Steeds meer stemmen tot een herziening
der verhoudingen in de Veiligheidsraad
Restauratie van de kerk in Wervershoof
Farstad Europees kampioen schaatsen
Merle Cochron
te Den Haag
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Maandag 7 Februari 1949
Waarom liet Noorwegen ons in de steek?
Taaie strijd?
V or rink's missie had alle
kenmerken van een noodsprong
electriciteit!
Er wordt iets groots verricht!
Een bouwpastoor kan tevreden zijn
DE GROTE PAROCHIEKERK van Wervershoof is jarenlang een
sieraad voor dit echt West-Friese dorp geweest, een sieraad
door zijn bouw en zijn machtige, hoog ten hemelreikende toren.
Het landschap wordt er door getekend en velen hebben hun
bewondering voor „de Kathedraal van West-Friesland" uitge
sproken. De laatste jaren dreigde daar echter een eind aan te
komen. De kerk, die pas een vijf en zeventig jaar staat, begon
bouwvallig te worden.
Broekman eindigde op de derde plaats
Verschillende records gebroken
PAG. 3
(Van onze correspondent)
Lake Success, 28 Januari.
Er is niet de minste twijfel aan, dat indien de Indonesische
kwestie in haar huidige phase ruim een maand eerder had kun
nen worden afgewikkeld, de resolutie die thans is aanvaard met
gemiddeld 7 stemmen voor en 4 onthoudingen (na 29 indivi
duele stemmingen over paragrafen en onderdelen van paragra
fen) er nooit door zou zijn gekomen. Een goede maand geleden
was het immers nog België, dat de kleine mogendheden van
VYest-Europa vertegenwoordigde. Thans zat België mede aan de
tafel als „geintereresseerde mogendheid", doch zonder de be
voegdheid een stem te kunnen uitbrengen of een resolutie of
amendementen te kunnen voorstellen. Noorwegen is nu immers
de volwaardige vertegenwoordiger der Westelijke „kleintjes".
„Noorwegen liet Nederland in de
steek, waar België het trouw was
gebleven", was het commentaar van
een der buitenlandse gedelegeerden
na de stemming. Hieraan mag toe
gevoegd worden, dat dit geen „hon
dentrouw" was. België's houding
telkenmale te kennen gegeven
door de afgevaardigden Nisot en
Van Langenhove, die ddarbij ook
geheel in de lijn van premier Spaak
bleven was ingegeven door een
zelfde zin voor verhoudingen, voor
wat juridisch wel en niet geoorloofd
is, als Argentinië aan de dag legde,
toen het zich onthield ten aanzien
van alle passages der resolutie, die
aan de nieuwe United Nations Com
mission in Indonesia (de opvolgster
van de Commissie van Goede Dien
sten) 'n grotere mate van bevoegd
heden toemeten, dan krachtens het
Handvest der V.N. veroorloofd is.
De kleine landen hebben na deze
episode inderdaad redenen te over
zich huiverig te gevoelen voor het
precedent, dat hierbij geschapen is
en waartegen de Nederlandse verte
genwoordiger dr. J. H. van Royen
in een magistrale redevoering alle
bedenkingen heeft vastgelegd, die
een land tegen de „curatele", waar
onder een dergelijke resolutie het
in feite stelt, kan maken.
Volgens het statuut van de Veilig
heidsraad rouleren telkenmale 6
landen, die bepaalde geografische
gebieden vertegenwoordigen, als
leden van de Raad. De vijf grote
mogendheden hebben een perma
nente zetel. Reeds eerder is de vraag
opgeworpen of deze roulerende
landen zichzelf vertegenwoordigen,
dan wel het gebied waarin zij gele
gen zijn. Het eerste is het geval. Dit
te meer, omdat in de loop der jaren
elk land zijn beurt aan de hoefijzer,
vormige tafel van Lake Success zal
krijgen.
