Nieuwe Nederlandse delegatie
van Schiphol vertrokken
Bemanning „Queen Elizabeth" staakt
Rechtstreekse onderhandelingen
met Djogja en de federalisten
I
CHINESE COMMUNISTEN
WEER IN HET OFFENSIEF
Kotalla was een der ergsten
rlk zal vermoord worden,
maar Matthie zal me helpen'
Sovjets nemen maatregelen
tegen Berlijnse brandweer
EDITIES VOOR ALKMAAR, HOORN, DEN HELDER, SCHAGEN
Oranjehemden slaan
de Rode Duivels
Minister Sassen:
Toestand is critiek
Franco wint
Spaak formateur
Verdediging van Sjanghai wordt versterkt
1
•H
Duinkerken
/#gezuiverd"
Noodtoestand
in Venezuela
De tragedie van Amersfoort
Misdaden stapelen zich op
Man slaat zijn vrouw
dood
Fantastisch dagboek van slachtoffer
Dader scholier
van 15 jaar
Roozenburg leidt
met 16 punten
De honderdduizend!
Buiten God is 't nergens
veilig
Vondel
Pagina 3
Maandag 22 November 1948 44e Jaargang No 1 1419
Kantoren: ALKMAAR. Langestraat 42 A. teL adm. 2046, red. 2047 K 2200; HOORN. Draafsingel 59. teL 4243. Grote Noord 77. tel. 4362 K 2290; DEN HELDER, Kelzerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN. Molenstraat 52. tel 459 K 2240
ZONDAGAVOND om ongeveer hali negen vertrokken met de
Ph-Tdi (Franeker) van Schiphol naar Batavia de leden van
de nieuwe Nederlandse delegatie, die zal trachten een defini-
tieve oplossing van de moeilijkheden met de republiek-Djogja
tot stand te brengen. Zoals gemeld, bestaat deze delegatie uit
de ministers Sassen, Stikker en gedelegeerde Neher alsmede als
adviseurs de heren Mr. N. S. Blom, Dr. H. Hoven, Drs. H. J.
Manschot, Mr. J. W. Pont en P. A. Ursone. Drs. H. Hagenaar,
eveneens adviseur, die gezantschapsraad is te Cairo, zal zich
aldaar bij het gezelschap voegen.
BIT GEMEENTERAADS-
VERKIEZINGEN IN SPANJE
BENOEMINGEN
Bisdom Haarlem
Bedell Smith te Moskou
terug
NIEUWE MINISTER VAN
JUSTITIE
Auto met zoutzuur botste
tegen vrachtauto
In grote kratten verpakt, worden de automobielen, die speciaal
voor de reis van het Engelse Koningspaar naar Australie en
Nieuw-Zeeland zijn gebouwd, aan boord gehesen van de
„Hororata". Het schip vertrekt op 24 November uit Londen
naar NieuW-Zeeland
IB
Veldmaarschalk Lord Montgo
mery of Alemein, die dezer da
gen 61 jaar werd, mocht op de
eerste na-oorlogse motor- en
fietsen-tentoonstelling welke
door hem werd geopend, een
keuze maken uit de geexpo-
seerde 1000 fietsen en 200 mo
torrijwielen. Montgomery op de
motor zijner keuze.
Premier De Gasperi
bezocht Spaak
MEISJE VERMOORD TE ENKHUIZEN
GROTE OPSCHUDDING is in
Enkhuizen en de naaste om-
trek verwekt door een af-
schuwelijke gebeurtenis: ae
vijftienjarige M. B„ leerling
van de H.B.S. te Enkhuizen.
heeft Vrijdagavond de zes-
tienjarige Annie Rolle, een
helpster van de neutrale kleu-
terschool aldaar, met wie hij
sinds twee jaar bevriend was,
buiten de stad, aan de oever
van het IJsselmeer, met mes-
steken vermoord. Politie en
andere autoriteiten en beken-
den van dader en slachtoffer
staan voor een raadsel, over
de motieven is nog niets be
kend.
