m
TEXEL WACHT NOG STEEDS
OP WATERLEIDING
Heer Hugowaard is royaal
met presentiegeld
Het was maar'n zacht kopstootje
Antwoord aan
van der Goes
Aan de wi<
PAG 4
Het zal nu zo lang niet meer duren
Men wacht op materialen
Dansen en drinken
INGEZONDEN
Schaakrubriek
Week van He
Religii
Woensdag 2 Maart 1949
VEROUDERDE TOESTANDEN:
(Van onze redacteur)
Als een bezoeker van het schone eiland Texel een glas water
wil drinken, of zijn handen wassen, dan zal hij in negen van de
tien gevallen terecht komen bij de, voor zijn voorouders wel
bekende, pomp. Het tiende geval verbergt achter sierlijk aan
gelegde huis-waterleiding een welput, misschien zelfs een regen
bak, via welke deze sporadische waterkranen worden voorzien.
Zo is nu nog in het jaar 1949 de toestand op een van de mooiste
eilanden van Nederland, waar jaarlijks gemiddeld 80.000 bezoe
kers en zomergasten verblijven. Rijk aan zeldzame flora, vogel
soorten, zee en duinen, maar wat moderne voorzieningen betreft
vrij primitief, omdat het beschouwd wordt als een gedeelte waar
de zorg van de provincie geen boodschap heeft.
Reeds in 1911 werden plannen
opgesteld, die er op wezen, dat
een eigen waterleiding voor Texel
noodzakelijk was, doch verder
dan deze plannen is men nog niet
kunnen komen, hoewel allerlei
fantastische denkbeelden naar vo
ren kwamen, o.m. om een buizen
net onder water van Den Helder
naar het eiland aan te leggen. Tot
nu toe behoort dit laatste tot de
technische onmogelijkheden in
het Marsdiep.
Na de oorlog heeft het gemeen
tebestuur die oude plannen ech
ter opnieuw opgerakeld en wer
den uitvoerige besprekingen ge
houden met enkele instanties.
Men had immers de proef op de
som. want tijdens de mobilisatie
hadden Nederlandse militairen,
die bij het vliegveld ,,De Vlijt"
gelegerd waren, een eigen water-
leiding-installatie gefabriceerd en
de Duitsers maakten er dankbaar
gebruik van, vergrootten het be
drijfje zelfs. Bewoners in de om
geving tenslotte hadden er volop
baat bij en zorgden er na de oor
log voórp dat zij op deze kleine
installatie werden aangesloten.
Zodat een dertigtal gezinnen nu
van deze unieke gelegenheid pro
fiteert.
Behalve op Texel is deze voor
historische toestand eveneens nog
op Vlieland en Terschelling. Gun
stig voor het eerste eiland rekent
men het feit, dat Vlieland en Ter
schelling niet meer bij Noord-Hol
land behoren, zodat de provincie
nu nog alleen zit met Texel.
Gunstig vooruitzicht
„Maar", zo redeneert de burge
meester van het eiland, mr. Re-
horst en met hem alle tienduizend
gemeentenaren, „wanneer het mo
gelijk bleek, om het eiland Mar
ken van waterleiding te voorzien,
zij het dan door middel van een
buizennet door de Gouwzee, waar
om zou dit dan op ons eiland, on
mogelijk zijn".
Enfin, er zijn talrijke bespre
kingen geweest en het gevolg
NOORDERMARKTBOND
NOORD-SCHARWOUDE Het
bestuur van de veilingvereniging
De Noordermarktbond vergaderde.
Het beeld aan de veiling is, aldus
voorzitter, momenteel niet erg roos
kleurig. Alleen het mooiste goed en
de afwijkende kwaliteit wordt ver
kocht. De grote middenmoot welke
hier tussen ligt. is onverkoopbaar.
In de prijsregeling komt met in
gang van Maandag a.s. een veran
dering. De contractprijzen voor le
vering aan de Groefex worden weer
verhoogd en zullen bedragen voor
rode kool f 13.50, gele kool f 11.40
en witte kool f 9.90 per 100 kg. De
minimum ophoudprijzen voor ver
koop aan de vrije handel zullen op
het prijspeil van thans gehandhaafd
blijven, n.l. rode kool f 12.80. gele
kool 10.80 en witte kool 9.40 per
100 kg. Hierdoor hoopt men een gro
ter afzetgebied te krijgen, speciaal
voor het buitenland.
Export naar Oostenrijk
Betreffende de export van rode
en witte kool naar Oostenrijk deel
de de voorzitter mede, dat hier
door een extra heffing op rode
kool van 10 cent per 100 kg. en op
witte kool van 30 ct. heeft plaats
gehad.
Omzet
De omzet over de periode van 1
tot 29 Jan. bedroeg f 444.886.52.
Kooltelling
Op 5 Febr. waren, bij alle vei
lingen in Noordholland, de volgen
de voorraden stapelproducten aan
wezig (tussen haakjes de voorra
den per 1 Dec. 1948)Rode kool
1132 wagons 2047), gele kool 614
(1292, witte kool 1018 (2138), uien
716 (12151, peen 909 (1220), kroten
582 wagons (1043).
Bij de Noordermarktbond waren
per 5 Febr. nog aanwezig: 423 wa
gons rode kool, 164 wagons gele
kool, 457 wagons witte kool, 84
wagons uien. 61 wagons peen en
20 wagons kroten.
Verkoop pootaardappelen
In bespreking kwam een voor
stel om te komen tot een verplich
te verkpop van de pootaardappe-
len via de veiling. Over dit voor
stel werd breed gediscussieerd.
