Nederland telt 210.000
directe oorlogsslachtoffers
Een en ander uit boeken en bladen
CREDIETVERLENING
BLIJFT NOODZAKELIJK
DE LOON- EN PRIJSPOLITIEK
RADIO
DERODEPAARDEN
Een beschouwing
Wanneer de „Waardebonnen"
verdwenen zijn
Hoe er in beurskringen over gedacht wordt
7 04 duizend Joden kwamen om
Drie doden
Onder het
vergrootglas
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Maandag 18 October 1948
PAG. 3
BRAND IN HUIZE
PADUA TE BOEKEL
Prins Bernhard
uit Zweden terug
Zwijgend verkeer
De toewijzingen
voor Nederland
PROGRAMMA
Nederland een voorbeeld
Spanje onnodig gekrenkt
Ons militair apparaat
Ondernemingskernen
BIJ OVERVAL OP NED.
PATROUILLE OP SUMATRA
Mililfaire attache te Praag
Tekort aan garageruimte
FEUILLETON
FAMILIEROMAN VAN MORTEN KOCH
WII ZEGGEN NIET TE VEEL, wanneer wij constateren, dat
er grote verwamng en ongerustheid is onistaan rond de
prijspolitiek van onze nieuwe regering. Waaraan moet dit alles
worden toegeschreven? Ongetwijfeld ligt de oorzaak in het
feit, dat wij hier met ingewikkelde economische vraagstukken
te doen hebben, welke niet door iedereen, laat staan door de
grote massa, op de juiste wijze kunnen beoordeeld en becriti-
seerd worden. De directe aanleiding tot de verwarring ligt pri-
mair in de politiek, welke minister Lieftinck tot nu toe gemeend
heeft te moeten voeren.
Tot voor betrekkelijk korte tijd
hebben wij steeds uit zijn mond
kunnen vernemen, dat men in Ne-
derland niet tot afschaffing van de
prijssubsidies kon overgaan. Dit zou
tot gevolg hebben stijging van de
prijzen. Een derde loonronde zou
noodzakelijk zijn, waarmede de sta-
biliteit zou verstoord worden en de
spiraal van hogere lonen, hogere
prijzen in werking zou treden. In-
flatie was dan in Nederland onver-
mijdelijk. Wij hebben dit verhaal
als verdediging van zijn prijs- en
loonpolitiek tot in den treure moe
ten horen.
Geen wonder dus, dat men in ar-
beiderskringen thans ongerust gaat
worden. Wij hebben alien in de
Troonrede en de Millioenennota
kunnen® lezen, dat het in de bedoe-
ling van de regering ligt, de prijs
subsidies af te schaffeji. Er komt
dus prijsstijging in Nederland, zo
redeneert men en bij voorbaat laat
het publiek zijn gereserveerde aan-
kooppolitiek varen. In arbeiders-
kringen wordt om loonsverhoging
geroepen, daar men anders de prijs
politiek der regering niet wenst
goed te keuren.
In Den Haag zit men nu met de
gebakken peren en haast men zich
het publiek te overtuigen, dat er
geen hogere prijzen zullen komen.
Enige dagen geleden heeft het Mi-
nisterie van Economische Zaken of-
ficieel laten weten, dat men niet
bevreesd moet zijn voor een prijs
stijging van schoenen, ook al wor
den de bipnenlandse huiden op het
hogere prijsniveau van de buiten-
landse soorten gebracht. Verder
wordt gemeld, dat het publiek ook
niet bevreesd behoeft te zijn voor
een prijsverhoging van textiel,
daar de enige tijd geleden sterk ge-
stegen grondstofprijzen reeds vrij-
wel geheel in de huidige verkoops-
prijzen zijn verwerkt. Voor het be-
drijfsleven behoeft dan ook geen re-
den te bestaan goederen achter te
houden, aldus besluit de medede-
ling van het Ministerie van Econo
mische Zaken.
Ongeveer gelijktijdig deelt de
minister van Sociale Zaken mede,
dat parallel met prijsstijgingen ook
loonwiingingen zullen worden in-
gevoerd, waardoor het lcfon- en
prijsstelsel, dat Nederland voor
catastrophes als in Frankrijk heeft
behoed. op een gewijzigd niveau als
evenwichtsstelsel blijft gehandhaafd.
Wij achten deze uitlating, alsme-
de de vergelijking met Frankr^k,
weinig gelukkig. Al dergelijke me-
dedelingen zijn niet bevorderlijk om
de ongerustheid, welke ontstaan is,
weg te nemen. Een verwijzen naar
de situatie in Frankrijk, is totaal
overbodig, omdat in Nederland nil
de oorlog geen wilde inflatie is ont
staan, zoals in Frankrijk, terwijl wij
thans ten onzent eerder een periode
zijn ingetreden. alwaar het deflatoi-
re effect o.m. door de belastinghef-
fingen en de Marshall-hulp zich
doet gevoelen.