Niettemin kan men meer en
meer stemmen vernemen, die aan
dringen op een herziening van de
verhoudingen in de Veiligheids
raad, op een wijze, die meer over
eenkomt met de huidige tendens
der wereldverhoudingen.
Alvorens daarop nader in te gaan,
nog een enkel woord over Noorwe-
gen's houding. Er is geen twijfel
aan, dat deze Scandinavische mo
gendheid onder sterke pressie <heeft
gestaan. De V.S. kan men gerust de
gangmakers van de resolutie noe
men; dat Cuba een equatoriaal
land met een zeer recente vrijheids
geschiedenis en China waar
van de nationalistische vertegen
woordiger in de Veiligheidsraad in
een uiterst moeilijk parket is, ge
zien de gebeurtenissen in eigen land
meegingen was alleszins ver
klaarbaar. Dat Noorwegen zich tot
de geestelijke vaders ervan wilde
rekenen (een rol waarvoor Enge
land en Canada niets voelden) was
een verrassing. Wat wilden de No
ren? De huidige Noorse regering
helt sterk naar de linkervleugel; de
Noorse afgevaardigde Finn Moe on
derschrijft deze lijn volkomen.
Daarbij zag men te Oslo hier klaar
blijkelijk een gerede gelegenheid om
met één klap in de gratie van zowel
Moskou als Washington te komen.
Het is diep tragisch, dat de mis
sie van Koos Vorrink naar Noor
wegen zich door het vliegongeluk
nooit heeft kunnen voltrekken.
Als iemand op voet van gelijk
heid met zijn socialistische colle
ga's in Oslo had kunnen spreken
was het zeker Vorrink geweest.
Maar de vraag doet zich voor,
waarom men van Den Haag uit
niet onmiddellijk, nadat Noorwe
gen zijn plaats aan de Raadstafel
had ingenomen, een intiem con
tact met Oslo had gelegd.
Men wist immers dat de kwestie
in bespreking was en dat Noorwe
gen met geheel andere ogen de In
donesische kwestie zou bezien dan
de Belgen dit hadden gedaan. De
missie van Vorrink in het huidige
tijdstip had alle kentekenen van 'n
noodsprong. Want op dat ogenblik
had Noorwegen reeds zijn plannen
te kennen gegeven, de resolutie te
steunen als mede-indiener. Het was
ondenkbaar, dat Oslo zich uit die
positie nog zou kunnen terugtrek
ken, of zich bij een stemming zou
kunnen onthouden.
Aangezien tenslotte ook het Ver
enigd Koninkrijk zijn stem aan het
ontwerp gaf, was het ondenkbaar,
dat Frankrijk in deze kwestie ge
bruik zou maken van het veto
recht. Gedurende het gehele debat
heeft de Franse vertegenwoordiger,
Parodi, slevh'ts enkle malen het
woord gevraagd, en dat uitsluitend
om op kwesties van bijkomstig be
lang te wijzen. Niettemin gaf men
in Franse kringen te verstaan aller
minst gelukkig te zijn over de in
houd van deze resolutie, die bij tijd
en wijle wellicht met betrekking
tot de Indo-Chinese situatie zou
kunnen worden herleefd.
Wat nu de verhoudingen in de
Veiligheidsraad betreft, volgt men
natuurlijk met grote spanning de
gekert tenissen in China. En men
vraagt zich af, wat voor Chinese
vertegenwoordiger er eerlang aan
de tafel te Lake Success zitting
zal nemen, nadat men hetzij tot 'n
vredestoestand tussen de Chinese
nationalisten en communisten is
gekomen, hetzij laatstgenoemden
hun overwinningsreeks verder
voortzetten.
Het verschijnen van een derde
communist in de Veiligheidsraad zou
de balans toch wel aanzienlijk ver
anderen. Met 3 van de 11 stemmen
van de Raad en 2 veto-mogelijkhe
den als grote mogendheden zouden
zij weliswaar ver van een absolute
meerderheid zijn, maar in ieder ge
val de gang van zaken in Lake Sue.
cess zeer kunnen bemoeilijken.
