u
OM ERICS LIEFDE
Oud pantserdekschip in zijn tweede jeugd
RADIO
Van Heemskerk tot Neptunus
1m,
Omgekomen NIWIN-artisten
UIT DE KERMIS DER WERELD
Minister v. d. Brink verzet zich
tegen twee socialistische moties
r
Kunstenaars met groot enthousiasme
Zei U iets?
Bazuin
Een wordt ingetrokken, een verworpen
J
Afhankelijke
onafhankelijkheid
N1EUW NOORDHOLLANDS DACBLAD - Vrijdag 13 Februari 1948
PAG. 3
VOOR DE DUITSERS had de oude Jacob van Heemskerk nog
wel degelijk waarae, want ook naar dat oude korkas staken
ze hun roofgrage vingers uit. De houten Schorpioen werd naar
het rijk van Hitler gesleept, om daar te worden ingericht als
logementsschip; de Hertog Hendrik en de Heemskerk werden als
drijvende batterijen tegen de Tommies in dienst gesteld. Wat
sen geluk dat het pantserdekschip heelhuids kon worden terug-
genomen, anders zou de Koninklijke Marine nu niet de beschik-
king hebben gekregen over een logementsschip, dat plaats biedt
aan ruim 800 dragers van de braniekraag; een schip, dat op
ingenieuze wijze op onze Marinewerf werd omgebouwd, als een
demonstratie van wat hoofd- en handenarbeiders in eendrach-
tige samenwerking vermogen te presteren.
Logies voor 800 matrozen
Posities Nederlandse
schepen
PROGRAMMA
VERBOUW MINDER
POTERS
Zegt de Stichting van de
Landbouw
In het harnas gestorven
250ste NIWIN-artist
Batavia
te
DRONKEN ACHTER HET
STUUR
Zware straffen geeist
Centrale v. R.K. Bureaux
voor Beroepskeuze
Eisenstein overleden
REGERING-SCHUMAN
Tegen te grote winsten
Doodstraf geeist tegen
oorlogsmisdadiger
Pannekoekrace
De Rode-Kruis-fraude
Semarang
te
FEUILLETON
door HARRIS BURLAND
Alle ruimte is benut
Morgen gaat het schip naar de
Buitenhaven, omgedoopt tot Hr Ms
Neptunus. De naamsverandering is
niet het enige. dat een opnerv-Tak-
kige toeschouwer moet bemerken.
Als hij de oude neemi>Ai.i „og
in zijn oude gedaante heeft g'ekend,
zal hij onmiddellijk constateren,
dat het uiterlijk ingrijpende wijzi-
gingen heeft ondergaan. Er is een
groot dekhuis gebouwd, waaruit
blijkt dat ailes is berekend op een
zo doelmatig mogelijke besteding
van alle ruimte die voor het onder -
brengen van een zo groot aantal
manschappen vereist is. De Neptu
nus is dan ook niet meer te be-
schouwen als een oorlogsschip. Zelfs
al zouden de schroeven niet zijn
weggenomen en de machine-instal-
latie gedemonteerd, dan nog zou dit
vaartuig op zee een zeer groteske
indruk maken. Maar de Neptunus
blijft een waardevol bezit van de
K. M., hoewel hij nooit meer de
zeeen zal doorkruisen en in vreem-
de havensteden de eer van onze vlag
hooghouden. Voortaan zal dit „schip
in ruste" een niet minder belang-
rijke functie te vervullen krijgen.
Hier gaan de komende jaren duizen-
den jongelui aan de bak en in hun
kooien, nadat de theoretische en
practische kennis, die iedere zee-
man moet bezitten in hun jeugdige
marine-bodies is gestampt. Kon
voor deze oudgediende een betere
bestemming worden gezocht? De
Heemskerk is als Neptunus in zijn
tweede jeugd en zal weldra onder-
vinden dat de geest bij de marine
waarachtig niet minder is dan 40
jaar geleden!
Van alle gemakken voorzien
Het laat zich denken dat er heel
wat tekeningen moesten worden ge-
maakt en dat langdurige confe
rences tusschen de ingenieursstaf
van de rijkswerf en* „Den Haag"
Aagtekerk. Rotterdam-Sydney, 11
Febr. te Haifa. Aloyonne, 11-2 v.
Monrovia naar Freetown. Aldabi,
Rotterdam-Rio de Janeiro, 11-2 180
mijl Z.W. van Bahia. Alhena, 11-2
van Teneriffe (Buenos Aires-Rotter
dam). Bali, 11-2 van Penang naar
Singapore. Bloemfontein, 11-2
van Durban naar East Londen.
Cistula, 11-2 van Abadan naar Sin
gapore. Congostoom, West Afri-
ka-Amsterdam, 11-2 te Le Havre.
Delftdijk, Vancouver-Rotterdam,
10-2 van Seattle. Duivendijk, Rot
terdamVancouver, 9-2 te San
Francisco. Kamerlingh Onnes,
10-2 van Batavia naar Rotterdam.
Leuvekerk, Amsterdam-Perzische
Golf, pass. 11-2 Gibraltar. Linge,
11-2 van Huelva naar Nederland.
Modjokerto, RotterdamBatavia,
11-2 21 uur van Marseille. Nieuw-
Holland, Amsterdam-Java, 11-2 in
Suez-kanaal. Oranje, 11-2 van
Singapore naar Colombo, alwaar 14-
2 verw. Tabintia, 11-2 van Sabang
naar Padang. Waterman, Rotter-
dam-Batavia. pass. 11-2 17 uur Point
de Galle. Westland, Amsterdam-
Rio de Janeiro, pass. 11-2 St. Pauls-
rock.
