Verdediqing van het We
n
m
i
Amerika's hulp afhankelijk
van Euro pa's vastbeslotenheid
Palestina
brand
Professor Romme stelt een
principiele zaak aan de orde
Nog geen schadevergoeding
voor religieuze leerkrachten
Bij de bekroning van
MARIE KOENEN
DE SPEURHOND
in
Betere regeling van de grondrechten,
bescherming van de democratic
„Neo-fascisme
Er komen49 nieuwe
Ortskommandant
Verliezen
in Indonesie
STRATECISCHE ICRACHT
DER LUCHTMACHT
n.
r~
In het a.s. seiaoen sal het Bloemendaaise strand een attraclie
rfjker zijn. Het pwbliek sal n.L in de gelegenheid zijn een tochtje
te maken met een landingsvaartuig, een ,,Duck", waarvan er een
tweetal aangeschaft zijn. De Raad ran Bloemendaal nam een
f roorproefje ran dit nieuwe strcmdgenoegen.
DRIE JAAR PLUS
EEN TON BOCTE
Voor bemiddelaar
Velsens arbeidsbureau
Het Amsterdamse Bijz. Ge-
rechtshof heeft de 58-jarige
voormalige bemiddelaar van
het Gewestelijk Arbeidsbureau
te Velsen P. B. Laffertu, een
Amsterdamse aannemer, die
tijdens de bezettinq talloze na-
men en adressen van jonge-
mannen, die voor de arbeids-
inzet in aanmerkinq kwamen,
aan de inlichtinqendienst te
Haarlem heeft opqeqeven en
daarna werken voor de Duitse
weermacht had ultqevoerd,
waaraan hij grote bedragen
heeft verdiend, veroordeeld tot
drie jaar met aftrek, alsmede
een boete van honderdduizend
qulden.
Het Hof heeft bij de uitspraak
rekeninq qehouden met de
leeftijd van verdachte, die niet
aanwezig was, en diens slechte
qezondheidstoestand. De pro-
cureur-fiscaal had negen jaar
qeeist, maar er van afqezien
een geldboete te eisen, omdat
volgens opqave van het Be-
heersinstituut verdachte na be-
taling van zijn vermoqensbe-
lasting, van zijn 4-tons kapitaal
slechts enkele duizenden qul-
dens over zou hebben aehou-
den. Mocht achteraf blijken,
dat de verdachte de boete on-
mogelijk kan voldoen, dan zal
hij in plaats hiervan een
maand extra qevangenisstraf
moeten uitzitten.
T
De grote spoorbiowagen van de Nederlandse spoorwegen, die
in Zwolle een tijd gedraaid heeft, is nu op transport gesteld naar
Schiphol, waar gedurende de National© Feestdag gedraaid zal
worden. Het unieke gevaarte op de trailer anderweg.
ScheepsbericHten
R.K. Universrteit
VOOR HET GERECHT
Stagnatie boerderifboww
in N.O.-polder
Het spel mot de dood
In het veilinggebouw te Poel-
dijk heeft de symbolische over-
dracht plaats gevonden van
de groenten die door de sa-
menwerkende instanties aan
de Olympische deelnemers
zijn aangeboden. Tijdens de
overdracht door luit.-kol. Schoo-
nenberg Mortagne aan Lord
Burghley, president van het or-
ganisatiecomite der Olympi
sche Spelen.
Canadese havermout
voor ons land
De „Nederland"
geeft 9 pCt. dividend
FEUILLETON
25-
(Van onze bijzondere medewerker)
IN verscheidene opzichten is de
verdediging van het Westen thans
aan de orde. Allereerst in de Ver-
enigde Staten zell. Daar is een
hoogst interessant debat aan de
gang over de aard en samenstel-
ling van de moderne krijgsmacht
der toekomst. Daarbij is vooral van
belang de plaats van de luchtmacht.
In de eerste, en zelfs goeddeels ook
nog in de tweede wereldoorlog, had
de luchtmacht een dienende, steu-
nende, aanvullende taak; zij diende
en steunde of vulde aan de acties
van het leger of de vloot. Een zelf-
standige rol echter vervulde zij noch
in Duitsland, noch in Engeland. De
Amerikanen hebben echter de stra-
tegische kracht van het luchtwapen
ontdekt. Vo6r D-dag v6or de lan
ding dus van Eisenhowers macht
in Frankrijk hadden hun bom-
menwerpers Duitsland lamgqjegd.