Het levenspeil behoeft
niet omlaag
Nu wij in Nederland, dank zij de
grotere binnenlandse productie en
de Marshall-hulp, geleidelifk aan
tot afschaffing van de distributie-
maatregelen kunnen overgaan en
dus tot verruiming van het levens-
middelenpakket, is er geen enkele
reden voor onze overheid aanwezig
om het levenspeil in Nederland te
gaan drukken. Wij geloven dan ook,
dat dit niet in de bedoeling onzer
regering ligt. Geen enkele passage
in de Troonrede of Millioenennota
wijst in deze richting. Wanneer wij
dus niet tot een verlaging van het
levensniveah behoeven over te
gaan. dan is er ook geen enkele re
den aanwezig om de arbeiders door
een prijsstijging bij onveranderde
lonen, automatisch naar een lager
niveau te brengen.
Wij moeten ons goed realiseren,
dat wij in Nederland een herstel-
periode doormaken, waarbij wij
langzaam maar ze"ker vooruitgaan.
Thans komt de Marshall-hulp dit
herstel bevorderen, terwijl ook de
Benelux-gedachte er op gericht is
tot een beter welvaartspeil in Ne
derland te geraken.
Dit alles brengt met zich mede,
dat het ook voor de arbeiders eer
der beter dan slechter zal worden.
De vrees, welke in bepaalde kringen
npar vdren wordt gebracht, dat onze
Zaterdagmiddag heeft een felle
brand gewoed in enkele dicht bij
elkaar staande gebouwen van de
psychiatrische inrichting Huize Pa-
dua te Boekel.
Door onbekende orzaak was
brand uitgebroken in de boerderij
van deze inrichting. die vrijwel even
groot is als het gebouw zelf. Spoe-
dig stond de grote boerderij in
lichter laaie. De brandweercorpsen
van Boekel, Gemert en Veghel wa-
ren spoedig ter plaatse. Zij slaag-
c'en er in het hoofdgebouw te be-
houden, maar de inmiddels in brand
geraakte opslagplaatsen. grenzende
aan de boerderij. kon men niet meer
redden. Zij brandden evenals de
boerderij totaal uit. De gehele oogst
en verscheidene landbouwmachines
gingen verloren. Het vee kon wor
den gered. In de psychiatrische in
richting worden ongeveer 700 pa-
tienten verpleegd.
Z.K.H. Prins Bernhard is Zater
dagmiddag laat met zijn Dakota op
het vliegveld Soesterberg geland.
Zoals bekend heeft de Prins een
bezoek gebracht aan Zweden, waar
hij ter jacht is gegaan en een be
zoek heeft gebracht aan de grote
Bofors-staalfabrieken, waar de ma
rine aankopen doet ten behoeve van
Nederlandse oorlogsbodems.
regering door een prijsstijging bij
onveranderde lonen de arbeiders-
kringen zou willen duperen, is ten
enenmale ongegrond en volkomen
in strijd met bovenstaande ziens-
wijze.
Wat er in Nederland dan wel zal
plaats vinden is iets geheel anders.
Door de politiek van minister Lief
tinck en de vorige regeringen heeft
men in Nederland een „geleide eco
nomic" gekend, waarbij op kunst-
matige wijze de prijzen en lonen,
hoewel onderling in evenwicht, op
een bepaald laag niveau star werden
gehandhaafd. Wij zitten dientenge-
volge op een kunstmatig te laag
peil, hetgeen internationaal en ook
nationaal voor een gezonde ont-
plooiing van ons bedrijfsleven als
ongewenst moet worden beschouwd.
Wij zullen dus naar de werkelijke
verhoudingen moeten terugkeren,
hetgeen echter geenszins betekent,
dat het verbruik voor de arbeiders
daarom moet worden ingekrompen.
Integendeel, wanneer onze regering
van mening is, dat een terugkeer
tot normale, gezonde en evenwich-
tige prijs- en loonverhoudingen, een
weldaad voor het land betekent, dan
zal de verwezenlijking van deze
politiek aan alle lagen van de be-
volking ten goede komen.
Voor vrees en ongerustheid be-
staat dan ook niet de minste reden.
Wanneer straks de lijnen zullen
worden uitgestippeld, volgens welke
de regering de voorgenomen prijs-
en loonpolitiek denkt te verwezen-
lijken, dan zal het een ieder duide-
lijk worden, dat de materiele ver-
zorging ook in arbeiderskringen er
beter op is geworden.
Verlaging loonbelasting
Wij hebben reeds in de Troon
rede horen verluiden, dat het in de
bedoeling ligt nog dit jaar tot een
verlaging van de loon- en inkom-
stenbelasting te komen. Indien de
regering er in slaagt de prijssubsi
dies geheel of gedeeltelijk af te
schaffen en daardoor de begroting
in belangrijke mate weet te ver-
lichten, dan is de mogelijkheid tot
een behoorlijke verlaging van de
loonbelasting aanwezig. En een der
gelijke verlaging betekent automa
tisch een verruiming van de koop-
kracht voor de arbeiders.
Wij moeten ons wel realiseren,
dat de prijstoeslagen, welke de re
gering uitdeelt, ergens vandaan
moeten komen. Thans verzwaart het
de belastingdruk, terwijl de subsi-
die aan een ieder ten goede komt.