Alcyone, 12-2 van Monrovia te
Freetown. Alderamin, Antwer-
pen-Perzische Golf, 12-2 van Port
Said. Ceronia, 11-2 van Curacao
naar Rio dfe Janeiro. Groote Beer,
AmsterdamBatavia, pass. 12-2
Kaap Guardafui. Helder, 11-2
van Liverpool naar Antwerpen.
Hugo de Groot. New YorkNeder
land. 9-2 te Baltimore. Jaar-
stroom, 11-2 van Dakar naar Am
sterdam. Laurenskerk, Rotterdam
Calcuta, 11-2 te Genua. Loener-
kerk, RotterdamCalcutta, pass. 11-
2 Perim. Merwede, 11-2 van San
Francisco naar Montevideo. Mod
jokerto, RotterdamBatavia. 12-2
te Genua. Rossem, West Indie
Amsterdam, pass. 11-2 Ouessant.
Singkep, AmsterdamJava, 12-2 te
Lissabon, Sumatra, JavaNew
York ,pass. 12-2 Gibraltar. Tiba,
MontevideoRotterdam, pass. 11-2
Kaap Frio. Veendam, 10-2 van
Bermuda te New York.
ZATERDAG 14 FEBRUARI
HILVERSUM I (301 M.) K.R.O.
7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgymn.;
7.30 Morgengebed; 8.00 Nieuws
gr.pl.; 9.00 Voor de vrouw; 10.00
Voor de kleuters; 11.00 De zonne-
bloem, radio-ziekenbezoek; 11.45 So-
praan en alt; 12.00 Angelus; 12.03
Piano-recital; 12.30 Weeroverzicht;
12.33 Lunchconcert; 12.55 De zonne-
wijzer; 13.30 Lunchconcert; 13.50
Film en toneel; 14.20 Engelse les;
14.40 Franse balletmuziek; 15.15
Concert der jongeren; 15.45 K.R.O.-
kiosk; 16.30 Dp schoonheid van het
Gregoriaans; 17.00 De wigwam; 18.00
Volksliederenkwartet; 18.15 Journa-
listiek weekoverzicht; 18.30 Ned.
Strijdkrachten; 19.30 Kareol-septet;
19.50 Banden die binden; 20.00
Nieuws; 20.05 De gewone man; 20.30
Llchtbaken Henry de Greeve; 21.00
Radio-potpourri; 21.40 ..Oponthoud
in Nieuw-Mexico", verhaal; 22.05
Weekend-serenade; 22.30 Actualitei-
ten; 22.45 Avondgebed; 23.00 Nieuws
-f kath. nieuws; 23.25 Stabat Mater.
HILVERSUM II (415 M.) VARA
7.00 Nieuws; 8.00 Nieuws; 8.18 Orgel;
10.20 Radio-feuilleton; 11.00 Voor ar-
beiders in continu-bedrijven; 12.00
Marsen en walsen; 12.30 Weerpraat-
je; 13.00 Nieuws; 13.20 Malando en
zijn tango-rumba-orkest; 14.15 Har-
monie-orkesten, attentie! 15.00 Le-
zing; 15.15 The Ramblers: 16.00 De
Rotterkdamse havens; 16.15 Klein-
kunstprogramma; 18.00 Nieuws 18.15
Sportpraatje; 20.00 Nieuws; 20.05
Vara-varia; 21.30 Weekend-orkest;
22.00 Chinese legende; 22.30 Kwin-
tet Jan Corduwener; 23.00 Nieuws;
23.15 Hobbyhoek voor puzzelaars;
23.30 gr. pL
voorafgingen aan het ogenblik, dat
do eerste werklieden op de voor-
malige Heemskerk aan boord gin-
gen om hun opdrachten uit te voe-
ren. Om te beginnen moest er wor
den gesloopt. Alles wat overbodig
was diende uit het schip te worden
verwijderd, want er werd om ruimte
gevraagd. Waar voorheen op 302
koppen was gerekend, was het nu
noodzakelijk, het interieur zodanig
te veranderen, dat het drievoudige
aantal een behoorlijke inkwartiering
zou kunnen krijgen. Nu is het dan
zover dat de Neptunus naar de Bui
tenhaven kan worden gesleept, bin-
nen enkele weken gereed om de
adspirant-zeelui te ontvangen. En
ze kunnen zeker geen aanmerkingen
mak=n! Ook het verwende moeders-
kir I e zal toegeven, dat het daar
aan ooord heus wel is uit te hou-
den en dat zijn logiesgeleggnheid tot
in de puntjes is verzorgd. Dezer da-
gen hebben we een rondgang door
het schip gemaakt, geleid door
hoofdingenieur D. J. de Jonge, die
de Neptunus „in zijn zak" heeft.
Onder zijn leiding werden de plan-
nen tot verbouw van het inwendige
uitgewerkt, zodat we moeilijk door
een meer deskundige konden wor
den voorgelicht.