Annie is Vrijdagavond de
deur uitgegaan, naar haar zeg
gen, om de gymnastiekles bij
te wonen. Daar is zij echter niet
heengegaan. Zij is met de jon-
gen B. buiten de stad gaan
wandelen, met het afschuwe-
lijke gevolg, dat B. haar om
het leven bracht. Dr. Hulst uit
Leiden heeft Zondag op het lijk,
dat Zaterdagmiddag ontdekt
werd, sectie verricht. Vast staat
dat van zedenmisdrijf geen
sprake is.
Toen het meisje Vrijdagavond
om half elf nog niet thuis was,
nam de familie de politie in de
arm. Aanvankelijk bracht het
onderzoek geen resultaat. Na
de schooluren van Zaterdag
zijn ook H.B.S.-scholieren mede
gaan zoeken en zij vonden,
juist toen ook de politie daar
ter plaatse kwam, het gedode
meisjet Zaterdagmiddag heeft
de jeugdige dader zich vrijwillig
bij de politie gemeld en zijn
vreselijke daad bekend. Zoals
gezegd, tast men over de mo
tieven nog in het duister.
's-GRAVENHAGE, 22 Nov.
Prijs van f 100.000.-— is geval-
len op nr. 17141. Prijs van
f 25.000.is gevallen op nr,
14962.
'Abonnementsprljs f4.25 per kwartaal, 11.43 per
maand, Inclusiel Incasso. Advertentle-tariel:
per edltle 16 d. per m.m., minimum 12.50; In alle
edltle* 26 ct per m.m., minimum f4.famille-
berlchten 20 ct.. resp. 30 ct. per m.m. BiJ
contract belangrljke kortlng. Dlrecteur E. 3. M.
Stumpel. Hoofdredacteur H. N. Smlts, Rayon-
HET
Abonnementsprljs 14.25 per kwartaal, 11.43 per
maand, Inclusiel Incasso. Advertentle-tarlel:
per edltle 16 ct. per m.m., minimum 12.50; in alle
edltles 26 ct per m.m., minimum 14.tamille
berlchten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m. BiJ
contract belangrljke kortlng. Dlrecteur E. 3. M.
Stumpel, Hooldredacteur H. N. Smlts, Rayon
redacteuren Fr. Otten, M. P. 3anssen, 3. Toes.
Bankrelatlet: Noorderbank, Nederl. Credletbank
EEIT
VAN HEDEN
I
reiken, dat onderhandelingen ge-
voerd kurinen worden door de Ne-
derlandse-republikeinse en federa-
listisehe nationalistische delegaties
gezamenlijk.
De delegatie zal ook met de com-
missie van goede diensten spreken,
doch de bedoeling is directe onder
handelingen te voeren; van het ver-
loop daarvan zal de verdere gedrags-
lijn afhangen. Ook Moh., Hatta zal
de delegatie stellig ontmoeten.
Op een vraag aan minister Stik
ker over de bestandschendingen gaf
hij ten antwocrd, dat hij de cijfers
niet bij de hand had, maar dat hij
bleef bij zijn verklaring, na zijn
vorige reis afgelegd, dat „een da-
ling daarvan geconstateerd is, ge-
durende de tijd dat hij in Indonesie
vertoefde. Het kan toeval geweest
zijn", zo voegde de minister er aan
toe, „maar het is niettemin een
feit".
De delegatie werd uitgeleide ge-
daan door de minister-president dr.
W. Drees, de ministers van Schaik,
Gotzen en Schokking, alsmede door
de Britse en Amerikaanse ambas-
sadeurs, resp. hunne excellenties Sir
Philip Nichols en dr. Herman Ba-
ruch.
Voor hun vertrek legden de af-
scheid nemende ministers Sassen
en Stikker nog enkele verklarin-
gen af aan de talrijke joumalisten,
die naar Schiphol waren gekomen.