Zowel rijk als arm betaalt dezelfde
lage prijs voor zijn levensmidde-
lenpakket. Erg democratisch is dit
niet, doch nimmer hebben wij van
ai beiderszijde hiertegen enig pro
test gehoord. Toen de regering
volksherstelsigaretten tegen hoge
prijs vrij ter beschikking stelde,
hebben wij daartegen geen protes-
ten gehoord. Nu de- regering op
andere artikelen een extra prijsver
hoging wil gaan toepassen worden
ernstige bezwaren gemaakt. Wan
neer aan de welgestelden onder ons
een weeldebelasting zou worden op-
gelegd, zou iedereen dat hebben toe-
gejuicht. Nu dit feitelijk geschiedt
in de vorm van een indirecte be-
lasting, komen van verschillende
kanten bezwaren naar voren, hoe
wel de gehele situatie feitelijk op
hetzelfde neerkomt. Het is dwaas,
dat men de beter gesitueerden ook
laat profiteren van de prijstoesla
gen, welke de regering cadeau doet.
Dit geschiedt door de prijspolitiek,
welke nu gevoerd wordt. Nu men
van overheidswege deze dwaasheid
wil wegnemen en de beter gesitu
eerden niet meer wil laten profi
teren van de prijstoeslag op het
levensmiddelenpakket, doch in plaats
daarvan artikelen wil verschaffen,
welke door een extra prijsverho
ging, waarvan de opbrengst aan de
arbeiders ten goede komt, veel
duurder zijn, hoort men protesten!
Wij kennen tal van onmisbare le-
vensmiddelen, waarop een indirecte
belasting rust. Wanneer men deze
belastingen nu gaat leggen op arti
kelen. welke men niet strikt voor
het levensonderhoud behoeft en
welke onder de huidige omstandig-
heden als een zekere luxe zijn te
beschouwen, kunnen wij daarin
geen misdaad van de zijde van onze
regering zien. Temeer. wanneer
hierdoor tot verlaging der loonbe
lasting zou kunnen worden over-
gegaan.
Wij verwachten dan ook. dat het
gezonde verstand zal terugkeren en
daarmede ook de zo noodzakelijke
rust en het nodige vertrouwen in
ons regeringsbeleid. De economi
sche verhoudingen en het econo-
misch herstel in Nederland zijn ge
lukkig van dien aard, dat wii de
kiok niet behoeven terug te zetten.
Integendeel, wij menen, dat door
een terugkeer naar een gezonde
prijs- en loonpolitiek, welke alles-
zins tot de mogelijkheden behoort,
het herstel in Nederland in nog
sneller tempo dan tot nu toe zal
bevorderd worden tot welzijn van
alle bevolkingsgroepen.
(Een onzer financiele medewer-
kers, die bij tijd en wijle van zijn
inzichten doet blijken, schreef deze
beschouwing over de kwestie van
de loon- en prijspolitiek; zij heeft
de neiging in zich, tot tegenspraak
te prikkelen, hetgeen niet wegneemt,
dat wij haar, vooralsnog zonder
commentaar, plaatsen, omdat het
in elk geval nuttig kan zijn, deze
interessante kwestie van alle kan
ten te belichten. Red.)
Het totaal aantal oorlogsslacht
offers in Nederland, gedurende
de oorloig 19401945 is, hlijkens
het statistisch bulletin, van het
Centraal Bureau voor de Statis-
tiek, 210.000. Bij het vaststellen
van dit totaal is geen rekening
gehouden met de hogere sterfte,
welke een indirect gevolg is ge-
weest van de oorlog.
In 1938 bedroeg het sterftecijfer
per duizend inwoners 8,6, in 1939
8,5, in 1946 8,5 en in 1947 8,1. Zou
het sterftecijfer in de jaren 1940
1945 eveneens 8,6 per duizend der
bevolking hebben bedragen, dan
zouden 468.000 personen zijn over-
leden. Het werkelijk aantal overle-
denen in deze jaren is 747.000. In
deze zes jaars-periode zijn derhalve
in totaal ongeveer 280.000 personen
meer overleden. onder wie 210.000
directe oorlogsslachtoffers.
Van de oorlogsverliezen ten ge-
tale van 210.000 zijn ongeveer 67.000
in de Nederlandse statistiek verant-
woord als overleden; ongeveer
143.000 zijn ambtshalye, of als ver-
trokken naar het buitenland, afge-
voerd' van de bevolkingsregisters.
Bij deze 143.000 personen bevin-
den zich: ongeveer 104.000 Joden,
die direct bij de deportatie naar
Duitsland van de bevolkingsregis
ters zijn afgevoerd en in Duitsland
zijn omgekomen, benevens ongeveer
39.000 overledenen, die bij de recon-
structie van de bevolkingsregisters
na de bevrijding niet in Nederland
werden aangetroffen en wier afvoe-
ring. vermoedelijk overlijden, de
Nederlandse autoriteiten bereikte.
