Van Zeeland niet geslaagd om met de
liberalen tot overeenstemming te komen
Nieuw geluid in de laster
campagne tegen Episcopaat
Drie doden bij
autobotsing
f6.700.000 Schadevergoeding
voor leerkrachten in communiteit
Frans plan tot overwinning van
economische moeilijkheden
in Europa
Gaat Van Royen naar Sukarno?
Nederland
tegen België
EDITIES VOOR ALKMAAR, HOORN, DEN HELDER, SCHAGEN
NHD]
Zal het Franse plan
de oplossing brengen?
Woensdag 6 Juli 1949 45e laargang No. 11606
Gelukwens
en herinnering
De Belgische regeringscrisis
C.V.P. blijft snelle oplossing van
koningskwestie eisen
Nu Van Cauwelaert?
J
Tsjechische beschuldigingen
Sociale organisaties
achter de K.A.B.
Petsche overhandigde Snijder:
Devaluatie
noodzakelijk?
Gesneuveld
in Indonesië
Boodschap van
Truman verwacht
Atlantisch Pact in
Amerikaanse Senaat
Abonnementsprijs f 4.25 per kwartaal, f 1.43
per mnd.. Inclusief incasso. Advertentie-tarief:
per editie 16 ct. per m.m., minimum f 2.50;
in alle edities 26 ct. per m.m., minimum f 4
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m.
Bij contract belangrijke korting. Directeur:
E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelaties: Noorderbank; Nederl. Credietbank
HET FEIT
Buiten God is 't nergens
veilig. (Vonde.)
A
S
H
VA N HEDEN
Pagina i
Kantorens HOORN, Draafsingel 59, tel. 4243. Grote Noord 77, teL 4362 K 2290; ALKMAAR, Laat 221. teL 2046 (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN. Molenstraat 52, tel. 459 K2240
BIJ DE VIERING van een koperen
huwelijksfeest worden in de fami
liekring hartelijke wensen geuit en
herinneringen uit deze voorbije
achtste eeuw opgehaald.
Hoeveel te meer dan niet bij het
koperen huwelijksfeest van H. M.
Koningin Juliana en Z. K. H. Prins
Bernhard. dat weliswaar beschei
den, hoofdzakelijk in de familie
kring, wordt gevierd, maar dan
toch een feest is voor de gehele
familie van het Nederlandse Volk.
Het spreekt dus wel van zelf, dat
wij ons gaarne en volmondig aan
sluiten bij de eenparige uitingen
van vreugde, aanhankelijkheid en
gelukwens, die bij deze gelegenheid
weer naar voren komen ter ere van
het Vorstelijk Paar.
De eerste mijlpaal op een hope
lijk lange en gelukkige huwelijks-
weg is bereikt. Juliana en Bernhard
waren het op een ogenblik, volgens
een „doodgewone" uitlating van
H. M„ toen ze nog Prinses was,
„eens" geworden, en wel „zéér
eens", en er is alleen maar reden
om te veronderstellen, dat zij het
nog altijd „zéér eens" zijn.
M. a. w. het huwelijksleven van
Prinses en Prins, nu Koningin en
Prins, heeft zich op allergelukkigste
wijze tot een steeds grotere hoogte
ontwikkeld. Op zich een privé-
aangelegenheid, die echter in ver
band met de omstandigheden van
het grootste belang is voor het land
en het volk van ons dierbaar vader
land! Bovendien is het Nederlandse
Volk gewend, zich mét zijn Konin
gin en zijn Prins, te verheugen in
de blijheden en vreugden, welke
het Vorstelijk Paar qmringen!
Derhalve verheugt ons Volk zich
morgen uitermate in de, eenvou
dige, viering van dit eerste huwe
lijksherdenkingsfeest, in de hoop en
het vertrouwen dat het een begin
mag vormen van een reeks van
blijde vierdagen, die een jong, ge
zond, gelukkig en gezegend gezin
te wachten staan!
De herinneringen op deze dag
zijn van velerlei aard. Niet enkel
geluk is het Koninklijk Gezin be
schoren geweest. Naast de blijd
schap om de vier kinderen, waar
mee deze Koninklijke echt geze
gend is, hoeveel zorg het jongste
ook bijzonder vraagt, is er de wee
moedige gedachte om de onspoed
en de tegenslag, die een groot deel
van deze periode, tussen 7 Januari
1937 en 7 Juli 1949, overschaduwd
heeft.