Op een vraag of de delegatie lang
in Indonesie zal vertoeven ant-
woordde minister Sassen: „Zeker
niet, want de toestand is critiek".
De vraag of dit als een laatste
poging moet worden beschouwd, be-
antwoordde minister Sassen met de
opmerking, dat er al zo dikwijls van
een laatste poging is gesproken, zo-
dat deze vraag wel niemand meer
zal interesseren. Op de vraag aan
minister Sassen, of hij nog iets kon
opmerken over de publicatie in het
Bataviase blad de „Nieuwsgier", vol-
gens welke de T.N.I, in de federa-
listische strijdkrachten zou kunnen
worden opgenomen, zei de bewinds-
man: „Dat lijkt mij te nieuwsgierig
voor de Nieuwsgier". Minister Sas
sen zeide nog, dat bij de te voeren
onderhandelingen vanzelfsprekend
ook de federalisten betrokken zul-
len worden.
In dit verband zeide minister
Stikker nog, dat men hoopt te be-
Zondag zijn in geheel Spanje de
gezinshoofden ter stembus getrok-
ken voor de eerste fase van de ge-
meenteraadsverkiezingen, de eerste
na 17 jaar. Gisteren werd een derde
van de raadsleden gekozen, nl. 20.000
van de 60,000. Zondag 28 Nov. wordt
weer een derde gekozen doch dan
door leden van de officiele falan-
gistische arbeidersorganisaties. Deze
twee groepen nieuwe gemeente-
raadsleden zullen Zondag 5 Dec. 't
nog ontbrekende derde deel kiezen
aan de hand van door de regering
opgestelde namenlijsten, waarop
vertegenwobrdigers van de ver-
schillende beroepen, van culturele
organisaties en zakenlieden voorko-
men. Zondagavond deelde de Spaan-
se Minister van Binnenlandse Za-
ken mede, dat de uitslagen van de
verkiezingen van gisteren, wezen
op een „algehele overwinning" van
de candidaten, die het regiem van
Franco steunen.
De betrokken resultaten waren
afkomstig uit 36 van de 50 provin
ces. Door 70 a 80 procent van de
stemgerechtigden zou gestemd zijn.
Onder de tot nog toe bekende
resultaten zijn die uit Barcelona be-
grepen, doch niet die uit Madrid.
Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft benoemd tot Assistent te
Bloemendaal, de W.Eerw. heer H.
A. J. Roosen, voorheen kapelaan te
Schiedam (H. Hart).
fcv.-:.
De Ambassadeur der Ver. Staten
in de Sowjet-Unie Bedell Smith, is
per vliegtuig uit Parijs te Moskou
terugekeerd.
De Prins-Regent heeft Zaterdag
de afgetreden premier, Paul Henri
Spaak, belast met de vorming van
een nieuw kabinet. Spaak heeft de
opdracht aanvaard en is Zondag.
morgen met zijn besprekingen be-
gonnen. Gisterenmorgen ontving
Spaak acht ministers uit het afge
treden kabinet.
In een verklaring, die Spaak gis-
terenmiddag aflegde, zeide hij, te
hopen tegen Maandagmiddag (he-
den) met de samenstelling van het
nieuwe kabinet gereed te zijn.
Spaak onthulde, dat er een
nieuwe Minister van Justitie zal
komen, die zou behoren tot de
C.V.P. Verder zou de enige andere
wijziging bestaan uit het heengaan
van Moens de Fernig, Minister van
Voedselvoorziening en het plan-
Marshall. Zijn taak zou verdeeld
worden onder de andere ministers.
De nieuwe regering zou een spe-
ciaal departement krijgen voor de
bestrijding van de werkloosheid.
De Kamer zou Woensdag en de
Senaat op Donderdag bijeenkomen.
Spaak zeide tenslotte, dat hij deze
week niet naar Parijs teruggaat-
's-Gravenhage, 22 Nov. Heden-
morgen is nabij de Hoornbrug te
Rijswijk een vrachtauto, geladen
met zoutzuur, in botsing gekomen
met een andere vrachtauto. De wa-
gen met zoutzuur sloeg om en de
chauffeur, de heer K. van der Meer
uit Delft, is met grote moeite uit de
cabine gehaald.
