Sokolofsky kondigt de geldsanering af voor Sovjet-zone en Berlijn Irgoen Zwai Leoemi vormt bruggenhoofd op de kust van Tel Aviv Voor Alkmaar en omgeving Alleen Russisch geld zal circuleren in Groot-Berlijn De eer is niet aan Schreieder ..ML Markos' troepen trekken terug naar Albanie Nederl. delegatie gemachtigd onderhandelingen voort te zetten Kustbatterijen schieten landingsvaartuig in brand „Nog steeds niet Wat is tenslotte het juiste? Verbeten strijd aan het Noordelijk front Commissie van Goede Diensten stuurt pessimistisch rapport naar Veiligheidsraad 60 ongewenste Duitsers over de grens Thans broederoorlog in Israel? De witte anjer PATER N. SCHNEIDERS Tot bisschop van Makassar benoemd Indonesie en de verkiezingen WOENSDAG 23 JUNI 1948 44e JAARGANG - NUMMER 11293 BUREAUX: Britse torpedoboten naar Nederland Prettig nieuws voor de schooljeugd Weer Sumat-ra-tabak te Amsterdam In de rij voor nieuwe Marken. De Duitsers waren blijkbaar erg gehaast, wat betreft hun verlangen om de oude Marken kwijt te raken. Zodra de wisselkantoren open gingen vormden zich lange rijen mensen. Deze Hamburgers hadden er wel enige uren voor over om op de eerste dag van het nieuwe valuta-tijdperk in het bezit te worden gesteld van gloednieuwe biljetjes. NOGMAALS ENGLAND-SPIEL 1100 kinderen en ouden van dagen moesten zich gisteren bij het politiebureau Katten- burg te Amsterdam vervoegen. Zij verschenen met opgewon- den gezichten, want de Am sterdamse politie trad op als gastvrouw bij een boottochl per Alkmaar Pakket naar IJmuiden. De politiestafmuziek zorgde voor vrolijke klanken. De „Oranje" naar Indonesie vertrokken DATAVIA, 22 Juni (Aneta) Het communique der Commissie voor Goede Diensten van hedenavond meldt, dat de Ned. delegatie aan de C.V.G.D. heeft medegedeeld, uit Den Haag machtiging te hebben ge- kregen, om de besprekingen met de Republikeinse de legatie voort te zetten. De agenda-commissie zal morgen bijeenkomen. Het communique van de C.V.G. D. zegt voorts, dat de commissie hedenavond een tele gram zal zenden naar de Veiligheidsraad, in antwoord op 's Raads verzoek om inlichtingen ten aanzien van de opschorting der onderhandelingen en de tijds- duur daarvan. KATHOLIEK CLUBHUIS TEGOUDA prooi der vlammen' VRACHTAUTO MET 300 BANDEN VERBRAND EEN SYMBOOL Minister Drees heden. voor de radio Op het missiehuis Scheut- Sparrendaal te Vught kwam telegrafisch bericht binnen, dat door de Congregatie van de Propaganda Fide te Rome tol Bisschop van Makassar (Cele bes) werd benoemd de zeer- eerw. heer N. Schneiders, af komstig uit Den Haag en be- horende tot de Congregatie van de missionarissen van Scheut- Sparrendaal. De nieuwbenoemde bisschop was overste van het missiege- bied in Makassar, welk gebied thans tot vicariaat is verheven. Pater Schneiders werd 24 Augustus 1903 te Hoorn ge- boren en in 1930 tot priestei gewijd. Hij was professor aan het missiehuis Scheut-Sparren- daal en vertrok in 1938 naai de missie in Celebes. Nieuuu HoofdredacteurH. N. Smite, rayonredacteur1 Fr. Otten. DirecteurK. J. M. Stumpel Abonnemen tsp rijs 3.75 per kwartaal; 1.30 per maand. Advertentte-prijs per editie 13 c. p. mm.; minimum 2-50; in alle edities 26 ct. per mm.; minimum 4.-; Fam.ber. 20 c. p. mm.; in alle edities 30 ct. N o ordh ollands Buiten Ood it 't nergent veilig (Vondel) ALKMAAR: Langestraat 42 A, Tel. 2046 (adm.), 2047 (red.) K 2200. HOORN: Draafsingel 59, Tel. 4243 (K 2290) 2 lijnen. DEN HELDER: Keizerstraat 89 Tel. 2800 (K 2230). SCHAGEN Molenstraat 52, Tel. 459 (K 2240). Bank1 Noorderbank Vier Britse motortorpedoboten, die Donderdag a.s. uit Engeland vertrekken, zullen achtereenvolgens een bezoek brengen aan Vlissingen, Amsterdam, Wilhelmshaven. Kiel en Stockholm. Elk schip heeft drie officieren en 20 minderen aan boord