Terwijl de schilders hun glans-
verf nog op de deuren streken. de
monteurs de laatste meters leiding
bevestigden en de scheepsbeschie-
ters schaafden en beitelden aan de
banken en tafels voor de matrozen,
kregen we een indruk van wat aan
arbeid tussen de pantsergordels van
de Neptunus werd verricht. Ruime
verblijven voor de manschappen,
met kooien soms vier hoog beves-
tigd, hutten voor officieren en on-
derofficieren, installaties voor lueht-
verversing door heel het schip- wat
een omvangrijk en verantwooraelijk
stuk werk is hier tot stand gebracht.
Vol bewondering bezichtigden we de
kombuis met zijn enorme moderne
kook-ketels en koelkasten. Het inte
rieur van de longroom is buitenge-
woon smaakvol en vormt met de
hut van de commandant een aan-
blik van degelijkheid en fijne af-
werking. En in het ketelruim, waar
voorheen de zuigermachines de
Heemskerk met een 16-mijls vaartje
over de golven stuwden, staan nu
de ketels van de centrale verwar-
ming, als een treffend symptoom
van de metamorphose welke het
schip heeft ondergaan.
Het poterareaal dient sterk te
worden ingekrompen. Dit is de
conclusie van een beschouwing
over het pootaardappelenprobieem
in verband met de export, voorko-
mende in het mededelingenblad
van de Stichting van de Land
bouw. Het moet uitgesloten wor
den geacht een poterexport van
400 tot 500.000 ton per jaar in de
toekomst te kunnen handhaven.
De argumenten voor deze conclu
sie zijn: toekomstige vergroting van
de graan- en vetproductie, waar-
door het aardappelverbruik zal af-
nemen; concurrentie van andere
pootaardappel-producerende landen;
kwaliteitsverbetering van de buiten-
landse poterproductie terwijl men
ook verwacht, dat de valuta-positie
van diverse importerende landen
een stimulans voor eigen productie
zal zijn. Tenslotte dringt men aan
op opvoering van de Nederlandse
kwaliteiten.
Griekenland ontvangt van Amerika ammunitie en andere oor-
logsbenodigdheden, terwijl ook veel voedsel vanuit Amerika
wordt ingevoerd.
DiE VIER ARTISTEN, die juist
op het cind van hun tournee
door Indie ten bate van onze jon-
gens door de dood werden over-
vallen, zijn gisterenmorgen, voor
de gebruikelijke Niwin-auditie
voor artisten, die naar Indie gaan,
in het Odeon-Theater te Den Haag
herdacht. Het was ir. F. F. van
Rhijn, directeur van het centraal
bureau der Niwin, die voor het
voetlicht trad tot het uitsprcken
van een korte gedachtenisrede.
Het is voor de tweede maal. zo
sprak de heer van Rhijn, dat ik hier
de droeve mededeling moet doen,
dat Niwin-artisten, op tournee in
Indie, bij een vliegramp om 't leven
zijn gekomen. Spr. noemde de na-
men: Johan Gutlich (cellist), Elisa
beth Everts (pianiste), Francien
Gerrese (declamatrice) en Rudy
Broer van Dijk (violist). Hierna na-
men alle aanwezigen een minuut
stilte in acht.
Het verongelukte ensemble, dat
onlangs nog aan het graf van Hans
Snel heeft gestaan, heeft zo ging
de heer van Rhijn verder zijn
uiterste best gedaan. Spr. las ver-
volgens enkele passages voor uit
brieven van Johan Gutlich en Eli
sabeth Everts, die getuigden van het
grote enthousiasme, dat deze kun
stenaars bij hun optreden bezielde.
Meer dan 80 concerten hebben deze
mensen gegeven, tot zelfs op de
voorposten. Wij zijn overtuigd, in
de geest van de gestorvenen te han-
delen, als wij het werk voortzetten.
Evenals de groep van Hans Snel
zijn deze kunstenaars in het harnas
gestorven.
Enkele levensbijzonderheden
De verongelukte kunstenaars
vertrokken 18 October in Niwin-
verband naar Indie. Zy maakten
deel uit van het semi-klassiek
ensemble van Johan Gutlich. Dit
ensemble bracht een semi-klas-
siek programma. d.w.z. een pro-
gramma van lichtere, doch niet
oppervlakkige klassieke muziek.
Hierbij waren werken van Chopin,
Saint Saens Liszt, de Falla. Faure
en voordrachten van Anton Coolen,
Henriette van Eyck enz. Deze pro-
gramma's werden opgevoerd zowel
voor burgers als militairen.
De pianiste Elisabeth Everts deed
als leerlinge van Nelly Wagenaar
aan het Amsterdams Conservato-
rium in 1941 eindexamen met onder-
scheiding. In 1942 won zij de Julius
Rontgenprijs. En in 1943 behaalde
zij haar solistendiploma. Verder gaf
zij verscheidene orkest-concerten,
onder meer met het Residentie-
orkest. Vele malen speelde zij met
Willem Noske in ons land. Ook voor
de radio. Zij concerteerde o.a. voor
de It. gouverneur-generaal dr. van
Mook en voor de president van Oost
Indonesie, terwijl het gehele en
semble o.a. ook te Batavia optrad
met het Bataviaas Orkest.
De declamatrice Francien Gerrese
werd 19 Januari 1902 te Vlissingen
geboren. Zij verhuisde spoedig naar
Rotterdam, waar zij tot 1938 woonde.
