DE SUISSE
DE NIEUWSTE AVONTUREN VAN JAN KLAASSEN
EEN ERNSTIG VERMAAN!
KLEDING EN BEZOLDIGING
vrijwilligers reserve-politie
RADIO
UIT DE KERMIS DER WERELD
Hongaarse staat maakt zich
meester van het onderwijs
„ST. CHRISTOFFEL"
bespreekt belangrijke kwesties
De critiek van de president
van de Nederlandse Bank
Hoe krijgen we onze
Rijksbijdrage los?
Een verklaring van
het EpisQopaat
EUWE-BOTWINNIK:
Na gelijke kansen
remise-aanbod gerechtvaardigd
if
fflflflf'tl w
PAC. 4
NIEUW NOORDHOLLANDS DACBLAD - Dinsdog 11 Mei 1948
PROGRAMMA
HAHATMA GANDHI
2 oei 1669 30JAN1948
Symbolisch voor de campagne,
die in India gevoerd wordt tot
het eren van de nagedachtenis
van Mahatma Gandhi, is de
uitgifte van een speciale post-
zegel, met de afbeelding van
zijn portret en vermelding van
zijn geboortedatum en die van
de dag van de moordaanslag.
In verscheidene gebieden van
het Dominion worden Gandhi-
restaurants, Mahatma-scholen,
Gandhi-automobielfabrieken,
enz. opgericht. Het merkwaar-
dige is, dat sinds de dood van
Gandhi slechts op een plaats
onlusten hebben plaats gehad;
de Mohammedanen hervatten
zelfs hun oude werkzaamheden
in Hindoe-gemeenten.
Gratie verleend
WANNEER APEN EEN
SLIPPERTJE MAKEN
De Handel in gebruikte
auto's
Brits schip tijdens
I noodweer op een mijn
gelopen
3. c2—c4 e7e6
OomriDBLfcO
(Van onze financiele medewerker)
rEN VERHEUGEND VERSCHIJNSEL is het dot het jaarverslag
«- der Ned Bank zo objectief en goed gedocumenteerd, een
emstige vermaning aan het adres van onze regering heeft laten
horen. Over het algemeen was men de mening toegedaan, dat
met de nationalisatie van de Ned Bank ook de critiek op het
beleid van onze regering tot het verleden zou behoren. Immers
door de nationalisatie heeft de circulatiebank haar zelfstandig
bestaan feitelijk verloren. Zij is een verlengstuk geworden van
het Ministerie van Financien en als zodanig daaraan onder-
worpen.
Het is niet meer de president
van de Ned. Bank, die over onze
gulden waakt, doch in feite de
minister van financien.
Dit alles heeft gelukkig niet
kunnen verhinderen, dat het jaar
verslag op een hoog peil is geble-
ven. Op grond van uitvoerig sta-
tistisch materiaal wordt een analyse
van ons economisch leven gegeven
en worden objectieve conclusies ge-
trokken.
Het is opbouwende critiek, waar-
mede de president der Ned. Bank
zich hezig houdt.'Hij legt de vinger
op de wondeplekken van ons eco
nomisch leven en wijst de middelen
tot herstel aan. Wij hebben slechts
deze rrtedicynen in te nemen, om
weder tot meer normale verhou-
dingen te komen. Hieruit mag men
de conclusie trekken, dat de situa-
tie gelukkig niet hopeloos is.
Twee problemen
Van de twee problemen, welke
naar voren worden gebracht, en
welke ons bestaan bedreigen. komt
allereerst de begrotingspolitiek aan
de ord-r Uitvoerig wordt stil ge-
staan bij de inflatoire werking van
elk begrotingstekort, dat niet wordt
gedekt met uit tijdelijke of duur-
zame besparingen verkregen mid
delen. Voor een juist inzicht in de
diepere oorzaken van het zeer
grote tekort op de begroting worden
de overheidsuitgaven in twee groe-
pen verdeeld, n.L
A. Uitgaven ten behoeve van de
staatstaak in engere zin. welke in
1948 f 2819 millioen heeft bedragen
tegen f 3065 millioen in 1947.
B. Uitgaven strekkende tot ver-
mogens- en inkomensoverdracht,
waartoe gerekend worden o.a. sub-
sidie voor woningpouw, prijssubsi-
dies, oorlogsschade, sociale voor-
zieningen etc. Deze categorie van
uitgaven steeg van f 1580 millioen
in 1947 tot f 1927 millioen in 1948.
Wanneer deze posten konden ver-
dwijnen of althans belangrijk kon
den worden gereduceerd, was het
begrotingsevenwicht bereikt, want
de middelen worden voor 1948 ge-
raamd op f 2842 millioen.
De president van de Ned. Bank
wijst er dan ook op. dat onver-
w ij 1 d gestreefd moet worden naar
een geleidelijke afschaffing van de
pryssubsidies, waardoor het begro
tingstekort met niet minder dan
f 548 millioen zou worden vermin-
derd.
Verder waarschuwt de president
ernstig voor de gevolgen van de in-
williging van steeds verder gaande
vergoedingseisen door de oorlogs-
slachtoffers. „Men kan niet voort-
gaan steeds toe te voegen aan over-
heidslasten. die thans reeds te
zwaar blijken te zijn."