Ook de z.g. landbouwaardappelen
zullen onder deze verplichting val
len. Algemeen was het gevoelen
dat men hiertoe moest overgaan.
Aankoop grond, gelegen
in industrieterrein
Het dagelijks bestuur stelde voor
om V= ha. grond aan te kopen van
de gemeente, welke grond was ge
legen in het industrieterrein van
het uitbreidingsplan Centrum van
de gemeente Langedijk. De verga
dering oordeelde hierover wat
ruimer. Besloten werd om 1 ha.
grond aan te kopen. De kosten
hiervan zullen f 50.000.bedragen.
Algemene vergadering
De algemene vergadering werd
vastgesteld op Zaterdag 9 April.
De volgende drie bestuursvoorstel
len zullen dan dus aan de orde ko
men: 1. Een voorstel tot aankoop
van 1 ha. grond van het indu
strieterrein, gelegen in het uit
breidingsplan Centrum van de ge
meente Langedijk. 2. Een voorstel
tot een credietaanvrage van
f 50.000.3. Een voorstel tot ver
plichte afzet van alle pootaardap-
pelen via de veiling.
De veilingleider, de heer J. Kos.
vestigde er de aandacht op, dat
met ingang van Maandag a.s. ook
de gele kool voor de Groefex be
steld zal worden, evenals de an
dere koolsoorten.
De voorzitter wees erop, dat men
een gunstig contract had afgesloten
voor de tuinbouw, waardoor de
prijzen goed te noemen zijn.
hiervan is, dat de provincie in
beginsel geneigd is te zorgen, dat
er op Texel een waterleidingbe
drijf komt. Men is dus een grote
stap verder, want men kan on
middellijk begrijpen, dat 't eiland
zelf onmogelijk de grote kosten
van bouw, aanleg en exploitatie
zal kunnen dragen. Anders wordt
het, wanneer de boel eenmaal be
hoorlijk draait; dan immers zal
ook het drukke zomerseizoen een
groot en hecht steentje aan deze
exploitatie kunnen bijdragen.
Zodra de materiaalpositie beter
gaat worden, er dus op de eerste
plaats voldoende buizenmateriaal
komt, dan zal de waterleiding niet
lang meer op zich laten wachten.
Men verwacht nu, dat binnen en
kele jaren het leed geleden zal
zijn.
De financiële kant van deze ver
betering is nog wel niet helemaal
geregeld, maar waarom zal ook
dit akkefietje niet met wat be
reidheid en goede wil worden op
gelost?
Dringende noodzaak
Die waterleidinggeschiedenis
moet ook zo vlug mogelijk in orde
komen, want de gehele toestand
wordt, wanneer het nog een aan
tal jaren duurt, steeds onhoud
baarder.
Het Rijksinstituut voor Water
voorziening laat nu gaandeweg
een onderzoek instellen naar de
vele klachten die bij de overheid
binnenkomen over de watervoor
ziening van het ogenblik. Het is
nl. gebleken, dat het water uit de
welputten niet altijd aan de nor
male voorschriften van de volks
gezondheid voldoet en dat er b.v.
in Oudeschild en Eierland veel
brak water ligt. Over het alge
meen zijn er maar weinig wellen,
die werkelijk goed zijn en zomers
heeft de polder Eierïand last van
de droogte, zodat het vee moei
lijk gedrenkt kan worden en ook
bacteriologisch is wel een en an
der aan te merken.
Ook het Landbouw-Economisch
Instituut is met verschillende rap
porten bezig, die nu reeds uitwij
zen, dat men moet omschakelen
en een wisselbouw toepassen. Is
dit zo, dan moet er zeker voor
voldoende drinkwater in de „wei-
land-perioden" gezorgd worden.
Gaande van Oudeschild naar
Den Burg passeert men de Hoge
Berg, waar in de droogteperioden
nogal wat water gewonnen wordt
door de daar staande zuivelfa
briek. De eilanders kunnen dan
dit water kopen voor een zeer
matige prijs, doch de vervoers
kosten jagen de cijfers toch nog
weer omhoog. Dit alles wordt op
de duur niet prettiger en daarom
is het naar het velen voorkomt
noodzakelijk, dat er spoed ge
maakt wordt met de verbetering
in deze bijna voorhistorische toe
stand.
Behalve het Rijksinstituut is
ook het P.W.N. met onderzoekin
gen bezig, om de toestand der
gronden te peilen, doch men is
er van verzekerd, dat de duinen
voldoende water bevatten voor
een groter verzorgingsgebied dan
het eiland zelf.
Mocht hiermede de nodige
spoed betracht worden, dan ver
wacht men binnen enkele jaren
waarschijnlijk een pompstation
ten zuiden van De Koog, zodat
dan eindelijk aan deze historische
achterstand een einde zal zijn ge
maakt, want electrisch heeft Te
xel de sprong van de „snotneus"
naar het bolletje ineens gemaakt.
Er kwam geen gas aan te pas. om
dat ook dit te bezwaarlijk was.
Laat daarom de provincie be
denken, dat hier een groot belang
moet worden geholpen, omdat
deze toestand in het midden van
de twintigste eeuw toch wel wat
erg aan de antieke kant is.
HEER-HUGOWAARD. In één
der laatste raadsvergaderingen wa
ren bezwaren naar voren gebracht
tegen het ontwerp-dansverordening
1948. B. en W. meenden nu een en
ander te kunnen ondervangen door
te bepalen de burgem. ter onthef
fing voor het tappen van drank kan
verlenen, indien het dansen ge
schiedt na en in aansluiting op
toneel-, muziek- en andere uitvoe
ringen. De heer Groenland kwam
met een voorstel om deze limiet te
doen vervallen. Zijn voorstel werd
met 94 stemmen verworpen, ter
wijl dat van B. en W. werd aan
vaard.