De wagens zijn practisch niet te
benaderen, door de aanwezigheid
van de grote hoeveelheid zoutzuur
op de weg. Het verkeer ondervindt
grote stagnatie.
De communistische strijdkrach
ten rondom Soetsjou zijn weer tot
een offensief overgegaan. Volgens
berichten van regeringszijde neemt
de strijd ten oosten, zuid-oosten
en noord-westen van de stad in
hevigheid toe. In sommige secto
ren, waar de communisten zlch
volgens vroegere herichten terug-
getrokken hadden, worden zij nu
versterkt voor een nieuwe aan-
val.
De hevigste gevechten vinden
plaats 55 km ten oosten van Soet-
Negenhonderd van de twaalfhon-
derdvijftig leden van de bemanning
van de „Queen Elizabeth", 's we-
relds grootste passagierschip, heb-
ben besloten het werk neer te leg-
gen uit sympathie voor de staking
der Amerikaanse havenarbeiders.
Het schip, dat Zondag, na een ver-
traging van vier dagen, van
Southampton naar Amerika zou
vertrekken, ligt thans nog in de
haven met 2000 passagiers aan
boord. Een leider van de stakers
zeide: „Wij zijn Britse zeelieden en
zullen bewijzen, dat wij ons woord
kunnen houden. Wij zijn niet van
plan de staking in de V.S. te bre-
ken door naar Halifax te varen,"
De stakers behoren voornamelijk
tot het machine-, dek- en keuken-
personeel. Reuter deelde mede, dat
heden ook gestaakt zou worden op
de „Queen Mary" en de „Maureta-
nia". Joseph Ryan, de voorzitter
van de Amerikaanse havenarbei-
T";
dersbond, heeft in een telegram aan
de stakers gezegd, dat de ectie van
de bemanning „van veel hut is en
I hogelijk wordt gewaardeerd". Op de
foto ziet men de bemanning het
I schip verlaten.
De Franse troepen hebhen Za
terdag alle haveninstallaties van
Duinkerken, waar de havenarbei
ders zich sedert Woensdag hadden
verschanst achter barricaden, be
zel.
Jeeps en motoren patrouilleerden
door de straten van de stad. In de
afgelgpen nacht waren nieuwe ver-
sterkingen van de regering aange-
komen, waardoor het totaal aantal
manschappen werd gebracht op
3000, o.m. voorzien van lichte tanks
De havenarbeiders een aantal
van 1500, die te Duinkerken staken
voor hogere lonen hadden hun
„fort" gebouwd binnen een met sta-
len muren omgeven terrein, dat
door de Duitsers was aangelegd om
Duinkerken tegen "een aanval van
zee uit te beschermen.
Zij trokken er in, toen het C.G.T.
(het onder communistische leiding
staande Algemeen Vakverbond) op
Woensdagavond mededeelde, dat 't
besloten had een algemene haven-
staking van onbeperkte duur in ge
heel Frankrijk, te beginnen op
Maandag a.s.,uit te roepen.
Het Algemeen Vakverbond (CGT)
heeft een algemene staking te Duin
kerken uitgeroepen, welke heden
zal beginnen als protest tegen het
verdrijven van de stakers uit hun
„stakingshoofdkwartier" door de
troepen.
In Venezuela dreigt een revolutie.
Hoge officieren zouden het aftreden
hebben geeist van president Ro-
mulo Gallegos. De officieren eisen
dat er een kabinetswijziging moet
komen. Zaterdag heeft president
Gallegos een decreet uitgevaardigd
volgens hetwelk de vrijheid van
vergadering is opgeheven. Te Cara
cas, de hoofdstad van het land, is
de staat van beleg afgekondigd. Vol
gens het Franse persbureau A.F.P.
meldt het decreet verder nog, „dat
er zich gebeurtenissen hebben voor
gedaan, die de sociale en economi-
sche rust van het land kunnen ver
storen".
