Interneringskamp „De Slikken
in opspraak gebracht
Blonde
Gerrit in Oranjetrui won
de vierde etappe
Zullen Soekarno en Hatta hun
woord gestand kunnen doen?
DETECTIVE
Dinsdag 10 Mei 1949
PAG. 3
RWACHTING
orsstaking
zich uit
berichten
Dwangarbeidskamp of rustoord?
Kampaalmoezenier weerlegt
beschuldigingen
RADIO
RONDE VAN NEDERLAND
Buitenlanders speelden bescheiden rol
IV BRUILOFT VAN HET BLONDE MEISJE in het leuke plaatsje
Borne, werd een kort moment door de feestelingen verge
ten toen er om Half twee een groep witgehelmde politiemannen
op luid ronkende motoren door de smalle hoofdstraat daverden.
Bruid en bruidegom plus de sleep genodigden in rok en hoge
hoed stoven naar buiten, om nog juist een glimp op te vangen
van een forse gestalte, gestoken in een fel oranje shirt, die op
een blinkende racefiets met een gangetje dat zo tegen de 50 km
was fier aan de kop ging van een troepje van 5 man. Dat was
Gerrit Schulte, de pas tot leider gepromoveerde Bossche reus,
die op deze naargeestige dag in zijn hoofd had gezet om coute
que coute de vierde etappe naar Apeldoorn te winnen.
Het zal afhangen van de krachts
verhoudingen in de „herstelde
Republiek
De vreugde
tegen wil en dank
het K.N.M.I te
Dinsdagavond
BUIÏG
wolking met aan-
enkele verspreid
buien. Vannacht
overdag matige
noord-oostelijke
koud met van
plaatsen nacht-
fVBINET VOOR
\NTILLEN
10 Mei (ANP),
jing aan de afge-
het college van
voor de in hun
;n lande bewe-
de Gouverneur
Antillen heden
inde heren:
in het bijzon-
Jenbare werken,
landbouw, vee-
Costa Gomez,
van algemene
ociale zaken,
economische za-
etreffende de ha-
enst, radio, radio-
slefonie en lucht-
onderwijs, volks-
openbare gezond-
van de heer W.
van het kabinet
daar hij thans
zitter der staten
zal de Gouver-
wijze de nieuwe
openen.
NIEUWE
rRECELINC
OORWECEN
uwe Dienstrege-
g van 15 Mei as.,
treinen Haarlem
>erd naar en van
elk uur een
rbinding Haarlem-
ontstaan.
ng op het traject
elder wordt uitge-
n v.v. in de mid-
v.v. in de avond-
16.18, Den Helder
aar v. 23.05, Den
omgekeerde rich-
v. 15.11, Alkmaar
p werkdagen) en
22.18, Alkmaar a.
naar Enkhuizen
richting een regel-
-dienst gereden met
middag forensen
officieren door
ontvoerd
Mei (Aneta).
igblad" verneemt,
gen geleden twee
door de T.N.I.
zij hun verlof
het verlofscen-
ran het Tobameer.
tenant ter zee 2e
L. Roskott en de
3e klasse P. J.
is' de gevangenne-
de officieren niets
sconflict heeft zich
vooralsnog beperkt
met totaal 150 sta-
Van patroonszijde
evenwel, dat binnen-
ioorsgezellen in sta-
In Deventer sta-
werkzaam bij de
katholiek georgam-
aan de arbeid. In
de staking het
woningbouw gron-
omdat de afwer-
honderden wonin-
ing kan vinden,
e stucadoors waren
>p enkele uitzonde-
n werk verschenen,
kbonden verwachten
ïene staking.
WON LAATSTE
-WEDSTRIJD
mders niet zo troos-
als wij het gisteren
de gr/te drukte van
edactie was één cij-
terecht gekomen, en
volg, dat aan B.K.C.
n 20 overwinning
Inmiddels was het
De Alkmaarders
irdoor is de stand:
6 2 1 3 5 8—12
6 1 0 5 2 7—13
Mei. Andijvie
824, postelein 35
3739, rabarber 4
50—60. id II 25—45,
21, prei 615, uien
nkool Ia 701.00, id
3945, worteltjes 21
0, selderie 26, selie
15.75, aardbeien 38
ardappelen 36 per
EMARKT
5 Mei. Aangevoerd
n, 157 nuchtere kal
en 3 vette schapen.
r, 7 Mei Aanvoer
I 44—51, Ib 35—46,
27—31, III 12—16;
ew. 3,70—4.20; 23.800
II 4.50, III 3.—;
ans blauw 4.80.
IZEN, 10 Mei.
Ia 47—62; Ha 41—47;
10 kg rabarber 6.
PURMEREND E. O.,
Eigenheimers 7.50;
-8; Koopm. blauwe
—52; bloemkool 20
—16; boerekool 817;
jvie 3560; radijs
er 49; rode bieten
n 1140; uien 8.50
"rambozen 6075 ct.
