Teale^
REDTHETKIND
„ENERZIJDS VLEIERIJ
ANDERZIJDS LASTER"
ZUSTER SCHLACHTA
neemt de strijdbijl op!
DE SPEURHOND
Bonloze kolen in het verschiet
Verenigde Naties op de bres
voor de noodlijdende jeugd
W at is UNAC
Maar eerst moet ieder zijn twaalf
eenheden binnen hebben
Pools communisme toont het katholicisme
twee gezichten
Humor
Indrukwekkende protestrede tegen achter-
stelling der katholieken
Sociale
Ver zeker ing
PAG. 3
Dinsdag 25 Mei 1948
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD
Haogse voetbaltribune
in brand
De Katholieken hebben
nog veel te leren
Bevin ontvangt
V.S.-ambassadeur
BRANDSTICHTER
HOUDT 17 JAAR
Authentieke film over
gevechten in Zeeland
M
Oudste Bijbelmanuscript
ontdekt
Prins Aschwin op Soestdijk
Nieuwe Spaanse Gezant
gearriveerd
Prins Willem II"
op sleepreis
FEUILLETON
„Ik ken drie weeskinderen. Pierre, die het huilende knaapje van
zeven was, dat enkele Canadezen in de zomer vap 1944 in ons
hoofdkwartier te Caen brachten en dat we temidden van een hel
in een kelder in veiligheid konden brengen. Pierre's vader, een
postbode, was door de Gestapo doodgeschoten omdat hij enke-
len van onze kameraden had verborgen. Op een hoop puin,
even buiten Caen vonden we zijn lijk. Op een papier, dat op zijn
jas was gespeld, stond te lezen: „Ik was een verrader". De
ouders van twee andere kinderen een jongen en een meisje
konden we met grote moeite onder de ruines vandaan graven.
Zij waren dood. Vlak bij hen vonden we een portret uit de tijd
toen zij met him kinderen nog een gelukkig gezin vormden".
weeshuizen zijn overvol en Enri-
chetto lijdt armoe.
CHINA. Li Duh Kwei, 14 jaar, is
ook wees. Zijn ouders werden door
de Japanners vermoard. De jongen
ontsnapte en bedelt om voedsel en
onderdak.
En zo kunnen we doorgaan. Grie-
kenland, Joegb-Slavie, Philippijnen,
Bulgarije, Roemenie, Duitsland,
Oostenrijk, overal zijn het kinderen,
die lijden en onwetend gestraft
worden voor wat een andere gene
rate misdeed?
En is het dan niet meer dan van-
zelfsprekend, dat de Ver. Naties de
kreet" „Redt het Kind" over de ge-
hele wereld doen klinken?
Veel dingen, die de wereld nodig
heeft, moeten wachten. Maar het
kind kan niet wachten. Juist nu is
het de tijd, dat zijn lichaam wordt
gevormd en zijn verstand ontwik-
keld. We kunnen niet tegep hem
zeggen: „morgen". Zijn dag is van-
daag. De Ver. Naties zijn meer dan
een Assemble, meer dan slechts
een politieke organisatie. Ze verte-
genwoordigen het wereldgeweten.
Eens waren we alien kinderen en
het geven vandaag zal onze eigen
jeugd doen terugkeren. v. E.
„Daarom stuur ik u dit geld
vervolgt een onbekend gebieven
Engelse soldaat aan het Londense
comite van UNAC, waarin hij een
bedrag sloot.
UNAC. Wat weten we van deze
organisatie M? We horen veel over
de Ver. Naties, de Veiligheidsraad,
de debatten en de veto's. Maar
UNAC missen we in de kranten-
koppen en voorlichting over de
doelelnden van deze or»nisat* is
tot nu toe zeer gering geweest
UNAC (United Nations Appeal
lor Children), het beroep van de
Ver Naties voor het kind is belang
rijk] omdat als gevolg van de oor-
log met zijn vernietiging en ver-
schrikkingen over de gehele we
reld millioenen kinderen
Kunnen we nog wel snel gen g
handelen om dit probleem op te
lossen en wordt wel algemeen be-
sefh dat we de wereld voor een
dreigende ramp moeten behoeden.
De toekomst hangt voor een groot
deel af van de nieuwe generatie.
Hoe zal die er uitzien? Hoe zal die
ten opzichte van het leven komen
te staan? Als de komende generatie
thans als kinderen m platgebom-
bardeerde streken leeft onder de
meest afschrikwekkende omstan-
digheden, als de jeugd thans hon-
ger lijdt, als de kinderen thans met
stelen in hun onderhoud moeten
voorzien, als er thans geen disci
pline en weinig ontwikkelmg onder
hen te vinden is, als ze thans bijna
alien lijden aan ziekten, die ver-
oorzaakt worden door armoede en
honger, dan zullen zij, die dit alles
overleven, bitter worden, vol van
haat en ontevredenheid en zal nun
levenshouding ontzaggelijke proble-
men met zich meebrengen voor de
staatslieden van morgen.
