Ir. JOS. TH. J. CUYPERS OVERLEDEN
BEURS EN FINANCIëN
AKKERTJE
De bouwmeester van de St. Bavo
en Amsterdamse Effectenbeurs
RADIO
Brandstichting in H.-Hugowaard
in October 1944
Herstel veergelden op de Schelde
een nationale blunder?
VIER NIEUWE WONINGEN
WORDEN GEBOUWD
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Zaterdag 22 januari T949
PAG. 5
Een man met grote
reputatie
Doodstraf geëist
tegen Albrecht
Vier jaar wegens oorlogsmisdrijf
Zei U iets
Kamerleden bepleiten streekbelangen
Enkele voorstellen aangehouden
Kunst-kroniek
Marktberichten
DONDERDAGAVOND laat is te Meerssen bij Maastricht in de
ouderdom van 87 jaar overleden ir. Jos. Th. J. Cuypers, de
bouwmeester van de Kathedraal-Basiliek St. Bavo te Haarlem,
van de Amsterdamse Eifectenbeurs en van vele kerken in Ne
derland.
Ir. Joseph Theodorus Joannes Cuy.
pers werd, als zoon van de eveneens
bekende architect P. J. H. Cuypers,
op 10 Juni 1861 te Roermond gebo
ren. Zijn eerste opleiding ontving hij
aan de H.B.S. te Rolduc, hij studeer,
de daarna aan de Polytechnische
school te Delft, welke hij in 1883 als
civiel en bouwkundig ingenieur ver
liet. Na een studiereis naar Frank
rijk, Italië en Duitsland in 1885
keerde hij te Roermond terug, waar
hij gedurende 25 jaar de technische
leiding had van het bureau van zijn
vader. Hier was hij vooral voor de
kerkbouw werkzaam en bouwde
onder meer vier kerken, doch bo
vendien behartigde hij tal van res
tauraties.
Tot Cuypers eerste werk behoort
het pension Oud-Leyerhoven te
Amsterdam. Later bouwde hij de
kerk van Nes en Zwaluwenbuurt
aan de Amstel te Amsterdam. Daar
op volgden o.a. de Rozenkranskerk
te Amsterdam, bedehuizen te Oegst.
geest, Zoeterwoude, Steenbergen,
's Hertogenbosch, Ginneken, Breda,
Schimmert Bussum, Utrecht, Haar
lem (kerk van Joh. de Dooper), En.
schede, Don n, Beverwijk en Sche-
veningen. In Rangoon bouwde hij
een katl l Jraal.
Zijn meest bekende werk is wel
de Kathedrale Kerk St. Bavo te
Haarlem, waarvoor, na enige jaren
van voorbereiding, op 15 Juni
1895 de eerste paal werd geslagen.
Op 25 Februari 1906 werd dit
bouwwerk, hoewel nog niet geheel
voltooid, in gebruik genomen.
Eerst op 27 Juni 1930 was de ka
thedraal voltooid.
Ook op het gebied van wereld
lijke gebouwen genoot Ir. Cuypers
een grote reputatie. Zijn bekendste
werk op dit gebied is ongetwijfeld
de Eff< enbeurs te Amsterdam.
Samenwerkende met zijn vader hield
hij zich jarenlang bezig met de her
opbouw van het kasteel Haarzuylen.
Van zijn werk op stedebouwkundig
gebied kan onder meer genoemd
worden zijn uitbreidingsplannen
voor Maastricht en het ombouwings-
plan van het Munster en het Mun
sterplein te Roermond.
Verder bouwde ir. Cuypers te
Amsterdam het R.K. Gymnasium, de
Boerhaavekliniek (in samenwerking
met Stuyt) en het Jezuieten-college
Te Nijmegen: de philosophische
school der Jezuieten. Voorts land.
huizen, woonhuizen in steden, win-
PROGRAMMA
ZONDAG 23 JANUARI
HILVERSUM I, 301 M.
S.OO Nieuws, 8.15 Muziek v. Tschai-
kowsky, 8.30 Hoogmis, 9.30 Nieuws,
9,45 Muziek van Handel, 12.15 Apo
logie, 12.35 Mezzo-sopraan, 12.40 Or
kest zonder naam, 13.00 Nieuws,
13.25 Orkest zonder naam, 13.50
Buffalo" Bill, 14.05 Solistenconcert.
14.45 Gesprek met Defresne, 14.55
Over volkshuisvesting, 15.05 Vervolg
solistenconcert, 15.40 Kamerorkest
en viool, 16.10 Voetbalreportage,
16.25 Liturgisch spel n. a. v. de In
ternationale Bidweek, 18.30 Voor de
strijdkrachten, 19.00 Kwartet, orgel
en bariton, 19.30 Nieuws, 19.45 Or
kest, 19.50 In 't Boeckhuys, 20.05 De
gewone man, 20.12 „Uit en Thuis"
22.37 Actualiteiten, 22.45 Avondgebed
en liturg, kalender, 23.00 Nieuws,
23.15 Avondconcert.
HILVERSUM II, 415 M.