Vlei Aanvoer 2300
—64, II 51—59, III 34
3; 1100 kg prei 4.—;
—8.20.
DUDE Aanvoer
3.1010.10; 16.000 kg
:g spinazie 11.80; 400
410; 3800 kg witlof:
66, lib 57—63, III
(Van een onzer redacteuren.)
I.
GRONINGEN, Mei. Ver in een uithoek van ons land, diep
weggedoken achter de wijde vlakten van het Groninger hogeland,
waar in deze tijd het heldere groen van de ontluikende gewassen
vermengd met het helle geel van de bloeiende koolzaadvelden,
scherp aftekent tegen een hedere diepblauwe lucht, ligt het
kamp „De Slikken". Achter Pieterburen, dich bij de dijk, van
waar men in de straffe voorjaarswind tuurt in een peilloze verte,
de zee, liggen de grote barakken omgeven door prikkeldraad.
Hier leven de door Bijz. Gerechtshof en Tribunaal veroordeelde
N.S.B.- en nazi-gezinden, die in de afgelopen bezettingsjaran
ons volk hebben geknecht en thans hun straf hiervoor ondergaan.
We hebben een dag doorgebracht
in dit kamp en het leven hier van
nabij beschouwd, we hebben met de
gedetineerden gesproken en hun
werkzaamheden van dichtbij geob
serveerd, daartoe geheel vrij gela
ten door de kampcommandant de
heer Kraaima, omdat omtrent dit
kamp de dwaaste geruchten de ron
de deden, veroorzaakt door een fel
en onredelijk artikel in de „Gelder
lander" n.a.v. een interview met
aalmoezenier Pater Arts M.S.C. In
dit artikel immers wordt dit kamp
„De Slikken" geschilderd als een
strafgevangenis, een dwangarbeids-
oord, een ware hel voor de gedeti
neerden.
Duivelseiland of Siberië?
Het blad schreef o.m. het volgende:
„Vooral de intelectuelen voelen
zich daar als in Siberie of op het
Duivelseiland. Vaak zonder medi
sche keuring worden mannen van
zestig, zeventig jaar het wad inge
stuurd. Des morgens is het om 5
uur opstaan. De mannen marcheren
op klompen naar het wad. Op de
dijk aangekomen krijgen ze lies
laarzen aan. Dan gaat het het wad
in. Tot' over hun middel gaan de
mensen in de zuigende modder en
een zekere doodsangst overvalt hen.
Met de uiterste kracht kunnen zij
zich staande houden. Steeds verder
zakken ze weg in de modder. Daar
staan ze de gehele dag in weer fen
wind, in de ijzige kou tot 's avonds
5 uur. Het brood eten ze staande-
beens en ook de rustpauzes moeten
staandebeens worden doorgebracht.
En dat voor mensen van wie de
meesten nooit zwaar werk hebben
gedaan en voor ouden van dagen,
die bij enige medische keuring zou
den zijn afgekeurd."
En de schrijver verhaalt dan van
mensen die met maagbloedingen
hartkwalen en zenuwziektes uit het
kamp kwamen en van een gedeti
neerde die zich had verhangen.
„Fel" (lees: onredelijk) wordt
daarna over de „bloedmars" ge
schreven, een strafexcercitie om 't
stuksnijden van een deken, waarbij
bewakers met stenguns en revol
vers de mensen uit een barak joe
gen en ze, hondsmoe als ze waren
's avonds na hun werk nog 20 km
op klompen lieten tippelen. Hoe er
een opstand dreigde door algehele
uitputting en hoe een der gestraf
ten na mishandelingen in een rivier
trachtte te springen. Ook werd ge
klaagd over de geestelijke verzor
ging. „Een H. Mis in de cipiers-
PROGRAMMA
WOENSDAG 11 MEI
HILVERSUM II 415 M.'
N.C.R.V.:
7.00 Nieuws, 7.15 Te Deum Lauda-
mus. 7.45 Een woord voor de dag,
8.00 Nieuws, 8.15 Muziek bij het
werk, 9.00 Ochtendbezoek bij onze
jonge zieken, 9.30 Waterstanden,
9.35 Microfoon-competitie, 9.45 Gr.
pl., 10.30 Morgendienst, 11.00 Alex
ander Kipnis bas, 11.15 Luisterspel
12.00 Accordeonorkest, 12.30 Mede
delingen land- en tuinbouw, 12.33
Zigeunerorkest, 13.00 Nieuws, 13.15
Mandolinata, 13.45 Gr. pl.. 14.10
NCRV-koor, 14.40 Even onder ons,
15.00 Jeugdconcert, 16.00 Postzegel
verzamelaars, 16,15 Voor onze meis
jes en jongens, 17.30 Piano, 17.45
Regeringsuitzending, 18.00 Zang
koor, 18.30 R.V.U., 19.00 Nieuws,
19.15 Regeringsuitzending, 19.30 De
zesde colonne, 19.45 Engelse les v.
gevorderden, 20.00 Nieuws, 20.05
Programma-proloog, 20.15 Radio
Philharmonisch Orkest, 21.30 Spre
ker, 21.50 Gramofoonmuziek, 22.00
De zee bleef vrij, 22.15 Wij hebben
een woord voor de wereld, 22.45
Avondoverdenking, 23.00 Nieuws,
23:15 Licht avondconcert, 23.57
24.00 Sluiting en Wilhelmus.
HILVERSUM I, 301 M.