Economische crisis, oorlog, uit
wijking naar de vreemde, bezet
ting en zware terreur over het va
derland, vernieling en ontredde
ring, gevolgd door na-oorlogse re
acties, beïnvloed door een wrede
mengeling van internationale poli
tieke hartstochten, manifesteren
een sombere verzameling van her
inneringen op de vreugde-dag van
morgen!
En toch verdwijnt morgen het
verdriet en het leed tegenover het
geluk en de vreugde in een waar
lijk Koninklijk Gezin, dat een cen
trale plaats inneemt te midden van
een naar vrede dorstend en naar
welvaart hongerend volk. Het ziet
naar zijn Koningin en haar geliefde
man en kinderen op als naar een
symbool niet alleen van gezag en
orde, maar ook van eensgezindheid
en waar samen leven en samen
werken.
Dat zo nog jaren de verhouding
tussen Vorstenhuis en Vaderlevd,
Koninklijk Gezin en Volk mag zijn,
moge morgen de welgemeende, uit
het hart opwellende bede zijn tot
de Goede God, Die over het lot van
vorsten en volkeren beschikt. Hij
moge H. M. Juliana en de Haren,
mét het Vaderland, door een tijd
vol ongewisheid voeren naar een
vaste, blijde, gelukkige toekomst.
EEN FAUTEUIL VOOR HET
KONINKLIJK PAAR
De inwoners van 's-Graveland
en Ankeveen voelen zich op bij
zondere wijze verbonden met het
Koninklijk Gezin, omdat deze dor
pen destijds van zeer nabij ge
tuige waren van de vorstelijke
verloving, die vanuit „Sperwers
hof" in 's-Graveland bekend werd.
Derhalve werd tot Hare Majesteit
het verzoek gericht of men ter
gelegenheid van het koperen hu
welijksfeest een geschenk mocht
aanbieden, waarop welwillend
werd beschikt. Dit cadeau bestaat
uit eer fauteuil, waarin onder
meer de wapens der beide gemeen
ten zijn gegraveerd.
De „Karei Doorman'''-
kazerne te Delfzijl is
geheel verbouwd en zal
in September dienst
gaan doen als internaat
voor kinderen van bin
nenschippers. Het in
ternaat, dat thans
„Oranje Nassau"-inter-
naat heet, kan 120
scholieren herbergen
BRUSSEL, 5 Juli (Reuter). Senator Paul van Zeeland heeft
heden voor de tweede maal gefaald bij zijn pogingen om de
liberalen te overreden met de Christelijke Volkspartij tezamen
een nieuwe regering te vormen. Het mislukken van van Zee-
land's pogingen dient te worden toegeschreven aan het niet
bereiken van overeenstemming tussen katholieken en liberalen
over het in de eerste plaats zoeken naar een oplossing van de
koningskwestie.
van Cauwelaert, vóór de verkie
zingen voorzitter van de Kamer
van afgevaardigden, zal verzoe
ken zich met de vorming van een
nieuwe regering te belasten.
De liberale leider Roger Motz
verklaarde hieromtrent: „Aan het
vinden van een oplossing voor de
koningskwestie dient geen voor
rang te worden gegeven boven het
behandelen van andere van vitaal
belang zijnde vraagstukken op
economisch of financieel gebied.
De koningskwestie moet, evenals
deze andere vraagstukken, worden
behandeld, doch er moet geen
voorrang aan worden gegeven".
Ook de socialisten hebben ge-
weigerd deel te nemen aan een
regering, die zich in de eerste
plaats tot taak stelt de konings
kwestie tot oplossing te brengen;
zii wensen, dat koning Leopold
afstand doet van de troon.
Na een onderhoud heeft de
prins-regent van Zeeland ontsla
gen van zijn opdracht een nieuwe
regering te vormen.
Men verwacht dat een andere
katholieke leider met deze taak
zal worden belast. Men is van
mening dat prins-regent Karei
naar alle waarschijnlijkheid Frans
EEN ZWAARGEWONDE
Gistermorgen kwam op de rijks
weg HeezeGeldrop bij Eindho
ven een luxe personenauto in bot
sing met een autobus van de Ne
derlandse Spoorwegen. Drie van
de vier inzittenden van de perso
nenauto werden op slag gedood.
