Sokolofsky kondigt de geldsanering af
voor Sovjet-zone en Berlijn
Irgoen Zwai Leoemi vormt bruggenhoofd
op de kust van Tel Aviv
Voor Alkmaar en omgeving
Alleen Russisch geld zal
circuleren in Groot-Berlijn
De eer is niet aan Schreieder
..ML
Markos' troepen trekken terug
naar Albanie
Nederl. delegatie gemachtigd
onderhandelingen voort te zetten
Kustbatterijen schieten
landingsvaartuig in brand
„Nog steeds
niet
Wat is tenslotte het juiste?
Verbeten strijd aan het Noordelijk front
Commissie van Goede Diensten stuurt
pessimistisch rapport naar Veiligheidsraad
60 ongewenste
Duitsers
over de grens
Thans broederoorlog in Israel?
De witte anjer
PATER
N. SCHNEIDERS
Tot bisschop van
Makassar benoemd
Indonesie en de
verkiezingen
WOENSDAG 23 JUNI 1948
44e JAARGANG - NUMMER 11293
BUREAUX:
Britse torpedoboten
naar Nederland
Prettig nieuws voor de
schooljeugd
Weer Sumat-ra-tabak
te Amsterdam
In de rij voor nieuwe Marken. De Duitsers waren blijkbaar erg
gehaast, wat betreft hun verlangen om de oude Marken kwijt te
raken. Zodra de wisselkantoren open gingen vormden zich lange
rijen mensen. Deze Hamburgers hadden er wel enige uren voor
over om op de eerste dag van het nieuwe valuta-tijdperk in het
bezit te worden gesteld van gloednieuwe biljetjes.
NOGMAALS ENGLAND-SPIEL
1100 kinderen en ouden van
dagen moesten zich gisteren
bij het politiebureau Katten-
burg te Amsterdam vervoegen.
Zij verschenen met opgewon-
den gezichten, want de Am
sterdamse politie trad op als
gastvrouw bij een boottochl
per Alkmaar Pakket naar
IJmuiden. De politiestafmuziek
zorgde voor vrolijke klanken.
De „Oranje" naar
Indonesie vertrokken
DATAVIA, 22 Juni (Aneta) Het communique der
Commissie voor Goede Diensten van hedenavond
meldt, dat de Ned. delegatie aan de C.V.G.D. heeft
medegedeeld, uit Den Haag machtiging te hebben ge-
kregen, om de besprekingen met de Republikeinse de
legatie voort te zetten. De agenda-commissie zal
morgen bijeenkomen. Het communique van de C.V.G.
D. zegt voorts, dat de commissie hedenavond een tele
gram zal zenden naar de Veiligheidsraad, in antwoord
op 's Raads verzoek om inlichtingen ten aanzien van
de opschorting der onderhandelingen en de tijds-
duur daarvan.
KATHOLIEK CLUBHUIS
TEGOUDA
prooi der vlammen'
VRACHTAUTO MET
300 BANDEN VERBRAND
EEN SYMBOOL
Minister Drees heden.
voor de radio
Op het missiehuis Scheut-
Sparrendaal te Vught kwam
telegrafisch bericht binnen, dat
door de Congregatie van de
Propaganda Fide te Rome tol
Bisschop van Makassar (Cele
bes) werd benoemd de zeer-
eerw. heer N. Schneiders, af
komstig uit Den Haag en be-
horende tot de Congregatie van
de missionarissen van Scheut-
Sparrendaal.
De nieuwbenoemde bisschop
was overste van het missiege-
bied in Makassar, welk gebied
thans tot vicariaat is verheven.
Pater Schneiders werd 24
Augustus 1903 te Hoorn ge-
boren en in 1930 tot priestei
gewijd. Hij was professor aan
het missiehuis Scheut-Sparren-
daal en vertrok in 1938 naai
de missie in Celebes.
Nieuuu
HoofdredacteurH. N. Smite,
rayonredacteur1 Fr. Otten.
DirecteurK. J. M. Stumpel
Abonnemen tsp rijs 3.75 per
kwartaal; 1.30 per maand.