De subsidie voor woningbouw
steeg van f 109 millioen in 1947
tot f 270 millioen in 1948. Het is
duidelijk, dat ook deze post bij
een herstel van normale huren een
belangrijke verlichting kan onder-
gaan. Wij moeten in ons land uit-
eindelijk toch weder tot een nor
male rendabele woningbouw ko
men. Een onveranderd houden der
huren op het peil van v66r de oor-
log betekent een verkapte toeslag
op de lonen, waardoor ook elk juist
inzicht in kostprijsberekeningen etc.
wordt versluierd. De president van
de Ned. Bank achtte het teleurstel-
lend, dat de investeringsuitgaven
door de staat in 1948 stegen van
f 338 millioen tot f 422 millioen.
Het moet de taak van de overheid
geacht worden zich op dit terrein,
verkeerswerken, publieke diensten,
etc., te beperken en deze werken
te laten uitvoeren in voor dat doel
gunstiger tijden. dus niet in een
periode van opgaande conjunctuur.
De militaire uitgaven vroegen in
1948 niet minder dan f 823 millioen.
Mogelijk dat door een verbeterihg
in de verhouding met Indonesie
ook op deze lasten aanmerkelijk
bezuinigd zal kunnen worden.
Wij zien dus. dat er mogelijkhe-
den zijn om tot een meer sluitende
begroting te komen en daardoor het
gevaar van inflatie te voorkomen.
Toes tan d niet hopeloos
De toestand is nijet hopeloos, mits
er maar een sterke wil is, die durft
ingrijpen daar waar het kan en
mogelijk is. Ieder langer dralen is
funest, vooral nu het Marshall-plan
ons nog een kans biedt om orde
op eigen zaken te stellen.
De advertenties, wqlke onze re
gering in de dagbladen thans laat
publiceren. naar aanleiding van 't
Marshall-plan, bevatten drie lijn-
grafieken; in de eerste grafiek ziet
men de stijgende lijn van het
economisch herstel in Nederland.
In de tweede grafiek ziet men dit
herstel geheel te niet gaan. indien
de hulp van het Marshall-plan niet
gekomen was. Wij hebben dus in
Nederland wel erg op los zand
WOENSDAG 12 MEI
HILVERSUM II.
7,15 Reveille, 8,00 Nieuwsberich-
ten; 8,T5 Basilica-koor. 8,30 VrAlyke
Morgenklanken, 9,00 Bij de jonge
zieken, 10,30 Morgendienst,, 11,00
Mozart-muziek, 11,15 Luisterspel;
12,00 gram, platen, 12,15 Stafmuziek
A'damse Politie; 13.15 Van RAmeau
tot Ravel, 15,15 Jeugdconcert, 16,15
voor de meisjes en jongens, 18,00
Ned. Koren en Korpsen, 18,30 Piano-
duetten, 19,4b Engelse Les voor ge-
vorderden, 20,15 Sangh en Spel,
21,40 Te Deum van A. Bruckner,
22,10 Klankbeeld, 22,30 Piano, gr.
pi.; 23,15 Strykkwartet, 23,45 Engels
zangkoor. J
HILVERSUM I.
7,30 gram, platen, 8,18 Lichte mor
genklanken, 8,50 voor de huisvrouw,
9.30 Strijkkwartet, 10,00 Morgenwy-
ding, 10,30 Als de stofzuiger zwijgt,
11,00 non-stop-programma, 12,00 or-
gel, Joh. Jong, 12,38 Kwartet Jan
Corduwener, 13,20 The Ramblers,
13,50 gram, platen, 14,00 Gesproken
portretten, 15,10 Voor de Jeugd,
15,45 Voor de zieken, 16,45 Het
stond in de krant, 17,15 Tino Rossi,
gr. pi., 18,20 Hawaiian-orkest, 18,30
Ned. Strijdkrachten, 19,15 Silvester -
kwartet, 20,05 Sportreportage, 20,15
Opera-programma, 21,30 Hoorspel,
22,25 Cabaretprogramma, 23,15 zang
en orgel, 23,30 Nieuwe gram, platen.
De vrijwilligers van de Nationa-
le Reserve en de Reserve Grens-
bewaking zullen worden gekleed in
de uniform van de Kon. Land-
marht. De vrijwilligers van de Re
serve Rijks- of Gemeentepolitie
zullen de politie-uniform dragen,
zodra de textielpositie dit toelaat.
In afwachting daarvan ontvangen
zij een voorlopig onderscheidings-
teken (armband) en een helm.
De vrijwilligers kunnen uiteraard
alleen in werkelijke dienst optre-
den' na daartoe door de bevoegde
autoriteiten te zijn opgeroepen.
Het optreden van de vrijwilligers
van de Reserve Gemeentepolitie
blijft in beginsel aan de plaats van
inwoning gebonden.
De vrijwilligers der Reserve
Rijkspolitie zullen bij voorkeur niet
buiten hun gemeente en in beginsel
niet buiten het bewakingsgebied
van de groep, waarin de gemeen
te hunner inwoning gelegen is op
treden.
