Toesfand ontwikkelt zich langzaam
?«a rss&tzgsx 1
Waar gaan de Franse katholieken been?
Roken is slecht voor de jeugd
m m
m
mm
m
DERODEPAARDEN
r
Het ongeloofvan de flintellectuelen" in Frankrijk
en de activ'rte'rt van de Franse katholieken
Kremlin-besprekingen - Donau-Tito-Kremlin
Frans voorstel
Een stijve schouder
Een week buitenland
J
Voor de verdediging van de katholieke
gedachte
Werktuigen voor
de fruitteelt
AIcqHoI en feest
Dammen
m
m
M
\l
r-A.0.
NIEUW N0QRDHOLLANDS PAGBUAD - Zoterdog 21 Augustus 1948
VOLK EN GEZONDHEID
VOOR DE VROUW
Suiker naar Nederland
Aanhangwagen te water
Si 8*
if
p r p
PIE COWMiSJie VA(\> GOEDE
OlCNjTEN) HEEPt de Repu-
ordeV
PZ.IEK AL HEEL WAT 60EDE
D\ENS-rE<\> B&WEkefO®
Nu IS DE EWE 60EDE DlEfOVr
OH ANDERE WAATfD Cm
Op HET ^Al?i6 HEJTAANf-
FEEST VANJPE fEEPUHtlEK
WERDEN OOK DE HE|?EmVAA)
60E0E DIENSTEN UIT6EN0S
-fliEEE/V 1?EEDJ Doof? dih
DIT«N0DieiN&TE AANl/Aflf?DE(0
PEWE2EN 2y DE REPuGlieK
WEDEROM GOEDE DlENiTTEN
Die WAS op haar I?EORTooK
imb im,
DE Cv6.Df
VAN D6.E<Ve 60&DE DIENJr
Bt-IEW!
GNDEt?^.!
JA/HEr was eewgrandioos
FEEVT-U ZiNQT WELLICHT:
"WIE2A<. DAY t?£YflLgN*>
GEEN NOOD^
HIER 15 2 0ETE LiEVE
(VVlRflfOlS
(AOlA/.v. Fi(Vft(vc»eN)
FEUILLETON
F&MILIEROMAN VAN MORTEN KOCH
Uit het Deens vertaald
11
™eJ^CV'n mos begroeid pan- fe hnlS£Va^ ®£n ultgespro
en dat een begin gemaakt kan worden met het
herstel dej- economie, waarvan in het kader van
het Marshallplan flinke bedragen zijn uitge-
trokken.
Het laatste hericht uit Mbskqn betreffende de
besprekingen ,die de-Westerte mogendheden door
mid^el van hnn gezmiten op het Kremlin voe-
ren, is nog even nietszeggend als het eerste:
Oeen commentaar. We schrijven ..nietszeggend",
doch waarom zouden we ons niet paradoxaai
uityrukken en- er meteeh aan toevoegen, dat dit
alles veelzeggend is? Irgmers van beide zijden is
mep er maar al te zeer op g'esteld om zodra
overeenstemming is .berqjkt, -waardoor de ge-
spannen internationale toestand enigszins opge-
Iucht kan worden, dit aan de grote klok te
hangen i.e. in uitvoerige communique's bekend
te maken. Doch er wordt niets bekend gemaakt
en. hoqwel het misschien iets te ver gaand is
kan men het ons'niet kwalijk nemen, dat we
twyfelachtig staan tegenover e.en uitein-
delijk resultaat van de Kremlin-besprekingen
Waaraan zou" dit te wijten zijn?
Zeker niet aan de houding van de Westelijke
mogepdh'qden. Rusland moge hen dan wel ver-
tvijten, dat zij gdstreefd hebben naar een' ver-
dehng en verbrokkeling van Duitsland, het is
voor al degenen, dip zich de moeite getroosten
de geschiedenisbladen van deze tijd terug te
slaan naar de' bekende conferences van Moskou
en- Londen zonneklaar. dat alles van Westerse
zijde in het werk werd^gesteld om zo spoedig
mogelijk qen V/edesverdrag voor g e h e e 1
Duitsland tot s^nd te brengen, doch dat dit
niej werd bereikt door dp vergaande onwillige
envaak onredelijke houding vqp Rusland, bij
monde van haar minister" van Buitenlandse Za-
ken, Molotov. Dat de geallieerden thans na
hun -welwillendheid te hebben getoond door
naar Moskou te gaan, op hun standpunt blijven
staan en geen enkele concessie meer willen
doen, die als een indirect succes van de Rus-
s.ische agressie beschduwd kan worden, is niet
meer dan logisch. We hefyben op deze plaats
reeds herhaaldelijk de nadruk erop gelegd, dat
thans het ipitiatief aan Moskou is en dat op de
eerste plaats de Berlijnse blokkade opgeheven
moet worden, voor er (om in de stijl te blijven) -
iiberhaupt aan gedacht kan worden besprekin
gen over Tiet Duits vredesverdrag te heropenen.
De .afgeloRen week heeft van de eerste stap
in deze richting nog geen melding gemaakt en
het knipogen van Sokolowsky tegen de West-
Berlijnse bevolking door brandstof voor dp
winter te beloven is een nieuw symptoom, dat
de blokkade voorlopig eerder als propaganda-
mqgelijkheid gebruikt dan opgeheven zal
worden.