Voor haar huwelijk was zij werk-
zaam als prive-secretaresse. Later
wijdde zij zich aan de voordracht-
kunst en nam lessen bij Albert Vo-
gel Sr. en Alida Tartand-Klein. Op
advies van de voordrachtkunstepaar-
journalist Henri Dekking, die zich
zeer voor haar werk interesseerde,
legde zij zich toe op de voordracht
van grote prozastukken, o.a. „Ka-
trien wordt soldaat" van Adrienne
Thomas, waarmede zij voor de oor-
log door het gehele land zeer veel
succes oogstte. Tevens stonden op
haar repertoire velerlei gedichten
en korte verhalen, zoWel ernstige
als humoristische. Zij reisde nog
een winter met een sprookjes-ma-
rionetten-theater voor kinderen en
was ook nog als actrice verbonden
aan het gezelschap van Cor Ruys.
Zij gaf veel declamatielessen, o.a.
aan verschillende meisjes-H.B.S.'en.
De cellist Johan Gutlich ontving
zijn muzikale opleiding aan het Con-
servatorium van de „Mij. tot Be-
vordering der Toonkunst te Rotter
dam", waar hij op 18-jarige leeftijd
het einddiploma behaalde. In 1933
werd hij als violoncellist aangesteld
in het ..Rotterdams Philharmonisch
Orkest". In hetzelfde jaar werd hij
aangesteld als violoncelleraar bij de
Mij tot Bevordering der Toonkunst,
welke functie hij tot nu toe be-
kleedde. Zijn functie in het orkest
moest hij wegens te drukke solis-
tische werkzaamheden in 1946 neer-
leggen. Naast zijn vele recitals en
radioconcerten, met piano gegeven,
is Gutlich door talloze paedagogi-
sche concerten een van de meest be-
kende propagandisten voor de klas
sieke muziek in Nederland gewor-
den.
De violist Rudy Brocr van Dyk
werd in 1926 in Den Haag geboren
en ving zijn vioolstudie aan op acht-
jarige leeftijd, onder leiding van
zijn vader, concertmeester der 2de
violen van het Residentie-orkest. In
1942 werd hij ingeschreven als leer-
ling van het Kon. Conservatorium
voor Muziek in de vio.olklasse van
Joachim Rontgen. Hij behaalde in
1945 en 1946 zijn onderwijs- en
solodiploma's, beide met onderschei-
dingen voor virtuose en solistische
eigenschappen. Hem werd de Fock-
medaille toegekend en hij ontving
de uitnodiging tot verdere studie
voor het behalen van de „Prix
d'Excellence''. Verschillende malen
mocht hij Nederland op uitwisse-
lingsconcerten in het buitenland
vertegenwoordigen.
Minister Gielen heeft het
klaargespeeld, een oude wens
van Katholiek Nederland de
vervulling nader bij te brengen,
door het wetsvoorstel om subsi-
die te verlenen aan de bijzon-
dere hoge scholen. De Tweede
Kamer is gisterenavond met de
behandeling van dit voorstel be-
gonnen en er klonken twee prin-
cipiele tegenstemmen: van de
communisten, natuurlijk en van
de P.v.d.A. Dit laatste was wel
is waar meer d e jure dan d e
facto, om bekende termen te
gebruiken, want de P.v.d.A. is
er practisch niet tegen, maar er
werd toch verklaard, dat men
niet moest denken, dat de Partij
voorstander van Bijzonder Ho-
ger Onderwijs is geworden. Dat
is prettig om te horen uit de
mond van „bondgenoten"Moet
daaruit geconcludeerd worden,
dat de P.v.d.A. 6ok in deze
kwestie het standpunt van de
opportuniteit inneemt? En moe-
ten wij aannemen, dat commu-
nisme en democratisch-socialis-
me in deze belangrijke kwestie
in begihsel toch weer een lijn
trekken? En dat de rationalisti-
sche traditie van Marx c.s. dus
toch nog leeft in deze partijen?
Woensdagmiddag is het Niwin-
gezelschap onder leiding van Syl-
vain Poons uit Nederland te Bata
via aangekomen. Sylvain Poons is
d£ 250ste artist, die door de Niwin
naar Indie werd uitgezonden.
In 1947 is het aantal personen, dat,
onder drankinvloed verkerend, een
auto of motorrijwiel had bestuurd,
gestegen. Dit deelde gisteren de
president van de Rotterdamse recht-
bank mede, toen de zaak werd be-
handeld tegen de 47-jarige repara-
teur D. G. van Veen uit Zevenaar
en de 41-jarige bakker J. Verheul
uit Krimpen aan de IJsel, die bei-
den door de kantonrechter waren
veroordeeld tot een maand hechte-
nis plus flOOO.boete subs, een
maand hechtenis. De heren, die door
hun dronkenschap het verkeer en
leven van velen in gevaar hadden
gebracht, waren van dit vftnnis in
appel gegaan. De officier van justi-
tie, Mr. J. C. J. Donker eiste tegen
hen resp. 1 maand en zes weken
hechtenis.
Op 7 Februari j.l. is opgericht de
Stichting „Centrale van R.K. Bu
reaux voor Beroepskeuze in Neder
land" bij welke Stichting alle R.K.
Bureaux voor Beroepskeuze in Ne
derland zijn aangesloten.
De Stichting stelt zich ten doe!
door onderlinge samenwerking een
juiste en doeltreffende voorlichtmg
bij school- studie- en beroepskeuze
aan daarvoor in aanmerking ko
mende personen, op principieel Ka-
tholieke grondslag, te bevorderen.
