P.O.A. n.v.
r
KA THOLIEKWERELDNIEUWS
BURGEMEESTER DIEPEVEEN
VOOR HET HOF
ALKMAAR EN OMSTREKEN
J
J
Beleidstout of strafbaar feit?
Abdoe! Kadir
vraagt ook ontsiag
R.K. Westfriese
Darnbond
PAG 2
NIEUW NOORDHOLLANDS DACBLAD - Maandog 18 October 1948
BOUBER
OP DE PLANKEN
Biljart-Nieuws
jubileum-concert
,,Gita-Mando"
A.F.C.-nieuws
Benoemingen
Rood van Arbeid
PARKER-, SWAN-
EN WATERMAN-
VULPENHOUDERS
Payglop 7
Onze agenda
Manuela del Rio
De Bisschop verieent
zending voor Kath. Actie
Het rijwiel met
hulpmotor
,,Duitsland kan niet
gemist worden"
Boefjes bleken volleerde
inbrekers
Jeugdige dievenbende
achter slot
lit de zomer van 1942, toen er in Avenhorn en omgeving tal
van onderduikers, w.o. veel Joden, in de huizen van goede
Nederlanders gehuisvest waren bevond zich in een kleine arbei-
derswoning van de heer A. Aaij te Scharwoude ook 'n Joodse
familie Frankenhuis van zes personen. Deze Joodse onderduikers
gedroegen zich niet zoals het onderduikers paste; zii namen niet
de nodige voorzichtigheid in acht, zodat zij niet alleen zichzelf,
maar ook de vele andere onderduikers in de omgeving aan
gevaar blootstelden.
Europese- crisis:
„Een rookgordijn van
de Sovjets"
Het platbranden van
een kampong
Ontvluchte S.D.-er
verduisterde fietsen
Boekbespreking
BAT A VI A, 16 Oct. (Aneta).
De secretaris van Staat voor
algemene zaken, Raden Abdoel
Kadir Widjojoatmodjo, heeft
gemeend, ontheffing uit zijn
functie te moeten verzoeken,
nu dr. v. Mook besloten heeft,
heen te gaan, aldus meldt het
„Batavia's Nieuwsblad". Het
blad vervolgt; hij heeft ge
meend, dit te moeten doen in
verband met zijn bijzondere
positie met betrekking tot de
figuur van de landvoogd.
BRANDSTOFFEN-
TOESLAG
„WILLEM BARENDSZ"
voor de derde maal
vertrokken
DE JAARVERGADERING
AANPASSING VAN DE
SCHOOL AAN HET KIND
In 't Gulden Vlies speelde gis-
teravond de toneelgroep van Her
man Bouber het door Hanj Tie-
meyer geschreven stuk „Ge«E mij
maar een schip". Hoewel aan dit
6tuk de grondgedachte: door sa-
menwerking valt iets te bereiken,
de cooperatieve gedachte zou men
kunnen zeggen, ten grondslag ligt,
Icon de inhoud ons toch maar wei
nig bekoren.
Het was een verzameling van
cppervlakkige alledaagsheden In
een milieu van typen, waarvan men
zich afvraagt. hoe ze aan de kost
komen. Een dezer heeft een oude
schuit gedrfd en het slot van het
lied is. dat ze met elkaar die schuit
gaan gebruiken, om te proberen op
een eerlijke wijze het leven door
te gaan. Voor het zover was, moest
er echter nog heel wat water langs
de schoener heenstromen.
Bouber en zijn echtgenote ver-
vullen enkele hoofdrollen en doen
dit met de van hen bekende smeu-
igheid en verve. Er wordt in dit
stuk echter veel gespeculeerd op de
lachlust van het publiek en af en
toe vraagt men zich wel eens af:
heeft dit nog iets met de Kunst
van Toneel te maken? Daar is o.i.
nog iets meer voor nodig dan het
op de planken brengen van enkele
koktelijke typen en het debiteren
van een flinke dosis volkshumor
van het rauwe genre.
Neen, een toneel-opvoedende
kracht ging er van dit stuk niet
uit; wat niet wegneemt, dat het
Zondagavondpubliek veel gelachen
heeft. om het gebeuren in het
roefje van de oude schoener.
Fr. O.
Hedenavond 18 Oct. zullen in
klasse D de volgende wedstrijden
worden gespeeld:
Ale. VictrixDe Waag, cafe Hecker
ExcelsiorDrie Ruiten, cafe De
Nachtegaal
Gekr. ValkOptimisten. cafe Koe-
lemeij.
LindenhoekHarmonic, cafe Hui-
berts.
Hedenavond, in klasse A:
Onder OnsExcelsior, cafd Scher-
merhorn.
BEVORDERD
De garniioenscommandant, maj.t
L. J. M. Defize, is bevorderd tot
luitenant-kolonel.
ERNSTIGE VAL
Wie waren getuigen?
Zaterdagavond had een botsing
plaats tussen twee wielrijders in
de Langestraat. met het gevolg, dat
een van hen, de 21-jarige heer Kat
uit Bergen, kwam te vallen en met
een hersenschudding bleef liggen.
Het nngeval deed zich als volgt
voor: Een matroos fietste door de
Langestraat, toen hij plotseling een
duw kreeg van een drietal jonge-
dames. Hierdoor uit zijn evenwicht
gebracht. begon hij te slingeren.
terwiil hij zijn stuur niet meer kon
houden en tegen de wielrijder Kat
botste. die kwam te vallen.
De petrnffene moest naa*- het Cen
traa' Ziekenhuis vervoerd worden
en daarna naar ziin woning.