8.00 Nieuws, 8.18 Strijkorkest. 8.30
Voor het platteland, 8.40 Ensemble,
9.15 Muziek met toelichting, 10.00
Trio, 10.30 Briefgeheim. 10.50 En
semble, 11.15 Triangel (kleinkunst),
12.00 Strijkorkest, 12.40 Ensemble,
13.00 Nieuws, 13.20 Zigeunermuziek,
14.00 Piano, 14.05 Boekenhalfuur,
14.30 Radio Philharm. Orkest en
vioolsolist, 15.30 Filmpraatje, 15.45
Mannenkoor, 16.15 Klavier, 16.35
Sportrevue, 17.00 Kinderkoor, 17.20
Guitaar, 17.30 Ome Keesje, 17.50
Voetbal, 18.00 Nieuws. 18.15 Boek
bespreking, 20,00 Nieuws. 20.15
Waltztime, 20.45 Hoorspel, 21.20 Va
riété, 22.00 Hersengymnastiek, 22.30
Viool en piano, 23.00 Nieuws, 23.15
Gramofoonmuziek.
MAANDAM 24 JANUARI
HILVERSUM I, 301 M.
7.00 Nieuws, 7.30 Orkest, 8.00 Nieuws,
8.15 Te Deum Laudamus, 8.45 Ka
mermuziek, 9.15 Ziekenbezoek, 9.30
Muziek bij het werk, 10.00 Piano,
11.00 Balletsuite van Bizet, 11.20 Le
zing, 11.40 Bas-bariton, 12.10 The
Masqueraders, 12.30 Weerpraatje,
12.33 Koor en solisten, 13.00 Nieuws,
13.15 Mandolinata, 13.45 Coro Bel-
monte, 14.00 Schoolradio, 14.35 Nel
son Mis van Haydn, 15,30 Kamermu
ziek, 16.45 Clavecimbel, 17.00 Voor
kleuters, 17.15 Orgel, 18.00 Pianoduo,
18.30 Voor de strijdkrachten, 19.00
Nieuws, 19.15 Onder de leeslamp,
19.45 Rationele groententeelt, 20.00
Nieuws, 20.15 Met band en plaat,
20.45 Hoorspel, 21.30 Koor, 22.00
Strijkorkest, 23.00 Nieuws, 23.15
Rallye Automobile Monte Carlo,
23.30 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II, 415 M.
7,00 Nieuws, 7,15 Muziek, 8.00 Het
Nieuws, 8.18 Filmselecties, 9.00 Gra
mofoonmuziek, 9.35 Gramofoonmu
ziek; 10.20Gcrshwin medley, 10,45
Voor de zieken, 11.25 Klarinet en
piano, 11.40 Voordracht, 12.00 Pro
menade orkest, 1Z.30 Weerpraatje
etc.. 12.38 Orkest, 13.00 Nieuws,
13.20 Accordeola, 13.50 Weense mu
ziek, 14.00 Sopraan en piano, 14.45
Opera, 15.35 H|orspel, 16.35 Spaanse
en Z..Amer. muziek, 17.00 De school
is uit, 17.30 The Ramblers, 18.00 Het
nieuws, 18.20 Frans cabaret, 19.U0
Klankbeeld, 19.30 Piano, 20.00 Het
Nieuws, 20.15 Bekende melodieën,
20.50 Ducdalf, 21.10 Orkest en viool,
22.10 Lezing over het Indonesische
vraagstuk. 22.25 De Notenkraker,
23.00 Nieuws, 23.15 Gevar. program
ma.
kels, scholen en fabrieken. Verder
leidde hij talrijke restauraties, o.a.
die van het stadhuis te Franeker,
kerken te Oldenzaal, Arnhem, Gou
da en Dordrecht.
Sedert 1910 was ir. Cuypers leider
van de kunstwerkplaatsen Cuypers
en Co. te Roermond. Vele der ge
noemde bouwwerken ontwierp hij
in samenwerking met zijn oudste
zoon Pierre Cuypers.
In 1897 was ir. Jos Cuypers intus
sen zijn vadgr opgevolgd als leraar
aan de Rijksnormaalschool voor Te
kenonderwijzers, de Kunstnijver
heidsschool en de Museumscholen te
Amsterdam. Voorts was hij docent
aan de cursus voor voortgezet en
hoger bouwonderwijs.
Ir. Cuypers is voorts op de voor
grond getreden als schrijver, spre
ker, docent en lid van vele vereni
gingen of commissies.
Van 19271932 was hij voorzitter
van het Comité Permanent Interna
tionale des Architectes te Parijs.
Zijp verdiensten zijn onder meer
erkend door zijn benoeming tot
Ridder in de Orcte van de Neder
landse Leeuw, Officier in de Orde
van Oranje Nassau en Ridder in de
Orde van de H. Gregorius de Grote.
De Procureur-Fiscaal bij het
Bijzonder Gerechtshof te Leeu
warden eiste Vrijdag de dood
straf tegen Wilhelm Albrecht,
ex-commandant van het ,,Aus-
senkommando" te Leeuwarden.
Schreieder, als getuige gehoord
verklaarde, dat de commandant
van het „Aussenkommando" voor
af een selectie maakte, waarna de
lijst met namen der te fusileren
personen naar Groningen werd
doorgezonden. Albrecht verklaarde
hierna het tegenovergestelde.
Albrecht, aldus mr. Wagenaar,
besliste over het leven van iedere
Fries, De naam Albrecht is in
Friesland een begrip geworden.