Advertentte-prijs per editie
13 c. p. mm.; minimum 2-50;
in alle edities 26 ct. per mm.;
minimum 4.-; Fam.ber. 20 c.
p. mm.; in alle edities 30 ct.
N o ordh ollands
Buiten Ood it 't
nergent veilig
(Vondel)
ALKMAAR: Langestraat 42 A,
Tel. 2046 (adm.), 2047 (red.)
K 2200.
HOORN: Draafsingel 59, Tel.
4243 (K 2290) 2 lijnen.
DEN HELDER: Keizerstraat 89
Tel. 2800 (K 2230).
SCHAGEN Molenstraat 52,
Tel. 459 (K 2240).
Bank1 Noorderbank
Vier Britse motortorpedoboten,
die Donderdag a.s. uit Engeland
vertrekken, zullen achtereenvolgens
een bezoek brengen aan Vlissingen,
Amsterdam, Wilhelmshaven. Kiel
en Stockholm. Elk schip heeft drie
officieren en 20 minderen aan boord
SOKOLOFSKY, de Sovjet-bevelhebber In Duitsland, heeft aan
de Britse, Amerikaanse en Franse gouvemeurs van West-
Duitsland medegedeeld, dat de Sovjet-autoriteiten zich genood-
zaakt hebben gezien over te gaan tot een geldsanering in de
Sovjet-zone van Duitsland met inbegrip van Groot-Berlijn „als
gevolg van de afzonderlijke geldsanering in West-Duitsland".
De geldsanering voor Oost-Duitsland zal Donderdag 24 Juni
ingaan.
In zijn briel zegt Sokolofsky, dat
hij hoopt, dat aan de uitvoering der
Sowjet-geldsanering in de Britse
sector van Berlijn geen beletselen
in de weg zullen worden gelegd.
Sokolofsky voegde er aan toe, dat
er geen nieuw bankpapier beschik-
baar Is, aangezien de Sowjet-auto-
riteiten het moreel en politiek n i e t
verantwoord hadden geacht een af
zonderlijke geldsanering in de Sow-
jetzone voor te bereiden. Er zullen
stempels op de rijksmarken worden
gezet.
Keuter verwacht, dat de Weste-
lijke regeringen op de krachtigst
mogelijke wijze zullen protesteren
tegen Sokolofsky's mededeling aan-
gaande het opnemen van geheel
Berlijn in de Sowjet-geldsanering.
HetDuitse nieuwsbureau Dena
deelt mee, dat Maarschalk Sokolof
sky de orders voor de geldsanering
heeft overhandigd aan de stedelijke
autoriteiten. Woensdag komt de
raad bijeen in een speciale zitting.
In een desbetreffende brief aan
de loco-burgemeester van Berlijn,
Luise Schroeder, staat voorts, dat
het oude geld „in de Sowjet-zone
en Groot Berlijn" geheel uit de cir-
culatie zal zijn genomen
Van officiSle zijde verneemt Reu-
ter, dat commentaar op Sokolofsky's
brief voorlopig zeer onwaarschijn-
lijk is.
In de brief aan Mevrouw Schroe
der staat voorts: „Deze maatregelen
zijn noodzakelijk, daar Berlijn in
de Sowjetzone ligt en er econo-
misch deel van uitmaakt. Voortaan
zal in Berlijn geen ander geld cir
culeren dan dat der Sowjet-bezet-
tingszone. Elke inbreuk hierop zal
Scholieren, die Zaterdag 10 Jull
„de dag van de jeugd", naar het
Jeugdstadionspel te Amsterdam
zullen gaan kijken, kunnen die dag
vrij van school krijgen, indien dat
nodig mocht zijn. Dit nieuws is door
de Minister van O., K. en W. per
circulaire aan alle inspecteurs van
het L.O. medegedeeld.
HET STAAT met even zoveel
woorden in het Verkiezingsma-
nifest van de K.V.P. waaruit we
In de komende dagen enige hoofd-
punten zullen naar voren brengen
dat er nog steeds geen bevredi-
gende regeling is getroffen voor de
vergoeding der (materigle) oorlogs-
schade.
