Vandaag honderd jaar
geleden
Nederland
was er grote spanning in
Scepticisme en Christelijke
vernieuwingsdrang
Onderwijs en opvoeding
PRAAGSE OPENING GAF TE DENKEN!
Uit God
N1EUW NOORDHOLLANDS DACBLAD - Zoterdog 13 Maart 1948
PAG. 3
Persoonlijk optreden van Will em II
leidt tot staatkundige hervorming
Conservatief Koning
in 24 uur liberaal
LI EDEN, 13 Maart, is het
hondferqj jaar geleden,
dat in de vroege morgen
een ordonnans-officier van
Koning Willem II stond
op de stoep van de woning
van de voorzitter van de
Tweede Kamer, Jhr. Bo-
reel van Hogelanden, met
een spoedboodschap van
Z. M. in de hand. De Ko
ning liet de Kamer-Presi-
dent, buiten zijn ministers
om, mededplen, dat hij
prijs stelde op de wensen
der Tweede Kamer inzake
een uitgebreide herziening
van de Grondwet.
iipi
geschonden wereld
n.
Over uw kinder en,
ouders
in
Pater Bleys
posthuum onderscheiden
Helper van ,,Brandkasten-
Piet" gegrepen
mm
De Qoodwill-missie van Oost-Indonesie te Djocja. De
tijdens een defile van T.N.L, Tentara Pelisi en Marine.
missie
Adjudant van W.A. leidr -
voor gerecht
Het scheepsongeval
te Hoogezand
Studenten vragen
maatregelen
Politiek schaakspel om de heerschappij-titel
Minister Fievez heeft in den
Haag een dertigtal posthume
onderscheidingen uitgereikt aan
nabestaanden van zes leden
van de Marine en 24 van de
Kon. Landmacht, die zich in
de oorlogsdagen van Mei 1940
of in latere jaren hebben on
derscheiden en dit niet hebben
overleefd.
Een week buitenland
J
Reeds eerder waren er stemmen
opgegaan om de Grondwet aan te
passen aan de eisen van de tijd. In
1844 hadden de z.g. „Negen-Man-
nen", waarvan Thorbecke, toenmalig
hoogleraar in het Staatsrecht aan de
Universiteit van Leiden, de leiding
had. ingrijpende voorsteilen tot ver-
andering van de Grondwet bij de
Tweede Kamer ingediend. Maar zij
waren afgewezen. Men was van me-
ning, dat deze. voorsteilen tot invoe-
ring van rechtstreekse verkiezingen
voor de Tweede Kamer. Ontbin-
dingsrecht en volledige Ministeriele
verantwoordelijkheid on-Nederlands
waren. Maar ondanks alle tegenwer-
king brak toch de vemieuwing
baan. Er moest iets gedaan worden.
En zo werd dan op 18 October 1847
in de Troonrede de herziening der
Grondwet aangekondigd. Op 11 Nov.
1847 diende tie regering 14 ontwer-
pen van Wet (later tot 27 uitge-
breidl bij de Koning in. Op 21 Febr.
1848 kwamen ze van de Raad van
State terug en op 9 Maart werden
ze bij de Tweede Kamer ingediend.
Maar wat een ontgoocheling! De
voorgestelde herzieningen waren
zeer beperkt, zodat Thorbecke kon
zuchten: ,.Een klein mager schepje
uit onze ketel; dat het er bij blijve,
is. dunkt mij, onmogelijk."
Maar de berichten over de revo-
lutie in Parijs van Februari. het
vallen van de troon der Bourbons,
dringen door tot het Nederlandse
Hof. Ook ip Duitsland en Oosten-
rijk komt men in beweging De
vrees voor revolutie maakt Willem
II huiverig. De Koning begrijpt, dat
wil hij zijn Kroon behouden. hij
tegemoet moet komen aan de wen-
sen tot verandering van het staats-
bestel. Die verandering mag niet
aan de oppervlakte blijven. Het
volk mag weer niet met een kluitie
in het riet gestuurd worden. De
Koning verandert plotseling van
gedachten. Duideliik geeft hij van
die verandering blijk, wanneer hij
aan de samengeroepen gezanten van
de grote mogendheden. van Oosten-
rijk, Engeland. Pruisen en Rusland.
meedeelt. dat hij in 24 uur van
Conservatief. Liberaal geworden is.
De Koning voelt. dat er snoed be-
tracht moet worden. Vandaar, dat
hii. zonder ziin ministers geraad-
pleegd te. hebben wat toen nog
bii het outbroken der ministeriele
verantwoordelijkheid kon de
voorzitter van de Tweede Kamer
bii zich laat komen.