De nolitie afd Verkeer verzoekt
d« drie jonge dames, die aetuige
waren van deze botsing en het on-
geval zich te vervoegen aan het
b"-pa" veer het geven van nadere
inlichtingen.
POLITIE-VARIA
Ter hoogte van het veilinggebouw
op de Helderseweg kwam een klei-
ne D.K.W.-wagen uit de richting
Den Helder en raakte daar onder
do laadklep van een vrachtauto, die
juist op onvoorzichtige wijze ach-
teruit reed. Het dak werd afgerukt,
de ruiten in scherven geslagen. De
chauffeur van de D.K.W. bekwam
geen letsel De passagier werd door
springende glasscherven gewond.
Op de Nieuwesloot yeed een 14-
jarige loopjongen op een transport-
fiets, geladen met koekblikken.
Door een vrachtauto, welke hem
achterop reed, raakte hij zijn macht
over het stuur kwijt en botste te
gen een bakfiets op, die aan de
rechterkant geparkeerd stond. Veel
gerinkel en gekletter.maar geen
persoonlijke ongelukken.
Het Alkmaarse Mandoline-orkest
onder leiding van Roelof Wassenaar
vond in de zaal van 't Wapen van
Heemskerk een zeer groot aantal
luisteraars, welke niet alleen het ju-
bile kwamen meevieren, maar ook
aandachtig luisteren naar wat „Gita
Mando" muzikaal had te bieden.
Maar voor dit kon geschieden me-
mo«-eerde de voorzitter de heer
Bruin een en ander uit het tienjarig
bestaan van de vereniging, o.m. dat
zij steeds bereid was en blijft be-
langloze medewerking te verlenen
voor liefdadige doeleinden, t.b.c. e.a.
Hierna begon het ensemble te con-
certeren en het deed ons genoegen,
dat in dit ensemble iets muzikaal
waardevols is.gegroeid, wat zich nog
wel niet volledig kan demonstreren,
maar toch reeds aanspraak maakt
op een niveau wat hoger ligt dan
louter maar wat spelen uit amuse-
mentszin.
Het waren voornamelijk twee
stukken, welke aanleiding tot deze
gunstige conclusie gaven, nl. de
Ouverture van Konrad Wolki en
Song d'Amour apres le bal van Cri-
bulka.
De Straus-melodieen en de West-
friese Suite van R. Wassenaar vie-
leri1 bij 't publiek zeer in de smaak.
Het was voor de aanwezigen zeker
wel een verassing, dat het jeugd-
accordeon-orkest ..Jong Hoorn" als
gast optrad, hetgeen op het pro-
gramma niet was vermeld.
Een viertal eenvoudige stukken
werd door dit "ensemble muzikaal
gespeeld, hetgeen men reeds 's mid-
dags door de radio had kunnen be-
luisteren. Over het muzikale ge-
deelte van deze avond kan ..Gita-
Mando" dus zeer tevreden zijn.
Namens de zustervereniging ,.En:
tre nous" uit Hoorn werd ..Gita-
Mando" gefeliciteerd en een zilveren
medaille aangeboden.
Namens de Overijselse Vereniging
uit Alkmaar, waar ,.Gita-Manao"
Welpen:
AFC aAlcm. V. a 14
AFC cForesters a 30
Alcm. V. e—AFC d 0—3
Het eerste was vrij, rrfaar had-
den een goede dag,, want een
paar concurrenten verloren. Daar-
om maakt u klaar voor a.s. Zon-
dag tegen de Randers, dat wordt
voor de eerste helft de klap op de
vuurpijl. Zet 'm op. Het tweede
verloor. Dat was niet nodig. Jullie
hadden kunnen winnen. Maar dan
moet iedereen z'n best doen en het
niet geloven, dat was het geval
met enkelen. Het derde staat ste-
vig bovenean. Nu doorzetten, want
jullie tegenstanders houden ook
vol. Het vijfde viel niet af! Gelijk.
De junioren A en B hadden beter
gekund, Jongens meer vuur en dan
komt het goed. De C-s jun. heb-
ben straf verdiend. Wegblijven zon-
der afbericht of on nodig' afbericht.
daar zal een geducht woordje over
gesproken worden. De adsp. A heb-
ben gewonnen. Wij genoten en wat
een aanmoediging; het publiek
leefde mee. het ging fijn. he! De
overigen waren goed. Onze H's zijn
haast kampioen. Tot volgende koer.
De P. P. C-er.
Voor de tijd van drie jaar zijn tot
leden-werkgevers van de Raad van
Arbeid alhie'a benoemd de heren
S. W. Arntz en ir. W. F, Stoel; tot
plv. lid-werknemers de heer J. F.
Kamphuys te Zaandam; tot leden-
werknemers zijn benoemd de heren
H. W. Koopmeiners. J. H. Meijer
en tot hun plaatsvervangers L. v.
Jaarsveld en H. Kaagman, alien al-
hier
zijn zeer schaars. Wij
leveren U een prima
vulpenhouder met voile
garantie en gratis gra-
veren wij de naam erin.
(Advertentie)
veel medewerking verleende, wer-
den bloemen aangeboden.
Na de pauze volgde het amuse-
mentsgedeelte, wat nu eenmaal bij
een feestviering past. Dit werd tot
genoegen van het publiek verzorgd
door het R.A.S.A.-Cabaret.
Zo heeft dan ,.Gita-Mando" op
succesvolle wijze haar tien-jarig be
staan gevierd. Een grotere bezetting
van het ensemble zij hun in de toe-
komst toegewenst.
W. SCHREURS.
BIOSCOPEN:
VICTORIA: De schat in de
Sierra Madre, 18 jaar, 8 uur.
CINEMA: Een monsterlijk
experiment, 18 jaar, 8 uur.