Hoe zit het nu eigenlijk?
In Januari is het wetsvoorstel in-
gediend, dat zo ver mogelijk wil
gaan. Het geeft geen integrale ver
goeding, op de basis van de ver-
vangingswaarde, het bepaalt zich
ook niet tot vergoeding op de basis
van Mei 1940. Het kiest een tussen-
weg.
Dit gaat velen niet ver genoeg.
Ook menigeen in de K.V.P. Over
het betreffende' programpunt is heel
wat gedokterd. De K.V.P. wil ver-
der gaan dan de middenweg van de
Regering. Zij houdt, blijkens haar
program (zoals dat uitgewerkt is in
het Verkiezingsmanifest) vast aan
een regeling, die prineipeel
uitgaat van volledig herstel van
alles wat geen luxe is en niet met
a f s t e 1, maar alleen met u i t s t e 1
van wat op dit ogenblik onmogelijk
te herstellen is.
Dit lijkt een realistisch standpunt.
Men kan weL zonder meer, zo ge-
zegd zelfs op gronden van recht-
vaardigheid, 11 e s eisen, maar de
rechtvaardigheid, die iets te maken
heeft met het geven van het z jj n e
aan ieder, spreekt ook een woordje
mee als het er over gaat te beoor-
delen, wat de draagkracht van de
volksgemeenschap is, die dit alles
zal moeten betalen. En het gaat hier
om milliarden.
Nu staan, menen wij, ten aanzien
van de beoordeling dezer belang-
rjjke zaak in het algemeen, de stuk-
ken in bekende positie op het bord.
Zeven maanden doktert de Twcede
Kamer nu al aan het Voorlopig Ver-
slag over het wetsontwerp! Wat is
de reden, waarom dit verslag nog
steeds niet is verschenen? Houdt de
regering het op? Is het gerucht
waar, dat het Voorlopig Verslag
„zljn vorm niet kan vinden", het-
geen een elegante uitdrukking is
voor de situatie, dat de Commissie
van Rapporteurs het niet eens kan
worden over dit verslag?
In dat geval zou het dus de schuld
van de Tweede Kamer zijn, dat deze
zaak „nog steeds niet" verder komt.
Het verwijt in het Verkiezings
manifest heeft een permanente echo,
die een bittere klank bevat voor de
oorlogsslachtoffers. Heeft de poli
tiek zich in zo sterke mate meester
gemaakt van het probleem der ver
goeding van de materiele oorlogs-
schade?
Dan moge toch bedacht worden,
dat het nog langer uitblijven van
nadere behandeling van deze aan-
gelegenheid op de duur ook weer
morele oorlogsschade oproept, die
toch al erg genoeg is!
geeigende tegenmaatregelen van de
zijde der militaire autoriteiten ten
gevolge hebben. Als de oude valuta
voor Berlijn gehandhaafd zou blij-
ven, zou het economisch leven van
de stad volkomen chaotisch worden,
hetgeen het besturen van Berlijn
bemoeilijken zou. Anderzijds zouden
een gedevalueerde valuta of twee
valuta's de Sowjet-zone economisch
kwaad doen hetgeen de Sowjet-
autorlteiten niet kunnen toestaan.
De „Taegliche Rundschau", het
officiele Sowjetrussische blad, heeft
thans nadere bijzonderheden over
de geldsanering gepubliceerd.
De oude bankbiljetten zullen tus-
sen Donderdag en Maandag aan-
staande kunnen worden omgewis-
seld. Maximaal 70 mark zal a pari
worden omgewlsseld.
Men verwacht, dat het gemeente-
bestuur van de Westelijke comman-
danten order zal ontvangen de
Sowjetrussische orders, voorzover
deze de Westelijke sectoren betref-
fen, te ignoreren.
Spaargelden zullen omgewlsseld
worden tot een bedrag van honderd
mark a pari en van honderd tot
duizend mark in een verhouding
van 5 1.