Daardoor was het uiteindelijk resui-
taat der operaties op het Europese
vasteland naar Amerikaanse mi-
litaire deskundigen menen geen
risico meer; het stond vast. De com-
binatie luchtmacht e n atoombom
maakte ook aan de oorlog met Ja
pan een einde, lang v66rdat e6n
oorlogsschip der geallieerden was
verschenen *in de moederlandse Ja-
panse wateren en lang voordat 4en
Amerikaans bataljon in het land
van de Tenno aan wal was gezet.
I
Oorlog In 66n nacht beslist
DAT betekent, zeggen belangrijke
Amerikaanse specialisten, dat het
luchtwapen niet enkel gelijkwaardig
is aan leger en vloot, maar zelfs
een overheersende positie krijgt en
dat de land- en zeemachten van hun
eerste, naar een tweede, aanvullen
de plaats verschuiven. Over de
vraag, of aan het luchtwapen, ja
dan neen een overheersende plaats
toekomt, loopt momenteel in de
Verenigde Staten het defensiedebat.
De uitslag daarvan is ook voor ons
hoogst gewichtig. Want het operatie-
terrein van een moderne luchtvloot
is thans ongeveer de gehele damp-
kring rond de gehele aardbol.
Onlangs gaf een Amerikaans vlieg-
deskundige dan ook als zijn mening
te kennen, dat een toekomstige
oorlog die God verhoede niet
zou zijn beeindigd, maar w e 1 zou
zijn beslist in een enkele nacht. Als
de man gel(jk heeft, vinden wij niet
dat de wereld daardoor aan bewoon-
baarheid gewonnen heeft! Duidelijk
zal hot wel zijn, dat van de vraag
of Amerika al dan niet de jutate
keuze doet van zijn technische ver-
dedigingsmiddelen, ook voor ons
ontzaglijk veel afhamgt.
Spaak minder flauwtjes dan
Van Boetzeioer
NOG in een ander opzicht echter
is de verdediging van bet Wes
ten aan de orde gesteld. Op de dag.
dat te Brussel het Pact van Vijf
werd getekend, verklaarde presi
dent Truman in het Amerikaanse
Congres, dat hij zieh over die sa-
menwerking opreeht verheugde; en
hij voegde er letterlijk aan toe:
„Ik vertrouw er op, dat de Ver
enigde Staten met de daartoe dien-
stige middelen aan de vrije landen
die steun zulien geven, welke door
de toestand noodzakelijk is gewor-
den. Ik ben. er zeker van, dat de
vastbeslotenheid der vrij« landen
van Europa om zichzelf te bescher-
men, geevenaard zal worden door
een gelijke vastbeslotenheid onzer-
zijds (van Amerika dus), hen daar
bij te helpen."
Toen onlangs dit Pact van Vijf In
de Tweede Kamer werd behandeld,
is zeer duiuelijk gezegd, dat geen
Europese zelf standi gheidspolitiek
meer kan gevoerd worden, alieen
§J, omdat de vrjje Europese demo-
ratieen voor hun verdediging af
hankelijk zijn van derde-mogend-
heden, met name van Amerika.
De regering heeft dat flauwtjes
beaamd, zoals zij op het gebied
der buitenlandse politiek alles
fiauwtjes beaamt, wat zij niet
krachtig ontkent, of niet eenvou-
digweg vergeet te beantwoorden.
Maar de beer Spaak Js wat min
der flauwtjes. Onlang^ begeleidde
bij de Belgische prins-regent naar
Washington voor een staatsbezoek.
Hij heeft er geen geheim van ge-
maakt, dat hij daar de verdediging
van het Westen mede heeft bespro-
ken. met als uitgangspunt de ver-
klaring van Truman, die wij zo even
aanhaalden. Over het resultaat van
die besprekingen heeft hij zich niet
m ronde woorden uitgelaten.
Bin defenmemacht voor
de Vijf?
Amerikaanse j|ournaiisten, die
wel eens goed zijn ingelicht, me
nen omtrent de uitslag van die ge-
sprekken wat te kunnen mededelen
Natuurlijk zo zeggen zij is ook
de Amerikaanse regering gebonden
aan Truman's uitspraak, dat Ame
rika'* vastbeslotenheid tot hulp
evenredig zal zijn asm Europa's vast
beslotenheid tot zeHbescherming.
Maar zo zou het ministerie van
buitenlandse zaken te Washington
hebben gevraagd hoe staat het
met die Europese vastbeslotenheid
tot zelfbescherming?