Ingekomen was een protestschrij-
ven van de afd. H. H. waard der
Alg. Ned. Geheelonthoudersbond
aangaande dé gevoerde besprekin
gen in de raadsvergadering van 30
Nov. bij de behandeling van deze
dansverordening. I.v.b.m. het hier
boven genoemde agendapunt werd
voorlopige maatregel tot uitvoering
van het besl. kan worden overge
gaan.
De heer Bruin had geinformeer
naar de toestand van de bouwval
lige toren te Veenhuizen. Hierop
werd medegedeeld dat bij een on
derzoek is gebleken dat de verzak
king is te wijten aan het ontbreken
van een behoorlijke fundering. Hpt
onderzoek zal nog worden voort
gezet.
Op een vraag van de heer Kok
werd verklaard dat de deplorabele
toestand van de Kapel binnenkort
zal worden verbeterd.
De heer Schouten werd geant
woord dat de Swanner-kermis wat
kramerijen betreft aan de weg zal
worden gehouden, en dat de inrich
tingen een standplaats op het ge
meentelijke sportterrein zullen krij
gen. Hierna sluiting.
Met de eerste zonnestralen is
meteen het hoedje van stro te voor
schijn gekomen. Het is nog vrij
klein, maar de volgende maanden
zal het goed gaan groeien, net zo
lang, tot het een groot, rond model
;s geworden, dat beschutting tegen
de zomerzon zal geven. Het stro,
waarvan het gemaakt kan worden,
Is wel heel verschillend. Parijs
brengt allerlei soorten; grof, maar
ook fijn materiaal, dat absoluut
niet meer op het tamelijk harde,
gele stro van het land lijkt. Inte
gendeel, 't is dun en soepel en doet
ceel eerder aan stevige weefsels
denken. Ook in de kleuren is veel
variatie. Er zijn lichte tinten en
daarnaast heel levendige kleuren,
zoals rood en blauw, dat de Franse
ontwerpster Maud Roser vaak
brengt. Haar collega Rose Valois
presenteert tussen strooien mate
lots en strooien avondhoedjes
tulbanden, die gedeeltelijk uit stof
en gedeeltelijk uit stro zijn gemaakt.
Ook de combinatie van vilt en stro
doet dit jaar weer opgang. De
35 JAAR BIJ EEN BOER
LUT.TEWINKEL. Vandaag,
Dinsdag 1 Maart is landarbeider J.
Kossen precies 25 jaren achtereen
werkzaam geweest op de boerderij
van de fam. Over. Dit is inderdaad
een jubileum dat tot de zeer grote
zeldzaamheden mag worden gere
kend.
WIERINGEN. Verloren enige
onderdelen van een trekker en een
portemonnaie, inh. boter en kaas
bonnen. Verloren een bruin glacé
heren handschoen. Inl. gem. bode.
dit schrijven voor kennisgeving
aangenomen.
Hoog presentiegeld.
De presentiegelden voor leden van
stembureaux werden verhoogd tot
f 10.per dag. Het bedrag der ex- I
ploitatievergoeding L.O. 1949 werd1
per leerling bepaald op f 24.41 en
voor bruikleengebouwen op f 19.78.
Het voorschot werd bepaald op
f 24.41 per leerling. Ditzelfde geldt
ook voor bijzondere scholen. Voor
v.g.l.o. werd dit f 26.41.
Er is een regeling krachtens wel- i
ke ook bij het vrijwillig ter beschik-
king stelien van woongelegenheid
een tegemoetkoming van overheids- j
wege kan worden verleend. Het Rijk
vergoedt aan de gemeente 75 pCl.
van de kosten der getroffen voor
zieningen tot een maximum van
f 300 per perceel en voor verhui
zing een bedrag, gelijk aan 50 pCt.
van de huurwaarde der ontruimde
woning. De Raad besloot aan deze
regeling mede te werken cn een
crediet van f 1000.— beschikbaar te
stellen. Het wachten is nu op de
klanten!
Vak-examens.
De raad besloot destijds om een
toekenning te verlenen aan ambte
naren bij de studie voor vakexa
mens. De Minister van Binnenland
se Zaken hield de touwtjes echter
op andere wijze in handen en
schortte de werking van het raads
besluit tijdelijk op. Thans deelden
Ged. Staten mede dat bij wijze van
WERKSTAKINGEN IN NEDERLAND locae&si
I AANTAL GESCHILLEN!
1945
1118
194<J
11
1947
1946
I AANTAL BETROKKEN WERKNEMERS 1
11919 1
[19381 l»«OQ
~1397QO
J17QO
1
_J17S99
l AANTAL VERLOREN ARBEtPSPAGENl
TÏ9Ï9T
(i93fll 117A (Inq
10S9BOC
K.A.B. BEZINT ZICH OP DE
WAARDE VAN DE ARBEID
WIERINGERMEER Zeer velen
hadden gevolg gegeven aan de uit
nodiging van het actieve Bestuur
om in Hotel „Lely" te komen luis
teren naar de bekende K.A.B.-pater
Engelbertus.
Deze begon zijn inleiding met en
kele mededelingen betr. het bureau
voor Opvoedings-, Onderwijs- en
Beroepsvraagstukken. In 9 centrale
plaatsen wordt gestart o.a. in Alk
maar en Hoorn.