De Koninklijke Landmacht ver-
loor in de genoemde jaren 3900 man,
met inbegrip van de op 1700 man
geraamde verliezen der Binnen
landse Strijdkrachten. ^Koninklijke
Marine: 2600 man, met mbegrip van
officieren en manschappen van het
Nederlandse personeel der Konink
lijke Marine, omgekomery ten Oos-
ten van Suez. Zeelieden ter Koop-
vaardij: 1350. niet inbegrepen de
ongeveer 1650 zeelieden van buiten-
landse nationaliteit omgekomen bi.i
scheepsrampert van de Nederlandse
koopvaardiivloot (ongeveer 500 Chi-
nesen. 250 Brits-Indiers en 250 Las-
caren). Door executies en stand-
recht verloren 2800 personen het le-
ven. In concentratiekampen in Ne
derland kwamen 2500 personen om
tengevolge van oorlogshandelingen
in Nederland stierven 20.400 bur
gers. De honger en ontbenng in de
provincies Noord- en Zuid-Holland
en Utrecht in 1945 kostte 16.000
mensen het leven. 250 krijgsgevan-
genen kwamen in Duitsland om het
leven. 18.000 politieke gevangenen
sterven er en 27.000 tewerkgestel-
den In Duitse krijgsdienst sneuvel-
den 3700 vrijwilligers. Als vermist
in Duitsland (geschat aantal over
ledenen) worden 7500 personen op-
gegeven. Het aantal vermisten in
Duitsland (exclusief Joden) gere-
gistreerd bij het Nederlandse Rode
Kruis bedroeg op 1 Juli 1.1. 7900.
In bovenstaande cijfers van de
directe ei\ indirecte oorlogsverliezen
van de Nederlandse bevolking zijn
niet begrepen de in de strijd tegen
Japan gesneuvelden en in Japanse
krijgsgevangenschap overledenen
van Nederlandse nationaliteit deel
uitmakende van het Koninklijk Ne-
derlands Indische Leger, noch de
burgers van Nederlandse nationali
teit omgekomen in Japanse concen
tratiekampen.
In een adres aan de minister van
Verkeer en Waterstaat heeft het
permanent anti law|ai comite ver-
zocht de nieuwe verkeersbepalingen
meer dan thans het geval is aan te
passen aan de belangen van een
zwijgend en veilig wegverkeer in
Se bebouwde kommen.
Er is afgelopen week geen wijzi-
ging gekomen in het totale bedrag,
dat Nederland aan toewijzingen
(Procurement Authorizations) van
de E.C.A. (Economic Cooperation
Administration) te Washington heeft
ontvangen. Per Vrijdag 15 October
1948 bedroeg dit bedrag dan ook
onveranderd 137.274.000 dollars.
DINSDAG 19 OCTOBER
HILVERSUM II, 415 M.
7.00 Nieuws, 7.15 Orkestsuite, 7.45
Morgengebed, 8.00 Nieuws, 8.15 Piuk
de dag, 9.00 Lichtbaken, 9.35 Orkest
en viool, 10.00 Voor kleuters, 10.15
Tino Rossi, 10.30 Muziekcursus, 11.00
Muziek houdt fit, 11.30 Als de ziele
luistert,, 12.00 Angelus, 12.03 Metro-
pole-orkest, 12.30 Weeroverzicht,
13.00 Nieuws, 13.25 Tenor en orgel,
13.45 Uit het boek der boeken, 14.00
Sopraan en piano, 14.30 Onder ons,
15.00 Literaire cursus, 15.30 Muziek
houdt fit, 16.00 De Zonnebloem, 16.30
Ziekenlof, 17.00 Na schooltijd, 17.30
Wigwam, 17.45 Sextet, 18.10 Sport,
18.30 Dit is leven, 18.45 Piano, 19.00
Nieuws, 19.15 Guitaar, '20.00 Nieuws,
20.05 De gewone man, 20.12 Opera
„Le Nozze di Figaro" van W. A.
Mozart, 21.40 Kamermuziek. 22.15
Kamerkpor, 22.37 Actualiteiten,
22.45 Avondgebed, 23.00 Nieuws,
23.15 Orkestwerken.
HILVERSUM I, 301 M.
7.00 Nieuws,. 7.30 Orkesten, 8.00 Het
Nieuw's, 8.15 Aubade, 8.45 Werken
van Handel, 9.30 Arbeidsvitaminen,
10.35 Piano, 10.50 Voor kleuters,
11.00 De Wekker, 11.30 Cinema-
orgel, 12.00 Americana, 12.30 Weer-
praatje, 12.33 Ensemble, 13.00 Het
Nieuws, 13.50 Imperio Argentina.
14,00 Met naald en schaar, 14.30
Radiomatinee, 17.00 Kinderkoor,
17.30 Orkest, 18.00 Nieuws, 18.15
Piano, 18.30 Voor de Nederlandse
Strijdkrachten, 19.00 Kinderverhaal,
19.15 Kamermuziek, 20.00 Nieuws,
20.15 Bonte avond, 21.35 Gramofoon-
muziek, 22.30 Piano, 23.00 Nieuws,
23.15 Operaconcert.
Nederland is in het streven naar versterking
van de christelijk-democratische gedaehte in
menig opzicht een voorbeeld, betoogt prof. dr.