Het Pact van Brussel is ook op
dlt terrein nog vaag. Het verplicht
tot overleg in zake gemeenschappe-
lijke verdediging en tot wederkeri-
ge hulp met alle middelen in geval
66n der verdragspartijen in Europa
wordt aangevallen.
Dat betekent nog niet, dat de vijf
van Brussel ook een gezamenlijke
defensieve macht hebben. Dat kan
er wel uit groeien, maar het is er
nog niet. Het schtjnt, dat Amerika
eerst eens wil zien, of het er wer-
kelijk komt. Wij vinden, dat de
Amerikanen daar nog geen ongelijk
aan hebben. En dus is ,'t woord over
de verdediging van het Westen thans
weer ook aan Europa. Moge he*
een krachtig woord zijn!
GEBEUREN
De Tweede Kamer heeft in haar
avondvergadering van Donderdag
het wetsontwerp tot het instellen
van staats-secretarissen, dat met
de grondwetswjjziging verhand
houdt, in behandeling genomen en
zonder hoofdelijke stemming aan-
genomen. Alleen de Chr. Histeri-
sehen lieten aantekenen dat zij te-
gen waren.
Bij de beraadslagingen kwam nog
een zeer belangrijke kwestie aan
de orde, n.1. de door sommlge le-
den in het voorlopig verslag geda-
ne suggestles om van deze gele
genheid tot wflziging van (Je
grondwet ook gehrulk te maken
voor 't invoeren van maatregelen
om de vrijheldsrechten die de
grondwet waarborgt. beter te be
schermen.
Professor Romme verdedigde
daarbij het voorstel van sommige
leden om aan de Grondwet een in-
leidend artikel toe te voegen. waar-
in handelingen of uitlatingen, ge-
richt op aantasting van de v r ij e
volksinvloed en eerbiediging van de
rechten van de menselijke persoon,
strijdig met het algemeen belang en
de openbare orde worden verklaard.
Men voelt welk een belangrijke
principiele zaak hler aan de orde
gesteld wordt. Het w.erd nog veel
belangrijker en principieler, toen
de professor de regering eraan ging
herinneren, dat zij reeds in de
Troonrede van 1946 had toegezegd,
de grondwet te zullen herzien en
dat zij nu, in antwoord op deze
suggesties weer aankomt met bet
praatje dat zij geen tijd meer kan
vinden het bij deze gelegenheid
eens te doen. Het werd een waar
professoraal betoog, toen de heer
r
Romme eens duidelijk ging maken
wat ®®n ongehikkig en gebrekkig
stelsel eigenlijk onze huidige staats-
regeling wel is. Vindt men er lets
anders in dan negatieve en neutrale
bepalingen? (Dit mag niet en dat
mag niet.)
De ontwikkeling van de geesten
in onze staat in aanmerking ne-
mende, moet de tijd nu toch wel
rijp worden geacht om onze staat
een beter geestelijk fundament te
geven en in plaats van die nega
tieve neutraliteit eens positieve
grondslagen te gaan leggen. In dit
verband juichte hij de plannen van
de heer van der Goes van Naters
toe, die in een toegevoegde nota een
heel ontwerp had gemaakt m die
richting, daarbij bepaalde grond
rechten formulerend. die aansluiten
bij het Handvest van de Verenigde
Naties.
In zijn antwoord heeft minister
Beel zeer handig gebruik gemaakt
van de lengte van de rede van de
heer Romme en daaruit geconclu-
deerd, dat dit alles toch niet zo'n
eenvoudige zaak was, dat men dit
nu „stante pede" in de huidige ont-
werpen zou kunnen opnemen, die
zich meer op de noodzakelijke her-
vorming van het Koninkrijk rich-
ten. Maar hij wist voor de Kamer
een oplossing en adviseerde van
het recht van inltiatief gebruik te
maken om alsnog het ijzer te sme-
den terwijl het heet is. De minister-
president betrok daarin ook het
door de Kamer gesuggereerde plan
om een grondwettelijke basis te
scheppen voor de civiele staat van
beleg, welke in het debat als een
middel tot handhaving van de in-
wendige veiligheid was genoemd.
„Neo-fascisme" riepen de commu-
nisten. „Gij verzwakt de democra
tic, die ge juist wilt beschermen.