SOKOLOFSKY, de Sovjet-bevelhebber In Duitsland, heeft aan de Britse, Amerikaanse en Franse gouvemeurs van West- Duitsland medegedeeld, dat de Sovjet-autoriteiten zich genood- zaakt hebben gezien over te gaan tot een geldsanering in de Sovjet-zone van Duitsland met inbegrip van Groot-Berlijn „als gevolg van de afzonderlijke geldsanering in West-Duitsland". De geldsanering voor Oost-Duitsland zal Donderdag 24 Juni ingaan. In zijn briel zegt Sokolofsky, dat hij hoopt, dat aan de uitvoering der Sowjet-geldsanering in de Britse sector van Berlijn geen beletselen in de weg zullen worden gelegd. Sokolofsky voegde er aan toe, dat er geen nieuw bankpapier beschik- baar Is, aangezien de Sowjet-auto- riteiten het moreel en politiek n i e t verantwoord hadden geacht een af zonderlijke geldsanering in de Sow- jetzone voor te bereiden. Er zullen stempels op de rijksmarken worden gezet. Keuter verwacht, dat de Weste- lijke regeringen op de krachtigst mogelijke wijze zullen protesteren tegen Sokolofsky's mededeling aan- gaande het opnemen van geheel Berlijn in de Sowjet-geldsanering. HetDuitse nieuwsbureau Dena deelt mee, dat Maarschalk Sokolof sky de orders voor de geldsanering heeft overhandigd aan de stedelijke autoriteiten. Woensdag komt de raad bijeen in een speciale zitting. In een desbetreffende brief aan de loco-burgemeester van Berlijn, Luise Schroeder, staat voorts, dat het oude geld „in de Sowjet-zone en Groot Berlijn" geheel uit de cir- culatie zal zijn genomen Van officiSle zijde verneemt Reu- ter, dat commentaar op Sokolofsky's brief voorlopig zeer onwaarschijn- lijk is. In de brief aan Mevrouw Schroe der staat voorts: „Deze maatregelen zijn noodzakelijk, daar Berlijn in de Sowjetzone ligt en er econo- misch deel van uitmaakt. Voortaan zal in Berlijn geen ander geld cir culeren dan dat der Sowjet-bezet- tingszone. Elke inbreuk hierop zal Scholieren, die Zaterdag 10 Jull „de dag van de jeugd", naar het Jeugdstadionspel te Amsterdam zullen gaan kijken, kunnen die dag vrij van school krijgen, indien dat nodig mocht zijn. Dit nieuws is door de Minister van O., K. en W. per circulaire aan alle inspecteurs van het L.O. medegedeeld. HET STAAT met even zoveel woorden in het Verkiezingsma- nifest van de K.V.P. waaruit we In de komende dagen enige hoofd- punten zullen naar voren brengen dat er nog steeds geen bevredi- gende regeling is getroffen voor de vergoeding der (materigle) oorlogs- schade. Hoe zit het nu eigenlijk? In Januari is het wetsvoorstel in- gediend, dat zo ver mogelijk wil gaan. Het geeft geen integrale ver goeding, op de basis van de ver- vangingswaarde, het bepaalt zich ook niet tot vergoeding op de basis van Mei 1940. Het kiest een tussen- weg. Dit gaat velen niet ver genoeg. Ook menigeen in de K.V.P. Over het betreffende' programpunt is heel wat gedokterd. De K.V.P. wil ver- der gaan dan de middenweg van de Regering. Zij houdt, blijkens haar program (zoals dat uitgewerkt is in het Verkiezingsmanifest) vast aan een regeling, die prineipeel uitgaat van volledig herstel van alles wat geen luxe is en niet met a f s t e 1, maar alleen met u i t s t e 1 van wat op dit ogenblik onmogelijk te herstellen is. Dit lijkt een realistisch standpunt. Men kan weL zonder meer, zo ge- zegd zelfs op gronden van recht- vaardigheid, 11 e s eisen, maar de rechtvaardigheid, die iets te maken heeft met het geven van het z jj n e aan ieder, spreekt ook een woordje mee als het er over gaat te beoor- delen, wat de draagkracht van de volksgemeenschap is, die dit alles zal moeten betalen. En het gaat hier om milliarden. Nu staan, menen wij, ten aanzien van de beoordeling dezer belang- rjjke zaak in het algemeen, de stuk- ken in bekende positie op het bord. Zeven maanden doktert de Twcede Kamer nu al aan het Voorlopig