Dit alles beseffen de Ver. Naties
door hun studie van het probleem
der kinderen. Wanneer die grote
organisatie gaat functionneren, dan
zal de hongersnood moeten ophou-
den en zal een gemeenschappelijk
streven de wereld over deze ramp-
zalige toestand heenhelpen.
Laten we onszelf toch vooral geen
zand in de ogen strooien door met
een schouderophalen te. verklaren,
dat de toestanden wel overdreven
zullen zijn voorgesteld en dat de -
kinderen de gevolgen hebben te
dragen van de oorlog, waarin hun
vaderen zlchzelf en de wereld vrlj-
willig hebben gestort.
Zowel het hart, het verstand als
het geweten doen de mens v66r
alles denken aan de kinderen. Deze
kinderen staan het verst verwijderd
van alle verantwoordelijkheid voor
de kritieke situatie, waarin de we
reld zich bevindt en zij vertegen-
woordigen het toekomsj,ig leven en
bergen in zich de toekomstige mo-
geliikheden, zowel voor de wereld
in het algemeen als ieder volk in
het bijzonder.
Laten we onszelf niet in slaap
sussen met de bewering, dat het
niet zo erg met de kinderen in de
diverse landen is gesteld.
We nemen slechts een paar uit
de duizenden beschikbare gegevens.
FRANKRIJK. Francois Clemen-
ceau, 9 jaar, wees. Zijn vader, een
tandarts, wegens ondergrondse acti-
viteit met zijn vrouw omgekomen
in een Duits concentratiekamp.
Francois leeft met zijn grootmoeder
in de ruines van Nantes. Door ge-
brek aan voedsel en warmte staat
Francois op de rand van t.b.Oi Hij
zou zo graag tandarts worden
ITALIe. Enrichetto Bucco, wees
van 12 jaar. was tegenwoordig bij
het vermoorden van haar vader
door de Duitsers. Haar moeder werd
door de schok krankzinnig. De
Gistermorgen tegen 8 uur werd de
Haagse brandweer gealarmeerd
voor een zware brand op het ter-
rein van de Haagse voetbalclub V
U.C. aan de Schenkkade. De over-
dekte tribune stond in brand. Men
vermoedt dat het wegwerpen van
een sigarettenpeukje de oorzaak is.
De overdektetribune is over een
lengte van 20 M. verbrand. Het vuur
werd geblust met 3 stralen.
Het weggeworpen sigarettenpeuk
je de vermoedelijke oorzaak
is terecht gekomen in een stapel
zitkussens, die onder de tribune
waren opgeslagen tijdens de wed-
strijden van gisteren. A1 die tijd
hadden de kussens liggen smeulen,
totdat omstreeks 8 uur gistermorgen
het smeulen in brand overging.
Douglas Woodruff, de ook in Ne-
derland welbekende hoofdredacteur
van het Engelse katholieke weeic-
blad „The Tablet" schrijft in het
nummer van 15 Mei o.m. het vol-
gende over het Europa-Congres in
Den Haag, waaraan hij deelnam:
„De katholieken moeten erkennen,
dat zij nog veel te leren hebben
en dit op korte termijn dienen te
doen. De liberalen en de socialisten
zijn niet van zin om louter het ge-
tal der katholieken van betekenis
te achten, zolang de katholieken
niet gemobiliseerd zijn.
De H. Stoel, die de idfee van een
Verenigd Europa warm ondersteunt
duidde mgr Giobbe, de apostolische
nuntius te Den Haag, als waarne-
mer aan. Het voornaamste wat hij
kon opmerken, was, dat om Europa
te verenigen in handen ligt van
mannen, die indien zij aan zich-
zelf worden overgelaten de ka
tholieken niet zullen erkennen als
de hoofdfactor, welke deze zouden
kunnen en moeten zijn. In Europa
zijn er niet meer socialisten dan
katholieken, doch bij iedere gele-
genheid wordt de aandacht ge-
schonken aan de gevoeligheden van
de socialisten."
Lewis Douglas, de Amerikaanse
ambassadeur te Londen, heeft Za-
terdag een bezoek gebracht aan Be
vin, de minister van Buitenlandse
Zaken, terbespreking van de toe-
stand in Palestina en zijn weerslag
op de EngelsAmerikaanse betrek-
kingen, zo wordt officieel medege-
deeld.
Van gezaghebbende zijde te Lon
den verneemt Reuterj diplomatieke
correspondent, dat Bevin, in zijn
onderhoud met de Amerikaanse
ambassadeur, er de nadruk op ge-
legd heeft, dat het van het groot-
ste belang is, dat Engeland en de
V. S. met berekking tot het vraag-
stuk niet van elkaar vlrvreemden.
Landschapsschoon in Indie. Vissershaven in de buurt van
Indramajoe (Java).
(Van een onzer verslaggevers)
WANNEER DE KOLEN VAN DE BON GAAN? Wel als men
de thermometer in de hal van de Staatsmijnen in Heerlen
tot maatstaf neemt, dan lijkt de tijd in het nabije verschiet Het
gaat goed in het Limburgse. Dagelijks reppen zich 14.000 mannen
naar de kolenbekkens om zwart goud te delven en voor gebruik
geschikt te maken. In vergelijking met andere na-oorlogse jaren
stijgt de firoductie, doch er zijn toch nog heel wat moeilijkheden.