J. A. Veraart in de „Nieuwe Eeuw" en hij doelt
daarbij op de belangrijke besprekingen, die in
politiek, cultureel en economisch opzicht ge
voerd zijn op het congres van de z.g. „Nouvelles
Eguipes Internationales" te Den Haag, het con
gres dus van de katholiek-christelijke partijen
van de landen van West-Europa, waarover wij
een en ander bereids hebben medegedeeld. In-
teressant is eerst, wat hij zegt over de aarzeling,
die in katholieke kringen met betrekking tot
Internationale samenwerking wel tot uiting komt:
er is o.a. grote onzekerheid omtrent veel katho-
liek buitenland: met Spanje en Portugal weet
men geen raad en de dreiging-de Gaulle in
Frankrijk laat zich ten voile gevoelen. Is dit het
uur van de sociale en economische democratie,
of moeten wij op iets anders wachten en is het
geraden, het geweer bij de voet te houden? Op
het prachtig geslaagde congres klonken zulke
aarzeiingen niet en nu West-Europa midden in
een allergevaarlijkste branding staat, hebben wij
ook op sociaal en economisch terrein indachtig
te zijn de solidaristische grondslagen van een
ware samenleving, zoals zij ons door de grootste
Pausen werden bevestigd. Nederland, aldus prof.
Veraart, heeft daarbij een eigen taak, en een
recht om voor te gaan. Want meer dan ergens
elders werden daar de soliede grondslagen in
vredelievende vakverenigingen, stoere collec-
tieve arbeidscontracten en degelijke sociale en
arbeidswetgeving gelegd. Hier werkte vijftig
jaren lang een groot cultuurvolk, ondanks ern
stige conflicten, aan een taak van verzoening en
opbouw. En hier stond de grote massa van het
volk gereed om in wetgeving te gaan bevestigen,
wat in lange en gestadige evolutie tot voltooii'ng
was gekomen. Hier kon naast het sublieme werk
op onderwijsgebied in de culturele sectie
het rapport worden gegeven, verslag en plan
tegelijk, over een sociale en economische orde
van zaken, die alle staatssocialisme tart, en de
werkende mens verlost van de tyrannie van een
uitbuitend en neerdrukkend kapitalisme.
In verband mede met wat prof. Veraart schreef
over de onzekerheden ten aanzien van Spanje,
Portugal en Frankrijk. is het actueel, iets te
memoreren uit een artikel in „De Tijd" van jl.
Donderdag, waarin een zinnetje even treft, als
wij lezen, dat het Westen, in het onverhoopte
geval van een oorlog, de hulp van een millioen
Spanjaarden „precies zo zou aanvaarden als het
in d^ tweede wereldoorlog de hulp aanvaard
heeft van de Sovjet-Unie". Spanje en Rusland
op een lijn, dat gaat, ondanks de autoritaire
practijk, menigeen stellig te ver! Maar overigens
komt „De Tijd" in het goede spoor, als het blad
schrijft, dat voor geen enkel westelijk land het
feit, dat in Oost-Europa en in de Sovjet-Unie
zelf autoritaire regeringen aan de macht zijn,
een reden is om de diplomatieke betrekkingen
met die landen en die regeringen te verbreken;
zo ook bestaat er geen enkele reden om ten
aanzien van Spanje een uitzondering op deze
regel te maken. Dat men bijna twee jaar geleden
in de vergadering van de Uno een uitzondering
op deze regel heeft gemaakt, is een grote ver-
gissing gebleken. Men heeft het Spaanse volk
in zijn geheel onnodig gekrenkt en de positie
van Franco is er eer sterker dan zwakker door
geworden. En dat is de enige, niet opportunis-
tische reden, waarom het aanbeveling verdient
deze vergissing ongedaan te maken. Men moet
hopen, dat een herstel der betrekkingen met
Spanje op de duur zal leiden tot een nieuwe
ontwikkeiing der democratische instellingen in
Spanje. En de kans daartoe is zeker niet zo
gering als talrijke tegenstanders door dik en dun
van Franco menen, omdat zij de Spaanse volks-
aard niet kennen en begrijpen.
In onze beschouwing over de Troonrede 'heb
ben wij o.a. bezorgdheid uitgedrukt over de mili-
taire paragraaf, die wel aandacht besteedde aan
de troepenvoorziening in Indie, maar de zorg
voor het leger in ons eigen land verwaarloosde,
om overigens verklaarbare financiele redenen.
Maar is dat verantwoord? Verschillende kranten
wijden thans nadere aandacht aan deze belang
rijke kwestie en zo betoogt „Trouw", dat ove
rigens tot de oppositie ook van dit kabinet be
hoort, dat de begroting van het departement van
oorlog een gevoel van halfslachtigheid wekt. Het
is niet voldoende, meent het blad, dat wij op
geregelde tijden troepen naar Indie zenden. Hoe
staat het met de opbouw van een leger in Neder
land, ook in verband met de samenwerking in
de Westerse Unie op militair gebied? Het enige,
wat West-Europa op het ogenblik beschermt
tegen een Russische invasie, is de angst van de
Russen voor de Amerikaanse atoombom. Maar
wat, wanneer de Rus de verschrikkelijke ver
gissing begaat van te menen, dat Amerika tot
dat gebruik niet zal (durven?) overgaan? „Het
is een eis van nationaal zelfbehoud, aldus Trouw,
een eis ook van het behoud der Westerse cultuur,
dat op zo kort mogelijke termijn West-Europa
komt te beschikken over een krijgsmacht, die
ook te land tegen een mogelijke agressie uit het
Oosten opgewassen zal zijn. Daarvoor moeten
offers worden gebracht en wie volstaat met te
zeggen, dat dergelijke maatregelen, gelet op de
toestand van 's lands financien, slechts van be-
perkte omvang kunnen zijn, geeft blijk van een
ontstellend tekort aan besef van de gevaarlijk-
heid der huidige internationale verhoudingen".