Om paradoxaai- te blijven lijkt het ons toe,
dat het in Oost-Europa wel en toch weer niet
met de solidariteit vlot. Op de Donauconferen-
Naar aanleiding van een memorandum van de
coordinatie-commissie van de Europese een-
heidsbewegingen, heeft de Franse regering aan
de vijf landen vim het Brussels verdrag ver-
zocht deel te nempy aan lqesprekingen tot voor-
bereiding van een Europees parlement, die in
November a.s. zouden plaats moeten vinden.
•Ziektewet hebben er ongeveer 18
pet. influenza, en ongeveer 14 pet.
rheumatiek. Maar aangezien derge-
lijke rheumatische patienten soms
WAN ALLE WERKERS die uit-
kering krijgen vanwege de
tie van .Belgrado waren Rusland en de Oost-
Europese satellieten zodanig in de meerderheid,
dat zonder slag of stoot de Russische ontwerp- m
conventie werd goedgekeurd en hierdoor de om de basis niet meer te kunnen Jierinneren, meer dan 20 net van all*.' ,;„b-or,
controle op de Donau geheel in Russische han- waarop een Verenigd Europa moet worden op- - - P Van alle 21eken"
Hpn is* Al word Heebouwd In VPrhanrl mp+ hot nrtwrfnne
den is; Al werd door de Westerse mogendheden
verklaard, dat zij zich niet aan de oieuwe con
vents gebonden achten,.ligt het toch niet voor
de hand, dat de Ver. Staten, Engeland'of Frank-
rijk moedwillig de Donau op zullen trekken en
hiqr.door de controversy tussen Oost en West
zullen vergroten, die in de Berlijnse kwestie
reeds tot een crisis heeft geleid. Het is opvallend
hoe Joego-Slavie zich op de Donaucoyferentje
aan de zijde van Rusland heeft geschaard! ter-
wyl er in het-geheel geen voortekenen waren,
die er op wijzen,. dat de .verhoudingen tussen
Tito en het Kremlin, ondanks "de loyaliteits-
verklaringen van -de laatste, er beter "op worden.
Joego-Slavie is wel de communistische ideolo
gic toegedaan, doch het weigert haar zelfstan-
digheid geheel op te offeren aan de expansio-
mstische politiek van het Krejnlin. Tito houdt
net Joego-Slavisch nationaliteitsbesef gaande en
is daarom in het oog van Stalin de zondebok
Wat kan Tito daen_.om zijn Rositie,te handha-
ven? Het flirten met het Westen kan ten heog-
ste enige economische voordelen met zich mee-
brengen, dbch zich geheel naar de Westelijke
democratic orienteren is, zo dicht binnen het
Bereik van de Moskouse grijparmen voor hem
onmogelijk. Uiteinde'lijk blijft hij afhankelijk
vap Rusland. Of de vete tussen hem en het
Kremlin via de kwestie Triest in voile kracht
zich zal ontwikkelen, dient te warden afgewacht,
maar dat het naar een hoogtepunt gaat is nu
reeds duidelijk.
In Griekenjdnd loo.pt het Grammos-offensief
op een einde. De Griekse regeringstroepen heb
ben daverpnde successep geboekt en Markos
zou reeds naar Albanie zijn gevlucht. Naar
verluidt heeft de Griekse regering de Ver. Na-
ties verzocht van Albanie slyiting der grenzen
te eisen, daar de gnerilla-strijders meer en "meer
een toevlucht tot Albanie zoeken en daar niet
gei'nterneerd, noch ontwapend worden.
Het is te'hppen, dat eindelijk rust in het zo
zwaarbeproefde Griekenland moge terugkeren
gebouwd. In verband met het congres hebben
we er reeds op gewezen, dat het idee, hoe
voor de hand .liggend en hoe zo op het oog
noodzakelijk, zich geleidelijk aan moet ontwik
kelen, wil men niet in de geforceerdheid van
b.v, een Volkenbond vervallen. Een gedeelte van
de souvereine rechten zomaar eventjes opzij
zetten gaat niet en dit is nu eenmaal nodig,
wil een Europese Asseyiblee een gezagsinstel-
ling kunnen zijn met wetgevende en uitvoe-
rende hevoegdheden. Het kan echter geen
kwaad van gedachtpn te wisselen over het plan
op zich en de details in het bijzonder. Dit alleen
maakt de uitnodiging van Frankrijk reeds
belangrijk. Boveodien kan een zgn. Europees
parlement worden ingesteld ep worden bekleed
ryet belangrijke functies van deliberatieve en
adviserende aard. Het zqu o.a. practische maat-
regelen kunnen overwegen ter bewerkstelling
van een geleidelijke,. politieke en economische
mtegratie van Europa.
Als bewijs^van het streven tot eenheid in het
Westen k§n Frankrijk's voorstel in de tijd, dat
Rusland nog steeds onenigheid vermoedt in de
boezem yan haar opponenten, ?eker een goede
invloed hebben.
De vogelvluch^ over het buitenlandse nieuws
van deze week brengt _als psychologische en
tourage der Kremlin-besprekingen het Kosen-
kipg-conflict in Washington, dat weer een
schril licht werpt op de Sovjet-methoden, voor
zover dit nodig is.