Vraagt men naar de officiele mening over distributie-vrije kolen,
dan krijgt men ten antwoord: ook voor de directeur van het
Rijkskolenbureau en de minister van Economische Zaken is het
nog een vraag, hoe het kolenprobleem zich zal ontwikkelen.
De Bijzondere Raad van Cassatie
te 's Gravenhage verwierp het cas-
satieber#ep van C. M. van der Jagt
tegen het vonnis van het Bijzondere
Gerechtshof te Den Bosch, dat hem
veroordeelde tot 17 jaar gevangenis-
straf. Van der J. was een der zeS
hoofddaders van het bekende dra
ma aan de Vloeiweide bij Breda,
waarbij een groep landwachters 'n
boerenwoning in brand staken,
waarin zich 6 illegale strijders en
een moeder met twee kinderen be-
vonden, die alien zijn omgekomen,
Hij was de man. van wie tenslotte
bewezen kop u'orden, dat hij de
brand had gesticht.
Maandagavond werd in het ge-
bouw der P.Z.E.M. te Middelburg
door 2 Noorse officieren een film
vertoond, die is opgenomen in 1944
tijdens de gevechten tussen Wpst-
Kapelle en Domburg. Er bestond
voor deze filmavond grote belang-
stelling. De speeltijd was 20 minu-
ten. De film werd de gehele avond
door vertoond.
Er werd geen entree geheven doch
gecollecteerd voor de Stichting
1940—'45.
Intussen staat wel vast, dat er in
officiele kringen in het geheel niet
afwijzend wordt gedacht over het
vrijgeven van kolen. Integendeel, er
wordt ernstig overwogen op welk
tijdstip tot een dergelijke maatre-
gel het geschiktst zou kunnen wor
den overgegaan.
Het moment, waarop men huls-
brand vrij geeft, moet met zeer veel
zorg worden gekozen. Geeft men
bijvoorbeeld kaas vrij en blijkt
achteraf. dat de vraag de productie
belangrijk overtreft, dan bestaat de
mogelijkheid om op het eerst ge-
nomen beslult terug te komen zon-
den dat het publiek hierdoor in
ernstige mate wordt bevoor- of be-
nadeeld. Bij kolen ligt dit anders.
De een slaat kolen in de zomer op,
de ander in de herfst en een derde
beetje na beetje in de winter. Zou
den nu kolen in de zomermaanden
worden vrijgegeven en zou na ver-
loop van tijd blijken, dat gunstige
verwachtingen omtrent productie en
invoer niet in vervulling gaan, het
zou onmogelijk zijn zonder het prin-
cipe van eerlijke verdeling te scha-
den, de kolen weer op ae bon te
doen.
Daarom staat nu reeds vast, dat
het vrijgeven van de huisbrand zal
kunnen worden verwacht, nadat
iedere houder van een kolenkaart
in het bezit is van een minimum
rantsoen van 12 eenheden. Wanneer
men dus nog dit stookseizoen tot n
dergelijke maatregel zou besluiten,
'dan zal dit niet eerder zijn dan in
de laatste maanden van dit jaaT of
de eerste maanden van '49.
Onzekere factoren
Theoretisch bezien is het vrijwel
zo goed als zeker, dat de kolen in
het komende seizoen van de bon
af gaan. De ontwikkeling van de
productie in de Limburgse mijnen
geeft vol doen de aanleiding tot deze
verwachting. Doch hoe zal de in
voer verlopen en wat voor winter
staat er ons te wachten. In 1947
werden er 11.000.000 ton kolen ge-
dolven tegen in '46 8.000.000 ton.
Vergelijkt men de maandcijfers van
het vorig jaar met die van 1948, dah
valt hieruit wederom vooruitgang te
constateren. Het is echter ook weer
niet zo, dat Nederland thans on-
danks de grote productie van een
belangrijk overschot kan spreken.
Integendeel, maandelijks vinden nog
belangrijke importen plaats. Deze
moeten alle worden betaald in dol
lars, zowel die uit Amerika als die
*Pierino Gamba, tien jaar oud, het Italiaanse muziekwonder, ver-
toeft thans in Stockholm. Wij zien de tienjarige dirigent hier voor
het Zweedse Koninklijke Orkest in de Opera te Stockholm. Pie-
diriqeert uit het hoofd en kent 43 symphonieen uit het hoofd.
n i i TV-AVironrrAn
rmo
Na zijn bezoek aan Zweden zal Pierino ook een bezoek brengen
aan Nederland.
uit Duitsland. Op de vraag of voor
deze invoeren dollars van het Mar
shall-plan kunnen worden gebruikt
is thans geen antwoord te geven.
Zouden de importen om welke re-
den dan ook wegvallen, dan zou de
productie van de Limburgse mijnen
niet voldoende zijn om volledig in
de behoefte te voorzien. Opvoeren
van deze productie behoort voor-
lopig tot de zeer vrome wensen. Te-
kort aan arbeiders, vooral aan on-
dergronds personeel, vormt een on-
overkomelijk beletsel.