Het zijn mevrouw A. M. P. Kui-
laars uit Amsterdam, de heer P.
Kruitbos uit Amsterdam en de
bestuurder de heer J. Overburg
uit Eindhoven. De vierde inzitten
de, zekere Pelders uit Eindhoven
werd ernstig gewond naar het zie
kenhuis te Geldrop overgebracht.
De personenauto werd totaal ver
nield. De autobus, die de dienst
onderhoudt tussen Weert en Eind
hoven, kwam uit de richting
Heeze toen het ongeval plaats
greep. De personenauto, die uit de
andere richting kwam, moest voor
een wielrijder remmen, ging daar
op glijden op de nat geregende
weg en werd door de bus in de
sloot naast de weg gedrukt. De
aanrijding veroorzaakte enige pa
niek onder de busreizigers.
De Nederlandse Spoorwegen heeft als service voor de reizigers
aan boord van de „Van Hasselt'J, die tussen Enkhuizen en
Stavoren vaart, een mobilofoon opgesteld. Via de Rijkstelefoon
diensten kunnen de abonné's over 't gehele land worden bereikt.
Nadat Paul van Zeeland tegen
over de journalisten had ver
klaard, dat hij zijn taak als kabi
netsformateur had neergelegd,
voegde hij er aan toe: „De katho
lieken blijven er echter bij dat de
koningskwestie zonder verwijl
moet worden opgelost. Op dit
punt is onze houding onwrikbaar.
De C.V.P. zal alle wettelijke mid
delen te baat nemen, welke een
einde kunnen maken aan het
koningsprobleem".
813 SLACHTOFFERS.
NEW YORK, 5 Juli (A.P.).
Tijdens het afgelopen weekend
zijn 813 personen in Amerika om
het leven gekomen, het hoogste
aantal in de geschiedenis van het
land.
Door auto-ongelukken verloren
296 personen het leven, 303 ver
dronken en 214 kwamen om door
andere oorzaken.
TER BESCHERMING
VATICAANSTAD, 5 Juli
(K.N.P.) Naar Radio Va-
ticana mededeelt heeft de
minister-president van Tsje-
choslowakije, Zapatocky, in
een redevoering verklaard,
dat alle kerkelijke brieven
met een politieke inhoud zijn
verboden. Omdat echter de
Tsjechoslowaakse regering
ook de verdediging van kerk
en godsdienst als politiek
beschouwt, volgt hieruit,
dat de Tsjechoslowaakse bis
schoppen thans geen enkele
mogelijkheid meer hebben
om zich tot hun gelovigen
te richten. De minister van
Onderwijs voegde hier nog
aan toe, dat men dit verbod
oo de herderlijke brieven
niet mag beschouwen als
een maatregel, gericht tegen
de Kerk. Integendeel, deze
maatregel was uitsluitend
genomen ter bescherming
van de godsdienstvrijheid
PRAAG, 5 Juli (A.P.). Een
woordvoerder van de Tsjechische
regering heeft de rooms-katholieke
bisschoppen er vandaag van be
schuldigd, dat zij tijdens de Duit
se bezetting hebben gecollabo
reerd.
De beschuldiging werd geuit
door prof. Aco Novomesky, com
missaris van Onderwijs voor Slo
wakije, die er blijkbaar geen re
DEN HAAG 5 Juli (K.N.P.)
Het Katholiek Bureau voor Maat
schappelijk en Cultureel Overleg,
waarin landelijk samenwerken de
Katholieke Actie en de navolgen
de Katholieke sociale organisaties,
te weten: St. Adelbertsvereniging,
Algemene Katholieke Werkge
vers Vereniging, Katholieke Ne
derlandse Boeren- en Tuinders-
bond, Ned. Kath. Arbeidersbewe
ging, Nederlandse Katholieke Mid
denstandsbond, De Katholieke
Jeugdraad, Het Centrum der Ka
tholieke Vrouwenbeweging, ken
nis genomen hebbende van de
houding van het N.V.V. naar aan
leiding van een uitlating door de
arbeidersgedelegecrde tijdens de
arbeidsconfcrentie te Genève, in
zake een door het Nederlandse
Episcopaat uitgevaardigde voor
schrift;
keurt in verscheidene opzichten
af het beleid van de arbcidersge-
delegeerde en van het N.V.V., en
stelt zich achter het door de Ka
tholieke Arbeidersbeweging inge
nomen standpunt.