V.A.R.A.: 7.00 Nieuws, 7.15 Ochtend
gymnastiek, 7.30 Muziek bij het ont
bijt, 8.00 Nieuws, 8.18 Gr. pl., 8.50
Voor de huisvrouw, 9.0010.00 Ber-
lijns Opera Orkest; V.P.R.O.: 10.00
Spreker, 10.05^10.20 Morgenwijding;
V.A.R.A.: 10.20 Onze keuken,, 10.30
Als de stofzuiger zwijgt, 11.00 RVU,
11.30 Gr. pl., 12.00 Accordeola, 12.30
Mededelingen land- en tuinbouw,
12.33 Voor het platteland, 12.38 Ham
mond-klanken, 12.55 De ronde van
Nederland, 13.00 Nieuws, 13.15 Ka
lender. 13.20 Malando en zijn orkest,
13.50 Piano, 14.00 Gesproken por
tretten 14.15 Jeugdconcert, 15.00
Voor de kleuters, 15.15 Mensen, die
ren en dingen in de muziek, 15.30
De regenboog, 16.00 De Roodborst
jes, 16.15 Het stond in de krant, 16.45
Vragen staat vrij, 17.15 Metropole
orkest, 18.00 Nieuws, 18.15 VARA-
varia, 18.20 Orkest. 18.30 Progr. Ned.
Strijdkrachten, 19.00 Lezing, 19.15
19.30 Silvestri-kwartet; V.P.R.O.:
19.30 Voor de jeugd. 19.40 Jeugd-
kroniek, 19.45—20.00 Van alle dag;
V.A.R.A.: 20.00 Nieuws, 20.05 De
ronde van Nederland, 20.15 Socialis
tisch nieuws, 20.20 Promenade
orkest, 20.50 De wreker hoorspel,
22.05 Kwartet Jan Corduwener,
22.25 Volksliederen, 22.45 Van boek
tot boek, 23.00 Nieuws, 23.15 De Hit-
Kit, 23.45—24.00 Gr. platen.
cantine. Bij het „ite missa est"
klikken de biljartqueues van de be
wakers al".
Tot zover de aanklacht in dit
Katholieke blad.
Thans de realiteit
En thans de realiteit! En daar
voor beginnen we bij het slot van
ons onderzoek, het bezoek aan de
kampaalmoezenier Pater Knell, die
wij opzochten in het Zusterhuis te
Kloosterburen. En terwijl een on
weersbui zich ontlaadde boven het
Groninger land, zetten wij de aal
moezenier het doel van onze komst
uiteen. En toen de Pater kennis
had genomen van de beschuldigin
gen tegen het kamp, zeide hij:
„Dit overvalt mij als de onweers
bui, waarin U gekomen bent. Ik be
treur een dergelijk onzinnig ge
schrijf ten zeerste en ik vind het
een grote stommiteit dat zoiets
het is van A tot Z fantasie ge
publiceerd wordt zonder dat de
commandant of aalmoezenier hier
over gehoord wordt. En dat nog wel
in een Katholieke krant!"
Dan moet een aalmoezenier toch
in de eerste plaats weten, wat vrij
wel iedereen weet, dat juist de aal
moezenier die belast ie met de
geestelijke verzorging en die gere
geld, vrijwel dagelijks in het kamp
vertoeft op de hoogte is met wat
er in een kamp omgaat.
Het is toch logisch dat in een
kamp, waarvan van de 170 gevan
genen, ongeveer 50 katholiek zijn,
dus waar een kampaalmoezenier
veel werk heeft, de gevangenen die
ernstige grieven hebben of onte
vreden zijn over het een of ander
zich in hun geestelijke en materiële
noden wenden tot de aalmoezenier.
En deze aalmoezenier is dus de
juiste man om te oordelen on
partijdig te oordelen of er recht
of onrecht geschiedt.
Het gehele verhaal dat om het
kamp „De Slikken" is geweven is
absoluut onwaar en onredelijk. Het
tegendeel is waar! „De Slikken"
staat aan de spits wat betreft de
materiële en geestelijke verzorging
in ons land.
Geen dwangarbeid, doch een
oord, waar zware gevallen meest
B.G.-ers verder Tribunalisten)
hun straf „uitzitten", waar hard
gewerkt wordt, doch waar
tevens de voeding en legering
zeer goed is, waar de geestelijke
verzorging perfect is en waar de
gedetineerden zelfs in beperkte
mate volledige vrijheid genieten.