Naar de 12 millioen ton
Hoe elke maand 66n millioen ton
kolen naar boven te halen, voor dit
vraagstuk staat men in de mijn-
streek. Bij een jaarlijkse productie
van 12 millioen ton zou de zaak er
heel wat rooskleuriger voor staan.
Ondanks de gunstige arbeidsvoor-
waarden en de prima sociale om-
standigheden. waaronder de mijn-
arbeiders werken, is dit beroep niet
zeer in trek. Behalve Limburg, le-
veren de overige provincien wei
nig of geen arbeiders. Ook buiten-
landers blijken zich meer en meer
tegen het mijnbedrijf te kanten.
Van de paar duizend jonge Polen,-
die naar Nederland zijn gehaald,
zijn er, die energieke pogingen aan-
wenden in een ander beroep vaste
voet te krijgen. De enige mogelijk
heid om afdsende uit de impasse te
raken schijnt gelegen te zijn in de
mechanisatie van de kolenwinning.
Hieraan wordt d^n ook terdege aan
dacht besteed. Voorlopig is het nog
niet zover. Dit behoeft echter het
vrijgeven van de kolen niet in de
weg te staan, tenzij er inderdaad
andere grote tegenvallers komen.
Enige dagen geleden meldden wij
dat in de woestijn van Jude^ ver-
scheidene meer dan 2000 jaar oude
manuscripten zijn gevonden, die o.
m. boeken van het Oude Testament
zouden bevatten.
De directeur van de Amerikaanse
school voor Oosterse studien te Je-
ruzalem, prof. Miller Burrows, van
de Yale-Universiteit te New Haven
Connecticut V.S.) heeft thans me-
degedeeld, dat de?e ontdekking het
oudst bekende manuscript van het
boek van Isaias betreft. Dit manu
script dateert uit de eerste eeuw
voor Chr-vus en moet dus als bij
zonder waardevol worden be-
schouwd, omdat de andere tot nog
toe bekende volledige teksten van
Isaias uit de negende eeiiw na Chr.
stammen.
Het manuscript, op perkament ge-
schreven, is bijna voilkomen gaaf
bewaard. Het schrift gelijkt op dat
van het z.g. „Nash"-document.
Een tweede gevonden manuscript
bevat een commentaar op ,de eerste
twee hoofdstukken van het boek
van de profeet Habacuc, een derde
handelt over de wetten van een
weinig bekende joodse secte, waar-
schijnlijk de Esseniers.
Deze kostbare archeologische
vondsten bevinden zich thans in de
bibliotheek van het Syrisch-ortho-
doxe klooster van St. Marcus te Je-
ruzalem en werden aan de geleer-
den der Amerikaanse school voor
Oostetse studien voorgelegd ter
identificatie.
Per K.L.M. Ujntoestel landde j.l.
Maandagmorgen op Schiphol Prins
Aschwin, die in de V.S. ver'schil-
lende universiteiten heeft bezocht.
Op het vliegveld was o.m. ter be-
groeting aanwezig Z.K.H. Prins
Bernhard. Per Dakota vloog Z.K.H.
Prins- Bernhard zijn broer naar
Soesterberg vanwaar het per auto
naar het paleis Soestdijk ging.
WARSCHAU (KNP) Het commu-
nisfische regime in Polen heeft
enerzijds de laatste tijd een geheel
veranderde houding aangenomen
tegenover de Poolse geestelijkheid,
die ook vanwege haar gedrag onder
de Duitse tyrannie openlijk wordt
geprezen, doch anderzijds wordt in
de propaganda het Vaticaan tezelf-
dertijd als de grote tegenstander
van Polen aangemerkt. Deze dub-
belzinnige tactiek beoogt, de „vader-
landslievende" Poolse priesters te
scheiden van het „anti-PoolseVa
ticaan en zijn medestanders in Po
len Dit bleek naar aanleiding van
de van 17 tot 19 April j.l. gehouden
bedevaart naar Kalisz van honder-
den priesters, die de Duitse concen-
tratiekampen overleefd hebben.
Zoals bekend, zaten alleen reeds in
Dachau 1689 Poolse priesters. van
tvie er 700 terugkeerden; van 277
anderen staat vast dat zij in de gas-
'kamers zijn vermoord. Alleen reeds
het Diocees Cholm verloor meer
dan 300 geestelijken. Op de pries-
terbedevaart in Kalisz verscheen
geheel onverwacht de Woiwode van
Poznan (Posen) als vertegenwoordi-
ger van de communistische Poolse
President Bierut en onderscheidde
10 van de voormalige priestergevan-
genen met de belangrijke „Orde van
de Poolse Wedergeboorte". De Pool
se radio en de pers toonden zich
zeer ingenomen met de bedevaart,
doch rfchtten ondertussen hevige
aanvallen op het „Duitsgezinde
Vaticaan. Pius XII werd op grond
van Zijn jongste schrijven aan de
Duitse Bisschoppen gekenschetst als
een vriend van Hitler-Duitsland en
in verband met de Italiaanse ver-
kiezingen als bondgenoot van het
Amerikaanse kapitalisme; de „aan
het volk getrouwe" Poolse geeste
lijkheid werd rechtstreeks opgeroe-
pen, geen aandacht meer te schen-
ken aan de richtlijnen van Rome.