In Malakka pakt de Engelse regering de
kwestie der communistische btenden flink aan.
Steeds vertrekken pieuwe troepe'n naar dit
schiereiland en naar gemeld wordt, lijden de
communisteh zware verliezen.
In Frankrijk kan Paul Reyyaud met de uit--
voering van zijn plan beginnen, nu de Nationa-
le Vergadering de toekenning van volmachten
aan Reynaud heeft goedgekeurd.
In Palestina gaat het weer bergafwaarts en
het lijkt ons goed met alle eventuaiiteiten *e-
kenmg te houden.
Over het algemdfen waren het geen overdon-
derende berichten, die ons over de buitenland
se, politiek bereikten. Het totaalbeeld is echter
een schakel, die moeilijk gemist kan -worden' in
de reconstructie van de toestand in de komen-
de dagen.
Sic transit
II (Slot).
DE STRIJD OP VER-
ANDERD TERREIN.
De strijd wordt dus thans gele-
verd op het terrein van de positie-
ve wetenschappen. Niet slechts
meer^de grondslagen van het Chris
tendom, maar die van alle gpds-
diensten worden in tyvijfel get»ok-
ken. De strijd is begonnen. Aan'het
hoofd van de strijders vinden wij
df Aartsbisschop van Parijs, Kar-
dmaal Suhard Zijn Vastenbrief van
1947 (Opkomst of verval der Kerk?)
uit bepaalde oogpunten voor aan-
merkingpn vatbaar, is dit niet. waar
hij de intellectuelen aan hun bij-
zondere taak herinnert.
Zoals bekend ziet Kardinaal Su
hard de absolute noodzaak van het
opstellen ener ..Christelijke Summa"
betreffende de we'reld. die thans in
wordipg is. Hij zegt. dat het eerste
aposto-laat, waar wij ons nu mee
moeten bezig houden, dat van het
denken is. Voorts dienen wij met
Newman te bedenken. dat de we-
reld oud wordt. doch de Kerk
stcds jong blijft
Dan noemt Gemelli een hele
reeks Franse katholieke ti.idschrif-
tqn. welke deze goede strijd voe-
re'n Hij merkt op dat de Franse
katholieken de rollen hebben om-
gedrajiid, niet meer als vroeger een
minderheid vormen. besljst geen
mindervjaardigheidscomplex heb-
hen en nun stem met alle.gezag ver-
heffen. Indien het rationalisme het
katholicisme negeert of wil nege-
ren, moet het de /godsdienst. zoals
wii zullenzien. op e'en ander ter
rein bestrijden.
dieper in op het onderwerp van
dit debat (onder katholieken
Red. KNP). Dit onderwerp wil.. het
standpunt bepalen van de heden-
daagsche godgeleerde, die enerzijds
meer aan de methode van Thomas
Aquina i dan aan diens inhoud
trouw wil zijn en anderzijds de
vraagstukken wir oplossen, welke
uitsluitend door de moderne ge
dachte zijn opgeworpen, vnl. voor
wat betreft de bronnen der god-
geleerdheid. de waarde van de cri-
iek in de theologie en die van de
listorische documenten. de uitlegging
van de kerkvaders enz
„De uitspraajc van Guitton in
..Lumen Vitae" is het overpeinzen
waord:_ Deze weg van het Franse
Kptholicisme. deze volledige en
voile vriiheid. is een teken van le-
venskraeht."
..Kar^dinagl Sali^ge. Aartsbisschon
van Toulouse, heeft onlangs gezegd
dat Frankrijk wellicht het enige
katholieke land is. waar gelovigen
en ongelovigen aan katholieke tijd-
schriften roeewerken."
..Frankriik. meTkwaardig en ge-
liefd land, waar het godsdien^+ig
gevoel van de elite, de wrevelig-
heid en -de ongodsdienstigheid van
de arbeidersmassa niet do»t ver-
geten. doeh waar de geesteliike we«
van een Bergson. van een Gabriel
Marcel en talrijke anderen ons be-
wijzen, hoe in de meest hoogstaan-
de klassen de katholieke gedachte
en de wil tot vernieuwing, ten over-
staan van de steeds nieuwe eisen
des tijds, voortduren." Het is ook
merkwaardig -r- zie Bergson dat
in Frankrijk talrijke ongelovigen
sympathiek komen te staan tegen
over het katholicisme qn er in zou
den willen sterven. zonder even-
wel te kunnen besluiten, aldus
Gemelli om onze dogma's te aan-
vaarden of de Geboden op te vol-
gen
Hiema citqert Gqmelli Kardinaal
Lienart, Aartsbisschop van Rijssel,
(„Le Chretien devant le progrls de
la science" in ..Etudes" Dec., 1947):
De wetenschap en het -Geloof spre-
ken elkaar niet tegen, op voqr-
waarde dat men ze goed onder-
scheidt en aan ieder van beide
slechts vraagt. wat binnen de hun
eigen mogelijkheden ligt Onder-
scheiden wil echter tiiet zeggen:
scheidenTenslotte zegt Gemelli
dat dit geheel overeenstemt met
de Leer van de Kerk over de ver-
hpuding van de wetenschap en het
Geloof: ..De beste manier om de
intellectuelen tot olkander t.e bren
gen. is hun te tonen wat zij ken- l
nen: tonen dat wii dezelfde intel-
lectuele vermogens1 als zij gebruiken
en dat wii daardoor evenwel nie+
gaan twiif-len aan het ehristolii'-
geloof waaraan wii trouw blijven
om redenen welke ons door de
+heologisehe wetenschappen worden
bijgebracht.