Met het Zondag hier binnengelo-
pen m.s. ..Celebes" van de Stoom-
vaart Maatschappij „Nederland" is
de eerste Delitabak, welke na de
oorlog naar de Amsterdamse vei
ling werd verscheept, in de hoofd-
stad aangekomen. Het zal helaas de
enige tabak van dit jaar blijven,
doch hoewel de hoeveelheid klein
is (ongeveer 625 pakken) is deze
partij, die aan de rand van het de-
marcatiegebied is geteeld, een sym-
bool van de geleidelijke vooruit-
gang van Sumatra's Oostkust.
MAJOOR K. DE GRAAF, vooimalig comm. van 't Continental
Detachement B.B.O., verklaarde, dat Schreieders lezing over
zijn eigen rol in het England-spiel niet de juiste is. Het England-
spiel werd, aldus majoor de Graaf, niet door Schreieder „ge-
speeld", doch door oberst leutnant Hermann Giskes. Giskes
maakte de plannen en leidde de uitvoering ervan; Schreieder
deed niet veel meer dan bij de door Giskes aangekondigde drop
pings van agenten aanwezig zijn en deze arresteren. De goede
behandeling van gevangen genomen agenten geschiedde dan
ook geheel door toedoen van Giskes.
Deze behandeling veranderde
echter, nadat Canaris, de leider der
Duitse contra-spionnage, uit rijn
functie ontheven was, voornamelijk
omdat Berlijn wist dat hij behoorde
tot een groep officieren waarvan
een gedeelte betrokken was bij
een samenzwering tegen Hitler. Dat
Giskes ook deel uitmaakte van het
complot kon niet bewezen worden,
doch het vertrouwen van de nazi's
in de onder de wehrmacht ressorte-
rende spionnageafdelingen was zo
geschokt, dat zij Giskes van zijn
leidende functie in het England-
spiel onthieven en aan Schreieder
de Gestapoman, voortaan de super -
visle opdroegen. Majoor de Graaf
verklaarde, dat het aan deze com-
mando-wisseling te wijten was, dat
de agenten uit Haaren naar Duitse
concentratiekampen werden overge-
bracht.
Schreieder heeft hem daar eni
ge malen bezocht en kon weten,
dat zij in die kampen zouden wor
den doodgemarteld. In dit geval
kan Schreieder zich niet beroe-
pen op een bevel van de Gestapo
uit Berlijn, aldus majoor de
Graaf,, want, indien een bevel tot
wegvoerihg naar Duitsland zou
zijn uitgegaan, zou Schreieder al-
tijd hebben kunnen zeggen, dat
de agenten belangrijk voor de
wehrmacht waren en volgens
mededeling van Giskes niet kon-
den worden gemist.
Majoor de Graaf wees or verder
op, dat het England-spiel reeds in
November '43 beSindigd was Wan-
neer Schreieder als einddatum
April 1944 noemt, doet hij dit
slechts, zo zei majoor de Graaf, om
te kunnen beweren, dat hij na Gis
kes in November 1943 te zijn opge-
volgd, zelf ook een leidende rol in
het England-spiel gespeeld heeft.
Majoor de Graaf verklaarde nog,,
dat de veronderstelling, als zou een
onderzoek hebben uitgewezen, dat
een familielid van een met name
Griekse eenheden hebben, tiJ-
dens het grootste regerlngsoffen-
sief dat tot dusver is ingezet, bijna
de gehele eerste verdedigingsgor-
del van de partisanen rondom de
Grammosketen in West-Macedo-
nie bezet, aldus berichten van
het front.
Het Griekse leger meldt Nesto-
ria. bij de Albanese grens en ten
No»rden van de bergketen, te
hebben veroverd. De guerilla-
strijders zouden zich naar Alba
nie terugtrekken en hun weer-
stand zou gebroken zijn.
Volgens waarnemers is het rege-
ringsleger van plan de omsingeling
van de strijdkrachten van generaal
Markos te voltooien Hiertoe trekt
een troepenmacht van Nestoria uit
naar het Zuiden. terwijl een andere
van Konltsa in Noordelijke richting
oprukt langs de Westelijke helling
van de bergrug. Zij zijn thans min
der dan 27 km, van elkaar verwij-
derd.