HARMONIE: De kampioen-
melkboer, volw., 8 uur.
A.B.T.: Het purperen monster,
14 jaar. deel I: De man m
de Meteor, 8 uur.
APOTHEKEN: mevr. de wed.
C. M. B. Wanna, Mient 11.
NACHTDIENST TAXI'S:
Koopman. Lindegracht 43,
telef. 3916.
KAJOTTERS TER BEDEVAART
Reeds om zeven uur vertrokken
de Kajotters gisterenmorgen vanaf
het Varnebroek. Lopend ging het
naar O.L. Vrouw ter Nood, om bij
Haar zegen en welvaart af te sme-
ken voor hun vereniging. Mede
misschien door het echte herfstweer
was de stemming van een groep, die
ter bedevaart ging, merkbaar en
ging er een stille menigte langs de
schilderachtige wegen van Heiloo.
Om half negen werd er in de kleine
kapel een gezongen H. Mis opge-
dragen door de aalmoezenier, de
Weleerw. kapelaan Zoutebier. Deze
H. Mis werd opgedragen ter intentie
van de Kajotters zelf. Na de H. Mis
werd er gezamenlijk ontbeten, om
daarna een Kruiswegoefening te
houden, besloten door een kort Lof.
Bij de twaalfde statie werd een
korte predicatie gehouden, waarin
onder meer gezegd werd, dat de
Kajotters zich een gemeenschap
moeten voelen, ware broeders van
elkaar moeten zijn en dat Maria,
de sterke Vrouw, de Moeder der
Apostelen, hun een voorbeeld had
gegeven, om het geloof openlijk te
beleiden.
De IJ. Mis en het Lof werden door
de jongens gezongen, wat zeer bij-
droeg tot een godvruchtig medele-
ven met de plechtigheden.
NIWIN
HEILOO Het ligt in het voor-'
nemen van het Niwin-comite Heiloo
om Zaterdag 23 October een collecte
te houden! Dit zal huis aan huis
geschieden. Er wordt zeer veel ge-
vraagd de laatste tijd, maar men
moet het doel niet uit het oog ver-
liezen. Het gaat om de jongens in
Indie. Hun moet toch een mooi
Kerstfeest bereid worden. Geeft
mild en zendt de collectanten niet
met lege handen van de deur.
Denkt u er om: de jongens in ons
verre Indie rekenen op u! Mocht u
nu reeds een gift willen geven, dan
kunt u dit doen bij de penning-
meester, G. Oostermeijer, Stations-
weg 32.
HEILOeR DAMCLUB
HEILOO De uitslagen van de
derde ronde zijn als volgt:
J Geuzebroek—J. Sprenkeling 1—1
K. TuinmanS. de Geus 20
J. de GeusJ. de Goede 02
C. de Graaf—C. Adrichem afgebr.
Het lijkt ons interresant de stand
van de afgebroken partij op te
geven:
Zwart: Adrichem 13. 15, 16, 18, 24
en 26.
Wit: de Graaf 22, 27. 34, 36, 38 en
39.
Zwart moet zetten.
De stand is nu: J. de Goede 5 pnt.,
C. de Graaf 4 pnt, Verwer. Geuze
broek. Tuinman, J. de Geus en
Sprenkeling ieder 3 pnt.. Dekker en
Adrichem 1 pnt. en S. de Geus geen
punt.
Inmiddels kregen wij bericht, dat
de afgebroken partij de Graaf—
Adrichem in remise eindigde, zodat
ook C. de Graaf nu 5 punten heeft
Adrichem komt op 2 punten te
staan. De strijd om de topleiding
is zeer spannend. Wij zijn benieuwd
naar de volgende ronde. Immers de
kampioen van vorig jaar. Verwer,
zal ook nog wel van zich doen horen
en Geuzebroek is ook nog steeds in
de running.
Groep II:
J. SpaansH. Beukers 02
P. OitdC. de Jong 20
A. KroonP. Houtenbos 02
J. MarsmanW. Hoogenboom 11
Groep III:
AllemanBruin
v. d. WerfHottentot
v. d. BoomHelder
v. DoomMellema
WeijersSmit
v. LieshoutHofman
HelderHottentot
2—0
2—0
0—2
0—2
1—1
1—1
2—0
ALKMAAR. In alle belangrijke
steden van Nederland, dus ook in
Alkmaar. wordt door de Intern. Con-
certdir. Ernst Krauss een dansavond
georganiseerd met de wereldver-
maarde Spaanse Danseres Manuela
del Rio. Madge Wilmot (piano) en
Joaquin Roca zullen haar begelei-
den. De laatste bij de Volksdansen
op het in Spanje bij, het voik zo
SCii de uistrum 1 do eui'aar.
Het programma omvat o.m. wer-
ken van Albeniz, Granados, Breton,
Infante en de Falla.
In alle werejdtheaters heeft Ma
nuela del Rio grote successen be-
haald.
Eindelijk weer eens een artistiek
evenement, zoals we die v66r de
oorlog regelmatig in't Gulden Vlies
mochten beleven.
Inwoners van Alkmaar. waardeert
toch het streven van de directie van
't Gulden Vlies hier artisten van
wereldvermaardheid te laten optre-
den. Komt daarom in voldoende ge-
tale Donderdag 21 October de
Spaanse dansavond van Manuela del
Rio bijwonen.
ZEER GESLAAGDE
UITVOERING
HEERHUGOWAARD-NOORD
Zondag jl. werd in de zaal Groen-
land opgevoerd het blijspel „De gril
van de Hertog", in 3 bedrijven, dat
door de N.K.J.B. op uitstekende
wijze werd gespeeld. De zaal bleek
geheel uitverkocht, zodoende mag,
zeker geldelijk, van een goed succes
gesproken worden.