Zij zal trachten dit doel te berei-
kcn door het nemen van maatrege-
len ter bevorderingwan de ideele en
stoffelijke belangen der R.K. Bc-
roepskeuzebureaux in Nederland,
het stimuleren van de oprichting
van R.K. Beroepskeuzebureaux en
alle verdere wettige middelen ter
verwezenlijkirig van het doel.
Het secretariaat is gevestigd te
Rotterdam, Heemraadssingel 38.
Wie had Onze Lieve Heer op
het oog in het Evangelie van-
vandaag? Daar gaat het over die
genen die met hun eigen goede
dingen te koop lopen, pronkers
met eigen waar, die hun eigen
roem maar graag in het rond
bazuinen. Zij willen graag ge-
zien worden door de mensen.
Voor vleierij zijn zij gevoelig.
Hun verdiensten willen zij er-
kend en ge-eerd weten. Zo
kruipt de hoogmoed tot zelfs in
het goede dat zij doen. Dat is al-
lemaal niet echt, niet zuiver.
Het klinkt hoi, leeg. Het is als
een wanklank in de muziek. Zij
zijn als een gescheurde trompet,
hard, lelijk. Ook in het oor van
God. Christus waarschuwt daar
uitdrukkelijk voor: „Als gij dan
een aalmoes schenkt, bazuin het
dan niet voor U uit". Wees geen
schijnheilige, geen huichelaar.
Doe het goede in het verbor-
gene, alleen gezien door Uw Va
der, die alles doorziet en weet.
Dan pas zal Hij het U lonen.
MARCUS.
De Sowjet-filmer Sergjej Mi-
chajlowitsj Eisenstein is overle
den.
Eisenstein was nog kort geleden
bezig met de omwerking van het
tweede deel van zijn film „Iwan de
Verschrikkelijke". Dit deel had in
de Sowjetunie aan scherpe critiek
bloot gestaan. Het eerste deel van
„Iwan" is enige tijd geleden in ons
land vertoond.
Eisenstein is in 1898 geboren. Hij
is aanvankelijk bij het toneel werk-
zaam geweest en sinds 1924 filmpro-
ducent. Sedert 1929 was hij profes
sor aan het Sowjet-Staatsinstituut
voor cinematografie.
Zijn werk was geheel geinspireerd
op de proletarische revolutie en het
voortschrijden der Sowjet Unie, ge-
lijk hij in woord en geschrift ver
klaard heeft. „Pantserkruiser Po-
temkin", „Tien dagen, die de we-
reld deden wankelen", ,.De Gene-
rale Lijn" enz. leggen hiervan ge-
tuigenis at.
OPGEWEKT
Pietro Amelotti uit
Rome won 420.000 gul
den in een loterij. Hij
zal ondanks deze rijk-
dom zijn beroep, dat
bestaat uit het maken
van»doodskisten, voort
zetten. Schep vreugde
in het leven!
DIEPVRIES
Amerikaanse Noord-
poolreizigers hebben
blikken conserven w.
o. met ham en vruch-
ten gevonden, die aan
de pool door df expe
dite van Shacketon,
31 jaar geleden onder-
nomen, werden achter-
gelaten. Het eten in de
blikken was nog uit-
stekend enzonder
bon.
KOE OP KOE
In Noord Devon (Eng.)
viel een koe in een
ravijn, dat 165 meter
diep was. Dood. Een
tweede viel ook, doch
bovenop de eerste en
bleef ongedeerd. Men
had vijf uren nodig
om door mi'ldel van
een kraan het beest
weer op te hijsen. Wat
zal de koe gelachen
hebben.
GESCHIEDENIS
..Ruslands politiek
schijnt niet oo princi-
pes gebaseerd te zijn
of te worden gekend
door bepaalde kenmer-
ken. Opportuniteit is
een grote proef en wat
vandaag raadzaam is.
kan morgen weer niet
raadzaam zynDe
Russische gedachte
schijnt altijd wan-
trouwend te zijn
Het toelaten van alle
vreemdelingen is thans
moeilijkEr is
slechts weinig voor no-
dig cm het geheel on-
mogelijk te maken....
Geheimzinnigheid en
geheimhouding karak-
teriseren alles."
Bovenstaande regelen
vormen geen extract
uit een of ander zeer
recent witboek over de
Sovjet-Unie van thans
doch zijn te vinden in
een rapport van 1853.
dat de Amerikaanse
ambassadeur in Rus-
land uitbracht. Veran
deren de tijden?, zo
vraagt Spulbaas zich
at.
Spulbaas
NA DE DUIDELIJKE TAAL van minister van den Brink bij de
beantwoording van de opmerkingen van de Kamer in eerste
termijn over de begroting van Economische Zaken, zijn de kaar-
ten hier en daar wat meer open komen te liggen. Met name de
Partij van de Arbeid heeft het beleid van de nieuwe minister al
aanstonds in de politieke sfeer getrokken en eiste gisteren meer
toezeggingen van de minister op het stuk der socialisatie en te
vens een duidelijker uitgestippeld productieplan. Twee vruchten,
waaraan men de boom herkent van het oude socialistische ka-
rarakter, vruchten die bij de rechtse partijen aanstonds de smaak
naar een debat deden ontstaan.