Vervolgens ging Z. E. over tot de
eigenlijke inleiding. „God heeft de
wereld geschapen, en de mens moet
die wereld vervolmaken". Deze
eervolle taak moeten wij zo goed
mogelijk vervullen. Daarom ook
moet de arbeid zo hoog in achting
staan bij alle mensen. Wanneer we
een St. Jozef zien uitgebeeld als
een rustige rentenier, dan kennen
wij St. Jozef niet, die heel zijn
leven tot zijn dood toe gewerkt
heeft. En onze Goddelijke Meester
Christus werkte als U en ik. Het
kapitaal is slechts ondergeschikt
aan de arbeid. Door middel van
prachtige voorbeelden gevoel
volle en leutige wist spr. zijn
betoog te verduidelijken.
De verhouding tussen werkgever
en werknemer werd nog eens dui
delijk uiteengezet. Een hartelijk
applaus bewees dat 't gebodene in
de smaak gevallen was en begre
pen.
Enkele vragen werden vlot be
antwoord. Voorz. Koop sloot na
woorden van dank deze zeer ge
slaagde bijeenkomst. i>
V^ELT^PAj^BUa^
[203.400
J$3f 40O
1943.PERIODE MCI-D£CEM9£R
EZ2ÏSTAKIN0 OL V DE E V C.
JAN. FEI.MRT APR MEI JON. JUL AUO SEP OCT. NOV DEC JAN
104» 1949
Terwijl alom weer stakingen geproclameerd zijn, in Frankrijk en
Engeland en Amerika en vooral in Italië is het alsof de vrij
uitgebreide winterse stakingen in ons land iets afnemen, hoewel
nog verscheidene met grote hardnekkigheid voortduren. Wij
hebben derhalve eens nagegaan, welke schade in de laatste tijd
door stakingen veroorzaakt zijn aan ons internationale arbeids
potentieel. De cijfers zijn hier en daar indrukwekkend. Zo
gingen in de maand Januari bijna 70.000 arbeidsdagen verloren,
een aantal, dat belangrijk hoger ligt, dan in welke periode van
het vorige jaar ook. In ons land is de staking al voorgekomen in
de vorige eeuw, doch nog nimmer in onze geschiedenis was de
staking zo algemeen als in het jaar 1919. Toen gingen meer dan
een millioen arbeidsdagen verloren, waartegenover als het hoog
ste na-oorlogs totaal 1946 staat met bijna 700.000 dagen. In
verhouding neemt het verlies aan arbeidspotentieel door E.V.C.-
stakingen af volgens de cijfers van het Centraal Bureau voor de
Statistiek. Ook die gegevens zijn in de kaart verwerkt.
DERTIG-JARIG JUBILEUM VAN
DE ZANGVER. VRIENDSCHAP
BREEZAND. De in onze ge
meente en speciaal in Breezand, be
kende Zangvereniging Vriendschap,
o.l.v. de heer Ph. de Wilde, vierde
haar 30-jarjg bestaan met een zeer
goed geslaagde avond in zaal Bos
sen.
Het was dus "n Jubileum-uitvoe
ring, in revue-vorm, samengesteld
door J. van Alten, hier en elders
geen onbekende. Onder de genodig
den noemen we de leden van het
gemeentebestuur, deputaties van de
R.K. Zangvereniging Canticum No
vum en van het R.K. Kergkoor al
hier en nog vele andere verenigin
gen.
Voorzitter D. Keppel opende,
sprak welkomstwoorden en wenste
allen een aangename avond.
En dat is het geworden ook! Het
uitgebreide programma bood veel
moois te genieten aan ernst en
luim.
In „De edele zielen" werden de
gevallenen in de oorlog zeer tref
fend herdacht. Het programma werd
besloten met ..Eens zal ons Polder
land weer bloeien gaan'' en ,,'t Pol
derlied". Alle aanwezigen zongen
dit staande mee.
Hierna wilde de voorzitter enkele
personen speciaal huldigen. Als eer
ste de heer de Wilde, die reeds 30
jaar dirigent is en de heer C. Raap,
welke 30 jaar lidjs, waarvan ruim
25 jaar als voorzitter. Beide heren
ontvingen een medaille!
Mevrouw de Wilde en mej. van
Wilsum ontvingen een boquet bloe
men. als dank voor het vele goede,
dat zij voor de „zang" verricht had
den.
Er werd hierna een groepsfoto
gemaakt van de jubilerende ver
eniging en toen wjlden diverse spr,
van hun sympathie getuigen.
Allereerst sprak namens het ge
meentebestuur wethouder Jonker.
Spr. complimenteerde en bood een
enveloppe met inhoud aan. Ook na
mens de organisatie „Polderse Ge
meenschap" sprak de heer Jonker
woorden van felicitatie.
Verder spraken nog de heren H.
Esseveld van de zangver. Breezand,
v. d. Linden Oranjever. Breezand,
Vergaai Klejn Begin, Keijzer BKC,
Holtrop Sursum Corda, De Jong
DOKEV, Geluk Cant. Novum en
Steenvoorden R.K. Kerkkoor van
Breezand.
Bloemen vergezelden deze felici
taties.
Na dankwoorden van de voorzit
ter voor de grote blijken van be
langstelling. werd de rest van de
avond verzorgd door de Caballero's.
Ook onzerzijds gelukwensen en
..semper crescendo" voor de toe
komst!
charmante hoed, die hierboven is
afgebeeld, werd in Engeland op een
Londense voorjaarsshow gedragen.
Het is een groot model van heel
fijn stro, waarin bloertietjes zijn
gewerkt. De garnerig van de hoed,
die een beetje schuin gezet moet
worden, bestaat enkel uit een zwart
fluwelen lint langs de rand. De ont
werpster van deze hoed voor de
zomerdagen is Denise Lady News-
borough.