Stelselmatig oefende hij in deze
provincie een verschrikkelijke ter
reur uit; zonder enige vorm van
proces werden velen vermoord en
mishandeld. Van normaal geregel
de executies was volgens spr. geen
sprake. Het waren louter moord
partijen. Een grondig onderzoek
heeft onmogelijk kunnen plaats
hebben. Uitspraak op 31 Jan. a.s.
Sinds 1945 had hij zich uit het
practische werk teruggetrokken en
leefde sindsdien te Meerssen in de
schaduw van de basiliek, welke hij
had gerestaureerd. Op zijn 85ste ver.
jaardag bood de stad Roermond haar
stadgenoot de zilveren ere-penning
van Roermond aan.
In de middag van 12 October '44
werd Heerhugowaard opgeschrikt
door de komst van de Grüne Poii-
zei, die represailles kwam nemen,
in verband met de aanslag, die op
de spoorlijn AlkmaarDen Helder
op het gebied van de?e gemeente
was verricht. De Ortskonmiandant
Schansz uit Alkmaar had de leden
der Feldgendarmerie, Herburg en
Vogel, opdracht gegeven vier wo
ningen in Heerhugowaard m de
brand te steken. Zij vervoegden zich
allereerst op het gemeentehuis,
waar zij bij burgemeester Volkers
om adressen vroegen; deze voelde
daar weinig voor, doch onder be
dreiging dat anders zijn eigen hof
stede in de brand zou gaan, gaf hij
de namen op van de families Wage
naar en Wiering aan de Basserweg
en van twee families Gootjes aan
de Westdijk.
Deze families kregen 'n kwartier
tijd om wat huisraad in veiligheid
te brengen. Daarna kwamen de
„Herren" met blikken benzine en
staken de boel in brand.
Voor de Negende Kamer van het
Bijzonder Hof te Amsterdam stond
de Duitser Fritz Vogel voor dit oor
logsmisdrijf terecht. De gedupeerde
inwoners uit Heerhugowaard kwa
men getuigen. En al bleek dan, dat
verd. omstanders had toegestaan te
helpen bij het in veiligheid brengen
van het huisraad en dat het aan
hem te danken was, dat zoals de
a décharge gehoorde brandweerman
A. de Groot verklaarde een
schuur met drie wagon aardappelen
bij Wiering behouden bleef, uit de
overige verklaringen kwam toch
vast te staan, dat Vogel medeschul
dig was aan deze brandstichting.
Met Hauptman Herburg was hij
met benzine de woningen bin
nengegaan, die in brand stonden,
toen zij er uit kwamen.
Natuurlijk zei verdachte, dat hij
geen enkele woning in brand ge
stoken had; overigens beriep hij
zich op ambtelijk bevel.
Nog een ander feit was hem ten
laste gelegd, nl. mishandeling en
vrijheidsberoving.
De 60-jarige Jb. Heijnes had zich
begin Aug. '44 in Huize Voorhout
vervoegd om een ausweis, die hem
toestond na spertijd door Alkmaar
te gaan. Hij kwam bij Vogel terecht,
die hem naar Amsterdam verwees.
Na een woordenwisseling wees hij
Heijnes hardhandig de deur, waar
bij een handgemeen ontstond. Ge
volg was dat H., na enkele dagen
op het politiebureau te hebben ver
toefd, door Vogel naar de Euterpe-
straat werd gebracht; na een week
kwam hij weer vrij.
De Alkmaarder K. Valk, die we
gens het organiseren van weer-
machtspalen op Voorhout zat, was
er getuige van, dat de arrestant
Martinus. een oud-officier, die later
gefusilleerd is, door de tuindeuren
ontvluchtte, doch al spoedig weer
gegrepen was en o.a. door Vogel
mishandeld werd. Verd. ontkende
ook in dit geval, zoals in het geval-
Heijnes.
De procureur-fiscaal hield een
uitvoerig juridisch betoog over de
berechting van Duitse oorlogsmis
dadigers en wees er op, dat de aan
verd. ten laste gelegde feiten van
brandstichting en vrijheidsberoving
vallen onder de oorlogsmisdrijven
volgens het Landoorlogreglement.
Bij deze brandstichting was geen
kwestie van oorlogsnoodzaak, ter
wijl ook volgens het Duits mili
tair wetboek een bevel niet op
gevolgd mag worden, als het leidt
tot een strafbaar feit.
Ook als represaille was deze
brandstichting in strijd met het
Landoorlogsreglement.
Er was dus geen enkele grond
voor uitsluiting van straf. De proc.-
fiscaal. nam aan. dat verd. wel meer
zijn handen gebruikt had, dan in de
beschaafde wereld geduld kan wor
den. Ofschoon de maximumstraf
voor brandstichting 20 jaar was
zelfs de doodstraf zou geëist kun
nen worden en voor het tweede
feit 14 jaar eiste de proc.-fiscaal
met het oog on de omstandigheden
4 jaar met aftrek van de tiid. in
Nederland in voorarrest doorge
bracht (ca. 1 jaar). Uitspraak 4 Febr.
Weer Duitse films
in ons land
De eerste na-oorlogse Duitse film
..De moordenaars zijn onder ons"
'Die moorder sind unter uns) is
Vrijdag na herkeuring door de Cen
trale Commissie voor de Filmkeu
ring voor vertoning in Nederland
vrijgegeven.