Hodie mihi, eras tibi." Het was een
woord, waarin een kern van waar-
heid schuilt. Maar dat zij zelf de
oorzaak zijn van het feit, dat deze
maatregelen nodig worden en dat
neo-fascisme. als men het goed ver-
staat met veel meer recht toepasse-
lijk is op hun systeem, werd maar
niet meer uitgesproken. Wat ook
niet meer nodig was.
Abbekerk, 29-4 van Fremantle te
Adelaide; Alderamin, Perzische
GolfRotterdam 30-4 te Suez; Bre-
dero, SingaporeRotterdam, pass.
29-4 Ouessant; Congostroom, 29-4
van Lobito te Pointe Amboin; Klip-
fonten, 29-4 van Teneriffe naar
Kaapstad; Lissekerk, Amsterdam
Perzische Golf, 29-4 van Londen;
Lombok, HonoluluCebu, 29-4 te
Manilla; Oranje, AmsterdamBata-
via, 29-4 van Suez; Salland, Amster
damBuenos Aires, 30-4 te Bahia;
Samarinda, 28-4 van San Francisco
naar Manilla; Van 't Hoff, 29-4 van
Durban te Lorenzo Marquez; Wa
terman, RotterdamBatavla, 29-4
van Aden.
Het bestuur der Suit Radboud-
stichting heeft drs. A. A. V. Tum-
mers te Nijmegen benoemd tot as-
sistent bij de R.K. ttoiversiteit. met
l^eropdxacht voor staathtdAowd-
lomde en stattstiek.
Zo zijn dus de bemoeiicgen van
de Ver. Naties inzake Palestina op
niets uitgelopen en het enige punt
van bespreking, waarvan men nog
resultaten verwaehten kan, is de
bescherming van Jerusalem, de
H. Stad, die de gehele Christelijke
wereld na aan het hart ligt.
De Uno-commissie voor Palestina
heeft met algemene stemmen baslo-
ten stappen te ondernemen om een
politiemacht te vormen, die Jerusa
lem zal beschermen. Moderne kruis-
vaarders dus. Een bedrag van 200
duizend dollar is reeds door de Uno
beschikbaar gesteld en vri>willigers
kunnen tekenen voor de tijd van 18
Mei tot 1 Juli.
Intussen, dat de strijd in Palestina
zelf in steeds toenemende hevigheid
losbrandt, is er een vraag, die de
commentators van de buitenlandse
politiek zich met verwondering
stellen. Wat heeft Rusland bewogen
haar zetel in de commissie ter voor-
bereiding van het beheerschapsplan
in te nemen, terwijl tot nu toe een
afwijzende houding. werd aangeno-
men?
Wij geloven,
dat koning Ab
dullah van
Transjordanie
hierop een
antwoord heeft
gegeven, toen
hij tegen Da
vid Woodford, verslaggever van
de Daily Telegraph verklaarde: „De
Arabische regeringen, die lid van
de Ver. Naties zijn, zien duidelijk
de bijbedoelingen van de houding
en handelwijze van bepaalde sta'.en
der Ver. Naii-s. De Arabische '.rl-
keren zien de ware badoelingen en
willen geen slaven zijn van deze
staten en hun beslissingen".
„Deze laatste zin", zo voegt Wood
ford er ten overvloede aan toe, „be-
treft Rusland en haar satellieten".
Mocht Rusland eerst gedacht heb
ben de sympathie van de Arabische
liga, die het een communistische pe-
netratie in dit gebied gemakkelijker
zou kunnen maken, door steunen
van het verdeelplan te winnen,
thans is het duidelijk geworden aan
welke zijde de Arabische landen in
de grote ideologische strijd staan
en bestaat er voor Moskou geen
bezwaar ook in de beheerschaps-
commissie een rol te spelen.
De eerste gevolgen van Ijpt con
flict zijn reeds te bemerken in de
olievoorziening uit Irak. De toevoer
van de pijpleiding tussen Kirkuk
en Haifa is gestaakt, waardoor de
olievoorziening uit Irak naar het
Middellandse Zeegebied met 50%
wordt gereduceerd.
De pijpleiding naar Haifa is da
ene tak van de Y-vormige verbin-
ding tussen de Irakse oilevelden en
de Middellandse Zee, waarvan de
andere tak, die naar Tripolis, nog
werkt.
Deze beperking der olievoorzie
ning zal van inrloed zijn op de
olie-toewijzingen via het Marshall-
plan.
We kunnen niet anders dan dit
overzicht besluiten met het te be-
treuren, dat slechts drie jagf na de
tweede wereldbrand, waardoor het
Joodse volk en ras het zwaarste
werd getroffen, wij aan de voor-
avond staan van e«n burgeroorlog,
die de bestaansrechten van datzelfde
volk bedreigen.