Ver- slag over het wetsontwerp! Wat is de reden, waarom dit verslag nog steeds niet is verschenen? Houdt de regering het op? Is het gerucht waar, dat het Voorlopig Verslag „zljn vorm niet kan vinden", het- geen een elegante uitdrukking is voor de situatie, dat de Commissie van Rapporteurs het niet eens kan worden over dit verslag? In dat geval zou het dus de schuld van de Tweede Kamer zijn, dat deze zaak „nog steeds niet" verder komt. Het verwijt in het Verkiezings manifest heeft een permanente echo, die een bittere klank bevat voor de oorlogsslachtoffers. Heeft de poli tiek zich in zo sterke mate meester gemaakt van het probleem der ver goeding van de materiele oorlogs- schade? Dan moge toch bedacht worden, dat het nog langer uitblijven van nadere behandeling van deze aan- gelegenheid op de duur ook weer morele oorlogsschade oproept, die toch al erg genoeg is! geeigende tegenmaatregelen van de zijde der militaire autoriteiten ten gevolge hebben. Als de oude valuta voor Berlijn gehandhaafd zou blij- ven, zou het economisch leven van de stad volkomen chaotisch worden, hetgeen het besturen van Berlijn bemoeilijken zou. Anderzijds zouden een gedevalueerde valuta of twee valuta's de Sowjet-zone economisch kwaad doen hetgeen de Sowjet- autorlteiten niet kunnen toestaan. De „Taegliche Rundschau", het officiele Sowjetrussische blad, heeft thans nadere bijzonderheden over de geldsanering gepubliceerd. De oude bankbiljetten zullen tus- sen Donderdag en Maandag aan- staande kunnen worden omgewis- seld. Maximaal 70 mark zal a pari worden omgewlsseld. Men verwacht, dat het gemeente- bestuur van de Westelijke comman- danten order zal ontvangen de Sowjetrussische orders, voorzover deze de Westelijke sectoren betref- fen, te ignoreren. Spaargelden zullen omgewlsseld worden tot een bedrag van honderd mark a pari en van honderd tot duizend mark in een verhouding van 5 1. Met het Zondag hier binnengelo- pen m.s. ..Celebes" van de Stoom- vaart Maatschappij „Nederland" is de eerste Delitabak, welke na de oorlog naar de Amsterdamse vei ling werd verscheept, in de hoofd- stad aangekomen. Het zal helaas de enige tabak van dit jaar blijven, doch hoewel de hoeveelheid klein is (ongeveer 625 pakken) is deze partij, die aan de rand van het de- marcatiegebied is geteeld, een sym- bool van de geleidelijke vooruit- gang van Sumatra's Oostkust. MAJOOR K. DE GRAAF, vooimalig comm. van 't Continental Detachement B.B.O., verklaarde, dat Schreieders lezing over zijn eigen rol in het England-spiel niet de juiste is. Het England- spiel werd, aldus majoor de Graaf, niet door Schreieder „ge- speeld", doch door oberst leutnant Hermann Giskes. Giskes maakte de plannen en leidde de uitvoering ervan; Schreieder deed niet veel meer dan bij de door Giskes aangekondigde drop pings van agenten aanwezig zijn en deze arresteren. De goede behandeling van gevangen genomen agenten geschiedde dan ook geheel door toedoen van Giskes. Deze behandeling veranderde echter, nadat Canaris, de leider der Duitse contra-spionnage, uit rijn functie ontheven was, voornamelijk omdat Berlijn wist dat hij behoorde tot een groep officieren waarvan een gedeelte betrokken was bij een samenzwering tegen Hitler. Dat Giskes ook deel uitmaakte van het complot kon niet bewezen worden, doch het vertrouwen van de nazi's in de onder de wehrmacht ressorte- rende spionnageafdelingen was zo geschokt, dat zij Giskes van zijn leidende functie in het England- spiel onthieven en aan Schreieder de Gestapoman, voortaan de super - visle opdroegen. Majoor de Graaf verklaarde, dat het aan deze com- mando-wisseling te wijten was, dat de agenten uit Haaren naar Duitse concentratiekampen werden overge- bracht. Schreieder heeft hem daar eni ge malen bezocht en kon weten, dat zij in die kampen