Het voornaamste Poolse commu
nistische blad ,.Glos Ludu schreef
waarderend dat verscheidene pries
ters die naar Kalisz togen, grote
voorstanders waren van de Oder-
Neisse grens. Op 23 April 'schreef
het echter: ..Washington en het Va
ticaan hebben elkander de hand ge-
reikt bij het voeren van een anti-
aspecten" van het probleem der uit.
wijzing van gehele volksmass^ s.
Ook zei de Paus niet in deze brief,
dat de vooroorlogse grenzen hersteld
moeten worden, doch vroeg slechts
of het te veel verwacht was, „te
wensen en te hopen, dat alle be-
trokkenen opnieuw hun toevlucht
nemen tot het nuchter verstand en
zij wat gedaan is ongedaan maken,
voor zover dit nog mogelijk is."
Een verder bewijs voor de dub-
belzinnige tactiek van het Poolse
communistische regeringsapparaat
en zijn propaganda-organen vormde
het feit dat in het proces tegen de
voormalige nationaal-socialistische
Gauleiter van Danzig en Pommeren,
Albert Fortter, die op 29 April j.l.
ter dood werd veroordeeld. de door
deze van 1939 tot 1945 georganiseer-
de godsdienstvervolging een voor-
naam. onderdeel van de tegen hem
ingediende klacht uitmaakte! En tot
slot wijzen wij erop, dat alhoewel
de Poolse regerings en gemeente-
lijke overheid aanmerkelijke. mate,
riele steun verleent o.m. bij het
herstel van de door de Duitsers ver-
woeste kerken te Warschau, op 3
Mei jl. de viering werd verboden
van het Poolse nationale feest van
O L. Vrouw, Koningin van Polen..
LIET is al oude wijsheid, dat
er een tijd is voor tranen,
maar gelukkig ook een tijd voor
lachen. We behoeven geen
eeuwige zwartkijkers en zuur-
pruimen te zijnHet is zelfs zeer
goed, een gezonde zin voor hu
mor te hebben. De Heilige van
morgen, Philippus. Neri, is daar
wel een treffend voorbeeld van.
Hij wist de vreugde in, het leven
te ontdekken. Ook voor ons is
de blijheid, de opgewektheid als
een druppel olie, die tie machine
lichter en vlotter doet lopen.
Woon aan de zonkant, niet en-
kel van de straat, maar van heel
uw bestaan. Laat er een lach af
kunnen op zijn tijd! Leef prettig
voor uzelf en uw omgeving! De
humor laat zich overal terugvin-
den, tot in de meer gewone din
gen toe. Wees weer blij en maak
weer blij!
MARCUS
Silezie over te leveren aan de Duitse
kapitalisten en miHtairisten." Met
betrekking tot bovengenoemd Pau-
selijkschrijven verklaarde het, dat
de Poolse geestelijken en leken
..duidelijk stelling moeten nemen
t.a.v. de verklaringen van de Paus".
Er werd natuurlijk niet op gewe-
zen, dat Z. H. in Zijn brief aan de
Duitse Bisschoppen uitdrukkelijk
verklaarde, dat Hij „zich op de eer
ste plaats niet bezig hield met de
juridische. economische en politieke
BOEDAPEST (KNP) Bij de
laatste grote debatten in het Hon-
gaarse parlement heeft de afgevaar-
digde Margaretha Schlachta (Kath.
Vrouwenbond) scherpe critiek uit-
geoefend op de houding der rege-
ring ten aanzien van de belangen
der katholieken, die meer dan twee
derde van Hongarije's bevolking uit-
maken.
Deze Margaretha Schlachta, een
Pools beleid. Zij zijn van plan, ;.gi iari2e vrouw met zilverwit haar.
A. nnvi rl n TlnUCO i n
De nieuwbenoemde Spaanse Ge
zant in Nederland, Emilio Navas-
quez, is Maandagmiddag met zijn
echtgenote per K.L.M.-toestel uit
Madrid op Schiphpl aangekomen..
De „Prins Willem II" van de
firma Anthony Veder en Co., het
schip dat ten Oosten van de Fayal
zijn schroef verloor, is thans onder-
weg naar Rotterdam. De Engelse
sleepboot ..Turmoil" is er Zaterdag
in geslaagd vast te maken en begon
om 19.40 de sleepreis naar Rotter
dam.
afstammelinge van de 12e eeuwse
Hongaarse aristocratie en van de
Poolse koningen, is een religieuze,
stichtster van de Zusters van So
ciale Hulpverlening, die hun hui-
zen hebben niet alleen in Europa,
maar ook in Amerika.