De aalmoezenier vertelde ons vol
lof over de kampcommandant, die
zelfs veel voor de gedetineerden
doet, hun invrijheidsstelling bevor
dert en die, hoewel hjj een andere
godsdienstige richting is toegedaan,
de Katholieke Geestelijke verzor
ging alle mogelijke faciliteiten ver
leent. In de aalmoezenierskamer
wordt geregeld spreekuur gehouden
rozenkrans gebeden en in de can
tine wordt eens per week de H.
Mis opgedragen.
Het is natuurlijk, evenals in ieder
kamp, behelpen, doch dat fabeltje
van de klinkende biljartqueues is
totaal uit de duim gezogen. Er
staan daar helemaal geen biljarts.
Onrustzaaiers
In iedere samenleving groot of
klein worden fouten gemaakt. In
het openbare leven merken we dat
dagelijks. Zo ook in een kamp.
Maar de beschuldigingen dat in dit
kamp machtswellust, sadisme of
terreuy wordt gepleegd is ten ene
male gelogen. De herrie om dit
kamp is echter ontstaan sinds drie
of vier maanden geleden bij de B.
G.-ers die hier zaten (de door Bijz.
Gerechtshof veroordeelden) Tribu
nalisten uit andere kampen, die op
geheven werden (o.a. Laren) wer
den toegevoegd. Deze nu hadden
praatjes, insinueerden, hitsten de
anderen op, kortom poogden onrust
te zaaien. Er is een strafmars ge
lopen. De mars is voor menigeen
moeilijk geweest, maar de opzwe
pende franje er omheen van uit
putting en mishandeling, is onstaan
in het brein van enkele ophitsende
elementen die onrust wilden zaaien.
Is het uit politieke motieven? Com
munistische agitatie? Verbittering
op zichzelf en iedereen vanwege de
isolering, de straf of misschien over
wat kort na de bevrijding hen is
aangedaan
We hebben met vele gevangenen
gesproken, we hebben gezien hoe
ze leefden en zullen hierover in een
volgend artikel nog schrijven om
voor goed alle foutieve en verwar
rende fabels uit de wereld te helpen.
Want hoe is „slechte behandeling"
te rijmen met een gedeeltelijke vrij
heid? Zondags mogen de gevange
nen vrij in de) omgeving wandelen,
zonder bewaking. Er kan gestu
deerd worden in allerlei vakken en
er wordt veel les gegeven. De voe
ding en legering is goed. Maar
daarover later. De aalmoezenier
was teleurgesteld over deze aanval
in de rug, want er valt niets aan
te vallen. En wanneer er bewoners
zijn die zich verbitterd voelen, dan
heeft dit andere oorzaken, fouten
die gemaakt zijn kort na 45 door
Beheersinstituut of berechting.
Maar in de Slikken is het goed.
Dat verzekerde ons aalmoezenier
Knell en daarvan hebben wij ons
zelf overtuigd.
Geen wonder dat heel Borne op
zijn kop stond, omdat een Neder
lander en nog wel de vermaarde
Gerrit Schulte, van wie men al
zovele verhalen had gehoord, maar
nog nimmer in levende lijve had
gezien, de bonte karavaan leidde.
Deze vierde etappe werd inderdaad
de grootste triomphrit van Gerrit
Schulte. Somber en grauw was de
morgen over Enschede gekomen en
toen de renners zich om één uur op
het marktplein verzamelden, scheen
er een bleek waterig zonnetje, dat
nauwelijks in staat was iets feeste
lijks te geven aan het monumentale
stadhuis, dat zich voor deze gele
genheid op zijn feestelijks had uit
gedost.
Hondenweer
Maar ondanks het naargeestig
humeur van de weergoden waren er
toch nog ettelijke honderden bur
gers op de been om met eigen ogen
het vertrek te zien van die man
netjesputters die zomaar in amper
tien dagen meer kilometers afleg
gen dan zij misschien in een half
jaar.
De weergoden hadden op deze
Meidag een allervervelendste bui.
Want nauwelijks had de karavaan
de grens van Enschede achter de
rug of zij begonnen de renners te
plagen met een fikse regenbui en
om het geheel zo onaangenaam mo
gelijk te maken lieten zij een ijzige
Noord-Wester blazen pal tegen de
gezichten van de moeizaam malende
troep. Maar Gerrit Schulte stak in
het Oranje en de Brabander voelde
het zich een plicht om de burgers
6e ETAPPE VAN DE TWEEDE
RONDE VAN NEDERLAND
De 6e etappe van de Ronde van
Nederland, die morgen Woens
dag verreden wordt over een
afstand van 224 K.M. De start
vindt plaats in Helmond, ter
wijl de finish te Geleen is.
van al deze dorpen, gehuchten en
grappig gebouwde stadjes te laten
zien, wat dat wil zeggen, hij voelde
zich kiplekker. Dat was al veel, maar
bovendien zat het lot hem op deze
dag mede. Zo had hij van zijn grote
rivaal Henk Lakeman niets te vre
zen. De Amsterdammer die het ver
van prettig had gevonden, dat hij na
een dag het leidersshirt reeds had
moeten uittrekken lag overhoop met
zijn maag.