„Berg was een beul", vertelcle
een der getuigen in de zaak tegen
de vroegere commandant van het
concentratiekamp Amersfoort,
maar vergeleken bij Kotalla, was
Berg (de latere commandant, die
dezer dagen voorkwam) een hei-
lige". Dit commentaar was reeds
voldoende, om in deze verdachte
de grootste beul van het kamp te
weten, misschien wel de grootste
beul van alle kampen, zelfs van
de Duitse.
Vroeger een eenvoudig kantoor-
bediende, kwam hij bij de S.S. te-
recht en verlaagde tot een der erg-
ste uit het kamp, waar de zeven
beulen de gevangenen het leven So
vreselijk hebben gemaakt, dat tal
rijke getuigen zich nu bij de verho-
ren nog niet kunnen beheersen.
Reeds onmiddellijk merkte de
verdediger van Kotalla Zaterdag.
morgen op, dat verschillende getui
gen a decharge niet wilden ver-
schijnen, omdat zij er tegen opzagen
het goede van zijn client naar voren
te halen, doch de president Prof. Dr.
van Hamel gaf te verstaan, dat deze
mensen moesten verschijnen omdat
de Nederlandse rechtspraak volledig
dient te zijn, ook voor de ergste de-
linquenten. Hierna begon de zltting,
die wederom, evenals bij de vorige
tegen Berg, een aaneenschakelmg
werd van ellende, mishandeiingen,
bestialiteit en onmenselijkheden.
Een der getuigen vertelde uitvoe-
rig, hoe deze lieden zich gedragen
hebben op Nieuwjaar 1945, toen zij
stomdronken in de barakken ver-
schenen en de gevangenen naar de
appelplaats ranselden. Daar moesten
zij alien hurkend en rollend rond-
gaan en de bewakers sprongen er-
tussen als dolle beesten, ter wij 1 zij
de slachtoffers sloegen en trapten.
Na afloop moesten 130 van de ergste
mishandelden in het hospitaal wor
den opgenomen. Een andere getuige
deed een bitter verhaal over gevan
genen, die op het vliegveld Soester.
berg bij een bombardement zwaar
gewond raakten. 's Avonds bij het
appel beval Kotalla dat zij eveneens
dienden te verschijnen, maar op de
BInnenplaats vielen ze bewusteioos
en ook dezen moesten in het hospi
taal worden opgenomen. Het vrese-
lijkste verh'aal echter werd voorge
lezen van een getuige, die had mee.
gemaakt, dat Kotalla eens in de tim-
merwerkplaats verscheen en een
aantal gevangenen naar de cirkei-
zagen dwong, waar hen vingers en
handen werden afgezaagd. Hijzell
stond bij deze nieuwe vmding
grijnslachend toe te zien terwijl de
doktoren niets mochten doen, om de
slachtoffers te helpen.
Zo werden de getuigenverkiarm-
gen alien een ernstige aanklacht
tegen deze vroegere commandant en
vele mishandeiingen komen nu aan
het licht, waarvan de aard nog niet
bekend was. E5h S.D.-man, die later
eveneens als gevangene in het kamp
terecht kwam, vertelde tenslotte
nog, hoe verdachte dagelijks dron-
ken was en dan als een beestmens
te keer ging. Kotalla poogde deze
getuige bij het hof zwart te maken
door te zeggen, dat hij niet anders
dan probeerde, om een goed voetje
bij de commandant te krijgen. Verd
zou dan over dit aanbod zo veront-
waardigd zijn geweest, dat hij hem
een aframmeling gegeven had. Doch
de getuigende verbalisanten wezen
er het Hof op, dat de verklaringen,
ook van deze vroegere S.D. man
juist de meritaliteit van verd. schil-
derden.
Op 29 November zal het requlsi
toir gehouden worden.