Was de Koning in werkeliikheid
overhiigd van de noodzakelijkheid
van de staatkundige veranderin-
gen? De meeste schrijvers ont-
kennen het. be Koning was vol
angst voor een mogelijke revolutie,
zo is men algemeen van gevoelen.
En inderdaad. De Koning had nog
kort voor zijn ingrijpende stap
openlijk getoond afkerig te zijn
van veranderingen. Hij hield zich
het liefst bij het oude. Tijdens
een dejeuner ten paleize, ter ge-
legenheid van zijn verjaardag,
had de Koning nog een dronk ge-
wijd aan het welzijn van Neder
land, dat ..echter niet bevorderd
zou worden door zodanige denk-
beelden als thans aan de orde van
de dag waren". En op 8 Januari
1848 had de vorst nog gezegd: „l)e
Grondwetsherziening zoude ons
ongeluk zijn. Over drie a vier
jaren zouden wij er berouw van
hebben. Wij lieten ons in een
maalstroom meeslepen, zonder dat
de gevolgen te berekenen waren".
Boreel van Hogelanden, tijdens
de audientie bij de Koning diens
wensen vernomen hebbende. riep
de centrale afdeling van de Tweede
Kamer bijeen en ,.diep onder de
indruk van de gebeurtenissen in
Frankrijk" ging de Kamer aan het
werk om haar verlangens te for-
muleren.
Het ministerjp echter, in de wiek
geschoten door het persoonlijk op
treden van de Koning, vroeg ont-
slag. Het volk daarentegen geraakte
in enthousiasme door het initiatief
van de Koning. De arbeiders van
de kopergieterij van de firma Van
Enthoven vormde Woensdagavond
de 15e Maart een optocht en met
vaandels en fakkels werd de Koning
hulde gebracht. Ook een andere
groep had zich tot een optocht ge-
formeerd en samen trok men er op
uit om zingende en juichende hulde
te brengen aan de Prinsen Willem
en Frederik, en aan de vooruit-
strevenden: Luzac, Donker Curtius
en De Kempenaer.
Thorbecke deelt niet in de hulde.
Hij woont immers nog te Leiden.
Maar de geest van de leider is toch
aanwezig. Uit het midden van de
volksmenigte klinkt meermalen zijn
naam.
De Koning zoekt inmiddels naar
een kabinetsformateur. Dacht hij
aan Thorbecke? Misschien, maar
niet de professor uit Leiden doch
Luzac wordt geroepen bij de Ko
ning. Luzac, zwak van gezondheid
bedankte. Weer wordt Thorbecke
overgeslagen want Donker Curtius
wordt nu ten paleize ontboden. On-
dertussen had de Tweede Kamer
haar wensen aan de Koning ken-
baar gemaakt. Het waren zeer „stou-
te" wensen en men huiverde nog
terug.
Op suggestie van Thorbecke advi-
seerde Luzac de Koning een Staats-
commissie ter voorbereiding van de
Grondwetsherziening te benoemen.
De Koning verklaarae zich bereid
en op 17 Maart volgde de benoe;
ming. Niet meer dan vijf leden tel-
de, zij: Thorbecke, Luzac, Donker
Custius. de Kempenaer en de ka-
tholiek Storm, een trouwe vriend
van Thorbecke.
Thorbecke kreeg nu de leiding.
Deze commissie had een dubbele
opdracht. Enerzijds adviseren over
de Grondwetsherziening en de Ka-
mervoorstellen anderzijds de Ko
ning een nieuw ministerie voorstel-
len.
Er wordt vlug gewerkt. Op 19
Maart ontvangt de Koning Thor
becke. Qp Koning's vraag antwoord
hij tjereid te zijn in het minis
terie plaats te nemen. De volgen-
de dag wordt in de commissie het
nieuwe Ministerie samengesteld. i
dat. een tijdelijk karakter zou dra- I
gen. Schimmeipenninck, de gezant
te Londen, zou minister van bui
tenlandse zaken worden. Thorbecke
minister van binnenlandse zaken
Plotseling komt er een kink in de
kabel. Schimmeipenninck en nog
enkele andere candidaten weigeren.
Zij willen niet met Thorbecke in
een kabinet. Schimmeipenninck. 'n
grote vriend van de Koning, wil
de eerste rol spelen. Hij gaat pra-
ten met Willem II en de Grond-
wetscommissie. ten einde raad,
vraagt met 3 tegen 2 stemmen (die
van Thorbecke en Storm tegen) om
ontheffing van de opdracht om een
Mr. J. R. Thorbecke, wiens
voorsteilen tot staatkundige
hervorming vandaag honderd
jaar geleden eindelijk, zij het
onder de druk der omstandig-
heden, weerklank vonden bij
Koning Willem IL
ministerie voor te stellen. Schim
meipenninck wordt formateur en
hij slaagt. In het ministerie 25
Maart gevormd, nemen de drie le
den van de Staatscommissie zitting.