Het optreden van de vrijwilligers
der Reserve Grensbewaking is in
beginsel gebonden aan het bewa
kingsgebied van de brigade, waar
in hun woonplaats gelegen is.
Beloning.
De beloning voor optreden in
werkelijke dienst bij de Reserve
Rijks- of Gemeentepolitie is als
volgt:
Res. wachtmeester-agent f 1 per
uur; res. wachtmeester le kl.-
hoofdagent f 1.10 per uur; res. op-
perwachtmeester-brigadier f 1.20 p.
uur; res. adjudant f 1.50 per uur;
res. officier 2e kl.-ambtenaar 3e
kl. f 1.60 per uur; res. officier le
kl.-ambtenaar 2e kl. f 1.70 per uur;
res. dir. officier 3e kl.-ambtenaar
le kl. f 1.80 per uur; res. hoofdamb-
tenaar 3e kl. f 2.per uuif.
De beloning wordt toegekend naar
het aantal uren, gedurende welke
werkelijk politiedienst is verricht.
Bij de reserve rijks- en gemeen
tepolitie wordt voor opleiding geen
beloning toegekend.
De vrijwilligers van de Nationale
Reserve en de Reserve Grensbewa
king onvangen. voor zover zij 24 uur
of langer onafgebroken in werke
lijke dienst zijn een vergoeding per
etmaal van f 6.50 tot f 10 al naar
gelang hun rang.
De vrijwilligers van de Reserve
Rijks- en Gemeentepolitie zullen
voor zichzelf en eventueel nagela-
ten betrekkingen premi'e-vrij wor
den verzekerd tegen de geldelijke
gevolgen van ongevallen, hun in
verband met de dienst of de oefe-
ningen overkomen.
Voorts worden te hunnen op-
zichte de bestaande sociale voorzie-
ningen gehandhaafd.
Ten aanzien van de vrijwilligers
van de Nationale Reserve en de
Reserve Grensbewaking gelden
overeenkomstige regelingen, zoals
deze zijn getroffen voor militairen.
Het een en ander zal wettelijk
worden geregeld, waarbij overleg
zal worden gepleegd met het na-
tionaal instituut.
H. M. de Koningin heeft gratie
verleend aan G. R. Mozer, tot de
doodstraf veroordeeld bij sententie
van het Bijzonder Hof te Amster
dam en aan F. Th. C. Rosier, tot de
doodstraf veroordeeld bij arrest van
de Bijzondere Raad van Cassatie. In
beide gevallen is de doodstraf ver-
anderd in een levenslange gevange-
nisstraf.
gebouwd. De gevoerde politiek in
de jaren na de bevrijding is niet
juist geweest en het jaarverslag van
de Ned. Bank wijst ook hierop zeer
duidelijk. Na de oorlog was het aan-
vaardbaar om een tekort op de be-
talingsbalans ten dele te dekken
door liquidatie van buitenlandse
vermogensbestanddelen en ander-
deels door het opnemen van bui-
tenlands crediet. De omvang die het
betalingsbalanstekort heeft aange-
nomen, heeft de beschikbare ver-
mogensreserves- en de capaciteit tot
credietopneming evenwel zo snel
uitgeput, dat bij het einde van 1947
nog slechts gedurende een korte
periode uit eigen middelen gefinan-
cierd kon worden.
Ook hier geeft de president de
oplossing in handen, n.l. vergroting
van de uitvoer en vermindering van
de invoer, beide te bevorderen door
verhoogde arbeidsproductiviteit,
door een sobere levensstandaard en
door grote omzichtigheid bij het
doen van investeringen.
Het Marshallplan heeft inder'daad
een ramp in Nederland voorkomen.
Het is daarom te hopen, dat de roep-
stem van de president van de Ned.
Bank thans bij de regering gehoor
zal vinden. Men kan nu eenmaal
niet ongestraft met begrotingstekor-
ten en nadelige saldi op de beta-
lingsbalans blijven voortgaan, want
dit zijn juist de tekenen, die erop
wijzen. dat men boven zijn stand
leeft. Een luxe, welke wij ons
nu onze reservepositie is ingeteerd
niet meer kunnen veroorloven.
Tien apen uit Diergaarde ,.Blij-
dorp" hebben een slippertje ge-
maakt van drie dagen. Vrijdagavond
zagen ze de kans schoon, toen ze
voor een poosje van hun eigen rots
naar die der steenbokken moesten
verhuizen. Een waagde de sprong
naar de balustrade. Het lukte. Hij
knipoogde naar de anderen, dat de
weg veilig was en hup, hup, daar
sprongen zijn negen collega's hem
achterna, voorlopig de vrijheid van
de tuin. Ze speelden krijgertje van
boom tot boom, gooiden de beren
kiezelsteentjes op de logge kop,
klauterden zelfs in de uitzichttoren
om hun leed te kunnen overzien en
zetten weldra het spelletje voort
buiten de tuin, in de buurt van Blij-
dorp en de spoorbaan. Het werd een
gratis attractie voor de voorbijgan-
gers. Op de onmogelijkste plekjes
kon men een aap zien zitten: op
een vensterkozijn, in eep trampaal,
op een kerkdak. Hier en daar stond,
vanwege de warmte, een venster
open, soms zag de rustige bewoner
opeens een aap naar binnen wip-
pen, allerlei kattekwaad, pardon:
apekwaad ulthalen.