Bij de Tweede Kamer is inge
diend een wetsontwerp tot wijzi
ging van het zesde hoofdstuk der
Rijksbegroting voor het dienstjaar
1949 (begroting van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen). Aan
de Memorie van Toelichting hier
op ontlenen wij het volgende:
PARIJS, 5 Juli (Reuter). De Franse minister van Financiën,
Maurice Petsche, heeft vandaag aan de Amerikaanse minister
van Financiën, John Snyder, een geheim plan overhandigd voor
Europese economische samenwerking. Minister Petsche ver
klaarde dit aan journalisten, nadat hij een onderhoud van 2 uur
met minister Snyder had gehad. John Snyder zal later in deze
week een onderhoud hebben met Sir Stafford Cripps.
Naar men gelooft wordt in het
geheime plan van minister Pet
sche voorgesteld de goudprijs te
brengen van 35 op 55 dollar per
ounce. Uit bronnen in de omge
ving van de Franse minister werd
vernomen, dat in het plan ook ge
vraagd wordt de Amerikaanse
douanetarieven te verlagen.
De Franse regering meent, dat
de voorgestelde verhoging van de
goudprijs de handelsbalans van
iet Sterlinggebied met ongeveer
300 millioen dollar per jaar zou
verbeteren en dus een belangrijke
bijdrage zou vormen tot de oplos
sing van de Britse dollarcrisis. Ook
wordt als argument genoemd, dat
verhoging van de goudprijs een
tegenwicht zou vormen voor de
handelsdepressie, door toeneming
van de betalingsmiddelen in de
gehele wereld.
Naar men gelooft heeft de Fran
se minister er op aangedrongen,
dat het vraagstuk der kostprijs in
Europa niet zou worden opgelost
door Europese maatregelen alleen.
Het is, zo zeide minister Petsche,
noodzakelijk, Europese goederen
op de Amerikaanse markt op een
volledige concurrentiebasis toe te
laten en dus de Amerikaanse ta
rieven te verlagen. In sommige
evallen worden Europese pro-
ucten met tot 30 of 40 procent
van hun waarde belast. Van Fran
se zijde wordt niét aangevoerd.
dat verhoging van de goudprijs,
die sedert 1 Februari 1934 onge
wijzigd is gebleven, op zichzelf de
dreigende terugslag zou afweren,
of de nieuwe dollarcrisis tot op
lossing zou brengen. Deze verho
ging zou gelijk staan aan een de
valuatie van de dollar en daarom,
zo zeggen de Fransen, zou deze
maatregel vergezeld dienen te
gaan van een betrekkelijk grotere
devaluatie van het pond sterling
en aanpassing van andere Euro
pese valuta's. Ook hebben de
Fransen voorgesteld een wissel-
stabilisatiefonds voor Europese
valuta's te vormen, hetgeen naar
hun mening noodzakelijkerwijze
door de Verenigde Staten zou die
nen te geschieden. Dit zou naar
zij voorstellen kunnen geschieden
niet het goud, dat thans nutteloos
in Fort Knox ligt opgeslagen.
Uit Washington wordt door
Agence France Presse gemeld, dat
er in het geheel geen sprake van
zou zijn de „dollar te devalueren
ten opzichte van het goud" om een
eventuele Europese economische
crisis te voorkomen. Dit is van
bevoegde zijde aan een vertegen
woordiger van A.F.P. verklaard.
In een rapport, dat door John
Snyder aan Truman en het Con
gres is uitgebracht, zegt deze, dat
de voortzetting van de Amerikaan
se hulp aan de Marshall-landen
niet afhankelijk mag zijn van een
verdere vermindering van de
goud- en dollarreserves dier lan
den. Hij voegt daaraan echter toe,
dat de toewijzing van Marshall
hulp niet geschieden mag met het
speciale doel buitenlandse-valuta-
reserves te vormen.