Gemeld wordt, dat Griekse com-
mandanten grote activiteit hebben
waargenomen op de wegen tussen
het Grammosgebied en Albanie,
waarlangs de partisanen hun ge-
wonden zouden evacueren en muni-
tie ontvangen.
In militaire kringen te Athene
wordt verklaard, dat het doel van
het regeringsoffensief niet zozeer is
land te veroveren, dan wel het bui
ten gevecht stellen van het meren-
deel van Markos' manschappen.
George Stratos, de Griekse minis
ter van oorlog, heeft aan de pers
meegedeeld, dat de stand van het
offensief tegen de guerillatroepen
„geheel bevredigend" voor het re-
geringsleger is
In de Zuidelijke sector (Konitza)
worden de guerillastrijders na zwa-
re tegenstand te hebben geboden
teruggedreven. In het Noorden
(Nestorion) woedt een verbeten
strijd, waarin de nationalistische
troepen gestadig winnen. In het
Zuiden (Epirus) heeft een achter-
volging van de guerillatroepen
plaats naar de rivier de Kalamas,
aldus de minister.
Dinsdagavond om 10 uur is het
motorschip „Oranje" van de Mij.
Nederland met ruim 800 opvarenden
naar Indonesie vertrokken. Aan
boord bevond zich o.a. een aantal
musici, dat in de Oost het radio
symphonisch orkest zal vormen. Dit
orkest zal voor de Indische radio
optreden.
genoemde Britse hoofdofficier in
Nederland voor de Duitsers gewerkt
zou hebben, onjuist is.
Over de uitslag van het door de
destijds onder majoor de Graaf res-
sorterende dienst ingestelde onder
zoek. kon majoor de Graaf geert in-
lichtingen geven in verband met
zijn belofte tot geheimhouding,
evenmin kon hij derhalve enig ant-
woord geven op de vraag of een
familielid van een andere Britse
hoofdofficier in Nederland voor de
vijand gewerkt heeft. Deze gege-
vens zijn echter de regering bekend,
want de rapporten naar aanleiding
van bovenbedoeld onderzoek inzake
het England-spiel, heeft majoor de
Graaf ruim twee jaar geleden aan
de bevoegde overheidsinstanties
overhandigd.
Naar „Aneta" voorts verneemt,
komt op de agenda voor Woensdag
van de vergadering van de agenda-
commissie het AustralischAmeri
kaanse voorstel voor, dat door de
Nederlanders niet in beschouwing
kan worden genomen, gelijk dr Van
Mook aan de leden Dubois en Crit-
chley heeft medegedeald.
De ..Nieuwsgler" zegt hierover in
een hoofdartikel: ..Verbazingwek-
kend is intussen, dat op de agenda
van de voor heden vastgestelde ver
gadering van de agendacommissie
het Australisch-Amerikaanse voor
stel op de agenda is geplaatst als
een der punten van bespreking. Na
de onomwonden verklaring van de
Nederlandse regering, dat dit voor
stel niet als basis van discussie kan
worden aanvaard, vragen wij ons af
wat er om moet gaan in het brein
van diegenen, die er nu onmiddellijk
weer mee op de proppen komen."
De Commissie voor Goede Dien
sten heeft gisteren aan de voorzit-
ter van de Veiligheidsraad het eer
ste hoofdstuk van haar ..tussentijds
rapport" overhandigd, waarin zij
uitdrukking geeft aan een zeker
pessimisme ten aanzien van de re-
sultaten van de uitoefening van
haar taak,
Wat betreft de hervatting van de
handel betwijfelt de commissie, of
de overeenkomsten in dezen wel
volledig worden uitgevoerd, wan-
neer geen politieke overeenkomst er
aan wordt toegvoegd.