Drie dagen lang heeft dit spel
letje geduurd. Toen vond een der
oppassers het welletjes. Hij zette in
een der huizen het venster open,
strooide als kleinduimpje wat lek-
kers langs de weg naar de badka-
mer en daar, daar lag de grootste
lekkernij. Zevenmaal slingerde er
een aap zich in de kamer. Op het
ogenblik, dat de badkamerdeur
dichtklapte gaf het zevental zich
met kreten van woede over. De
drie anderen hebben zich op de
spoorbaan en bij buurtbewoners la
ten verschalken. Zondagavond zaten
alien in het apenhuis hun zonden te
overpeinzen.
Bij vele middenstanders zal de
vraag rijzen, hoe we ons geld fos
moeten krijgen, als het eindelyk en
ten lange leste zover is gekomen,
dat we bericht hebben gekregen,
via gemeente of dienst wederop-
bouw, dat een crediet beschikbaar is
gesteld.
Als regel wordt in het desbetref-
fende schryven van het college van
algemene commissarissen gezegd,
dat een gedeelte direct zal worden
overgeTnaakt aan de gemeente-ont-
vanger, die dan zo vriendelijk is be-
langhebbende te verzoeken hem
mede te delen, hoe en waar hij het
geld wil hebben gedeponeerd. Tot
zover gaat alles op rolletjes.
Een ander gedeelte van het cre
diet kan, naar gelang de vorderin-
gen van de herbouw. op BVC (niet
EVC) formulieren worden aange-
vraagd. Deze formulieren zijn bij het
gemeentebestuur verkrijgbaar. De
gewone gang van zaken is, dat de
gemeente-architect of iemand na-
mens hem het bouwwerk komt be-
kyken, en naar aanleiding van dit
onderzoek, en het inzien van de no-
dige bescheiden, op dit BVC forrau-
lier aantekent, welk bedrag naar
zijn mening aan belanghebbende
kan worden uitbetaald. De burge-
meester tekent vervolgens het for-
mulier, het gaat naar het college
van algemene commissarissen, en na
enige tijd wordt het bedrag op de
postrekening van de gemeente-ont-
vanger bijgeschreven, waarna het
op boven omschreven wijze aan be
langhebbende wordt overgemaakt.
Wat echter te doen, als geld op
geblokkeerde rekening wordt bij
geschreven?
Men gaat naar een banklnstelling.
b.v. naar de cooperatieve boeren-
leenbank, waar men. tegen overleg-
ging van het bewijs, waamiit blijkt,
dat men over een geb'okkeerd te-
goed beschikt, een formulier in
ontvangst kan nemen. Dit zgn. C-
formulier wordt door boerenleen-
bank of belanghebbende naar de
Herstelbank, Voldersgracht 47, den
Haag gezonden. Deze Herstelbank
zendt eveneens een formulier toe,
(hoe zou het ook anders kunnen!!)
en wel in triplo, hetwelk, na invul-
ling, weer naar de Hefstelbank te-
ruggaat. Als alles in orde is. wordt
het geld overgemaakt., en wel aan
de op te geven bankinstelling. Deze
betaalt het vervolgens uit, en oefent
daarbij bestedingscontrfile uit, d.w.z.
controleert, of het geld inderdaad
voor de herbouw van het verwoeste
perceel zal Worden gebruikt.
Bij kerkelijke lichamen e.d. is de
zaak eenvoudiger. De goedgekeurde
rekeningen kunnen aan een agent-
schap van de Nederlandse Bank in
deze omgeving, b.v. in Alkmaar,
worden aangeboden. Hierop kan
men deblokkering aanvragen,\ en
naar het schijnt verloopt een der-
geiyke actie vry vlot.
Voor eventuele moeilijkheden
wende men zich verder tot de ge-
meente-secretarie waar men wells-
waar lang niet alles weet en ook'
niet kan weten, maar waar men in
elk geval de zaak kan uitzoeken.
BUITENLANDS
Een juf achter een
postkantoorloket wei-
gerde een kwartje van
Spulbaas, waarop wij-
len Koning Willem III
stond afgebeeld. „Ik
mag geen buitenland
se i munt aannemen,"
zei het juffie.
PECH!
In Londen werd in
een bakkerswinkel, ge
legen in The Broad
way Crouch End inge-
broken. De dieven na-
men een safe, die 250
kg. woog, mede. Ze
hadden geen geluk. De
safe bevatte slechts
oude boeken en kwi-
tanties.
ZURE ROOM
In Moskou is de prijs
van zure room tot de
helft verlaagd. „Het
wordt hier veel ge-
geten," vertelde de
Moskouse radio. Be-
grijpelijk, men heeft
al door zoveel zure
appels heen moeten
bijten.
DOLLARS, GEEN
GELD!