Evenzeer vraagt men zich af wat
de toekomst is van de vertegen
woordiger van het Midden-Oosten.
Men heeft daarvoor de laatste tijd
te Lake Success de vertegenwoordi
ger van Syrië gekend en thans die
van Egypte. Met de erkenning van
Israël komt daarin een drastische
verandering. Men zal niet kunnen
verwachten, dat óf Israël de Arabi
sche staten van het Midden-Oosten
kan vertegenwoordigen, óf dat in 't
omgekeerde geval de niet-vertegen.
woordigde mogendheid zich in hoge
mate bevredigd zal voelen.
Tenslotte is, vooral onder de mo
gendheden van achter het IJzeren
Gordijn, de vraag gerezen, of ook de
nieuwe constellatie in West-Europa
geen aanleiding geeft tot een wijzi
ging der zetelverhouding in de
Raad. Binnenskamers is reeds het
denkbeeld geopperd in Rusland
welgezinde kringen, wel te verstaan
dat geheel West-Europa één stem
als „grote mogendheid" (met veto
recht) zou moeten worden toegewe.
zen. Het is onwaarschijnlijk, dat de
Westerse mogendheden daarin voor
lopig kunnen of zullen toestemmen.
Deze gevoelens wijzen er echter op,
dat men niet alleen in Westelijke
kringen een critische blik werpt op
de samenstelling van de Raad, doch
in Oost-Europese landen al even
zeer.
Dit alles is echter nog in het sta
dium van tasten en zoeken. Con
creet dient men vooralsnog geen
wijziging van ingrijpende aard te
verwachten. Maar het probleem be
staat en de blik is er op gevestigd.
Wethouder critiseert
uitbreiding klooster
In de raadsvergadering van Smal-
lingerland heeft wethouder De Vos
critiek uitgeoefend op de toewijzing
door de regering van 2600 M2
bouwvolume aan het Carmelites-
senklooster te Drachten. Hij noem
de een dergelijke toewijzing groot
genoeg voor 10 arbeiderswoningen,
onverantwoord in een niet-katho.
lieke streek.
Blijkbaar heeft de opheffing -van
de beperkende bepalingen ten aan
zien van het electriciteitsverbruik
in de spitsuren per 1 Februari j.l.
hier en daar de mening doen post
vatten, dat thans in ruimere mate
dan weleer electriciteit kan wor
den verbruikt. Het ministerie van
Economische Zaken deelt thans
mede, dat deze opvatting volstrekt
onjuist is. Er wordt met nadruk
de aandacht op gevestigd, dat de
nog steeds voortdurende kolen-
schaarste blijft noodzaken tot een
zo zuinig mogelijk verbruik van
electriciteit.
Albrecht vraagt toch
cassatie aan
De ter dood veroordeelde Al
brecht, die onlangs verklaarde af
stand te doen van het recht van
cassatie, heeft zich bedacht. Naar
wij vernamen heeft hij toch cassa
tie aangetekend tegen de sententie
van het Bijzonder Gerechtshof te
Leeuwarden.
Grote scheuren braken in de ge
welven, de brede toren zakte scheef
en week naar het Noord-Oosten,
en tenslotte was het gevaar niet
denkbeeldig, dat de kerk niet meer
voor de Eredienst te gebruiken zou
zijn en afgebroken moest worden.
De Zeereerw. Heer Pastoor A. I. M.
Busch nam energiek de nodige
maatregelen en wist toestemming
te verkrijgen, dat zijn kerk ge
restaureerd zou worden.
Onder directie van Ir. Huydts
(Den Haag) en architect Vlaming
(Medemblik), namen de werk
zaamheden aan de toren op 5 April
1948 een aanvang. De opzichter
Hoenders uit Utrecht zou zich met
de dagelijkse leiding der werkzaam
heden belasten, terwijl de firma
Vertelman uit Wervershoof, de
aannemer was. Men stond voor een
uiterst moeilijke taak, immers de
toren, een kolos van 2 millioen kilo,
zakte scheef en scheurde de eigen
lijke kerk achter zich aan.