NOG^TAALS DIE A'FRtVON-
DERLIJKE MENTAT.ITEIT
Bij het bqgin heb ik al gezegd,
datde Franse katholieke intellec
tuelen tot het uiterste sympathi-
seren met de onrust van "de niet-'
gelovjgen. Niet slechts tonen zij
toegeeflijkheid voor de denkwijzen
en de negatieve standpunten van
hun ongelovige tijdgenoten, doch
komen er zelfs toe, bepaalde ge-
zichtspunj.cn van hen over te ne
men hetgeen, de vreemdelingen
dermate verbaast, dat deze denken,
in de geledpren van dp kerk onge-
hoorzame zonen te zien, d. w. z.
mannen, die onaanvaardbare ge-
zichtspunten aanvaarden. Evenwel
moet men in^phikkelijk zijn bij het
beoordelen van deze geesteshou-
diijgen. De stoutmoedigheid van
deze. geesteshoudingen, deze on-
handigheid bij het stellen der pro-
blemen, deze „zwenking naar links"
bij het vceren van de pepne'strijd
moeten ons niet doen denken, dat
wij in dezen terugkeren naar het
modernisme van 1907 De toen,te
gen heug en meug afgelegde goed-
kope betuigingen verborgen diep-
gaande trouweloosheden; het mo
dernisme van 1907 was dubbelzin-
nig en geniepig. Thans zijn daar-
entegen de, Frapse (katholieke
Red. KNP) schrijvers die het stout-
moedigst sch.ijnen noemen wij:
de Jezuiet Teilhard de Ciiardin,
Dani£lou. Fessard, Brouillard. de
Luj?ac. Bruno de Solages, Emma
nuel Mounier, aij} slechts de groot-
sten te vermelden edelmoedige
mannen die, omwille vap hun
trouw aan de Kerk, Haar alien
muden willen toevoeren (die er
verre van zijn), ep die hameren op
le geestelijke traagheid, welke zich
kan voordoen in de gangbare me-.
ningen van de clerus. Eigenlijk zijn
dit mannen, die de Kerk oprecht
liefhebben. Zjj zouden' willen, dat
Haar vijanden de wapens neerleg-
gen„ En zij trachten dezen hun ar-
gumenten te ontnemen of hun
niacht naar een ander terrein te
verpl^ptsen. Men weet, dat enige
hunner geschr-iften tot, soms he-
vige. {jolemische publicaties aan
leiding hebben gegeven. Wij schrij-
ven-hier niet voor een theologisch
tijdschrift en gaan dan ook niet
R IS TEGENWOORDIG, vooral
opder dp jeugd, een verblijdep-
de uiting van levensfrisheid. Ziet
maar eens naar de fietsende, kam-
perende jongens en meisjes, de be-
oefening van de sport, de verken-
nerij enz., fyet is heel anders dan
vroeger. De behoefte aan licht, lucht,
zon en natuur, aan vrije lichaams-
beweging wordt door de massa in-
gezien. Ook de drankbestrijding, die
haar grote macht ontleent aan het
tiesef hoezeer de alcohol de ver-
woester is van perspons- en gezins-
geluk, gaat met reuzenstappen voor-
uit.
Toch zijn er in onze tijd nog
machten, die zich handhaven tegen
over de levensfrisheid. De hard-
nekkigste is wel: het ROKEN.
Iedere moeder voelt direct de
tegepstelling: y>ken en frisheid,
tussen een lokaal \%aar gerookt
wordt en de gezonde buitpnlucht.
Iedere moeder begrijpt, dat we
met het roken van onze jongens
en meisjes op de verkeerde weg
zijn. Roken is nu eenmaal een maat.
schappelijke gewoonte. Er bestaat"
een innig verband tussen drank-
zucht en roken.
Het vroegtijdig roken van jongens
en meisjes, doet de neiging ontstaan
voor) verdovende middelen, joals
opium en alcohol. Dat onze kindercp
vroeg roken weet iedereen. In ons
land woi;dt geen ouderdom vereist
om de eerste cigaret te mogen op-
steken en de jaren van verstand
zijn niet nodig om al verslaafd te
zijn aan de bedwelming van nico
tine. Het roken is voor het jonge
kind een vergif, de nicotine is voor
het kind veej^chadelijker dan voor
een ..volwassene. Het zenuwstelsel
van de kinderen is nog"niet ont-
wikkeld, het is uiterst gevoelig en
wordt toch reeds, meer dan de
andere weefsels, in beslqg genomen
door het werk dat dp kinderjaren
meebrengen.