„HET LIED VAN DE ZEE"
H.H. WAARD-NRD. Zondag
en Maandag-avond j.l. bracht de
Gem. Toneelvereniging „Plus XI"
een visserspel, in 3 bedrijven.
De opening nam Kap. van Leeu
wen voor zijn rekening. Met een
geestig woordje verzocht hij de
aanwezigen, om van deze avond
iets moois te maken, waarover een
ieder na afloop tevreden kon zijn.
De hoofdrol van Giel Poot,
stuurman op de „Vrouwe Maria"
werd op een goede manier vertolkt
door de heer Joh. Botman. We za-
zagen hoe deze volbloed, zeeman
'een inwendige strijd uit te maken
had en kiezen moest tenslotte tus
sen Zwarte Door en de zee. Zwarte
Door was de dochter van de her
bergier van „Het Anker", waarop
Giel smoor verliefd was en zij
wilde hem wel trouwen, maar dan
moest hij de zee voorgoed vaarwel
zeggen. Aanvankelijk stemt Giel
toe, maar zijn trek naar zee was te
groot om voorgoed het varen te
staken. Ten lange laatste stemt
Door dan toe en Giel gaat wederom
varen. Tijdens dit stuk was het
doodstil in de zaal, behalve wan
neer Sien Slons op het toneel
kwam. Dit echte Jordaanse type
deed de zaal af en toe daveren. De
rol van Koossie, oom van Giel, was
een van de moeilijkste rollen, om
dat deze persoonzijn stem gewel
dig moest veranderen; maar de
heer Dekker slaagde hierin goed.
Opmerken willen we nog, dat het
een zeer moeilijk stuk was, maar
dat „Pius XI" hiermee wederom
een groot succes' heeft bereikt.
UIT HET HUGO-BOYS KAMP
HEERHUGOWAARD-NRD.
Het 2de elftal heeft 'n mooie over
winning behaald op het SVW-team.
Dit was een wedstrijd voor het gou
den kruis. Jammer genoeg kunnen
we ons derde niet feliciteren. Zij
kregen klop van Holl. II. De tegen
standers waren veel 'te zwaar en
dan het weer! Een fatsoenlijk schot
kon er niet gelost worden. Ook on
ze jeugd deed het niet zo goed
beide elftallen konden geen enkel
puntje bemachtigen. Op de techni
sche dag in Anna Paulowna heeft
onze rechtsbuiten van het eerste, 'n
beste wedstrijd gespeeld. Zijn spel
en zijn snelheid brachten vele ke
ren redding.
COÖPERATIE EN VRIJHEID
Na vijf jaar oorlog zijn er alweer
verschillende, die nauwelijks meer
weten, wat het woord v r ij h e i d
betekent. Zie naar de actie voor de
coöperatie, althans voor zover het
betreft de verplichte deelneming
daaraan. Gelijk deze van linkse zij
de worden gepropageerd, en met
welke bedoelingen! Daar is de uit
oefening van het vrije bedrijf, als
uitloper van de extreme coöp. ge
dachte, verboden! Kan men werke
lijk door de coöp. komen tot een
betere wereld? Tot een verlossing
uit de slavernij. De communisten
schijnen het waandenkbeeld-te heb
ben, dat zij door de coöp. de
bureaucratie uitroeien. Maar wij
vrezen het tegendeel! En op het
platteland hebben wij aan de coöp.
beweging, die tot meer ambtenaren
leidt, geen behoefte. Vrijwillige
coöperatie kan, als wij niet oppas
sen voor de ambtelijke propaganda,
gemakkelijk, leiden tot dwang.
Daar moeten wij voor oppassen.
Want anders gaan de ambtenaren
de vrije ondernemers beheersen, in-
plaats van hen te dienen, zoals toch
de bedoeling is. Laten wij toch
vooral het particulier initiatief
hoog houden. Ook in de politiek
moeten wij de linksgerichte propa
ganda in de gaten houden! Sommi
ge feiten stemmen wel tot naden
ken. Had de coöp. Veghel van de
N.C.N. pas niet een tekort van
450.000 gld? Wiet moet daarvoor
opdraaien?-Hoe komt dat? Zou zo
iets in een vrij bedrijf ook mogelijk
zijn, waar de gezonde prikkel van
het particulier belang meetelt? Wij
dienen waakzaam te blijven tegen
de bureaucratie! Ook in de coöpe
ratieve beweging. Vrijheid voor de
ondernemer, voor boer en tuinder
en middenstand!
Spanbroek. C. P. S.
VOOR DE POLITIERECHTER
Dat was het verweer van de ver
dachte Jan Elbert W. uit Den Hel
der. „Want", voegde hij er ter ver
duidelijking aan toe, „als ik een
harde kopstoot had gegeven, had de
getuige hier nu niet gestaan. Ook
mr. Alblas, de Politierechter, trok
daaruit de conclusie, dat het dan
een zacht kopstootje moet zijn ge
weest.
De aanleiding tot deze kopstoot
was feitelijk een kleinigheid. De ge
tuige, H. Ch. M., woont bij verdach
te in. Getuige M. nu slaapt geheel
op de bovenste verdieping en moet,
wanneer hij naar bed gaat, het licht
uitdoen, doch dit moet geschieden
op de eerste verdieping, daar de ho
telschakelaar kapot is. Het was dus
in de dagen, dat er kopstoten ge
geven werden, niet mogelijk boven
het licht uit te doen. Bij W. wonen
echter ook nog een tweetal muzi
kanten in, die op 20 December nog
al laat thuis kwamen en daarbij op
de eerste verdieping het licht aan
staken. Zij gingen hun kamer in en
In het tournooi to Hastings had
uw redacteur een opwindend duel
met de Engelse voorvechter Sir G.