Bij het? bouwen had men inder
tijd de fout begaan, de funderin
gen niet diep genoeg te leggen (tot
pl.m. 9 m. diepte). 11 Mei werd de
eerste paal onder de toren „ge
drukt" en moest zes meter dieper
komen dan de oorspronkelijke fun
dering. Doordat men tijdens deze
werkzaamheden de bodem losser
maakte zakte de 58 m. hoge toren
nog 6 cm. verder naar het N.O. en
ontstonden er nieuwe scheuren. Dit
euvel was echter spoedig verholpen
en de toren viel 14 cm. terug naar
't N.-W. Er was dus uiteindelijk 8
cm gewonnen! Op 16 October ging
Op de eerste dag van de Euro
pese kampioenschappen in het
hardrijden evenaarde Sverre Far
stad, de grote man op de korte
afstand, het wereldrecord op de
500 m., dat op naam staat van
Hans Engnestangen met 41.8 sec.
Het is interessant te weten, dat
dit wereldrecord 11 jaar geleden
precies op dezelfde dag, op het
zelfde uur en op dezelfde baan
door zijn landgenoot Engnestan
gen was gemaakt.
Onze landgenoten hadden geen
reden tot klagen. Broekman was
de snelste en hij noteerde niet
alleen een tijd, welke beneden de
46 seconden lag, zijn persoonlijk
record, maar hij bleef zelfs 0.1
sec. binnen de 45 seconden. Zijn
achterstand op Farstad bedroeg
na dit eerste nummer 3.1 punt,
hetgeen wil zéggen dat onze land
genoot op de drie nog resterende
afstanden in totaal 31 seconden
De Noor Swerre Farstad, die op schitterende wijze tijdens de
wedstrijden om het Europees kampioenschap schaatsenrijden te
Davos het Europees kampioenschap op zijn naam bracht, tijdens
een van zijn prachtige ritten in deze wedstrijden.
sneller moet zijn dan Farstad om
toch nog het Europees kampioen
schap te behalen. De krachten op
de 1500 meter liggen vrijwel ge
lijk, maar op de 5000 en 10.000 m.
zal Broekman zijn kansen moe
ten waarnemen want Farstad heeft
nog nooit op de langere afstan
den uitgeblonken. De tijd van
44.9 sec. op de 500 meter wil ech
ter nog meer zeggen. Want hier
mede vervangt Broekman op een
royale wijze Jan Langedijk op de
lijst van de twaalf beste Neder
landse rijders van alle tijden, zo
dat de Westlander thans de bo
venste plaats inneemt, een histo
risch moment in de Nederlandse
schaatsensport, want want Lange
dijk beeft op deze ereplaats 10
jaar lang gestaan.
Langedijk deed het nog best en
met een tijd van 45.4 sec. was hij
zeer tevreden, slechts 0.4 sec. boven
zijn béste persoonlijke prestatie, die
hij 11 jaar geleden verrichtte. Bij
het uitkomen van de laatste bocht
raakte hij even de balans kwijt,
hetgeen hem zeker 2 sec. zou heb
ben gescheeld. Van der Voort, die
de pech had in zijn eentje te rij
den, maakte dezelfde tijd en Huis-
kes noteerde 45.6 sec., waarmee hij
zijn beste tijd met niet minder dan
0.6 sec. verbeterde.
De held van de dag was de 25-
jarige Hongaarse student Kornel
Pajor, die er in slaagde het wereld
record op de 5000 m., dat sedert '42
op naam stond van Ake Seyffarth
met 8 min. 13.7 se., te Davos ge
maakt, te verbeteren en te brengen
op 8 min. 13.5 sec.