Thorbecke's vertrouwen in zijn
medeleden was beschaamd.
De liberaJen nemen geen blad
voor de mond om het kabinet-
Schimmelpenninck te critiseren.
Men was verontwaardigd over 't
passeren van Thorbecke. Vooral
de' Amhemse Courant maakte zich
tot tolk dergenen, die hun hart
wilden luctydh. Thorbecke ging
rustig verder met zjjn arbeid als
voorzitter van de Sta&tscommto-
sie. Hij begreep wat de eisen van
de tijd waren. Op 15 April 1848
verschflnt het rapport. Het is de
stem van Thorbecke: rechtstreek
se verkiezingen (door de Kamer
nog slechts enkele weken afge
wezen) ministeriele verantwoor-
delijkheid. meer bevoegdheden
voor het Parlament, Vrijheid van
godsdienst en onderwjjs.
Onmiddellijk na het verschijnen
van het rapport breekt de reactie
los. Conservatieven en anti-papis-
ten verenigen zich. De eersten za-
gen in Thorbecke een revolutionair,
die er op uit was de Koning op zij
te zetten en een Republiek te stich-
ten. De laatsten protesteerden voor
al tegen de vrijheid van godsdien*,
die, werden Thorbecke's voorstei
len aangenomen, ook de kerk van
Rome ten deel zou vallen. De Cal-
vinistische dichter da Costa, die
reeds eerder in gedichten als:
„Wachter wat is er van de nacht?"
en „Aan Nederland in de lente van
1844" zijn volk had toegeroepen
niet toe te geven aan de geest van
de eeuw, waarvan Thorbecke de
representant was, droeg in het Kon.
Ned. Instituut voor Wetenschappen
zijn gedicht voor: ,,1648 en 1848".
Ook in het kabinet Schimmei
penninck rees oppositie tegen het
rapport en toen de Koning, einde
lijk krachtig optredend zich met het
rapport van de commissie-Thor-
becke verenigde, stelde Schimmel
penninck, de premier en de minis
ter van Oorlog, Nepveu, hun porte-
feuilles ter beschikking. Donker
Curtius kreeg nu de leiding van het
kabinet. Op 19 Juni worden de re-
geringsvoorstellen ingediend. Zij
weken op enkele punten af van die
van de commissie-Thorbecke. Met
de behandeling in de StatenGe-
neraal gaat het snel. In Augustus
debat in de Tweede Kamer, de vol-
gende maand in de Eerste Kamer.
Op 7 October 1848 nam de Dubbele
Kamer de ontwerpen aan en op 14
October worden ze door de Koning
bekrachtigd. 3 November is dan de
dag, waarop de belangrijkste her
ziening van de Grondwet wordt
afgekondigd.
Die dag was een jubeldag voor
Thorbecke en de zijnen maar ook
voor de Koning, die net op tijd het
roer van het schip van staat in han-
den had genomen en naar men wel
mag aannemen, de Kroon der Ne-
derlanden voor het Huis van Oran-
je had gered.
M. P. JANSSEN.
Waar Huizinga spreekt over
de noodzakelijkheid van een
ontluiken der persoonlijkheid
als voorxvaarde voor een herge-
boorte der cultuur, raakt zijn
betoog, zij het van verre dat der
moderne idealisten, die de per-
soonlijkheidsvorming als eerste
eis stellen voor een verbetering
der wereld.
Actieve Katholieken
Met name de Temoignage
Chretien-groep in Frankrijk,
waarover de laatste tijd zoveel
te doen is geweest, heeft zich
deze vemieuwing als ideaal ge-
steld. Deze groepering van fer~
vente katholieken stamt eigen-
lijk reeds uit de tijd van voor
de oorlog, toen zij in het week-
blad „Sept" en later in „Temps
Present" haar spreekbuis had.
Onder de oorlog kwamen uit
deze kringen de illegale strijders
voort, de daad-mensen, welke
zich zonder voorbehoud inzetten
voor het ideaal: een vrij en
christelijk herlevend Frankrijk.
Thans hebben deze mensen el-
kander hervonden en propage-
ren zij opnieuw in woord en
daad de cultus van de persoon
lijkheid als onmisbare factor
voor een verheffing der mense-
lijke $amenleving.
Ook zij stellen de verontrus-
tende vraag hoe zij een samen-
leving kunnen redden van een
wegglijden naar de afgrond.