Voorbeeld
Wat zijn de redenpn, die een kind
aan het roken brengen? Wel, het
voorbeeld: „Het is geen man, die
niet roken kan". Wanneer een jon-
gen dat leest, wil hij ook een man
zijn en roken. Lekker vindt hij 't
niet, maar zijn vriendjes roken en
zijn mannen. En ondanks de
walgplijke smaak en de onpasselijk-
heid is de gewoonte weldra geko-
men. Zijn niet de jeugdlokalen vaak
rookholen, waarvan de tabakswalm
nog dagen lang in de kleren hangt
van degene, die aan de veredeling
der jeugd kwam werken? Op het
verstand van jongens^ en meisjes
van 14 jaar en ouder heeft de tahak
een verderielijke invloed. Men
merkt het in de klassen van de
middelbare scholeri. Het kind is een
goede leerling, werkt vlijtig, maakt
vorderingen. Opeens blijft het stil-
staan, wordt lui, het schijnt of het_
verstand verminder.t. Men zoekt'
naar de oorzaken. Eindelijk ver-
neemt men, dat het meisje of de
jongen rookt. Moge iedere moeder
inzien, dat het roken voor jonge
meisjes en jongens ongezond is voor
lichaam, g(eest en wil, dan irpmers
er is een gebied te meer aangeduid
voOr de christelijke versterving, die
we in onze dagen zo hprd nodig
hebben. Ik geloof, dat er geen moe-
ders meer zijn, die niet op de hoogte
zijn vari*de schadelijke gevolgen van
het roken.
We weten, wanneer onze jonge
meisjes en jongens roken, dajt ze
voorbeschikt zijn voor een aantal
ernstige ziekten. We wet^en ajlen de
noodlottige invloed op de geest: het
roken bedwelmt, waaruit verzwak-
king van het geheugen ontstaat,
stijgende onbekwaamhpid, om de
aandacht gespannen te houden. Die
gevolgen zijn- vooral te vrezen bij
kinderen; hun gestel is nog in voile
groei en wordt'dus sneller en trn-
stiger benadeeld en gestoord door
't roken. Ondanks dit alles, laten de
moeders hun jonge meisjes en jon
gens de voile vrijheid met roken.
Eist toch minstens de leeftijd van"'
18 of 20 jaar. Lqren we onze kin
deren de deugd van versterving, de
deugd der matigheid, die wel lastig,
maar verdienstelijk is.
M. E. STEYGER-ASPERSLAGH.
Leiden, Augustus 1948.
Begin volgende week wordt het
m.s. ..Kertosono" van de Kon. Rott.
Lloyd uit Batavia t.e Rotterdam
verwacht met bijna-31/2 millioen kg
suiker voor Nederland aan boord,
benevens ladingen copra en rubber.
In fruittelerskringen is men thans«
ook bezig na te gaat) wat van me->
chanisatie in de fruitteelt kan wor
den verwacjit. De werktuigen voor
de fruitteelt 'zijn in te delen ip. drie
groepen: de grondbewerkingswerk-
tuigen. de motartrekkers en de
spuitmachines, waarbij tevens het
snoeigereedschap en de sorteerma-
chines kunn'en worden gerekend.
Tot de grondbewerkingswprktui-
gen behoren de schijveneggen, cul-
tivatoren, ploegen, eggen, frees- en
maaimachines. die alle in vele uit-
voeringen en merken op de Jaar-
beurs aanwezig zullen zijn.
De motortsekkers zijn naar hpt
type te onderscheiden in een- tot
uierwielige en rupstrekkers en naar
het vermogen in liehte. middelzwa-
re en zware trekkers.
De bezoeker zal verbaasd staan
over het verrdssend aanbod op dit
gebied, vporal wat betreft de liehte
en middelzware tractoren, die voor
het kjeinere bedrijf uitermate be
langrijk zijn.
De motorschoffel. cuitivatortrek-
ker, motorhakken1: motorzeisen. mo-
torgrondfreesen, eventueel ook te
gebruiken als trekker, zullen even-
eens grote belangstelling'trekken.
De spuitweyktuigen vormen een
zeer belangrijk onderdeel van het
fruitteeltbedrijf. De motorspuit is
thans .algpmeen in gebruik. Spe-
ciaal de Nederlandse industrie laat
op de Jaarbeurs zien. wat zij in dit
opzicht vermag. Men gebruikt zo-
wel 2- als 4-tacf motoren, diesel- en
electromo'toren. lucht- en Water-
koeling komen beide voor. Sommi-
ge motorspuiten zijn zelfrijdend. De
4-tact motor is in het algemeen be-
driifszekerder en gemakkelijker te
bedienen dan de 2-tact motor; deze
gebrjiikt ook meer olie (gemengde
smering). maar heeft als voordjel
ziin liehte gewicht en lagere aan-
schaffingskosten. De dieselmotor
gebruikt weinig, goedkope brand
stof, doch de aansehaffingskosten
liggen veel hoger. Alleen bij veel
bedrijfsuren zal zij rendabel zijn.
Bij aandrijving doer afhakas van
een motortrekker heeft men het
bezwaar, dat bij het begin van het
rijden. dus tijejens het overschake-
len. de aandrijving even wordt on-
derbroken. Indien men echter snel
kan overschakelen, is dit aan het
spuiten nauwelijks merkbaar. Bij
sommige zelfrijdende motorspuiten
is dit bezwaar reeds ondervangen.
Electromotoren zijn zeer bedrijfr/
zeker en gemakkelijk te bedienen.
maar door de aanleg van het elec-
trisch net worden de kosten v'eelal
hoog.