zouden wor den doodgemarteld. In dit geval kan Schreieder zich niet beroe- pen op een bevel van de Gestapo uit Berlijn, aldus majoor de Graaf,, want, indien een bevel tot wegvoerihg naar Duitsland zou zijn uitgegaan, zou Schreieder al- tijd hebben kunnen zeggen, dat de agenten belangrijk voor de wehrmacht waren en volgens mededeling van Giskes niet kon- den worden gemist. Majoor de Graaf wees or verder op, dat het England-spiel reeds in November '43 beSindigd was Wan- neer Schreieder als einddatum April 1944 noemt, doet hij dit slechts, zo zei majoor de Graaf, om te kunnen beweren, dat hij na Gis kes in November 1943 te zijn opge- volgd, zelf ook een leidende rol in het England-spiel gespeeld heeft. Majoor de Graaf verklaarde nog,, dat de veronderstelling, als zou een onderzoek hebben uitgewezen, dat een familielid van een met name Griekse eenheden hebben, tiJ- dens het grootste regerlngsoffen- sief dat tot dusver is ingezet, bijna de gehele eerste verdedigingsgor- del van de partisanen rondom de Grammosketen in West-Macedo- nie bezet, aldus berichten van het front. Het Griekse leger meldt Nesto- ria. bij de Albanese grens en ten No»rden van de bergketen, te hebben veroverd. De guerilla- strijders zouden zich naar Alba nie terugtrekken en hun weer- stand zou gebroken zijn. Volgens waarnemers is het rege- ringsleger van plan de omsingeling van de strijdkrachten van generaal Markos te voltooien Hiertoe trekt een troepenmacht van Nestoria uit naar het Zuiden. terwijl een andere van Konltsa in Noordelijke richting oprukt langs de Westelijke helling van de bergrug. Zij zijn thans min der dan 27 km, van elkaar verwij- derd. Gemeld wordt, dat Griekse com- mandanten grote activiteit hebben waargenomen op de wegen tussen het Grammosgebied en Albanie, waarlangs de partisanen hun ge- wonden zouden evacueren en muni- tie ontvangen. In militaire kringen te Athene wordt verklaard, dat het doel van het regeringsoffensief niet zozeer is land te veroveren, dan wel het bui ten gevecht stellen van het meren- deel van Markos' manschappen. George Stratos, de Griekse minis ter van oorlog, heeft aan de pers meegedeeld, dat de stand van het offensief tegen de guerillatroepen „geheel bevredigend" voor het re- geringsleger is In de Zuidelijke sector (Konitza) worden de guerillastrijders na zwa- re tegenstand te hebben geboden teruggedreven. In het Noorden (Nestorion) woedt een verbeten strijd, waarin de nationalistische troepen gestadig winnen. In het Zuiden (Epirus) heeft een achter- volging van de guerillatroepen plaats naar de rivier de Kalamas, aldus de minister. Dinsdagavond om 10 uur is het motorschip „Oranje" van de Mij. Nederland met ruim 800 opvarenden naar Indonesie vertrokken. Aan boord bevond zich o.a. een aantal musici, dat in de Oost het radio symphonisch orkest zal vormen. Dit orkest zal voor de Indische radio optreden. genoemde Britse hoofdofficier in Nederland voor de Duitsers gewerkt zou hebben, onjuist is. Over de uitslag van het door de destijds onder majoor de Graaf res- sorterende dienst ingestelde onder zoek. kon majoor de Graaf geert in- lichtingen geven in verband met zijn belofte tot geheimhouding, evenmin kon hij derhalve enig ant- woord geven op de vraag of een familielid van een andere Britse hoofdofficier in Nederland voor de vijand gewerkt heeft. Deze gege- vens zijn echter de regering bekend, want de rapporten naar aanleiding van bovenbedoeld onderzoek inzake het England-spiel, heeft majoor de Graaf ruim twee jaar geleden aan de bevoegde overheidsinstanties overhandigd. Naar „Aneta" voorts verneemt, komt op de agenda voor Woensdag van de vergadering van de agenda- commissie het AustralischAmeri kaanse voorstel voor, dat door de Nederlanders niet in beschouwing kan worden genomen, gelijk dr