De rollen werden alle op uitne-
mende wijze vertolkt. Het stuk
speelde zich af omstreeks 1900 in
een klein hertogdom.
De decors, evenals de costume-
ring waren goed verzorgd. Men zou
bier alle medespelers kunnen noe-
men. doch in het bijzonder de rollen
van de hertog, knak. hofmaarschalk,
kamerdienaar en veldwachter vielen
op. Het publiek genoot zeer van
deze opvoering en het werd, gezien
het geoogste applaus, in hoge mate
gewaardeerd. Souffleur en regisseur
verdienen een apart woord van lof
voor de manier waarop zij deze
jongeren het stuk lieten brengen.
De N.K.J.B. kan terugzien op een
uitstekende uitvoering en a.s. Dins-
dag wordt opnieuw veler belang-
stellirig verwacht.
DE NIEUWE BRANDWEER-
TREKKER GEARRIVEERD
SINT PANCRAS. Zaterdagmor-
gen j.l. arriveerde de nieuw aange-
kochte brandweer-wagen in onze
gemeente. Eerst had men een oude
jeep aangekocht, welke na gerevi-
seerd te zijn, bij de heer Vlug in
Alkmaar omgebouwd en verlengd is.
Dit betekent een prachtige aan-
winst voor onze brandweer, want
tot nu toe moest men zich behelpen
door in noodgevallen een jeep te
lenen van een ander. Deze trekker
biedt plaats voor 10 personen en te-
vens aaft een bestuurder. De trekker
is zeer practisch ingericht en van-
alle gemakken voorzlen.
Wat zal de brandweer binnenkort
trots door de gemeente rijden. We
zullen dan wel spoedig enkele de-
monstraties te zien krijgen.
Ajs. Zondag 24 October belooft een
betekenisvolle dag te worden voor
de Katholieke Actie in Noord-Hol-
lands Noorderkwartler, speelaal voor
Alkmaar en omgeving. Dan zal Z.H.
Exc. Monseigneur J. P. Huibers in
de kapel van de St. Willibro.dus
Stichting op pontificale wijze de
zending verlenen aan een 160-tal
leden van de Katholieke Actie. In
vele parochie's zijn in het afgelopen
jaar degelijke vormingscursussen
gegeven door de Moderatoren. Door-
gaans vindt de zendingverlening
plaats in de eigen parochie-kerk.
Wegens het grote aantal candida-
ten en wegens de officiele installa-
tie der Districtsbesturen zal de zen
ding dit keer collectief geschieden
door de Bisschop zelf. Wegens de
beperkte ruimte in de kapel kunnen
slechts genodigden worden toegela
ten. Alle kernen zijn hierover
schriftelijk ingelicht. Moge van dit
nieuwe werk, ondernomen op ver-
zoek van Paus en Bisschop, een
weldadige invloed uitgaan op onze
parochie's, ons verenigingsleven en
nog ver daarbuiten!
Er blijkt verwarring te bestaan
ten aanzien van de bepaling voor
rijwielen met hulpmotor. Op het
ogenblik geldt het volgende, zo
deelt de A.N.W.B, ons mede.
Alle rijwielen met hulpmotor val
len voor de motorrijtuigenbelasting
onder de categorie van f 10.per
jaar en worden voor wat de ver-
keersvoorschriften betreft be-
schouwd niet als rijwiei, maar als
motorrijtuig, zij mogen dus niet ril-
den op rijwielpaden. Rijbewijs en
nummerbewijs zijn eveneens nodig.
Er is, zoals bekend, geen rijver-
gunning nodig voor motorrijtuigen
met een motorvermogen van niet
meer dan V« p.k. De minister van
Verkeer en Waterstaat zal, naar ge-
meld, deze merken nog nader be
kend maken. Hieruit volgt, aldus
de A.N.W.B., dat voor deze merken
het Zondagsrijverbod ook niet zal
gelden.
..Duitsland is onmisbaar bij het
streven naar het doel van de Euro-
pese eenmaking, indien het daaraan
zijn beste krachten wil wijden en
opnieuw oog krijgt voor zijn intie-
rne solidariteit met Frankrijk", al
dus Frangois Poncet, de vroegere
Franse gezant in Berlijn, op een
vergadering van de Europa Union
te Freiburg.
Poncet vervolgde:: „West-Europa
is geroepen, om de christelijke be-
schaving van het Avondland te ver-
dedigen. Het is de schuld van Sov-
jet-Rusland. dat dit werelddeel in
twee helften gescheiden is. Er zijn
redenen genoeg om aan te nemen,
dat Sovjet-Rusland de westelijke
helft tracht te veroveren, De tijd is
echter voorbij. dat een rijk door
bloed en staal kan worden opge-
richt." Poncet zeide voorts van me-
ning te zijn. dat de huidige Ooste-
lijke grens van Duitsland. welke te
Potsdam werd vastgesteld, slechts
een voorlopige kan zijn.
m
SCHOENCREME
BCTER DAN OOrT
Weet u wat u doen moet als een
panter u overvalt?Lees dan het
vOlgend verhaal, dat We in ,,The
Catholic Times" aantroffen. Twee
Zusters, een Zwitserse en een Chi
nese, wandelden ergens in China.
Uit het bos kwam een panter, die
de Chinese nono besprong. Wat deed
de Zwitserse? Vlug deed ze haar
parapluie open en dicht, open en
dicht voor de neus van de panter.