Nooit geweten, dat er verband
bestond tussen drank en woning
bouw, tenzij er vroeger wel eens
boze tongen waren, die beweer
den, dat bouwvakarbeiders wel
een slokje lusten. Ik heb nooit
gehoord, dat het gevolg daarvan
was, dat er zo iets als torens van
Babel werden gebouwd, maar
het is ook weer zo, dat de hele
wereld op een babelbouw ge
lijkt, sinds de hoogmoedige
mensheid zich aan veelsoortige
godendiénst schuldig maakt. Wij
doen bijv., en dat is vooral met
de opgroeiende jeugd het geval,
maar net oj we nog zo rijk zijn
als voor de oorlog, en de men
sen, die versobering preken,
vervullen de rol van de stemmen,
die roepen in de woestijn. Minis
ter Mansholt heeft al eens eer
der betoogd, dat er thans 60%
meer sterke drank gedronken
wordt dan voor de oorlog en nu
moesten we of men! zolang
met karige rantsoentjes toe.
Hoewel we wel eens graag zou
den willen horen, wat de bezui
niging op de deviezen, volgens
minister In t Veld ten gerieve
van de huizenbouw bedraagt, als
er minder jenever gedronken
wordt, zo kan toch gezegd wor
den, dat alles, wat werkelijk bij
draagt tot het benutten van
de kos lelijke deviezen, gedaan
moet worden. Als men zijn doel
met dergelijke propagandistische
opmerkingen maar niet voorbij
schiet. Want er bestond en be
staat wel verband tussen luxe en
zwarte bouw en ik heb wel eens
gehoord, dat het bedrag dat door
die zwarte bouw aan deviezen
verloren ging voor de geoorloof
de bouw, ook in de mïllioenen
liep
Bestrijding toekomstige
werkloosheid
Met het oog op de mogelijk
heid dat ons land door de wisse
lingen in de conjunctuur nog weer
eens zal worden bedreigd door
massawerkloosheid, heeft de rege
ring besloten reeds thans te dien
aanzien maatregelen voor te be
reiden, die in werking kunnen
worden gesteld, indien onverhoopt
opnieuw tekenen van een conjunc
tuuromslag voelbaar zouden wor
den.
In verband daarmede is overge
gaan tot instelling van een inter,
departementale commissie voor de
werkgelegenheid, waarin alle minis
teries zijn vertegenwoordigd, die op
het voorkomen van werkloosheid in
vloed kunnen uitoefenen. Deze com
missie zal omtrent voorgenomen
maatregelen regelmatig overleg ple
gen met de Stichting van de Arbeid.
Als voorzitter is aangewezen mr. dr.
A. A. van Rhijn, secretaris-generaal
van het Min. van Sociale Zaken.
KOERSEN VAN AMSTERDAM
167
e exdiv
ACTIEVE AANDELEN
Koloniale Bank A
Ned.-Indische Handels Bank A
Ned Handel-Mij cvA
Alg Kunstzijde Urne A
Bergh J 250-1000 A
v Berkel's Patent A
Calvé-Delft cvA
Kon Ned Hoogovens A
Lever Br Unilever cvA
Philips Gloeilampen gbvA
Wilton-Feijenoord A
Dordtse Petroleum A
Kon Petroleum A
Amsterdam Rubber A
Bandar Rubber A
Holl -Amerika Lijn A
Java-China-Japan Lijn A
KNSM Nat bez v A
Kon Pakketv Mij A
OBLIGATIES EN PANDBRIEVEN
vor k Ie tape l tape
20 Jn. 21 Jn. 21 Jn.
95' a
117'/j
1581/r
1621/4
302
111
149
1871/.
262
2241/,
164i/2
284
314
167%
153
167i/a
1531,,.
147
1671/a
162%
2551/j
223
3121/4
167
941/.
117®/4
160
1621/4
298
1111/2
145
188
254
222%
165
2841/4
311
1521/4
166
153
1451/4
168
Ned Scheepv Unie
A
Rotterdamse Lloyd
A
Stoomv Mil Nederland
A
HVA
A
Javase Cultuux
A
Ned -Ind Suiker Unie
A
Vei Vorstenlanden
A
Deli-Batavia Mij.
A
Deli-Maatschappij
A
Senembah Mij
A
ACTIEVE OBLIGATIES
Nederland 1948
3'f-
dito 1947
3'/>-3
dito 1937
3
S-lenmg 1000
3
Invest cert
3
Ned 1962-64
z.bel
dito
ra.bel
NWS 1000
2'/>
Nederl lOOSp C
2'/.
N -Ind 1000 '37 A
3
175
168%
1541/2
169%
177
94
106
106
501/a
1481/a 1451/1
158i/i 1571/.
153
100ft
9735
98
IOO1/4
98%
99i'4
99'/,
80"/..
101%
96%
v.k. 21 J11.
Kon Petroleum
Deh Spoorweg
N -1 Spoorw '02
3'/. 103"/..
37. 94
37. 77
103%
941/4
AANDELEN
Lev Br 6%
pA
141'/,
141V«
Idem 4%
pA
105i/4
105%
Aniem
A
106
107
N -Ind Gas
A
123
124
N -1 Sp -Mij
A
33i/j
33ft
Sem -Cher
A
14
13
VOORL GENOT
Alb
N A
NA
Heyn
Vredestyn
Fitting
Walvisehv
Nrd 1 Verz.v
Schokbeton
ZwitsaJ
AAND
189 189i/.