Pajor reed in zijn record-race
tegen Huiskes, die hem aanvanke
lijk flink partij gaf, maar die een
stuk boven zijn beste tijd bleef,
met 8 min. 28.3 sec. kwam hij ten
slotte niet verder dan de 12e plaa'ts.
Van der Voort deed het beter, hij
begon wat lui, waarschijnlijk zweef
de hem de teleurstellende 500 m.
van de ochtend nog voor de geest,
maar in de tweede helft van de
wedstrijd had hij zich er bovenuit
gewerkt en nam met 8 min. 22.4 sec.
een zeer redelijke plaats in.
Maar wat te zeggen van de oude
vechtjas Jan Langedijk? Hij, wiens
persoonlijk record op 8 min. 28.5
sec. stond, niet minder dan elf jaar
geleden, op de dag af, te Davos ge
maakt, gaf de Italiaan Citterio
geen kans. Hij reed volkomen zijn
eigen wedstrijd en bracht zijn per
soonlijk record met sprongen om
laag, op 8 min. 24.2 sec. eHt gevolg
was, dat Langedijk met deze pres
tatie, welke relatief voor de Ne
derlanders de beste van de middag
was, Kees Broekman in het klas
sement der beste Nederlandse rij
ders van alle tijden, weer tot op
0.01 punt is genaderd. Broekman
heeft 194.55, Langedijk 194.56 pun
ten. Helaas heeft Kees Broekman
geen voorbeeld aan Langedijk ge
nomen.
Hij vocht niet, hij beet niet van
zich af, hij reed een egale wedstrijd
zonder spirit met veel ruimte in de
bochten, met het gevolg, dat zijn
tijd juist 8 min. 19 sec. bedroeg.
Voortreffelijk, zeer zeker, maar niet
voldoende om tegen de enthousiaste
Noren enige kans te hebben voor
Vier Nederlanders namen deel aan de Europese kampioenschap
pen schaatsenrijden te Davos: Broekman, Huiskes, Langendijk
en van der Voort. Broekman, die van hen de beste resultaten
bereikte, in de baan.
de titel en nog minder om het we
reldrecord van Pajor te verbeteren.
Na deze wedstrijd is er veel ge
sproken over de grote teleurstelling,
welke Broekman op de 5000 m. in
het Nederlandse kamp, en dat is
groot in Davos, heeft teweeg ge
bracht. Sommige zeiden: Broekman
is geen vechtjas, hij rijdt niet als
een verbeten hond, die niet opgeeft
alvorens de bel voor de laatste ron
de heeft geklonken.
Het aantal persoonlijke records
tuimelden weer, van Pajor, van
Lundberg, Liaklev, Andersen en
Farstad, van Cronshey en van Lan
gedijk en van nog enkele andere
deelnemers. De uitslag van de 5000
meter luidt:
1. Pajor (Hongarije) 8.13.5 (nieuw
wereldrecord); 2. Farstad (Noor
wegen) 8.15.4; 3. Andersen (Noor
wegen) 8.15.8; 4. Broekman
(Nederland) 8.19.—; 5. Cronshey
(I. Su.) 8.19.8; 6. van der
Voort (Nederland) 8.22.4; 7.
Liaklev (Noorwegen) 8.24.8.
Langedijk (Nederland) 8.24.2;
9. en 10. Hedlund (Zweden) en
Lundberg (Noorwegen) 8.25.4; 12.
Huiskes (Nederland) 8.28.3.
De 1500 meter
De 1500 m. werd door Farstad
gewonnen en dank zij zijn fenome
nale tijd, 2 min. 13.9 sec., dus
slechts 0.1 sec. boven het wereld
record van Hans Engnestangen,
ging de Noor na drie afstanden der
Europese ka.mpioenschappen onbe
dreigd aan het hoofd.