Ten aanzien van de toepassing
van de beginselen, die vervat zijn
in de overeenkomst van de „Ren-
ville", verklaart de Nederlandse de
legatie in dit rapport, dat de Indo-
nesische republiek door in buiten-
landse aangelegenheden het initia-
tief te nemen en vooral door een
overeenkomst met de S. U. te heb
ben gesloten enkele van die begin
selen heeft geschonden, volgens
welke de Nederlandse regering ver-
antwoordelijk bleef voor de betrek-
kingen tussen Indonesie en het bui-
tenland, totdat de Verenigde Sta-
ten van IndonesiS gevormd zijn
De commissie heeft dus de lndruk
dat de Nederlandse regering het
voornemen heeft haar controle over
gehel Indonesie te handhaven ge-
durende de tussentijdse periode en
haar bevoegdheden langzamerhand
over te dragen aan de voorlopige
federale regering van Indonesie.
Uit het kamp Marienbos te Nij-
megen zijn gisteren weer zestig on
gewenste Duitsers met hun families
over de grens gezet.
De Duitsers werden vervoerd in
vrachtauto's. Verschillende bewo-
ners van het kamp Marienbos, die
langer in ons land zullen moeten
vertoeven, zijn overgebracht naar
het kamp Avegoor.
Dinsdagavond om kwart over ne-
gen is onder verdachte omstandig-
heden brand ultgebroken in een
clubhuis van de Katholieke jeugd
aan de Peterstraat in Gouda. Het
uitslaande vuur is met zes stralen
bestreden, na anderhalf uur was de
Goudse brandweer het vuur mees
ter. Van het gebouw, dat geheel in-
gebouwd stond o.a. tussen twee
kerkgebouwen in, brandde twee bo-
venverdiepingen uit. De schade die
door de verzekering wordt gedekt
wordt op50.000 gulden geschat.
Maandagavond werd in hetzelfde
gebouw een begin van brand in de
kiem gesmoord. De politie heeft de
zaak in onderzoek.
DE OPSTAND van de Irgoen Zwai LeoemL de vroegere onder
grondse Joodse terroristische organisatie tegen het oiiiciele
leger van de staat Israel heeft gisteren een hoogtepunt bereikt
toen een schip van de Irgoen bewapend en bezet met soldaten
de kust van Tel Aviv naderde en trachtte troepen aan wal te
brengen en een bruggenhoofd te vormen. Het gelukte de Irgoen
gewapende mannen aan wal te brengen. De leden der Irgoen
waren gewapend met stenguns en waadden in slagorde naar
de kust, op minder dan 50 meter afstand van het hoofdkwartier
der Ver. Naties in het Kati-hoteL
De troepen van het leger van
Israel openden het vuur en ver-
schillende leden van de Irgoen wer
den gedood en gewond. Kustbatte
rijen uit Tel Aviv beschoten het
schip en Dinsdagavond ontplofte
met tussenpozen munitie aan boord.
Alle hotels en woonhuizen in de
omgeving werden in haast ontruimd.
Dinsdagavond namen de ontploffin-
gen op het schip, dat in brand staat,
toe.
De regering van Israel is door-
lopend in vergadering bijeen in
verband met het conflict met de
Irgoen. De spanning neemt toe en
de regering en de Irgoen verster-
ken hun stellingen. De beide op-
perrabijnen van Tel Aviv hebben
Dinsdagmorgen een bezoek ge-
bracht aan Ben Goerion, de mi
nister van buitenlandse zaken van
Israel en hebben hem aangeboden
al hun invloed aan te wenden om
een broederoorlog te vermijden.
Hedenmorgen werd gemeld, dat
in Tel Aviv gevechten plaats had
den tussen het Israelietische leger
en andere eenheden van de Irgoen,
die zich trachten te verenigen met
de landingstroepen, welke laatste
eveneens met de troepen van Israel
slaags waren. Volgens de laatste
berichten hebben de Irgoen-troepen
het leger van Israel van de noorde
lijke zeekant van Tel Aviv verdron-
gen en laat in de avond van giste
ren verminderde het vuren. De
laatste manschappen van het schip.
dat in brand staat, hebben het vaar-
tuig in grote haast verlaten. De
leider van de operatie, Menahem
Beigin, verliet het schip het laatst.