Maar hoe anders staan deze
daa'd-mensen tegenover dit nij-
pend probleem, dan de theoreti-
cus Huizinga, die er genoegen
mee neemt feiten te constateren
en zich voor de rest aan ieder
risico onttrekt. De academicus
die hij is, stelt vast dat een sa-
menleving bestaat uit individu-
Ouders, we hadden het vorige keer
over hulptroepen."
Dat de H. Kerk een deel, zelfs een
zeer voornaam deel van de opvoe
ding uwer kinderen voor haar reke-
ning wil en kan en zal nemen, is
buiten kijf. En voor goedwillende
ouders is er contact genoeg ook. Dat
daarnaast de jeugdbeweging ook een
steeds voornamer plaats inneemt,
zal wel niemand ontkennen. Proble-
men zijn er in die hoek nog genoeg,
maar ze zullen met uw hulp opge-
lost (moeten) worden. Tot zegen van
uw kinderen.
Maardan de school.
He, he, we zijn er!!! Laten we eer-
lijk zijn, een serie praatjes „Over
uw kinderen, ouders"- is eigenlijk
alleen opgezet om eens speciale aan-
dacht te vragen voor allerlei pro-
blemen (en probleempjes) rond de
samenwerking tussen huisgezin en.
school.
Maar We moesten eerst toch een
aanloopje hebben?
Enfin, u weet meteen, dat de
ouders steeds verantwoordelijk blij
ven voor de opvoeding van hun
kinderen, en dat de school alleen
een stuk yan die opvoeding (feite-
lijk als hulp van het gezin!!) heeft
overgenomen.
De maatschappij is namelijk zo
gegroeid, dat de ouders ofwel niet
in staat zijn, ofwel geen tijd hebben
om hun kinderen bepaalde dingen
te leren, die ze in het latere lever,
nodig hebben. Met alles wat daar-
mee samenhangt.
Dus, de school h e 1 p t de ouders
bij hun moeilijk werk. Is het dan
niet onverantwoordelijk, dat de
school en de ouders meestentijds,
meesterlijk, langs elkaar leven.
O ja, als Jantje voor een examen
zakt, dan weet ,papa ineens alles
van de school. Het onderwijs is er
niet veel bijzonders
Of als Mientje het eens een keer
heel erg versierd heeft, vindt de
onderwijzeres misschien de weg
naar het huisgezin. Misschien komt
ze er dan eens achter, hoe moeder
de zaak aanpakt
Maar voor de rest? In veel ge-
vallen gaat het gezin zijn gangetje,
gaat de school zijn gangetje. Meest-
al langs elkaar been, soms zelfs
tegen elkaar in.
En het kind is de dupe.
De school en de ouders zuUen
elkaar moeten vinden, minstens iets
meer van elkaar af moeten weten.
En daarom willen we zo nu en
dank eens wat' over de school van
tegenwoordig vertellen. Want daar
gaat het wel een tikkeltje anders
als b.v. een twintig jaar geleden.
En nog steeds 2it er groei in..
Vemieuwing noemt men dat bij het
onderwijs.
Maar dat woord moet u maar niet
te veel gebruiken, want.... het is
eigenlijk een modewoord geworden.
Voor veel leerkrachten betekent het:
veel geschreeuw en weinig wol. En
er is ook inderdaad wel eens meer
geschreeuwd (gepraat dan natuur-
lijk!) dan gedaan, maar toch
toch zit er leven en groei in ons
onderwijs. Tochvernieuwt het
zich steeds. Toch wordt er veel ge
daan ook. En het kan zjjn nut
hebben, als de ouders er tenminste
ook, wat van weten.
Tijdens een korte plechtigheid
heeft de Minister van Oorlog aan de
vader van Pater Bleijs het kruis van
verdienste uitgereikt, dat de over-
ledene werd toegekend voor zijn
ontsnapping naar Engeland. Voorts
ontving prof. dr. J. A. van Hamel,
president van het Bijzonder Ge-
rechtshof te Amsterdam, dezelfde
onderscheiding voor zijn gefussil-
leerde zoon.
Het kruis van verdiensten werd
eveneens posthuum toegekend aan
zes marinemannen voor hun ver
diensten in Nederlands-Indie, twee
en twintig leden van de landmacht
en een burger.