Al deze factorep dienen bij een
eventuele aanschaffing voor ieder
geval afzonderlijk te worden over-
geld uitgekeerd aan rheumatiek
lijders. Da^ is meer dan aan lijders
aan tuberculose, hartkwalen, maag-
en darmziekten en longontsteking
tezamen En de praktijk wijst uit,1
dat onder het niet' werkende ge
deelte. jeugd en ouderdom deze
cijfers' nief veel anders zijn.
Nu is rheuma een kwaal, waarbij
geweldig gekwakzalverd wordt.
Sympathie armbanden en wonder-
kruid van een fakir, helpen de han-
delaars wel. de lijders niet, en deze
sukkelen pijnlijk verder met een
kastanje in hun zak of een var-
kensgehoorbeentje om hun hals.
Hun kwaal verergert, het leven
wordt ondragelijk, invaliditeit, ver-
gald humeur zijn het einde teneij..
Ja, tenzij njen zich duidelijk be-
wust wordt dat rheuma, vooral in
het begin, zeker niet hopeloos en
ongeneeslijk is. Wanneer de lij
ders zich tijdig onder geneeskun-
dige behandpling stellen, is een
voortschrijden der ziekte te ver-
mijden Soms zijn de te nemen
maatregelen uiterst eenvoudig:
doelmatiger kleding, keyze van een
ander slaapve'rtrqk, dieethouden,
massage en dergelijke kunnen
wonderen doen.
Het enige dat zeker nooit helpt
is „het eens aankijken".
Nu kan de leek* iifnhet algemeen
niet beoordelen of die pijnlijke
schouder werkelijk-rheuma is En
dan lijkt het soms kinderachtig
om met zo'n pijnlijke schouder
naar de dokter te gaan. Toch is
dit het enig juiste zolang de con-
sultatiebureaux voor rheuma, die
hier en daar zijn opgericht door
onze katholieke kruisorganisaties,
nog- geen algemene verbreiding
hebben gevonden. Geldgebrek en
gebrek| aan rheumaspecialisten
remmen die uitbreiding. maar met
de steun van het katholieke volk.
eventueel geholpen door over-
heidssubsidies, kan ^n moet deze
tak van volksgezondheid slagen.
Het zou een schande"zijn wanneer
men werkeloos zou toezien hoe het
leven van duizenden vergald en
vaak verwoest wo'rdt door deze
pijnlijke kwaal.
Zolang echter de diensten der
rheumabestrijding ni^t algemeen
zijn geldt de regel: in geval van
twijfel. langdurige stijfhei® of
pijnlijkheid van gewricht m spie-
ren, abnormaal gezwollen gewrich-
ten enz is een bezoek aan de dok
ter noodzakelijk
W. G K,
Vrijdogmorgen geraakte een grote
aanhangwagen van de firma Rozep-
man en Bijler te Almelo in het Al-
melo-Yr'iezenveenkanaal. De wagen
was geheel geladen'met suiker, rijst,
alsmede flessen wijn, bier e.d. Van
de lading ging alle rijst en suiker
verloren.
De aanhangwagen was's nachts In
een garage nabij het kanaal gepar-
keerd In de vroege ochtenduren
drukte het personeel de wagen bui-
ten de garage. Op een gegeven mo
ment was men niet meer bij machte
de aanhangwagen in bedwang te
houden, waardoor de wagen in het
water reed. Dev schade van de sui
ker en rijst wordt geraamd op een
f 500.000.—.
DAMSPELRUBRIEK
Zaterdag 21 Aug. 1948
Correspondence en oplossingen
„Damrubriek" in te zenden aan het
bureau van dit blad.
Oplossingen van de problemen
no. 188 tot en met no. 195 kunnen
worden ingezonden tot uiterlijk 31
Augustus a.s.
Met de voorgaande rubriek wa
ren de diagrarmnen -met elkander
verwi^seld. De cijferstanden waren*
in de juiste volgorde vermeld.
PROBLEEM No. 194
van R. Fhilipsen te Den Haag.
w?
m
•t VOOP JUbtiE
vajEl in
Het landelijk bestuur van Sobrie-
tas verspreidt de volgende .opmep:
Tal van plaatsen, groot en klein,
maken zich op ter viering van het
regeringsjubileum van Koningin
Wilhelmina en de daarop volgende
inhuldiging van Koningin Juliana.
De yerwachting mag hierbij worden
uitgesproken, dat alom op waardige
wijze feest zal worden gevierd. Een
groot deel van ons volk weet toch,
dat gepaste ontspanning, in nuch-
terheid genoten, een dubbele feest-
vreugde brengen kan. Algemeen is
echter op de dag van heden 'die
wetenschSp nog lang niet doorge.-
drongen. Er zijn er nog steeds, die
de mening zijn toegedaan, dat zonder
alcohol geen waar feest is te vie'ren
daj. men eerst in half bedwelmde
teostand moet zijn, alvqrdns men op
een behoorlijke wijze aan zijn feest-
vreugde uiting kan geven. En da^r-
naast staat de brede massa van hen,
die goed willen, maar eenmaal in
de gelegenheid, zo gemakkelijk aan
de verleiding toegeven en geleide
lijk van kwaad tot erger vervallen.