Bij dit ontwerp van wet vraagt
de minister verhoging aan van
een aantal artikelen, waarop een
bedrag is uitgetrokken voor va
catiegelden van de onder zijn de
partement ressorterende examen
commissies. De minister acht het
thans dringend noodzakelijk, mede
gelet op het huidig prijspeil en
rekening houdend met de verho
gingen, welke de salarissen van
het rijkspersoneel hebben onder
gaan, de vacatiegelden te verho
gen.
Tevens vraagt de minister gel
den aan voor een tegemoetkoming
in de door in communiteit levende
leerkrachten geleden schade ten
gevolge van de destijds door de
bezettende macht gelaste korting
van 40 procent op de salarissen.
Als gevolg van de vanwege het
Episcopaat op 26 Januari 1941 in
de R. K. kerken van de kansel
voorgelezen Herderlijke Brief van
13 Januari d.a.v. heeft de bezet
tende macht ingaande 1 Maart
1941 een korting van 40 procent
gelast op de salarissen van de in
communiteit levende leerkrachten
bij het onderwijs. De op de grond
daarvan getroffen regeling heeft
gegolden tot en met 15 September
1944. De regering acht het billijk
belanghebbenden in de door hén
geleden schade tegemoet te komen
tot een bedrag van de helft van
het nettobedrag, dat zij, ware deze
maatregel niet tot stand gekomen,
meer 'tohUnri outv?"
Hiermede is voor het lager onder
wijs, het voorbereidend hoger en
middelbaar onderwijs en het nij
verheidsonderwijs in totaal een
bedrag van f 6.700.000 gemoeid.
kening mee hield, dat aartsbis
schop Josef Béran gevangen heeft
gezeten in het concentratiekamp
Dachau.
Prof. Novomesky sprak tijdens
een plechtigheid ter herdenking
van de stichting van het oude
klooster te Devin bij Bratislawa.
De bijeenkomst was door de zgn
Katholieke Actie georganiseerd.
„De Hoogwaardigheidsbekleders
van de Kerk", zei hij, „reikten de
vijanden van ons volk niet alleen
de pink toe. maar de gehele hand".
Prof. Novomesky verklaarde,
dat het door de regering gesteunde
comité van Katholieke Actie de
ware stem van de Katholieke Kerk
was en dat de bisschoppen slechts
do spreekbuis waren van het Va-
ticaan en geer. patriotische gevoe
lens koesterden.
Premier Zapotacky laakte de
excommunicatie der geestelijken
die zich bij de Katholieke Actie
hebben aangesloten en zei: „Wij
zullen geen geestelijken door de
kerkelijke hiërarchie buiten de
kerk laten zetten omdat zij een
positief standpunt t.a.v. de wil van
het volk innemen".
Opnieuw verklaarde de premier
dat er in Tsjechoslowakije vrijheid
van godsdienst bestaat.
's-GRAVENHAGE, 5 Juli.
De regering maakt bekend,
dat tot haar leedwezen in de
afgelopen week de navol
gende verliezen in Indonesië
zijn gerapporeerd:
Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 12 Mei 1949'
2e luit. D. M. Driebergen,
uit Venlo-Blerick. Sold.
T. H. M. Ververgaert uit
Venlo.
Gesneuveld 5 Juni 1949:
Serg. A. Rijsdam uit Oegst-
geest.
Gesneuveld 16 Juni 1949:
Sold. Ie kl. J. H. Bedaux uit
Tegelen.
Gesneuveld 19 Juni 1949:
Sold. ,L. Bos uit Brunssum.
Gesneuveld 21 Juni 1949.
Sold. A. C. M. van Dongen
uit Eindhoven. Sold. J.
A. M. van Griensveen uit
Deurne. Sold. M. van
Happen uit Eindhoven.
Serg A. W. Schut uit 's-Gra-
venhage..
Gesneuveld 22 Juni 1949:
Sold. J. H. J. Albers uit
Wanroy.
Koninklijk Ned. Ind. Leger:
13 leden, allen afkomstig
uit Indonesië.
WASHINGTON, 5 Juli (A.P.).
President Truman heeft vandaag
met leiders van het congres de
algemene economische toestand en
de financiële toestand van de re
gering besproken.
De president is op het ogenblik
bezig met een bijzondere economi
sche boodschap voor de wetgeven
de vergadering.