Thomas, Deze rijke Engelse lord,
die zijn gehele leven voor zijn ge
noegen heeft kunnen schaken en
aan ontelbare tournooien heeft
deelgenomen, is ondanks zijn 87
jaar nog een uiterst gevaarlijk te
genstander. De kenmerken van zijn
spel zijn taaiheid en volharding.
Uiteraard heeft hij door zijn ge
weldige ervaring een voorsprong
op jongere tegenstanders Het is
dan ook niet eenvoudig een recept
te bedenken om deze ervaren
schaakmeester te bestrijden. Door
een solide en strategische opbouw
gelukte het mij in ons duel hem tot
een riskante aanval te verleiden.
Toen deze aanval doodgelopen was,
kreeg mijn tegenstander een gewel
dige aanval in het centrum te ver
duren, die hij ondanks interessante
parades niet kon keren. Mijn eer
ste buit was een pion en deze bleek
voldoende. Een afwikkeling naar
het eindspel volgde, en toen een 2e
pion verloren dreigde te gaan, zag
mijn tegenstander het hopeloze van
de strijd in.
Wit: W. J, Muhring. Zwart: Sir
G. Thomas, Gespeeld op 3 Januari
1949 in het tournooi te Hastings.
Geweigerd damegambiet,
1, d2—d4, Pg8—f6; 2 c2—c4, é7—
é6; 3. Pblc3, d7—-d5; 4. Lel—g5,
Lf8é7; 5. é2—é3, Pb8—d7; 6. Pgl
f3, Pf6é4 (een bevrijdings
methode om meer bewegingsvrij
heid te vrkrijgen); 7. Lg5xé7, Dd8x
é7; 8. Ddlc2 (mogelijk is hier ook
8 cxd5, Pxc3; 9. bxc3, éxd5; 10. Db3
met positionele druk); 8c7
c6; 9. Lfld3 (slaan op é4 levert
niets op. Men zie: 9. Pxé4, dké4; 10
Dxé4( Db4+; 11. Pd2, Dxb2); 9'.
f7f5 (hoewel zeer aanlokke
lijk is deze Stone-wall formatie
voor zwart niet gunstig wegens het
ontbreken van de loper op de zwar
te velden, strategisch juist was af
ruil op c3); 10, 0—0, 0—0; 11. Pf3—
é5, Pd7xé5; 12. d4xé5, Lc8—d7; 13.
a2a3, g7g5 (ziet er dreigend
uit, is echter in feite een slag in de
lucht), 14. b2—b4, Pè4xc3. 15. Dc2x
c3' f5f4. 16. é3é4! (hiermede be
gint wit een langdurig offensief in
het centrum, waaraan zwart uite.n-
dclijk te gronde gaat). 16 f4—f3. 17
g2—g3. Dé7—g7. 18. Tfl—él, Ta8—
d8. 19. Tal—dl. Ld7é8. 20. Ó4xd5
de beslissende afwikkeling in het
centrum die wit definitief in het
voordeel brengt) 20. c6x45; 21. c4
xd5, Léa4 (na 21 éxd5 beslist
bijv. 22. Lé4!) 22. Tdl_cl, é6xd5. 23
b4b5 (wint minstens een pion, de
tekstzet dreigt 24. Db4 met stuk
winst). 23. .7—a6; 24. b5xa6. b7x
a6; 25. Ld3xa6, Dg7é7; 26. Dc3
a5! (dreigt zeer sterk 27. Tc7 en op
26. Dxa3 beslist 27. Tal); 26.
Dé7— é6 (een wanhoopsmanoeuvre)
27. Da5xa4, Td8—a8; 28. Da4—c6
(deze afwikkeling naar het eind-
spie is het meest dwingend. Geen
zin had 28. Tc6 wegens 28. Dh3);
28. Ta8xa6: 29 Dc6xé6, Ta6xé6;
30. Tel—dl. Tf8d8; 31. Tdl—d3,
d5.d4 (op 31. g4 is 32. h3 vol
doende bijv. 32. h5; 33 hgx4;
34. Td4. Tg6: 35 é6 enz.); 32. Td3x
f3. d4—d3: 33. Tél—dl. d3—d2; 34.
Tf3é3, Té6—c6; 35. Kgl—gl, 36.
Ff3é2 (dreigt een 2d pion te ver
overen). Zwart gaf zich hier gewon
nen, Op 36. Tc2 is 37. Td3 beslis
send. ij
Nieuwe uitgave
De Nederlandse Bond van Pro
bleemvrienden Secetariaat: St. Ge-
rarduslaan 15. Eindhoven, heeft een
opmerkelijk boek over de proble
matiek uitgegeven. Het heet Thema
Boek en is samengesteld door T.
W. Nanning en Drs. A. M. Koldijk.
Het is een beknopte encyclopedie
door de schaakproblematiek. Een
onmisbaar bezit voor iedere com
ponist of liefhebber van problemen.
De prijs is f 4.14 franco per post
te bestellen bij het secretariaat.
Ter oplossing probleem 7235
(Wolfs, St, Michielsgestel,
lste 'plaatsing)
lUia
Stand:
Wit: Kb4. Dg6. Tc5, Tg3; Lc2; pi: é2.
Zwart: Kd4, Dh7, Té3. Lf5, Lh4; pi:
c3. f7.
Wit begint en geeft mat in 2 zetten
Oplossing probleem 7235.