Hier had men duidelijke taal en
men kon er rake dingen op rerug
zeggen, vooral toen de heer Suurhof
namens de P. v. d. A. kwam mede-
delen, dat socialisatie bij zijn frac-
tiegenoten ook als politiek middel
voorop staat.... Hoe kan men zich
beter bloot geven? Dr Kortenhorst
maakte er een dankbaar gebruik
van, door op te merken, dat men
ook namens de K.V.P. het punt
..socialisatie" gaarne op de agenda
ziet, maar nu juist niet om poli
tieke doeleinden. Laten wij eerst
eens proberen precies vast te stel-
len wat socialisatie eigenlijk is,
merkte deze katholieke afgevaar-
digde terecht op. Er is destijds door
een commissie, waarin socialisten
van naam als dr Wibaut zitting
hadden, vijf jaar over gedokterd,
maar men was toen nog steeds niet
aan een bevredigende definitie toe.
Inmiddels had de heer Nederhorst
een.tweetal moties ingediend. waar-
van de eerste ten doel had de Ka
mer een inzicht te geven in het plan
voor 1948, alsmede een nieuwe de-
viezemjota over te leggen, terwijl
de tweede een uitvoerig onderzoek
in de boeken van onze industrielen
vroeg, om aan de hand daarvan cij-
fermateriaal te verzamelen voor een
inzicht in de winsten die er in deze
bedrijven gemaakt worden.
Minister van den Brink had wei
nig moeite om aan te tonen, dat
beide moties overbodig waren. Hoe
wel hij de grootste waardering heeft
voor het werk van het Nationaal
Planbureau, zonder hetwelk hij geen
dag langer minister van econo
mische zaken zou kunnen zijn, was
hij er toch evenzeer van overtuigd,
dat dit bureau in het huidige cri-
tieke stadium, nu wij snakkend
naar deviezen. de dag tegemoet zien
waarop Marshall ons zijn eerste
hulpmiddelen zal zenden, onmoge-
lijk een productieplan voor 1948
kan maken. Minister Lieftinck was
inmiddels zijn jeugdige ambtgenoot
te hulp gekomen en ging ijverig met
zijn rode partijgenoten confereren
over de geheimen der deviezenzaken
en dit had een kalmerende invloed
op de linkse hoek, die op handha-
ving van het socialistisch ideaal
kennelijk meer prijs stelt dan op
samenwerking met minister van
den Brink.
De tweede motie is toch nog in
stemming gekomen, maar zij moest
met een meerderheid van 43 tegen
28 sneuvelen. Ook hier hadden de
Het Franse kabinet heeft een
wetsontwerp, dat het maken van
buitensporige winsten verbiedt,
eenparig goedgekeurd. Het wetsont
werp zal nu bij de Nationale Verga-
dering worden ingediend. Voorge-
steld wordt de kleinhandelsprijzen
,te stabiliseren op het peil van 15
Januari 1948, behalve in die geval-
len waarbij een winkelier kan aan-
tonen, dat zijn kosten naar verhou-
ding waren gestegen. Overtreders
zullen worden gestraft met tijde-
lijke of permanente sluiting van hun
zaken en boeten of gevangenisstraf-
fen. De regering besloot tevens tot
terugbetaling van 3 briefjes van 5000
frs. aan degenen, wier totaal bezit
minder bedraagt dan 70.000 frs.
argumenten van de bewindsman, die
aantoonde, dat industriele bedrij
ven veel moeilijker te coritroleren
zouden zijn dan b,v. landbouw- of
middenstandszaken en dat een heir-
leger rijksaccountants over ons land
zou moeten uitzwermen, die dan
vermoedelijk nog in geen jaren dit
werk zouden afkunnen, hun kracht
niet gemist. Alleen de communisten
vertoonden zich bij de stemming in
gezelschap van de Partij v. d. Arb.
De rest van de middag is besteed
aan snippergoed van deze begroting.
De katholieke afgevaardigde Mae-
nen bracht bij de behandeling van
de staatsmijnen hulde aan de Lim-
burgse mijnwerkers en vroeg de
aandacht van de regering voor Cj#
grensuitbreiding met het oog op een
vermeerdering van onze kolenrijk-
dom. De communisten gingen te
keer tegen het fascisme. dat ze in
het Zuiden van ons land weer zien
opkomen in de Poolse mijnwerkers.
die daar te werk zijn gesteld. Maar
de Kamer had geen zin zich in
spookgezichten te verdiepen en nam
de begroting z.h.st. ongewijzigd aan.
De procureur-fiscaal bij het Bijz.
Gerechtshof te Arnhem eiste
Woensdag de doodstraf tegen de
Duitse S.D.-beambte F. A. Enkel-
stroth, die terecht stond op grond
van vergrijpen tegen het oorlogs-
recht en tegen de wetten en gebrui
ken van de menselijkheid.
Deze mof, die gedurende de be-
zetting irf en om Arnhem en van
uit de beruchte ..Wormshoef" te
Lunteren opereerde, had een viertal
personen. onder wie de directeur
van de Zevenaarse Turmac-fabriek,
Gersdorf en twee jongens uit
Arnhem. zonder enige vorm van
proces of berechting, door middel
van een nekschot vermoord. Enkel-
stroth beriep zich, zijn moffennatuur
getrouw, op hoger bevel, waarop de
procureur-fiscaal zijn eis grondde
op het feit. dat verdachte in be
paalde gevallen zijn plichtsgevoel
boven internationale wetten had ge
steld. Uitspraak op 20 Februari.
Elke tiende Februari wordt
nog te Olney, in Engeland,
een oude traditie, daterend
van 1445, in practijk gebracht,
namelijk de pannekoekenrace.