Hij had zoveel voorsprong op zijn
naaste concurrent, zijn landgenoot
Hjalmar Andersen, verkregen, dat
Farstad het zich eventueel zou
kunnen permiteren om op de 10.000
m. er ongeveer een minuut langer
over te doen dan zijn tegenstanders,
en toch nog als eerste in het eind
klassement te eindigen.
Nadat Farstad zijn 10.000 meter
in 17 min. 39.7 gereden had kon
de Europese titel hem praktisch
niet meer ontgaan, in weerwil van
het feit dat Kornel Pajor het 9
jaar oude wereldrecord verbeter
de. De Hongaar kon de voor
sprong niet meer te niet doen
welke Farstad dank zü een zeer
snelle 500 meter en een uitste
kende 1500 meter genomen had.
Andersen zou hem kunnen ver
dringen als hij zijn 10.000 meter
in 16 min. 38.2 reed.
De Noor slaagde hier niet in,
maar wel reed hij 16 minuten 57.4
sec., waarmee hij het wereld
record, dat Pajor kort te voren
- gevestigd nad, verbeterde.
De titel van Europees kampioen
is dus aan Farstad ten deel geval
len.
De rangschikking voor de 10.000
meter was als volgt: 1. Andersen 16
min. 57.4. 2. Pajor 16 min. 58,7, 3.
Broekman 17 min. 02.3. 4. Cron
shey 17 min. 22,6. 5. Hedlund 17
min. 23.9. 6. Liaklev 17 min. 25,8
7. v. d. Voort 17 min. 28.8, 8, Huis
kes 17 min. 30.9. 9. Engstroem 17
min. 31.4. 10. L a n g e d ij k 17 min.
32.2. 11. Farstad 17 min. 39,7. 12,
Lundberg 17 min. 41.00.
In het eindklassement neemt
Broekman de vierde plaats in na
Farstad, Andersen en Pajor. v. d.
Voort werd negende, Langedijk
tiende en Huiskes twaalfde.
de laatste paal onder de toren de
grond in.
Daar er zich op 't moment
slechts één klok in de toren bevindt
die niet meer voldoet aan de mo
derne efsen, zal deze klok vervan
gen worden door drie nieuwe en
Wervershoof zal daar trots op
kunnen zijn! Het is een G-klok met
een middellijn van 103 cm en een
gewicht van 690 kg; een Ais met
een middellijn van 86.5 cm. en een
gewicht van 410 kg en een C met
een middellijn van 77 cm. en een
gewicht van 290 kg. De klokken
zullen zeer gemakkellijk te handte
ren zijn en klinken volgens 't Te
Deum motief.
De derde week van Augustus
moesten de parochianen van St.
Werenfridus dus voortaan gaan
„kerken" in de noodkerk, „ge
bouwd" uit de klaslokalen der V.G.
L.O. en Bewaarschool der Eerw.
Zusters.
Interessant is, dat voor de toren
twee schoorpalen ingedrukt staan,
welke bij hun lengte van 12^ m„
drie meter schuin staan. Dit „in
drukken" der betonpalen geséhied-
de door de firma de Waal uit Am
sterdam. Het' werk leverde vaak
grote moeilijkheden op, daar o.a.
soms op 1 m2 vier palen ingedrukt
moesten worden.
Een enorme hoeveelheid materia
len wordt er bij deze, aller bewon
dering opwekkende restauratie ver
werkt, o.a. 1400 m. betonpaal,
10.000 bussen beton, 40.000 kg balk-
ijzer, 20.000 kg betonijzer, 75.000
kg cement, 140 m 3 grind, 125 m3
z,and13.500 st. vloertegels, 17.500
lambrizeringstegels. In de eigen
lijke kerk is reeds veel werk vel
zet, doch hoewel men bij de vlotte
werkzaamheden tijdens de funde
ringen vier weken tijd gewonnen
heeft zal het toch nog geruime tijd
duren eer de kerk klaar zal zijn.