1. Lc2é4! dreigt 2. Tc4 mat.
1 Lxé4 2. Lé5 mat.
1 Txé4 2. Td3 mat.
1 Kxé4 2. Tg4 mat.
1 Lé6 2. Lé5 mat.
W. J. MURING.
ILEVU-NltlWS
WIERINGERMEER De Junio
ren A wonnen met 53 van Dirks-
horn en de B-tjes verrastten allen
met een 21 zege op de kampioe
nen Succes B. Het Za. eerste won
met 7—1 van Winkel 2. Dit elftal
is in de halve comp. voor het G. K.
nog ongeslagen. Een zekere Moeyes
van Winkel (zelf scheidsrechter!!)
gedroeg zich op het veld zeer onbe
hoorlijk t. o. van de scheidsrechter.
lieten het licht branden. Dit was
die uit zijn bed ging en het licht
niet naar de zin van getuige M.,
beneden uitdeed., waarvoor hij dus
de trap op en af moest. Daarna klop
te hij op de deur van de kamer
der muzikanten en vroeg hen in
het vervolg de lichten uit te doen,
wanneer ze naar bed gingen.
Op dat ogenblik mengde W. zich
in deze kwestie en gaf M. een zacht
kopstootje, waardoor vier valse tan
den van M. op de grond terecht
kwamen en een hoektand door zijn
lip sloeg. M. kleedde zich hierna aan
en deed aangifte bij de politie.
De eis van de Officier van Jus
titie. mr. Holsteyn, die het feit be
wezen achtte, was f 25 of 10 dagen.
De uitspraak was f 15 of 5 dagen.
Wederom stonden een tiental
overtreders der hondenbelastingwet
terecht. Slechts één Van deze zaken
werd aangehouden, in de overige
volgde een uitspraak, waarbij mr.
Aiblas te werk ging naar zijn eigen
jurisprudentie. Johannes V. uit
Hoorn kreeg f 12 of 6 dagen, Wijtze
de G, evenals alle overigen uit
Enkhuizen) f 5 of 2 dagen. Ale V.
f 12 of 6 dagen, Cornells K. f 9 of
5 dagen, Johannes Maria van der B.
f 7.50 of 5 dagen, Cornells K. f 12
of 6 dagen, Karl Franz F. f 12 of 6
dagen, Feike de J. f 9.of 5 dagen,
Bartholomeus Adrianus van O. f 12
of 6 dagen.
Pieter van H. uit Andijk had opzet
telijk niet voldaan aan een ambte
lijk bevel en gaf dit toe, daar men
volgens hem, in de war was met
zijn broer: aangehouden voor nader
onderzoek; Johannes B. uit Koog
aan de Zaan had in Den Helder een
hereneostuum gestolen: aangehouden
voor het inwinnen van een rapport;
Helena Gijsbertha S. uit Hoorn had
enkele biljetten van f 1 en f 2.50
benevens enige handdoeken gesto
len, doch zij was niet verschenen:
aangehouden, terwijl verdachte nu
zal worden voorgeleid; Jan B. en
Petrus D. uit Groothuizen en Aven-
horn hadden een overtreding van
de bouwvergunning op hun gewe
ten: resp. f 25 of 10 dagen en f 100
of 30 dagen, Hendrik S. uit Enk
huizen had een gouden ring -ge
kocht zonder naar de herkomst te
informeren: f 25 of 10 dagen; Neel-
tje E. uit Den Helder had clandes
tien stroom gebruikt: f 40 of 20
dagen; Dirk O. uit Groothuizen had
een onderwijzer beledigd: f 50 of
25 dagen.
HET BELANGRIJKE debat, dat
door het aftreden van minister
Sassen in de Tweede Kamer ontke
tend werd, stond niet steeds op het
hoge peil, dat met de vitale belan
gen van het Nederlandse volk.
welke hier op het spel stonden,
overeen kwam. in de parlementaire
verslagen werd dit tot uitdrukking
gebracht. De Tijd-redacteur sprak
van de „venijnigheden" van de
fractieleider van de P. v. d. A., en
hij voegde er aan toe, oat Mr. van
der Goes van Naters „op deze dag
het aandurfde zijn tong eens uit te
steken tegen de grote partner, nu
deze zelf in moeilijkheden zat" Een
ander parlementair redacteur ge
bruikte nog krasser termen.
Het was bij die gelegenheid ook,
dat Mr. Van der Goes het artikel
ter sprake bracht, dat ik o.m. in dit
blad schreef met de titel „Cochran
op bezoek". Nadat Mr. Van der
Goes gemeend had te moeten op
merken, dat het artikel meer „hui
selijk dan wereldwijs" genoemd
moest worden, en de drie eerste
regels had aangehaald, vervolgde
hij: „Volgens de heer Gielen schijnt
het, dat mén geen goed vaderlander
kan zijn, ais men een lid van de
U.N.C.I. wil begroeten. Hier past
een ernstig protest. Waar houdt de
heer Gielen de heer Romme eigen
lijk voor?"
Voila tout! Of nee, waren het niet
de deftige Handelingen der Kamer,
dan zou op de een of andere wijze
te kennen zijn gegeven, dat de
fractie van de P. v. d. A. kennelijk
pleizier had in het geval. Ofschoon
ik de discussies te belangrijk vond
om dit kleine incident in de Kamer
uit te vechten, betekende dit na
tuurlijk niet, dat ik net merkwaar
dige stukje van de heer Van der
Goes zonder commentaar zou laten.