Een trein uit Duits-
land stopte aan de
Belgische grens. De
kaartjes werden ge-
controleprd en twee
Amerikanen bleken
slechts reisbiljetten tot
de Belgische grens te
bezitten. Ze wilden
naar Brussel of Osten-
de en boden de Belgi
sche spoorbeambte veel
dollars voor een kaar-
tje. Tot hun verbazing
legde deze spoorman
de dollarbiljetten op-
zy en vroeg beloefd:
„Maar hebt u dan geen
goed geld bij u, Belgi
sche francs Reichs-
marken of zo?"
SPULBAAS
BUITEN HONGARIJE is maar
weinig bekend over de voortduren-
de strijd, welke de Kerk daar heeft
te voeren voor de handhaving van
het katholieke onderwys en het
godsdienstonderricht in de scholen.
Het verzet der Kerk tegen de
maatregelen en plannen der rege
ring is even waardig als onver-
schrokken, even hardnekkig als be-
wonderenswaardig.
Tekenend voor deze strijd is het
volgende officiele communique, dat
het Hongaarse Episcopaat aan het
katholieke persbureau ..Magyar
Kurir" ter publicatie heeft ver-
strekt.
„Op een verkiezingsbijeenkomst
van de party der Kleine Boeren
heeft Minister Ortutay onthuld,
wat er achter de gespannen ver
houding tussen Staat en Kerk ver-
borgen Iigt.
Na eerst enkele woorden van lof
over de Kerk te hebben gesproken,
gaf de minister o.m. het volgende
te kennen: „De historische ontwik-
keling is echter zo, dat de Staat
meer en meer het onderwys uit de
handen der Kerk heeft overgeno-
men".
Deze vaststelling nu is volkomen
onjuist! Een zodanige ontwikkeling
heeft zich nergens voorgedaan. Aan
In de algemene ledenvergadering
van de kath. ver. van handelsverte-
genwoordigers, handelsagenten en
verzekeringsinspecteurs ,.St. Chris-
toffel", die te Utrecht werd gehou-
den, werd door de algemeen voor-
zitter, J. v. d. Meer, die opnieuw
herkozen is, meegedeeld, dat een
proefproces aanhatigig is over het
provisiestelsel van de handelsreizi-
gers. Door enkele afdelingen werd
de wenselijkheid besproken van qpn
extra toewijzing textielpunten voor
bedrijfskleding en men stelde voor
vanuit de vergadering een telegram
aan dp minister te zenden. In ant-
woord hierop deelde de algemeen
secretaris mede, dat er dienaan-
gaande reeds door het hoofdbestuur
actie was gevoerd en dat men reeds
in contact met de minister is getre-
den. In verband met het financieel
verslag over 1947 kwam „St. Chris-
toffel"s financiele verhouding tot de
K.A.B. ter sprake, die aldus een af-
gevaardigde, geen knellende band
mag worden. De actie, die gevoerd
is tegen de streekbeurzen, zo werd
op een desbetreffende vraag door
de voorzitter medegedeeld, kan nu
slechts doorgang vinden door de ka-
Een ENKELE KEER in het jaar
kom ik nog wel eens in het
provinciestadje, waar ik myn jeugd
sleet. En dan bezoek ik steeds de
oude paterskerk, in het hartje van
de stad, verscholen achter grote,
moderne winkelpaleizen, te gigan-
tisch voor zo'n plaatsje.
Meestal zie ik daar, nog in al zijn
waardigheid, de oude suisse door het
kerkgebouw stappen. Hij behoort
tot die mensen. die weinig verande-
ren, wie men de jaren niet aanziet.
Nog steeds dezelfde figuur, dezelfde
loop, altijd iets stram-militairs in
zyn optreden. Kaarsrecht, 't hoofd
tier geheven, de linkerarm losjes
naast de franjes van zijn sjerp ben-
gelend, de rechterarm iets opgehe-
ven, de pink deftig uitgestoken als
een Haagse dame, die een tas thee
aanpakt, paradeert hij iedere Zon-
dag langs de volgepropte banken-
ryen.
Onze suisse Nijman vertegen-
woordigt een „Kerkgeneratie". die
aan het uitsterven is. Behalve de
kosters zie je tegenwoordig weinig
mensen, die met hart en ziel aan
hun kerk gehecht zy'n, er jaren, ja
heel hun leven aan verbonden biy-
ven.
Als ik zo aan het tellen ga en de
jaren stuk voor stuk voor mijn geest
haal, dan kom ik tot de ontdekking,
dat de suisse al een eind achter in
de zestig moet zyn. maar je ziet
het hem niet aan. Nog altijd de
zelfde, kortgeknipte grijzende haren,
stug overeind als soldaten in slag-
orde.