De Italiaanse Premier, Alcide de
Gasperi, die te Brussel is aangeko-
men, heeft Zaterdag een lange be-
spreking met Spaak gehad. De beide
staatslieden hebben de internatio
nal toestand besproken en o.m.
ook de West-Europese Unie.
Men denkt te Brussel niet dat
Italie bijzonder verlangend is on
middellijk lid te worden van de
West-Europese Unie.
sjou. In een communique van het
ministerie van defensie wordt ge
zegd, dat de regeringstroepen in de
afgelopen 24 uur de communisten
in dit gebied 2000 man verliezen
hebben toegebracht. Berichten der
centrale regering gewagen van
voortdurende aanvallen van de
luchtmacht zonder noemenswaardige
tegenstand, waarbij zware verliezen
aan de communistische troepen zou
den worden toegebracht. Uit Peking
wordt gemeld, dat regeringstroepen
de spoorweg van Peiping naar
Tientsin verdedigen, daar men ver-
wacht, dat pogingen gedaan zullen
worden om deze verbinding af te
snijden.
Reuter verneemt van een woord-
voerder der centrale Chinese re
gering te Nanking, dat drie door
de communisten aangevoerde le-
gers „tijdelijk Djantsjean, 25 km
ten oosten van Soetsjou omsin-
geld hadden". Door generaal
Hoeang Pei Tao werden zij ech
ter, aldus de woordvoerder, terug-
geslagen.
Tussen deze stad en Soetsjou, bij
Pajitsji, zijn zware gevechten aan
de gang. De woordvoerder wist niet
te zeggen, wie thans Siantsjen, ten
oosten van het grote kanaal, bezat.
In Soehsien hebben straatgevechten
plaats.
Uit San Francisco wordt gemeld,
dat mevrouw Tsjang Kai Sjek een
dringend beroep op de Amerikanen
heeft gedaan om onmiddellijke hulp
aan de Chinese regering. Hierbij
stonden ook de Amerikaanse belan-
gen op het spel, zei zij, want als „de
communisten Azie zouden verove
ren", was Amerika eveneens ver-
zwakt.
De nieuwe minister van financien
der centrale Chinese regering. Hsoe
Kan, heeft een plan opgesteld voor
nauwere economische samenwerking
met de Verenigde Staten.
De verdediging in en om Sjanghai
wordt snel versterkt volgens een
viermaandenprogram, dat officieel
„versterking der wintervoorzorgen'
wordt genoemd, doch volgens Reu
ter in werkelijkheid tegen elke
mogelijke communistische opstand
in de stad is gericht.
Alle spoorwegstations, kaden en
voornaamste hoofdwegen worden
gecontroleerd om te voorkomen,
dat communisten de stad binnen
komen. Alle optochten en stakingen
zijn verboden.
Zaterdagmiddag heeft de 44-ja-
rige bakkersknechf A. L. te Maas
tricht zijn 41-jarige echfgenote met
een bijl zodanig op het hoofd ge-
slagen, dat de getroffene enkele
uren later tengevolge van een
schedelbasisfractuur in het zieken-
huis is overleden.
Aanleiding tot de daad, welke
blijkbaar in zeer overspannen toe.
stand is gepleegd, was een twist
over voorwaarden tot echtschei-
ding tussen man en vrouw. Kort
na zijn daad is de man door de
politie gearresteerd toen hij doel-
loos door de stad zwierf.
II'
(Van onze eigen redacteur).
ENKHUIZEN, Maandagmorgen.
Toen wij hedenmorgen Enkhuizen
kwamen binnenrijden, konden wij
hier en daar aan de saamgegroepte
mensen wel merken, dat men nog
steeds onder de indruk is van het
Te Heerlen zijn Zaterdag en Zon
dag voor het wereldkampioenschap
dammen, twee ronden gespeeld. De
uitslagen zijn:
PostDamesmaecker 2U
KellerGhestem 11
LarosPerot 92
RoozenburgRastan 2U
Van der StaayVerpoest 11
Roozenburg had Zondag vrij, De
tien anderen speelden de voigende
partijen:
PerotVerpoest 02
Van der StaayRostan 2U
GhestemDamesmacker 2U
KellerChiland 11
PostLaros 1-
Roozenburg leidt met 16 punten,
Chestem staat 2 met 12, Keller 3,
met elf punten.