Charles Ross, de secretaris van
de president, zei dat de boodschap
waarschijnlijk in het begin van
de volgende week naar het con
gres gezonden zal worden.
Verwacht wordt, dat de bood
schap de belangrijkste uitspraak
van president Truman op het ge
bied van de binnenlandse politiek
zal zijn sinds zijn „State of the
Union message" in Januari j.l.
Men neemt aan, dat in de bood
schap aanbevelingen zullen voor
komen om een einde te maken
aan de toenemende werkloosheid.
BATAVIA, 5 Juli (A.P.). Van
betrouwbare zijde werd vernomen,
dat de voorzitter van de Neder
landse delegatie mr. J. H. van
Royen van plan is een bezoek te
gaan brengen aan ir. Sukarno, de
president van de republiek.
Uit dezelfde bron werd gemeld,
dat mr. van Royen na de Neder
lands-republikeinse overeenkomst
van 22 Juni officieus de wens te
kennen had gegeven om ir. Su
karno te ontmoeten. Sukarno liet
uit Banka weten, dat hij een der
gelijk bezoek zou waarderen, doch
van oordeel was, dat hij eerst in
Djogja terug moest zijn. Volgens
bovengenoemde zegslieden zou
mr. van Royen waarschijnlijk de
volgende week naar de republi
keinse hoofdstad vertrekken.
Een woordvoerder van de Ne
derlandse delegatie zei, dat „wan
neer Sukarno van Royen uitno
digt, de laatste inderdaad de uit
nodiging in welwillende overwe
ging zou nemen".
Hoewel de woordvoerder het
waarschijnlijk achtte, dat de beide
heren elkaar in de nabije toekomst
zouden ontmoeten, was hij niet
van oordeel, dat deze ontmoeting
al de volgende week zou plaats
vinden.
WASHINGTON, 5 Juli (Reuter)
Senator Tom Connally, demo
cratisch voorzitter van de Senaats
commissie voor buitenlandse be
trekkingen, heeft heden in de Se
naat het debat over het Atlantisch
Pact geopend. Hij drong aan op
ratificatie van het pact als een
„vitale stap vooruit voor het be
waren van de wereldvrede".
Hij zei, dat het pact een „vlam
mend teken voor iedere agressor"
was om uit het Noord-Atlantisch
gebied te blijven. Goedkeuring van
het pact zou de wereld vertellen:
„Wij zullen niet neutraal zijn in
geval van agressie", zo zei hij.
Ratificatie zou het Europese
herstelprogram in staat stellen
met nieuwe vitaliteit voort te
(Van een bijzondere medewerker).
Neen, lezer, er is geen voetbal
wedstrijd geweest tussen Oranje
hemden en Rode Duivels. Het is
ernstiger. Er heeft zich een belan
gentegenstelling geopenbaard tussen
Belgié en Engeland over de regeling
van het inter-Europese betalings
verkeer. Dat was op een tijdstip,
dat er in België practisch een ka
binetscrisis was in verband met de
algemene verkiezingen in dat land.
Daardoor was de Belgische regering
toch al wat beperkt in haar bewe
gingsmogelijkheden. Op dat ogen
blik stond Nederland niet achter
België, maar steunde het Engeland.
Engeland, dat ons in Indonesië on
metelijke schade heeft berokkend,
dat er aanvankelijk onze jongens
niet wilde toelaten, dat er ons met
embargo's op wapenen en nog wel
meer sloeg "en geslagen houdt, dat
allerminst werkloos blijft als het er
om gaat, de Benelux te verhinde
ren. De vereniging der drie Lage
Landen tot een sterke eenheid
druist n.l. in tegen een der aloude
grondbeginselen der Britse buiten
landse staatkunde: aan de mondin
gen der grote rivieren, tussen Duits
land en Frankrijk, moeten wel vrije
staatjes, maar geen machtige mo
gendheid gevestigd zijn. Reeds in
de 17e eeuw heeft Groot-Brittanië
de Nederlanden als concurrent ge
zien. Het zag, welk een invloed
Stadhouder Willem III kon uitoefe
nen in Europa en prees zich geluk
kig, dat hij toen tevens Koning van
Engeland was. Het riskeerde ech
ter niet, dat zulk een invloed zich
ooit tegen Albion zelf zou richten
en zag kans, reeds in 1713, bij de
vrede van Utrecht, de Nederlandse
macht te breken. Na de Napoleon
tische oorlogen ontnam het ons een
belangrijk deel onzer overzeese ge
westen, maar daartegenover zouden
België en Nederland verenigd wor
den. Het was Engeland, dat zich,
met Frankrijk, zeer beijverd heeft
om die vereniging weer teniet te
doen en de scheiding werd beze
geld te Londen in 1840. Dat was
nog niet genoeg. Tegen alle afspra
ken en redelijke verwachtingen in
heeft deze bondgenoot in de tweede
wereldoorlog onze tegenstanders in
Indonesië in het zadel gezet en de
grondslag gelegd voor de ellende,
waaronder Nederland en Indonesië
beide nu al vier jaren gebukt gaan.