Oranjedagen, dagen van nationale
vreugde, zijn al zo vaak voor velen
geworden de oorsprong van maan-
den en jaren, ja van een geheel
leven van ellende.
Mogen derhalve de komende fees-
ten alom een kalm en rustig vqrloop
hebben en het in alle opzichten
feesten worden zonder droevige na-
klanken!
Een machtig middeL ,daartoe is:
cohol.
feestvieren zonder alcor
De Donaukwestie, die zo pijnlijk
voor de westelijke mogendheden is
geCindigd, zou volgens de F anse
minister Schumann, voor het Inter-
nationaal Hof in den Haag gebracht
worden.
wogen. Fruittelers, die hun tijd be-
grijpen, zullen daarom naar de
Jaarbeurs gaan en zich laten voor-
lichten over mogelijkheden en prij-
zen der door hen aan te schaffen
werktuigen. Het is een uiterst doel'-
matige wijze om tot een verant-
woorde aankoop te kunnen over-
gaan- Jb.
Stand:
Zwart 11 schijven op 1 6 7 9 10 12
19 22 24 25 en 36
Wit 11 schijven op 16 30 33 34 35
38 41 43 44 46 erj 47
Wit speelt en wint.
BIJ DE PROBLEMEN.
Probleem no. 194
Tijdens het afwikkeljngsspel zorgt
een fijne ressource zet er voor, dat
dif overigens reeds mooie probleem
nog wat extra gjaiis verkrijgt. Het
slotgedeelte laat verder nog iets
aparts zien.
Probleem No. 195
Vqpraf zal men zich mpeilijk
kunnen realiseren dat de opstel-
ling bij het begin, van de sleutel-
ontknoping, uit de probleemstand,
die jnet uitzondering van de zwarte
schrijf op 45, vrij gped is te noe
men, zulk een spectable verande-
ring- heeft kupnen ondergaan. Met
de verschillende schijnoplossingen,
die dit probleem telt blijft het
echter rtelkens voor zwart een klein
kunstje om remisespel te forceren.
Alleen de originele oplossing geeft
winst. Aldus een bijzondere mooie
eigenschap op zich zelf.
PROBLEEM-OPLOSSINGEN
Probleem, no. 158
van A. Payette te Montreal.
Zwart 12 schijven op 5 6 8' 9 10
12 13 15 18 19 23 en 30
Wit 12 schijven op 16 17 21 25 27
28 31 32 34 37 38 en 49
Oplossing: wit 27—22, 16—11, 21
16, 16:27. 25—20, 49—44, 37—31, 27-20
en 32:23 gewonnen Probleem met
verrassendq winst. Ging ver boven
net middelmatig componeerwerk.
Probleem no. 159
van G. Leygues te Rouaan
^art 10 scbijven op 1 3 8 9 10
14 16 20 39 en 40
10 schijven op 12 17 21 27 29
31 36 38 42 en 49
Oplossing: Wit 38—33, 29—23 12
—7. 27—22, 42—37, 49—14, 37—32
en 31-2 gewonnen.
In verge^jking met Pierre Ly-
gues zijn van deze problemist be-
trekkeliik weinig problemen be
kend Hcewel aqnvankelijk wat
eenvoudig^ van opzet zo was ook
dit aardige p»obleemstukje de
moeite van het oplossen wel waard.
VOEERTOT WEDER/G0EDE7DIENJI
1?EI?£lD - En Zo KwAAO
Probleem no. 160
van Joh. Wijnmalen te A'dam
i„ ^aHi 11 sch«ven op 5 6 11 tot
14 17 18 29 23 en 32
Wit 12 schijven op 15 25 27 29 30
34 38 42 47 tot 50
Oplossing: Wit 38—33, 33—28, 25
-20. 29—23. 4843. 43—39, 43—39
en 49:9 gewonnen.
Een goed probleem waarbij het
zwaartepunt in hoofdzaak lag in
de voorbereidingen van het keu-
ng verzorgde combinatie-spel.
Probleem no. 161
van W v. d. Nieuwenhof te Eindh
Zwart 9 schiiven op 8 9 11 17 19
23 29 30 en 36
Wit 10 schijven op 26 27 28 32'
37 39 40 42 44 en 46
Oplossing: Wit 39—34 40—34, 32—
28, 34:21, 46:37 en 26:37 gewonnen
De sleutel-ontknoping trad hier al I
spoedig in werking. Toch werd
evenwel door de in actie zijnde
dam het spel op fraaie lyijze nog
wat gaande gehouden.
Probleem no. 195
van C. Moureau te Verviers, Belgie
e
Stand:
Zwart 12 schijven op 6 tot 9 11
tot 15, 20 24 en 45
Wit 11 schijven op 21 22 23 25 26
28 31 34 38 40 en 50
Wit speelt en wint
Al de
tijd dat bun moeder gepraat had,
waren ze muisstil blijven zitten. Ze
leken precies op elkaar en waren
werkelijk heel lief.
Dorte ging mee naar buiten om
hem de weg te wijzen „Daar ligt
Eneby", legde ze uit, op een klein
dorpje wijzend aan de rand van het
bos, „en links daarachter kunt u
nog net het Huis Zien liggen".