128
88
117
79' h
138
105
127
863/4
118
78'/.
136
104
AMERIKAANSE FONDSEN
Anaconda
Bethl.St
Chrysler
Gen Motor
Int Nick
cvA
cv A
cv A
cvA
cv A
34%
991/2
II51/4
571/.
30%
34%
991/2
Kennec
Rep Steel
U S Steel
Cit Serv
Nrth Am
Com OU
MldC Oil
Philips
Shell
Tidewat
Baltimore
Miss K T
N V Cent
Pennsvlv
cvA
cv A
cvA
cv A
cvA
cv A
cv A
cv A
cvA
cvA
cvA
cvA
cv A
cv A
57V»
73%
461/a
461/a
15»/,
57
57%
401/j
24
24
91/2
4i/t
113/4
16%
I661/4
154V,
1691/a
17474
92
1041/2
IO41/2
50
1453/4
10Ó-/8
152
100%
97%
97%
100%
98%
997.:
99 A
803/4
101'/4
96"/..
57l/a
72%
473/4
15%
571/2
403,4
243/,
O1)/,
(Van onze parlementaire redacteur)
De pleidooien voor de regionale
belangen werden ook gisteren bij <le
verdere behandeling van de begro
ting van „Verkeer en Waterstaat"
voortgezet. De heer Posthumus (P.v.
d.A.) trachtte hierop wel een uit
zondering te maken door zijn mede
afgevaardigden voor ogen te hou
den, dat boven die be.angen toch
de plicht van de minister bleef
staan om de verdelende rechtvaar
digheid te betrachten, maar even
later hoorde men ook hem pleiten
voor verschillende specifieke zaken.
Zo voor het recht van Vlissingen
op goede treinverbindingen, voor de
weg Amsterdam-Utrecht, voor de
weg Sneek-Joure, waaraan nog maar
een klein stukje ontbrak, voor de
havenbelangen voor Brcskens en
voor de wenselijkheid om althans
het passagiersvervoer over de Wes
ter-Schelde vrij te laten. Verschil
lende van deze wenselijkheden wa
ren reeds door voor hem komende
sprekers aangeroerd, in totaal niet
minder dan zeventien.
Bij de verdediigng van de Zeeuw
se belangen ging de Zeeuw v. d.
Feltz (C.H.) voorop. Spreken andere
leden van Breskens, hij naar de ver
trouwde zegswijze van de streek
„Bresjens". Verontwaardigd wees
hij er op. dat Breskens eerst een
binnenhaven beloofd werd, terwijl
hij nu de indruk kreeg, dat de
regering terugkrabbelde. Ook bracht
hij de ontstemming van de Zeeu
wen over, die gewekt is door het
gerucht, dat men op de Schelde
weer veergelden zou willen heffen.
i-1"'
Wat doet men als een gebouw moet worden verplaatst Meestal
wordt hét afgebroken en weer opgetrokken, waar men het heb1
ben wil. Niet aldus geschiedde met het glazen bezoekersrestau
rant op het vliegveld Schiphol, dat naar de zuidzijde van het
nieuwe stationsgebouw moest verhuizen. Het hele geval werd
op wielen gezet en voetje voor voetje met lieren en een zware
vrachtauto over een afstand van ruim 300 meter naar zijn
nieuwe basis vervoerd.
Hij waarschuwde de minister bij
voorbaat, dat dit niet minder dan
een nationale blunder zou zijn.
De Twentse heer Engeibertink
(K.V.P.) liet de Zeeuwen, die in de
fractie thans geen eigen vertegen
woordiger meer hebben, eveneens
niet in de steek. Hij meende, dat
over de kwestie van de veergelden
overleg was gepleegd met de pro
vincie Zeeland, een overleg, dat niet
tot resultaten had geleid. De be
slissing was dus nu aan de minister.
Daarna trad dezelfde afgevaardig
de in het krijt voor de speciale be
langen van zijn eigen streek. Water
schappen in het Oosten des lands
worden op het ogenblik de dupe
van verwaarlozingen over de grens.
Met bizondere kracht kwam de
heer Engeibertink op voor de kana
lisatie van de Gelderse IJsel. Men
moet in het Oosten van het land
leven om te weten wat dit probleem
betekent. De IJssel betekent de toe
gang tot de kanalen. Overijssel,
Drente en een stuk van Gelderland
is dit object de poort naar een be
tere toekomst.
Wat het Amsterdams Rijnkanaal
en dat naar Almelo betreft, had de
heer Engeibertink er reeds op ge
wezen, dat uitstel het object niet
goedkoper maakt.
Mej. Tendeloo (P.v.d.A.) liet als
laatste spreker ook haar Amster
damse hart naar het Amst. Rijn
kanaal uitgaan, daarbij aanvaarding
van het Amsterdamse aanbod, voor
schot van 2 millioen, bepleitend.
De minister maakte nog een be
gin met het beantwoorden van de
verschillende sprekers. Zijn deskun
digheid als ambtenaar sloot niet uit,
dat hij als minister toch voor een
gans andere taak kwam te staan,
zodat ook hij tijd voor bezinning
nodig had. Twee grote vraagstukken
vragen vooral zijn aandacht. Rege-
'ing van het autovervoer goederen
en dat van personen. De regeling
van de laatste materie laat hem
minder vrijheid, omdat hier reeds
een regeling bestaat.