Kortgeleden sprak hy me, na de
mis van negenen, de garnizoensmis
vanwege de vele militairen. achter
ia de kerk aan. Hij had me al direct
herkend toen ik, voor de mis tussen
het volk naar voren schuifelend,
om een plaats had gewenkt. Ik was
gaan zitten, peinzend over de eigen-
aardige samenloop van omstandig-
heden, die er de oorzaak van zyn,
dat je in de kerk. waar je gedoopt
bent, waar je je Eerste H. Commu-
nie deed, waar een oude grijze bis-
schop je het H. Vormsel toediende
en waar je iedere bank en ieder
heiligenbeeld wel uit kunt tekenen,
om een plaats moet vragen. Maar
zo gaat het nu eenmaal: als je ver-
trekt, nemen anderen je plaats in
en als je na jaren terugkomt in de
kerk. waar je als jong misdienaartje
het misboek van de altaartreden liet
vallen of met het hart in de keel
de trap naar het zangkoor opstom-
melde, dan ben je net zo goed een
vreemde eend in de bijt als ieder
♦ander, die een plaats van vyf cn
twintig cent v66r of van vijftien
cent Achter de preekstoel krijgt.
Toen de oude Suisse zo voor me
uitliep naar het portaal, om een
praatje met me te kunnen maken.
herinner ik mij opeens weer de
jaren waar zijn ge gebleven?
waarin hij prompt iedere week in
Augustus, als de moerbeien rijp
waren, een schaal van de heerlijke
vruchten, die ik later nooit meer
geproefd heb, kwam halen, die moe-
der voor de pastorie placht klaar te
zetten. Zondags keken we dan op
het altaar stiekum naar de vingers
van de paters, om te zien wie er
het meest van gegeten had. Er wa
ren trouwens meer van die moer-
beiklanten. De meesten natuurlijk
kennissen van thuis, maar ook van
ons kleine kereltjes. Daar was ook
een oude rabbi bij, die avond aan
avond alle kinderen uit de buurt,
joden en christenen, verhalen ver
telde uit de Talmoed of andere
godsdienstige boeken. Die moerbeien
in het natuurkundeboek werden ze
deftig ..rnoerbezien' genoemd, wa
ren eigeniyk de trekpleister van de
hele buurt. Vooral op Koninginne-
dag, dan was ook grootvader jarig
en werd plechtig het eerste glaasje
moerbeien op brandewyn geproefd.
Geleund tegen een oude ton, waar-
I in met Pasen altyd wijwater staat,
„voor de gaande en komende man",
vertelt de oude suisse van het wel
en wee van zijn werk.
En wijzende op de banken, die ik
door de geopende kerkdeur nog
juist in een straal zonlicht zag,
kwam de oude suisse op zijn ver-
haal. „Ja jongen dat mag ik toch
zeker nog wel zeggen? ik heb er
heel wat zien gaan in de laatste
jaren, dat begrijp je. Er zitten nu
heel wat vreemden en het maakt
het werk maar moeilijker voor me.
In jouw tijd wist ik van iedereen
hoe laat hy naar de mis ging op
Zondag, de vrije plaatsen kende ik
uit mijn hoofd. Nu is dat alles an
ders. De meesten komen liefst in
de laatste mi's en overigens gaat het
zo ongeregeld. dat ik er. m£t een
helper, nog dikwijls niet uit wijs
kan".
Tussen die wijwaterton en de
trapleuning wisselen we tal van
oude herinneringen uit. En dat zijn
er vele. Ik zal u er niet mede ver-
moeien. Een enkele wil ik hier neer-
schryven.
De suisse zorgde voor veel, hij
was eigeniyk wat men noemt een
manusje van alles. Er kon niets te
doen zijn in de kerk. of je kwam
by de suisse terecht. Zo regelde hij
ook ieder jaar de bedevaart naar
Kevelaer. De eerste keer dat ik
meeging, was het door de hulp van
de suisse, die mij als misdienaar
charterde. dat was goedkoper!
Natuurlijk was Nyman dfc man bij
bruiloften en begrafenissen, hy re
gelde alles en het ging meestal goed,
behalve een keer. het was op een
bruiloft. Allemaal zure, boze ge-
zichten, families, die elkaar schijn-
baar niet luchten of zien konden.
Nijman er op af: „Wel, het botert
zeker niet in de familie?" Het
werkte als olie op een vuur!
De bruidegom stoof naar voren:
..Of het botert of niet zijn uw zaken
niet!" De fooi was mager en wy
misdienaars zonder bruidsuikers
naar huis!
Al pratende knikt de suisse be-
kenden toe. die komen voor de mis
van half elf. Als het wat drukker
wordt bree'kt hij het gesprek af,
een korte groet en weg is hij. Ter-
wijl achter mij het klokketouw op
en neer zwiept en de zware klokken
de toren doen dreunen, zie ik de
suisse weer tussen de banken lopen,
voor een militair en twee burgers,
het lykt op een kleine processie.
Statig en waardig loopt Nijman
voor de vreemdelingen uit en voor
de preekstoel, op de banken van een
kwartje, wijst hij ze met een gra-
cieus gebaar hun plaatsen. Als hij
zich omdraait, om de volgende kerk-
bezoekers tegemoet te lopen, blin-
ken even de gouden letters „Eer-
bied in Gods Huis" op zyn donker-
blauwe sjerp. Dat is het laatste wat
ik van hem zie. Na enkele ogen-
blikken is de suisse verdwenen tus
sen de vloed van plaatsenzoekende
kerkgangers. Hij zal ze alien met
onfeilbare zekerheid een goede
plaats geven en als hij de pater naar
de preekstoel begeleid heeft, zal hij,
als iedere Zondag, het plaatsengcld
gaan ophalen, dat bij iedere bank
met een breed handgebaar achter
in de slippen van zijn geklede jas
verdwijnt.