De koene Belg Meersman, die in
het totaalklassement gelijk lag met
Schulte hobbelde reeds na 5 kilome
ter op een lek bandje. En dat juist
op een moment dat de kop van de
karavaan aan het demarreren sloeg
Wel kreeg hjj prompt assistentie
van zijn kameraden Acou, de Wan-
nemaker, Tailleu en Zondelez die
braaf op hem bleven wachten' (Een
prachtig staaltje van ploegdisci-
pline) maar die hem toch niet meer
konden brengen bij het kleine
troepje dat direct geprofiteerd had
van deze Belgische pech. Dit groep
je was onder aanvoering van
Schulte reeds een halve kilometer
uitgelopen toen Meersman de staart
van het peloton weer te pakken
kreeg. Ook de heer Middelkamp
scheen deze dag geen lust te heb
ben om iets groots te ondernemen.
In gezelschap van de oude rot Pel-
lenaars, die de grote sensatie was
geweest in de derde etappe liet hij
zich gewillig meetrekken in het
peloton.
Een Koninkrijk voor een wiel
Er waren echter toch enige lieden
d»e de wielerkoning Schulte en zijn
ridders, Bouk Schellingerhoudt,
Wim van Est, Henk de Hoog, Ger
rit van Beek en de trouwe schild
knaap van de Bossenaar van den
Dungen niet zonder meer deze 170
k.m. tellende etappe cadeau wilden
doen. En zo gebeurde het dat de
ganse karavaan op de duur in brok
ken en stukken kwam te liggen en
dat de weinige buitenlanders die
nog van de partij waren in En
schede waren de Belg Decin die het
ongeluk had tegen een balustrade
op te vliegen en reeds Zondagavond
op weg was naar huis met een
gebroken schouder en zijn landge
noten Didden en Vermeiren van de
lijst geschrapt maar een uiterst
bescheiden rolletje in de verre
achterhoede speelden.
Water en bloemen
Boven Gorssel werden de hemel
sluizen nog eens extra wijd open
gezet. De hagel kletterde erbarme
lijk op de keien en de mensen ston
den er met vers geplukte bloemen
in de handen. Zoiets geeft weer
moed en voort jakkerde het kleine
kopgroepje, de grote wég naar
Arnhem op. Het tempo bleef tegen
de grens van 50 k.m. aanliggen en
juist dat een van die merkwaar
digheden welke aan deze vader
landse ronde kleven zal de ka
ravaan die op dit ogenblik al tot 59
man is geslonken beslist nog stevig
uitdunnen voordat men weer in
Amsterdam is beland.
Tweede „désastre" in één
maand
Van de Franse élite zal dan waar
schijnlijk bitter weinig meer over
5e ETAPPE VAN DE TWEEDE
RONDE VAN NEDERLAND
De heden verreden 5e etappe
van de Ronde van Nederland
ApeldoornHeldmond, een af
stand van 206 K.M.
zijn. Want toen de kopgroep en het
brokkelige peloton zich door een
onstuimig noodweer langs Velp had
geworsteld was het restant van de
afgezanten van Frankrijk bezig de
weg door De Steeg te zoeken. Daar
juichte en zong de schooljeugd om
het hardst omdat er nog vier ren
ners in zicht kwamen. De Fransen
echter die in die paar dagen zijn
gaan gruwen van 't Hollandse kli
maat voelden dit juichconcert meer
als een laatste bespotting van de
Franse wielerglorie. Met stugge
koppen zwoegden zij verder over de
oneindig lange weg over Ede, Bar-
neveld. Voorthuizen en Willinge
naar Apeldoorn. Zij kwamen een
reeds, vrijwel verlaten Sportpark
binnen waar niets meer te be
speuren viel van de feestelijkheid,
waarmede de zo goed als voltallige
Apeldoornse burgerij Gerrit Schul
te had ontvangen. De Boschenaar
had natuurlijk het sprintje gewon
nen, nodig om hem als eerste over
de finish te brengen. En dat niet
ONDERZOEK IN HET
KAMP „DE SLIKKEN"
Op grond van publicaties
in de Gelderlander heeft de
minister een voorlopig on
derzoek gelast naar toestan
den in het strafkamp de
Slikken, hetwelk zal worden
voortgezet door de rijks
recherche.