Deze had daar niet van terug en
droop af, zijn slachtoffer met wat
schrammetjes achterlatend. Aan
Kardinaal Fri'ngs, Aartsbissehop
van Keulen en aan Mgr. van der
Velden, Bisschop van Aken, is door
de Katholieke Arbeidersbeweging
het verzoek gericht cle theologische
studenten enige tijd onder de arbei-
ders in de fabrieken te laten wer-
ken. Mgr. van der Velden heeft
reeds geantwoord het met het ver
zoek geheel eens te zijn. Wegens het
grote priestertekort zullen de stu
denten echter alleen in hun ffecan-
ties fabriekswerk kunnen doen.
De Paters Jezuieten hebben in Ah-
medabad (India) 'n nieuwe melaat-
seninrichting in beheer genomen.
Naar aanleiding hiervan heeft de
directeur-generaal van het gezond-
heidswezen te New Dehli de missio-
narissen uitbundig gedankt voor de
toewijding, waarmee zij de gesel
der melaatsheid bestrijden. Op
Makassar heeft de Apostolische pre
fect. Mgr. G. Martens C.I.C.M., op
feesteli.ike wijze zijn 40-jarig pries-
terfeest gevierd. Mgr. Martens was
van 19301937 rector en novicen-
meester in het Bisschop Hamerhuis
te Nijmegen. Het aantal bekerin-
gen in Japan neemt op' verheugende
wijze toe. Dezer dagen zijn weer 23
nieuwe missionarissen, 16 Ameri-
kaanse, 6 Spaanse en 1 Canadese,
in dit land ontscheept om het mis-
siewerk uit te oefenen. Indische
De Haagse politie heeft gear-
resteerd twee 14-jarige en een 15-
jarige jongen, die de laatste drie
maanden Den Haag onveilig maak-
ten. In totaal maakten zij zich tien-
maal schuldig aan diefstal door mid-
del van braak en inklimming in
bioscopen, magazijnen en Woningen,
waarbij textielgoedereil, geld, siera-
den, rijwielonderdelen en cigaretten
werden gestolen. Bovendien ver-
nielden zij een wagen voor een in-
valide op het Spui en het bioscoop-
orgel in Asta. Ook maakten zij zich
schuldig aan oplichting, c.q. ver-
duistering van 2 kinderfietsen en
aan diefstal van een kolen- en tex-
tielkaart ten nadele van een fami-
lielid. Door het openschuiven van
ramen en klimmen over muren en
laigs afvoerpijpen verschaften zij
zich toegang. Tegen enige helers
werd proces-verbaal opgemaakt,
evenals tegen de moeders van de
jongens, die gestoien voorwerpen
droegen of bij buren hadden onder-
gebracht. De jongens kwamen met
de goederen thuis en vertelden deze
te hebben gevonden. Nagelaten werd
echter de politie hiervan in kennis
te stellen. Behalve het geld f 635
werden al de ontvreemde voor
werpen in beslag genomen.
De Rotterdamse politie heeft een
aantal jongens in de leeftijd van 14
19 jaar, gearresteerd, dat een hele
serie inbraken op zijn geweten heeft
en al maanden lang Rotterdam-Zuid
onveilig maakte: De jongens begon-
nen met zich toegang te verschaffen
tot scholen, maar toen' dit niet ge
noeg opleverde. gingen zij hun be-
langsteliing wijden aan winkels, aan
een suikerwerkfabriek en tenslotte
aan woningen. Daar namen zij ra
dio's, textiel en andere waardevolle
goederen mee, die zij later verkoch-
ten, Enkele ouders traden als heler
op. Ook zij zijn gearresteerd.
Reeds waren zij door de heer Zel-
denrust namens de illegaliteit ge-
waarschuwd en middels de ge-
meenteveldwachter Warrink, dad
ook Burgemeester Diepeveen hen
gewaarschuwd.
Echter zonder resultaat; voigens
getuigenverklaringen vertoonden de
Joodse onderduikers zich teveel en
te opvallend in het openbaar. Zij
lagen te zonnebaden aan 'n ver-
keersweg. gingen vissen, waar vele
vreemdelingen hetzelfde deden en
kwamen onnodig in het dorp. Tot
burgemeester Diepeveen, die ten
slotte het welzijn van de gehele ge
meente en de daarin vertoevende
onderduikers te behartigen had, het
moment gekomen achtte, om in te
grijpen. Hij gelastte de Joodse on
derduikers de gemeente te verlaten;
stelde hen een auto ter beschikking.
waarmee zij konden vertrekken
naar een zelf-opgegeven adres, ter-
wijl de veldwachter Warrink hen
zou begeleiden, om aVrestatie on-
derweg te voorkomen.
Het hoofd van het gezin, de heer
Frankenhuis, kreeg de gelegenheid
per fiets vooruit te gaan zij wil-
den naar Amsterdam om hun
komst daar voor te bereiden. In
plaats van zich te melden bij de
instantie in Amsterdam, die hen
het onderduikadres had bezorgd,
wilden zij naar de Warmoesstraat,
waar zij goede relaties hadden met
de politie. Daar aangekomen, begaf
de veldwachter zich in het politie-
bureau, terwijl de auto met de
Joodse onderduikers een kwartier
lang onbeheerd stond. Van deze
gelegenheid zich, in veiligheid te
stellen. maakten de Joden geen
gebruik; dit, werd hun noodlottig.
Na een kwa'rtier kwam de veld
wachter Warrink, vergezeld van 'n
agent uit het bureau en de auto
reed naar de beruchte Euterpe-
straat. waar de onderduikers aan de
Duitsers werden overgegeven. Fran
kenhuis, die zich naar zijn schoon-
moeder de Wed. Zuidema had be-
geven, meldde zich later vrijwillig,
om bij zijn vrouw te zijn. Vier van
de zes Joden zijn nooit terugge-
keerd; twee geruimen tijd van hun
vrijheid beroofd.