De gehele nacht heeft het schip
voor de kust gelegen in de nabij-
heid van het hotel, waar de waar
nemers, belast met toezicht op de
naleving der wapenstilstand, hun
hoofdkwartier hebben opgeslagen.
In Tel Aviv zijn de' wegen afge-
zet. Mitrailleurposten zijn ijlings in
stelling gebracht. In de late namid-
dag hing een onrustige stemming
over de stad. Zowel de soldaten van
het officiele leger als de mannen
van de Irgoen bleven op hun post.
Het resultaat is nog twijfelachtig.
In een communique van de rege
ring van Israel wordt medegedeeld.
dat kol. Bonde, de Zweedse chef
der waarnemers, van een en ander
op de hoogte is gesteld. ..Sinds de
morgen, aldus dit communique, heb
ben vliegtuigen van de V.N. boven
het schip gecirkeld".
Het schip heeft 600 ton wapens
aan boord, die, naar de Irgoen zegt,
bestemd zijn voor de verdediging
van Jeruzalem.
De waarnemers sloegen het schip
door de ramen en van het dak van
hun hotel gade. Het kleine contin
gent Amerikaanse schepen werd
bevel gegeven uit de kust te blijven
om botsingen met Joodse troepen
te voorkomen.
Een grote Diesel-vrachtauto met
aanhangwagen, geladen met ong. 300
autobanden en enkele motorrijwie-
len, vermoedelijk afkomstig uit
Drenthe. is in de afgelopen nacht op
de provinciale weg aan de Vennik
onder Schagen op tot dusver onna-
speurlijke wijze in brand geraakt en
totaal verbrand. De brandweer van
Harenkarspel is nog uitgerukt, doch
slaagde er niet in de vuurzee te
doven.
Volgens onze zegsman heeft de
chauffeur enige tijd in de cabine
liggen slapen. Nadien heeft hij bij
het wegrijden kortsluiting gekregen,
die brand veroorzaakte in de wa-
gen, zodat hij genoodzaakt was het
voertuig reeds na enkele meters
stop te zetten.
Nadere bijzonderheden ontbreken.
29 Juni a.s. op de verjaardag van
Prins Bernhard, zal wederom de zo
populair geworden Anjer-dag ge-
houden worden. Deze actie voor de
geestelijke en culturele weerbaar-
heid van het Nederlandse Volk
wordt thans gevoerd onder het
motto: Wat is U de Vrijheid waard?
De witte anjer is dezer dagen
reeds door de post huis aan huis
bezorgd. Iedere Nederlander drage
op Dinsdag 29 Juni deze of een
echte anjer Doch hij drage die mfet
de Vrijheidswimpel, die thans
reeds bij de Bakkers, Banketbak-
kers, Bloemisten, Kruideniers en
Sigarenwinkeliers verkrijgbaar is
tegen vrije gift. Heel Nederland
siere zich op 29 Juni met de witte
bloem der vrijheid.
De Minister van Sociale Zaken de
heer W. Drees, zal hedenavond om
20.05 uur over Hilversum II een
radiotoespraak houden over de ..An-
jerdag Vrijheidsdag 1948" van
het Prins Bernhardfonds.
HET IS NIET zonder opzet, dat
ik hierboven zet ..Indonesie en
de verkiezingen" en niet omgekeerd
„De verkiezingen en Indonesie".
Want, terwijl ik hier in Indie weer-
geef wat naar mijn mening de rol
is, welke in Nederland het Indone-
sische vraagstuk bij de verkiezingen
speelt, is het voor de lezers in Ne
derland interessanter te vernemen,
hoe de Indonesische kringen tegen
deze verkiezingen aankijken.