Nadat Dinsdag de beruchte 62-ja-
rige Amsterdammer „Brandkasten-
Piet" was aangehouden, is met de
arrestatie van 55-jarige schilder K.
in den Bosch het complot, dat de
inbraak in de Cooperatieve Boeren-
leenbank en landbouwbank te Bar-
neveld heeft gepleegd, in handen
van de politie. Van het gestolen be-
drag is thans ongeveer f 50.000 te-
recht en de politie meent. dat dit
de totale som moet zijn, die werd
ontvreemd of het moest zijn, dat een
der medeplichtigen een bepaald be-
drag heeft achtergehouden.
De inbrekers zijn voor de officier
van justitie te Zutfen geleid.
en, en dat, wil men deze samen-
leving opheffen uit de baaierd
van ethische en materiele ver
wording, men moet beginnen
met het individu een diep gevoel
van verantwoordelijkheid in te
prenten. De daadmens echter
stelt niet alleen vast doch voelt
die verantwoordelijkheid ook
lijfelijk in zich. Hij neemt maat-
regelen en weet, dat iedere ver-
loren minuut met een oneindige
klacht in de eeuwigheid ver-
glijdt. De kamergeleerde stelt
vast, dat de genezing van een
cultuur niet noodzakelijk een
vemieuwing behoeft te zijn. De
daadmens grijftt echter naar de
eeuwige nieuwe waarden van
het Christendom en plukt de
dag. De theoreticus heeft in de
grond angst voor het leven, het
baarlijke leven, het naakte be-
staan van zielen en lichamen en
het onzichtbaar oog van God
daar boven. De daadmens ver~
acht de veiligheid der passiviteit
en staat midden in het leven
met zijn armen wijd uiteen, ge-
reed om te slaan of te omhelzen.
Zo ziet men de vernieuwings
drang der Temoignage Chre-
tien-groep zich richten op de
daadwerkelijke cultivering der
persoonlijkheid, en als gevolg
hiervan weten deze mensen ook
zoveel enthousiasme te wekken
bij de jongeren in de hen om~
ringende landen. Jammer is het
daarbij, dat deze beweging zich
niet voldoende weet te ontdoen
van overdrijvingen welke nu
eenmaal het begeleidend ver-
schijnsel zijn van iedere daad uit
reactie gesteld. Want het ver-
langen naar de directe en mee-
dogenloze daad van deze idea-
listen is voornamelijk voortge-
komen uit een haat tegen de
verburgelijking van het Chris
tendom, welke de tegenstelling
tussen leer en practijk in de
hand werkte. Ook de bestriding
van het materiele idealisme der
communisten heeft aan deze
daad het stempel vin een reac
tie gegeven. Daardoor verdrijft
de hardheid die door de recht-
vaardigheid ge'eist wordt te vaak
de zachtheid waartoe de barm-
hartigheid dringt. De geest van
Leon Bloy was een goede, doch
jammer genoeg waren zijn boe-
ken onpractisch voor een ge-
meenschap welke naast de strie-
men der wrekende gerechtig-
heid evenzeer de omhelzingen
der vergevende liefde behoeft.
Temidden van het tumult der
strijdende volkeren stelde Hui
zinga zich de vraag of deze we
reld vatbaar was voor een nieu
we beveling en zo ja, of deze
dan te verwachten was in de
vorm van een herleving van het
christelijk geloof. Het lag in de
lijn van zijn scepticisme, dat zijn
antwoord hierop negatief was en
dat hij de wereld niet rijp achtte
voor Huxley's woord: „The only
progress is an progress in cha-
Tegen G. Stroink mt Bflthoven,
adjudant van de leider der W. A.,
Zondervan, eiste de procureur fiscaal
van het Amsterdams Bijzonder Ge-
rechtshof, de doodstraf. Verdachte,
die uit een familie van militairen
stamde, was tot Mei 1940 le' luite-
nant in het Nederlandse leger. In
Juli 1941 nam hij dienst in het Vrij-
willigerslegioen van generaal Seyf-
fardt, „ter bestrijding van het com
munisme", zoals hij verklaarde. H
was na de capitulatie tot de N.S.B.
toegetreden en werd adjudant vai
de leider der W.A. In 1942 ging h
naar het Oostfront waar zijn lin-
keronderarm werd afgeschoten en
bovendien een granaatsplinter ir
zijh long kreeg.
De procureur fiscaal rekende het
verdachte zwaar aan, dat hij z')n
eed als Nederlands officier had ge-
schonden en eiste de doodstraf.
Deskundigen van de scheepvaart
inspectie uit Den Haag hebben een
nauwkeurig onderzoek ingesteld
naar het scheepsongeval te Hooge
zand. waarbij een schip bij de te
waterlating kapseisde.
De oorzaak is nog niet bekend.
Het terrein werd door de scheep-
vaartinspectie vrijgegeven, zodat de
bergingswerkzaamheden konden be-
gingen. Naar wij vememen zal de
scheepvaart gedurende 14 dagen ge-
stremd blijven.