De pannekoeken-klokken van
de kerktoren geven op een
Bepaald tijdstip aan de huis-
vrouwen het sein, aan het
bakken te gaan, en daarna
om zich naar het marktplein
te begeven. Bij het derde
klokkenluiden starten de deel-
neemsters, met de koekepan
in de hand, van de pomp af
voor de race over een afstand
van een kwart mijl naar de
kerkdeur. Tijdens het lopen
moeten zij de pannekpek drie
maal omgooien. De winnares
krijgt tot beloning een kus
van de klokkenluider.
Drie dagen onderhandelen in
Moskou hebben ten laatste geresul-
teerd in een Russisch-Roemeens
vriendschapsverdrag, dat 20 jaar
van kracht zal zijn en wederkerige
bijstand verlangt.
Uit de voorwaarden, die in zes
artikelen zijn samengevat blijkt
wel duidelijk, dat Roemenie zowel
op economisch als politiek gebied
nog nauwer met de Sovjet-Unie is
verbonden dan tot nu toe het ge-
val was. De voornaamste nadruk
wordt op een militaire alliantie
gelegd, terwijl andere zinsneden de
economische en culturele banden
tussen de twee staten betreffen. In
het geval van een oorlog met Duits-
land of diens bondgenoten moet
onmiddellijk militaire hulp worden
verleend en op andere wijze bij
stand worden geboden. De tekst
voegt er aan toe, dat het aangaan
van het verdrag geschiedt conform
de beginselen van het charter der
Verenigde Naties.
Molotov heeft verklaard, dat het
sluiten van de overeenkomst spe-
ciaal van belang is, omdat juist nu
oorlogsophitsers in het imperialis-
tische kamp trachtten militair-poli-
tieke blocs te vormen, gericht tegen
de democratische staten en de ont-
wikkeling tegenhoudend van de
vreedzame samenwerking tussen
de naties.
Ondanks deze gebruikelijke en
we zouden bijna schrijven traditio-
nele Russische
-v manier, de fei-
HFT I ten te ver"
WERELD- draaien en in 'n
GEBEUREN ander daglicht
te stellen, is
J het ons nu te
begrijpelijk ge
worden waarom Dimitrov onlangs
een Moskouse berisping te slikken
kreeg, toen hij vorming van een
..Balkanfederatie" voorstelde, om in
het listig opgezet valletje te kun
nen lopen.
De Russische regering verlangt
niet een nauwere associatie der
Balkanstaten onderling, doch wil
de afzonderlijke afhankelijkheid
van haar satellieten.
We kunnen daarom rustig aanne
men, dat Roemenie, voor zover het
de binnenlandse politiek en de bui-
tenlandse betrekkingen betreft, ge
heel ondergeschikt is aan Moskou.
Deze ondergeschiktheid is bereikt
kunnen worden door de meedogen-
loze onderdrukking van alle Roe-
meense oppositie-partijen. Enkele
dagen voor het sluiten van het
Russisch-Roemeens verdrag hadden
zowel de Britse als de Amerikaan
se regering in Boekarest een klacht
laten horen tegen de manier. waar
op de overeenkomst van Potsdam,
andere verdragen en het verleden
jaar getekende Roemeense vredes-
verdrag werden geschonden door-
dat de menselijke rechten, door ge-
noemde verdragen gewaarborgd,
werden aangetast. zowel in de be-
tekenis van de letter als van de
geest.
Wanneer dit protest klarrblijke-
lijk evenveel invloed op het ge-
drag van Groza en de zijnen zal
hebben als voorafgaande nota's, dan
zal het tenminste de Anglo-Ameri-
kaanse oppositie tegen de toelating
van Roemenie tot de Verenigde Na
ties versterken.
Sic. Transit.
Het onderzoek inzake de onregel-
matigheden bij het Rode Kruis te
Semarang duurt nog steeds voort.
Tegen veertig verdachten, alien be-
horend tot het lagere personeel, is
het onderzoek reeds voltooid. Vijf
personen, bij wie in totaal 250 stuks
Unrra-kleding werden aangetroffen,
zijn gevonnist. Het thans lopend
onderzoek betreft o.m. drie leden
van het hogere personeel.
33.
Gedurende die sombere dagen
hoorde hij slechts van verre het
geluid van menselijke stemmen en
vond hij geen enkel ander spoor
dan het raadselachtige web in het
woud. Urenlang kon hij in de na-
bijheid zitten wachten of het mon
ster kwam. Maar geen enkel keer
kreeg hij het te zien, ofschoon hij
wist dat het in de nabijheid moest
zijn, omdat telkens weer andere
dieren aan het net werden vastge-
maakt. Twee maal trof hij op zijn
nachtelijke tochten Jean Vallon op
zijn weg. Eens op het grasveld van
Lionvaux, sprekend met mijnheer
Margau en eens, gaande door het
Tregat woud, met wederom een
klein pakje bij zich. Hij wist niet,
wat hij van deze nieuwe geheim
zinnigheid denken moest. Hij volg-
de Vallon weer en zag hem ook
ditmaal naar het strand gaan, waar
hij met mijnheer Cantri in de boot
een gesprek voerde. Maar waar-
over het ging. kon hij niet te we
ten komen. Bijna niemand zag hij
langs zijn schuilplaats voorbijko-
men. Hoogstens een visser met een
schepnet, die op krabben of garna-
lenvangst was; of wel een oude
vrouw, die met haar zoon drijfhout
zocht; een enkele maal een stel toe-
risten. Maar er waren dat jaar wei
nig toeristen in Gartuche. Overal
was de verschrikkelijke geschiede-
nis in de kranten verspreid en de
pensionhoudsters zagen tevergeefs
uit naar het geld der vreemdelin
gen, dat haar de lange winter moest
helpen doorkomen.
