gegeven, doch
heeft de regering „slechts" een pre
mie van 80 pet. beschikbaar gesteld
voor de particuliere exporteurs. Na
tuurlijk deed die regering dat niet
om de zakenlui nu eens te vriend
te houden. Neen, zij deed het om
dat op z'n Hollands gezegd de boel
in Frankrijk lelijk zijn spaak gelo-
pen. Waarom? Omdat de prijzen zo
hoog geworden waren, dat alleen
een Fransman met het nodige pa
pier in z'n portefeuille nog kopen
kon, maar het buitenland niet meer.
We zullen daar eens een eenvoudig
voorbeeldje van geven.
Stel, dat de heer Coty, de fabri-
kant. van schone reukwerken, een
fles parfum wilde verkopen aan
de kapper Jansen ip de Langestraat
te Amersfoort. aan de Bezuiden-
houtseweg in Den Haag, of op de
Kruiskade te Rotterdam. Om met
z'n kosten uit te komen en in het
dure Frankrijk ook nog een beetje
te kunnen leven, zou die meneer
Coty vorige week nog voor zijn fles
parfum hebben moeten vragen
laat ons zeggen 1000 francs. Doch
de heer Jansen was in die tijd wel
gedwongen om te zeggen; „Merci,
het gaat niet door, want u bent te
duur." Duizend francs namelijk be-
tekende vorige #eek in Hollands
geld f 22.50.
Doch dit is nu helemaal anders
geworden. Want meneer Coty kan
nu volstaan met 600 francs te
vragen. Weliswaar betekent dit,
dat onze kapper Jansen hem slechts
f 13.50 voor diezelfde fles parfum
betaalt, doch geen nood: Het Franse
..Office des Changes" betaalt hem
voor die f 13.50 niet alleen z'n 60Q
francs terug, doch legt er nog tach-
tig procent op, zodat Coty royaal
met z'n kosten uitkomt.
De vrije geldmarkt.
En eigenlijk kan die Franse par-
fumfabrikant nog goedkoper leve-
ren, want.Frankrijk's minister
van financien heeft zowaar ook dat
plannetje van „een vrije markt voor
de geldhandel" door kunnen zetten.
Nu is het wel waar, dat die vrije
markt voorlopig alleen maar open
is voor de Amerikaanse dollar en
de Portugese escudo, maar langs
een omweggetje kan de handige
koopman daar toch best van profi-
teren. Hoe werkt namelijk die'„vrije
geldmarkt"?
Wel, ook dat zit eenvoudig in el-
kaar, de particuliere zakenman die
in Amerika of Portugal verkoopt,
hoeft slechts de helft van zijn bui-
tenlandse geld bij het ..Office des
Changes" in te leveren. Voor die
helft krijgt hij alvast de „normale"
koers uitbetaald. plus.... z'n tach-
tig procent. En met de andere helft
mag hij doen wat hy wil. Welnu,
daar wandelt hij natuurlijk mee
naar de markt der vrije koersen
en dje koersen zijn voorlopig nog zo
voordelig, dat de exporteur op Ame
rika in de praktijk niet een toeslag
van 80 procent doch zelfs wel van
130 procent incasseert. Welnu, dan
kan hij ook nog wel iets van z'n
prijs voor Nederland of Belgie af-
doen.
Waarom geen devaluatie?
Men zal zich natuurlyk afvragen,
waarom de Franse regering bereid
was om zulke hoge „premies" uit te
betalen. Zij heeft daar bepaald een
goede reden voor. Immers. door het
betalen van die premies „koopt" zij
buitenlands geld en voor dat geld
kan zij de artikelen in het buiten
land kopen, waar het land zo drin-
gend om verlegen zit. Bovendien:
door het verlammen van de eigen
uitvoer dreigde er werklobsheid op
grote schaal te ontstaan in Frankrijk,
met al de chaos en ellende die daar
bij horen. Dit gevaar is thans al-
dus hoopt tenminste de regering
bezworen.
Maar waarom heeft nu eigenlijk
de Franse regering zo*n ingewikkel
de, zo'n on-openhartige, wijze van
monetaire herwaardering gekozen?