Engeland Is niet op zijn beslis6ing.
het mandaat over Palestina op 15
Mei a.s. op te heffen. teruggekomen,
ondanks de drang, die hiertoe onge-
twijfeld van Amerikaanse zijde is
aangewend. O.i. heeft de Labour-
regering hiermee iets van haar ver-
loren prestige ten opzichte van het
Engelse volk willen terugwlnnen.
Immers dit volk heeft reeds te lang
en te veel haar zonen in Palestina
zonder enig doel zien afgeslacht.
Sic transit
Vooral in Friesland, waar op het gebied van vogels vele natuur-
reservaten zijn, ziet men veel „eendenkorven", die op alle mo-
gelijke en onmogelijke plaatsen geplaatst zijn om de vogels te
bewegen hier te gaan nestelen. Zodoende hoopt men deze wild-,
stand op peil te houden. Met een bootie controleert men ot de
nesten bezet zijn, lang8 de boorden van de Friese meren.
(Van onle parlementaire redacteur)
DE UITBETALING van de ver-
hooffde salarissen, aldus Minis
ter, Gielen In de Eerste Kamer, zal
bij wijze van voorschot geschieden.
Alles ligt er voor gereed. Het zal
slechts een kwesMe van dagen zijn.
Over een schadevergoeding aan
religieuze leerkrachten, die door
de maatregelen van de bezetter
zijn benadeeld, heeft de regermg
nog geen beslissing genomen. De
advlseurs van de minister achten
het recht daarop onbetwistbaar.
De politieke partijen krijgen een
kwartier zendtijd per week voor de
uiteenzetting van hun program.
ter geen persoonlijke aanvallen. De
beer v. San ten (Com.) was er als
de kippen bij om te vragen of deze
regeling ook voor zijn partij gold,
maar dat natuurlijk bleek niet
het geval te zijn!
Kleuteronderwijs.
Ten aanzien van het kleuteronder-
wijs, op welks wettelijke regeling
des morgens ook nog de heer Wol-
tjer (A.R.) had aangedrongen, zeide
de minister, dat het de vraag is wat
het beste is: Een definitieve rege
ling of een voorlopige, die een defi
nitieve eventueel lang in de weg
zou staan. De bewindsman wilde
zieh in deze nog nauwkeurig laten
voorlichten. Hij hoopt het advies
spoedig van de Inspectie te ontvan-
gen. Voorts verklaarde hij zich
gaarne bereid mede te werken aan
de verbetering van huisvesting en
opleiding. Het gebrek aan geschikte
lokaliteiten speelt hier echter mede
een rol.
Nijverheidsonderwijs.
Op de opmerklngen ten aanzien
van de gymnasium-opleiding ging de
minister niet nader in. Binnenkort
zal er voldoende gelegenheid zijn om
hierover een breed debat te voeren.
Er is een ernstige poging gedaan om
de achterstand op het gebied van
het nijverheidsonderwijs Jn te halen.
Er zijn gelden voor 49 nieuwe scho-
len uitgetrokken.
Ten aanzien van Ambachtsscholen
is er in 38 nieuwe voorzien.
Langs de weg der Inspectie zal de
minister er de aandacht op doen
vestigen, dat de stichting van streek-
scholen primair is bij de stichting
van lagere scholen met 7 of 8 leer-
jaren.
De subsidie van f 115.000 aan de
Opera noemde de bewindsman
redelijk. De ontwikkeling van het
toneel volgt hij met aandacht. Het
overleg met Financien voor een sub
sidie aan het Gronings Orkest zal
worden voortgezet. Spreker verde
digde nog nader de voorgestelde
aanloop-subsidies voor het Brabants
Orkest.
De kwestie van de zevende facul-
teit aan de Amsterdamse Universi-
teit besprekend, verklaarde de mi
nister de toestand van thans onge-
wenst te achten. Als er bij de
nieuwe cursus opnieuw, leeropdrach-
ten aan de huidige drie functionaris-
sen worden verstrekt, zou hij zich
daarmee niet kunnen verenigen.
Voor het Arnhemse Bijzonder Ge-
rechtshof had zich te verantwoorden
de voormalige Ortskommandant van
Nunspeet, de Duitser L. G. Beck.