Van tijd tot tijd komt een Engels
minister in het Lagerhuis mede
delen, dat aan die ellende een einde
moet komen, o.m. omdat zij de Brit
se vetpositie ongunstig beïnvloedt.
Maar ook dat was nog niet genoeg:
ook Benelux moet, als het even kan,
nog verijdeld worden. De socialis
tische gezindheid van regeringsper
sonen daar en hier biedt daartoe
aanknopingspunten.
België daarentegen heeft ons als
een trouw, loyaal en hardnekkig
bondgenoot bijgestaan in onze eco
nomische moeilijkheden hier en in
onze politieke verwikkelingen in
het Verre Oosten. Het steunde ons
met credieten ter waarde van ruim
een half milliard gulden, het is be
reid, dit bedrag nog te verhogen.
Het steunde ons politiek in Lake
Success ook toen vrijwel niemand
ons daar steunde, zeker Engeland
niet. Tot een pro-Engelse in plaats
van pro-Belgische, pro-Benelux en
dus pro-Nederlandse politiek be
staat in het algemeen dan ook geen
enkele reden.
Het Britse eigenbelang spreekt
overigens, naar het schijnt, Sir
Stafford Cripps meer aan dan de so
cialistische ideologie, al wordt dat
hier onder zijn geestverwanten ook
niet algemeen ingezien en erkend.
De vraag rijst dus, of er voor ons
dwingende redenen waren, om ons
in dit geval af te wenden van de
Belgische buur en vriend en ons te
scharen naast de Britten.
Voorop willen wij stellen, dat de
zaak waar het om ging niet simpel
was. Zo ging het er b.v, ook om of
de Marshall-landen thans reeds de
druk van Amerikaanse concurrentie
op eigen, West-Europese markten
zou kunnen verdragen. Dat kunnen
zij niet, zoals de kaarten nu liggen.
Had men ruimer gebruik gemaakt
van de mogelijkheid tot Ameri
kaanse deelnamen in Europese on
dernemingen, dan zouden wij thans
technisch zowel als economisch
verder geweest zijn. Die kans heeft
men - ook door allerlei gemaatre-
gel van boven af met .name in ons
land niet gegrepen en thans is zij
vermoedelijk goeddeels verkeken.
Nü is er in Amerika een teruggang
in zaken merkbaar en dat is niet
het moment, waarop men in vreem
de bedrijven gelden gaat steken.
Had evenwel ook nu tegenover de
mogelijkheid van Amerikaanse me
dedinging op Europese markten ge
staan verruiming van Europese af
zet in Amerika door opruiming
daar van invoerbelemmeringen, dan
zou dat vermoedelijk wederzijds
van belang hebben kunnen zijn. Hoe
dit zij, deze handelsverruiming is
achterwege gebleven, de Amerika
nen stonden niet langer erop, mede
te dingen op de markten der Euro
pese Marshall-landen. De toekomst
zal moeten leren, of Cripps hier
terecht het been stijf hield.
gaane, aldus Connally. Volledig
herstel werd belemmerd door een
verlammend gevoel van onveilig
heid en 't verdrag was een „krach
tig tegengif voor dit vergif"
„Nieuwe zakenondernemingen
toenemende handel en het maken
van plannen voor herstel op lange
termijn zouden het directe gevolg
zijn" van het Atlantisch Pact.
Connally zei, dat het verdrag
geen onderschrijving zou beteke
nen van de koloniale politiek van
een der ondertekenende mogend
heden.