„Pinkstervuur", het maandblad van de Kath.
Actie in ons bisdom, geeft een proeve van een
oplossing van het stichten van ondernemings
kernen, van de hand van drs. Borsten. Het doel
is. apostolaat te verrichten in de onderneming.
Zij hebben dus niets te maken met de onder-
nemingsraden. De stands- en vakorganisaties
kunnen hun geschikte mensen stimuleren om
apostolaat te verrichten op de afdeling van de
onderneming, waar ze werkzaam zijn. Deze
mensen kunnen trachten, om op tactische wijze
rondom hen heen een kern te vormen. De paro-
chiele K.A.-kernen zouden de leden, die daar
voor in aanmerking komen, daartoe kunnen aan-
zetten. Men zou verder contact kunnen zoeken
met andere afdelingskernen, die bestaan, om zo
geleidelijk aan te komen tot het ideaal van een
ondernemingskern, Drs. Borsten is verder van
oordeel. dat de stands- en vakorganisaties zeker
een rechtstreekse apostolische taak hebben bij
het formeren van de a f d e 1 in g skernen in de
onderneming. De K.A. bezit hierin een aanvul-
lcnde taak. Daar de K.A. echter een coordine-
rende apostolaatstaak bezit, meent drs. B.. dat
de Katholieke Actie een rechtstreekse taak heeft
ten opzichte van de b e d r ij f s- en onderne
ming skernen.
(Van onze Haagse corres
pondent)
EIND JANUARI of begin Fe-
bruari 1949 zal definitief een
einde gemaakt worden aan de
verstrekking van waardebon-
nen binnen het raam van het
„Consumentencrediet". Het ligt
niet in de bedoeling van de
overheid, deze credietverlening,
die voor een duur van 2 jaar
was geprojecteerd en die zeer
grote sommen gelds vergt, te
continueren. Aangezien echter
<^e behoefte aan credieten on-
verminderd blijft bestaan, wor
den thans nieuwe wegen ge-
zocht, om minder draagkrach-
tigen toch te helpen. De nieu
we wijze van hulpverlening
zal dan op een zakelijker basis
worden geplaatst.
Het Consumentencrediet werd in-
•dertijd ingesteld om de heruitrus-
ting van bepaalde bevolkingsgroe
pen te bevorderen, welke tijdens
de oorlogsjaren een normaal niet
te overbruggen achterstand hadden
opgedaan. Deze regeling heeft twee
jaar lang voortreffelijk gewerkt.
155 millioen gulden werd in deze
periode in ons land op deze wijze
uitgekeerd. Daarvan behoefde
slechts 20 pet. te worden terugbe-
taald, de rest werd geschonken.
Het is alleszins begrijpelijk. dat
de credietverstrekking op deze basis
niet kan worden voortgezet, maar
de practijk heeft uitlgewezen. dat
de behoefte aan crediet nog steeds
bestaat en tengevolge van de prijs
stijgingen zelfs nog groter wordt.
in verband hiermee heeft in de
afgelopen week de ver. van leiders
van openbare diensten en instellin
gen voor sociale zorg een buitenge-
wone algemene vergadering gehou
den te Utrecht in aanwezigheid van
vertegenwoordigers van de departe-
menten van sociale zaken en bin
nenlandse zaken.
Verschillende sprekers bepleitten
voortzetting van de credietverlening
zij het in gewijzigde vorm. De ver-
eniging heeft trouwens reeds een
comrriissie in het leven geroepen
om over deze kwestie een rapport
uit te brengen. Dit rapport zal in de
komende weken gereed komen en
ter kennis van de betrokken over-
heidsinstanties worden gebracht.
Gedacht wordt aan het inschakelen
van de volkscredietbanken, welke
thans reeds alles in het werk stel-
len om hun omzet te vergroten.
Ideaal zou zijn, dat de crediet-
banken ten nauwste zouden samen-
werken met de diensten en de in
stellingen voor sociale zorg, die over
de nodige gegevens beschikken en
die door hun arbeid een niet on-
aahzienlijk deel der te maken on-
kosten zouden kunnen opvangen,
gelijk. zou het Rijk de rente moe
ten opbrengen en de noodzakelijke
administratiekosten. De geleende
bedragen zouden dan door middel
van een spaarregeling door de con-
sumenten moeten worden terugbe-
taald. Om dit sparen te bevorderen
wil de ver. van leiders van open-
bare diensten en instelling voor so
ciale zorg de regering voorstellen
een suppletieregeling in het leven
te roepen, in de geest van het be-
kende ..kwartje van Romme".
vooral omdat de volkscredietbanken
over het algemeen zeer grote ra-
3 ons bestrijken.