Van Mook aan de leden Dubois en Crit- chley heeft medegedeald. De ..Nieuwsgler" zegt hierover in een hoofdartikel: ..Verbazingwek- kend is intussen, dat op de agenda van de voor heden vastgestelde ver gadering van de agendacommissie het Australisch-Amerikaanse voor stel op de agenda is geplaatst als een der punten van bespreking. Na de onomwonden verklaring van de Nederlandse regering, dat dit voor stel niet als basis van discussie kan worden aanvaard, vragen wij ons af wat er om moet gaan in het brein van diegenen, die er nu onmiddellijk weer mee op de proppen komen." De Commissie voor Goede Dien sten heeft gisteren aan de voorzit- ter van de Veiligheidsraad het eer ste hoofdstuk van haar ..tussentijds rapport" overhandigd, waarin zij uitdrukking geeft aan een zeker pessimisme ten aanzien van de re- sultaten van de uitoefening van haar taak, Wat betreft de hervatting van de handel betwijfelt de commissie, of de overeenkomsten in dezen wel volledig worden uitgevoerd, wan- neer geen politieke overeenkomst er aan wordt toegvoegd. Ten aanzien van de toepassing van de beginselen, die vervat zijn in de overeenkomst van de „Ren- ville", verklaart de Nederlandse de legatie in dit rapport, dat de Indo- nesische republiek door in buiten- landse aangelegenheden het initia- tief te nemen en vooral door een overeenkomst met de S. U. te heb ben gesloten enkele van die begin selen heeft geschonden, volgens welke de Nederlandse regering ver- antwoordelijk bleef voor de betrek- kingen tussen Indonesie en het bui- tenland, totdat de Verenigde Sta- ten van IndonesiS gevormd zijn De commissie heeft dus de lndruk dat de Nederlandse regering het voornemen heeft haar controle over gehel Indonesie te handhaven ge- durende de tussentijdse periode en haar bevoegdheden langzamerhand over te dragen aan de voorlopige federale regering van Indonesie. Uit het kamp Marienbos te Nij- megen zijn gisteren weer zestig on gewenste Duitsers met hun families over de grens gezet. De Duitsers werden vervoerd in vrachtauto's. Verschillende bewo- ners van het kamp Marienbos, die langer in ons land zullen moeten vertoeven, zijn overgebracht naar het kamp Avegoor. Dinsdagavond om kwart over ne- gen is onder verdachte omstandig- heden brand ultgebroken in een clubhuis van de Katholieke jeugd aan de Peterstraat in Gouda. Het uitslaande vuur is met zes stralen bestreden, na anderhalf uur was de Goudse brandweer het vuur mees ter. Van het gebouw, dat geheel in- gebouwd stond o.a. tussen twee kerkgebouwen in, brandde twee bo- venverdiepingen uit. De schade die door de verzekering wordt gedekt wordt op50.000 gulden geschat. Maandagavond werd in hetzelfde gebouw een begin van brand in de kiem gesmoord. De politie heeft de zaak in onderzoek. DE OPSTAND van de Irgoen Zwai LeoemL de vroegere onder grondse Joodse terroristische organisatie tegen het oiiiciele leger van de staat Israel heeft gisteren een hoogtepunt bereikt toen een schip van de Irgoen bewapend en bezet met soldaten de kust van Tel Aviv naderde en trachtte troepen aan wal te brengen en een bruggenhoofd te vormen. Het gelukte de Irgoen gewapende mannen aan wal te brengen. De leden der Irgoen waren gewapend met stenguns en waadden in slagorde naar de kust, op minder dan 50 meter afstand van het hoofdkwartier der Ver. Naties in het Kati-hoteL De troepen van het leger van Israel openden het vuur en ver- schillende leden van de Irgoen wer den gedood en gewond. Kustbatte rijen uit Tel Aviv beschoten het schip en Dinsdagavond ontplofte met tussenpozen munitie aan boord. Alle hotels en woonhuizen in de omgeving werden in haast ontruimd. Dinsdagavond namen de ontploffin- gen op het schip, dat in brand staat, toe. De regering van Israel is door- lopend in vergadering bijeen in verband met het