De Veldwachter Warrink is in
middels overleden, doch burg. Die
peveen moest zich voor het Bijz.
Hof verantwoorden. Op 14 Mei van
het vorig jaar stond deze zaak voor
het eerst op de rol, om 12 Juli '47 te
worden voortgezet. Nadien werd de
behandeling geschorst voor nader
onderzoek; wellicht ook omdat het
hier een moeilijk geval betrof. Kon
de burgemeester hier verantwoor-
delijk gesteld worden voor de dood
van vier onderduikers? Was de ten
lastelegging juist en had hij op-
dracht gegeven de Joden over te
brengen naar een politiebureau te
Amsterdam? Had hij zich schuldig
gemaakt aan een strafbaar feit, zo
als het Hof schijnt aan te nemen. of
was hier alleen maar spvake van
een beleidsfout, zoals de verdediger,
mr. Buiskool meende? Getuigenver
klaringen bevestigden, dat de bur
gemeester Frankenhuis in voile
vrijheid had laten gaan. Weth. T.
van Diepen en de veehouder S.
Groot bevestigden, dat de Joden on-
vnorzichtig waren hetgeen het
Hof ook wel aannam en dat
burg. Diepeveen 'n goed Nederlan-
der is, die anti-Duits doch niet als
anti-semiet bekend stond. Hij had
zelf 'n Joodse onderduikster in huis,
iuisterde naar de Engelse zende- en
huisvestte ook andere onderduikers,
zoals de heer en mevr. Smits, dir.
van de Hoornse boot, die door de
Duitsers gezocht werden en later
door 'n N.S.B.-er uit het dorp ver-
raden werden. Burgemeester Diepe
veen achtte die N.S.B.-er in staat om
hem en alle onderduikers in de ge
meente te veTaden en achtte daar
om voorzichtigheid geboden.
Enkele Amsterdamse getuigen
geleerdfen, Verbonden aan het labo-
ratorium van het St. Franciscus
XaVferiUs-college te Bombay, zouden
een geneesmiddel uitgevondeit heb
ben tegen Aziatische cholera. Voor-
lopig heet het ,,6257". Er zouden
reeds tientallen lijders door dit
middel genezen zijn. Dat het
mlssiewerk steeds moderner vor-
men aanneemt blijkt weer hieruit,
dat Nieuw Guinea een Apostblisch
Vicaris, Mgr. Arkfeld S.V.D., krijgt,
die een eigen vliegtuig ter beschik
king heeft.
bevestigden, dat Frankenhuis vrij
kon vertrekken uit Avenhorn en
dat de andere onderduikers op
eigen verzoek naar het politie
bureau in de Warmoesstraat ge
bracht werden, omdat zij daar be-
vriende relaties hadden onder het
personeel. Get. Aay ontkende, dat
hij door de veldwachter Warrink
gewaarschuwd was, doch burg. Die
peveen verklaarde, dat de veld-
wacnter hem het' tegendeel gerap-
porteerd had.
De proc. fiscaal Mr. Keune hield
een uitvoerige beschouwing over de
feiten in deze moeilijke zaak en
ging daarbij uit van een voor verd.
allergunstigste positie. Hij nam ran,
dat de Joden onvoorzichtig waren,
dat verd. 'n goed Nederlander is,
anti-Duits en niet anti-Joods. Voor
de wijze van optreden door de
Veldwachter Warrink kan de bur
gemeester niet aansprakelijk ge
steld worden/ Er is echter niet ko
men vast te staan. dat het vertrek
der Joden op het bewuste ogenblik
per se rtoodzakelijk was Hoewel
verd. niet wist, wat de Joden boven
het hoofd hing, wist hij wel,' hoe de
Duitsers met Joden deden, die in
hun handen vielen. Het was fout
hen op staande voet weg te sturen,
zonder ze de gelegenheid te geven
'n behoorlijk adres te zoeken. ilit
optreden wordt niet gerechtvaar-
digd door het gevaar, dat de Joden
voor hun omgeving vormden. Met
enige aarzeling kwam de Proc. tis,-
caal tot het requireren van de sirai-
maat. Rekening houdend met de
omstandigheden en de moeilijke si-
tuatie en alle verzachtende omstan
digheden in aanmerking nemende
wil de Procureur geen ontzetting
uit het ambt van burgemeester re
quireren, waardoor verd. zeer zwaar
getroffen zou worden.
Gezien het crnstige feit en de-
hoogst-laakbare handeling, eist de
Proc. fiscaal, het voor en tegen
afwegende, een gevangenisstraf
van een jaar, voorwaardelijk, met
cen proeftijd van drie jaar; zon
der ontzetting uit de rechten, om
het amht van burgemeester te be-
kleden.
Mr. Buiskool vond, dat hier eer-
der van een beleidsfout, dan van
een strafbaar feif sprake was. Na
de voorafgegane waarschuwingen
moest gehandeld worden; tegenover
het risico van de betrokkenen ston-
den de veel grotere risico's voor de
gemeenschap. Daarom concludeerde
mr. Buiskool tot vrijspraak.
Verd. betuigt dan zijn leedwezen
met de nabestaanden van slachtof-
fers en verklaart, dat hij gehandeld
heeft, zoals hij op het ogenblik in
het belang van zijn gemeente meen
de te moeten handclen.
Uitspraak 28 October.
„De huidige crisis in Europa is
Slechts een rookgordijn, waardoor
de Russen de aandacht van de we-
reld willen afleiden van de commu-
nistische expansie in het Verre Oos
ten, in het bijzonder in China, ver
klaarde de Amerikaanse Pater
Francis J. Kearney, die 18 jaar
in China als missionaris werkte. bij
zijn terugkeer in de Ver. Staten.