Kwamen tot nu toe alleen in aan
merking voor consumentencrediet
zij, die in een. bepaalde loonklasse
vielen. bij de gewijzigde regeling
zal voor elk geval afzonderlijk wor
den onderzocht of credietverlening
nodig is en of de gelden goed wor
den besteed. Indien enigszins mo-
BATAVIA, 16 Oct. (Aneta).
De dienst legercontacten meldt uit
Medan. dat een bende terroristen
op Woensdag j.l. in het randgebied
van de Karo-hoogvlakte, in de Ne-
gara Soematera Timoe, een over-
val heeft gepleegd op een Neder
landse militaire patrouille. De ben
de werd na een hevig vuurge-
vecht verdreven, waarbij de aan-
vallers verliezen leden. Ook aan
Nederlandse zijde zijn drip Neder
landse militairen gesneuveld,
Kol. B. R. P. F. Hasselman zal
binnenkort naar Praag vertrekken
als militair attache bij ons gezant-
schap aldaar als "opvolger van gen.
maj. J. G. M. van der Plasse, die de
dienst gaat verlaten.
De adjunct-regeringscommissaris voor het Radiowezen en de
Nederlandse Radio Unie hebben bij Philips te Eindhoven een
televisiedemonstratie bijgewoond en besprekingen gevoerd over
de mogelijkheid de televisie voor Nederland in te voeren.
V.l.n.r. de heren M. Franken, directeur van de N.V. Philips
Verkoop Mij. voor Nederland, prof. Kors, voorzitter van de
N.R.U., mr. Ph. de Vries, adjunct-regeringscommissaris, ir. R. E.
Laman Trip, technisch directeur van de hoofdindustriegroep
apparaten, en R. H. F. J. Wubbe, secretaris van de Technische
Dienst van de N.R.U.
Aangezien gebleken is dat op
vele plaatsen als garage ingerichte
panden niet overeenkomstig hun
bestetiming worden gebruikt, heeft
de KNAC zich tot alle Kamers van
Koophandel gewend met het ver-
zoek een zelfde standpunt ten deze
in te nemen als het gemeentebe-
stuur van 's Gravenhage dat van
mening is, dat dergelijke bedrijfs-
ruimten zoveel mogelijk als garage
behouden moeten blijven.
SNELHEID. De Engelse luchtvaart-
deskundige P. G. Masefield heeft
dezer dagen medegedeeld, dat het
niet zo lang meer zal duren, of men
kan in minder dan zestig minuten
met een straalvliegtuig naar iedere
gewenste plaats in de wereld gaan.
Hij verwachtte een snelheid van
tussen de dertig en veertigduizend
K.M. per uur met deze kistjes. En
hij voegde er ruslig aan toe, $at
deze fantastische plannen even gek
zijn als toen de dilicenge reed en
men vertelde, dat men binnen hon-
derd jaar zou kunnen vliegen. Over
een poosje is het dus: „Ga je van-
avond even mee om John op Nieuw
Zeeland te feliciteren, we zijn voor
twaalf uur weer thuis".
EINDELIJK. Te Munchen is het
de-nazificatie-proces begonnen te
gen een zekere Adolf Hitler en een
fraulein Eva Braun. Men wil deze
twee nu bij de grote schuldigen
plaatsen, want Hitler schijnt nog
een vermogen te hebben gehad van
ongeveer tweehonderdduizend mark
die men op deze wijze wil confis-
ceren.
VITAMINE. We leven in een aarts-
paradijselijk tijdperk. Eerst dat
kleine atoombommetje, dat boem
een heel land uitvlakt en nu
weer, en dat nog wel in Duitsland,
een nieuwe vitaminepil, die van
een varkentje in negen dagen tijd
een beest maakte. dat eens zo zwaar
geworden was. Zij, die het weten
willen. zeggen, dat de calorieen-
waarde met tweeduizend wordt
verhoogd. wanneer men zo'n zuur-
tje inslikt. Waar blijven we met
onze kleine kamertjes en keuken-
tjes.
LETTERLIJK. Een Afrikaanse far
mer. die een nieuwe kokkin in
dienst had genomen beviel het eer-
ste product niet erg beste en hij
wenste haar toe ..Spring voor mijn
part in het water". Even later een
vreselijk lawaai en daarop moest
hij uit alle macht zijn best doen, om
het kokkie uit de sloot te hijsen,
die voor zijn woning lag. Ondanks
dit drama, dat dezer dagen in Cape
Town voorviel. gelooft hij nog
steeds, dat ze niet koken kan.
MIS. De Engelse stad Sedbergh, die
een nieuwe hoofdonderwijzer nodig
had. riep een der sollicitanten op.
Hij scheen nogal in goede smaak
van de notabelen te vallen en men
vroeg hem als laatste proef op de
som, waarom hij zo graag naar Sed
bergh toe kwam. „Ik heb horen ver-
tellen, dat hier machtig veel vis
zitHij werd niet gekozen.
Uit het Deens vertaald
57
„Je maakt het me zo gemakkelijk,
Ole", zei OtTer dankbaar. „Maar
toch is er iets, dat ik je graag zou
willen zeggen. Het hinderde me.
juffrouw Srink vanochtend in de
kerk te zien. Wat moest die hier
vandaag?"