conflict met de Irgoen. De spanning neemt toe en de regering en de Irgoen verster- ken hun stellingen. De beide op- perrabijnen van Tel Aviv hebben Dinsdagmorgen een bezoek ge- bracht aan Ben Goerion, de mi nister van buitenlandse zaken van Israel en hebben hem aangeboden al hun invloed aan te wenden om een broederoorlog te vermijden. Hedenmorgen werd gemeld, dat in Tel Aviv gevechten plaats had den tussen het Israelietische leger en andere eenheden van de Irgoen, die zich trachten te verenigen met de landingstroepen, welke laatste eveneens met de troepen van Israel slaags waren. Volgens de laatste berichten hebben de Irgoen-troepen het leger van Israel van de noorde lijke zeekant van Tel Aviv verdron- gen en laat in de avond van giste ren verminderde het vuren. De laatste manschappen van het schip. dat in brand staat, hebben het vaar- tuig in grote haast verlaten. De leider van de operatie, Menahem Beigin, verliet het schip het laatst. De gehele nacht heeft het schip voor de kust gelegen in de nabij- heid van het hotel, waar de waar nemers, belast met toezicht op de naleving der wapenstilstand, hun hoofdkwartier hebben opgeslagen. In Tel Aviv zijn de' wegen afge- zet. Mitrailleurposten zijn ijlings in stelling gebracht. In de late namid- dag hing een onrustige stemming over de stad. Zowel de soldaten van het officiele leger als de mannen van de Irgoen bleven op hun post. Het resultaat is nog twijfelachtig. In een communique van de rege ring van Israel wordt medegedeeld. dat kol. Bonde, de Zweedse chef der waarnemers, van een en ander op de hoogte is gesteld. ..Sinds de morgen, aldus dit communique, heb ben vliegtuigen van de V.N. boven het schip gecirkeld". Het schip heeft 600 ton wapens aan boord, die, naar de Irgoen zegt, bestemd zijn voor de verdediging van Jeruzalem. De waarnemers sloegen het schip door de ramen en van het dak van hun hotel gade. Het kleine contin gent Amerikaanse schepen werd bevel gegeven uit de kust te blijven om botsingen met Joodse troepen te voorkomen. Een grote Diesel-vrachtauto met aanhangwagen, geladen met ong. 300 autobanden en enkele motorrijwie- len, vermoedelijk afkomstig uit Drenthe. is in de afgelopen nacht op de provinciale weg aan de Vennik onder Schagen op tot dusver onna- speurlijke wijze in brand geraakt en totaal verbrand. De brandweer van Harenkarspel is nog uitgerukt, doch slaagde er niet in de vuurzee te doven. Volgens onze zegsman heeft de chauffeur enige tijd in de cabine liggen slapen. Nadien heeft hij bij het wegrijden kortsluiting gekregen, die brand veroorzaakte in de wa- gen, zodat hij genoodzaakt was het voertuig reeds na enkele meters stop te zetten. Nadere bijzonderheden ontbreken. 29 Juni a.s. op de verjaardag van Prins Bernhard, zal wederom de zo populair geworden Anjer-dag ge- houden worden. Deze actie voor de geestelijke en culturele weerbaar- heid van het Nederlandse Volk wordt thans gevoerd onder het motto: Wat is U de Vrijheid waard? De witte anjer is dezer dagen reeds door de post huis aan huis bezorgd. Iedere Nederlander drage op Dinsdag 29 Juni deze of een echte anjer Doch hij drage die mfet de Vrijheidswimpel, die thans reeds bij de Bakkers, Banketbak- kers, Bloemisten, Kruideniers en Sigarenwinkeliers verkrijgbaar is tegen vrije gift. Heel Nederland siere zich op 29 Juni met de witte bloem der vrijheid. De Minister van Sociale Zaken de heer W. Drees, zal hedenavond om 20.05 uur over Hilversum II een radiotoespraak houden over de ..An- jerdag Vrijheidsdag 1948" van het Prins Bernhardfonds. HET IS NIET zonder opzet, dat ik hierboven zet ..Indonesie en de verkiezingen" en niet omgekeerd „De verkiezingen en Indonesie". Want, terwijl ik hier in Indie weer- geef wat naar mijn mening de rol is, welke in Nederland het Indone- sische vraagstuk