De Nederlansde Studentenraad
heeft nu ee\ adres gericht aan de
regering, waarin hoogleraren, leden
van de wetenschappelijke staven en
studenten der Nederlandse universi-
teiten en hogescholen „er met na-
druk bij de regering op aandringen.
dat zij op korte termijn de maatre
gelen zal nemen, die het mogelijk
maken, zonder afbreuk te doen aan
de veiligheid van het land, vluch-
telingen-docenten en -studenten. die
door de aanslagen op de vrijheid
van het onderwijs in het buitenland
uit hun werk en hun studie zijn ver-
dreven, binnen onze grenzen toe te
laten en hun met in achtneming
van de gebruikelijke onderwijsnor-
men de voortzetting van hun studie
naar mogelijkheid toe te staan. Do-
centen en studenten en leden van
de wetenschappelijke staven van het
Nederlandse hoger onderwijs erken-
nen de gastvrije opname dezer
vluchtelingen in hun midden als een
ereplicht in overeenstemming met
de tradities van ons volk en zijn
bereid de daarvoor noodzakelijke
offers naar mate van krachten te
dragen."
1
rity". Maar in deze vermaning
vindt hf een ogenblik de wer-
kelijkheid terug als hij zegt:
„Moet dan de slotsom zijn, dat
deze beschaving verloren is te
achten, dat ons niets anders
overblijft, dan in haar verdere
verval te berustenNeen, dat
moet zij niet. De slotsom moet
altijd blijven, dat, ook indien de
gemeenschap niet rijp is en wel-
licht nooit rijp zal zijn voor die
essentiele verbetering van zich
zelve, niettemin de mensen ieder
voor zich, elk voor zijn eigen
nietige persoonlijkheid moeten
blijven streven naar de verwe-
zenlijking van al is het maar
het geringste deeltje van die
onmisbare tooruitgang in Lief
de".
En hiermede toont Huizinga
toch nog het pad, dat wij alien
te gaan hebben.
V. de J.
Jul ORGEN BEG1NT de Passie-
tijd. De kruisen en beelden
in onze kerken zijn met paarse
doeken bedekt. Wij gaan ons
nog meer bezinnen op het Lij-
den van Christus. Er ts maar
een ding wat van belong is in de
geschiedenis: dat is Calvarie
van Goede Vrijdag en het heilig
Graf van Paasmorgen. Dat is
ook het enige wat een rol speelt
en meetelt in ons eigen, persoon'
lijke leven. Wat hebben wij, u,
ik, van de Verlossing gemaakt?
Welke vruchten zijn daarvan in
ons te bemerken? Pasen nadert.
„Wie uit God is, luistert naar de
woorden van God", staat er
morgen in het Evangelie. God
spreekt Zijn taal, duidelijk en
verstaanbaar, vanaf het Kruis.
Het is de taal van Zijn Liefde.
Laten we niet doof wezen, niet
hard van gemoed. Sta open, ge-
willig, eenvoudig, voor Gods
woord, ook zoals het tot ons
komt door de meest onwelspre-
kende mensenmond. Wees „uit
God".
MARCUS
Al had de radicale politieke ommekeer in
Tsjecho-Slowakije ons de afgelopen weken be-
zig gehouden, toch waren er-»weinigen onder ons,
die hadden kunnen vermoeden, dat er belang-
rijkere berichten ons uit Praag zouden bereiken,
dan de na een putsch" gebruikelijke meidingen
van verbodsbepalingen op alle gebied, arresta-
ties en politiemaatregelen. Zowel in eigen land
als in het buitenland heeft de zelfmoord(of
zelfs: moord?) va» Jan Masarijk, d^ 61-jarige
zoon van de grote Tsjechische vrijheidsstrijder
T. Masarijk, die in het communistische minis
terie Gottwald, waarschijnlijk om dezelfde re-
denen als waarom president Benesj aanblijft,
n.l. trachten te redden wat er nog te redden
valt, de portefeuille van buitenlandse zaken had
aangenomen, diepe verslagenheid teweeg ge
bracht. Hij erfde de traditie der vrijheid en kon
er niet ontrouw aan worden.
Wat er in Tsjecho-Slowakije gebeurd en o.a.
in Finland zal gebeuren is tragisch, speciaal als
w^ in de gaten houden, wat er met belangrijke
staatslieden gebeurt (zoals in het geval Masa
rijk) en nog zal gebeuren.
De dood van Masarijk werpt een schel licht
op het feit, dat een terreurbewind over Tsjecho-
Slowakije wordt gevoerd en dat de regering
niet steunt op de meerderheid der bevolking.