Er heerst algemeen grote
verontwaardiging bij allen
die direct of indirect bij het
kamp betrokken zijn, aan
gezien hangende dit onder
zoek aan de directeur en
een aantal leden van het
personeel verzocht is met
verlof te gaan tot het zal
zijn afgelopen, zulks nog
voor de uitslag van het on
derzoek is vastgesteld. On
middellijk zijn naar wij ver
nemen, een aantal protest-
requesten naar de minister
en verschillende Kamerle
den gezonden.
Ook van de zijde van de
beide geestelijke verzorgers,
de kampaalmoezenier en de
predikant, is een protest-
schrijven naar het ministe
rie gezonden.
Nadat de nieuwe Nederlandse gezant voor Cuba, Henri Daniels
(links) aan de president van Cuba, Carlos Prio Socorras (mid
den) zijn geloofsbrieven had overhandigd, bespraken zij nog
enige zakelijke aangelegenheden, waarbij ook de minister van
Buitenlandse Zaken tegenwoordig was.
(Van onze parlementaire redacteur)
DE BESPREKINGEN te Batavia hebben tot een voorlopig resul
taat geleid. Een ogenblik had het de schijn dat zij ander
maal op dood spoor zouden geraken. Een republikeins woord
voerder verklaarde dat de republiek vasthield aan een volledige
aanvaarding van de resolutie van de Veiligheidsraad, w„o. begre
pen was het volledig herstel van het republikeinse gezag en
terugtrekking der Nederlandse troepen. Deze verklaring vond
echter ook in Amerika een zeer slecht onthaal. Washington li :t
weten dat het 't Nederlandse aanbod waardeerde als een stap
in de goede richting en dat hier nu 'een even oprechte reactie
van de republikeinen tegenover diende te staan. Reeds eerder
was trouwens al gebleken, dat er een kentering plaats vond in
de Amerikaanse opvattingen. Een bekend Amerikaanse corres
pondent kwam b.v. na een reis door Birma en China bekeerd
te Batavia terug.
Dat de republikeinse delegatie,
na eerst nog de bovengenoemde
verklaring tot de hare gemaakt te
hebben, tenslotte toch haar stand
punt wijzigde, (Natsir, de repu
blikeinse minister van voorlich
ting trad als adviseur van de de
legatie af), zal dan ook wel niet
in de laatste plaats het gevolg zijn
geweest van deze nieuwe Ameri
kaanse houding, aan de conferen
tietafel vooral vorm krijgende in
het tussenvoorstel van de heer
Cochran, het Amerikaanse lid van
de Unci.
Na de vele teleurstellingen in
het verleden is het begrijpelijk,
dat ook dit nieuwe accoord in
Nederland nog zeker geen enthou
siasme wekt, maar naast de nood
zakelijkheid om iedere nieuwe
mogelijkheid toch weer telkens
opnieuw met ons geloof en onze
wil te bezielen, wil het ons voor
komen, dat in de boven geschetste
omstandigheden, waaronder het
accoord tot stand kwam, een ele
ment schuilt, dat ook bij de ver
dere ontwikkeling houvast kan
bieden.
Laten we de moeilijkheden, die
zich bij de verdere uitwerking van
het accoord nog kunnen voordoen,
buiten beschouwing, dan zal het
er nu vooral op aan komen of,
Soekarno en Hatta, in Djokja te
ruggekeerd zijnde, datgene zullen
kunnen bereiken waartoe zij zich
thans plechtig, ten overstaan van
de gehele wereld, verbonden heb
ben.
Sinds hun vertrek is er m
Djokia veel veranderd. Enerzijds
is het revolutionaire element sterk
geactiveerd. Vanuit een overigens
ook maar betrekkelijke legaliteit
werd het door de tweede politio
nele aetie in de guerilla gedron
gen. De communist Tan Malakka,
alleen, want evenals in Enschede
was ook deze etappefinale een vol
komen Nederlandse aangelegenheid
geworden: vijf Nederlanders pal
achter Schulte, daarna Peters, Bras-
penninx. Middelkamp, en op de
tiende plaats pas de eerste buiten
lander, de Belg Ketelaarsz.
zelfs gedurende de gehele Japanse
bezetting ongrijpbaar, heeft de af
gelopen maanden door geheel In
donesië gezworven en daarbij zijn
greep op de strijdgroepen onge
twijfeld versterkt.
Anderzijds bracht dezelfde poli
tionele actie ook een scheiding in
de geesten teweeg. Zij, die in hun
hart altijd meer voor legale ver
houdingen hadden gevoeld, bleven
op hun posten en werden door de
feiten in hun latent aanwezig ge
bleven vertrouwen bevestigd.
De eerste reacties van deze
beide groepen hebben de republi
keinse leiders al op Banka be
reikt. Hun aarzelende houding
werd ongetwijfeld ingegeven door
de revolutionaire elementen min
der dan ooit voor vol te worden
aangezien, anderzijds kwamen er
echter ook afgezanten, die hen on
der het oog brachten, dat de con
structieve gedachte bij sommigen
in Djokja veld won.