Dit zal zeker niemand verbazen
als men weet wat er allemaal ver
nieuwd en veranderd wordt. De ge-
geweldige beton vloer is vrijdra-
gend, men kan er in zijn geheel
onder door kruipen. Onder de vier
grote kolommen, waarop een groot
deel van de kerk rust, zitten in to
taal 20.000 kg ijzeren balken. Ook
de andere pilaren zijn op dezelfde
wijze versterkt. Er komt een rode
tegelvloer van hardstenen tegels
met zwarte banden en een motief
van gele blokken. De nieuwe lam-
brizering wordt van geel verglaas
de splijttegels en in het priester
koor worden verglaasde relieftegels
met een passend motief aange
bracht. De lambrizering in de toren
wordt van Noorse leisteen met om
de deurkozijnen een turfsteen na
tuursteen omlijsting. De oude elee
trische installatie moest totaal ver
vangen worden, daar de buizen en
diverse muren voortdurend onder
stroom stonden. Dit laatste werk
is intussen door de firma Joh. de
Haan te Wervershoof uitgevoerd.
De nieuwe banken van Afrikaans
eiken, worden geleverd door de fir
ma Douma te Raalte en zullen op
een houten vloer komen te staan
De Kruiswegstaties worden in-
nieuwe eiken lijsten vervat en de
biechtstoelen krijgen nieuwe eiken
deuren. Ook de deuren der sacri
sties en zijportalen worden vervan
gen. De Doop- en de Kruiskapel
ondergaan een grondige verande
ring.
Dertien stucadoors van de firma
Hinkens uit Beverwijk zijn druk
aan het werk en daarna zal de fir
ma Bak uit Driebergen met het
schilderwerk beginnen. De kerk
krijgt eerl lichte tint, er wordt met
z.g. „keim verf" gewerkt, 't Glas in
lood, dat veel gele
den heeft, wordt ge
deeltelijk verniëuwd
en wel door de fir
ma Lhörer te Zeist.
De pilaren zijn 7
c.m'. dunner gewor
den en zullen niet
opnieuw beschilderd
worden. Er komt een
1 c.m. dikke laag
kunstzandsteen op,
hetwelk zo hard is
als een bikkel. De
leien zjjn voor een
groot deel verpul
verd en de firma
Rijbroek uit Haar
lem zal voor een ge
deeltelijke vernieu
wing zorgen. De
firma Dapper en
Harder uit Hoorn
heeft 't steenhouw-
werk verzorgd, ter
wijl G. Vertelman
uit Wervershoof het
electrisch laswerk
voor zijn rekening
nam.
Al deze mensen
zullen de kerk van
St. Werenfridus als
herboren doen her
rijzen.
RIE ministers (die van Binnen
landse Zaken, Onderwijs en
Justitie) hebben bij de Staten-Ge-
neraal een wetsontwerp ingediend
inzake het toezicht op leesbiblio
theken. Wie kennis heeft genomen
van de droevige ervaringen met
vele van deze instituten opgedaan,
zal de indiening van dit ontwerp
met vreugde begroeten. Natuurlijk
gaat het hier niet over de Open
bare Bibliotheken, maar uitsluitend
over de winkel- en andere parti
culiere bibliotheken, waarvan de
eigenaren in de uitlening van boe
ken een bestaan trachten te vinden.
Alleen het Maastrichtse rapport
zou voldoende kunnen zijn, om
ieder die het wel meent met onze
geestelijke volksgezondheid; met
vreugde te vervullen over het ein-
delijke ingrijpen der Overheid
tegen dit bederf.
Niet alzo prof. G. v. d. Bergh van
de gemeentelijke universiteit van
Amsterdam, noch prof. Zonner van
de Vrije Universiteit aldaar. Maai
er is een groot verschil: de laatste
erkent dat de strekking van het
ontwerp hem sympathiek is, de
eerste laat daarvan niet alleen niets
blijken, maar verzwakt en veront
reinigt zijn betoog door enkele,
herhaalde, denigrerende opmerkin
gen over „achterlijke gemeenten".