De Sovjets te Berlijn hebben
Zondag politie-agenten uit de Sov-
jet-sector by alle brandweerwa-
gens in de Sovjet-sector doen pos-
ten om te voorkomen, dat deze
zullen uitrukken op een oproep
uit de Britse, Amerikaanse of
Franse sectoren. Tezelfder tijd
werden alle brandweerstations in
de Russische sector door de poli
tie bezet.
De hoofdpost van de Berlijnse
brandweer, die juist binnen de
Amerikaanse zijde van grens tussen
de Sovjet- en Amerikaanse sector
is gelegen, werd door de politie uit
de westelijke sectoren bezet met het
oog op eventuele pogingen om ma-
teriaal naar het oosten te transpor-
teren. Ook de brandweerstations in
de Franse sector werden bezet, na-
dat de Fransen Karl Feierabend, de
Sovjet-gezinde Berlijnse brandweer-
commandant, die er van verdacht
wordt betrokken te zijn bij pogingen
om materiaal weg te halen, hadden
laten arresteren.
Tot dusverre functionneerde de
Berlijnse brandweer als een enkele
organisatie.
Zaterdag werden de technische
leider van de Berlijnse brandweer,
Richard Marx, en een afdelings-
leider. Willi Lippstreun, op last van
de Sovjet-autoriteiten in de Sovjet-
sector gearresteerd. Beiden zijn
anti-communisten.
Later is Karl Feierabend weer op
vrije voeten gesteld. Ook Richard
Marx en Willi Lippstreun, gearres
teerd in de Sovjet-sector, zijn weer
vrij. Een en ander is meegedeeld in
een verklaring van Berlin's waar-
nemened burgemeester dr. Friedens-
burg.
tragisch gebeuren, dat Vrijdagavond
op het buitendijkse bij de schiet-
berg heeft plaatsgehad. Voor de
H.B.S. stonden de leerlingen bijeen,
en men kon op de gezichten der
jongens en meisjes wel lezen, dat
hen evenzeer als iedereen in de
stad, dit afschuwelijk gebeuren ge-
troffen heeft. De 15-jarige B., die
het 16-jarige meisje Annie Rolle
vermoordde, was immers een van
hen, een leerling van de 3e klasse.
„Ziet u, mijnheer", zeide een van
deze jongens, „dat is juist het vre
selijke, dat wij niet kunnen begrij-
pen hoe Matthie tot deze daad is
gekomen. Hij was een jongen zoals
wij allemaal, er was niets bijzon-
ders aan hem. Nooit hebben wij aan
hem kunnen merken, dat hij opge-
wonden was of dat hij met een
waandenkbeeld rondliep. Wij staan
voor een raadsel".
En inderdaad, deze 15-jarige jon
gen had, volgens de verklaring van
mensen, die hem goed kennen, geen
enkel complex, dat hem tot deze
daad kon brengen. Hij was kalm en
rustig, van nette familie, een be-
schaafde jongen, die steeds een
prettige indruk maakte op hen, die
met hem omgingen. Men vraagt zich
dus af: hoe kon deze jongeman hier-
toe komen? Wat waren de motieven
tot zijn daad?
De motieven
Over de motieven, die Matthie B.
tot zijn daad geleid hebben, tast de
politie en tast heel de stad nog
steeds in het duister. Er waren er,
die meenden. dat bij de moord een
zedendelict in het spel zou zijn.
Niets is minder waar. Dr. Hulst uit
Leiden, die sectie op het lijk ver-
richtte, en de politie, die de dader
aan een streng verhoor onderwierp,
verklaarden eenstemmig, dat er van
dit alles geen sprake is.
Wat waren dan wel de motieven?