Voigens hem zou Rtisland geen of-
fensief in Europa ontketenen alvo-
rens het China en andere delen van
Azie onder zijn absolutie controle
gebracht zou hebben.
Als kroongetuigen haalde P.
Kearney hierbij de Amerikaanse
communistische leiders aan. Op 18
Nov. 1945 heeft William Foster bij v.
woordelijk aan de rode partijfunc-
tionarissen gezegd: „Op internatio
nal gebled is het onze voornaamste
taak, de Amerikaanse interventie in-
China tot stilstand te brengen. De
oorlog in China is de sleuel tot alle
problemen op internationaal gebied
de zwarste slag toebrengen."
en juist daar moeten wij de reactie
P. Kearney sprak er zijn be-
vreemding over uit, dat in Amerika
nauwelijks iets over de toestand in
China bekend is. Hij toonde zich
verrast, zelfs in zeer bevoegde
Amerikaanse kringen weinig criti-
ci te vinden ten overstaan van de
Amerikaanse buitenlandse politiek
in China. Wel erkende hij, dat de
hoge officieren, die in het Verre
Oosten gediend hebben of dienen.
zoals Generaal MacArthur. de ernst
van deze toestand volledig inzien
en er zich van bewust zijn, hoe ge-
vaarlijk het is. onverschillig te blil-
ven ten aanzien van het hewind van
Maarschalk Tsjang Kai Tsjek.
De Tweede Kamerleden Van der
Goes van Naters en Vorrink, heb
ben aan de minister-president en de
minister van overzeese gebiedsdg-
len de volgende vragen gesteld:
1. Is het de minister bekend, dat
door een krijgsraad in Indonesia 3
Nederlandse mi.litairen tot zware
straffen zijn veroordeeld omdat zij
geweigerd hadden gehoor te geven
ann een hun gegeven bevel om. na-
dat in de buurt van de kampong
Pakisadji landmijnen waren ont-
ploft, deze kampong plat te bran-
den?
2. Willen de ministers uitdruk-
kelijk uitspreken of naar hun me-
ning de regel „befehl is befehl" in
de Nederlandse rechtsstaat gelding
heeft en zo neen, of zulks dan niet
inhoudt. dat de ontvanger van een
bevel zijn medewerking aan de uit
voering daarvan moet weigeren,
wanneer hem dit duidelijk in strijd
met het Nederlandse rechtdaar-
onder begrepen het Nederlands-
Indische recht of het volken-
recht voorkomt?
3. Zijn de ministers niet van
oordeel, dat door het verband der
gerelateerde feiten het door deze
militairen trekken van de slotsom,
dat het hier om een represaille-
maatregel tegen de burgerbevol-
king ging. welke volkenrechtelijk-
niet geoorloofd was. niet lichtvaar-
dig was, en, deze conclusie aange-
nomen, bij het niet gevolg geven
aan dit bevel niet de opzet tot wei-
gering om aan een rechtmatig ge
geven bevel gevolg te geven aan-
wezig was?
4. Zijn de ministers, wanneer de
vragen sub 2 en 3 bevestigend wor
den beantwoord, bereid de correctie
van het in dezen gewezen vonnis te
bevorderen?
5. Willen de ministers een met
de nodige waarborgen van objecti-
viteit omkleed onderzoek er naar
instellen, of het platbranden van
de kampong Pakisadji, dat in feite
heeft plaats gevonden, als militaire
noodzaak dan wel als een represail-
ledaad moet worden beschouwd. en
willen zij. indien zij tot de laatste
conclusie moeten komen. meedelen,
tot welke maatregelen dit hun aan
leiding heeft gegeven of zal geven?
Op 1 Juli 1948 ontvluchtte uit het
Sint Ignatiuscollege te Valkenburg
de 34-jarige G. W. J. V.,«voorheen
wonende in 's Gravenhage, die ge-
detineerd was terzake van zijn
werkzaamheden bij de S.D. Na zijn
ontvluchting maakte hij zich in den
Haag schuldig aan het verduisteren
van drie fietsen. In's Hertogenbosch
in Amsterdam en Rotterdam verduis
terde hij eveneens rijwielen. Dezer
dagen werd hij door de politie in
den Haag gearresteerd. Hij is thans
in het kamp Crailo ongesloten.
„IJzer en Staal."
Dat een vrij droge stof, als 'n ver-
handeling over ijzer en staal toch
op populaire, smakelijke wijze be-
handeld kan worden, bewees de
journalist C. F. van Dam, perschef
van de Hoogovens te Velsen in zijn
boek „IJzer en Staal". Hij schreef
dit boek. dat uitgegeven werd bij
Schuyt N.V. te Baarn, speciaal voor
de 300.000 arbeiders, die in de Ne
derlandse ijzer- en staal-industrie
werkzaam zijn en waarvan hij con-
stateerde, dat zij over de materie,
waarmee zij dagelijks te maken
hebben, over het algemeen maar
weinig weten.
Dat wil echter niet zeggen, dat
uit dit boek alleen voor arbeidOrs
iets te leren valt; ook studerenden
en zij, die hun algemene ontwikke
ling willen verrijken, vinden in dit
goedgedocumenteerde en interes-
sant-gei'llustreerde boek, dat de le-
zer zelfs nu en dan in een hartelijke
lach doet schieten, veel wetenswaar
digs over de geschiedenis van de
ijzer- en staal-industrie. Over de
Kon. Hoogovens met hun staalfa-
briek en vele aanverwante bedrijven
weet de schrijver uiteraard ook veel
wetenswaardigs te vertellen. En dat
alles in een vlotte betoogtrant, die
het lezen van dit nuttige boek tot
een waar genoegen maakt. Fr. O.