De reacties op deze voortschrijding der Rus-
sische invloeds-wals zijn niet uitgebleven. Bijna
alle ambassadeurs en gezanten in de Westerse
landen zijn afgetreden en een drietal van hen
zou reeds begonnen zijn met het organiseren
van een verzetsbeweging. De Tsjechisch-Slo-
waakse vertegenwoordiger bij de Veiligheids-
raad, Papanek, heeft de vraag of de jongste ge
beurtenissen in zijn land geen bedreiging vor-
men voor de wereldvrede, aan de Veiligheids-
raad ter behandeling voorgelegd. Aangezien
echter Papanek de voorgeschr3ven hierarchieke
weg via zijn ..regering" niet kan volgen heeft
Trygve Lie het verzoek niet ontvankelijk moe
ten verklaren.
In Nederland heeft men op het moment, dat
de oprichting v^n de vereniging Nederland
Sovjet Unie een feit werd, de terugslag der ge
beurtenissen in Praag gevoeld en de vele protes-
ten, voornamelijk uit studentenkrmgen, vonden
hun bekroning in een verklaring van Minister
Maarsseveen tijdens de zitting van de Eerste
Kamer. dat de regering waakzaam is tegen ex-
tremistische buitensporigheden. In Noofwegen
verlieten een groot aantal communisten de par-
tij, in Duitsland lieten de bezettingsautoriteitdh
der Westelijke zones bij monde van de Engelse
generaal Robertson en zijn Amerikaanse collega
Clay zich in scherpe bewoordigen uit over de
communistische overwoekering van Duitsland.
Op 12 Maart was het 1 jaar geleden, dat de.
Trumanleer ontstond. Het verzoek van president
Truman toen om aan Griekenland en Turkijfe
steun te verlenen was een openlijke oorlogs-^
verklaring. Na 1 jaar is het borelingske van
Marshall zover opgegroeid, dat de Trumanleer
zich de voorganger van een stevig veelomvat-
tend plan Marshall kan noemen.
Een betere typering van de Amerikaanse
reactie op de gebeurtenissen in Europa is on
mogelijk. Senator van den Berg, de grootste
concurrent van Truman voor de a.s. presidents-
verkiezingen, heeft de steunverlening verhaast
en spoedig zal in de vorm van hot herstellen der
economische toestand van/ West-Europa
steen voor steen aan de grote barricade worden
gebouwd, waartegen het Russische monster zich
te pletter moet lopen.
In dit licht bezien is de gang naar Cannossa,
die de sterk links-georienteerde Finse delegatie
zeer spoedig naar Moskou gaat maken om daar
de bepalingen aan te horen, die Finland tot sa-
telliet zal maken, des te tragischer.
Ook in Hongarije wordt de communistische
greep steeds steviger, in Oostenrijk neemt de
rode druk toe en in China doen de troepen van
Tsjang Kai Sjek wanhopige pogingen bij Moek-
den de communistische opmars te stuiten.
Deze week vroeg verder onze aandacht voor
Brussel en Londen. Vrijdagmorgen werd het
verdrag tussen de vijf West-Europese landen,
bestaande uit tien artikelen en een preambule
c
voltooid. Het pact zal binnen een week te Brus
sel worden ondertekend.
Dit is het antwoord op de gemeenschappelijke
noden veroorzaakt door het ruw uit evenwicht
brengen van de Europese economische en mili-
taire balans, als gevolg van de oorlog.
Het is geen belligerent of provocatief ant
woord op het gedrag der communisten binnen
de machtsuitoefening door de So.vjet Unie. Het
is eerder een eerlijke en pacifistische poging een
vacuum te vullen. dat in Europa ontstond door
de verliezen efi opofferingen in het conflict tegen
Nazi-Duitsland.
Het was duidelijk, dat er eenheid moest be-
staan tussen Engeland, Frankrijk en de Bene-
luxlanden en eenzelfde Westerse politiek in de
kwestie Duitsland. Eerst dan was de basis ge-
legd voor een verdere aansluiting van andere
landen. Aan deze voorwaarden is bijna thans
volledig voldaan. Het pact van Brussel is klaar
en in Londen hebben de bredere, diepere en
meer openhartige besprekingen dan tot nu met
Rusland als deelnemer het geval was, resultaten
gehad, die boven alle verwachtingen uitgingen.
Men is tegemoetgekomen aan Frankrijk's
wensen betreffende de internationale controle
van het Ruhrgebied en een federale structuur
van W est-Duitsland. Ongetwijfeld heeft de
staatsgreep in Praag de overeenstemming tussen
de vijf landen enigszins verhaast. Met twee
doelstellingen voor ogen: de veiligheid van
West-Europa en de eventuele eenheid van
Duitsland kon men geen verschillende koers
varen en is men de gezamenlijke weg opgegaan.