De grote vraag is nu in welke
krachtverhouding deze groepen
zich straks tegenover of achter
Soekarno en Hatta zullen plaatsen
Bewegingen van bepaalde strijd
groepen in de richting van Djokja
wettigen de verwachting, dat het
„leger" bij de terugkeer van de
republikeinse leiders in de hoofd
stad in elk geval een rol zal wil
len spelen. Welke rol dat zal zijn?
Het is niet onmogelijk, dat zich
ook hier nog een splitsing vol
trekt. Tan Malakka zal ongetwij
feld destructieve bedoelingen heb
ben, Soedirman misschien con
structieve.
En verder zal vooral de houding
van het republikeinse parlement
van betekenis zijn, zulks in ver
band met de deelname aan de in
Den Haag te houden Ronde Tafel
conferentie. Voorlopig weten wij
nog niet of deze volksvertegen
woordiging, onder de indruk van
de nieuwe verhoudingen, naar de
constructieve dan wel naar de
destructieve kant is opgeschoven
In het bijzonder denken wij hier
aan de houding van de belang
rijke Masjoemi. De Mohamme
daanse fanatici, verenigd in de
„Daroel Islam", zijn, in het kader
van het verzet, in elk geval nog
geïsoleerder dan vroeger komen te
staan. De republikeinse T.N.I. ver
liest meer mensen in de strijd te
gen haar dan in die tegen de Ne
derlanders.
Of de oplossing van de Indone
sische kwestie nu inderdaad in het
zicht zal komen, zal voor een goed
deel afhangen van de persoonlijke
houding van Soekarno en Hatta
Zouden zij zich andermaal laten
inpalmen door de revolutionaire
elementen, dan zal de situatie mi
litair, maar vooral politiek ono
verzichtelijker en verwarder wor
den dan ooit. Voor de wereld staat
Nederland dan echter in elk ge
val sterk, wij hebben met het ac
coord van Batavia onzerzijds toch
wel het uiterste aan goede wil op
gebracht.
Gaan Soekarno en Hatta zich
echter aan het hoofd van de con
structieve elementen plaatsen, dan
mag ons het hart hoopvoller gaan
kloppen, dan is de hoop gewettigd,
dat de oplossing van een pro
bleem, dat ons al zolang en zo
smartelijk bezig houdt, eindelijk
in het zicht komt. De thans reeds
legale groepen zullen voor de con
structieve gedachte behouden blij
ven, en in het verzet zullen de tot
dan toe verkeerd gerichte natio
nalisten zich van de communis
tisch georiënteerden en van de
rampokmakers kunnen gaan
scheiden. Een voorgaan van de
erkende leiders kan vooral in dit
geval bij soms toch reeds lang
gekoesterde aarzeling de doorslag
geven. Wij denken o.m. aan de
Siliwangi-divisie.
Prins Bernhard in Parijs
Z. K. H. Prins Bernhard bezocht
Maandagmorgen de luchtvaartten
toonstelling te Parijs.
De Prins toonde grote belangstel
ling voor de Nederlandse inzending
en sprak zijn waardering uit over
de keurig verzorgde fokkerstand.
Fijngevoelig wie was het
méér dan Christus, de God-
Mens, Hij, de Oneindig-vol-
maakte? herinnert het
Evanqelie van Zondag aan het
ogenblik waarop een kind ter
wereld komt. De moeder lijdt
pijn. Zij heeft smart om dit
haar uur, zo staat er. Een mens
wordt geboren uit lijden. Maar
ook niets zal hem zó aan zijn
oorsprong binden als dit.
Nooit zal hij vergeten wat hij
aan zijn moeder dankt. Hij
blijft, altijd en overal, haar.
kind. Zij vormde het uit zich
zelf, een deel van haar wezen,
waar zij het leven aan gaf. Een
moeder heeft voor haar kind,
haar liefste bezit, alleen maar
een glimlach. Zij denkt niet
meer aan wat zij doorstond.
Zij is alleen maar blij, alleen
maar gelukkig. Haar vervult
de vreugde, de blijheid. Zó zag
Onze Heer zelf elke jonge, van
geluk stralende moeder.
MARCUS
dooi H. VöLMER
FEUILLETON
25
„Logeert u eveneens in 't hotel?"
In dezelfde taal antwoordde Au
gust: „Pardon, ik ben de hotel-de
tective."
„Hé! En spreekt u Frans?"
„Ook Duits en Engels. Ik zou het
in mijn beroep niet ver brengen als
ik de moderne talen niet machtig
was."
„Dat klopt. Hoe heet U, als ik
vragen mag?"
„August Söderman."
Het kunstbeen herhaalde: „August
Söderman." Even pauzeerde hij.
„Vergis ik me, of heette de nacht
klerk. die tjjdens de inbraak dienst
had. ook niet zo? Ik meen het in
de kranten te hebben gelezen."