Hij werd ervan beschuldigd een
hem ondergeschikt militair op te
hebben gedragen twee z.g. terroris-
ten en twee fabrikanten uit Am
sterdam te executeren. De Procu-
reur-fiscaal mr. Fikkerf meende dat
hier van een oorlogsmisdrijf kan
worden gesproken. Hij achtte ver
dachte schuldig aan het hem ten
laste gelegde feit. Als verzachtende
omstand-igheid wilde mr. Fikkert
laten gelden de angst welke B. voor
de S.D. koesterde en daarom wilde
hij de straf voor verdaehte beperkt
zien tot tien jaar gevangenisstraf.
Uitspraak op 12 Mei.
In de herfst van het vorlge jaar
zijn 105 boerderijen in de Noord-
oostpolder uitgegeven aan zoge-
naamde pioniers. Men hoopte, dat
de bouw van deze boerderijen in
Mei of Juni van dit jaar voltooid
zou zijn. Dit is echter erg tegen
gevallen. Men neemt nu aan, dat
het wel November zal worden. De
aanstaande bewoners van deze boer.
derijen wonen nu nog in de kampen,
en exploiteren van daar uit hun
gronden. Of er de komende herfst
nog nieuwe gronden zullen worden
uitgegeven, zal afhangen van het
verdere verloop van de boerderij-
bouw. In ieder geval zal bij de vol-
gende uitgifte gedacht worden, aan
de boeren van Walcheren, voor wie
in totaal 3000 H.A. is gereserveerd.
De regering maakt tot haar leed-
wezen bekend, dat de afgelopen
week de navolgende verliezen zijn
gwapporteerd:
Koninklijke Landmacht:
Soldaat le kl. E. T. Dekker, Stbnr.
250415053, afkomstig uit Warmen-
huizen. Overleden aan bekomen
verwonding 21 April 1948.
Koninklijk Nederlands Indische
Leger: Soend. soldaat 2e kl. infie.
Hoesen Bin Age, Stbnr. 104717736,
afkomstig uit Nederlandsch-Indig.
Gesneuveld 4 April 1948.
Koninklijke Marine: heeft in de
periode van de afgelopen week geen
verliezen gerapporteerd.
Toen de 20-jarige W.,Pijnenburg
uit Deurne bij werkzaamheden te
Sustteren een pantservuist had ge-
vonden, wilde hij deze demonteren.
Het gevolg hiervan was echter. dat
het projectiel uit elkaar sprong.
Een scherf trof de jongeman in de
hartstreek, waardoor hij onmiddel-
lijk gedood werd.
Op de Algemene Ledenvergade-
ring van de R.K. Nederlandse
Boekhandelaren en Uitgeversver-
eniging ,.Sint Jan", welke Maan-
dag a.s. in Hotel des Pays-Bas te
Utrecht plaats vindt, zal de gou-
den medaille uitgereikt worden,
welke dezer dagen als De Brand-
van Gentprijs aan de schrijfster
Marie Koenen is toegekend. Daar
Mevrouw Koenen verhinderd is,
deze pleehtigheld bij te wonen,
zal de prijs aan een familielid
overhand'gd worden.
De jury, bestaande uit Dr. J. van
Heugten S.J., Piet Domes en Ber
nard Verhoeven, bekroonde haar
roman „Wassend graan", maar wilde
deze onderscheiding tevens uit-
strekken tot haar volledige oeuvre,
dat voor een jonger schrijversge-
slacht beschouwd wordt als een
voorbeeld van vlekkeloze toe wij-
ding en bewonderenswaardig vak-
manschap. Het treft wel zeer geluk-
kig met deze welverdiende bekro
ning samen, dat de uitgeverij „Het
Spectrum" juist bezig is met de
voorbereiding van de volledige wer
ken van Marie Koenen in 14 delen,
met tekeningen van Karel Thole,
typografisch verzorgd door Charles
Nypels en Aldert Witte. Het eerste
deel, bevattende „De Korrel in de
voor" en „Wassend Graan", de
twee laatste,' op elkaar volgende
romans van Marie Koenen, zal in
het najaar van 1948 verschijnen, en
het is de bedoeling, dat het gehele
werk in drie jaar compleet is. Marie
Koenen (geb. 1879) is een dochter
van de taalkundige M. J. Koenen,
de man van het woordenboek, aan
wie zij haar zorgvuldig taalgebruik
te danken heeft. Tot haar veertigste
jaar woonde zij in Maastricht. Zij is