In 1909 hield zij haar eerste voor-
dracht over de rechten van de
vrouw in de industrie en sindsdien
heeft zij steeds een belangrijke rol
gespeeld in het Hongaarse openbare
leven, waar zij zonder ophouden de
rechten van alien,-die werden on-
derdrukt, heeft verdedigd en zo ook
tijdens de pro-nazi-regering in Hon-
garije op de bres stond voor de
bescherming der Joden.
In de vlammende protestrede, die
zij thans weer in het Hongaarse
parlement hield. noemde zij het een
grievend onrecht, dat vier jaar na
de bevrijding van het nazi-regime
nog geen enkel christelijk dagblad
in Hongarije heeft kunnen ver-
schijnen. Ook kunnen thans geen
boeken meer worden gedrukt en
uitgegeven, tenzij na voorafgegane
censuur. Als katholieke schrijvers
of firma's een katholiek boek wil-
len uitgeven, duurt het maanden
eer het censuurbureau de vereiste
goedkeuring geeft. Als de Hon
gaarse katholieken in de pers wor
den aangevallen, hebben zij geen
middel om zich te verdedigen.
In het verdere gedeelte van haar
protestrede herinnerde Margaretha
Schlachta aan de felle aanvallen,
in Hongaarse persorganen gericht
tegen het Hoofd der Katholieke
Kerk, waarbij zij er met nadruk op
wees, dat deze onwaardige critiek
niet alleen de Paus en het Vaticaan
treft, maar al degenen, die tot de
Katholieke- Kerk behoren. Zij som-
de 23 artikelen op, waarin het Vati
caan en de Katholieke Kerk in Hon
garije op beledigende wijze waren
aangevallen, zonder dat een katho
lieke dagbladpers in staat is, op
passende wijze van repliek te die
nen. Dagelijks herhalen zich deze
aanvallen, waartegen de katholieken
zich niet kunnen verdedigen. Als
een buitengewoon zware slag voelen
de katholieken de naasting door de
Staat voor de grote katholieke St.
Stephanusdrukkerij en uitgeverij,
welke geheel werkte voor de ver-
eorging van de godsdienstige en
culturele behoeften van de katho
lieken in Hongarije.
Toen de toegestane spreektijd om
was en de spreekster verzocht haar
enige verlenging toe te staan, werd
dif geweigerd. Als een bewijs hoe-
zeer de slavengeest van het com
munisme reeds zijn stempel heeft
gedrukt ook op de officiele politiek
van deze eertijds om haar vrij-
heidsliefde en ridderlijkheid zo be
kende natie, mag wel gelden, dat
deze moedige vrouw, tegen wie
geheel Hongarije met bewondering
en dankbaarheid opziet, door de
voorzitter van het Huis na het be-
eindigen van haar rede tot de orde
werd geroepen, wegens de wijze
waarop zij haar protest tegen de
censuur op katholieke leer- en lees-
boeken had ingekleed. Er zij aan
herinnerd, dat Margaretha Schlachta
vorig jaar een tijd als parlements-
lid geschorst werd wegens haar
brandmerking van het historisch
materialisme.
V.
Belangrijk is ook dat de com-
missie het bodempensioen voor
iedereen gelijk wil doen zijn, hoe-
wel de premies toch een percenta
ge van het verdiende loon zullen
bedragen Zou men dit niet doen,
dan kwnmen de laagst gesalarieer-
den niet aan het bodempensioen
toe. Hier staan de sterken dus voor
de zwakken.
Aan het behoud van de spaarzin
de bareidheid om ook zelf offers
te brengen teneiride eigen levens-
avond te verzorgen, is zoals zij
reeds met de commissie benadruk-
ten, inderdaaa veel gelegen. Bij de
behandeling van de Noodwet
Ouderdomsvoorziening in de Twee
de Kamer woog dit belang bij vele
leden zelfs zo zwaar, dat zij haast
met tegenzin hun stem aan dit toch
prachtige stuk werk gaven. Zij
wilden geen aftrek van eigen in-
komsten. Wat ware echter anders
mogelijk geweest? Minister Drees
had inderdaad bij bestaande rege-
lingen kunnen aanknopen, hfj had
deze inkomsten uit andere hoofde
buiten beschouwing kunnen laten,
het gevolg zou echter geweest zijn,
dat belangrijke groepen buiten de
werkingssfeer der wet waren ge
bieven en dat de uitkeringen be
langrijk hadden moeten worden
verlaagd. Waar het,ons om gaat is
dit: Men moet wat elke overgangs-
regeling betreft, de liefde voor de
spaarzin en de zelfverantwoorde-
lijkheid niet zo zwaar laten wegen,
dat daarvan de directe noodgeval-
len de dupe worden. Wij weten het
wel, sommigen die voor eigen pen-
sioen betaalden, zeggen: Wat heb
ik er aan, de helft ervan krijg ik
slechts meer dan hij die niets be-
taalde. Inderdaad, maar wie is die
hij? Was hij gezien de vooroorlog
se sociale- en economische verhou-
dingen wel in staat premie te be-
talen? Hoe het zij, er was in elk
geval nog geen wettelijk geregelde
ouderdomsvoorziening, zoals die er
straks wel zijn. Wat er op het
--Agenblik wel is, zijn een aantal to-
taal onverzorgde gevallen. Mocht
de Staat, die hier het voile pond
gaf, niet met de Heer 4van de Hof
zeggen: Is uw oog boos, omdat ik
goed ben?