Waarom is de franc niet zonder om-
wegen gedevalueerd? Ook daar zijn
redenen voor. Om te beginnen is
daar de budget-kwestie. Algehele
devaluatie zou namelyk het goud
toch al zo uiterst spaarzaam aanwe-
zig in de ..Banque de France" n6g
minder waard gemaakt hebben, en
de regering-Schuman zou dan wel
helemaal van het streven naar een
sluitend budget hebben kunnen af-
zien. Pikant bijzonderheidje: Door
het instellen van een markt voor de
vrije goudhandel hoopt de regering
trouwens er nu eens eindelijk in te
slagen om althans een gedeelte van
de in oude kousen en onder de vloer
verstopte clandestiene goudvoorraad
weer tegen bankbiljetten in te wis-
selen.
Maandagmiddag is onder grote
belangstelling de nieuwe burge
meester van Zandvoort, mr. H. M.
van Fenema. als zodanig gelnstal-
leerd. In zyn installatierede wees
de loco-burgemeester op de grote
.taak. die de nieuwe burgemeester
wacht om van de grotendeels afge
broken gemeente wederom een bad-
plaats te maken voor de bevolking
van het achterland, zoals Haarlem
en Amsterdam.-- In zijn antwoord
deelde mr. Fenema mede, dat zijn
eerste taak zal zijn mede te helpen
de woningnood geleidelijk op te
heffen en daarnaast te komen tot de
bouw van hotels en pensions ten
dienste van vacantiegangers. Ver-
volgens werd de burgemeester door
verschillende autoriteiten toegespro-
ken, o.a. door dr. Cremers, de bur
gemeester van Haarlem.
Vorige week werd de gehele we
reld opgeschrikt door de geweld-
dadige dood van Mahatma Ghandi,
de vader ener natie, de prediker der
verdraagzaamheid en de vredes-
volle strijder voor India's onafhan-
keljjkheid. Deze moord is van te
groot typerend belang en kan op
het wereldgebeuren een te grote
terugslag veroorzaken om in deze
rubriek onbesproken te kunnen
laten.
Vooral de laatste jaren werden
door Ghaadi besteed om het con
flict tussen de Hindoe's en Mo-
hammedanen in Brits-Indie te be-
zweren en het is een des te ironi-
scher loop van het noodlot, dat 't
een mede-Hindoe moest zijn, die
hem de dood injoeg. De laatste
vasten, waardoor Ghandi succesvol
intervenieerde in de ongeregeldhe-
den was waarschijnlijk oorzaak,
dat de Hindoese extremisten zich
tegen hem keerden en waardoor
een hunner jonge leden zich ge
roepen gevoelde de Mahatma te
doden.
De ontevredenheid onder deze
extremisten was reeds eerder ge-
bleken, toen een van hun volge-
lingen een bom in de richting van
Ghandi wierp.
Een grote verontwaardiging is
door geheel India gegaan en op
dergelijke ogenblikken kan van
alles gebeuren. Tot een zekere
grens heeft het diepe respect' voor
de dode Indische leider, hoe wel
met wraakgevoelens vermengd,
voorkomen, dat Ghandi's dood ge-
paard ging met grote oyjusten, die
hij tijdens zijn leven zo krachtig
had bestreden. Er is om hem ge-
treurd, zoals
nog nooit bij de
dood van een
Indische staats-
man het geval
was. Voor on-
telbare Indiers
blijft hij het
symbool van dat ontwakende na-
tionale besef, dat gedurende zijn
gehele leven door hem als de groot
ste factor werd beschouwd voor
de verzekering van India's welzijn.
Voor zover het de Indische poli-
tieke situatie betreft zal Ghandi's
verdwijnen van het politieke toneel
niet veel veranderingen met zich
meebrengen. Inderdaad werd hij
wel tot het einde van zijn leven
door Pandit Nehru geraadpleegd
en had hij door zijn geestelijk pres
tige een grote invloed, die zich ver
buiten zijn eigen kring van .mede-
werkers uitstrekte, maar al is zijn
dood voor Pandit Nehru dan een
persoonlijke slag een verduiste-
ren van de ster, die hem vanaf
zijn jonge jaren leidde het is 'n
vaststaand feit, dat in speciale po
litieke aangelegenheden Ghandi
geen invloed op de regering wens
te en ook niet uitoefende.