onze Limburgse schrijfster bij uit-
stek geworden. want al hebben de
reizen welke zij later maakte, even-
eens een stempel op haar werk ge-
drukt, toch keerde zij steeds terug
tot het Limburgse milieu. Op 20-
jarige leeftijd debuteerde zij met
een kort verhaal in de Katholieke
Illustratie, die toentertijd onder re-
dactie van Maria Viola stond. Toen
deze met Eduard Brom, C. R. de
Klerk en Albertine Steenhoff-Smul-
ders het tijdschrift „Van onze tijd"
oprichtte, vroeg. zij Marie Koenen
om medewerking, en zij is lange tijd
de promoter geweest van de be-
scheiden, jonge schrijfster. De ver-
halen van Marie Koenen pasten
zeer goed in ...Van onze tijd", het
blad dat er veel toe bijgedragen
heeft om de traditie van Jos. Al-
berdingk Thijm voort te zetten in
verbinding met de stijl van de
Tachtigers. In 1912 verscheen haar
eerste boek. een verhalen-bundel
„De witte burcht", waarop spoedig
,.Het Hofke" en de legenden- en
verhalenbundel „Van mensen en
wonderen" volgde. Toen in 1916 „De
Beiaard" door Prof. Gerar<2 Brom
werd opgericht, trad Marie Koenen
tot de medewerkers toe. Van de
boeken, dia elkander in een rustige
regelmaat opvolgden, noemen wij:
,.De Moeder" (1917), ,.De Andere"
(1919). ...Parcifal" (1920), „Het Ko-
ninkje (1922). de bundel ..Bretonse
Legenden" (1927), de historische ro
man over het Engeland van Willi-
brord en Bonifacius ..Stormenland"
(1930) en ..Xerion, de steen der
Wijzen". In het begin van de tweede
wereldoorlog: ,,De Korrel in de
Voor" en „Wassend Graan", twee
Limburgse romans, die als het hoog-
tepunt in haar oeuvre worden be
schouwd. Na de oorlog ontstonden
nog een aantal Bretonse legenden
en het Sint Lambertus-verhaal „Leg
aan de Wapenrusting Gods". Zonder
tot het grote publiek af te dalen,
heeft Marie* Koenen een oeuvre ge- t
schapen, dat voor iedereen begrij-
pelijk is, en waarin de zin voor
schoonheid en adeldom van, geest
ontwikkeld worden. W. PAAP
Canada heeft Vrijdag de eerste
lading havermout naar Nederland
verscheept. Nederland profiteert
aldus als eerste van de beslissing
der regering de uitvoer van haver
mout nhar Europa toe te staan.
Aan de op 20 Mei a.s. te houden
algemene vergadering van aandeel-
houders der N.V. Stoomvaart Mij.
..Nederland" zal wordfm voorgesteld
over het jaar 1947 een dividend uit
te keren van 9 pCt. (v.j. 7 pCt.)
Oorspronkelijke romcm uit het Russische spionnenleven
Maar, hij ging, omdat er niets an
ders op zat. Tegleff tegenwerken.
betekende: zijn eigen ondergang
zoeken. Hij vond Alexandra op haar
kamer en vroeg: ..Kind, heb jij, nog
z6 laat dienst gehad? Zoiets gaat
boven je krachten. Ik mag dat niet
langer toestaan. weet je, hoe laat
het Is?"
..Half drie, vader."
„Heb je al die tijd je zorgen aan
zleken besteed?"
„Ja."
„En, hoe staat 't met de kwestie
waarvoor je bent uitgegaan?
„Ik heb die jongeman kunnen
overtuigen."
„Dus?"
..Hij is een van die verblinden, die
menen, dat hun dood een martelaar
meer voor de goede zaak betekenen
zal. Nu weet le beter. Ik heb lang
met hem gepraat en verzeker u. dat
hij, na enkele dagen, zonder zelfver-
wijt bereid zal zijn in uw dienst te
treden."
„Je bent een ferme meid. Ga direct
die boodschap aan Tegleff brengen."
„Aan Tegleff
„Hij wacht je in het saJon."
..Nu? De vergadering is toch al
lang afgelopen! Ik ben doodmoe. Ik
zie niet in, waarom u die boodschap
niet kunt overbrengen. Waarom
moet ik dat doen?"
„Hij zal je willen spreken over
die Gorocha. Je moet weten: dat
Is 'n gevaarlijk, 'n heel gevaarlijk
jongmens. Die kwestie is er een van
hoogst ernstige aard."