Dinsdag gaat de minister verder.
Inbrekers gesnapt'
Donderdagmorgen deed P. Klerkx.
meubelwinkeiier te Waalwijk aan
gifte, dat er bij hem was ingebro
ken. Er werd voor een waarde van
circa f 5000.aan vloerkleden, ta
felkleden en bedspreien ontvreemd
Bij de wegcontrole op de Rijks
straatweg DordrechtRotterdam
werd door de Rijksverkeerspolitie
een wagen aangetroffen met kleden
De inzittenden, enige Rotterdam
mers, konden geen verklaring van
de herkomst geven. Zij werden
daarop met auto en inhoud naar
het politiebureau te Dordrecht
overgebracht en vervolgens op
transport gesteld naar Waalwijk.
RAAD OBDAM
De raad dezer gemeente kwam
19 Januari in openbare vergadering
bjjeen onder voorzitterschap van
burgemeester de Boer. Afwezig
de heer P. de Boer. De vergadering
werd geopend met gebed. De voor
zitter wenste in hartelijke bewoor
dingen de aanwezigen een zalig
nieuwjaar, met hun gezinnen en
hoopte hen toe van rampen bevrijd
te moge blijven. Vijf nieuwe wonin
gen zijn gereed en in gebruik geno
men. Dit jaar zal wederom 2 wonin
gen gebouwd worden. 2 particulie
ren zullen voor eigen rekening
gaan bouwen. Ged. Staten hebben
bericht dat de verhoging van het
presentiegeld van de leden van de
Raad, zoals geraamd was bij de be
groting, niet door kan gaan omdat
de door dit college hiervoor vastge
stelde normen worden overschreden
De gemeente Obdam zxl in 1949
2 woningen moge bonwen van 270
M3 ieder. En de kans is niet denk
beeldig dat er nog een gebouwd
zal mogen worden. Voor het inrich
ten van woongelegenheden in schu
ren zal 60 pCt. subsidie te verkrij
gen zijn tot een maximum van
f 1440.—
De aanvragers van de eerste
bouwvergunning met subsidie heb
ben vergunning om hun plannen tot
het houwen van hun huizen tot uit
voering te brengen. Indertijd is
door de raad besloten 60 pCt. van
de bouwkosten, zoals die door het
Rijk werden goedgekeurd als 1ste
hypotheek te verstrekken; deze
vastgestelde bouwkosten belopen
f 16.813, zodat 60 pCt hiervan be
draagt f 10.087. Voor de twee in
1949 te bouwen huizen hebben zich
twee gegadigden gemeld, een van
de gegadigden wilde zijn huis ver
bouwen, echter waren de kosten
veel te hoog. zodat nieuwbouw
voordeliger zal zijn. Deze aanvra
gers vragen ook een le hypotheek
groot 60 pCt. van de kosten, welke
le hypotheek geraamd wordt op
f 7000.—.
H. de Wijs zou zich eerst willen
overtuigen van de noodzakelijkheid
van de aanvragen en wilde eerst
meer bekendheid aan deze bouw-
subsidies geven.
De voorzitter ziet liever particu
lieren bouwen, dan dat de gemeen
te er toe zou moeten overgaan.
Het voorstel van de heer de Wijs
werd niet gesteund.
Voorgesteld werd een geldlening
onder le hypotheek verband te
verstrekken aan de 5 aanvragers
groot resp. f 10.000, f 10.00, f 7500
en f 7500 werd aangenomen.
Voorts te bevorderen het v 1 krij
gen van een 2de hypotheek ad 15
pCt. van het Rijk (de Gemeente is
voor 10 pCt. hiervan borg). De
rente van de bovengenoemde geld
leningen te stellen op de rente die
de gemeente zelf moet betalen,
(voor zover de Gemeente uit eigen
middelen de leningen verstrekt,
dan wordt het wettelijk tarief aan
gehouden). De aflossingen te stel
len op 2 pCt. Aan de leningen die
voorwaarden te verbinden die in do
aangegeven vorderingen zijn om
schreven en B. en W. wenselijk
voorkomt.
De afdeling Hoogwoud van de
Ned. Onderwijsvereniging verzocht
om adhesiebetuiging tot invoering
van Esperanto als verplicht leer
vak in het onderwijsprogramma
van alle Kweekscholen. Omdat B.
en W. niet kunnen beoordelen hoe
de onderwijsprogramma's behoren
te zijn ingericht, wordt voorgesteld
dit verzoek voor kennisgeving aan
te nemen, waarmee de Raad ac-
coord ging.
Voor de Kleuterschool te Hens
broek wordt een' subsidie gevraagd
van f 100.— voor 1949. B. en W.
stellen voor eenzelfde subsidie te
geven als de andere kleuterscholen
(die van Obdam en Spierdijk) deze
krijgen n.l. f 3,per leerling.
G. Keuning vraagt een bijdrage
in de reiskosten van zijn 2 zoons
die de Mulo bezoeken. Voorgesteld
wordt de helft van de reiskosten te
vergoeden, hetgeen werd aangeno
men.
Voor de zoon van Br. Molenaar,
die de BLO-school bezoekt te Alk
maar, zal 5/6 vergoed worden.