Nehru zet het ambt van rege-
ringshoofd. waartoe hij geroepen
werd, voort. Als de vrede in India
verzekerd dient te worden. dan zal
hij zich bereid moeten tonen com-
promis-voorstellen te aanvaarden,
die het dag-voor-dag beleid van de
representatieve regering zozeer
kenmerkt.
HET
WERELD
GEBEUREN
toepassing
worden verklaard, dat eeiP mysti-
Op Ghandi kan van
cus, wanneer hij staatsman wordt.
de noodzaak van een compromis
aangaan nooit wil aanvaarden, zo
als Tolstoi' in ziin persoonlijk leven
en zoals Ghandi telkens en telkens
weer liet zien in zijn veelbewogen
en gedenkwaardige loopbaan als
India's nationale leider.
Sic Transit.
Om aan de actie tot opvoering
van de aardappelschillen-inzameling
in ons land meer luister bij te zet
ten is door het Ministerie van Land-
bouw, Visserij en Voedselvoorzie-
ning een affiche uitgegeven, waar
op in felle kleuren in beeld wordt
gebracht, dat door het aardappel-
schillen-inzamelen onze jeugd in
staat zal worden gesteld meer melk
te drinken.
En toch.
bezorgde een andere vrouw hem de
enige gelukkige ogenblikken, die hy
had in die lange, bange dagen. Si-
mone Cantri had hem verzorgd met
zoveel toewijding en liefde, dat hij
zijn verplichting tegenover haar als
een drukkende last ging gevoelen.
Hij vroeg zich vaak af, hoe hij het
haar vergelden kon. Hij vroeg zich
af, hoe die vrouw er toe gekomen
was, zoveel opoffering te betonen
aan een volkomen vreemde. Toen
de pijnen wat minder werden en zijn
gedachten helderder, begon hij de
waarheid te zien. Hij las die in haar
ogen, in de tederheid van haar hulp,
in de b'uiging harer stem, in de korte
droeve verhalen. die ze hem -over
zichzelf deed. Hij huiverde, toen hij
die waarheid ontdekte. Die vrouw
hield van hem en verwachtte, dat
hij haar liefde zou beantwoorden.
En dat was hem onmogelijk.
Hij sprak haar met opzet vaak
over het meisje, dat hij liefhad. Het
kostte hem moeite, over Solange te
spreken, maar hij wilde die vrouw
laten zien, hoe de zaken stonden.
Ze lyisterde geduldig en scheen er
zelfs belang in te stellen. Hij ver
telde haar uitvoerig over het meisje
dat hij wel nooit zou kunnen trou-
wen, maar dat hij toch tot zijn dood
toe trouw zou blijven. Maar hij
kende het karakter van die vrouw
niet .Hij wist niet, dat zijn verhalen
haar juist sterkten in haar voorne-
men, zijn liefde te winnen, juist,
omdat zijn andere liefde immers
hopeloos was.
Op een warme avond in Juli, toen
hij in een ander kamertje op een
stoel voor 't raam mocht zitten,
kwam het tot ontknoping. Zijn ge-
laat was vermagerd en zijn li-
chaamsomvang zo verminderd, dat
zijn kleren hem los om het lijf hin-
gen. Zijn baard was lang geworden
en dat stond hem beter, dan de stop-
peibaard, waarmee hij gekomen was.
Maar het ergste was. dat hij ge
voelde, hoeveel dank hij aan die
vrouw verschuldigd was voor haar
zorg en lief<jev,plle verpleging. Zou
Solange het hem niet vergeven, als
hij haar uit dankbaarheid trouwde?
De omstandigheden waren immers
zo geheel buitengewoon?