En dan is het een feif, dat men
hier voor de verkiezingen in Ne
derland grote b>elangstelling heeft en
.....ze met een knappe dosis wan-
trouwen tegemoet ziet. Zal het Ne
derlandse volk blijk geven, de sa-
menwerking in de nieuwe rechts-
orde te willen voeren op de basis
van gelijkberechtiging, op de 5050-
grondslag, of leeft in het Nederland
se volk de geest, dat Nederland
overwicht wil behouden? Dat houdt,
met betrekking tot onze verkiezin
gen. de geesten hier bezig en in
spanning onverschillig, of men
republikeinen dan wel anti-republi-
keinen ontmoet. En vooral de laat-
sten laten niet na. om mij uit en
te na aan het verstand te brengen,
hoe belangrijk het wel is dat zal
blijken, dat het Nederlandse volk
de samenwerking wil op de basis
van gelijkberechtiging. Alsof wij
dat in de K.V.P. niet weten, alsof
wij niet daarvoor (en niet altijd
met wind en stroom mee!) anderhalf
jaar en langer gevochten hebben..
Maar waarom komt men mij daar-
mee dan zo aan boord? Houdt u
een ogenblik vastOm de lijst-
Welter.
Men vreest haar hier, in zeer
uiteenlopende kringen; en er zijn er
hier bedenkelijk velen, die daaren-
boven in de lijst-Welter een stuk
K.V.P. zien! Uiteenzettingen en ge-
ruststellende verklaringen helpen
wel maar helaas niet afdoende.
Daar is slechts e6n antwoord op:
de verkiezingsuitslag zelf, waaruit
de gesteltenis van het Nederlandse
volk duidelijk spreekt, zijn zin om
de zaak op te zetten op gelijkbe-
rechtigingsgrondslag en niet met
eenzijdig Nederlands overwicht.
De Nederlandse kiezer susse zijn
verantwoordelijkheid niet, met wens
dromen aan te zien voor de werke-
lijkheid. De 7e Juli is een ogenblik
van de hoogste ernst voor de mo-
gelijkheid van een nieuw duurzaam
samengaan tussen Nederland en In
donesie. Wie stemt v66r Nederlands
overwicht en dus tegen de grond-
wetsherziening dus voor Anti-
Revolutionairen, Feuilleteaunisten
of Welteranen hifesnijdt de kans
op nieuw blljvend samengaan af.
Wie de kans wil openhouden en de
weg erheen verder effenen, hij
stemme in ieder geval een der par-
tijen, welke v66r de grondwetsher-
ziening zijn, en dus v66r de grond-
slag van gelijkberechtiging en het
nieuwe duurzame samengaan van
Nederland en Indonesia.
En de katholieke kiezer spanne
zich daarbij tot het uiterste in, om
de KVP-fractie op 34 zetels te bren
gen, op „tenminste een derde plus
een". Wanneer het een politiek
leider geoorloofd is, op gewichtige
momenten vertrouwen te vragen,
dan moet ik daarvan, in het besef
van mijn eigen zware verantwoorde
lijkheid, nu gebruik maken. En dan
zeg ik van hier met nadruk: het
zou, voor de verdere goede gang
van zaken in de uitwerking van het
hernieuwd blijvend samengaan tus
sen Nederland en Indonesie, wel
eens een ,.erop-of-eronder" kunnen
zijn, of wij 34 of meer zetels halen
dan wel daar beneden blijven.
In de nieuwe staatsrechtelijke
structuur zal nu eenmaal voor de
vormgeving der nieuwe verhoudin-
gen een Kamermeerderheid van
twee derde nodig zijn, en dus een
minderheid van ..een derde plus
een", een sleutelpositie innemen, die
uitermate belangrijk kan wezen.
In het vltale belang van de toe-
komst van Nederland en Indonesie
blijven het katholieke kiezersvolk
niet beneden de maat van wat het
bij gesloten eendracht vermag. Naar
mijn mening ligt hier een plicht te
vervullen, die wel eens tot een
historische plicht kan uitgroeien. En
daarom moet ik, niet de Nederland
se katholiek, maar de katholieke
Nederlander zeggen: verzuim hier
uw burgerplicht. uw rijksplicht niet,
maar dan ook niet 4£n van u.
Bandoeng, 14 Juni 1948.
ROMME