Deze aanloop was nodig om een
juist oordeel te kunnen vellen over
hetgeen de commissie nu als over-
gangsregeling op langere duur
vqorstaat. Dat zijn dus de mensen,
die ha '50 aan bod' komen, mensen
waarvoor de Staat voorlopig even-
eens nog zwaar zal moeten bijpas-
sen, omdat de definitieve verzeke-
ring zoals men weet eerst over
veertig jaar volledig zal kunnen
werken. Geen aftrek meer van de
bij-inkomsten. zoals nu, meent de
commissie, ook al niet in de over-
gangstijd, en wij zeggen uitste-
kend, mits het althans zo gevonden
zou kunnen worden, dat degenen,
die ook werkelijk in het geheel
geen bij-inkomsten hebben, toch
aan de bedragen van de huidige
noodvoorziening toe komen. Maar
dat kan de commissie jammer ge-
noeg niet garanderen. Integendeel
zij valt in dezelfde fout als inder-
tijd de tegenstanders van de nood
voorziening: Om de gelukkigen
me bij-inkomsten geen formeel on
recht aan te doen, zouden de be
dragen omlaag moeten, waarvan
de niets-hebbers dan echter de
dupe zouden worden. De bedragen,
die de commissie voor de over-
gangsregeling voorstelt, zouden
ongeveer 70 ®/o van de huidige
kunnen bedragen.
Daar komt nog dit bij: wie kan
duidelijk maken, waarom de men-
sen van na '50 minder recht heb
ben dan die voor '50, eenmaal een
precedent geschapen zijnde en last
not least: wat blijft er van het
goede effect van de huidige nood-
regeling over, wanneer de bedra
gen inplaats van te stijgen zullen
dalen?
Wij kunnen ons begrijpen, dat
minister Drees in zijn voorwaarde
bijzonder ten aanzien van dit punt
uitdrukkelijk enige reserve maakt.
Unificatie, zegt de commissie-Van
Rhijn, niet alleen .ten aanzien van
de kring der verzekerden, maar ook
ten aanzien van de uitvoering. Het
huidige dualisme. waarbij per ver-
z£keringstak en bedrijfs- en over-
heidsorganen naast elkaar werk-
zaam zijn, mag niet bestendigd
worden.
Nu gaat het erom, hoe deze uni
ficatie te verwerkelTjken. De staat
kan alles van boven af regelen en
ook in de hand houden. De andere
mogelijkheid is, dat de staat haar
bevoegdheden in deze aan lagere
organen afstaat. anders gezegd, dat
er dus publiekrechtelijke organen
ontstaan. De ganse teneur van het
rapport .Van Rhijn is, dat het 't in
onze kringen zo warm voorgestane
subsidiariteitsbeginsel wil toepas-
sen en als zodanig worden dan ook
vakbedrijfsverenigingen voor de uit
voering van de verschillende soorten
van sociale verzekering aangewezen.
De figuur van de vakbedrijfsvereni-
ging, een bedrijfsvereniging dus
voor het gehele vak, kennen wij
reeds uit het ingediende wetsont-
werp werkloosheid en wachtgeld-
verzekering, daarnaast komt er dan
nog een rest bedrijfsvereniging,
waarin zij worden ondergebracht,
die niet bij een bepaald vak zijn
thuis te brengen.
Oorspronkelijke roman uit bet Russische spiormenleven
43.
Alexandra verliet zacht 't slaap-
vertrek yan haar vader en toen ze
buiten in de brede gang stond,
vroeg ze zich af: „Zou ik het dur-
ven? Zou ik het wagen? De toren-
kamer? Deze koperen sleutel met
de drie fijne tandjes past in 't slot!
Zal ik hfem. zal ik mezelf de vrij-
heid terug geven? Zullen we vluch-
ten? Beiaen? Of zal ik hem alleen
redden? Het paleis staat onder be-
waking. Als het mislukt, is alles
verloren. Nu heb ik tenminste nog
een kan's. Ik kan liefde voor hem
huichelen en als ik eenmaal inPa-
rijs benWat zal ik dan doen?
M'n God, wat is die keuze vrese-
lijk."
Ze hoorde stappen beneden in de
gang, er klonken schellen, stem-
men gonsden. Ze ging naar bene
den, de sleutels weggestopt in de
binnenzak van haar witte schort.
Nog juist kwam ze op tijd om Iwan
te verhinderen de werkkamer van
haar vader binnen te gaan. Hij had
al meermalen op de deur geklopt.
„Iwan, de minister voelt zich
niet wel en is naar bed gegaan."
„Dokter Djalanda is daar. Hij is
gestuurd door de heer Tegleff".
„Vraag' of de dokter morgenoch-
I tend terug wil komen. De minister
1 slaapt."