Ole bedankte haar vriendelijk en
ging verder. Hij voeide bewondering
voor-de vrouw,.die een betrbuwbare
en reele indruk maakte, hij was er
van overtuigd dat hij van haar op
aan kon en dat wat ze gezegd had,
waar was. 'Ze droeg het hart op de
rechte plaats en was, ondanks ar-
moede en sombere vooruitzichten,
meer bezorgd voor Munk eft diens
dochter dan voor zichzelf en de ha-
ren.
HOOFDSTUK IV
Al spoedig was Ole aan het kleine
dorpje gekomen, dat bestond uit ze-
ven of acht boerderijen en een iets
groter aantal huizen. Er was een
winke;, waar van alles te krijgen
was, eh een school, en op een heuvel
buiten het dorp lag een klein, wit
gestuct kerkje., Een jongetje wees
Ole een toepad naar Enekaer, en
zodra hij het laatste huis van' het
dorp achter zich had, zag hij het
landhuis in de verte liggen. Het lag
bijna aan de fjord De bygebouwen
leken oud, maar h'et herenhuis zelf
maakte een imponerende indruk en
was prachtig gelegen, met links de
blauwe, fjord en op de achtergrond
een mooi bos.
Hoog stond het graan op de akker
ian'gs het P£id; maar Ole begreep dat
deze akkers bij het dorp behoorden
en niet bij Enekaer. Het "scheen ech
ter goede grond te zijn; hij nam een
kluit aarde in de hand en wreef die
tussen zijn vingers fijn. Hij had de
allerbeste opleiding tot landhuis-
houdkundige genoten en was een
uitstekfend econoom; bovendien had
hij verscheidene malen een tijdiang
bij eerste-klas landbauwers gewerkj
en het examen gedaan van de land-
bouwhogescho'ol. De laatste 2 jaar
had hij Kirstinebjerg bestuurd, al-
wa^r zijn moeder ^t haar dood toe
woonde.
Hij hield van de landbouw en hij
ging met hart en ziel in het werk
op, daarom was hij niet bang de taak
op zich te nemen, die op Enekaer
de zijne zou wezen.
Spoedig echter gieden zijn gedacji-
ten van de landbouw naar ai het
nieuwe, dat hem wachtte. Vol span
ning liep hij de oprijlaan op naar 't
Huis en keek om zich heen
Het erf was opvallend groot en
aan drie zijden door lange rijen !a-
ge gebouwen ingesloten, die oud
waren en nodig opgeknapt moesten
worden. Achteraan lag een nieuwer
gebouw, met grote deuren en stal-
ramen, zeker de stoeterij, waar de
paarden ond,ergebracht waren.
Rechts lag het woonhuis, op korte
afstand van de bijgebouwen; Let
huis was oud, maar groot en mooi;
kijken, v66r een meisje uit een
deur op de achtergrond te voor-
schijn trad.
Hij wist eigenlijk niet goed wat
hij zeggen ?ou, maar het leek hem
het beste. zich tot juffrouw Munk
te wenden. dus vroeg hij haar te
spreken.
Met iets van achterdocht nam het
meisje hem op. Ole dacht dat ze
van plan was hem weg te sturen-
maar na even nagedacht te hebben,
liet ze hem in de huiskamer. Het
was een grote kamer, met ouder-
wqtse meubelen. Aan de wanden
hingen een paar schilderijen en eqn
aantal gravures en familieportret-
ten, een reusachtige boekenkast voi
boeken stond midden tegen de
muur. Er waren enige kleine ta-
feltjes en gezellige zitjes. De kamer
had iets sombers, maar droeg on
danks de versleten, oude meube-
J uuw) niaai 5! UUl ell illUUl, |0 1,-4 _inw i -
nendak, een hoog sous-teirain en
een grote dakkamer met twee
brede rameil Een bordes met vijf
hoge treden en ijzeren hekwerk,
versierd met talrijke kruilen,
bracht de bezoeker tot voor -een
mooie, met snijwerk versiqrde deur.
Ole bleef staan, hij geyoelde dat
dit ogenblik beslissend was voor
zijn verdere leven; jvanneer hij de
brede deur door ging, zou het oude
Huis hem in bezit nemen en ge-
vangen houden. Hij was niet erg
godsdienstig. maar op dit moment
drong hem een innige, hartstochte-
lijke bede naar de lippen. Hij zag
niemand. duwde de voordeur open
en kwam in een ruime h'al. Daar
hing een' eqprme spiegel, met ge-
weien er omheen, langs de kanten
stonden verscheidene oude kisten.
Ole had nauwelijks tijd om rond te
ken gersoonlijke smaak.
Ole wierp slechts een vluehtige
blik op zijn omgeving, daarop ging
hij zitten op de stoel, die het meis
je hem aanbood en trachtte zijn
gedachten te bepalen bij de aan-
staande ontmoeting.
Naar alle waarschijnlijkheid zou
hij nooit iets om dit jonge meisje
gaan geven; maar hij zou haar zo
vriendelijk en goed mogelijk be-
handelen.
Vlak naast hem stond een schrijf-
tafel, waarop verschillende foto's;
vooral het po^jret van een heel
jong meisje trok zijn aandacht.
Het was een bekborlijk gezichtje,
lief en glimlachend, en toch getui-
gend van een sterke persoonlijk-
heid.
(wordt vervolgd)