De hand met de uitgestoken pink
zal weer een half uur lang op en
neer deinen, het gryze hoofd zich
bulgen in luisterende aandacht, als
er iets gevraagd wordt, en als het
laatste Evangelie gelezen wordt, zal
hij, met afgepaste tred, de treden
naar de sacristiedeur „nemen", om
dan als een veldheer, nog eenmaal
triomfantelijk omkijkend naar de
knielende en biddende massa. glim-
lachend door de deur te verdwijnen.
Hoe lang nog, Nijman, zal je de
rust en de eerbied in mijn oude
kerkgebouw verdedigen met in de
ene hand je blinkende hellebaard
en in de andere de rozenkrans. die
wij als jongens wel eens tussen je
vingers wegtrokken? Of zal je ook
plaats moeten maken voor een man
met eeji lang zwart doodsgewaad
aan. die de mensen onder de preek
lastig komt vallen met een kaarten-
boekje? LOU STEYGER.
tholieke fracties in de gemeentera-
den van de betreffende plaatsen nu
de beslissing tot opheffing van deze
beurzen aan de gemeentebesturen is
overgelaten. De heer DrA de Wolf,
die als afgevaardigde van het K.A.B.
hoofdbestuur de vergadering by-
woonde besprak in een vurig betoog
de structuur van de K.A.B. en de
verhouding van St. Christoffel tot
haar. Hij kon de vergadering mede-
delen, dat binnenkort waarschynlyk
in het Huis van de Arbeid t«
"Utrecht een centrale van de werk-
nemende middenstand zal worden
gesticht met een nationale bestuur-
der aan het hoofd, welke de grote
belangen van St. Christoffel effec-
tief zou kunnen behandelen. Veel
aandacht besteedde de vergadering
aan de door' diverse afdelingen in-
gediende voors^Ilen, waarvan eAn
de verhouding K.R.O.-Vakbeweging
-K.V.P. behelsde. Deze band moest,
aldus de afgevaardigde, veel strak-
ker worden aangehaald. Critiek
werd geleverd op de propaganda,
die door de K.A.B. voor de coopera
tes wordt gevoerd, hoewel door
deze instellingen de belangen van
de handelsvertegenwoordigers wor
den benadeeld. Een te dier zake
scherp gestelde motie van de afde-
ling Utrecht aan het hoofdbestuur
van de K.A.B. werd op advies van
het bestuur door de vergadering
verworpen. Wel deed het bestuur
toezegging betreffende dit tere punt
contact met de K.A.B. op te nemen.
Tijdens de vergadering werden aan
de geestelijke adviseur, J. Woerde-
man, O.E.S.A. en aan de voorzitter
Joh. v. d. Meer geschenken over-
handigd ter gelegenheid van hun
12'/.-jarig functiejubileum.
Tenelnde een terugkeer naar de
vooroorlogse verhoudlngen In de
handel in gebruikte motorrytulgen
mogelyk te maken is met ingang
van 12 Mei het verplichte waarde-
bewys voor gebruikte auto's afge-
schaft. Tegeiykertyd Is een nieuwe
prysregeling voor de handel in ge
bruikte auto's In werking getreden.
waarby de verantwoordelijkheid
voor de berekening van de ver-
koopprijs geheel by de verkoper be-
rust. De prijs welke een eigenaar
niet handelaar mag bedingen, be-
draagt vooif een motorrijtuig van het
bouwjaar 1947 of later 80 pet van de
huidige prys van een nieuwe wa-
gen, en van het bouwjaar 1946 of
eerdef 65 pet., in beide gevallen
slechts indien 't voertuig als nieuw
mag worden beschouwd. Wanneer
het voertuig niet meer als nieuw is,
moet de prijs in een redelijke ver
houding worden bepaald; wanneer
de huidige prijs van de nieuwe wa.
gen niet nauwkeurig kan worden
vastgesteld, moet die van een over-
eenkomstlg voertuig worden aange.
houden. Handelaren mogen deze
prijs verhogen met 12'/. pet en rtioe-
ten van de door hen verhandelde
wagens een register aanhouden.
de hand van de historische ontwik
keling kunnen wij aantonen dat
naast de Kerk ook de Staat zich
met de taak van onderwijzen en
opvoeden heeft belast, doch hij
heeft die taak niet overgenomen
uit de handen der Kerk.
Wat in handen der Kerk was,
werd door deze ontwikkpling niet
geschaad, doch bevorderd en tot
hogere bloei gebracht. Waar men
het onderwijs en de opvoeding uit
de handen der Kerk overnam. ge-
schiedde dit doorgaans met geweld,
zondeF met de wensen van het volk
rekening te houden! Ook Hitler
heeft dit niet gedaan, toen hij het
onderwijs uit de handen der Kerk
en het godsdienstonderricht in de
scholen liat staken.