Iwan verwijderde zich en Alexan
dra riep hem n&: ,,'t Personeel kan
naar bed gaan". Toen ging ze naar
haar kamer en hier waehtte ze met
bonzend hart, tot alles stil was in
het grote huis.
De klok op de voorgevel deed
elf zware slagen gonzen over het
met hoge ijzeren hekken omperkte
voorplein. Nog steeds weifelde
Alexandra. Wat wilde Tegleff met
het zenden van de dokter? Zou hij
zekerheid willetj hebben omtrent
de gezondheidstoestand van hadr
vader? Ging z'n sluwheid zo ver,
dat hij doorzien had, wat zij van
plan was te doen?
Ze moest handelen voor het te
laat was. Snel liep ze naar de
tweede verdieping, toen naar de
derde, en hier, in een nis, was de
kleine ijzeren deur, die naar Ce
toren leidde. Ze stak de sleutel in
het gat, wrong die naar rechts,
twee-, driemaal om. Toen week de
dikke deur zuchtend naar binnen
open. Ze rende de ijzeren treden
op. tikte aan de deur, kreeg geen
antwoord. Michael, met het hoofd
op de armen, was op tafel in slaap
gevallen. Z'n brochure was gereed.
Hij had er negen uur aan een stuk
aan gewerkt. had er z'n nobelste
bedoelingen in uitgedrukt. Want,
zo redeneerde hij, wat Tegleff ook
met dit geschrift voor mag hebben,
de waarheid moet onder alle om-
standigheden beleden worden. Op-
eens werd hij gewekt door gekras
tegen de deur, om ergens een slot
of grendel te vinden. Hij stond op,
naderde op z'n tenen de kleine
ijzeren deur, die plots open kraak-
te. Alexandra had eindelijk gevon
den wat zij zocht. Ze wist, dat deze
deur, behalve met de sleutel, ook
door het drukken op een knop ge-
opend moest worden, maar, $inds
hier indertijd Rogoginsky gevangen
zat, had Tegleff er een bijzondere
grendel op laten maken, welker
werking alleen aan hem beke'nd
was. Deze grendel moest anderhal-
ve slag om haar spil gedraaid wor
den. Dit gelukte Alexandra bij toe-
val. Ze stond plots in het felle licht
van de electrische zolderlamp.
„Michael!" hijgde ze.
..Alexandrajuffrouw Alexan
draGij?"
„Stil", fluisterde ze, ..niemand
weet. dat ik hier ben."
Hij zonk voor haar op de knieen,
kuse haar hand en zei zacht, als in
aanbidding: „Ge komt, alseen
engeR
XII
De gevaarlijke tocht
„Sta op", zei Alexandra, ..we heb
ben geen tijd te verliezen. We moe
ten een besluit nemen. Het is tus
sen vader en Tegleff tot een wor-
steling gekomen. Ge moet alles
weten: die worsteling ging om mij!
Tegleff eist mij op als z'n vrouw.
Hij heeft mij en m'n vader voor
de keuze gesteld: Geef ik hem m'n
ja-woord niet, dan zijn we verlo
ren. Op wat mijn vader gedaan
heeft, staat onverbiddelijk de dood-
straf. Vader is ziek. Hij ligt te bed.
Ik heb zijn sleutels gestolen en ben
gekomen om Uin vrijheid te
stellen. Haast u, pak bij elkaar wat
ge wenst mee te nemen, kleed u,
ik zal u, langs mijn vertrekken, uit
het venster laten vluchten. Maar
haast u dan toch!"
Michael verroerde zich niet. Hij
zag doodsbleek en vroeg: „En gij?
Wat zult gij dan doen?"
„Ik? Bekommer u niet om mij.
Er schijnt een vloek op mijn be
staan te rusten. Ik heb nog geen dag
geluk in mijn leven gehad."
„Zult ge, uit eigen vrije wil, de
vrouw van Tegleff worden"
„Uit eigen vrije wil? Nooit
Want, ik verafschuw hem!"
„Waarom stemt ge dan toe?"
„Ik weet niet of ik toe zal stem-
men. Hij heeft me nog acht dagen
toegestaan om na te denken. Och.
ik weet soms zelf niet meer, wat ik
doen zal. Ik voel me soms zo moe-
deloos."
„Dan staat mijn besluit vast,
Alexandra. Moedeloosheid is het
gevaarlijkste wat ons bedreigen
kan. Komaan, zolang er leven is,
blijft de hoop. Ge hebt nog acht
dagen tijd. In acht dagen kan er
veel gebeuren. Mag ik U bijstaan,
Alexandra met m'n leven? Gij zegt,
dat ge Tegleff haat, welnu: 6?n
woord van u en ik worg hem. Ik
krijg daar de gelegenheid toe. Hij
komt dagelijks twee maal hier om
een uur les te nemen. Ik heb me af-
gevraagd, wat hij toch voor heeft
met dat hardnekkig Frans leren."
„Hij vertrekt naar Parijs, om
daar propaganda voor het commu
nisme te voeren."
(Wordt vervolgd.)