Het R.K. Schoolbestuur vraagt
een voorschot tot het maximale be
drag op de vergoeding 1949. Voor
gesteld wordt aan dit verzoek te
voldoen, hetgeen wordt aangenomen
Door omwonenden van de Aris-
witbrug is verzocht een lichtpunt
bij deze brug te plaatsen. Het PEN
bericht, dat buiten de stroomkos-
ten de vaste jaarlijkse kosten pl.m.
f 30.zullen bedragen. Voorge
steld wordt dit lichtpunt aan te
brengen. Aangenomen.
Ook werden nog een tweetal aan
vragen om lichtpunten te plaatsen
besproken. Echter ontbraken de
juiste gegevens, zodat dit laatste
nog werd aangehouden.
Volgde nog een mededeling van
het Prov, Waterleidingbedrijf, dat
dit bedrijf er aan denkt om de
Lutkedijk naar de Obdammerdijk
van waterleiding te voorzien voor
9 percelen, mits de gemeente Ob
dam jaarlijks nog boven de door
de betrokkenen te betalen abonne
menten 6 pet. van f 3744 betaalt en
dat gedurende een groot aantal ja
ren, omdat een verdere bebouwing
van de Lutkedijk door de heersen
de bebouwingsvoorschriften vrijwel
onmogelijk is. De aanliggende per
celen zullen bij weigering om aan
te sluiten moeten worden gedwon
gen om dit wel te doen, anders
komen ook de abonnementskosten
van deze percelen voor rekening
van de gemeente. De voorzitter
deelde mede dat een perceel niet
wilde aansluiten. De bijdrage van
de betrokkene was zo goed als ni
hil.
De heer De Wijs zag in het
licht van de Volksgezondheid een
reden de betrokkene van water
leiding te voorzien. De heer Hen-
selmans was ook overtuigd van
de noodzakelijkheid van waterlei
ding, echter de liefde moet njet
van één kant komen. Hjj betreurt
de kleine bijdrage van de betrok
kene. De heer E. Commandeur zou
zo ver willen gaan, dat de aan-
sluiters 50 pet. zullen bijdragen.
Een en ander was reden, dat dit
voorstel tot de volgende vergade
ring werd aangehouden.
Ged. Staten wensen te horen hoe
de Raad denkt over de f 1.- toe
slag per week voor de secretaris
en ontvanger. Voorgesteld wordt
hierover gunstig te beslissen. Aan
genomen.
De Polder „Berkmeer" vraagt
een kasgeldlening groot f 3000.-
voor een jaar, rente tegen wette
lijk tarief. Voorgesteld wordt deze
lening te verstrekken. Aangeno
men.
De overtollige kasgelden worden
bij de Coóp. Boerenleenbank belegd.
O.m. in verband met het door deze
bank le geven onderpand is een
rekening-courant-overeenkomst no
dig, zoals in voorgaande jaren. Voor
gesteld wordt hiertoe te besluiten.
Aangenomen.
De 5 woningen, die thans gereed
zijn, worden nog gefinancierd door
het Rijk. Echter moet voor deze
lening worden betaald 4 pet. Wan
neer zelf gelden kunnen worden
gevonden (dat zal dan voor 3% pet.
zijnl, dan komt de eventueel min
dere rente aan de gemeente (of
woningbouwvereniging) ten goede.
Voorgesteld wordt B. en W. te
machtigen om, zo de gelegenheid
zich voordoet, een leningsovereen
komst met een andere geldgever aan
te gaan. Het te lenen bedrag zal
ongeveer f 70.000 belopen. De raad
gaat hiermee accoord.
Suppletoire begroting voor de
aanleg van straten in het uitbrei
dingsplan.
Aangekocht werden 225.000 ste
nen f 10.125. 900 m3 zand f 3600.
Loon voor uitgraven straatprofiel
f 3000. Loon stratenmakers f 1500.
Toezicht f 700.
Tijdens de besprekingen, die hier
op volgden, kwamen nog andere
objecten ter sprake, die eventueel
gelijk zouden kunnen geschieden.
Een en ander was ooi-zaak dat dit
punt werd aangehouden tot de vol
gende vergadering.
De Bioscoopbond vraagt een ver
laging van de belasting op de bios
coopvoorstellingen. In het verzoek
worden de gemeenten - aangegeven
die minder heffen dan 35 pet.; dit
zijn er van de ruim 1000 gemeenten
in Nederland slechts 50, B. en W.
stellen voor dit-verzoek voor ken
nisgeving aan te nemen, omdat door
ons reeds een vermindering is aan
gebracht tot 35 pet. en omdat dit
percentage de grens is waar bene
den de gemeente in de rijksbijdrage
wordt bekort. Alles wacht nog op
de goedkeuring, aldus de voorzitter.
Wegens afwezigheid van P. de
Boer werd de instelling commissie
Woonruimtewet tot de volgende
vergadering aangehouden.
Besloten werd op het weggedeelte
van de Veiling tot aan de Horsten
burgstraat het parkeren te verbie
den. Een en ander zal wellicht nog
een aanvulling nodig hebben.
14 gegadigden zijn nog ingeschre
ven voor een woning.
Wethouder Hcnselmans beant
woordde de nieuwjaarswensen van
de voorzitter. Tevens werd de voor
zitter geluk gewenst met zijn her
stel. Wederkerig brachten leden van
de raad en wethouder de Haan hun
wensen voor het nieuwe jaar over.