Ook in de komende winter zal
aan personen die efen uitkering ont-
vangen krachtens de bepalingen
van de Sociale Bijstaftdsregeling 'n
brandstoffentoeslag Worden ver-
strekt.
Deze toeslag, groot f 2.of f 1.
per week voor personen, die reSp.
minstehs 12 eenheden of 6 eenhe-
den brandstof hebben toegewezen
gekregen, zal wekelijks boven be-
doelde uitkering worden verleend
en wel Over het tijdvak van 31 Oct.
tot en met 30 April 1949.
Om half negen Zaterdagmorgen Is
het fabriekssehip ..Willem Barendsz"
van de Nederlandse walvisvaart in
alle eenvoud uit de Amsterdamse
haven voor de derde expeditie naar
Antarctische gebieden vertrokken.
De bemanning, wederom onder ka-
pitein K. Visser. bestaat uit 235
koppen, die in Kaapstad als zich
ook de catchers bij de Willem Ba
rendsz voegen wordt ultgebreid
tot 427 koppen.
De vergadering die ditmaal te
Zijdewind werd gehouden. werd
met een woord van welkom door
de voorzitter de heer N. Smit ge-
opend. Bij voorlezing van de ver-
slagen van secretaris en competitie-
leider, werd medegedeeld, dat de
club S N. A. te Heerhugowaard
voor 1948 voor de hoofdklasse niet
alleen het kampiocnschap van de
Westfr. Bond, maar tevens daarna
nog het landskampijenschap had
weten te behalen. Een prestatie die
wel een felicitatle waard is, als-
mede ook nog wel voor het feit.
dat D.I.D. uit Zijdewind het kam-
pioenschap voor de le klasse heeft
behaald. alsmede ook nog voor de
prestatie van A. Bizot te Zwaag,
lid van de Kroonschijf te Hoorn.
die voor 1948 beslag wist te leggen
op het persoonlijk kampioenschap
van de Westfr. Bond. Door stagna
te, hoge reiskosten en anderzins
heeft het persoonlijk landskam-
pioenschap ditmaal geen doorgang
kunnen vinden.
Uit het verslag van de penning-
meester bleek, dat de bond met
f 28,96 voor het eerst sinds jaren
weer een batig saldo had te boe-
ken. Met de contribute-regeling
werd besloten om de jaarlijkse con
tribute aanzienlijk per lid te ver-
Iagen en te brengen op slechts f 1,
per jaar. Het ledental bleek zich
aanzienlijk te hebben uitgebreid.
zodat thans verschillende vereni-
gingen over meer dan 2 tientallen
beschikken Doordat de clubs on-
derling riogal wat in spelsterkte
verschillen, werd besloten om de
bond in 3 en allicht 4 klassen te
verdelen. Er wordt uitsluitend met
tientallen gespeeld, terwijl een
surplus van boven de 10 spelers een
aparte klasse vormt. Gecombineer-
de reisgelegenJheden worden enkel
en alleen geregeld door de desbe-
treffende clubs. De bond staat hier
buiten en neemt hieromtrent geen
risico en verantwoording op zich.
Na de ro-ndvraag die een zeer geani.
meerd verloop had, volgde sluiting.\
Te Utrecht werd dezer dagen
een tweedaags congres gehouden
voor openbare gezondheidsrege-
ling, waarbjj eveneens vertegen-
woordigers van de Ministeries van
Sociale Zaken, van Onderwijs,
Kunsten en Watenschappen en
van Wederopbouw aanwezig wa
ren, die tevens enkele punten van
de op hun terrein liggende kwes-
ties behandelden.
Ir. W. K. van Oppen de verte-
genwoordiger van de Minister van
Wederopbouw gaf enkele cijfers
over de verdeling van de 800 mil-
lioen gulden, die in de komende
tien jaren aan scholenbouw zal
worden besteed.' De overheid
hoopt in deze tijd de achterstand
in het aantal scholen te hebben
ingehaald. Voorlopig zal nog met
de bouw van semi-permanente
scholen moeten worden voortge-
gaan, maar deze zullen zo spoedig
mogelijk worden vervangen door
permanente gebouwen.
De gem. inspecteur van het on
derwijs te Amsterdam, de heer P.
Bakkum, die de vernieuwing van
het onderwijs en de moderne scho
lenbouw behandelde, deed aan het
slot een beroep op de instanties om
speelplaatsen aan te leggen die van
buitenaf bereikt moeten worden en
die door de kinderen ten alien tijde
betreden kunnen worden. Dus ook
vobr de aanvang der school, waar
door de kinderen niet op levensge-
vaarlijke straten en kruispunten be-
hoeven door te brengen.
dr. W. Lojenga, directeur gemeen-
telijke geneeskundige en gezond-
heidsdienst te Alkmaar, concludeer
de, dat het bouwbesluit 1924 geen
waarborgen biedt dat de bouwplan-
nen voor een nieuwe school getoetst
worden aan de eisen, die de mo
derne hygiene stelt. Uit eigen on
derzoek is het dr. Lojenga gebleken,
dat practisch geen enkel schoolge-
bouw voldoet aan de eisen, welke
men uit medische overwegingen
moet stellen aan de lichttoetreding.
Tenslotte onderstreepte ir. J. Leu-
pen, hoofdarchitect van Amsterdam,
eveneens de noodzakelijkheid van
herziening van het bouwbesluit '24
en betoogde, dat voorbereiding van
plannen voor nieuwe schoolgebou-
wen moet geschieden in nauwe sa-
menwerklng tussen onderwysman,
schooiarts en architect.