En uit het verband valt op te ma
ken, dat tot deze categorie zeker
de katholieke gemeenten zullen be
horen.
WIJ betreuren dit, temeer omdat
wij gaarne de wetenschappe
lijke opmerkingen van prof. van
den Bergh in haar waarde laten.
Voor ons echter is het zo, dat be
doelde gemeenten eer tegen Zola,
dan Zola tegen deze gemeenten
beschermd moet worden. Bepaald
zwak is het betoog echter waar
prof. van den Bergh naar aanlei
ding van het voorbeeld van Zola
art 7 der grondwet ook de bedoe
ling geeft „letterkundige waarden"
te beschermen. Indién dat zo is, dan
is het voorbeeld van. Zola al zeer
ongelukkig. Reeds meer dan een
halve eeuw geleden, is er tegen
Zola een internationaal verzet van
letterkundigen gerezen: de profes
sor leze er de geschiedenis van
Frankrijk, Oostenrijk, Nederland en
Zweden maar eens op na! En bo
vendien: zijn déze lezers nu de
schatters en genieters van letter
kundige waarden? Dit is eelr cul
tuuroptimisme dat wel zéér ver van
de realiteit gelegen is! Men kan
veilig vaststellen, dat Zola uit deze
bibliotheken geleend wordt om
volstrekt andere, helaas bedroeven
de, redenen, dan het literaire genot.
MAAR is het aanhangige wets-,
ontwerp een schending van de
vrijheid van drukpers? Gaarne zij
de autoriteit van de professoren
van den,Bergh en Donner erkend,
maar wie kennis nam van het boek
van Dr. F. Diemer van 1937, weet
dat het aantal opvattingen over
vrijheid van drukpers veelvuldig is.
Trouwens in De Gemeentestem
van 15 Febr. 1947 erkende prof. van
den Bergh zejf, dat „het recht van
vrije gedachtenopenbaring in woord
of geschrift niet voor kinderen is
geschreven". En bovendien, bevat
het artikel zeKE niet de beperking:
„behoudens ieders verantwoorde
lijkheid voor de wet"? Het zou niet
de eerste maal zijn, indien een
grondwetsartikel een aannemelijke
en aan moderne rechtsopvattingen
aangepaste interpretatie ontving; ik
denk b.v. aan het onderwijsartikel
in de Grondwet van '48, aan de
mening van prof. Buys daarom
trent en de afwijkende verklarin
gen van de regeringen na 1887! Het
komt mij voor, dat alleen dan spra
ke zou zijn van schending der
drukpersvrijheid indien het onder
havige ontwerp de uitvoering over
liet aan de willekeur der be
stuursorganen. Daartegen waken
echter èn de bepalingen der wet,
èn het beroepsrecht, èn de beper
king van het eventuele verbod van
uitlening tot minderjarigen.
HET „taai verzet", waartoe prof.
van den Bergh oproept en' dat
hij bezig schijnt te organiseren, zou
slechts een taaie strijd contra uit
lokken. Is het niet veel juister om
de prijzenswaardige strekking van
het ontwerp in het overleg met de
Staten-Generaal te handhaven en
er, zo nodig, die wijzigingen in aan
te brengen, die de vrijheid van
drukpers buiten twijfel stellen?
Want het zou droevig zijn, indien
in deze geestelijk verworden we
reld, een ernstige poging der Over
heid om geestelijke 'gevaren te
keren, zou stranden 'op cV volks
vertegenwoordiging. Wat zou het
Nederlandse volk daarvan moeten
denken? J<J)S. J. G.
Het Amerikaanse lid van de
Commissie van Goede Diensten
Cochran is Zondagmiddag van
Brussel in 's-Gravenhage gearri
veerd, waar hij een onderhoud had
met de Nederlandse minister van
buitenlandse zaken mr. dr. U. Stik
ker. Heden had Cochran een be
spreking met minister-president
dr. W. Drees.