„Trek je toch niets van Henriette
aan, vader, het lijkt me een eeu-
wigheid geleden dat ik afscheid van
haar genomen heb. Ik mis haar niet,
vader, en ik denk vrijwel nooit aan
haar." Ole zei het met zoveel over-
tuiging, dat zijn vader begreep dat
hij de waarheid sprak.
„Juffrouw Brink logeert op So-
gaard, ik weet niet hoe lang ze er
blijft, maar zorg dat ze niet hier
komt. Het zou ellendig zijn voor je
vrouw."
,.Ik hoop hartelijk dat ze niet zal
komen", antwoordde Ole, maar wist
op hetzelfde ogenblik dat hij doods-
bang was, dat Henriette wel ko
men zou en dat ze zou trachten
Bente onaangenaam te zijn en one-
nigheid tussen hen beiden te stich
ten. Hij beloofde zichzelf dat dit
laatste haar niet „zou lukken. Hij
wist er nu zijn vader toe te bren
gen een en ander over thuis te ver-
tellen. Offer had niets dan lof voor
Sara en Ludvig Holm; toch begreep
Ole dat hij het niet gemakkelijk
had.
De notaris was in druk gesprek
gewikkeld met Mikkel en Jorgen,
terwijl Bente met Sara en Ellen zat
te praten. Bij zijn vader staand hield
Ole Bente in het oog en luisterde
met een half oor naar het gebabbel
der dames. Juffrouw Ellen trachtte
telkens weer een vertrouweiijke,
kameraadschappelijke toon tegen-
over Bente aan te slaan. ze waren
immers destijds vriendinnen ge-
weest. Intussen scheen het niet best
te lukken; Bente was niet in staat
de luchtige spreektrant van Ellen
te volgen. Opnieuw voelde Ellen
dat Bente in haar eigen wereld
leefde nadat het ongeluk haar ge-
troffen had, en het was niet gemak
kelijk toegang tot deze wereld te
krijgen.
Zwijgend zat Sara er bij. van de
eerste ontmoeting af was de ver-
houding tussen Bente en haar
uiterst koel, en Sara deed generlei
poging, deze koelheid te verdrijven.
Bente van haar kant wilde graag op
vriendschappelijke voet met Sara
komen, maar dat was moeilijk, heel
Sara's wezen en haar impertinente
persoon wezen iedere toenadermg
af.
Ellen deed wat ze kon om Bente
te helpen, en bracht het gesprek
weer op de wedrennen en liet Bente
vertellen over het trainen van de
paarden.
..Wat eeuwig zonde dat het zo ge-
lopen is", liet Sara zich ontvallen.
Zonder dat ze er verder bij nage-
dacht had. waren de woorden haar
ontsnapt. Ze was bang dat haar op-
merking Bente bezeerd zou hebben,
maar deze ging er kalm en zelfver-
ze'kerd op in.
..Eigenlijk is het merkwaardig, het
is vandaag juist vier jaar geleden
dat het gebeurde", zei- ze, en zonder
dat iemand kon zeggen hoe ze er
eigenlijk toe kwam, begon ze over
het ongeluk. dat haar getroffen had,
te vertellen.
„We hadden een paard, Miralda,
waar we heel veel van hielden,
maar het v/as onrustig en oneven-
wichtig. Ik weet eigenlijk niet goed
meer hoe het gegaan is, ik herin-
ner me alleen dat ik me vast-
klampte aan zijn hoofdstel. We wa
ren toen bezig met de aanleg van
een nieuwe trainingsbaan, er was
een steile helling van meer dan
vier meter, bedekt met reusachtige
stenen. Miralda schoot in voile
galop op de helling toe. Ik moest
hem ten koste van alles doen ke-
ren, o, je weet niet hoe ik werkte
en werkte, ik geloof niet dat ik
ooit zo hard aan de teugels gerukt
heb. Het lukte me inderdaad. maar
het volgende ogenblik viel Miralda
en ik kwam onder hem te liggen.
Verder herinner ik me niets meer."
„Nee, laat mij nou maar liever
vertellen hoe het precies toegegaan
is", kwam Jorgen Semillie, haastig
naar voren tredend. Hij droeg een
nauwsluitende, gestreepte pantalon,
waardoor zijn kromme benen eens
zo sterk opvielen, en een groenig
verschoten, zwarte jas. Hij zag er
nogal komiek uit met zijn spitse
gezicht vol rimpels, maar hij was
een en al geestdrift om te vertellen.
„Kijk, het was Munk. die met Mi
ralda reed, hij wilde altijd het paard
zelf oefenen, ook al verdroeg Mi
ralda het niet. Ineens werd het
paard wild en rende in voile galop
op de steile helling toe. Munk rukte
uit alle macht aan de teugels en
toen gebeurde het, de leidsels knap-
ten. Miralda zette nog meer vaart,
hij was nog slechts een twintig me
ter van de helling verwijderd, wel
ke op die plaats heel steil was, en
we dachten alien niet anders of
Munk en het paard zouden te plet-
ter vallen op de grote stenen.
(Wordt vervolgd.)