Joh. Dekker gaf enige aanwiizin
neem een
In het kader van de Haagse Kunst-
maand en van de Benelux wordt
van 23 Januari tot en met 30 Febr.
een tentoonstelling van schilderijen
van de Belgische schilder Jan van
Puyenbroek in de Kunstzaal Plaats
alhier gehouden.
De eerste dirigent van het Resi
dentie-orkest, de heer Frits Schuur
man, is tot vast dirigent van het
orkest van Johannesburg benoemd
De commissie voor kunst en cul
tuur van de stad Johannesburg City
heeft deze benoeming met algemene
stemmen gedaan.
De heer Schuurman werd geko
zen uit 300 daarvoor in aanmerking
komende personen. Tweede dirigent
van het orkest is Gideon Fagan, die
op dit ogenblik concerten in Enge
land leidt.
De Internationale Poppententoon
stelling in de Dominicanenkerk te
Maastricht, waarvan de baten die
nen voor het steunwerk aan ver-
zetsslachtoffers van de Stichting
1940-45, werd tot nu toe door 15.000
mensen bezocht. Verschillende man
nenkoren uit Maastricht hebben on
de expositie gezongen. Hedenavond
zal de Maastrichtse Carnavalsver
eniging „De Tempeleers" een be
zoek brengen aan de tentoonstelling
en er een Maastrichtse carnavals
avond van maken. De culturele at
taché bij het Spaanse gezantschap
in Den Haag bracht Donderdag eed
bezoek.
De kortgeleden opgerichte Franz
Lehar-Gesellschaft te .Wenen is
voornemens in Wenen een stand
beeld ter nagedachtenis van Lehar
op te richten. Ook zal in het ver
volg ieder jaar in Wenen een Lehar-
festival gehouden worden.
Het dodenmasker en het doods
hemd van Gustav Mahler zijn door
diens dochter Anna Mahler, die in
Londen woonachtig is. aan de stad
Wenen geschonken. Beide voor
werpen werden door de dirigent
van de Weense Staatsopera. Josef
Krips, in het gebouw van de Oos
tenrijkse legatie te Londen in ont
vangst genomen en naar Wenen
overgebracht.
In 1948 heeft de Oostenrijkse
filmproductie weer een vooruitgang
kunnen boeken en zij is op weg om
zich van de gevolgen van de Duitse
bezetting en van de oorlog te her
stellen. 24 Oostenrijkse hoofdfilms
unq jebC uadojaSjB tap ui uann-ni
première beleefd, waaronder films
d'e ook reeds in het buitenland ver
toond worden, zoals „Der Prnress".
„Das andere Leben". „Der Engel
mit der Posaune", „Der himmlische
Walzer", enz. Voorts zullen binnen
kort nieuwe belangriike hoofdfilms
zoals de Beothovenfilm „Eroica".
vertoond worden.
ZWAAG. 21 Januari. Uien 7
8.50; bieten 67.70, prei 810. sav.
kool 6.5014.60. gele bewaarkool
6.907.80, rode kool 812.10, boerc.
kool 1116, spruitkool 3257, wit
lof 1529.80, breekpeen 5.506;
waspeen 13, knolselderie A 11, Ali-
canten 1.04—1.89, Goudreinetten 37
—87, pres. v. Engeland 40—95, Cox
Orange 431.07, Groninger Kroon
4375, Zoete Ermgaard 51—62, Jo
nathan 50—97; Pres. v. Holland 43—
50, Compt. de Paris 47—88, Confeven.
ce 59—75, Doyenne Ducam 80—1.73.
Soldat Laboureur 5282, Gieser
Wildeman 54—74; Winterian 40—74
Westl. louw 48—60. Gratiool 48—59.
St. Remy 5061.
WOGNUM, 21 Jan. Blauwe
eigenh. 6.90; witlof I 23—33 II 17
—28. Ill 1319, aanvoer 5500 k.g;
spruitkool 30—43, afw. 12—28, aan
voer 3750 kg; rode kool 10.50—
13.10; gele kool 8.50—8.90. groene
kool 9.40; boerekool 13; uien 7,40—
8.40; uien driel. 6,40; breekpeen
5.60—6.10; bieten 4.70—6.30; prei 8
—12; knolselderij 11—14; Goud-
reietten 47—81; Winterjan 89—72.
OBDAM. 21 Jan, Aangevoerd
30.000 kg peen: B 6.10, C 5.00; 25.000
kg bieten: A 6.30—6.40, B 4.70;
10.000 kg uien 8.40. grof 7.40; 6000
kg rade kool 9.40—10.90: 1700 kg
gele kool 7.90: 1000 kg sav. kool
9.30—15.40; 2000 kg spruiten A 28
—42. B 29.
ALKMAAR, 21 Jan. Witlof I
28—36, II 15—23; rode kool 7,30—
15; sav, kool 6,508; groene kool
13—19; spruitkool I 40—50. II 10—
30. extra 5460; boerekool 19—26:
andijvie 42—84; Winterpeen 5.50
6.60; wespeen 814; uien geen
aanvoer; prei 712; knolsoep 1 50
5; soepgroente 816,50; Bramlev
gen omtrent de zeer scherpe hoek Seedling 55; Groudreinette 56—80;
bij de ingqpg van de Kerkweg. In Groninger Kroon 58—70; Jonathan
onderzoek. Daarna sluiting 72; Gieser Wildeman 68—80