Toen Simone Cantri binnenkwam
vond ze hem snikkend als een kind
met het gelaat in de handen ver-
borgen. Ai haar vrouwelijk mede-
lijden met die zo verzwakte man
kwam boven: Ze drukte een kus op
zyn vermagerde handen, die nat
waren van tranen. Hij schrok, als-
of hij door een wesp gestoken was
en sloeg zijn handen uit met zoveel
woestheid, dat hij haar in het ge
laat trof. Vol ontzetting keek hij
haar aan. Hij had haar geslagen.
haar, de vrouw, die herrrzo zorgvol
verpleegd had. Haar gelaat was
doodsbleek geworden. Hij wilde iets
zeggen, maar hij kon geen woord
uitbrengen. Wat kon hij ook zeg
gen?
Hij hijgde naar adem. Zyn beven-
de handen omvatten de arrrlleunin-
gen en hij sloot de ogen van schaam-
te en pijn. Maar op hetzelfde ogen
blik verdween de harde trek van
haar gelaat en ze knielde naast hem
neer en nam zyn hand in de hare.
Hij trok zijn hand niet terug.
..Vergeef het me", zei ze zachtjes.
„Ik ben zelf de schuld er van. Ik
weet dat het per ongeluk gebeurde".
Hij opende de ogen en schudde
zwakjes het hoofd. Ze hield hem
vaster, alsof ze bang was, hem te
verliezen.
..Juffrouw Cantri", zei hij einde
lijk. ,.Ik ben u meer schuldig dan
ik u ooit vergelden kan.. en ik
wil u niet bedriegen.Het was,
ge£n ongelukik wilde u wel
met slaan.zo laag ben ik niet.
maar ik 'wilde u afweren. Ik was
bang voor mezelf.en voor u
Ze keerde zich om en keek hem
vlak aan. Haar bleke gelaat en gou-
den haar waren buitengewoon
schoon in het avondlicht. Ze nam
ziin han 1 en drukte die aan haar
lippen. Hij durfde zich niet bewe-
gen. Ze yoelde zijn weigering en
boog zich naar hem toe.
..Ik houd van je". fluisterde ze.
..Het is schande, dat ik het zelf zeg,
maar ik kan niet anders. Ik houd
zielsveel van je".
Een ogenblik keek hij haar aan.
Ze vlijde zich tegen Jiem aan en
even sloeg hij zijn armen om haar
heen. Maar dadelijk herstelde hij
zich en liet haar los. Ze stond lang
zaam op. Ze had liever gehad dat
hij haar nog eens geslagen had.
..Simone", zei hy, „je moet dit
vergeten. Wet moeten het beiden
vergeten. Het kan niet!"
„Je bent een lafaard", zei ze be-
daard. „Je durft niet van me te
houden. Wat betekent dat andere
meisje voor je? Je hebt zelf gezegd.
dat je nooit met haar kunt trouwen!
En zij zal niet op je blijven wach
ten!"
„Ze wacht wel op me", zei hij.
„Waarom ben je toch zo wreed tegen
me? Ik ben je zo veel verschuldigd!
Ik zou alles voor je willen doen.
alleen dit niet!"
„Ik wil je liefde niet kopen door
goed voor je te zijn! Ik zal wachten,
tot je weer hersteld en sterk bent.
Ik heb je overrompeld. Dat was laag
van me; dat weet ik. Maar je zult
me wel lief gaan hebben en dat an
dere meisje vergeten! Zij zal niet op
je wachten!"
„Ze heeft indertyd al gedacht, dat
ik dood was en toch nog op me ge-
wacht! Ze zal nu ook wel wachten.
En ikzal altijd wachten op
haar!"
„Zal je wachten?" riep ze op vin-
nige toon. „Ze wachten?? Denk je
heus, dat ze op jou wachten zal, Eric
Tregat?"
Ze sprak de laatste woorden lang
zaam en duidelijk, alsof ze hem
wilde wonden.
Hij staarde haar zwjjgend aan. En
hij dacht niet aan het gevaar, dat
hij in de macht was van deze vrouw
die hij van zich gestoten had, maar
aan het feit, dat ze van hem hield,
ofschoon ze alles wist.
(Wordt vervolgd)