„Ik ga niet!"
..Alexandra!"
„Ik voel aankomen, waarom het
hem te doen is. 't Gaat om mij, om
mijn persoon. Waarom komt u niet
rond voor de waarheid uit?"
,.Nu ja, 't is zo! Tegleff heeft me
al 'n paar maal over je gesproken,
maar ik heb verwacht, tot ook van
jouw kant de genegenheid groeien
zou."
„Ik heb nooit genegenheid voor
h?m gevoeld, ik haat hem!"
..Alexandra! Wees voorzichtig. dat
ie d5t niet hoort, dat zou, dat zou
"..Wat zou dat?"
„Dat zou ons schade kunnen doen"
„Dus. om die schade verkoopt u
mij?"
..Verkopen, verkopen? Wat ben je
toch altijd sterk in je uitdrukkingen.
Alle jonge meisjes. die haar ideaal
niet getrouwd hebben, zijn daarom
nog niet verkocht. Toe, kind, ik
smeek je, wees verstandig. Bedenk,
wie je tot vrouw yraagt: de mach-
tigste van ons alien, zoal niet in
naam, dan toch metterdaad. Doe me
de schande niet aan, hem te laten
wachten."
„De schande? 'n Minister spreekt
van schande, als z'n dochter een van
z'n ondergeschikten laat wachten.
Waarom bent u bang van uw onder
geschikten, vader? Wat steekt daar
achter?"
„Niets, hoegenaamd niets. Maar jij
hebt geen begrip van de invloed, die
er van die man uitgaat."
,.Ik geloof, dat ik daar langzamer-
hand 'n beetje begrrp van krijg",
zei Alexandra, en haar grote, zwarte
ogen keken haar vader doordringend
aan, ..die invloed gaat zo ver, dat ie
ministers om z'n vinger windt. en,
als dat niet helpt, een strop om de
hals doet. Maar. stel u gerust, ik
zal naar het salon gaan en Tegleff
te woord staan."
Ze ging heen met opgericht hoofd
en liet haar vader verbaasd en ver-
schrokken achter. Wat bedoelde z'n
dochter?
Tegleff wachtte met ongeduld in
het weelderige salon. Met de handen
op de rug liep ie over het dikke,
donzige tapijt. bekeek de grote zil-
veren kandelabres. die op de brede
marmeren schoorsteen stonden en
mompelde: ..Speelgoed voor idioten"
Waarom bleef ze zo lang weg?
Eindelijk ging de deur van het sa
lon open. Alexandra stond er, in
haar verpleegsterscostuum, bleek,
kalm en waardig: „U heeft me wil
len spreken?"
„Ja, mejuffrouw, het spijt me
meer dan ik u zeggen kan, dat ik
verplicht ben u in uw nachtrust te
storen."
„Ik sliep nog niet."
„0, nee? Foei, z6 laat werken?
Al die tijd zieken verpleegd?"
„Ja."
„In de Stichting?"
„Ook in de stad."
,.Kijk, kijkaardig is dat."
„Ik zie er 't aardige niet van in.
Wat hebt u me nog te vragen?"
„Wel, ik dacht, dat u uit eigen
beweging gekomen zoudt zijn, om
verslag uit te brengen over uw be-
moeiingen inzake dat jongmens....
U weet wel."
„Moest dat in het midden van de
nacht gebeuren?"
„Hoeveel nachten hebben uw va
der en ik niet samen gewerkt?"
„Ook steeds uitsluitend in 't be
lang van ons volk?"
..Wat mij betreftja!"
Tegleff richtte zich hoog op. Z'n
puntige geest stond steeds gespan-
nen naar die zijde vanwaar 'n zijde-
lingse aanval of toespeling kon ko
men. Daarom liet hij er op volgen:
„Of uw vader dat zo formeel zeg
gen kan, weet ik natuurlijk niet.
Maar we dwalen af. U zou me ver
slag uitbrengen over uw bemoei-
ingen. Heeft u succes gehad?"
„Ja. M'n vader is trouwens al op
de hoogte."
„Dat is niet genoeg Ik zou ook
graag op de hoogte willen zijn."
„Micha61 Gorocha heeft toege-
stemd voortaan z'n actie te staken
en wil eventueel z'n talenten In uw
dienst stellen."
„Bravo, bravo, Alexa.... O, neem
me niet kwalijk! M'n enthousiasme
zou me bijna verleid hebben, u bij
uw voornaam te noemen."
(Wordt vervolgd.)