De histofische ontwikkeling ribht
zich naar het verlangen van het
volk. Ook hier heeft het volk zich
uitgesproken, doch niet voor de
overneming van het onderwys door
de staat, noch voor het verdwijnen
van het godsdienstonderricht in de
school. Het heeft zich duidelyk uit
gesproken voor de gdsdienstige op
voeding.
Ontstellend is dan ook wat de
minister onder de leuze ..vrije Kerk
en vrije Staat" verkondigd heeft.
He^ mag toch als bekend worden
yerondersteld, hoe men onder die
leuze de rechten der Kerk placht
te beknotten en Haar goederen te
onteigenen. En als men haar dan
alles ontnomen had, voegde men
»»Nu zijt ge geheel vrij!"
Tot zover het bericht In de „Ma-
Zy*r Kurir" dat verder van geen
enkel commentaar behoeft te wor
den voorzien.
Omstreeks kwart voor vyf gis-
termiddag is tydens het noodweer
het Britse stoomschlp ..William
Bursley" ter hoogte van Callants-
oog op een myn gelopen. Het 1791
bruto reg. ton metende schip zou
vol gens de eerste berichten aan
de achterzyde schade hebben op-
gelopen, doch nog getracht hebben
IJmutden op eigen kracht te be-
reiken. Achteraf bleek dit echter
niet te gelukken.
De reddingboot „Neeltje Jacoba"
van de NZHRM en de sleepboot
..Stentor" van de fa. Wijsmuller wa
ren ter assistente uitgevaren, even-
als drie sleepboten van de rederij
Doeksen uit Terschelling. Volgens
berichten waren geen persoonlijke
ongelukken te betreuren.
De William Bursley" behoort aan
de rederij Stephenson Clarke uit
Londen en is gecharterd door het
Engelse ministerie van transport.
Later heeft het schip radiografisch
aan de kustwacht te IJmuiden doen
wtLn, dat het de reis op eigen
kracht zou voortzetten en dus geen
gebruik zou maken van de sleep-
bodiulp. Het schip had een gat in
de achtersteven boven de waterlyn.
Hieronder volgt Botwinniks re
mise tegen onze landgenoot, een
uitslag, waarmede de Rus defini-
tief beslag legde op de eerste
plaats.
Wit: M. Botwinnik. Zwart dr. M.
Euwe. Gespeeld in de 22ste ronde
te Moskou. Geweigerd damegam-
biet.
1. d2d4 d7d5
2. Pel—f3 Pg8f6
4. c4 x d5
De afruilvariant in een vroegtijdig
stadium, waardoor het voor wit
theoretisch uitgesloten is enig
voordeel te behalen. Kennelijk
streeft Botwinnik naar een even-
wichtige stelling, waarin verrassin-
gen uitgesloten zijn.
4e6 x d5
5. Pbl—c3 c7c6
6. Ddl—c2
Off 6Lf5 te voorkomen.
0- g7g6
Niet zozeer om de loper te fian-
chetteren, dan wel om Lf5 te kun
nen spelen, waardoor het probleem
van de ontwikkeling der x8-loper
opgelost is.
7. Lc>—g5 Lf8g7
8. e2e3 Lc8—f5
9. Lfld3
Op 9. Db3 was 9Db6 af-
doende.
9- Lf5 x d3
10. Dc2 x d3 o0
11. 0—0 Pb8—d7
12. Pf3e5 Dd8—e8
13. Pe5 x d7 De8 x d7
14. b2—b4 Tf8e8
Er is thans een middenspel ont-
staan, waarin uiteraard nog van
alles gebeuren kan, maar de kan
sen' zijn volkomen gelijk. Het re-
miseaanbod van Botwinnik aan dr.
Euwe is derhalve onder de gegeven
omstandigheden volkomen te be-
grijpen en zeer zeker ook gerecht
vaardigd. Remise.
25. Jan Klaassen verschoot, maar deed of hij
niets hoorde; maar steeds dreunden in zijn
hoofd die dreigende woorden. Het leek wel,
of Mi Wong er niets van bemerkt had. Jan
Klaassen greep zenuwachtig het ochtendblad
Daar viel zyn oog opeen politiebericht,
waarin hij van diefstal werd beticht. As-je-me-
nou. dacht Jan Klaassen, kijk daar-es; een
oproep van de politie-commissaris, om Jan
Klaassen te arresteren. Nou wordt het tijd, om
te eclipseren. Hij vouwde de krant weer dicht
en zei tegen de man met het gele gezicht:
Mi Wong, ik moet van je gaan scheiden ik
moet met de eerstvolgende trein naar Leiden
Mi Wong keek hem met zijn trouwe spleet-
ogen aan; ik graag met jou mee willen gaan;
ik dan pinda-lekka verkopen; jy met de
harmonika langs de huisen lopen; wij samen
dan ferdienen feel geld; Mi Wong erg op Jan
Klaassen gesteld. „Mijn beste Chinees, daar
kan niks van komen, ik ga alleen, mijn be-
sluit is genomen." Hij betaalde de waard vyf
en zestig cent en verliet met zyn harmonika
het logement.