Eindelijk op een avond in Augus
tus, brak er een lichtstraal door de
cluisternis der raadselen, die Tre
gat omgaven, maar dat was voor
hem nog erger, dan alle vorige ver-
schrikkingen bij elkaar. Het was
negen uur en Tregat begaf zich
juist op weg voor zijn nachtelijke
tocht naar Linonvaux. In het Wes-
ten gloeide de lucht nog rood na,
maar het was toch al schemerig
genoeg voor hem, om ongemerkt
zijn weg te gaan. De maan was nog
niet op en heel het landschap was
in grauwe nevelen gehuld. Langs
het strand bij Gartuche flikkerden
hier en daar enkele lichtjes. Hij
kroop de ingang uit en daalde af
naar het strand. Toen hij op het kie-
zel gekomen was. sloop hij onder
de rotsen in zuidelijke richting ver
der. Het was hoog water. Hij was
vlak bij de kleine inham, waar de
rotsen tot aan de zeespiegel dalen,
toen hij opeens de geclaante van
een vrouw achter de rotsen van-
daan zag komen Zonder de minste
vrees kwam zij zijn richting uit.
Weinig vrouwen uit de buurt zou
den zich na zonsondergang zover
buiten het dorp hebben gewaagd en
zouden in elk geval gillend zijn
weggevlucht, zodra ze hem in de
verte maar zagen.
Maar deze vrouw kwam rustig
naar hem toe. Ze was blijkbaar een
vreemde. Hij echter sloeg voor haar
op de vlucht. Maar nauwelijkss
was hij enige passen teruggegaan,
of hij hoorde zijn naam roepen en
bleef staan.
..Solange? Ben jij het?" vroeg hij
met gedempte stem.
De vrouw antwoordde niet, maar
kwam naar hem toe en legde haar
hand op zijn arm. Zij had een zij-
den sluier omgeslagen, die haar ge-
laat half bedekte.
„Eric". fluisterde ze, „ik moet je
spreken!"
Hij herkende de stem.'
„Jij hier, Simone?" vroeg hij ver-
wonderd. „Hoe kom jij hier? Nu..
zo laat!"
..Wat ik hier kom doen....? Je
redden.... net op tijd! Ik heb je
spoor gevolgd tot Gartuche. Een der
detectives is dood. Men zegt, dat
jij hem vermoord hebt. Ik las het
in de krant. Al veertien dagen ben
ik aan het zoeken. Eindelijk heb
ik je dan toch gevonden. Je moet
hier dadelijk vandaan. Vanavond
heeft een visser iets zien bewegen
in je schuilplaats. Vannacht zullen
ze het strand afzoeken. Eric, je
moet weg. Hier heb ik geld voor je.
Neem dat en ga dan dadelijk weg".
Ze duwde hem enige banknoten
in de hand.
,.Je bent heel cdelmoedig, Simo
ne". antwoordde hij, haar het bank-
papier teruggevend, „maar ik kan
onmogelijk hier weg!"
„Niet....? Aha.... zeker om die
andere? Je kunt haar niet verlaten?
Blijk hier dan maar en loop in je
ongeluk.... Neen, neen, Eric, ver-
geef het me! Ik wil je redden. Toe,
ga hier vandaan, voordat ze je vin
dentoe, ik smeek het je!"
,.Jaik zal voor morgen een
andere schuilplaats moeten zien te
vinden. Maar jijik kan jouhier
toch niet alleen laten! Zelfs de
mannen hier zijn doodsbang om bij
nacht alleen uit te gaan".
„Ik ben niet bang van je, Eric",
zei ze met een lachje.
„Neen, natuurlijk niet", ant
woordde hij op bittere toon. ,Maar
heus, het is hier in de omtrek wer-
kelijk gevaarlijkonbeschrijfe-
lijk gevaarlijk. Als dat monster niet
spoedig gegrepen wordt, zal ik nog
voor zijn misdrijven moeten boeten.
Ik zal je naar Gartuche terugbren-
gen. Je logeert hier immers?"
„Ja.... met vaderhij kent
mijnheer Vallon en ze doen samen
zaken. Ik had rust nodig en heb
hem overgehaald, met me mee te
komen hierheen. Ik heb pas kort
geleden bemerkt, dat hij hier al be-
kend was."
..Waarom ben je hier gekomen?"
vroeg Tregat opeens. „Wat heeft
je in hemelsnaam hierheen ge-
voerd?"
„Ik had er behoefte aan, je te
spreken", zei ze, hem by de arm
grijpend. ..Ik heb nergens anders
aan gedacht. Het gevaar waarin jij
verkeert, deed me al het andere
vergeten. Ik ben hier niet gekomen
omdat ik iets om je geef....
ik heb ook nog enig eergevoel.
Maar ik heb je nog altijd met be-
dankt voor het geschenk, dat je
me hebt achtergelaten.en....
en och, zeg in 's hemelsnaam toch,
waar je het vandaan hebt!"
(Wordt vervolgd)