Een ziekelijke fantasie, een tijdelijke
verstandelijke inzinking? Men is ge-
neigd dit laatste aan te nemen.
Maar de burgemeester verklaarde
als hoofd van de politie aan onze
correspondent, dat de jongen onmo-
gelijk beinvloed kon zijn door de
z.g. beeldromans of door andere
verkeerde lectuur. Wel luisterde hij
veel naar radio-hoorspelen en het
is natuurlijk rqogelijk. dat de fanta
sie van de jongen hierdoor ten
kwade bei'nvloed is geworden. Maar
ook deze verklaring voldoet slechts
ten dele.
Onmogelljk!
Men neme de nuchtere feiten. Na-
dat de jongen zijn daad had bedre-
ven, hield hij deze verborgen. Nie
mand merkte aan hem enige ner-
vositeit of opwinding. Integendeel.
Hij gedroeg zich kalm. Toen hij
Vrijdagavond thuiskwam, heeft hij
zelfs een gebakje gegeten en is
daarna rustig naar bed gegaan. De
andere morgen kwam de vader van
het slachtoffer hij hem informeren.
of hij wist waar het meisje was. Hij
heeft deze man toen kalm te woord
gestaan en gezegd. dat hij niet wist
waar het meisje zich bevond. Daar
na is hij weer naar zijn kamer ge
gaan.
Pas een uur nadat het lijk Zater
dagmiddag om half 2 gevonden was.
is hij zich eigenerbeweging bij de
politie gaan melden. Hij deed daar
een fantastisch verhaal en bekende
daarna de daad gepleegd te hebben.
De waarheid?
De politie heeft enige waardevolle
aanwijzingen naar de motieven van
de moord. Het meisje bezat name-
lijk een dagboek, waarin fantasti-
sche dingen stonden. De politie laat
zich hierover niet uit, doch een
markante zinsnede uit dit dagboek
is thans toch bekend geworden.
Ergens staat in duidelijk schrift: „Ik
zal vermoord worden, maar Matthie
zal mij helpen!" Men kan dit na
tuurlijk tweeledig opvatten. Want
men kan er ook uit lezen, dat de
jongen haar zou helpen om ver
moord te worden! En die verklaring
lijkt van de kant van de da
der niet onwaarschijnlijk, te meer
daar de jongen naar veler opvatting
een normale psychologische consti
tute bezat. De beide jongemensen
hebben 'n vreselijk spel bedreven,
waarbij de fantasie hen parten heeft
gespeeld. Zij zijn zo in dit spel op-
gegaan, dat ze tot de daad zijn ge
komen. die ze geen van beiden ge-
wild hadden. Men neme de om-
standigheden maar eens in ogen-
schouw, waaronder deze moord
plaats vond.
Het meisje was met touwen aan
enige op de grond liggende palen
vastgebonden en de dader had haar
met een zelfgekochte dolk gruwe-
lijke verwondingen aan hals en
borst toegebracht. Dit wijst toch wel
op een ziekelijke fantasie, die bei
de kinderen geheel en al heeft be
invloed.
Twee kinderen, die elkaar reeds
twee jaren kenden, zijn het slacht
offer geworden van een waandenk
beeld, een gruwelijk spel, dat
zij misschien reeds lang in hun ge-
dachten gespeeld hadden en dat zij
thans tot werkelijkheid hebben ge
maakt.
Verslagenheld.
Is het wonder, dat de verslagen-
heid allerwege, zowel te Enkhuizen
als in de Streek, groot is. Geslach-
ten lang is zoiets hier niet voorge-
komen. En er heerste dan ook een
zenuwachtige, opgewonden stem
ming in de stad. Want niemand
weet er raad mee. Beide jonge
mensen zijn van nette familie, en
zoiets had men van hen juist het
allerlaatste verwacht.
De psychiater zal in het onder
zoek naar de motieven tot deze af-
schuwelijke daad hoogstwaarschijn-
lijk wel het laatste woord moeten
spreken.