Vanzelfsprekend heeft Rusland in een pro-
testnota de Londense besluiten onwettig en in
strijd met het verdrag van Potsdam verklaard.
Dat de gezamenlijke economie voor de groot
ste broer der vijf landen n.l. Engeland van groot
belang is blijkt wel degelijk uit het economi
sche witboek, waarin Sir Stafford Cripps de mo-
gelijkheden van 1948 behandeld. Het is geen erg
optimistische toon, die men hoort, vooral als
men nagaat dat geen andere middelen genoemd
worden, het „inflatie-tekort" ad 575 millioen
pond sterling te dekken, dan door de spaarzin
van de Engelse bevolking. De werkkracht van
de Engelse arbeider is altijd groot geweest en
deze wettigt ook thans de hoop, dat met de
Marshall hulp en de Vijflan'den-economie, En
geland zich dit jaar staande zal weten te houden.
Ook in Korea ontmoeten Rusland en Amerika
elkaar en zijn wrijvingspunten ontstaan. We
herinneren in dit verband eraan hoe Rusland
het besluit van de algemene vergadering der
Ver. Naties in Nov. '47, een commissie met de
controle van algemene verkiezingen in beide
Koreaanse bezettingszones te belasten, negeerde
door de commissie toegang tot de Russische
zfone te weigeren en een „Volksrepubliek" te
creeren op Communistische grondslag.
De kleine Assemblee, die de kwestie Korea
in Lake Success behandeld, heeft verklaard, dat
verdeling slechts de hoop op een nationale een
heid en onafhankelijkheid uitstelt, temeer daar
een' onderzoek heeft uitgewezen dat de Korea-
nen, indien ze vrij mochten kiezen aan een
democratische regering de voorkeur zouden
geven, de 400 verschillende bestaande politieke
partijen ten spijt. Inderdaad is hier de strijd
tussen de twee grootmachten nog lang niet ten
einde.
De Veiligheidsraad heeft verleden week Vrij
dag besloten een beroep te doen op de perma-
nente leden, te beraadslagen hoe het schema
van de Algemene Vergadering over de verde
ling van Palestina ten uitvoer kan worden ge-
legd. Want terwijl de ene bom-explosie in ihet
H. Land de andere opvolgt en de Joodse strijd-
organisaties reeds een front gaan maken tegen
de Arabieren blijft Engeland bij zjjn standpunt
Palestina op de vastgestelde datum te verlaten,
staan, en voorziet men allerwege dat op het mo
ment van evacuatie der Britse troepen een bur-
geroorlog zal losbarsten. Zo dreigt de overeen
stemming, die Rusland 'en Amerika voor het
eefst in een kwestie wisten te bereiken, dezelfde
gevolgen te hebben als de onenigheden, die hen
op vele andere puntan verdeelden.
Tot slot willen we nog even onze aandacht
richten op Italie, dat voor de verkiezingen staat.
Zoals men weet hebben de linkse socialisten
zich in de rijen van de communist Togliatti ge-
schaard. Dit doet ons tussen haakjes even op-
merken, dat we de houding van de z.g. anti-
communistische Labourpartij niet begrepen toen
ze deze zelfde in Sovjet gelid lopende socialis
ten voor een Londens socialistisch congres uit-
nodigden.
In ieder geval heeft deze fusie het kamp
scherp verdeeld in rechts en links en zoals het
de Gasperi uitdrukte gaat het om leven of dood.
Zelfs Z. H. de Paus heeft zijn geweten niet kun
nen bezwaren door in deze voor Italie en de
gehele Westerse wereld zo enerverende tijd te
zwijgen. Hij heeft een dringend beroep gedaan
op alle Italianen ter stembus te gaan en door
rechts te stemmen, de vrijheid en onafhankelijk
heid te verzekeren, die ieder mens dierbaar is.
Zo verstreek weer een week van uitermate
hevige buitenlandse politieke aetiviteit. De
strijd tegen het communisme is nog lang niet
gestreden. De „koude oorlog" gaat voort landen
in haar dodelijke greep naar de afgicnd te sleu-
ren. rfet ijzeren gordijn is opgetrokken en het
drama in wie weet hoeveel bedrijven heeft een
aanvang genomen. De dood van Jan Masaryk is
een schokkende proloog. /Kijn staatsbegrafenis
een bewijs van de toneelta'enten der rode reac-
tionnairen.
Sic transit.