bij de verkiezingen speelt, is het voor de lezers in Ne derland interessanter te vernemen, hoe de Indonesische kringen tegen deze verkiezingen aankijken. En dan is het een feif, dat men hier voor de verkiezingen in Ne derland grote b>elangstelling heeft en .....ze met een knappe dosis wan- trouwen tegemoet ziet. Zal het Ne derlandse volk blijk geven, de sa- menwerking in de nieuwe rechts- orde te willen voeren op de basis van gelijkberechtiging, op de 5050- grondslag, of leeft in het Nederland se volk de geest, dat Nederland overwicht wil behouden? Dat houdt, met betrekking tot onze verkiezin gen. de geesten hier bezig en in spanning onverschillig, of men republikeinen dan wel anti-republi- keinen ontmoet. En vooral de laat- sten laten niet na. om mij uit en te na aan het verstand te brengen, hoe belangrijk het wel is dat zal blijken, dat het Nederlandse volk de samenwerking wil op de basis van gelijkberechtiging. Alsof wij dat in de K.V.P. niet weten, alsof wij niet daarvoor (en niet altijd met wind en stroom mee!) anderhalf jaar en langer gevochten hebben.. Maar waarom komt men mij daar- mee dan zo aan boord? Houdt u een ogenblik vastOm de lijst- Welter. Men vreest haar hier, in zeer uiteenlopende kringen; en er zijn er hier bedenkelijk velen, die daaren- boven in de lijst-Welter een stuk K.V.P. zien! Uiteenzettingen en ge- ruststellende verklaringen helpen wel maar helaas niet afdoende. Daar is slechts e6n antwoord op: de verkiezingsuitslag zelf, waaruit de gesteltenis van het Nederlandse volk duidelijk spreekt, zijn zin om de zaak op te zetten op gelijkbe- rechtigingsgrondslag en niet met eenzijdig Nederlands overwicht. De Nederlandse kiezer susse zijn verantwoordelijkheid niet, met wens dromen aan te zien voor de werke- lijkheid. De 7e Juli is een ogenblik van de hoogste ernst voor de mo- gelijkheid van een nieuw duurzaam samengaan tussen Nederland en In donesie. Wie stemt v66r Nederlands overwicht en dus tegen de grond- wetsherziening dus voor Anti- Revolutionairen, Feuilleteaunisten of Welteranen hifesnijdt de kans op nieuw blljvend samengaan af. Wie de kans wil openhouden en de weg erheen verder effenen, hij stemme in ieder geval een der par- tijen, welke v66r de grondwetsher- ziening zijn, en dus v66r de grond- slag van gelijkberechtiging en het nieuwe duurzame samengaan van Nederland en Indonesia. En de katholieke kiezer spanne zich daarbij tot het uiterste in, om de KVP-fractie op 34 zetels te bren gen, op „tenminste een derde plus een". Wanneer het een politiek leider geoorloofd is, op gewichtige momenten vertrouwen te vragen, dan moet ik daarvan, in het besef van mijn eigen zware verantwoorde lijkheid, nu gebruik maken. En dan zeg ik van hier met nadruk: het zou, voor de verdere goede gang van zaken in de uitwerking van het hernieuwd blijvend samengaan tus sen Nederland en Indonesie, wel eens een ,.erop-of-eronder" kunnen zijn, of wij 34 of meer zetels halen dan wel daar beneden blijven. In de nieuwe staatsrechtelijke structuur zal nu eenmaal voor de vormgeving der nieuwe verhoudin- gen een Kamermeerderheid van twee derde nodig zijn, en dus een minderheid van ..een derde plus een", een sleutelpositie innemen, die uitermate belangrijk kan wezen. In het vltale belang van de toe- komst van Nederland en Indonesie blijven het katholieke kiezersvolk niet beneden de maat van wat het bij gesloten eendracht vermag. Naar mijn mening ligt hier een plicht te vervullen, die wel eens tot een historische plicht kan uitgroeien. En daarom moet ik, niet de Nederland se katholiek, maar de katholieke Nederlander zeggen: verzuim hier uw burgerplicht. uw rijksplicht niet, maar dan ook niet 4£n van u. Bandoeng, 14 Juni 1948. ROMME

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1948 | | pagina 1