August kleurde. De vraag deed
hem onaangenaam aan. Doch er
hielp geen ontkennen aan. Dus zeide
hij: „Ik was de nachtklerk. Pas en
kele dagen ben ik als hotel-detec
tive werkzaam.
Deschamps grinnikte beledigend.
„Alzo promotie gemaakt, omdat je
zo voorkomend was de inbrekers
niet in hun bezigheid te storen?"
Söderman klemde de kaken op
een. De man was een gast. Tegen
over gasten had hjj alle toegevend
heid in acht te nemen, zo luidden
zijn instructies. Toch klonk zijn
toon enigszins stroef toen hij ant
woordde: „Zoudt u mij willen zeg
gen, welk verband u er tussen
legt?"
„Neem het niet verkeerd op,
jongeman! Het was allerminst mjjn
bedoeling u te beledigen." Toon en
houding van Deschamps hadden
een algehele verandering onder
gaan. „Ik las de krantenverslagen
en daaruit herinner ik me uw naam
Ook, dat u geen blaam treft. Aan
gezien ik niets van waarde bij me
heb en maar op de doorreis ben,
zullen ze bij mij geen vangst heb
ben. Vandaar dat ik met een ge
rust gemoed in 't „Sint Olaf" af
stapte. Het staat goed aangeschre
ven, de tarieven zijn goedkoop en
het is er voor iemand op leeftijd
rustig. Zoiets bevalt me.
„Uw gunstig oordeel wordt in
hoge mate op prijs gesteld, meneer",
antwoordde August zakelijk.
„Kom bij me zitten. Ik ben enigs
zins hardhorend."
Met tegenzin voldeed Söderman
aan 't verzoek.
„Mijn naam is Victor Deschamps,
vervolgde het kunstbeen. „Gewezen
privaat docent in de philosophie.
Misdaad interesseert me. Een stok
paardje van me: misdadigers te
bestuderen, hun methoden na te
gaan. Er zit doorgaans meer in dan
een leek vermoedt. Neemt 't geval
met de brandkast hier. Welke mis
dadiger zou haar hebben geforceerd
als hij niet had geweten, dat 't bij
zonder kostbare halssnoer van ba
rones de Béringuard zich er in be
vond? Denkt u er óók niet zo
over?"
„De politie meent het meneer",
antwoordde August ontwijkend, „en
die zal het beter weten dan ik."
„Ja, maar 'k zou graag uw eigen
opinie vernemen."
„Ik ben het met haar eens."
„Wanneer ik als buitenstaander
het mag zeggen niet, dat mijn
oordeel enig gewicht in de schaal
legt! dan werd u naar de vierde
verdieping ontboden met geen an
der oogmerk, den inbreker of in
brekers voor een twintig minuten
't terrein vrij te laten.
August knikt. „Zó moet het ge
beurd zijn".
„Als u van mjj een tip wil aan
nemen: tracht die mevrouw Hancö
op te sporen, die er in slaagde, u
geruime tjjd van uw post te roepen."
„Ilc heb haar signalement de po
litie doorgegeven, meneer, en zij is
op zoek naar haar."
Weer grinnikte Deschaps op zijn
onhebbelijke manier. Onwillekeurig
dacht August aan 't gesnater van
een papegaai. Hjj wachtte af, wat
zjjn onsympathiek gezelschap ver
der zou informeren. Lang verkeerde
hij niet in 't onzekere. Deschamps
vroeg: „Zag iemand baron de Bé
ringuard 't halssnoer in bewaring
geven?"
„Natuurlijk de dienstdoende
klerk.'.
„Toch betwijfel ik of hij wist,
welk kostbaar stuk in de safe werd
gedeponeerd."
„Ja, Dan vergist u zich. Former,
■de klerk, deelde de gérant mee, dat
de baron hem 't halssnoer had laten
zien.".
„Werkelijk? Zegt het u niets?"
Söderman schudde 't hoofd.
„Nu, als ik de loopbaan van de
tective had gekozen, zou 'k er heel
anders over denken. Jongeman, hier
liggen gegevens voor 't grijpen! Ik
zou beginnen met na te gaan, of
iemand anders dan de klerk 't hals
snoer onder de ogen kan hebben
gehad. Was ik zo ver, dan onder
vroeg ik iedereen, die zich op dat
ogenblik in de hal bevond en 'k
maakte geen onderscheid tussen
man en vrouw. Iemand kan bijvoor
beeld hebben gehoord, hoe de baron
de klerk vroeg, of de brandkast wel
solide was van zijn standpunt een
zeer logische vraag en die
iemand kon heel goed de inbrekers
een tip verstrekken."
August had belangstellend geluis
terd. „Best mogelijk, dat u de spjj-
ker op de kop slaat", antwoordde
hij terughoudend. „Het is trouwens
óók de mening van de politie."
(Wordt vervolgd).