Maar ik zit er waarlijk mee: begre
pen noch ik noch politieke vrien
den en vijanden klaarblijkelijk iets
van het geval, en weerhielden zij
zich derhalve van een zinloos ge
lach, nu ik het fragmentje in de
Handelingen herlees, ontgaat mij de
zin der opmerking zo mogelijk
nog meer! Er zit dus weinig an
ders op, dan enige kanttekeningen
te maken, daarmee, mijnerzijds, het
incidentje sluitend.
WELNU DAN:
1. Sinds wanneer citeert men uit
een artikel de aanhef, en laat de
hoofdzaak (waar het bovendien
juist over ging m de Kamer!) ach
terwege? Hééft een dergelijke aan
haling nog zin?
2. Vervolgens is duidelijk dat Mr.
Van der Goes niet op de hoogte is
met Shakespeare's Hamlet. Nu kan
men een zeer respectabel mens zijn
zonder Hamlet te kennen, maar van
de leider van de op eén na grootste
Fractie in de Tweede Kamer mocht
men toch verwachten, dat het „Wel
kom vreemdeling" hem onmiddel
lijk de toneel-scène uit Shake
speare's beroemde spel te binnen
bracht en dat hij dienovereenkom
stig interpreteren zou.
3. Ten slotte, wie kan. ja kan
Mr. Van der Goes zéii, de frase
verklaren, dat het artikel „meer
huiselijk dan wereldwijs" was? Is
hier dan, naar de opvatting van de
spreker, sprake van een zekere
tegenstelling? Maar vooral: begrijpt
Mr. Van der Goes zélf, ja begrijpt
één van de leden van zijn Fractie
(die toch merendeels deden alsóf zij
het door hadden!) de tegenstelling
die geschapen werd tussen prof.
Romme en mij? Ik geloot, dat, ais
één ding duidelijk was, het de vol
ledige overeenstemming was tussen
onze Fractieleider en mij t.a.v. de
gewraakte U.N.C.I.!
Ondertussen ben ik dankbaar dat
de Handelingen mij In deze passage
een prachtige stil-lees-test hebben
verschaft. Zo nodig zal ik er ge
bruik van maken bij mijn toekom
stig werk, teneinde leerlingen op te
dragen de onlogische gedachten-
gang in het fraaie stukje proza, dat
hier werd geproduceerd, overtui
gend aan te tonen. Ik geloot, dat
ik het resultaat wel bij voorbaat
ken! JOS. J. G.
De week van het b'
aangebroken. Zoals de
hoogtijdagen heeft op
shows, en de muziek o;
en Festspiele, zo heeft d
de kunst van het sch
hoogtijdagen tijdens de
Het boek, waarin de
der kunstenaars in tas
lijkt- staan, waarin de i
stellingen poneren en c
het „quod erat demonst
weerlegbaar bewijzen, h
het lied der dichters,
der ontdekkers en de f
chalance der journalist
eist ieder jaar een wi
aandacht voor zich op v
gaarne verwijlen in die
tische" wereld van de
staat zeven dagen te j
het spiegelglas der vitri:
den van amber en gou<
tichambreert op de gi
zijner ere in de eerste
des lands. Het trekt do
me de genieters van sc
het lokt onweerstaanbaa
naar waarheid en recht,
Boekenweek is evem
tend een handige stun
vers en handelaren, ali
dit is van bloemisten
Boekenweek is tevens
voor de geest, zoals M
vens een feest van de li'
In deze week krijgen
kans: de brengers van
romanciers, de geleerde
gogen, politici en alle i
dijnen van het menselij
geest viert feest, de in
taal gekristalliseerde
reeds duizenden jaren
schavings-aera voortbra
nog steeds voortgaat t
dat de mens meer is
naar de aarde gerichte
dierlijkheid. Het boek
ger van die geest is
waaromheen de belang
in deze dagen concentre
als de gestolten wijshe
sofen. de spiegel vaft
kunstenaars, en de pa
de dichters geschreven.
Wie het ter hand n
stil en laat de klank
naruisen in zijn ziel. V
wil het herlezen en de
waarvan het spreekt to
vreemdbaar bezit make
zeiden: timeo virum ur
vrees de man van één
waarde en de verschrikt
van het boek ooit reali:
geduid dan door die
woorden?
Moge ieder mens m
deze dagen het lflrtuit
een boek aan te ™haff
de inhoud hem tot d<
man maakt, waarover
spraken. Dan is de Boet
geslaagd.
Het merendeel der bc
de eerste helft der vijf
uitkwamen en bestemd
een groter publiek, wai
algemeen werken met
religieuse Inslag, zo he
ken betrof die enkel e:
doeld waren ter versp
heiligenlegenden of Bij
len. Het was het begu
bloei-tiidperk van het
boek.
Veelal waren deze
verlucht met prenten. F
het algemeen gebrulkel
platen met het mes of
naald te bewerken zoda
diep in het hout kwam
of wel zo, dat de druk
lief kwamen te staan. E
die meestal heïligen-
waren zonder teksten,
spoedig voorzien van k
keningen en kleine s
legenden, die op stroo
mond der afgebeeld
kwamen. Zo ongeveer
van de methode, bij i
mans toegepast, die, 5
niets nieuws onder de
Later stelde men de
der de bijschriften en
hele bladzijden met tek
De op deze manier gedr
waren derhalve eigei
prentwerken. Een voc
zulk een prentwerk is
bijbel der armen, de
perum" dat ongeveer
beeldingen bevat naa
glas-in-lood ramen .wel
vonden in het Klooster
schau. Uit die zelfde pr
stamde ook het „Specu
nae Salvationis" of we
Illustratie uit Enge
Twist". Ook in de tij
Stalletjes en de Man
aangeboden lectuur,
zak
